Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam

I.Lời mở đầu Đất nước ta trong tiến trình chuyển đổi kinh tế từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường thì sự đa dạng hoá các hình thức sở hữu đã trở thành đòi hỏi tất yếu và ngày càng phổ biến trong toàn xã hội. Thực tế cho thấy rằng bên cạnh hình thức sở hữu Nhà nước, các hình thức sở hữu khác nếu được tạo điều kiện tồn tại thuận lợi cũng sẽ phát huy vai trò tích cực trong đời sống kinh tế. Dựa trên cơ sở này các doanh nghiệp Nhà nước Việt Nam với tư cách là nòng cốt chủ yếu ở nền kinh tế cũng đang từng bước đổi mới và tìm hướng, biện pháp kinh doanh phù hợp ; và đã tìm ra giải pháp thích hợp là Cổ phần hoá. Thành tựu của công cuộc đổi mới nước ta đạt được trong những năm gần đây cho thấy “Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước “ là hoàn toàn đúng đắn và phù hợp với quy luật phát triển kinh tế. II. Nội dung A.Khái niệm Cổ phần hoá và Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước. Cổ phần hoá. Khi xem xét vấn đề Cổ phần hóa, trước hết phải phân biệt Cổ phần hoá và tư nhân hoá. Đây là 2 khái niệm riêng rẽ Tư nhân hoá theo nghĩa rộng ( theo định nghĩa của Liên Hợp Quốc ) là sự biến đổi tương quan giữa Nhà nước và thị trường trong đời sống kinh tế của một nước theo hướng ưu tiên thị trường. Theo nghĩa hẹp tư nhân hoá là quá trình chuyển đổi hình thức sở hữu từ Nhà nước -> tư nhân, đồng thời chuyển các lĩnh vực kinh doanh sản xuất từ Nhà nước độc quyền sang cho tư nhân đảm nhiệm theo nguyên tắc thị trường ( cung cầu, giá trị, ... ). Nhu vậy mặc nhiên Cổ phần hoá chỉ là 1 trong nhiều cách để tư nhân hoá 1 phần tài sản của Doanh nghiệp Nhà nước ; Cổ phần hoá là 1 khái niệm hẹp hơn tư nhân hoá. Về hình thức : Cổ phần hoá là việc Nhà nước bán một phần hoặc toàn bộ giá trị cổ phần của mình trong các xí nghiệp cho các đối tượng tổ chức và tư nhân trong và ngoài nước hoặc cho các bộ quản lý, công xưởng của xí nghiệp bằng cách đấu giá công khai và thông qua thị trường chứng khoán để thành công ty TNHH và công ty cổ phần. Về thực chất : Cổ phần hoá là phương thức thực hiện xã hội hoá sở hữu của hình thức kinh doanh một chủ với sở hữu Nhà nước trong doanh nghiệp thành công ty cổ phần, với nhiều chủ sở hữu để tạo mô hình doanh nghiệp phù hợp với nền kinh tế thị trường , đầu tư, yêu cầu của nền kinh tế hiện đại. Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước. Về thực chất Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước ở nước ta ( khác hẳn với các nước khác trên thế giới ) là nhằm cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước cho hợp lý và hiệu quả ; còn việc chuyển đổi sở hữu Nhà nước thành sở hữu của các cổ đông trong các công ty cổ phần chỉ là một trong những phương tiện để thực hiện mục đích ấy. Những hình thức Cổ phần hoá. Có 3 hình thức cổ phần hoá đã quy định trong Nghị định 28/CP ngày 7/5/1996 của Chính phủ đó là: Giữ nguyên giá trị hiện có của doanh nghiệp, phát hành cổ phiếu theo quy định nhằm thu hút thêm vốn để phát triển doanh nghiệp. Bán một phần giá trị hiện có của doanh nghiệp. Tách một bộ phận Doanh nghiệp Nhà nước đủ điều kiện để cổ phần hoá. Việc xác định giá trị doanh nghiệp dựa trên nguyên tắc: Giá trị doanh nghiệp phải do một hội đồng thẩm định có quyền thông qua. Giá trị doanh nghiệp ở thời điểm đưa ra cổ phần hoá là giá trị thực của doanh nghiệp mà người bán (Nhà nước) và người mua cổ phần có thể chấp nhận được. Căn cứ xác định giá trị doanh nghiệp là bản kiểm kê tài sản, văn bản giao vốn có tính các hệ số điều chỉnh tăng, giảm theo thời giá do Bộ tài chính hướng dẫn và theo kết quả phân tích, đánh giá thực trạng của doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hoá. Thực trạng của doanh nghiệp gồm: Thực trạng về triển vọng tài chính, thực trạng về công nghệ của doanh nghiệp và những ưu thế về cạnh tranh của doanh nghiệp; các yếu tố thị trường khác như khả năng sinh lời trong những năm sắp tới của ngành kinh doanh trên thị trường trong nước và quốc tế; uy tín, hiệu quả kinh tế hiện nay của doanh nghiệp, thực trạng về đất đai (hệ số lợi thế của doanh nghiệp). Hệ số lợi thế của doanh nghiệp là vị trí địa lý thuận tiện, nhãn mác có uy tín, trình độ quản lý tốt, hiệu quả kinh doanh được tính vào giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hoá. B.Cơ sở lí luận của Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam 1.Sự cần thiết Hiệu quả hoạt động, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước giảm : trong những năm 80, đối với các nước có nền kinh tế phát triển cũng như đang phát triển thì vai trò của Doanh nghiệp Nhà nước đã được khẳng định và giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân. Nhìn về tổng thể thì có những Doanh nghiệp Nhà nước hoạt động tốt, hiệu quả kinh tế cao, nhưng có không ít doanh nghiệp nhà nước hoạt động kém hiệu quả. Nhà nước phải dùng phải dùng chính sách kinh tế vĩ mô để bảo hộ như : Miễn giảm thuế, cấp vốn ưu đãi đầu tư, bù lỗ... Theo thông báo Hội nghị lần thứ 3 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX đã nhận định : Doanh nghiệp Nhà nước còn những hạn chế yếu kém, hiệu quả kinh doanh nhìn chung còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực đã có và sự trợ giúp của nhà nước ; công nợ còn nhiều, chậm đổi mới công nghệ, lao động còn dôi dư lớn, chưa thực sự tự chủ trong kinh doanh, trình độ quản lý còn yếu kém, cơ cấu Doanh nghiệp Nhà nước còn nhiều bất hợp lý. Nhiều Doanh nghiệp Nhà nước đều có năng suất lao động thấp, chỉ đạt khoảng 38% so với doanh nghiệp ngoài quốc doanh, vong quay vốn trung bình giai đoạn 1985-1991 chỉ đạt 60% so với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Tại Hội nghị toàn quốc về đổi mới doanh nghiệp tháng 3 năm 2004, cựu Thủ tuớng Chính phủ Phan Văn Khải đã chỉ rõ những yếu kém của khối doanh nghiệp nhà nước, trong đó hiệu quả làm ăn thấp đang là 1 thách thức lớn khi Việt Nam hội nhập với quốc tế. Thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ đạt 8000 tỷ đồng trong tổng số 87.000 tỷ đồng nộp ngân sách nhà nước ( chiếm tỉ lệ 9,19% ), trong khi đó tổng số nợ khối này phải thu, phải trả lên tới 300.000 tỷ đồng. Một thực tế đáng lo ngại khác là sức cạnh tranh của Doanh nghiệp Nhà nước rất yếu. Trong khối ASEAN, Việt Nam thuộc nhóm nước có sức cạnh tranh kém phát triển. Thủ tướng lấy ví dụ : chi phí vận chuyển công ten nơ từ khu công nghiệp Bình Dương đến cảng Vũng Tàu còn cao hơn cả từ Vũng Tàu đi Singapore. Nhà nước giảm dần sự bảo hộ đối với Doanh nghiệp Nhà nước. Các nước Phương Tây đã phải dao động giữa thời kì vững chãi của những thành công khu vực kinh tế nhà nước và sự phát triển của khu vực kinh tế phi nhà nước cũng như việc mở rộng thị trường. Mặt khác, tỷ lệ lạm phát và nợ của Nhà nước ngày càng tăng đã làm cho nhiều chính phủ phải tự xem lại chính sách kinh tế của mình. Trong bối cảnh toàn cầu hoá và khu vực hoá về thị trường sản phẩm và thị trường vốn, hàng loạt các ngành công nghiệp đã trở nên càng ngày càng khó khăn hơn và không còn giải pháp nào khác là hợp tác quốc tế để giải quyết những khó khăn đó. Đồng thời, việc phát triển các ngành công nghiệp, phát triển sản xuất và những vấn đề liên quan đến sản xuất của các doanh nghiệp nhà nước đều do Nhà nước quyết định hoặc lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước quyết định đã phần nào gặp trở ngại trong môi trường mới đòi hỏi phải có các quyết định nhanh và kịp thời trong nền kinh tế thị trường. Nhà nước giảm dần chức năng làm kinh tế.Nhà nước không có tham vọng hành chính hoá nền kinh tế, cũng như không thể thay thế được vai trò của thị trường và các doanh nghiệp. Tuy nhiên, xét trên nhiều phương diện, sự quản lý, tác động của Nhà nước là điều kiện không thể thiếu được cho sự vận hành hiệu quả của nền kinh tế thị trường. Cho dù luật chơi của thị trường có hiệu quả đến đâu thì cũng không thể thả nổi hoàn toàn nền kinh tế cho quy luật tự điều chỉnh của thị trường. Sẽ là ảo tưởng nếu cho rằng thị trường tự nó sẽ tự điều chỉnh, tự nó có đủ cơ chế để vận hành hiệu quả. Nhà nước điều tiết thị trường thông qua các quy phạm pháp luật và cơ chế chính sách. Nhà nước cũng có thể can thiệp, điều tiết thị trường bằng việc thành lập các cơ quan được giao đặc trách việc điều tiết, quản lý kinh tế, với qui chế độc lập. Việc Nhà nước hạn chế, giảm thiểu các biện pháp can thiệp trực tiếp vào nền kinh tế và làm thay các doanh nghiệp nhà nước dẫn đến hai thay đổi đáng kể: Thứ nhất, tăng cường vai trò quản lý của các cơ quan nhà nước thông qua việc ban hành các quy phạm pháp