Thực trạng và giải pháp cổ phần hoá tại Tổng Công ty thép Việt Nam

Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña §Ò tµi S¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu b­c thiÕt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hiÖn nay. Thùc tiÔn ho¹t ®éng cña DNNN ë ViÖt Nam hµng chôc n¨m qua cho thÊy mÆc dï DNNN ®­îc giao phã vai trß chñ ®¹o, song ho¹t ®éng cña DNNN cã nhiÒu ®iÓm bÊt cËp. DNNN chiÕm phÇn vèn ®Çu t­ chñ yÕu tõ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §éi ngò c¸n bé cã ®µo t¹o, c¸n bé qu¶n lý cã n¨ng lùc còng tËp trung chñ yÕu ë trong c¸c DNNN. C¸c DNNN chiÕm lÜnh hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ nh­: b¶o hiÓm, ng©n hµng, tµi chÝnh, dÇu khÝ, vËn t¶i, b­u chÝnh,®iÖn m Song DNNN vÉn ch­a thùc sù ph¸t huy tèt vai trß nßng cèt cña chóng trong viÖc lµm cho nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc thùc sù ®ãng vai trß chñ ®¹o. §a sè c¸c DNNN lµm ¨n thua lç, gËy thÊt tho¸t tµi s¶n cña Nhµ n­íc mét c¸ch nghiªm träng. Nh÷ng vô tham nhòng ®iÓn h×nh ®Òu trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn DNNN, chÝnh v× vËy tõ tr­íc ®Õn nay, vÊn ®Ò s¾p xÕp, ®æi míi DNNN ®Ó lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy trë thµnh ®éng lùc chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ lu«n lu«n ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chó träng s¾p xÕp, ®æi míi DNNN cµng trë nªn cÊp b¸ch khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ sù chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ ThÕ giíi. Gi¶i ph¸p ®æi míi DNNN cã nhiÒu nh­ng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay th× CPH lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®­îc lùa chän, lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ khi ViÖt Nam ®øng tr­íc nh÷ng yªu cÇu míi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr­íc søc m¹nh lín lao cña phong trµo ®æi míi c¬ cÊu doanh nghiÖp cho phï hîp víi chñ tr­¬ng vµ ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc th× Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam còng thùc hiÖn c«ng viÖc nµy. V× mÆc dï lµm ¨n còng ®· cã nhiÒu biÕn ®æi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh­ng Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng c¨n bÖnh cè h÷u cña c¸c DNNN ®ã lµ ho¹t ®éng ch­a thùc sù hiÖu qu¶, mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña nã còng lµ do c¬ cÊu së h÷u ch­a hîp lý. §ã còng lµ vÊn ®Ò bøc b¸ch nhÊt hiÖn nay cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. CPH mÆc dï ®· xuÊt hiÖn rÊt l©u, nh­ng mäi ng­êi còng chØ míi nghe nãi tíi CPH chø ch­a thùc sù hiÓu hÕt vÒ CPH. HiÓu vÒ CPH ®· lµ mét vÊn ®Ò khã nh­ng ®Ó ¸p dông ®­îc CPH nh­ thÕ nµo cho ®óng cßn khã h¬n. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, v­íng m¾c. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­a ®­îc hoµn thiÖn. V× vËy, viÖc chØ ra nh÷ng khã kh¨n vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng. §ã lµ lý do v× sao em chän ®Ò tµi “ ”. Mong muèn cña em khi chän ®Ò tµi nµy lµ t×m hiÓu vµ gãp phÇn ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p mang tÝnh kiÕn nghÞ ®èi víi Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam vÒ viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CPH cña Tæng c«ng ty. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh bøc thiÕt c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, lµ nhiÖm vô quan träng cña Tæng c«ng ty trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp, ®æi míi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn sao cho phï hîp víi chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §©y lµ mét ®Ò tµi thùc sù rÊt ®¸ng quan t©m nh­ng ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò khã. Do thêi gian vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ CPH cßn h¹n chÕ. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam em cßn ch­a thùc sù hiÓu râ c¸c chÝnh s¸ch cña Tæng c«ng ty nªn ®Ò tµi cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy, c¸c c« vµ cña c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o, PGS. TS Phan Kim ChiÕn, c¸c c«, c¸c chó vµ c¸c b¸c trong phßng Tæ chøc Lao ®éng- Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®· tËn t×nh gióp ®ì, chØ b¶o em trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÊn ®Ò. 2. Môc tiªu cña ®Ò tµi - Nh»m ®­a ra lý luËn chung vÒ gi¶i ph¸p chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u DNNN trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp, ®æi míi DNNN. Nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ CPH, nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh CPH. - Ph©n tÝch ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam tr­íc vµ sau khi tiÕn hµnh CPH. Trªn c¬ së ®ã ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n, nh÷ng nguyªn nh©n c¶n trë tiÕn tr×nh CPH ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý khi thùc hiÖn. - §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c, tån t¹i cña vÊn ®Ò CPH cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. 3. Ph¹m vi nghiªn cøu Ph¹m vi nghiªn cøu lµ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ CPH cña DNNN nãi chung, cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam nãi riªng. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®Ó ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh CPH trong Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy em cã sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p nghiªn c­u sau: Ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, ph­¬ng ph¸p Ph©n tÝch Tæng hîp, ph­¬ng ph¸p thèng kª- so s¸nh, ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra…. 5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi Ngoµi phÇn “ Lêi nãi ®Çu vµ phÇn kÕt luËn ra, chuyªn ®Ò nµy em tr×nh bµy theo 3 ch­¬ng. Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¬ cÊu së h÷u trong DNNN. V× sao ph¶i chuyÓn ®æi vµ chuyÓn ®æi nh­ thÕ nµo? Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p vµ bµi häc kinh nghiÖm cho Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¬ cÊu së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. V× sao ph¶i chuyÓn ®æi vµ chuyÓn ®æi nh­ thÕ nµo? 1. C¬ cÊu së h÷u §Ó hiÓu ®­îc c¬ cÊu së h÷u trong doanh nghiÖp nhµ n­íc, tr­íc hÕt chóng ta ph¶i hiÓu DNNN lµ g×? Cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc, theo c¸c ®iÒu luËt kh¸c nhau, vÝ dô nh­: Theo ®iÒu 1- LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 1995 x¸c ®Þnh: “ Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých, nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi do Nhµ n­íc giao”. Theo LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc n¨m 1995 ®· ®em l¹i nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ, tuy nhiªn nÕu ¸p dông luËt nµy kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn cßn h¹n chÕ, hiÖu qu¶ cña Doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi¶m sót, c¸c DNNN thiÕu tÝnh n¨ng ®éng, tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong kinh doanh. Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ – x· héi vµ sù biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, t×nh tr¹ng trªn cßn do nh÷ng nguyªn nh©nlµ sù h¹n chÕ cña khung ph¸p luËt vÒ DNNN do m« h×nh tæ chøc qu¶n lý, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a thùc sù phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ch­a t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸n bé vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. §Õn n¨m 2003 ®Ó thÓ chÕ ho¸ nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ s¾p xÕp, ®æi míi DNNN, nh»m kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña LuËt DNNN n¨m 1995 th× t¹i §iÒu 1 – LuËt DNNN ngµy 26 thµng 11 n¨m 2003: “ DNNN lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ hoÆc cã cæ phÇn, vèn gãp chi phèi ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc C«ng ty Nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n( TNHH)”. Trªn c¬ së LuËt DNNN ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 2003 ta thÊy DNNN cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: + DNNN lµ mét tæ chøc kinh tÕ do Nhµ n­íc së h÷u toµn bé sè vèn ®iÒu lÖ hoÆc lµ cã cæ phÇn, vèn gãp chi phèi. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña DNNN lµ thùc hiÖn hµnh vi kinh doanh ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn. + DNNN lµ mét chñ thÓ kinh doanh ®éc lËp tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. §ã lµ doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. + Doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. + DNNN ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc c«ng ty Nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH. + DNNN mÆc dï cã sù ®Çu t­ vèn cña Nhµ n­íc vµo trong doanh nghiÖp, tuy vËy cã sù t¸ch biÖt râ rµng gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc víi chøc n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu tæ chøc( chÝnh thøc) lµ tæng hîp c¸c bé phËn ( ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n) cã mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau, ®­îc chuyªn m«n ho¸, cã nh÷ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh, ®­îc bæ trÝ theo nh÷ng cÊp, nh÷ng kh©u kh¸c nhau nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc vµ tiÕn tíi nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh. C¬ cÊu së h÷u cña doanh nghiÖp. C¬ cÊu së h÷u lµ mét lo¹i h×nh c¬ cÊu doanh nghiÖp mµ nã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph­¬ng thøc ®iÒu hµnh tr¸ch nhiÖm. 2. Vai trß cña c¬ cÊu së h÷u. C¬ cÊu së h÷u thùc chÊt lµ viÖc g¾n tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n vµ nghÜa vô cña ng­êi cã vèn së h÷u. NÕu nh­ ng­êi ®ã bá vèn ra, tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn ®iÒu lÖ cña m×nh th× hä sÏ cã tr¸ch nhiÖm h¬n ®èi víi sè vèn m×nh bá ra. Nh­ vËy vai trß cña c¬ cÊu së h÷u lµ: x¸c ®Þnh râ vai trß nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi së h÷u vèn so vèn ®iÒu lÖ nh»m gióp cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ h¬n. 3. C¸c lo¹i h×nh c¬ cÊu së h÷u trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn nay. Thø nhÊt: DNNN lµ cã 100% vèn ®iÒu lÖ thuéc së h÷u Nhµ n­íc. §©y lµ lo¹i h×nh DNNN trong ®ã Nhµ n­íc, së h÷u, qu¶n lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé trong ph¹m vi sè vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. Lo¹i nµy bao gåm: + C«ng ty Nhµ n­íc hay Tæng c«ng ty Nhµ n­íc, + C«ng ty TNHH Nhµ n­íc mét thµnh viªn do Nhµ n­íc së h÷u toµn bé vèn ®iÒu lÖ. + C«ng ty TNHH Nhµ n­íc cã tõ hai thµnh viªn trë lªn, do c¸c thµnh viªn lµ C«ng ty Nhµ n­íc hoÆc c¸c tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc uû quyÒn, gãp vèn. Thø hai: DNNN kh«ng cã 100% vèn ®iÒu lÖ thuéc së h÷u Nhµ n­íc. Trong c¸c DNNN lo¹i nµy tuy cã vèn cña Nhµ n­íc nh­ng l­îng vèn ®ã kh«ng chiÕm toµn bé vèn ®iÒu lÖ. Lo¹i nµy bao gåm: c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH cã tõ hai thµnh viªn trë lªn, doanh nghiÖp liªn doanh cã vèn cña Nhµ n­íc chiÕm trªn 50% vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. 4. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Nguyªn nh©n ph¶i chuyÓn ®æi. §Ó ph©n tÝch ®­îc nguyªn nh©n ph¶i chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× tr­íc hÕt chóng ta ph¶i thÊy ®­îc thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c DNNN. DNNN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ vµ còng lµ vÊn ®Ò bøc xóc vÒ mÆt qu¶n lý kinh tÕ. NÒn kinh tÕ Nhµ n­íc mµ ®Æc biÖt lµ c¸c DNNN gi÷ mét vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng vµ chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ nãi chung. DNNN ®· ®ãng vai trß quan träng trong viÖc cñng cè nÒn t¶ng kinh tÕ, x· héi cña n­íc ta, gãp phÇn xøng ®¸ng vµo sù nghiÖp ®Êu tranh thèng nhÊt n­íc nhµ, x©y dùng cë së vËt chÊt cho Chñ NghÜa X· Héi( CNXH). DNNN cã mét vai trß hÕt søc quan träng, thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt chñ yÕu sau: Thø nhÊt: DNNN ph¶i chi phèi ®­îc sù ph¸t triÓn trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ cã ý nghÜa ®èi víi sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña ®Êt n­íc; Thø hai: DNNN ph¶i lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c th«ng qua hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao trªn nÒn t¶ng cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ hÖ thèng qu¶n lý tiªn tiÕn; Thø ba: DNNN lµ nguån lùc vËt chÊt chñ yÕu cña Nhµ n­íc. DNNN ph¶i t¹o ra ®­îc sù ®ãng gãp quyÕt ®Þnh cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Dùa vµo nh÷ng ®ãng gãp chñ yÕu cña DNNN vµ th«ng qua viÖc së h÷u c¸c doanh nghiÖp, Nhµ n­íc XHCN cã trong tay tiÒm lùc kinh tÕ v÷ng m¹nh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cña m×nh; Thø t­; DNNN lµ mÉu mùc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch x· héi nh­ viÖc lµm, trî cÊp x· héi. Trong thùc tiÔn cña n­íc ta tr­íc ®©y, DNNN ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. NhiÒu chÝnh s¸ch x· héi ®­îc thùc hiÖn tèt th«ng qua c¸c DNNN. §©y lµ vai trß cÇn ph¸t huy cña DNNN trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Trªn c¬ së vai trß cña DNNN víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ta l¹i thÊy mét thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh­ sau: Nh÷ng mÆt tÝch cùc. DNNN vÉn chi phèi ®­îc nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn ®Ó kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, gi÷ tû träng lín trong xuÊt khÈu, thu nép ng©n s¸ch, hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, ®¶m b¶o ®­îc c¸c dÞch vô c«ng Ých, phôc vô tèt cho an ninh vµ quèc phßng cña ®Êt n­íc. N¨m 2003 DNNN ®· ®ãng gãp 38% tæng s¶n phÈm trong n­íc, 60% tæng thu trong n­íc cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Sè l­îng doanh nghiÖp 100% vèn Nhµ n­íc gi¶m tõ 5655( n¨m 2000) xuèng cßn 4492 , nh­ng n¨ng lùc s¶n xuÊt xÐt trªn tæng thÓ vÉn t¨ng. N¨m 2003, doanh thu cña DNNN ®¹t 470000 tû ®ång, t¨ng 10,5% so víi n¨m 2002 vµ 11% so víi n¨m 2001, nép Ng©n s¸ch Nhµ n­íc 87000 tû ®ång, t¨ng 10% so víi n¨m 2002 vµ 69% so víi n¨m 2001.Lîi nhuËn ®¹t 21000 tû ®ång, t¨ng 10,5% so víi n¨m 2002 vµ 32,2% so v¬i n¨m 2001. DNNN ®ang dÇn dÇn thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN, quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®­îc n©ng cao, vèn ®­îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn. Tæng sè vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp t¨ng 17000 tû ®ång so víi n¨m 2002. NhiÒu DNNN ®· t¨ng ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng héi nhËp quèc tÕ. Tuy nhiªn xÐt mét c¸ch toµn diÖn th× nh÷ng thµnh tùu trªn cña DNNN vÉn ch­a thÓ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i cña chóng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Sè l­îng DNNN tÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2003 cßn l¹i lµ 4492. §©y lµ sù gi¶m ®¸ng kÓ vÒ sè l­îng DNNN, nh­ng con sè nµy cßn qu¸ lín so víi tæng sè vèn mµ hiÖn nay DNNN ®ang n¾m gi÷, so víi nÒn kinh tÕ cã tæng thu nhËp quèc d©n kho¶ng 40 tû USD. Sù ph¸t triÓn kh«ng b×nh th­êng vÒ l­îng céng víi nh÷ng bÊt cËp trong c¬ chÕ qu¶n lý ®· dÉn DNNN tíi mét sè h¹n chÕ sau ®©y: H¹n chÕ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ( tham kh¶o theo " CPH DNNN , nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn"- PGS.TS Lª Hång H¹nh- NXB ChÝnh trÞ Quèc gia- 3/2004). Thø nhÊt; HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ch­a cao, ch­a t­¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ sù ®Çu t­ cña ChÝnh phñ vµ cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Theo sè liÖu thèng kª cña B¶ng B¸o c¸o cña Ban c¸n sù §¶ng cña ChÝnh phñ n¨m 2003, tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2003 c¶ n­íc cã 4492 doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi tæng sè vèn lµ 189000 tû ®ång. Trong sè c¸c DNNN hiÖn cã77,2% lµ doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i song ®ã chØ co 40% doanh nghiÖp cã møc l·i b»ng hoÆc cao h¬n l·i suÊt ng©n hµng. NÕuG tÝnh ®ñ c¸c chi phÝ, nî th× tû lÖ DNNN cã l·i sÏ thÊp h¬n. N¨m 2003, tû suÊt lîi nhuËn trªn ®ång vèn cña DNNN chØ ®¹t 7,34%, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n trong 3 n¨m gÇn ®©y lµ 10% trong lóc ®ã khu vùc doanh nghiÖp lµ 18%. Thø hai; doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã qui m« nhá. Trong sè 4492 DNNN hiÖn cã, sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã vèn d­íi 5 tû ®ång chiÕm 47% trong khi ®ã chØ cã rÊt Ýt c¸c doanh nghiÖp cã sè vèn trªn 100 tû ®ång. Qui m« nhá bÐ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc thÓ hiÖn ë c¶ trong tiªu chÝ vÒ sö dông lao ®éng. Sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã lao ®éng d­íi 500 ng­êi chiÕm trªn 89%. Do qui m« DNNN rÊt nhá nªn kh¶ n¨ng ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ rÊt h¹n chÕ. Mùc ®é tù ®éng ho¸ vµ tin häc ho¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN cßn rÊt thÊp. Nh×n chung, DNNN ch­a ®ñ søc tù m×nh ®Çu t­ ®Ó v­¬n tíi nh÷ng c«ng nghÖ vµ kü thuËt tiªn tiÕn. Nh÷ng h¹n chÕ nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hµng ho¸ cña DNNN gi¸ cao h¬n hµng cïng lo¹i, cïng chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c, cña hµng nhËp khÈu tíi 20-30%. Thø ba; DNNN l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vÒ tr×nh ®é qu¶n lý. H¬n 50% tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c DNNN ®· sö dông trªn 20 n¨m, sè mua sau n¨m 1990 chØ chiÕm 10%, trong ®ã chØ cã 3% sè d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®­îc tù ®éng ho¸, cßn l¹i lµ ë tr×nh ®é thñ c«ng vµ cã tr×nh ®é c¬ khÝ. HiÖn t¹i cã 38% tµi s¶n cè ®Þnh chê thanh lý. Th­ t­; c¬ cÊu ph©n bæ ch­a hîp lý. Cßn kh¸ nhiÒu DNNN ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc mµ ë ®ã chóng khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc nh­ nh÷ng dÞch vô th«ng th­êng. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ nhËn thÊy DNNN ®­îc ph©n bæ kh«ng hîp lý theo ngµnh, theo ®Þa ph­¬ng. Cã nh÷ng ®Þa ph­¬ng, ngµnh nh­ TP. Hå ChÝ Minh, Ha Néi, H¶i Phßng, ngµnh c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i DNNN tËp trung víi sè l­îng lín trong lóc ®ã nhiÒu ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ cÊp huyÖn thµnh lËp rÊt nhiÒu DNNN kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi vµ bÊt chÊp nhu cÇu thùc tÕ cña ®Þa ph­¬ng. VÝ dô, nhiÒu huyÖn thµnh lËp c«ng ty chÕ biÕn thuû s¶n song ë ®ã kh«ng cã tiÒm n¨ng nu«i trång thñy, h¶i s¶n. Thø n¨m, c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi DNNN còng nh­ c¬ chÕ qu¶n lý trogn b¶n th©n doanh nghiÖp cång kÒnh vµ thiÕu hiÖu qu¶.Qu¶n lý vÜ m« ®èi víi DNNN ch­a hiÖu qu¶, ch­a theo kÞp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN, chÕ ®é chñ qu¶n ®èi víi DNNN, chÕ ®é qu¶n lý chøc n¨ng ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc rÊt nhiÒu tÇng cÊp khiÕn chóng bÞ rµng buéc bëi qu¸ nhiÒu yªu cÇu vµ ®ßi hái kh¸c. Trong lóc ®ã, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng trong DNNN ch­a trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy hä lao ®éng tèt h¬n, g¾n víi DNNN mét c¸ch chÆt chÏ h¬n. Thø s¸u, Nh­ lµ hÖ qu¶ cña nh÷ng ®iÓm yÕu trªn, DNNN Ýt cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Trong bèi c¶nh ®Êt n­íc ta ®ang chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tham gia nhiÒu h¬n vµo c¸c khu vùc mËu dÞch tù do hoÆc c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, ®a ph­¬ng, tÝnh c¹nh tranh thÊp cña DNNN sÏ lµ mét th¸ch thøc sèng cßn ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. Trªn ®©y lµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c DNNN nãi chung. VËy cßn c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n­íc( TCTy Nhµ n­íc) th× sao? Mét c©u hái ®Æt ra lµ liÖu TCTy Nhµ n­íc cã ho¹t ®éng hiÖu qu¶ kh«ng? Tæng c«ng ty nhµ n­íc cã hai d¹ng lµ Tæng c«ng ty Nhµ n­íc 90, vµ Tæng c«ng ty Nhµ n­íc 91. TCTy Nhµ n­íc 90 lµ TCTy Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh 90/TTg ngµy 7 th¸ng 3 n¨m 1994 cña ChÝnh phñ. Tæng c«ng ty Nhµ n­íc 91 lµ Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 91/TTg ngµy 7 th¸ng 3 n¨m 1994 cña ChÝnh phñ. Hai lo¹i h×nh TCTy nµy thµnh lËp theo c¸c quyÕt ®Þnh nªu trªn nh­ng kh¸c nhau vÒ møc vèn ph¸p ®Þnh vµ sè l­îng thµnh viªn. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña TCTy Nhµ n­íc ( Tham kh¶o s¸ch " CPH DNNN mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn"- PGS. TS. Lª Hång H¹nh- NXB ChÝnh trÞ quèc gia. Th¸ng 3/2004). C¸c TCTy 91-90 ®· ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®­îc 10 n¨m. Víi trßn mét thËp kû tån t¹i m« h×nh TCTy Nhµ n­íc kh¾c phôc ®­îc nhiÒu h¹n chÕ cña liªn kÕt kinh tÕ d­íi h×nh thøc liªn hîp xÝ nghiÖp trong thêi kú tr­íc n¨m 1994 vµ thu ®­îc mét sè thµnh tùu nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n tÝch nh÷ng thµnh c«ng vµ h¹n chÕ cña m« h×nh TCTy Nhµ n­íc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch DNNN mµ Cæ phÇn ho¸(CPH) lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu vµ thÝch hîp nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn t¹i. Mét sè thµnh tùu ®¹t ®­îc vµ ­u thÕ cña m« h×nh TCTy Nhµ n­íc. + C¸c TCTy hÇu hÕt thµnh lËp trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ ®µo t¹o ra ®­îc nh÷ng DNNN m¹nh, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn tèt h¬n. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, víi 17 TCTy 91 vµ 79 TCTy 90, trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng Doanh nghiÖp tÇm cì. Tæng møc vèn cña c¸c TCTy 91 n¨m 1999 do Nhµ n­íc ®Çu t­ lµ 51.208.600 triÖu ®ång, tæng møc vèn c¸c TCTy bæ sung lµ 14.914.290 triÖu ®ång,tæng c¸c nguån kh¸c lµ 19.411.819 triÖu ®ång. B×nh qu©n mçi TCTy 91 cã møc vèn 8.031.453 triÖu ®ång. Víi møc vèn nµy c¸c TCTy 91 cã thÓ tù m×nh ®¶m nhiÖm viÖc ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh lín mét c¸ch chñ ®éng mµ kh«ng chê tíi vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Nh­ vËy, ë hÇu hÕt c¸c ngµnh chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ Quèc d©n ®Òu cã nh÷ng DNNN cã tÇm cì trÊn gi÷. + C¸c TCTy Nhµ n­íc ®· ®¶m b¶o ®­îc cho nÒn kinh tÕ quèc d©n(KTQD) nh÷ng s¶n phÈm chñ yÕu, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña chóng. Nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c TCTy ®iÖn lùc, TCTy xi m¨ng, TCTy hµng kh«ng, TCTy thÐp trong lÜnh vùc c©n ®èi c¸c s¶n phÈm nµy lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. + §ãng gãp lín cho Ng©n s¸ch lµ thµnh c«ng ®¸ng kÓ cña c¸c TCTy. N¨m 2003, bÊp chÊp nh÷ng khã kh¨n kinh tÕ do dïng ph¸t dÞch SARS g©y ra, c¸c TCTy 91 vÉn ®¹t doanh thu ë møc 202.652 tû ®ång, nép ng©n s¸ch ®¹t 36.916.5 tû ®ång. + C¸c TCTy kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ tiÕp tôc gi÷ v÷ng vai trß chi phèi ë c¸c ngµnh then chèt cña nÒn KTQD. S¶n xuÊt – kinh doanh ë nhiÒu c«ng ty t¨ng kh¨ æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m 1998- 2000. VÝ dô, TCTy ®iÖn n¨m 1999 cã møc t¨ng s¶n xuÊt lµ 10,5% so víi n¨m 1998, cßn n¨m 2000 th× møc t¨ng 14% so víi n¨m 1999. Trong n¨m 2003, tû suÊt lîi nhuËn tr­íc thuÕ trªn vèn ®Çu t­ cña c¸c TCTy 91 ®¹t 14,21%, cao h¬n 3,45% so víi toµn bé khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 2003, cã 16/8 TCTy 91 vµ 48/68 TCTy 90 lµ cã kh¶ n¨ng héi nhËp kinh tÕ. + Nh÷ng liªn kÕt vÒ s¶n xuÊt, c«ng nghÖ vµ tiªu thô s¶n phÈm ®· cho phÐp c¸c TCTy t¹o ra ®­îc søc m¹nh tæng hîp ®Ó ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ cë së vËt chÊt cña mçi thµnh viªn, hç trî lÉn nhau cïng ph¸t triÓn. + Ho¹t ®ég cña TCTy ®· cho thÊy t¸c ®éng to lín cña liªn kÕt kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng(KTTT). §©y lµ c¬ së thùu tiÔn quan träng ®Ó tiÕn hµnh viÖc s¾p xÕp, ®æi míi DNNN theo h­íng tiÕp cËn tèt h¬n c¬ chÕ KTTT. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ ­u ®iÓm ra c¸c TCTy Nhµ n­íc còng cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh­: + Tuy ®· ®­îc liªn kÕt l¹i song c¸c TCTy, ®Æc biÖt lµ TCTy 90 vÉn cßn lµ nh÷ng Doanh nghiÖp cã quy m« cßn kh¸ khiªm tèn so víi quy m« cña tËp ®oµn kinh tÕ ë c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam A, ch­a nãi ®Ôn nh÷ng tËp ®oµn cña Mü, NhËt B¶n, EU vµ Hµn Quèc. C¸c TCTy 90 cã vèn trªn 500 tû ®ång chØ chiÕm 13%; c¸c TCTy cã møc vèn d­íi 100 tû chiÕm tû lÖ kh¸ 35% trong sè ®ã cã nhiÒu c«ng ty cã møc vèn d­íi 50 tû. C¸c TCTy 91 cã t×nh tr¹ng kh¸ h¬n song nh×n chung vÉn cßn thÊp . NhiÒu TCTy 91 cã møc vèn xÊp xØ møc vèn ph¸p ®Þnh 1000 tû ®ång ¸p dông ®èi víi lo¹i h×nh TCTy nµy. + HiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c TCTy cã cao h¬n so víi toµn bé khu vùc DNNN song ch­a xøng ®¸ng víi møc ®Çu t­ vµ nh÷ng ­u ®·i mµ Nhµ n­íc dµnh cho. §Æc biÖt nhiÒu TCTy ®­îc kinh doanh víi vÞ thÕ ®éc quyÒn vµ vÞ thÕ s¶n phÈm, dÞch vô mµ c¸c TCTy nµy ®­a ra kh«ng phï hîp víi quy luËt cña thÞ tr­êng. Ng­êi tiªu thô buéc ph¶i chÊp nhËn chóng v× kh«ng thÓ t×m ®©u ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm nµy ë c¸c nhµ cung cÊp kh¸c. ChÝnh v× lý do nµy,sù tån t¹i cña mét sè c«ng ty kh«ng t¹o ®­îc m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cho nÒn kinh tÕ. +NhiÒu c«ng ty chê vµo sù hç trî cña Nhµ n­íc, ch­a chñ ®éng th¸o gì khã kh¨n, v­ît lªn ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh. ChÝnh v× vËy, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt – kinh doanh cña c¸c TCTy nµy cßn rÊt h¹n chÕ. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Quèc tÕ qua kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c TCTy 91. N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c TCTy 91 lµ 345 tû ®« la Mü, cßn 322 tû ®« la Mü thuéc vÒ TCTy dÇu khÝ. + ViÖc thµnh lËp c¸c TCTy Nhµ n­íc ngoµi môc ®Ých h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh cßn theo ®uæi môc ®Ých c¶i c¸ch hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ, xo¸ bá chÕ ®é chñ qu¶n. ThÕ nh­ng, trong thùc tÕ chÕ ®é chñ qu¶n vÉn tån t¹i, vÉn can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña DNNN vµ b¶n th©n c¸c TCTy. Thªm vµo ®ã, do b¶n th©n c¬ chÕ qu¶n lý trong néi bé cña TCTy, mèi quan hÖ gi÷a TCTy víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ víi c¬ quan chñ qu¶n, chñ yÕu mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh, ch­a dùa vµo yÕu t« së h÷u vèn, c¬ chÕ qu¶n lý TC ch­a râ rµng g©y trë ng¹i cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn thùc hiÖn quyÒn tù chñ kinh doanh víi t­ c¸ch lµ ph¸p nh©n kinh tÕ ®éc lËp. Thùc tÕ nµy ®· biÕn nhiÒu tæng c«ng ty thµnh kh©u qu¶n lý trung gian h¬n lµ mét liªn kÕt kinh tÕ . Trªn c¬ së ph©n tÝch trùc tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nãi chung vµ cña tæng c«ng ty nhµ n­íc nãi riªng chóng ta cã thÓ thÊy mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau : Thø nhÊt: C¬ cÊu tæng c«ng ty kh«ng hiÖu qu¶: V× Gi¸m ®èc DNNN kh«ng ®­îc toµn quyÒn quyÕt ®Þnh. KÕt qu¶ lµ hä mÊt qu¸ nhiÒu thêi gian trong viÖc xin phÐp c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cÊp trªn ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt th­êng nhËt. Thø hai: Ýt chó träng ®Õn c«ng t¸c tiÕp thÞ ( marketing). Ho¹t ®éng b¸n hµng vµ tiÕp thÞ cÇn ®­îc ­u tiªn cao h¬n trong m«i tr­êng kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh. NhiÒu phßng tiÕp thÞ thiÕu c¬ chÕ khuyÕn khÝch, ®éng lùc cÇn thiÕt, thiÕu tÝnh n¨ng ®éng vµ c¸n bé cã tr×nh ®é. Thø ba: Kü n¨ng qu¶n lý cßn yÕu kÐm Thø t­: HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý ch­a ph¸t triÓn vµ ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu, c«ng nghÖ th«ng tin cßn ë giai ®o¹n ®Çu, c«ng nghÖ l¹c hËu, lao ®éng th× d«i d­, kh«ng ph¸t huy ®­îc lîi thÕ kinh tÕ theo quy m«. Thø n¨m: Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u ( ROE) trung b×nh cña c¸c DNNN ®­îc kiÓm to¸n chuÈn ®o¸n lµ 8,6% n¨m 2001. ROE cña c¸c c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc lµ 12%. ROE cña c¸c c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Ên §é lµ 24%. ë ®©y muèn nãi lµ c¸c DNNN cã tiÒm n¨ng ®¹t ®­îc møc lîi nhuËn cao h¬n, nh­ng kh«ng thÓ v× do nhiÒu nguyªn nh©n tõ mÆt thÓ chÕ. nh­ng mét nguyªn nh©n chÝnh lµ thiÕu sù khuyÕn khÝch, ®éng viªn c«ng b»ng trong lao ®éng, phï hîp víi môc tiªu kinh doanh thùc tÕ. Thø s¸u: lµ c¬ cÊu tæng C«ng ty kh«ng hiÖu qu¶ Vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña chñ së h÷u vµ ng­êi qu¶n lý kh«ng ®­îc râ rµng. Kh«ng cã mét c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cuèi cïng tr¸ch nhiÖm cña Doanh nghiÖp. Nh÷ng môc tiªu xung ®ét tiÒm Èn n¶y sinh do TCTy vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp mµ kh«ng chÞu sù can thiÖp vÒ chÝnh trÞ. Nhµ n­íc cã thÓ giao nh÷ng môc tiªu phi th­¬ng m¹i cho c¸c DNNN; ®iÒu nµy cã thÓ lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNN( Suy gi¶m tû suÊt lîi nhuËn nh­ ROE & ROA) t¹o cho l·nh ®¹o DNNN lý do hîp lý ®Ó biÖn hé cho ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña m×nh. Trªn ®©y lµ mét sè thùc tr¹ng vµ mét sè nguyªn nh©n cña viÖc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña DNNN. Ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña DNNN cã nhiÒu nh­ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n næi bËt ®ã lµ c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch­a thùc sù hiÖu qu¶ vµ hîp lý. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ban chØ ®¹o s¾p xÕp ®æi míi DNNN cã nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i c¸ch c¬ chÕ hµnh chÝnh Nhµ n­íc, c¶i c¸ch c¬ cÊu cña doanh nghiÖp vµ ®­îc gäi lµ sù chuyÓn ®æi së h÷u trong DNNN. VËy ph­¬ng thøc chuyÓn ®æi nh­ thÕ nµo? 5. Ph­¬ng thøc chuyÓn ®æi (Tham kh¶o theo bµi:" DNNN Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn cÇn ®­îc nhËn thøc ®óng"- PGS.TS Lª Hång H¹nh- T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003) C¶i c¸ch DNNN tõ l©u lµ m«i quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §· cã nhiÒu gi¶i ph¸p c¶i c¸ch ®­îc thùc hiÖn. Trong thêi gian tõ n¨m 1960 ®Õn n¨m 1990 tøc lµ ®Õn thêi ®iÓm CPH, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p nh»m c¶i tiÕn qu¶n lý xÝ nghiÖp quèc doanh( DNNN theo tªn gäi lóc ®ã). Nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i c¸ch t­¬ng ®èi cã gi¸ trÞ ®éi ph¸ ®­îc quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh sè 217/H§BT ngµy 14 th¸ng 11 n¨m 1987 cña Héi ®ång Bé tr­ëng. NÕu tÝnh vÒ sè l­îng c¸c v¨n b¶n ®­îc ban hµnh, vÊn ®Ò ®æi míi DNNN chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ë n­íc ta. NghÞ quyÕt cña tÊt c¶ c¸c §¹i héi §¶ng toµn quèc kÓ tõ n¨m 1986 trë l¹i ®©y ®Òu ®­a ra c¸c ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p s¾p xÕp, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña DNNN ®Æc biÖt lµ NghÞ quyÕt Héi nghÞ TW hai( kho¸ VII), Héi nghÞ TW6( kho¸ VIII), NghÞ quyÕt héi nghÞ TW9( kho¸ IX) vÒ CPH DNNN. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ DNNN. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ DNNN còng ®­îc ban hµnh víi sè l­îng lín nh»m gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý n¶y sinh trong qu¸ tr×nh s¾p xÕp, ®æi míi DNNN, nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh CPH. §Æc biÖt cÇn ph¶i kÓ ®Õn c¸c QuyÕt ®Þnh sè 143- H§BT ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 1990; chØ thÞ sè 84/TTg ngµy 4 th¸ng 3 n¨m 1993; NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 7 th¸ng 5 n¨m 196; NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§- CP, NghÞ ®Þnh sè 64/2002/N§- CP. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN ®­îc thùc hiÖn trong thêi gian tr­íc n¨m 1990 Ýt mang l¹i hiÖu qu¶. Vai trß, hiÖu qu¶ cña DNNN hÇu nh­ kh«ng ®­îc c¶i thiÖn. T×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶, thua lç, t×nh tr¹ng l·ng phÝ tµi s¶n vÉn lµ nh÷ng c¨n bÖnh cè h÷u cña DNNN ë n­íc ta. NhiÒu DNNN ®· trë thµnh b×nh phong cho nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ phi ph¸p, trèn thuÕ, lËu thuÕ, bu«n lËu. Cã kh¸ nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ nh÷ng kÕt qu¶ h¹n chÕ cña c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch DNNN ®· thùc hiÖn tr­íc ®©y. Tuy nhiªn, ®iÒu cã thÓ nhËn thÊy dÔ dµng vµ ®­îc thõa nhËn kh¸ réng r·i lµ DNNN trong thùc tÕ kh«ng cã chñ nh©n thùc sù. Nhµ n­íc còng lµ thùc thÓ trõu t­îng, Bé chñ qu¶n, Uû ban nh©n d©n chñ qu¶n còng vËy. Cho dï ®­îc giao qu¶n lý c¸c DNNN, lîi Ých cña nh÷ng c¬ quan nµy kh«ng g¾n liÒn víi DNNN. C¸c c¬ quan nµy vÉn tån t¹i, c¸n bé, viªn chøc trong ®ã vÉn h­ëng l­¬ng ngay khi c¸c DNNN thua lç. T­¬ng tù, c¸n bé, c«ng nh©n viªn trong DNNN còng Ýt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt – kinh doanh cña DNNN n¬i m×nh ®ang lµm viÖc. Lý do ®¬n gi¶n lµ hä vÉn cã l­¬ng ngay khi DNNN ®ang bªn bê ph¸ s¶n. Râ rµng, vÊn ®Ò lîi Ých, ®Æc biÖt lµ lîi Ých së h÷u trong DNNN chÝnh lµ céi nguån cña nh÷ng c¨n bÖnh mµ chóng gÆp ph¶i. C¶i c¸ch DNNN cã thÓ tiÕn hµnh b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Cã nh÷ng c¸ch mµ nÕu thùc hiÖn sÏ dÉn ®Õn sù xo¸ sæ DNNN nh­ gi¶i ph¸p b¸n DNNN hay nãi c¸ch kh¸c lµ gi¶i ph¸p t­ nh©n ho¸. Cã gi¶i ph¸p chØ ®éng ch¹m ®Õn c¬ chÕ qu¶n lý DNNN, tøc lµ t¨ng c­êng hay gi¶m bít quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh cña chóng trong tõng lÜnh vùc cô thÓ. Cã thÓ m« pháng c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: C¶i c¸ch DNNN B¸n DNNN Cho thuª DNNN CPH DNNN C¶i c¸ch c¬ chÕ QLDN B¸n toµn bé B¸n mét phÇn Cho thuª toµn bé Cho thuª mét phÇn Trong ®ã: B¸n doanh nghiÖp lµ hµnh vi cña chñ doanh nghiÖp chuyÓn nh­îng toµn bé doanh nghiÖp cña m×nh sang së h÷u cña c¸ nh©n hay tæ chøc khac. Khi chuyÓn nh­îng ®­îc tæ chøc xong th× chñ doanh nghiÖp cò kh«ng cßn nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm g× ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. V× lý do ®ã,viÖc b¸n doanh nghiÖp kh«ng ®­îc coi lµ h×nh thøc cña CPH. B¸n doanh nghiÖp vµ s¸p nhËp doanh nghiÖp( Acquisition and merger) lµ nh÷ng giao dÞch kh¸ phæ biÕn ë c¸c n­íc cã nÒn KTTT. ViÖc b¸n doanh nghiÖp kh¸c víi CPH lµ nã dÉn tíi sù xuÊt hiÖn c¸c chñ së h÷u míi ®èi víi doanh nghiÖp ®­îc b¸n. B¶n th©n doanh nghiÖp bÞ b¸n vÉn cã thÓ tån t¹i d­íi h×nh thøc cò sau khi ®­îc b¸n. Ng­îc l¹i, CPH l¹i lµm thay ®æi h×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp. V× vËy, nh÷ng h×nh thøc b¸n doanh nghiÖp quy ®Þnh ë ®iÒu 7, NghÞ ®Þnh sè 44/CP nÕu kh«ng lµm râ néi dung sÏ dÉn tíi sù hiÓu sai vÒ b¶n chÊt cña CPH. Thuª doanh nghiÖp: Lµ viÖc chñ doanh nghiÖp cho c¸ nh©n hay tæ chøc kh¸c sö dông t­ c¸ch ph¸p lý vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®Ó kinh doanh. Toµn bé giao dÞch cña ng­êi thuéc së h÷u cña chñ doanh nghiÖp cho thuª. Sù tham gia cña ng­êi thuª trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc cho thuª kh«ng hÒ t¹o ra quyÒn së h÷u cña ng­êi thuª ®èi víi bÊt cø tµi s¶n nµo cña doanh nghiÖp nµy. ViÖc cho thuª doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®­îc coi lµ h×nh thøc cña CPH. C¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lý DNNN: Cã thÓ hiÓu lµ viÖc chuyÓn TCTy Nhµ n­íc thµnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Nhµ n­íc mét thµnh viªn hoÆc TCTy Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Nhµ n­íc cã tõ hai thµnh viªn trë lªn; chuyÓn TCTy do Nhµ n­íc quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ thµnh lËp TCTy do c¸c c«ng ty tù ®Çu t­ vµ thµnh lËp. Tãm l¹i,cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó c¶i c¸ch DNNN. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña n­íc ta trong nh÷ng thËp kû võa qua cho thÊy CPH lµ gi¶i ph¸p phï hîp víi nÒn kinh tÕ n­íc ta trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay. VËy CPH DNNN lµ g×? 5.1. CPH lµ g×? CPH TCTy Nhµ n­íc lµ viÖc chuyÓn c«ng ty Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp; t¹o ra lo¹i h×nh doa._.nh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u, trong ®ã cã cæ ®«ng lµ ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng; t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cho doanh nghiÖp dÓ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, tµi s¶n cña Nhµ n­íc vµ cña doanh nghiÖp; Huy ®éng nguån vèn cña toµn x· héi, bao gåm: c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh nghiÖp, ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng, c¸c cæ ®«ng; T¨ng c­êng gi¸m s¸t cña nhµ ®Çu t­ ®èi víi doanh nghiÖp; §¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých cña Nhµ n­íc, doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t­, ng­êi lao ®éng. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ CPH, cÇn ph¶i nhËn thøc ®­îc b¶n chÊt chÝnh trÞ vµ b¶n chÊt ph¸p lý cña CPH. T¸c ®éng to lín cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc ta, lµm râ néi dung c¸c ph¹m trï cã liªn quan ®Õn c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN ®­îc m« pháng ë s¬ ®å 1. XÐt ë khÝa c¹nh chÝnh trÞ: CPH DNNN kh«ng nh»m môc tiªu t­ nh©n ho¸ nÒn kinh tÕ mÆc dï trong CPH cã chøa ®ùng yÕu tè “t­ nh©n ho¸”. CPH lµ gi¶i ph¸p nh»m lµm cho së h÷u trong DNNN tõ “¶o” ®Õn thùc, chuyÓn tõ sù kiÓm so¸t b»ng “ chÕ ®é quan liªu” sang tù kiÓm so¸t th«ng qua lîi Ých cña c¸c chñ së h÷u thùc. Kh¸c víi lµn sãng t­ nh©n ho¸ ë c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi ë §«ng ¢u ®ang chuyÓn c¸c DNNN tõ chç së h÷u chung cña x· héi sang së h÷u c¸ nh©n, CPH DNNN ë ViÖt Nam nh»m thu hót sù tham giµm lµm chñ thùc sù chñ ng­êi lao ®éng vµo DNNN th«ng qua viÖc ®Ó hä së h÷u mét phÇn vèn trong DNNN, biÕn hä tõ “ ng­êi lao ®éng” thuÇn tuý thµnh ng­êi lao ®éng “ cã së h÷u vèn cña doanh nghiÖp”. Gi¶i ph¸p nµy ®· lµm cho doanh nghiÖp thªm nh÷ng chñ nh©n thùc sù bªn c¹nh chñ nh©n trõu t­îng lµ Nhµ n­íc. Râ rµng yÕu tè ®a së h÷u trong c¸c DNNN ®· lµm cho c¶i c¸ch DNNN trë nªn triÖt ®Ó h¬n so víi c¸c cuéc c¶i c¸ch tr­íc ®ã. XÐt vÒ mÆt ph¸p lý, CPH lµ viÖc biÕn Doanh nghiÖp mét chñ thµnh Doanh nghiÖp nhiÒu chñ, tøc lµ chuyÓn tõ h×nh thøc së h÷u ®¬n nhÊt sang së h÷u chung th«ng qua viÖc chuyÓn dÇn mét phÇn tµi s¶n cña Doanh nghiÖp cho nh÷ng ng­êi kh¸c. Nh÷ng ng­êi nµy trë thµnh së h÷u chñ cña Doanh nghiÖp theo tû lÖ tµi s¶n mµ hä së h÷u trong doanh nghiÖp CPH. XÐt ë gãc ®é nµy th× CPH dÉn tíi sù xuÊt hiÖn kh«ng chØ c«ng ty Cæ phÇn trªn nÒn t¶ng cña Doanh nghiÖp ®­îc CPH. B¶n chÊt cña CPH nªu trªn ®©y kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®­îc hiÓu ®óng trong thùc tiÔn x©y dùng vµ thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ CPH. Cã quan ®iÓm ®ång nhÊt CPH víi t­ nh©n ho¸ hay cã quan ®iÓm cho r»ng CPH chØ liªn quan ®Õn DNNN.Víi t­ c¸ch lµ sù kiÖn ph¸p lý cña viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u cña Doanh nghiÖp. CPH cã thÓ ¸p dông víi bÊt cø lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo thuéc së h÷u cña mét chñ duy nhÊt. V× vËy, doanh nghiÖp t­ nh©n(DNTN), Doanh nghiÖp 100% vèn cña mét nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu cã thÓ trë thµnh ®èi t­îng cña CPH. Hai lo¹i h×nh Doanh nghiÖp nµy ®Òu cã thÓ trë thµnh ®èi t­îng cña CPH. 5.2. Vai trß cña CPH. CPH cã vai trß to lín trong viÖc c¶i c¸ch DNNN nhÊt lµ ë nh÷ng nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn KTTT. T¸c dông cña CPH thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh sau: - CPH ®· t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u, bao gåm Nhµ n­íc, ng­êi lao ®éng trong Doanh nghiÖp, cæ ®«ng ngoµi Doanh nghiÖp, trong ®ã ng­êi lao ®éng trong Doanh nghiÖp trë thµnh ng­êi chñ thùc sù phÇn vèn gãp cña m×nh trong C«ng ty Cæ phÇn. ChÝnh ®iÒu nµy ®· nãi lªn ®­îc r»ng CPH lµ mét gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt kh¸ triÖt ®Ó vÊn ®Ò së h÷u trong DNNN. - CPH ®· trë thµnh gi¶i ph¸p c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt trong c¬ cÊu l¹i DNNN cã c¬ cÊu thÝch hîp, quy m« lín, tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ. Tr­íc ®©y khi ch­a CPH th× vÉn tån t¹i mét sè DNNN lµm ¨n ch­a thùc sù hiÖu qu¶, quy m« cßn nhá lÎ, khi tiÕn hµnh CPH, nhê vµo ®iÒu kiÖn cña DNNN ®­îc chÊp nhËn lµ C«ng ty Cæ phÇn nªn ®· lo¹i trõ mét sè Doanh nghiÖp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn, vµ tr­íc ®©y c¬ cÊu DNNN ch­a thùc sù hiÖu qu¶, ch­a thùc sù hîp lý th× nay nhê CPH mµ c¬ cÊu nµy ®· kh¾c phôc ®­îc nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Tõ chç DNNN rÊt ph©n t¸n, dµn tr¶i trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc nay ®· tËp trung vµo 39 ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ. Sá dÜ ®¹t ®­îc mét c¬ cÊu hîp lý v×: + CPH ®· lµm quy m« vèn cña DNNN t¨ng lªn ®¸ng kÓ. + Tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp ®· ®­îc lµnh m¹nh ho¸ h¬n mét b­íc th«ng qua viÖc c¬ cÊu l¹i c¸c kho¶n nî; xö lý tµi s¶n lµ vËt t­, hµng ho¸ ø ®äng, tån kho l©u ngµy, kÐm, mÊt phÈm chÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng dïng h¹ch to¸n vµo chi phÝ Ho¹t ®éng kinh doanh, gi¶m vèn Nhµ n­íc hoÆc b¸n cho C«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n tån ®äng cña Doanh nghiÖp. + Lao ®éng cña DNNN ®­îc c¬ cÊu l¹i, gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ tèt h¬n. - CPH ®· huy ®éng thªm vèn cña X· héi ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong qu¸ tr×nh CPH DNNN, mét mÆt vèn Nhµ n­íc t¹i Doanh nghiÖp ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i kh¸ch quan h¬n, tiÕp cËn h¬n víi ph­¬ng thøc thÞ tr­êng, mÆt kh¸c huy ®éng ®­îc vèn cña c¸ nhËn, tæ chøc x· héi vµo Doanh nghiÖp ®Ó kinh doanh, ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §ång thêi Nhµ n­íc còng thu l¹i ®­îc phÇn vèn do x¸c ®Þnh l¹i vèn së h÷u cña Nhµ n­íc trong C«ng ty Cæ phÇnm vµ dïng phÇn vèn ®ã ®Ó l¹i ®Çu t­ vµo c¸c môc ®Ých kh¸c khuyÕn khÝch DNNN ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp, C«ng ty Cæ phÇn ®­îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ra c«ng chóng ®Ó huy ®éng vèn. Vµ khi Cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®­îc ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng th× nguån vèn x· héi ®­îc linh ®éng trªn thÞ tr­êng. Còng chÝnh nhê TTCK mµ nhiÒu Doanh nghiÖp ®· ph¶i ®Çu t­ thªm m¸y mãc, kü thuËt hiÖn ®¹i, ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, kinh doanh n©ng cao søc c¹nh tranh cña DNNN trong thÞ tr­êng trong n­íc vµ n­íc ngoµi. - CPH mang l¹i cho Doanh nghiÖp c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶, thÝch nghi víi thÞ tr­êng. Khi chuyÓn sang c«ng ty Cæ phÇn, th× Doanh nghiÖp ho¹t ®éng hoµn toµn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty theo ph¸p luËt hiÖn hµnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty tr­íc cæ ®«ng. Theo LuËt Doanh nghiÖp, tæ chøc qu¶n lý trong néi bé C«ng ty Cæ phÇn bao gåm: §¹i héi ®ång cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t vµ Ban gi¸m ®èc c«ng ty. Theo m« h×nh nµy th× tæ chøc qu¶n lý ph¶i thÓ hiÖn sù ph©n ®Þnh râ rµng vÒ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm vña ng­êi chñ së h÷u vµ ng­êi sö dông tµi s¶n cña c«ng ty ®Ó Kinh doanh. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o thªm ®éng lùc vµ tÝnh n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh v× Doanh nghiÖp ®­îc quyÒn tù chÞu tr¸ch nhiÖm, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc ®Çu t­ ph¸t triÓn, ph©n phèi lîi nhuËn, s¾p xÕp tæ chøc s¶n xuÊt vµ bæ nhiÖm c¸n bé. - CPH ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý vµ vËt chÊt ®Ó ng­êi lao ®éng n©ng cao vai trß lµm chñ trong Doanh nghiÖp. CPH ®· lµm cho ng­êi lao ®éng trë thµnh cæ ®«ng trong C«ng ty Cæ phÇn. Ng­êi lao ®éng ®· thùc sù lµm chñ Doanh nghiÖp trong phÇn vèn gãp cña m×nh, cã quyÒn tham gia qu¶n lý Doanh nghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ b»ng viÖc dù ®¹i héi cæ ®«ng, ®Ó th«ng qua ®iÒu lÖ cña C«ng ty, bÇu c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t. - CPH n©ng cao HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp ChÝnh sù tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c cæ ®«ng trong C«ng ty cæ phÇn ®· khiÕn hä tù ý thøc ®­îc r»ng hä ph¶i lµm viÖc sao cho sè vèn cña hä thùc sù cã hiÖu qu¶, thùc sù cã ý nghÜa, nªn hä cè g¾ng lµm hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. §iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng sÏ cao h¬n. Nh÷ng t¸c ®éng to lín mang tÝnh phæ biÕn trªn cña CPH ®­¬ng nhiªn ®óng víi gi¶i ph¸p CPH DNNN mµ ®Êt n­¬c ta ®ang tiÕn hµnh. Trong bèi c¶nh cña ViÖt Nam, nh÷ng t¸c ®éng nµy cña CPH cßn phat huy t¸c dông to lín h¬n v× thùc tr¹ng cña DNNN ë ViÖt Nam ®ang ®ßi hái ph¶i c¶i c¸ch triÖt ®Ó, trong lóc ®ã nhiÖm vô ®Æt ra lµ kh«ng ®­îc lµm mÊt ®i vai trß chñ ®¹o cña chóng. Ngoµi ra, CPH DNNN ë ViÖt Nam cßn cã t¸c dông sau: - Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang rÊt gÆp nh÷ngkhã kh¨n trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay cña ®Êt n­íc. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc trªn thÞ tr­êng cã chøng kho¸n hay kh«ng ®Ó giao dÞch hay kh«ng? C¸c c«ng ty cæ phÇn th­êng la lo¹i doanh nghiÖp cung cÊp chøng kho¸n víi tû lÖ lín h¬n so víi c¸c lo¹i Doanh nghiÖp kh¸c. Tuy nhiªn. sè l­îng c«ng ty cæ phÇn ë n­íc ta kh«ng lín vµ nhÊt lµ nh÷ng c«ng ty t­ nh©n. C¸c Doanh nghiÖp, c«ng ty lín vµ TCTy Nhµ n­íc ch­a ®­îc CPH vµ còng ch­a ph¸t hµnh tr¸i phiÕu réng r·i. CPH DNNN ë n­íc ta sÏ t¹o ra nh÷ng chñ thÓ ph¸t hµnh chøng kho¸n cã tiÒm lùc. CPH DNNN ë n­íc ta cã t¸c dông to lín trong viÖc ®Èy lïi t×nh tr¹ng l·ng phÝ tham nhòng ®ang kh¸ phæ biÕn trong c¸c DNNN vµ nh÷ng c¬ quan qu¶n lý chung. Sù bao cÊp cña Nhµ n­íc ®èi víi nhiÒu Doanh nghiÖp, c¬ chÕ xin cho lµ m¶nh ®Êt tèt lµnh cho nh÷ng ho¹t ®éng l·ng phÝ, tham nhòng. CPH t¹o ra sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña chñ së h÷u ( cæ ®«ng) ®èi víi gi¸m ®èc vµ c¸n bé qu¶n lý DNNN CPH. §iÒu nµy cã nghÜa lµ gi¸m ®èc c¸c nh©n viªn qu¶n lý kh«ng dÔ dµng thùc hiÖn hµnh vi vô lîi nh­ khi DNNN ®ang hoµn toµn thuéc së h÷u cña Nhµ n­íc. Tãm l¹i, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay th× CPH lµ mét gi¶i ph¸p kh¶ thi nhÊt ®­îc lùa chän ®Ó c¶i c¸ch DNNN. CPH cã mét t¸c dông v« cïng quan träng. ViÖc nhËn thøc ®óng vai trß cña CPH ®· lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m nh­ng ®Ó CPH thùc sù cã hiÖu qu¶ th× chóng ta ph¶i tiÕn hµnh nh­ thÕ nµo cho phï hîp còng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng. Bëi cã lµm ®óng th× míi cã hiÖu qu¶. Dùa trªn thùc tÕ nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· h­íng dÉn thùc hiÖn CPH DNNN theo qui trÝnh sau: 5.3. Quy tr×nh CPH ( theo th«ng t­ 126/2004/TT - BTC ngµy 24/12/2004 - cña Bé Tµi ChÝnh). B­íc1: X©y dùng ph­¬ng ¸n CPH. Thµnh lËp ban chØ ®¹o CPH vµ tæ gióp viÖc. 1.1C¬ quan quyÕt ®Þnh CPH ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban ChØ ®¹o CPH ®ång thêi víi QuyÕt ®Þnh CPH Doanh nghiÖp. 1.2. Tr­ëng ban chØ ®¹o lùa chän vµ ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban chØ ®¹o CPH trong thêi gian 5 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp. 2. ChuÈn bÞ hå s¬ tµi liÖu: Trong thêi gian tèi ®a 10 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæ gióp viÖc CPH, Ban chØ ®¹o cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o Tæ gióp viÖc cïng víi Doanh nghiÖp tiÕn hµnh: 2.1 Lùa chän ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, lùa chän thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cã liªn quan ®Õn CPH. 2.2 ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu sau: - C¸c hå s¬ ph¸p lý vÒ thµnh lËp doanh nghiÖp. - C¸c hå s¬ ph¸p lý vÒ tµi s¶n cña doanh nghiÖp( bao gåm c¶ diÖn tÝch ®Êt ®­îc giao hoÆc thuª). - Hå s¬ vÒ tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, vËt t­, hµng ho¸ ø ®äng, kÐm, mÊt phÈm chÊt( nÕu cã),tµi s¶n h×nh thµnh tõ nguån quü khen th­ëng phóc lîi. - Hå s¬ vÒ c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n dë dang( kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh ®·cã quyÕt ®Þnh ®×nh ho·n). - Hå s¬ vÒ c¸c kho¶n vèn ®Çu t­ dµi h¹n vµo doanh nghiÖp kh¸c nh­: gãp vèn liªn doanh, gãp vèn cæ phÇn, gãp vèn thµnh lËp c«ng ty TNHH vµ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ dµi h¹n kh¸c. - B¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cña c«ng ty ®Õn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. - LËp danh s¸ch lao ®éng th­êng xuyªn lµm viÖc t¹i c«ng ty ®Õn thêi ®iÓm quyÕt ®Þnh CPH; ph©n lo¹i lao ®éng theo c¸c ®èi t­îng: hîp ®ång kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n, hîp ®ång cã thêi h¹n tõ 1-3 n¨m, danh s¸ch lao ®éng d«i d­… - LËp dù to¸n chÝ phÝ CPH theo chÕ ®é quy ®Þnh. 3. KiÓm kª, xö lý nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh vµ tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: Tæ gióp viÖc, doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ t­ vÊn( nÕu cã) tiÕn hµnh: 3.1. KiÓm kª, ph©n lo¹i tµi s¶n vµ quyÕt to¸n tµi chÝnh, quyÕt to¸n thuÕ, phèi hîp víi c¬ quan cã liªn quan xö lý nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh ®Õn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. 3.2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: Ban chØ ®¹o CPH lùa chän tæ chøc ®Þnh gi¸ ®Ó giao cho doanh nghiÖp ký kÕt hîp ®ång ®Þnh gi¸ hoÆc giao cho Tæ gióp viÖc, doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Tr­êng hîp Tæ chøc t­ vÊn cã chøc n¨ng ®Þnh gi¸ th× cã thÓ thuª trän gãi: lËp ph­¬ng ¸n CPH, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, tæ chøc b¸n cæ phÇn. 3.3. Ban chØ ®¹o th©m tra kÕt qu¶ kiÓm kª, ph©n lo¹i tµi s¶n vµ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, b¸o c¸o c¬ quan quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ Bé Tµi chÝnh. Thêi gian ®Ó hoµn tÊt c¸c c«ng viÖc nµy kh«ng qu¸ 50 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy chuÈn bÞ xong hå s¬ tµi liÖu. 3.4. QuyÕt ®Þnh vµ c«ng bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp: Trong thêi gian kh«ng qu¸ 5 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn b¸o c¸o cña Ban chØ ®¹o CPH, c¬ quan quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ph¶i ra quyÕt ®Þnh c«ng bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp CPH. B­íc 2: Hoµn tÊt Ph­¬ng ¸n CPH: 1. LËp ph­¬ng ¸n CPH: C¨n cø quy ®Þnh hiÖn hµnh vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp, Ban chØ ®¹o xem xÐt quyÕt ®Þnh thuª tæ chøc t­ vÊn hoÆc giao cho Tæ gióp viÖc vµ doanh nghiÖp lËp Ph­¬ng ¸n CPH víi néi dung chÝnh sau: Giíi thiÖu vÒ c«ng ty,trong ®ã m« t¶ kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh thµnh lËp c«ng ty vµ quy m« tæ chøc cña c«ng ty; t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh cña c«ng ty trong 3-5 n¨m liÒn kÒ tr­íc khi CPH. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c«ng ty ë thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, bao gåm: Thùc tr¹ng vÒ tµi s¶n( bao gåm c¶ diÖn tÝch ®Êt ®­îc giao hoÆc thuª). Thùc tr¹ng vÒ tµi chÝnh, c«ng nî. Thùc tr¹ng vÒ lao ®éng. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc xö lý. Ph­¬ng ¸n s¾p xÕp lao ®éng: Sè lao ®éng cã tªn trong danh s¸ch th­êng xuyªn ë thêi ®iÓm cã quyÕt ®ÞnhCPH. Sè lao ®éng tiÕp tôc tuyÓn dông. Sè lao ®éng d«i d­ vµ ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt theo tõng ®èi t­îng ( bao gåm c¶ ph­¬ng ¸n ®µo t¹o l¹i lao ®éng d«i d­ ®Ó bè trÝ viÖc lµm míi trong c«ng ty cæ phÇn). d.Ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh trong 3-5 n¨m tiÕp theo, trong ®ã nªu râ: - ph­¬ng ¸n c¬ cÊu doanh nghiÖp khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn; s¾p xÕp l¹i c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp, ®æi míi ngµnh nghÒ kinh doanh; ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh. - KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c n¨m tiÕp theo vÒ s¶n phÈm, s¶n l­îng, thÞ tr­êng, lîi nhuËn… c¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn, nguyªn liÖu, tæ chøc s¶n xuÊt, lao ®éng tiÒn l­¬ng,… ®. Ph­¬ng ¸n CPH: H×nh thøc CPH vµ vèn ®iÒu lÖ theo yªu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn. Dù kiÕn c¬ cÊu vèn ®iÒu lÖ: sè cæ phÇn nhµ n­íc n¾m gi÷, sè cæ phÇn b¸n ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc ( kÌm theo danh s¸ch), sè cæ phÇn ­u b¸n ®·i cho ng­êi lao ®éng( kÌm theo danh s¸ch ®¨ng ký mua cæ phÇn cña ng­êi lao ®éng) vµ sè cæ phÇn dù kiÕn b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c. Ph­¬ng thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh( ®Êu gi¸ trùc tiÕp t¹i c«ng ty, hoÆc ®Êu gi¸ t¹i c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian, hoÆc ®Êu gi¸ t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n). Dù th¶o §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn theo c¸c quy ®Þnh cña LuËt doanh nghiÖp vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh. 2. Hoµn thiÖn ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸. a/ C¨n cø quyÕt ®Þnh c«ng bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, Tæ chøc cïng víi doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ t­ vÊn( nÕu cã) hoµn thiÖn ph­¬ng ¸n CPH göi tíi tõng bé phËn trong c«ng ty ®Ó nghiªn cøu tr­íc khi tíi héi nghÞ c«ng nh©n viªn chøc( bÊt th­êng). b/ Tæ chøc héi nghÞ c«ng nh©n viªn chøc( bÊt th­êng) ®Ó lÊy ý kiÕn hoµn thiÖn ph­¬ng ¸n CPH. c/ Sau Héi nghÞ c«ng nh©n viªn chøc, Tæ gióp viÖc, doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ t­ vÊn ( nÕu cã) hoµn thiÖn Ph­¬ng ¸n CPH ®Ó tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt. d/ Ban ChØ ®¹o thÈm ®Þnh Ph­¬ng ¸n CPH b¸o c¸o c¬ quan quyÕt ®Þnh CPH phª duyÖt. Thêi gian ®Ó hoµn tÊt c¸c néi dung quy ®Þnh t¹i ®iÓm 2.1 b­íc 2 nµy kh«ng qu¸ 20 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh c«ng bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp CPH. 3. Phª duyÖt ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸. C¬ quan quyÕt ®Þnh CPH xem xÐt ra quyÕt ®Þnh phª duyÖt ph­¬ng ¸n CPH trong thêi gian kh«ng qu¸ 5 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc b¸o c¸o cña Ban chØ ®¹o. B­íc 2: Tæ chøc b¸n cæ phÇn: Ban chØ ®¹o CPH lùa chän ph­¬ng thøc b¸n cæ phÇn theo quy ®Þnh. Tæ chøc b¸n cæ phÇn: a/ §èi víi tr­êng hîp b¸n ®Êu gi¸ trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp: Ban chØ ®¹o CPH vµ doanh nghiÖp tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn cho nhµ ®Çu t­ ®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ ®Êu thµnh c«ng b×nh qu©n ®Ó b¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng vµ nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc. b/ §èi víi tr­êng hîp b¸n cæ phÇn t¹i tæ chøc tµi chÝnh trung gian: Ban chØ ®¹o lùa chän tæ chøc tµi chÝnh trung gian giao cho doanh nghiÖp ký hîp ®ång. Ban chØ ®¹o vµ doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ chøc tµi chÝnh trung gian thùc hiÖn viÖc b¸n cæ phÇn theo quy ®Þnh. Ban chØ ®¹o CPH chØ ®¹o doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng vµ nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc. c. ®èi víi tr­êng hîp b¸n cæ phÇn t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Ban chØ ®¹o CPH ®­îc quyÒn ®¨ng ký trùc tiÕp hoÆc thuª tæ chøc trung gian ®¨ng ký vµ phèi hîp víi trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ®Ó b¸n cæ phÇn. Tr­êng hîp ®¨ng ký trùc tiÕp víi Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, Ban chØ ®¹o doanh nghiÖp: Nép ®¬n ®¨ng ký tµi liÖu cho Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Phèi hîp víi Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n tæ chøc ph¸t hµnh cæ phiÕu. B¸n cæ phÇn cho ng­êi lao ®éng vµ nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc. Tæng hîp kÕt qu¶ b¸n cæ phÇn b¸o c¸o c¬ quan quyÕt ®Þnh CPH. B¸o c¸o c¬ quan quyÕt ®Þnh CPH ra quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh quy m«, c¬ cÊu CPH cña doanh nghiÖp CPH ®èi víi tr­êng hîp kh«ng b¸n cæ phÇn cho c¸c ®èi t­îng theo ®óng ph­¬ng ¸n CPH ®­îc duyÖt. B­íc 3. Hoµn tÊt viÖc chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty CP. 1. §¹i héi ®ång cæ ®«ng lÇn thø nhÊt. Ban chØ ®¹o CPH chØ ®¹o Tæ gióp viÖc vµ doanh nghiÖp tæ chøc §¹i Héi ®ång cæ ®«ng lÇn thø nhÊt ®Ó th«ng qua §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh bÇu Héi ®ång qu¶n trÞ, ban KiÓm so¸t vµ bé m¸y ®iÒu hµnh c«ng ty cæ phÇn. C¨n cø vµo kÕt qu¶ §¹i Héi ®ång cæ ®«ng lÇn thø nhÊt, Héi ®ång qu¶n trÞ c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn ®¨ng ký kinh doanh, nép con dÊu cña doanh nghiÖp cò vµ xin kh¾c dÊu cña c«ng ty cæ phÇn. LËp b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i thêi ®iÓm c«ng ty cæ phÇn ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh lÇn ®Çu, thùc hiÖn quyÕt to¸n thuÕ, quyÕt to¸n chi phÝ CPH, b¸o c¸o c¬ quan quyÕt ®Þnh CPH. Nép tiÒn thu tõ CPH vÒ c«ng ty, Tæng c«ng ty hoÆc Quü hç trî s¾p xÕp doanh nghiÖp t¹i Bé tµi chÝnh. C«ng ty cæ phÇn mua hoÆc in tê cæ phiÕu cÊp cho c¸c cæ ®«ng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Tæ chøc ra m¾t c«ng ty cæ phÇn vµ thùc hiÖn bè c¸o trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng theo quy ®Þnh. Tr­êng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh sÏ thùc hiÖn niªm yÕt ngay trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n th× lËp hå s¬ xin cÊp phÐp niªm yÕt göi Bé Tµi chÝnh( Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc) theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Tæ chøc bµn giao gi÷a doanh nghiÖp vµ C«ng ty cæ phÇn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, c¬ quan quyÕt ®Þnh CPH, Ban chØ ®¹o CPH, Tæ gióp viÖc vµ doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ®ång thêi nhiÒu b­íc mét lóc ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ C«ng ty Nhµ n­íc. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u trong Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam. 1. Giíi thiÖu vÒ Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. 1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TCTy ThÐp ViÖt Nam. Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh 128/CNNg- TC ngµy 30 th¸ng 05 n¨m 1990 cña Bé tr­ëng Bé C«ng nghiÖp nÆng “ trªn c¬ së c¸c ®¬n vÞ khai th¸c, tuyÓn luyÖn c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kim lo¹i ®en vµ c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu, ®µo t¹o, dÞch vô vÒ lÜnh vùc luyÖn kim ®en” do Bé C«ng nghiÖp nÆng qu¶n lý. Ngµy 04 th¸ng 07 n¨m 1994, Thñ t­íng ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh 344/TTg hîp nhÊt TCTy ThÐp vµ TCTy Kim khÝ thµnh TCTy ThÐp ViÖt Nam, §ång chÝ Ng« Huy Phan ®­îc bæ nhiÖm lµm Tæng gi¸m ®èc. QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng nªu râ: “ Sau khi hîp nhÊt, Bé C«ng nghiÖp nÆng cÇn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc thµnh lËp l¹i TCTy ThÐp ViÖt Nam theo ®óng NghÞ ®Þnh sè 388 cña Héi ®ång Bé tr­ëng” Ngµy 07 th¸ng 03 n¨m 1994, ChÝnh phñ cã QuyÕt ®Þnh sè 91/TTg vÒ viÖc thÝ ®iÓm thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh ë mét sè Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ- kü thuËt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thóc®Èy tÝch tô vµ tËp trung, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®ång thêi thùc hiÖn chñ tr­¬ng xo¸ bá dÇn chÕ ®é bé chñ qu¶n, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n vµ sù ph©n biÖt doanh nghiÖp Trung ­¬ng, doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng vµ t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ n©ng cao hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ. Trªn c¬ së QuyÕt ®Þnh 91/TTg, ngµy 29 th¸ng 04 n¨m 1995, ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh 255/TTg thµnh lËp Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam trªn c¬ së tæ chøc, s¾p xÕp l¹i Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam vµ c¸c ®¬n vÞ liªn quan thuéc Bé C«ng nghiÖp nÆng, §ång chÝ Ng« Huy Phan lµm Tæng gi¸m ®èc. §Õn th¸ng 10 n¨m 1995 §ång chÝ Hå NghÜa Dòng ®ù¬c bæ nhiÖm lµm Tæng gi¸m ®èc thay cho ®ång chÝ Ng« Huy Phan. QuyÕt ®Þnh nªu râ Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam lµ mét Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh( sau nµy nhiÒu ng­êi vÉn gäi lµ Tæng c«ng ty 91). Tªn giao dÞch quèc tÕ lµ: Vietnam Steel Corporation Tªn viÕt t¾t : VSC Trô së chÝnh c«ng ty ®¾t ra t¹i Hµ néi: Sè 91 – L¸ng H¹ - §èng §a – Hµ Néi. §iÖn tho¹i: : 8561767 Fax : 84 – 4- 8561815 HiÖn nay Tæng C«ng ty do §ång chÝ §Ëu V¨n Hïng lµm Tæng gi¸m ®èc vµ ®ång chÝ NguyÔn Kim S¬n lµ chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ. Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ mét ph¸p nh©n kinh doanh, ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §iÒu lÖ tæ chøc vµ ®iÒu hµnh ®­îc chÝnh phñ phª chuÈn t¹i NghÞ ®Þnh sè 03/CP, ngµy 25 th¸ng 01 n¨m 1996 vµ giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 109621 ngµy 5 th¸ng 2 n¨m 1996 do Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cÊp. Tæng c«ng ty do vèn Nhµ n­íc cÊp, cã bé m¸y qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, cã con dÊu theo mÉu quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tµi s¶n h÷u h¹n trong ph¹m vi sè vèn Nhµ n­íc giao cho qu¶n lý vµ sö dông, ®­îc më tµi kho¶n b»ng ®ång ViÖt Nam vµ ®ång ngo¹i tÖ t¹i c¸c Ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam chÞu sù qu¶n lý Nhµ n­íc cña ChÝnh phñ, trùc tiÕp lµ c¸c Bé: Bé c«ng nghiÖp, Bé tµi chÝnh, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi vµ c¸c Bé ngµnh c¬ quan thuéc chÝnh phñ, ph©n cÊp qu¶n lý theo LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc. C¸c c¬ qu¶n lý ë ®Þa ph­¬ng ( TØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng) víi t­ c¸ch lµ c¬ qu¶n lý Nhµ n­íc trªn ®Þa bµn l·nh thæ ®­îc ChÝnh phñ quy ®Þnh vµ ph©n cÊp qu¶n lý, mét sè mÆt ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. 1.2. C¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña TCTy thÐp ViÖt Nam Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ mét Tæng c«ng ty Nhµ n­íc ®­îc ChÝnh phñ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo m« h×nh tæng C«ng ty 91- M« h×nh tËp ®oµn c«ng nghiÖp lín cña Nhµ n­íc. Tæng C«ng ty thÐp ViÖt Nam hÇu hÕt ho¹t ®éng trªn c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm trªn l·nh thæ ViÖt Nam nh­: Hµ néi, TP HCM, Th¸i Nguyªn, Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, §µ N½ng, Vòng Tµu vµ mét sè TØnh kh¸c, bao trïm hÇu hÕt c¸c c«ng ®o¹n tõ khai th¸c nguyªn liÖu, vËt liÖu, s¶n xuÊt thÐp vµ c¸c s¶n phÈm thÐp cho ®Õn kh©u ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng ty: Khai th¸c quÆng s¾t, than, mì, nguyªn liÖu trî dung liªn quan ®Õn c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÐp. S¶n xuÊt gang, thÐp vµ c¸c kim lo¹i s¶n phÈm thÐp. Kinh doanh xuÊt, nhËp khÈu thÐp, vËt t­ thiÕt bÞ vµ c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn trang thiÕt bÞ luyÖn kim, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ hç trî kü thuËt. ThiÕt kÕ, chÕ t¹o, thi c«ng x©y l¾p trang thiÕt bÞ c«ng tr×nh luyÖn kim vµ c¸c ngµnh liªn quan kh¸c. Kinh doanh kh¸ch s¹n, nhµ hµng ¨n uèng, x¨ng, dÇu, mì, gas, dÞch vô vµ vËt t­ tæng hîp kh¸c. §µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp luyÖn kim vµ lÜnh vùc s¶n xuÊt kim lo¹i, vËt liÖu x©y dùng. §Çu t­, liªn doanh, liªn kÕt kinh tÕ víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc. XuÊt khÈu lao ®éng. T¹i thêi ®iÓm hiÖn nay Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viÕn sau: C¸c ®¬n vÞ Nhµ n­íc h¹ch to¸n ®éc lËp: C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn, C«ng ty ThÐp MiÒn Nam, Nhµ m¸y thÐp §µ N½ng, C«ng ty KK B¾c Th¸i, C«ng ty KK Hµ Néi, C«ng ty KK §«ng Anh, C«ng ty KK Qu¶ng Ninh, C«ng ty KK H¶i Phßng, C«ng ty KK TP. Hå ChÝ Minh, C«ng ty KK vµ vËt t­ tæng hîp MiÒn Trung, C«ng ty vËt t­ thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, C«ng ty vËt t­ thø liÖu Hµ Néi, C«ng ty x©y l¾p, C«ng ty tµi chÝnh ngµnh thÐp( dù kiÕn nh­ng ch­a ®­îc thµnh lËp). II. C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc: XÝ nghiÖp dÞch vô vËt t­, III. C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp: ViÖn luyÖn kim ®en, Tr­êng c«ng nh©n kü thuËt luyÖn kim, C¸c ®¬n vÞ liªn doanh cã gãp vèn cña Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty ThÐp VSC- Posco(VPS), C«ng ty èng thÐp ViÖt Nam (Vinapipe), C«ng ty thÐp Vinakyoei, C«ng ty liªn doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ(IBC), C¸c ®¬n vÞ cã vèn gãp cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam: C«ng ty t«ng Ph­¬ng Nam, C«ng ty liªn doanh Trung t©m chÕ biÕn t«n m¹ mµu( Nipo Vina), C«ng ty TNHH c¸n thÐp( Natsteel vina NSV), C«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt c¸n phÈm m¹ c«ng nghiÖp Vingal, C«ng ty chÕ biÕn phÈm d©y thÐp Hoµ B×nh, C«ng ty c¸n thÐp T©y §«, Nh­ vËy, ë thêi ®iÓm phª duyÖt ®iÒu lÖ Tæng c«ng ty cã 17 ®¬n vÞ thµnh viªn vµ 4 liªn doanh cã vèn gãp cña Tæng c«ng ty. §Õn th¸ng 9 n¨m 1998 §ång chÝ Hå NghÜa Dòng thay ®ång chÝ TrÇn Lum( nghØ chÕ ®é) lµm chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, ®ång chÝ NguyÔn Kim S¬n lµm tæng gi¸m ®èc vµ ®­îc bæ sung vµo Héi ®ång qu¶n trÞ cïng ®ång chÝ NguyÔn Kim §Ò. Còng trong n¨m 2003 c¸c ®ång chÝ Huúnh Trung Quang, NguyÔn Träng Kh«i vµ Mai V¨n Tinh ®­îc ®Ò b¹t lµm phã Tæng gi¸m ®èc Tæng C«ng ty( vµo th¸ng 01, th¸ng 07 vµ th¸ng 09 n¨m 2003) Th¸ng 11 n¨m2004 §ång chÝ NguyÔn Kim S¬n lµm chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ thay ®ång chÝ Hå NghÜa Dòng chuyÓn c«ng ty kh¸c. ®ång chÝ §Ëu V¨n Hïng ®­îc bæ nhiÖm lµm Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty. Vµ ®Õn thêi ®iÓm 31 th¸ng 12 n¨m 2004, Tæng c«ng ty cã 20 ®¬n vÞ thµnh viªn ( kÓ c¶ c¸c c«ng ty cæ phÇn mµ Tæng c«ng ty n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi vµ liªn doanh cã vèn gãp cña Tæng c«ng ty). Trong ®ã: I/ C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt: C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn, C«ng ty ThÐp MiÒn Nam, C«ng ty ThÐp §µ N½ng, C«ng ty thÐp tÊm l¸ Phó Mü, C«ng ty vËt liÖu chÞu löa Tróc Th«n, C«ng ty c¬ ®iÖn luyÖn kim, II/ C¸c ®¬n vÞ th­¬ng m¹i: C«ng ty KK Hµ Néi, C«ng ty KK TP. Hå ChÝ Minh C«ng ty KK MiÒn Trung C«ng ty KK B¾c Th¸i III/ C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp: ViÖn luyÖn kim ®en, Tr­êng ®µo t¹o nghÒ c¬ ®iÖn- LuyÖn kim Th¸i Nguyªn, IV/ C¸c ®¬n vÞ liªn doanh cã vèn gãp cña Tæng c«ng ty: C«ng ty thÐp VinaKyoei, C«ng ty ThÐp VSC- Posco, C«ng ty s¶n xuÊt thÐp Vinausteel, C«ng ty TNHH c¸n thÐp Natsteevina, C«ng ty liªn doanh èng thÐp ViÖt Nam Vinapipe, C«ng ty liªn doanh trung t©m Th­¬ng m¹i quèc tÕ (IBC), C«ng ty liªn doanh Vinanic, C«ng ty liªn doanh C¶ng ThÞ V¶i, Víi mét sè l­îng thµnh viªn nh­ vËy s¶n phÈm mµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam còng lµ mét sè l­îng s¶n phÈm phong phó ®a d¹ng, ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc còng nh­ khu vùc vµ trªn ThÕ giíi.Bao gåm c¸c lo¹i sau: ThÐp thanh v»n(Deformed Bars), ThÐp H×nh( Section Bars), §inh ®ãng thuyÒn( Boat nails), L­íi thÐpB40, B20, B27 vµ B17( chain- link wire netting), d©y thÐp gai(Barbed wire), thÐp trßn tr¬n( plain Bars), ThÐp c¸n nguéi( cold- Rolled coils), ThÐp èng(steel pipes), t«n m¹ kÏm(GI),L­íi thÐp lç 6 c¹nh (hexagonal wire netting), thÐp kh«ng rØ( Stainless steel), thÐp cuén( wire rods), Trôc c¸n( Rolls), t«n m¹ mµu( Coloured sheets), C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ( mechanical products). Nh×n chung nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ tr­êng thÐp trong n­íc vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®éng, nh­ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam còng ®· chiÕm tû träng kh¸ lín trong ngµnh thÐp c¶ n­íc, nhÊt lµ n¨ng lùc s¶n xuÊt thÐp th« vµ thÐp c¸n. S¶n phÈm chñ yÕu lµ thÐp x©y dùng th«ng th­êng. Nhu cÇu vÒ c¸c chñng lo¹i thÐp dÑt, thÐp chÕ t¹o ngµy cµng t¨ng theo ®µ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tæng c«ng ty còng ®· triÓn khai ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t¹i mét sè c¬ së. 1.3. Kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr­êng thÐp ViÖt Nam- Môc tiªu ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. 