luật, tạo hành lang pháp lý chặt chẽ hơn cho sự vận hành của thị trường; thứ hai, tăng cường tính chủ động, trách nhiệm của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh trước thị trường. Hiện nay, các khoản nợ, việc chiếm dụng vốn giữa các doanh nghiệp với nhau rất lớn, Nhà nước lại phải đứng ra lo trả nợ để đảm bảo cho sự hoạt động bình thường mặc dù không thu về được vốn. Điều đó đã khiến các doanh nghiệp nhà nước đã trở thành gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Mức độ tổn thất do khu vực doanh nghiệp nhà nước gây ra cho ngân sách nhà nước đã làm ảnh hưởng, thiếu lòng tin về khả năng, lợi ích của khu vực kinh tế này đối với sự phát triển cân đối của nền kinh tế, đồng thời để lại những hậu quả nghiêm trọng về mặt xã hội như: Tệ tham nhũng, quan liêu, cửa quyền, ỷ lại vào nhà nước, thất nghiệp tăng... Để giảm bớt những gánh nặng này, Nhà nước đã từng bước tiến hành cổ phần hoá các doanh nghiệp của mình. Trong bối cảnh này, vị trí, vai trò của các doanh nghiệp nhà nước cũng cần thay đổi cho phù hợp. Các doanh nghiệp nhà nước muốn giải quyết vấn đề này không thể tự mình quyết định mà phải qua nhiều thủ tục hành chính của các cấp có thẩm quyền để chớp lấy thời cơ hội nhập và hợp tác quốc tế. Chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước sang các loại hình doanh nghiệp có nhiều chủ sở hữu là một giải pháp hữu hiệu. Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước làm thay đổi căn bản trên ba mặt đối với doanh nghiệp nhà nước: Thứ nhất: Chuyển hoá từ đơn sở hữu sang đa sở hữu doanh nghiệp, đảm bảo quyền làm chủ thực sự của những người góp vốn và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thứ hai: Thay đổi căn bản về tổ chức các quan hệ quản lý nội bộ doanh nghiệp. Với cơ cấu tổ chức mới, có sự phân công, phân cấp và giám sát lẫn nhau chặt chẽ. Thứ ba: Thay đổi căn bản về quan hệ quản lý giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Từ chỗ doanh nghiệp bị chi phối toàn diện trong quá trình sản xuất kinh doanh bởi Nhà nước với tư cách là chủ sở hữu duy nhất, sang quyền tự chủ kinh doanh được mở rộng và tính chịu trách nhiệm được đề cao. 2. Mục tiêu Theo “Đề án chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần “ ban hành kèm theo Nghị định 202-CT thì cổ phần hoá phải đạt 3 mục tiêu: Mục tiêu thứ nhất: Chuyển 1 phần sở hữu sang sở hữu hỗn hợp - thực chất là chuyển hình thái kinh doanh một chủ với sở hữu nhà nước toàn phần trong doanh nghiệp thành hình thái công ty cổ phần hoá : Nhà nước, tư nhân hoặc công ty cổ phần tư nhân. Mục tiêu này xuất phát từ yêu cầu, đòi hỏi của nền kinh tế thị trường phải tồn tại các hình thức sở hữu khác nhau. Nó cũng xuất phát từ yêu cầu của một nền kinh tế quá độ không quốc doanh hoá tràn lan mà chỉ duy trì các Doanh nghiệp Nhà nước (100% vốn) trên các lĩnh vực then chốt của nền kinh tế. Khi chuyển các Doanh nghiệp Nhà nước sang các công ty cổ phần và xoá bỏ cấp chủ quản dưới mọi hình thức, việc xác lập quyền tự chủ kinh doanh, tách quyền quản lí Nhà nước và quản lí kinh doanh là đương nhiên thực hiện được. Và cũng chính điều này mang lại một khả năng mới cho việc xác lập bộ máy quản lí và bổ nhiệm người vào các chức vụ quản lí kinh doanh. Nhờ vậy mà nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty. Mục tiêu thứ hai: huy động các nguồn vốn trong và ngoài nước để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng cải tiền công nghệ phục vụ cho nâng cao uy tín và sức cạnh tranh của hàng hoá trên thị trường. Sự thay đổi cơ cấu trong Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước đồng nghĩa với việc thu hút các nguồn vốn của các thành phần kinh tế trong xã hội vào doanh nghiệp. Đây là mục tiêu cần thiết tuy nhiên việc thực hiện ở nước ta còn gặp rất nhiều khó khăn và cản trở bởi vì trên thực tế các nhà đầu tư chỉ bỏ vốn cổ phần cho sự lựa chọn của họ đối với các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả. Do vậy để thu hút vốn chúng ta phải lựa chọn một cách kĩ lưỡng các doanh nghiệp và xác định từng bước đi cụ thể để cổ phần hoá. Mục tiêu thứ ba: tạo điều kiện để người lao động thực sự làm chủ doanh nghiệp. Việc chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần đã tách biệt rõ ràng quyền sở hữu và quyền sử dụng tư liệu sản