1.3.1. C¬ cÊu s¶n phÈm thÐp tiªu thô theo vïng l·nh thæ. C¸c mÆt hµng thÐp x©y dùng th«ng th­êng s¶n xuÊt trong n­íc ®­îc tiªu thô trªn kh¾p vïng l·nh thæ. KÕt qu¶ kh¶o s¸t thÞ tr­êng cho thÊy n¨m 1998 kho¶ng 35% s¶n l­îng thÐp x©y dùng c¶ n­íc ®­îc tiªu thô ë khu vùc miÒn B¾c, MiÒn Trung 15% vµ MiÒn Nam lµ 55%. PhÇn lín c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c, T©y Nguyªn ë MiÒn Trung lµ thÞ phÇn tiªu thô thÐp x©y dùng cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n s¶n xuÊt vµ hÇu hÕt lµ lo¹i thÐp chÊt l­îng thÊp. ThÐp nhËp khÈu nh­ thÐp l¸ c¸n nãng, c¸n nguéi; thÐp h×nh lín; thÐp tÊm, thÐp èng ®­êng kÝnh lín ®­îc tiªu thô víi tû träng lín t¹i hai Thµnh Phè lín lµ Hµ Néi, TP. Hå ChÝ Minh vµ mét sè l­îng nhá h¬n ®­îc tiªu thô ë H¶i Phßng, §µ N½ng, CÇn Th¬. Khu vùc nµy tËp trung c¸c khu c«ng nghiÖp lín tiªu thô chñ yÕu c¸c s¶n phÈm nµy. 1.3.2. Ph©n bæ c¸c ®¬n vÞ l­u th«ng vµ sö dông thÐp theo vïng l·nh thæ. TP. Hå ChÝ Minh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã tèc ®é t¨ng tr­ëng vÒ ®Çu t­ c«ng nghiÖp cao nhÊt n­íc, ®Æc biÖt lµ viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c nhµ m¸y cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi( vèn FDI). C¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhanh kÐo theo viÖc t¨ng m¹nh nhu cÇu tiªu thô c¸c s¶n phÈm thÐp. ThÞ tr­êng thÐp tËp trung chñ yÕu ë khu vùc phÝa nam víi c¸c s¶n phÈm thÐp ®· ®­îc h×nh thµnh tõ tr­íc nh÷ng n¨m 90 nh­ Lý Th­êng KiÖt, Phó L©m. ë ®©y tËp trung c¸c chñ thÐp lín cã sè vèn nhiÒu( cã tõ vµi chôc ®Õn hµng tr¨m tû ®ång). Hä t¹o thµnh c¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh theo chñng lo¹i tuú thuéc vµo viÖc hä ®· t¹o dùng ®­îc mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, víi nhµ cung cÊp vµ sö dông lo¹i s¶n phÈm thÐp cuèi cïng nµo vµ qui m« vèn kinh doanh mµ hä së h÷u.chñ lín th× kinh doanh c¶ thÐp nhËp khÈu lÉn thÐp x©y dùng s¶n xuÊt trong n­íc nh­ thÐp ViÖt. Cã doanh nghiÖp chØ kinh doanh chuyªn ngµnh thÐp l¸, tÊm: TiÕn lªn (Hµ), M­êi §©y, ChÝn NÉu… Mét sè doanh nghiÖp kh¸c l¹i chØ kinh doanh riªng thÐp x©y dùng th«ng th­êng s¶n xuÊt trong n­íc nh­ Thµnh Lîi, Ngäc Anh, Hoµ Ph¸t, hoÆc chØ kinh doanh thÐp h×nh: Tïng, §iÖp… HiÖn nay còng ®· xuÊt hiÖn c¸c doanh nghiÖp võa s¶n xuÊt, võa kinh doanh c¸c s¶n phÈm thÐp. C«ng ty TNHH §ång t©m chuyªn kinh doanh phÕ liÖu thÐp lµm ph«i c¸n mi ni, thÐp hîp kim, thÐp x©y dùng vµ cïng lóc s¶n xuÊt thÐp c¸n x©y dùng tõ phÕ liÖu thÐp ( §Çu mÈu thÐp tÊm dµy, thÐp tÊm dµy, m¹ m¶u kh¸c; C«ng ty NguyÔn Minh võa kinh doanh thÐp x©y dùng, èng ®en, èng m¹ kÏm, võa s¶n xuÊt èng thÐp ®en c¸c lo¹i. C¸c c«ng ty nµy cã hÖ hÖ thèng b¸n bu«n, ®Õn c¸c c«ng tr×nh, c¸c hé tiªu thô lín vµ th«ng qua c¸c ®¹i lý, cöa h._.chÊt lµ qu¸ tr×nh cïng trao ®æi, cßn ng­êi b¸n th× l¹i ®Þnh sau. Do ch­a chó ý ®óng møc ®Õn quyÒn lîi ng­êi mua nªn cã nh÷ng tr­êng hîp Nhµ n­íc c«ng bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp nh÷ng vÉn kh«ng b¸n cæ phÇn ®­îc ®iÒu ®ã lµm cho qu¸ tr×nh CPH bÞ bÕ t¾c, hoÆc qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ ph¶i kÐo dµi. Thø ba, t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a DNNN vµ doanh nghiÖp quèc doanh vÉn ®ang cßn tån t¹i. C¸c DNNN sau khi chuyÓn sang CPH ®Òu ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp ( Theo Th«ng t­ sè 50- TC/TCDN ngµy 30/8/1996 cña Bé Tµi chÝnh). Nh­ng trªn thùc tÕ sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh víi DNNN vÉn tån t¹i, thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt nh­ ®Êu thÇu c¸c dù ¸n Nhµ n­íc, vay vèn Ng©n hµng, giao quyÒn sö dông ®Êt… Ngay c¶ viÖc tiÕp cËn c¬ héi kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh còng gÆp ph¶i nhiÒu ®iÒu kiÖn bÊt lîi h¬n DNNN. §iÒu nµy t¸c ®éng m¹nh ®Õn t­ t­ëng cña c¸c chñ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®ang hoÆc s¾p CPH. Do ®ã, ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp ®ång ý CPH víi ®iÒu kiÖn Nhµ n­íc gi÷ 51% cæ phÇn ®Ó hä ®­îc h­ëng ­u ®·i nh­ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. 3. Gi¶i ph¸p cho Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸. Trªn c¬ së nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nªu trªn Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam ®· 2.1. Giao cho Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng cong ty tæ chøc x¸c ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó CPH vµ quyÕt ®Þnh tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn theo h­íng dÉn chung cña Nhµ n­íc. 2.2. Giao cho Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty quyÕt ®Þnh tû lÖ cæ phÇn (hoÆc ®iÒu chØnh tû lÖ cæ phÇn trªn c¬ së thùc tÕ b¸n cæ phÇn t¹i tõng ®¬n vÞ) vµ b¸o c¸o sau khi hoµn tÊt viÖc b¸n cæ phÇn. 2.3. Nhµ n­íc cã v¨n b¶n h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp CPH vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n c«ng ty cæ phÇn (sau mét thêi gian ®­îc ®Çu t­ vµ më réng) ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp trong viÖc tÝn chÊp, thÕ chÊp vay vèn ng©n hµng. 2.4. §Ò nghÞ c¸c Bé, Ngµnh chøc n¨ng quan t©m hç trî va t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt triÖt ®Ó nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i thuéc lÜnh vùc tµi chÝnh, lao ®éng d«i d­… trong c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn s¾p xÕp, ®æi míi. ViÖc triÓn khai CPH doang nghiÖp trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò quan träng nhÊt hiÖn nay cña Tæng c«ng ty. Tuy nhiªn tiÕn tr×nh triÓn khai diÔn ra cßn chËm, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi nÒ kinh tÕ cña ®Êt n­íc còng nh­ c¶i c¸ch ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty. Trªn c¬ së bµi häc kinh nghiÖp cña mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ mét sè gi¶i ph¸p cña Tæng c«ng ty em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p mang tÝnh chÊt kiÕn nghÞ nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CPH trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. Thø nhÊt, hiÖn quü s¾p xÕp doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã 3 nhiÖm vô chÝnh sau : a, Hç trî vµ ®Çu t­ vèn cho doanh nghiÖp b, §Çu t­ vèn cho c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn CPH c, Hç trî thanh to¸n nî cho nh÷ng ®¬n vÞ thùc hiÖn giao b¸n cho thuª. Ngoµi nh÷ng nhiÖm vô trªn, quü cßn cã thÓ ®øng ra mua l¹i cæ phiÕu do c¸c ®¬n vÞ CPH ph¸t hµnh ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­, ®Ó ®¹i héi cæ ®«ng thµnh lËp cã thÓ tiÕn hµnh vµ c«ng ty cæ phÇn ®i vµo ho¹t ®éng. Sau ®ã quü cã thÓ ®em ban l¹i sè cæ phiÕu ®· mua nµy Thø hai, ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam mµ trùc tiÕp lµ c«ng t¸c CPH cÇn nghiªn cøu tr×nh Héi ®ång qu¶n trÞ mét sè chÝnh s¸ch ®Æc thï mµ Tæng c«ng ty cã thÓ ¸p dông nh­ sau : - VÒ tû lÖ vèn Nhµ n­íc (Vèn cña Tæng c«ng ty) trong c«ng ty cæ phÇn : Tuú theo ph­¬ng ¸n CPH tõng ®¬n vÞ mµ Tæng c«ng ty cã thÓ tÝnh vèn gãp cña Nhµ n­íc tèi ®a b»ng 49% vèn ®iÒu lÖ. Mét mÆt, ®¶m b¶o thu nhËp l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng bÞ khèng chÕ (nÕu 50%) vµ chÞu sù qu¶n lý cña Bé Lao ®éng- Th­¬ng binh x· héi xÐt duyÖt ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. MÆt kh¸c, sù chi phèi cña Tæng c«ng ty võa ph¶i th«ng qua ng­êi ®¹i diÖn vèn gãp cña Tæng c«ng ty ë c«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh mèi quan hÖ c«ng ty mÑ c«ng ty con. CÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng : Cæ phÇn ho¸ mét ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty kh«ng ph¶i lµ t¸ch ®¬n vÞ ®ã ra khái Tæng c«ng ty, mµ chØ lµ ®æi míi ph­¬ng ph¸p qu¶n lý. Thay v× tr­íc ®©y ch­a CPH, Tæng c«ng ty qu¶n lý ®¬n vÞ thµnh viªn b»ng chØ thÞ, mÖnh lÖnh, nay ®¬n vÞ thµnh viªn chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn, Tæng c«ng ty qu¶n lý c«ng ty cæ phÇn th«ng qua vèn gãp vµ ng­êi ®¹i diÖn cho vèn gãp cña Tæng c«ng ty. - QuyÒn chi phèi cña Tæng c«ng ty kh«ng bÞ mÊt, trong khi lam t¨ng quyÒn chñ ®éng cña ®¬n vÞ, lµ cho hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh chung ®­îc n©ng cao. §Ò nghÞ bæ sung vµo ®iÒu lÖ cña Tæng c«ng ty cæ phÇn : “Tæng c«ng ty gãp vèn b»ng 49% vèn ®iÒu lÖ c«ng ty cæ phÇn th× Tæng c«ng ty cã quyÒn cö ng­êi ®¹i diÖn vµo bé m¸y ®iÒu hµnh cña c«ng ty cæ phÇn vµ do Tæng c«ng ty tr¶ l­¬ng”. §èi víi Ng­êi ®¹i diÖn, ngoµi viÖc theo dâi vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng, kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn nh­ ®iÒu 50 vµ 54, ch­¬ng 7, luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ IX kú häp thø 7 th«ng qua ngµy 20/4/1995, ®Ò nghÞ bæ sung vµo ®iÒu lÖ cña c«ng ty cæ phÇn. Thø ba, nÕu Tæng c«ng ty cã c¸c chÝnh s¸ch cho c¸c c¸ nh©n trong Tæng c«ng ty vay ®Çu t­ khi huy ®éng vèn, th× huy ®éng hä thµnh nh÷ng cæ ®«nh cña c«ng ty cæ phÇn hoÆc mua cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn, vµ ngoµi ra cã thÓ cã nh÷ng chÝnh s¸ch chung cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty hµng n¨m trÝch phÇn tr¨m t­ 2 quü (quü ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ quü phóc lîi) ®Ó mua cæ phÇn ë c¸c c«ng ty cæ phÇn nh»m thóc ®Èy phong trµo chung cña Tæng c«ng ty thùc hiÖn chÝnh s¸ch CPH cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. §Ò nghÞ Tæng c«ng ty cã chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho ®¬n vÞ CPH tr­íc, trong vµ sau khi CPH cã ®ñ tiÒm lùc, t¹o thÕ ®øng v÷ng vµng ®Ó ®¬n vÞ CPH phÊn khëi, yªn t©m hùc hiÖn chñ tr­¬ng CPH nh­ : T¹o ®iÒu kiÖn vÒ vèn, gi¶i quyÕt c¸c tµi s¶n, c«ng cô, vËt liÖu tån kh« kh«ng tiÕp tôc sñ dông n÷a. ChÝnh s¸ch thµnh to¸n néi bé ghi nî, ghi cã qua Tæng c«ng ty, hay chÝnh s¸ch cÊp th¼ng vèn ®Çu t­ cho c«ng ty cæ phÇn khi c¸c ®¬n vÞ mua s¶n phÈm cña c«ng ty cæ phÇn kh«ng qua ®¬n vÞ chñ ®Çu t­. Nãi chung cÇn cã chÝn s¸ch gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®¬n vÞ CPH lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ tr­íc khi CPH vµ trong khi CPH ®Ó t×nh vµo gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp. Thø t­, Tæng c«ng ty cã chÝnh s¸ch hç trî s¶n phÈm, song vÉn ch­a ®­îc ®Çy ®ñ, nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh g¨y g¾t. Do vËy, ®Ò nghÞ Tæng c«ng ty cã chÝnh s¸ch riªng cho c¸c c«ng ty cæ phÇn, nhÊt lµ c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p vµ c¸c s¶n phÈm phôc vô x©y l¾p ph¶i thùc hiÖn ®Êu thÇu. ®Ò nghÞ Tæng c«ng ty xin phÐp ChÝnh phñ vÒ viÖc chØ thÞ c¸c c«ng tr×nh chuyªn ngµnh ®èi víi c¸c ®¬n vÞ CPH thùc sù khã kh¨n trong 2-3 n¨m ®Çu, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn t¹m thêi cho Tæng c«ng ty cã hµnh lang ph¸p lý chØ ®Þnh thÇu c¸c ®¬n vÞ CPH theo ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty cæ phÇn vÒ viÖc lµm vµ ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn hoÆc ®­îc céng thªm ®iÓm xÐt thÇu cho c¸c ®¬n vÞ CPH vµi n¨m ®Çu. Thø n¨m, CPH lµ mét chÝnh s¸ch lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh­ng cßn míi mÎ. ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã nhiÒu v¨n b¶n h­íng dÉn nh­ng c¸c ®¬n vÞ CPH hÇu hÕt lµ ph¶i mß mÉm tõ c¸c v¨n b¶n cña Nhµ n­íc, ®Ò nghÞ Tæng c«ng ty hÖ thèng ho¸, cËp nhËt, cô thÓ ho¸ c¸c v¨n b¶n Nhµ n­íc nh­ : Tiªu chÝ ng­êi nghÌo, gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ khi CPH, vËt t­ tån kho kh«ng sö dông ®­îc th«ng b¸o chuyªn môc CPH cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn qua t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸c ®¬n vÞ CPH, ®Ò nghÞ tæ CPH ban x©y dùng ph­¬ng ¸n ®æi míi doanh nghiÖp Tæng c«ng ty cã c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ ho¸ quy tr×nh CPH, trong ®ã quy ®Þnh khung thêi gian thùc hiÖn tõng b­íc CPH ®Ó c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn khái lóng tong. Quy ®Þnh thêi gian tèi thiÓu vµ thêi gian tèi ®a cho tõng b­íc CPH ¸p dông cho tõng lo¹i doanh nghiÖp kh¸c nhau trong Tæng c«ng ty ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc. MÆt kh¸c, viÖc quy ®Þnh khung thêi gian cho tõng b­íc CPH ®èi víi tõng c¬ quan chøc n¨ng vµ ®¬n vÞ thùc hiÖn kh¸c nhau sÏ lµm râ ®­îc tr¸ch nhiÖm cña sù chËm trÔ ë kh©u nµo, bé phËn nµo ®Ó cã biÖn ph¸p th¸o gì cô thÓ. Thø s¸u, chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan ®Ó nÒn kinh tÕ thÝch øng víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ.Tuy nhiªn, do nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng bÊt cËp v× thiÕu mét lé tr×nh cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. ViÖc x©y dùng lé tr×nh CPH DNNN n»m trong lé tr×nh chung cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi lµ mét nhu cÇu bøc xóc. V× vËy, ®Ò nghÞ Ban x©y dùng ph­¬ng ¸n ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp , mµ trùc tiÕp lµ Tæ cæ phÇn ho¸ , quan t©m nghiªn cøu x©y dùng lé tr×nh CPH c¸c ®¬n vÞ trong Tæng c«ng ty, bëi kÕ ho¹ch CPH cña ChÝnh phñ ®· cã ®Õn n¨m 2005. ViÖc s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp ë Tæng c«ng ty còng ®·, ®ang vµ sÏ ®­îc tiÕn hµnh theo chÝnh s¸ch ®æi míi doanh nghiÖp cña ChÝnh phñ. Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña Tæng c«ng ty quan t©m s¾p xÕp, ®Ó ®Þnh h­íngvµ chuÈn bÞ s½n sµng cho c¸c ®¬n vÞ CPH, t¹o c¬ së cho héi nhËp. VÊn ®Ò cÇn thiÕt lµ ph¶i x©y mét lé tr×nh CPH ®¬n vÞ cã h­íng dÉn CPH chñ ®éng vµ cã kÕ ho¹ch x©y dùng ®¬n vÞ cã ®ñ thùc lùc vÒ con ng­êi, ®ñ m¹nh vÒ kinh tÕ, qu¸n triÖt vµ tuyªn truyÒn vÒ t­ t­ëng, chuÈn bÞ cho viÖc chuyÓn Tæng c«ng ty tõ mét c«ng ty Nhµ n­íc sang c«ng ty Cæ phÇn. Thø bÈy, n©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc cña c¸n bé §¶ng viªn vÒ sù cÇn thiÕt CPH DNNN vµ vai trß quyÕt ®Þnh cña së h÷u. TiÕp tôc qu¸n triÖt s©u s¾c NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng vµ NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 3, ®Æc biÖt lµ NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 9 ®Ó t¹o ra b»ng ®­îc sù thèng nhÊt, nhÊt trÝ cao trong c¸c ngµnh, c¸c cÊp, trong c¸n bé ®¶ng viªn vÒ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, yªu cÇu, thêi c¬ vµ th¸ch thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mang l¹i, vÒ quan ®iÓm, môc tiªu, nhiÖm vô, gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN; trong ®ã CPH víi nh÷ng kÕt qu¶ thùc hiÖn ®­îc kh¼ng ®Þnh lµ ®óng ®¾n, lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó t¸i c¬ cÊu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, thóc ®Èy ph¸t triÓn doanh nghiÖp d©n c¸ch hµnh chÝnh vµ ®Êu tranh chèng tham nhòng. DNNN giê ®©y kh«ng ph¶i chØ lµ nh÷ng doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc cã 100% vèn mµ cßn c¶ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi, víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô lµ c«ng cô vËt chÊt quan träng ®Ó Nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m«; lµ lùc l­îng nßng cèt, gãp phÇn chñ yÕu ®Ó kinh tÕ nhµ n­íc thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ chñ lùc trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Kiªn quyÕt s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi ®Ó hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã c¬ cÊu hîp lý, tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt nhÊt nÒn kinh tÕ; cã quy m« lín, c«ng nghÖ tiªn tiÕn; sö dông vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ n­íc hiÖu qu¶ h¬n; thùc hiÖn ®­îc vai trß lµ lùc l­îng nßng cèt ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o nÒn t¶ng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, c¹nh tranh vµ hîp t¸c víi doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ph¸p luËt trong mét tr­êng b×nh ®¼ng. Nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn th× kho¸n ph¶i thùc hiÖn CPH, tr­êng hîp kh«ng cæ phÇn ho¸ ®­îc th× míi ¸p dông h×nh thøc s¾p xÕp kh¸c. CPH ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u ph¶i ®­îc l·nh ®¹o, chØ ®¹o thùc hiÖn mét c¸ch s¸t sao theo ®óng ®­êng lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc tiÕn hµnh thùc sù v÷ng ch¾c, kh«ng nãng véi, kh«ng ®Ó thÊt tho¸t tµi s¶n cña Nhµ n­íc, c¬ héi cho nh÷ng hµnh vi tham nhòng, kiªn quyÕt kh«ng CPH khÐp kÝn. CPH ph¶i trë thµnh nhiÖm vô chÝnh trÞ cña mçi ngµnh, mçi cÊp, ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp b¶o ®¶m. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chñ së h÷u cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc duy tr× hay chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp nhµ n­íc c¨n cø vµo NghÞ quyÕt cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, sù chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña ChÝnh phñ. C¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng theo ph¸p luËt cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t vµ tæ chøc vËn ®éng ng­êi lao ®éng chÊp hµnh nghiªm tóc quyÕt ®Þnh vÒ CPH cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn, cña chñ së h÷u doanh nghiÖp nhµ n­íc. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ cËp réng r·i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, vÒ c«ng ty cæ phÇn, quyÒn vµ nghÜa vô cña cæ ®«ng, ®Æc biÖt ®èi víi ng­êi lao ®éng trong Tæng c«ng ty ®Ó lµm viÖc vµ hµnh xö ®óng quy ®Þnh. KÞp thêi biÓu d­¬ng, khen th­ëng c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n thùc hiÖn tèt c«ng t¸c cæ phÇn; ®ång thêi ¸p dông c¸c chÕ tµi thÝch hîp ®èi víi nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn tèt hoÆc cè t×nh g©y khã kh¨n, c¶n trë CPH DNNN. Thø t¸m, KiÕn quyÕt b»ng c¸c ph­¬ng thøc thÞ tr­êng thùc hiÖn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ b¸n cæ phÇn, kh¾c phôc cho ®­îc viÖc b¸n cæ phÇn khÐp kÝn trong néi bé doanh nghiÖp vµ thÊt tho¸t tµi s¶n nhµ n­íc. Xo¸ bá viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th«ng qua héi ®ång. Thùc hiÖn c¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th«ng qua c¸c tæ chøc chuyªn nghiÖp ®Ó n©ng cao tinh minh b¹ch trong ®Þnh gi¸. Gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh( do tæ chøc tµi chÝnh trung gian hoÆc doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh) chØ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnhvèn ®iÒu lÖ vµ x©y dùng ph­¬ng ¸n CPH; ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Êu gi¸ b¸n cæ phÇn. Thùc hiÖn lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty tr­íc khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp trong viÖc xö lý nh÷ng tån t¹i vÒ tµi chÝnh; quy ®Þnh viÖc chuyÓn giao nh÷ng tµi s¶n, c«ng nî ®· lo¹i khái gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn hã chuyÓn giao ngay cho C«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n tån ®äng cña doanh nghiÖp tiÕp tôc thu håi, xö lý. Bæ sung quy ®Þnh vÒ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña Tæng c«ng ty cho phï hîp víi quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai míi ban hµnh n¨m 2003, trong ®ã: - §èi víi diÖn tÝch ®Êt cña c¸c ®¬n vÞ ®­îc cæ phÇn ®ang sö dông lµm mÆt b»ng x©y dùng trô së, v¨n phßng giao dÞch; x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh… th× doanh nghiÖp CPH ®­îc quyÒn lùa chän thuª ®Êt hoÆc giao ®Êt theo quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai. Tr­êng hîp ®¬nvÞ CPH ®­îc lùa chän thuª ®Êt th× kh«ng tÝnh gi¸ trÞ ®Êt vµo gi¸ trÞ cña ®¬n vÞ cæ phÇn hãa. §¬n vÞ CPH tiÕp tôc ký kÕt hîp ®ång thuª ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. Tr­êng hîp ®¬n vÞ cæ phÇn ho¸ tiÕn hµnh h×nh thøc giao ®Êt th× ph¶i tÝnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn hãa. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ lµ gi¸ trÞ do uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng quy ®Þnh s¸t víi chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr­êng vµ c«ng bè vµo ngµy 01 th¸ng 1 hµng n¨m theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. §èi víi diÖn tÝch ®Êt Nhµ n­íc ®· giao cho doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng nhµ ®Ó b¸n hoÆc cho thuª; x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó chuyÓn nh­îng hoÆc cho thuª th× ph¶i tÝnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®¬n vÞ CPH thùc hiÖn theo quy ®Þnh ®èi víi tr­êng hîp ®¬n vÞ CPH thùc hiÖn h×nh thøc giao ®Êt. Thø chÝn, T¨ng c­êng qu¶n trÞ ®¬n vÞ cæ phÇn, n©ng cao vai trß cña cæ ®«ng lµ Nhµ n­íc, thùc sù ®­a c¸c ®¬n vÞ sau cæ phÇn ho¸ ho¹t ®éng trong m«i tr­êng b×nh ®¼ng víi doanh nghiÖp kh¸c. - §Èy m¹nh viÖc ¸p dông th«ng lÖ qu¶n trÞ c«ng ty tèt nhÊt vµ b¾t buéc ¸p dông ®iÒu lÖ mÉu ®èi víi c¸c c«ng ty ®­îc cæ phÇn vµ c«ng ty niªm yÕt. T¨ng c­êng tËp huÊn, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý ë c¸c c«ng ty cæ phÇn, ng­êi lao ®éng- cæ ®«ng vÒ quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña cæ ®«ng, cña c¸c c¬ quan qu¶n lý trong c«ng ty cæ phÇn, tr×nh tù thñ tôc th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh quan träng cña c«ng ty, ®Æc biÖt lµ cæ ®«ng lµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp n¾m ®­îc c¸c quy ®Þnh ph¸p lý tr¸nh xung ®ét trong néi bé doanh nghiÖp, hoÆc lµm chñ mang tÝnh h×nh thøc cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, hoÆc lµm chñ mang tÝnh h×nh thøc cña ng­êi lao ®éng do kh«ng hiÓu ph¸p luËt. §æi míi thùc sù ph­¬ng thøc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c«ng ty cæ phÇn; cã quy ®Þnh b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c cæ ®«ng thiÓu sè. Thèng nhÊt tiªu chuÈn ®¹i diÖn chñ së h÷u cæ phÇn nhµ n­íc vµ ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý cæ phÇn nhµ n­íc t¹i c«ng ty cæ phÇn. T¨ng thÇm quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi ®¹i diÖn. Quy ®Þnh râ c¬ chÕ phèi hîp gi÷a nh÷ng ng­êi qu¶n lý trùc tiÕp phÇn lín vèn nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp ®Ó b¶o ®¶m lîi Ých cña cæ phÇn nhµ n­íc, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c c¸ nh©n qu¶n lý trùc tiÕp phÇn vèn nhµ n­íc cã ý kiÕn biÓu quyÕt kh¸c nhau. Quy ®Þnh cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña Nhµ n­íc th× ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý phÇn vèn nhµ n­íc tr­íc khi biÓu quyÕt t¹i §¹i héi ®ång cæ ®«ng. Nghiªn cøu, bæ sung quy ®Þnh viÖc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm vµ chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng ®èi víi ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty cæ phÇn. KhÈn tr­¬ng thµnh lËp Tæng c«ng ty §Çu t­ vµ kinh doanh vèn nhµ n­íc ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vèn nhµ nø¬c t¹i; c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, tæng c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm nhiÒu thµnh viªn, c«ng ty liªn doanh do c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng chuyÓn giao; C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn do Tæng c«ng ty §Çu t­ vµ kinh doanh vèn quyÕt ®Þnh thµnh lËp, doanh nghiÖp cã vèn gãp cñaTæng c«ng ty nµy. Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc trong viÖc tiÕp tôc cung cÊp th«ng tin, phæ biÕn chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho doanh nghiÖp sau chuyÓn ®æi; gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c v­íng m¾c cho doanh nghiÖp. Hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh vµ th«ng tin doanh nghiÖp thuéc c¬ quan kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ®Ó kÕt hîp ®¨ng ký kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ cung cÊp th«ng tin cho doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸. Ph¸t triÓn c¸c tæ chøc ®Çu t­ vµ dÞch vô CPH, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn mét sè tæ chøc chuyªn nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô t­ vÊn, cæ phÇn ho¸, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, ®Çu t­ cæ phÇn. H×nh thµnh mét sè trung t©m b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn ë c¸c thµnh phè, ®« thÞ lín. Ph¶i phÊn ®Êu thùc hiÖn cho b»ng ®­îc chñ tr­¬ng cña §¶ng vÒ quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p vÒ c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta ®­îc tiÕn hµnh kinh doanh trong m«i tr­êng thùc sù b×nh ®¼ng. Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý trªn c¬ së ban hµnh luËt míi hoÆc bæ sung söa ®æi mét sè LuËt nh­: LuËt doanh nghiÖp chung, LuËt sö dông vèn vµo kinh doanh, LuËt c¹nh tranh chèng ®éc quyÒn, h­íng dÉn thi hµnh LuËt §Êt ®ai, LuËt ph¸ s¶n, LuËt tÝn dông ng©n hµng, LuËt Th­¬ng m¹i, Bé luËt Lao ®éng… ®Ó tõng b­íc vµ tiÕn tíi xo¸ bá hoµn toµn sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn kinh doanh ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh. X©y dùng chÝnh s¸ch hç trî doanh nghiÖp phï hîp víi th«ng lÖ vµ quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. Hç trî doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh th«ng qua viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, giao th«ng, ®iÖn n­íc, hç trî l·i suÊt ®Çu t­, hç trî xuÊt khÈu; hç trî nghiªn cøu khoa häc, ®æi míi c«ng nghÖ; hç trî ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp; hç trî tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu x©y dùng vµ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu hµng ho¸ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh… t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn sau cæ phÇn ho¸. Thø m­êi, t¨ng c­êng chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. TËp trung chØ ®¹o, kiªn quyÕt thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn cæ phÇn ho¸ trong ®Ò ¸n tæng thÓ s¾p xÕp, ®æi míi c¸c DNNN ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt vµ kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh ph­¬ng ¸n tæng thÓ s¾p xÕp DNNN theo QuyÕt ®Þnh sè 155/2004/Q§- TTg ngµy 24/8/2004 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. G¾n tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh cña ng­êi l·nh ®¹o c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng, l·nh ®¹o doanh nghiÖp víi kÕt qu¶ s¾p xÕp vµ CPH ë ®¬n vÞ m×nh theo lé tr×nh ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt. §Èy m¹nh c«ng t¸c hµnh chÝnh trong cæ phÇn hãa DNNN, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc trong c¸c b­íc. Rót g¾n thêi gian thùc hiÖn c¸c b­íc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH mét doanh nghiÖp, tõ 536 ngµy xuèng cßn 200 ngµy. Trong ®ã tËp trung vµo c¸c kh©u: thµnh lËp ban ®æi míi doanh nghiÖp- b¾t ®Çu ®Þnh gi¸ ( kÐo dµi tõ 120 ngµy ®Õn 210 ngµy); b¾t ®Çu ®Þnh gi¸- quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh gnhiÖp( kÐo dµi tõ 130 ®Õn 148 ngµy); quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp- phª duyÖt ph­¬ng ¸n( kÐo dµi tõ 62 ®Õn 73 ngµy); phÊn ®Êu tæng c«ng 3 kh©u nµy chØ kÐo dµi kh«ng qu¸ 100 ngµy. C¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng, Héi ®ång qu¶n trÞ c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc cÇn chñ ®éng trong viÖc h­íng dÉn, chØ ®¹o doanh nghiÖp thùc hiÖn CPH theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó ®Õn thêi ®iÓm thùc hiÖn CPH míi xö lý dÉn ®Õn chËm trÔ hoÆc kh«ng thùc hiÖn cæ phÇn hãa ®­îc do sau khi xö lý th× kh«ng cßn vèn nhµ n­íc ®Ó cæ phÇn hãa. CÇn kiÖn toµn ngay nh÷ng Ban ChØ ®¹o §æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë c¸c bé, ngµnh, tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng ch­a theo ®óng chØ ®¹ cña Thñ t­íng ChÝnh phñ lµ mét ®ång chÝ cÊp phã Thñ t­íng lµm tr­ëng ban vµ Ban nhÊt thiÕt ph¶i cã bé phËn chuyªn tr¸ch gióp viÖc víi nh÷ng c¸n bé thiÕu nhiÖt t×nh c«ng t¸c, tinh th«ng nghiÖp vô, am hiÓu doanh nghiÖp vµ cã tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi nhiÖm vô ®­îc giao Thµnh lËp tæ c«ng t¸c liªn ngµnh, thµnh phÇn gåm ®¹i diÖn V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh, Bé Lao ®éng- Th­¬ng binh vµ X· héi, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Ban ChØ ®¹o §æi míi vµ ph¸t triÓn Doanh nghiÖp, gióp Thñ t­íng ChÝnh phñ gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n, v­íng m¾c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh CPH DNNN. §Þnh kú, thùc hiÖn viÖc giao b¸n víi c¸c bé, ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu DNNN CPH( Bé x©y dùng, Bé C«ng nghiÖp, Bé giao th«ng VËn t¶i, Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé Th­¬ng m¹i…c¸c tØnh, thµnh phè, uû ban nh©n d©n tØnh , thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng vµ c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc thùc hiÖn CPH theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ph­¬ng ¸n phª duyÖt, ®Þnh kú b¸o c¸o Thñ t­íng ChÝnh phñ. §Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh CPH DNNN nãi chung vµ cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam nãi riªng trong thêi gian tíi chóng ta cÇn thiÕt chó träng tíi viÖc gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau: - Tæng c«ng ty cÇn ®Çy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®Ó nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng, hiÓu râ môc tiªu cña CPH lµ gióp hä cã c¬ héi thùc sù lµm chñ Doanh nghiÖp th«ng qua viÖc mua cæ phÇn. - CÇn n©ng cao tæng gi¸ trÞ ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng ë nh÷ng doanh DNNN cã vèn nhá, sè l­îng lao ®éng lín ®Ó ®¶m b¶o gi¸ trÞ ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng theo quy ®Þnh. - Cã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­ tr­íc vµ sau CPH nh­ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tù nguyÖn th«i viÖc,khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c trung t©m ®µo t¹o vµ tuyÓn dông l¹i lao ®éng d«i d­. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî cho ho¹t ®éng nµy. - Thay ®æi c¸c tiªu chÝ vÒ xÕp tiÒn l­¬ng, th­ëng ®èi víi ng­êi l·nh ®¹o, c¸n bé qu¶n lý Doanh nghiÖp còng nh­ chÝnh s¸ch ph©n bæ quü l­¬ng, quü phóc lîi, kh«ng nªn sö dông c¸c tiªu chÝ trung gian nh­ hiÖn nay mµ nªn sö dông tiªu chÝ ®¸nh gi¸ trùc tiÕp, ®ã lµ kÕt qu¶ cuèi cïng vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp, vÒ møc ®é phøc t¹p vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý l·nh ®¹o Doanh nghiÖp. - Më réng chñ tr­¬ng hay huy ®éng vèn trong toµn x· héi, bao gåm c¶ c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng gãp vèn vµ cã n¨ng lùc qu¶n lý. §èi víi nh÷ng Doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn chi phèi hoÆc kh«ng cã cæ phÇn chi phèi th× kh«ng nªn khèng chÕ sè l­îng cæ phÇn cña c¸c ph¸p nh©n, c¸ nh©n. - ViÖc ®Þnh gi¸ Doanh nghiÖp cÇn chi tiÕt vµ cô thÓ h¬n dùa trªn nguyªn t¾c thÞ tr­êng. Thñ tôc ®Þnh gi¸ cÇn gän nhÑ vµ c¸c tiªu chÝ râ rµng, kh¸ch quan, tr¸nh t×nh tr¹ng ¸p ®Æt theo ý kiÕn chñ quan cña c¸c chuyªn gia ®Þnh gi¸ Doanh nghiÖp. Muèn vËy, cÇn cã chÝnh s¸ch c«ng khai tµi chÝnh Doanh nghiÖp, cã hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n theo th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch, râ rµng trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh Doanh nghiÖp. - Ta thÊy r»ng ®Çy nhanh tiÕn tr×nh CPH cÇn cã mét TTCK ph¸t triÓn m¹nh.TTCK lµ mét thÞ tr­êng vèn dµi h¹n cho c¸c c«ng ty Cæ phÇn ( CTCP). Cã c¸c CTCP mµ kh«ng cã TTCK th× còng nh­ cã s¶n phÈm mµ kh«ng cã n¬i trao ®æi vµ ®Þnh gi¸, s¶n xuÊt mµ kh«ng biÕt nhu cÇu sÏ biÕn ®éng thÕ nµo, kh«ng biÕt lµ cã nªn s¶n xuÊt n÷a hay kh«ng th× s¶n phÈm còng kh«ng thÓ trë thµnh hµng ho¸ ®­îc, vµ l¹i cã nguy c¬ quay vÒ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp. V× vËy, song song víi chñ tr­¬ng CPH c¸c DNNN lµ tiÕn tr×nh thµnh lËp vµ më réng TTCK ®Ó t¸c t¸c ®éng tÝch cùc cho viÖc gãp vèn ®Çu t­ cña nh©n d©n vµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp CPH, v× chØ khi th«ng qua TTCK mäi ng­êi míi cã ®iÒu kiÖn ph©n tÝch, sµng läc th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh Doanh nghiÖp Cæ phÇn nµo lµm ¨n hiÖu qu¶ tõ ®ã hä míi tham gia mua cæ phÇn, gãp vèn vµo DNCPH t¨ng c­êng hiÖu qu¶ SXKD. TTCK ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· phæ biÕn vµ rÊt quen thuéc ®èi víi tÊt c¶ mäi ng­êi. Nh­ng ë n­íc ta TTCK chØ dµnh cho nh÷ng ng­êi cã ®iÒu kiÖn, cho giíi th­îng l­u chø kh«ng thÓ lµ thÞ tr­êng cña c«ng chóng trong c¶ n­íc. H×nh thøc ch¬i còng ch­a thùc sù sßng ph¼ng. §èi t­îng tham gia mua b¸n Chøng kho¸n hÇu hÕt lµ c¸c c¸ nh©n. Ch­a thÊy xuÊt hiÖn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh nh­ c¸c quü ®Çu t­, c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty chøng kho¸n… tham gia mua, b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu.ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi th× ®èi t­îng chÝnh l¹i lµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh. §Æc ®iÓm cña TTCK lµ thÞ tr­êng vèn dµi h¹n, do ®ã cÇn nh÷ng kho¶n vèn lín l­u chuyÓn trªn thÞ tr­êng chø kh«ng chØ lµ vèn nhá lÎ. H¬n n÷a, ®Ó c¸c c¸ nh©n tham gia giao dÞch Chøng kho¸n, hä còng cÇn ph¶i cã vèn, cã kiÕn thøc ®Çy ®ñ vÒ tµi chÝnh c¶ vÜ m« lÉn vi m«. ThiÕt nghÜ ®èi t­îng tham gia vµo TTCK ngoµi c¸c c¸ nh©n riªng lÎ rÊt cÇn nh÷ng ®Þnh chÕ tµi chÝnh, lµ nh÷ng chñ thÓ gi÷ vai trß trung gian huy ®éng vèn lín, cã kiÕn thøc tµi chÝnh ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tr­íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­. ChÝnh v× vËy, ®Ó t¹o thªm sù s«i ®éng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña TRCK ë n­íc ta, nªn cÇn sím h×nh thµnh vµ ®­a vµo vËn hµnh nh÷ng ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian ®Æc biÖt lµ lo¹i h×nh quü ®Çu t­ chøng kho¸n. Mét nguyªn nh©n n­a lµ do c«ng chóng vµ c¸c Doanh nghiÖp ch­a thùc sù hiÓu râ vÒ TTCK, hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch, c¸c kho¶n liªn quan ®Õn TTCK cña Nhµ n­íc ta cßn ch­a hoµn thiÖn, v× vËy, Nhµ n­íc ta cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng v¨n b¶n, chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù më réng vµ ph¸t triÓn cña TTCK. MÆt kh¸c cÇn h­íng dÉn vµ gi¶i thÝch cho nh÷ng ng­êi d©n ®Æc biÖt lµ c¸c Doanh nghiÖp hiÓu s©u h¬n vÒ nh÷ng lîi Ých mµ TTCK ®em l¹i. Cã chÝnh s¸ch yÒu cÇu c¸c Doanh nghiÖp CPH b¶o ®¶m kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó lµm c¬ së ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ CPH vµ t¹o lßng tin cho c¸c Doanh nghiÖp kh¸c. Cuèi cïng cÇn cã chÝnh s¸ch vµ ch­¬ng tr×nh trong viÖc sö dông tiÒn b¸n cæ phÇn, tr¸nh ®Ó l·ng phÝ vån vµ vèn “ chÕt” t¹i Kho b¹c v× theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, tiÒn b¸n cæ phÇn cña Nhµ n­íc n¬i Doanh nghiÖp ®ãng trô së chÝnh. C«ng ty cæ phÇn kh«ng ®­îc sö dông sè tiÒn nµy vµo bÊt cø viÖc g×, g©y nªn t×nh tr¹ng vèn “ chÕt” t¹i Kho b¹c. KÕt luËn CPh hay nãi ®óng h¬n lµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng , Nhµ n­íc nãi chung vµ cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam nãi riªng, ®ã lµ mét gi¶i ph¸p quan träng gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ®a d¹ng hãa së h÷u trong c¸c DNNN. CPH còng kh«ng cßn ph¶i lµ nh÷ng vÊn ®Ò qu¸ míi mÎ ®èi víi nhiÒu ng­êi. Nh­ng ®Ó hiÓu ®­îc CPH vµ hiÓu ®óng vÒ CPH, thùc hiÖn CPH nh­ thÕ nµo th× còng cßn lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng nµy cña §¶ng vµ Nhµ n­íc Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam cÇn cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó xóc tiÕn ho¹t ®éng nµy nh»m kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña Tæng c«ng ty. §­a Tæng c«ng ty ph¸t triÓn ngµy mét m¹nh, tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vÞ trÞ cña m×nh ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng khu vùc còng nh­ thÞ tr­êng quèc tÕ. Bªn c¹nh viÖc thiÕu kinh nghiÖm, Tæng c«ng ty cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n cô thÓ nh­ vÊn ®Ò huy ®éng vèn, ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d­, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt ban hµnh cßn qu¸ xa vêi, ch­a phï hîp víi thùc tÕ, nhiÒu quy ®Þnh chung kh«ng cô thÓ, c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thiÕu tÝnh ®ång bé kÞp thêi, sù can thiÖp cña Nhµ n­íc cßn qu¸ lín… Chñ yÕu lµ sù quan t©m ch­a ®óng h­íng do ®ã kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò cña Tæng c«ng ty, kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng trë ng¹i, h¹n chÕ. Tõ c¬ së lý luËn chung vÒ CPH em ®· m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u trong Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. §©y còng chØ lµ nh÷ng ®¸nh gi¸ chung, cßn rÊt s¬ bé vµ non kÐm vÒ tr×nh ®é còng nh­ lý luËn, ch­a thÓ ®i s©u ph©n tÝch cô thÓ cña vÊn ®Ò. Tuy nhiªn, qua chuyªn ®Ò nµy em còng cã thÓ hiÓu ®­îc phÇn nµo vÒ CPH DNNN nãi chung vµ vÒ chuyÓn ®æi c¬ cÊu së h÷u trong Tæng c«nng ty thÐp ViÖt Nam nãi riªng. Chóng ta còng cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng mÆt ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm cña CPH ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®Ó CPH thùc sù cã t¸c dông ®èi víi Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. VÊn ®Ò nµy ®ßi hái sù quan t©m h¬n n÷a cña §¶ng vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan ®èi víi Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam vµ ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt sím h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch 1. TS. §oµn Thu Hµ - TS. NguyÔn ThÞ Ngäc HuyÒn " Gi¸o tr×nh Khoa häc qu¶n lý tËp II". NXB Khoa häc Kü thuËt Hµ Néi n¨m 2002. 2. TS. NguyÔn H÷u M¹nh "LuËt Kinh tÕ" n¨m 2003 3. PGS.TS. Lª Hång H¹nh "Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn" - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - Th¸ng 03/2004. II. B¸o vµ t¹p chÝ 1. NguyÔn Hoµng Anh "§Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®èi víi Tæng C«ng ty Nhµ n­íc, mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ" - T¹p chÝ Chøng kho¸n ViÖt Nam th¸ng 04/2001. 2. TS. Lª Xu©n B¸ "Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc: ThuËn lîi, khã kh¨n vµ gi¶i ph¸p" - T¹p chÝ Qu¶n lý Nhµ n­íc th¸ng 07/2000 3. PGS.TS. Lª Hång H¹nh "Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc mét sè cÇn ®­îc nhËn thøc ®óng" - T¹p chÝ LuËt sè 1 n¨m 2003 4. Hoµng Hå "Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn nhiÒu trë ng¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn" - T¹p chÝ C«ng nghiÖp th¸ng 01/1999 5. NguyÔn §×nh Kh¸ng "NhËn thøc së h÷u theo tinh thÇn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam - T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ th¸ng 03/1999. 6. NguyÔn Minh Th«ng "§æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc" - T¹p chÝ ChÝnh s¸ch th¸ng 10/2001 7. NguyÔn ThÞ Th¬m "KÕt qu¶ vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸" - T¹p chÝ LLCT th¸ng 3/2001 8. Hång Thuû "Ba nguyªn nh©n c¬ b¶n lµm chËm tiÕn t×nh cæ phÇn ho¸" - T¹p chÝ Th­¬ng m¹i th¸ng 8/2001. 9. Ngoµi ra cßn mét sè v¨n b¶n vµ c¸c tµi liÖu cña Tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam. Môc lôc Trang ._.