xuất của doanh nghiệp, quyền sở hữu và quyền kinh doanh, hành vi của chính quyền và hành vi của doanh nghiệp được hợp lý hoá một cách rõ nét. Sự can thiệp của các cấp chính quyền vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ giảm đến mức thấp nhất. Thông qua việc mua cổ phần, người lao động mới có điều kiện để thực hiện trên nguyên tắc quyền làm chủ đích thực của mình. Với tư cách là cổ đông họ tham gia cùng các cổ đông khác quyết đinh chiến lược phát triển công ty, tham gia quản lý, phân chia lợi nhuận, sát nhập, giải thể công ty, lựa chọn hội đồng quản trị... C.Tiến trình Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam 1. Giai đoạn thí điểm (1992-1995). Trong giai đoạn này Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định số 202/CT ngày 8/6/1992 về thí điểm chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần và Chỉ thị số 84 về việc xúc tiến thực hành thí điểm Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước và các giải pháp đa dạng hoá hình thức sở hữu đối với các Doanh nghiệp Nhà nước. Sau 4 năm thực hiện, triển khai Quyết định số 202/CT và Chỉ thị số 84 của Thủ tướng Chính phủ (1992-1996) đã chuyển được 5 Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần. Trong số 5 doanh nghiệp nói trên thì có 4 doanh nghiệp thuộc địa bàn TP. Hồ Chí Minh và 1 doanh nghiệp thuộc địa bàn tỉnh Long An. Giai đoạn mở rộng (1996- 2002) Trong giai đoạn này ta có thể chia thành 2 giai đoạn nhỏ: Giai đoạn từ 5/1996 – 7/1998: Trên cơ sở đánh giá ưu điểm và tồn tại trong giai đoạn thí điểm Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/CP ngày 7/5/1996 về chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần. Nghị định đã xác định rõ mục tiêu, đối tượng thực hiện Cổ phần hoá; quy định cụ thể nguyên tắc xác định giá trị kinh doanh, chế độ ưu đãi cho người lao động trong Doanh nghiệp nhà nước và tổ chức bộ máy giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo công tác Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước. Đông thời giao nhiệm vụ cho các Bộ, các địa phương hướng dẫn và tổ chức thực hiện. Là giai đoạn đầu của thời kì mở rộng công tác Cổ phần hoá từ tháng 5/1996 đến 5/1998 tốc độ cổ phần hoá đã nhanh hơn. Trong hai năm đã cổ phần hoá được 25 doanh nghiệp, bằng 5 lần giai đoạn thí điểm. Diện cổ phần hoá cũng rộng hơn: 3 bộ và 9 tỉnh thành phố có doanh nghiệp cổ phần hoá. Quy mô doanh nghiệp cũng lớn hơn, có doanh nghiệp vốn trên 120 tỷ đồng, 5 doanh nghiệp có vốn trên 10 tỷ đồng. Giai ®o¹n tõ 7/1998 ®Õn 2002 : Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c ­u thÕ vµ h¹n chÕ cña NghÞ ®Þnh sè 28/CP ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ vÊn ®Ò Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà Nước thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh tr­íc ®©y. §©y lµ mét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước ë ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh nµy ®· x¸c ®Þnh râ vµ gi¶m thiÓu danh môc ngµnh nghÒ Nhµ n­íc cÇn gi÷ 100% vèn, Nhµ n­íc n¾m gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt, cæ phÇn chi phèi, kh«ng h¹n chÕ quy m« doanh nghiÖp. Do ®ã chØ trong 6 th¸ng ®Õn 31/12/1998 ®· Cổ phần hoá ®­îc sè doanh nghiÖp gÊp ba lÇn hai giai ®o¹n tr­íc ®©y. Tøc lµ tÝnh ®Õn ngµy 31\12\1998 c¶ n­íc ®· Cổ phần hoá ®­îc 120 Doanh nghiệp Nhà nước. N¨m 1999 lµ n¨m ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt vÒ c«ng t¸c Cổ phần hoá: c¶ n­íc ®· chuyÓn ®­îc 250 Doanh nghiệp nhà nước hoÆc bé phËn Doanh nghiệp Nhà nước thµnh c«ng ty cæ phÇn, ®¹t 55,5% chØ tiªu nhµ n­íc ®Ò ra(450 DN). Nh­ vËy tÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999 ®· cã 370 Doanh nghiệp nhà nước hoÆc bé phËn Doanh nghiệp nhà nước thµnh c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã cã nh÷ng doanh nghiệp cã vèn lín nh­ C«ng ty mÝa ®­êng Lam S¬n cã gi¸ trÞ tµi s¶n 665 tû ®ång, vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiệp lµ 92,5 tû ®ång.... Tuy sè Doanh nghiệp Nhà nước ®· Cổ phần hoá ®¹t con sè 370 doanh nghiÖp (31/12/1999) nh­ng so víi tæng sè Doanh nghiệp Nhà nước hiÖn cã th× míi chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (6,4%) vµ so víi sè vèn Nhµ n­íc hiÖn cã t¹i khu vùc Doanh nghiệp Nhà nước th× míi cæ phÇn ho¸ ®­îc 1% phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp. §iÒu nµy râ rµng ch­a gãp phÇn h÷u hiÖu vµo viÖc c¬ cÊu l¹i khu vùc Doanh nghiệp Nhà nước trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3.Giai đoạn từ 2002 đến nay. Đi vào giai đoạn đẩy mạnh Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước với sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp có số vốn lớn, hấp dẫn nhà đầu tư như : Vinamilk có giá trị tới 2500 tỷ đồng (số vốn nhà nước là 1500 tỷ đồng); nhà máy thuỷ điện sông Hinh có giá trị 2114 tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước là 1253 tỷ đồng... Trong giai đoạn này việc thực hiện xác định giá trị cổ phần được thực hiện qua đấu giá công khai trên thị trường. Ngay trong ngày bán đấu giá Vinamilk đã bán hết 1,66 triệu cổ phiếu với giá trung bình cao gấp 4,89 lần mệnh giá. TÝnh minh b¹ch vµ c«ng khai ®Êu gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty S÷a ViÖt Nam ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc,trong ®ã cã c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi.Trong sè 7 nhµ ®Çu t­,tæ chøc mua ®­îc cæ phÇn Vinamilk cã 5 quü ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ 2 nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc n­íc ngoµi.§¸ng chó ý lµ c¸c nhµ ®Çu t­ míi chiÕm tû lÖ th¾ng thÇu tíi 78,4%/tæng sè cæ phÇn b¸n ra,c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam chØ chiÕm 21,6%,vµ sè vèn thu hót ®­îc tõ c¸c tæ chøc míi lªn tíi trªn 450 tû ®ång.Sau 3 n¨m chuÈn bÞ Vinamilk ®· hoµn toµn chuyÓn ®æi tõ mét Doanh nghiệp Nhà nước lín thµnh c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng. D. Thực tiễn của Cổ phần hoá Doanh nghiệp nhà nước 1. Thực tiễn. Đổi mới, sắp xếp và phát triển Doanh nghiệp nhà nước là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Chủ trương này đã được triển khai thực hiện trong gần 20 năm qua. Mặc dù có nhiều thăng trầm nhưng đã đem lại những kết quả đáng ghi nhận. Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước được coi là một giải pháp cơ bản và quan trọng nhất để cơ cấu lại Doanh nghiệp Nhà nước. Thực hiện chủ trương này, ngay từ tháng 5 năm 1990, Chủ tịch hội đồng Bộ trưởng ra quyết định số 143/HĐBT cho phép thí điểm chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần. Hai năm sau, ngày 8/6/1992, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng lại ban hành chỉ thị số 202/CT về tiếp tục thí điểm chuyển một số Doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần. Từ ngày đó đến nay đã 16 năm. Qua 15 năm thực hiện đến hết năm 2005, chúng ta đã thành lập được 2987 công ty cổ phần trên cơ sở Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước và bộ phận Doanh nghiệp Nhà nước. Kết quả từng năm như sau : 1990 – 1992 : Không có 1993 : 2 đơn vị 1994 : 1 đơn vị 1995 : 3 đơn vị 1996 : 5 đơn vị 1997 : 7 đơn vị 1998 : 100 đơn vị 1999 : 250 đơn vị 2000 : 212 đơn vị 2001 : 204 đơn vị 2002 : 164 đơn vị 2003 : 532 đơn vị 2004 : 753 đơn vị 2005 : 754 đơn vị 2006 : 619 đơn vị 2007 : 150 đơn vị tổng cộng : 3756 đơn vị Qua những con số trên đây thấy rõ tiến trình cổ phần hoá đã trải qua những bước thăng trầm, nhưng nói chung là theo xu hướng ngày càng được đẩy mạnh. Từ chõ thực hiện chậm chạp trong mấy năm đầu và cho đen 3 năm gần đây tiến trình cổ phần hoá được đẩy mạnh hơn, do đó số lượng doanh nghiệp được cổ phần hoá tương đối nhiều. Theo báo cáo của Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, hình thức cổ phần hoá phổ biến nhất là bán một phần vốn Nhà nước hiện có tại doanh nghiệp kết hợp phát hành thêm cổ phiếu (chiếm 43,4%), tiếp đó là bán một phần vốn Nhà nước hiện có tại doanh nghiệp (26%), còn lại là bán toàn bộ vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (15,5%) và giữ nguyên vốn Nhà nước và phát hành thêm cổ phiếu (15,1%). Trong số các doanh nghiệp đã cổ phần hoá, ngành công nghiệp giao thông vận tải và xây dựng chiếm tỉ trọng 65,5%, thương mại dịch vụ chiếm 28,7% và ngành nông – lâm – ngư nghiệp chiếm 5,8%. Nếu phân chia theo địa phương thì tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chiếm 65,7% , bộ ngành trung ương chiếm 25,8% , tổng công ty 91 chiếm 8,5%. ViÖc s¾p xÕp l¹i vµ Cổ phần hoá c¸c Doanh nghiệp nhà nước ®· hoµn thµnh trªn 61 trong tæng sè 64 tØnh thµnh . Trong c¸c doanh nghiÖp ®· Cổ phần hoá, 30% sè c¸c doanh nghiÖp ®­îc hoµn toµn ®éc lËp tù chñ trong kinh doanh mµ kh«ng cßn sù chi phèi trùc tiÕp nµo cña Nhµ N­íc (Nhµ N­íc kh«ng n¾m gi÷ mét cæ phÇn nµo,toµn bé thuéc vÒ tËp thÓ ng­êi lao ®éng). HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thuéc l¹i nhá,yÕu,hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp,søc c¹nh tranh kÐm ®· ®­îc ®­a bít ra khái hÖ thèng c¸c Doanh nghiệp Nhà nước, nh­ vËy cã thªm ®iÒu kiÖn ®Ó cñng cè c¸c Doanh nghiệp kh¸c. Qua Cổ phần hoá, nhiÒu yÕu kÐm cè h÷u ®· ®­îc gi¶i quyÕt:nî xÊu,tån kho vËt t­ hµng hãa kÐm phÈm chÊt,c¸c trang thiÕt bÞ vµ tµi s¶n cò n¸t…Víi c¸c doanh nghiÖp ®· Cổ phần hoá, bé m¸y vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý ®· thÝch nghi,n¨ng ®éng vµ s¸t víi thÞ tr­êng h¬n,phÇn nµo lµm t¨ng tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng ®èi víi doanh nghiÖp,®éng lùc lao ®éng míi ®ang dÇn ®­îc t¹o ra.C¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh cæ phÇn hãa ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n.C¬ chÕ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp míi qua c¸c tæ chøc t­ vÊn ®éc lËp(thay v× qua héi ®ång ®Þnh gi¸ nh­ tr­íc ®©y) ®­îc ¸p dông.NhiÒu doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ®Êu thÇu gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Sau 15 n¨m Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước, cã thÓ nhËn thÊy c¸c chuyÓn biÕn sau Thø nhÊt, sù chuyÓn h­íng tõ Cổ phần hoá c¸c Doanh nghiệp Nhà nước trong mét sè lÜnh vùc sang Cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nước ë hÇu hÕt c¸c ngµnh, lÜnh vùc, trong c¶ kinh tÕ, dÞch vô vµ v¨n hãa, kÓ c¶ ng©n hµng th­¬ng m¹i,chØ trõ lo¹i Doanh nghiệp Nhà nước trong lÜnh vùc dÇu khÝ vµ an ninh quèc phßng. Thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn kiÕn nghÞ chÝnh phñ cho phÐp Cổ phần hoá mét sè bÖnh viÖn c«ng. Thø hai, chuyÓn biÕn tõ viÖc chØ Cổ phần hoá c¸c Doanh nghiệp Nhà nước quy m« nhá vÒ vèn vµ lao ®éng, lµm ¨n thua lç, nay sang c¶ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i víi quy m« lín trong c¸c ngµnh träng yÕu cña nÒn kinh tÕ (nh­ ®iÖn lùc, xi m¨ng, viÔn th«ng, hµng kh«ng), víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng sau Cổ phần hoá ngµy mét tiÕn bé. TiÕn tr×nh Cổ phần hoá kh«ng chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi tõng doanh nghiÖp thµnh viªn mµ cßn triÓn khai ®èi víi toµn tæng c«ng ty. §Õn nay ®· cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt Cổ phần hoá 5 tæng c«ng ty, trong ®ã cã c¶ c¸c Tæng c«ng ty Th­¬ng M¹i-x©y dùng, §iÖn tö-tin häc, Vinaconex vµ B¶o ViÖt. Thø ba, viÖc Cổ phần hoá kh«ng chØ nh»m thu hót vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­, cña nh÷ng ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, mµ cßn thu hót c¶ vèn cña nh÷ng n«ng d©n cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, chuyÓn hä thµnh nh÷ng cæ ®«ng, g¾n bã hä víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C«ng ty MÝa ®­êng Lam S¬n vµ c«ng ty MÝa ®­êng La Ngµ ®· thùc hiÖn Cổ phần hoá theo h­íng ®ã. Ở c«ng ty cæ phÇn MÝa ®­êng Lam S¬n, Nhµ n­íc gi÷ 46%, n«ng d©n trång mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 26% (trong ®ã cã 400.000 cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi trång mÝa), ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp mua 24% cæ phÇn. Ở c«ng ty cæ phÇn mÝa ®­êng La Ngµ, Nhµ n­íc gi÷ 35%, n«ng d©n trång mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 25% (trong ®ã cã 150.000 cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi trång mÝa), ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp mua 40%cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn MÝa ®­êng Lam S¬n lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶. Sau 5 n¨m Cổ phần hoá (tõ n¨m 2000 ®Õn 2005) nép ng©n s¸ch t¨ng tõ 10 tû lªn 38 tû ®ång vµ lîi nhuËn ®¹t tíi 77,5 tû ®ång vµ cæ tøc lµ 20%/n¨m. Thø t­, lµ viÖc chuyÓn tõ Cổ phần hoá theo h­íng c¬ b¶n khÐp kÝn, néi bé sang h×nh thøc ®Êu gi¸ c«ng khai, b¸n cæ phÇn ra bªn ngoµi ®Ó thu hót nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. §©y ®­îc coi lµ sù chuyÓn biÕn "cã chÊt " nhÊt thÓ hiÖn sù thay ®æi c¨n b¶n quan ®iÓm vµ chñ tr­¬ng vÒ Cổ phần hoá, gãp phÇn t¹o ra søc bËt m¹nh mÏ ®Ó ®Èy nhanh, m¹nh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng Doanh nghiệp Nhà nước mét c¸ch c«ng khai, minh b¹ch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc cïng tham gia. Trong ®ît ®Êu gi¸ cæ phiÕu ®Çu tiªn cña c«ng ty S÷a ViÖt nam ®· thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc n­íc ngoµi vµ hä ®· mua tíi 80% tæng sè cæ phÇn b¶n ra. Thø n¨m, Cổ phần hoá lµ mét xu h­íng tÊt yÕu, lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ nh»m chuyÓn ®æi Doanh nghiệp Nhà nước tõ ®¬n së h÷u sang ®a së h÷u. C¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi còng kh«ng n»m ngoµi xu h­íng ®ã. Khi triÓn khai thùc hiÖn Cổ phần hoá c¸c Doanh nghiệp ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, bëi v× c¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi vèn ch­a thÝch nghi hoµn toµn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, b¶n th©n ng­êi lao ®éng còng ch­a s½n sµng cho viÖc nµy, nh­ng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy, ®· cã 16 Doanh nghiệp quân đội triÓn khai thùc hiÖn Cổ phần hoá, trong ®ã cã 9 c«ng ty,xÝ nghiÖp phô thuéc hoµn thµnh xong(®¹t 56% kÕ ho¹ch). H×nh thøc phæ biÕn nhÊt lµ gi÷ nguyªn vèn Nhµ n­íc vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu. Nh÷ng chuyÓn biÕn nãi trªn ®· n©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Cổ phần hoá trªn tÊt c¶ c¸c chØ tiªu chñ yÕu: vÒ vèn, doanh thu, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, sè l­îng lao ®éng vµ thu nhËp cña lao ®éng, cæ tøc. KÕt qu¶ c¸c cuéc ®iÒu tra cho thÊy: Vèn b×nh qu©n mét doanh nghiÖp t¨ng tõ 24 tû ®ång (n¨m 2001) lªn 63,6 tû ®ång (n¨m 2004) Cã tíi 92,5% sè doanh nghiÖp ®­îc ®iÒu tra cho r»ng cã l·i, îi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng b×nh qu©n 149,8%, lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng b×nh qu©n 182,3%, møc nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 26,53%, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng trung b×nh 63,9%, thu nhËp b×nh qu©n th¸ng cña lao ®éng t¨ng 34,5% so víi tr­íc khi Cổ phần hoá, lao ®éng t¨ng do më réng s¶n xuÊt, cæ tøc cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt ng©n hµng. Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng con sè rÊt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, kh¼ng ®Þnh Cổ phần hoá lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u Ých nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c Doanh nghiệp Nhà nước. Mét ®iÒu cã ý nghÜa quan träng h¬n n÷a lµ, kÕt qu¶ trªn sÏ t¹o niÒm tin vµ ®éng lùc cho c¸c Doanh nghiệp Nhà nước kh¸c tiÕn hµnh ®æi míi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mét c¸ch tÝch cùc h¬n. 2. Thành tựu đạt được trong quá trình cổ phần hoá ở nước ta. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thùc hiÖn cæ phÇn hãa do huy ®éng thªm ®­îc vèn ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, n¨ng suÊt, hiÖu qu¶, lîi nhËn cao h¬n tr­íc. QuyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong c«ng ty ®ång thêi lµ c¸c cæ ®«ng g¾n víi quyÒn lîi cña c«ng ty. Ng­êi lao ®éng mét mÆt lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao v× quyÒn lîi cña m×nh, mÆt kh¸c còng yªu cÇu Héi ®ång qu¶n trÞ, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ph¶i chØ ®¹o vµ l·nh ®¹o c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó lîi nhuËn cao h¬n. Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp thay ®æi, tõ viÖc Gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ n­íc do cÊp trªn chØ ®Þnh sang h×nh thøc cæ ®«ng bÇu héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t vµ Ban gi¸m ®èc do ®ã tr¸ch nhiÖm cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cao h¬n, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ cô thÓ h¬n. Cæ phÇn hãa lµ chuyÓn tõ së h÷u Nhµ n­íc sang së h÷u nhiÒu thµnh phÇn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng thËt sù lµm chñ doanh nghiÖp, lµm cho tµi s¶n x· héi t¨ng lªn. TÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc – cæ phÇn hãa nãi riªng vµ c¸c doanh ngiÖp cæ phÇn nãi chung ®· ®­îc thùc tÕ chøng minh. Mét kh«ng khÝ s¶n xuÊt míi ®· đ­îc thiÕt lËp. T×nh tr¹ng l·ng phÝ cña c¶i, tµi s¶n gi¶m thiÓu, vÊn ®Ò ¨n nhËu xa hoa kh«ng cßn, tiÒn phong bao còng kh«ng cã. Bëi v× th«ng th­êng ®iÒu lÖ cña c¸c c«ng ty quy ®Þnh rÊt râ ®Þnh møc c¸c kho¶n chi nhÊt lµ chi tiÕp kh¸ch. Nhµ n­íc ®· thu vÒ ®­îc mét l­îng vèn ®¸ng kÓ, c¸c chØ tiªu kh¸c nh­ vèn, nép ng©n s¸ch, viÖc lµm, thu nhËp b×nh qu©n ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ: Sè lao ®éng kh«ng bÞ gi¶m mµ cßn t¨ng b×nh qu©n 10%, cã c«ng ty t¨ng trªn 20%. VÝ dô c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An tõ 900 ng­êi lªn 1280 ng­êi, c«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh tõ 334 ng­êi t¨ng lªn 739 ng­êi, c«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hîp vËn chuyÓn tõ 85 ng­êi t¨ng lªn 350 ng­êi. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¨ng b×nh qu©n 20%(ch­a kÓ thu nhËp cæ tøc), ®iÓn h×nh lµ c«ng ty liªn hiÖp vËn chuyÓn, tr­íc khi cæ phÇn hãa thu nhËp lµ 1,1 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng, nay ®¹t 4,4 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng. c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc tõ 524 ngµn ®ång t¨ng lªn 1,3 triÖu ®ång. Nép ng©n s¸ch hµng n¨m t¨ng b×nh qu©n trªn30%, mét sè c«ng ty ®¹t gÊp ®«i so víi tr­íc khi cæ phÇn hãa. Ch¼ng h¹n n¨m 1998, c«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh nép ng©n s¸ch 68 tû ®ång so víi 3,7 tû ®ång tr­íc khi cæ phÇn hãa ; C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý Liªn hiÖp vËn chuyÓn nép ng©n s¸ch 40 tû ®ång so víi 5,1 tû ®ång tr­íc khi cæ phÇn hãa. Nhê sù lµm ¨n cã hiÖu qu¶ tèt nªn gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn hãa ®· t¨ng nhanh. Gi¸ trÞ cæ phiÕu b×nh qu©n t¨ng 2 ®Õn 3 lÇn. HiÖu qu¶ kinh doanh cã tiÕn bé ®¸ng kÓ: B¸o c¸o ho¹t ®éng cña 50 doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· cæ phÇn ho¸ h¬n mét n¨m cho thÊy hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã chuyÓn biÕn tÝch cùc trªn nhiÒu mÆt, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn ho¸ bÞ thua lç, doanh thu hµng n¨m t¨ng gÇn 30%, cã mét sè t¨ng 50%. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 cã c«ng ty cæ phÇn ®¹t doanh thu gÊp ®«i so víi tr­íc khi cæ phÇn hãa . ®iÓn h×nh lµ c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh ®¹t 360 tû ®ång so víi 80 tû ®ång, c«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn ®¹t 160 tû ®ång so víi 16 tû ®ång. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ hµng n¨m t¨ng lªn 26%, cã c«ng ty ®¹t tæng lîi nhuËn gÊp hai ba lÇn so víi tr­íc khi cæ phÇn hãa. VÝ dô: C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn l·i tõ 4.1 t¨ng lªn 37 tû ®ång, c«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh l·i tõ 8.8 tû ®ång t¨ng lªn 34 tû ®ång. Vèn ®iÒu lÖ t¨ng b×nh qu©n trªn 25%/n¨m, cã mét sè t¨ng lªn 2 lÇn. L·i cæ tøc ®¹t cao h¬n l·i tiÕt kiÖm b×nh qu©n ®ạt 12% /th¸ng, C«ng ty cæ phÇn söa ch÷a vµ ®ãng tµu thuyÒn B×nh §Þnh ®¹t 20% trong n¨m 98, c¸c C«ngty cæ phÇn s¬n B¹ch TuyÕt, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An ®Òu ®¹t cæ tøc 2% /th¸ng. VÒ thùc hiÖn môc tiªu cæ phÇn hãa – doanh nghiÖp nhµ n­íc, tuy sè l­îng doanh nghiÖp cæ phÇn hãa míi chiÕm 7% tæng sè doanh nghiÖp hiÖn cã nh­ng qua ®ã b­íc ®Çu ®· huy ®éng thªm ®­îc c¸c nguồn vèn kh¸c ngoµi nguån vèn nhµ n­íc ®Ó ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp cæ phÇn hãa. MÆt kh¸c, thùc tÕ cho thÊy, phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn hãa kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ gi¶m ®i mµ ng­îc l¹i ®· t¨ng lªn tõ 10-15% so víi gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch. Thay ®æi ph­¬ng thøc qu¶n lý t¹o ®éng lùc cho thóc ®Èy kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. Vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng víi t­ c¸ch lµ cæ ®«ng trong c«ng ty cæ phÇn b­íc ®Çu kh¬i dËy, ph¸t huy thÓ hiÖn ë tinh thÇn h¨ng say, tù gi¸c lµm viÖc, ý thøc tæ chøc kû luËt vµ tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt – kinh doanh ®­îc n©ng lªn, nh»m chi tiªu kinh tÕ t¨ng lªn râ rÖt so víi thêi kú tr­íc khi cæ phÇn hãa. NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP ®· kÕ thõa ®­îc nhiÒu néi dung tèt nÕu trong c¸c quy ®Þnh cña nghÞ ®Þnh 28/CP, ®ång thêi bæ sung söa ®æi vµ ph¸t triÓn ®­îc nhiÒu ®iÓm míi ®Ó ®¸p øng ._.