Thực trạng rủi ro tín dụng và các biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng tại Sở giao dịch II – Ngân Hàng Công Thương Việt Nam

Trang 1 MUÏC LUÏC Trang LÔØI MÔÛ ÑAÀU ...........................................................................................................1 ................................................................................................ 5 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi ..................................................................................................... 5 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi ........................................................................... 6 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ........................................................................................... 6 4. Phöông phaùp nghieân cöùu .................................................................................. 6 5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu CHÖÔNG1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ...............................................................7 VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI .............................................. 7 1. 1. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ngaân haøng thöông maïi ......................................................................................................... 7 1. 1. 1. Khaùi nieäm ...................................................... 8 1. 1. 2. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi: .......................................................10 1. 2. Caùc nghieäp vuï cuûa ngaân haøng thöông maïi. ...................................................................................10 1. 2. 1. Nghieäp vuï nguoàn voán ...................................................................................10 1. 2. 1. 1. Voán cuûa ngaân haøng: ...........................................................................................11 1. 2. 1. 2. Voán huy ñoäng : ...................................................................................................12 1.2. 1. 3. Voán ñi vay: .............................................................................................13 1. 2. 1. 4. Voán tieáp nhaän .....................................................................................................13 1. 2. 1. 5. Voán khaùc: .................................................................................13 1.2. 2. Nghieäp vuï söû duïng voán .................................................................................13 1. 2. 2. 1. Nghieäp vuï tín duïng : ...........................................................................................15 1.2.2.2 Nghieäp vuï ñaàu tö ...........................................16 1. 2. 2. 3. Nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng ...........................................................17 1. 3. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ruûi ro tín duïng ............................................................................17 1. 3. 1. Khaùi nieäm ruûi ro tín duïng ......................................................................18 1. 3. 2. Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng .........................................20 1. 3. 3. Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng. .........................................................................20 1. 3. 3. 1. Nguyeân nhaân khaùch quan ............................................................21 1. 3. 3. 2. Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng ..........................................................24 1. 3. 3. 3. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng ..............................27 1. 3. 4. Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng ......................................28 1. 3. 4. 1. Caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng ......................................................30 1. 3. 4. 2. Nhoùm bieän phaùp phaân loaïi tín duïng 1. 3. 4. 3. Nhoùm bieän phaùp phoøng ngöøa toån thaát hoaëc trích laäp quyõ döï phoøng ruûi ro: ............................................................................................................................32 ........................................33 1. 4. Kinh nghieäm quoác teá trong quaûn lyù ruûi ro tín duïng Trang 2 ..........................................................................................33 1. 4. 1. Moâ hình ñònh tính ...................................................35 1. 4. 2. Caùc moâ hình ñònh löôïng ruûi ro tín duïng .........................37 1. 4. 3. Ño löôøng ruûi ro tín duïng thoâng qua phaân tích tín duïng CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI SGDII- NHCTVN TRONG THÔØI GIAN QUA...................................39 2. 1 Sô löôïc veà Ngaân haøng Coâng thöông Vieät nam (NHCTVN) vaø Sôû Giao dòch II (SGDII) - NHCTVN .......................................................................................................39 ........................................39 2. 1. 1 Sô löôïc veà Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam .............................41 2. 1. 2. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån SGDII- NHCTVN ........................................42 2. 2 Keát quaû hoaït ñoäng tín duïng cuûa SGDII- NHCTVN. ..............................................45 2. 3 .Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi SGDII- NHCTVN 2. 3. 1. Boái caûnh moâi tröôøng kinh doanh trong moâi tröôøng töông quan vôùi ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng cuûa SGDII- NHCTVN..............................................45 ..............................................45 2. 3. 1. 1. Moâi tröôøng neàn kinh teá thieáu laønh maïnh ...................................................................................47 2. 3. 1. 2. Moâi tröôøng phaùp lyù .........................................................48 2. 3. 1. 3. Coâng ngheä ngaân haøng coøn laïc haäu ........48 2. 3. 1. 4. Hoaït ñoäng cung caáp thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro coøn haïn cheá ....................................................49 2. 3. 1. 5. Caïnh tranh trong hoaït ñoäng tín duïng .....................................50 2. 3. 1. 6. Hoaït ñoäng baûo hieåm tín duïng chöa phaùt trieån ..................................51 2. 3. 2. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi SGDII- NHCTVN : 2.3.2.1. Tình hình nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi chôø xöû lyù, nôï baûo laõnh traû thay (1997- 2003)...................................................................................................................51 ...................................................................52 2. 3. 2. 2. Haäu quaû cuûa ruûi ro tín duïng: 2. 4. Caùc bieän phaùp quaûn lyù, phoøng ngöøa vaø xöû lyù ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng ñaõ thöïc hieän taïi SGDII- NHCTVN ...............................................................54 ....................................55 2. 4. 1. Caùc bieän phaùp nhaèm quaûn lyù, phoøng ngöøa ruûi ro ........................................................57 2. 4. 2. Caùc bieän phaùp nhaèm kieåm soaùt ruûi ro .......................................58 2. 5. Haïn cheá trong coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng ...................................................................58 2. 5. 1. Moâ hình toå chöùc chöa phuø hôïp ..............................................60 2. 5. 2 Chöa hoaøn thieän chính saùch tín duïng roõ neùt ........................61 2. 5. 3. Hoaït ñoäng cuûa boä phaän Phoøng ngöøa ruûi ro coøn haïn cheá ..................................61 2. 5. 4. Boä maùy Kieåm tra noäi boä hoaït ñoäng chöa hieäu quaû CHÖÔNG 3 : NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA, HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II - NHCTVN............................................................62 3. 1. Quan ñieåm, ñònh höôùng hoaït ñoäng phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng cho caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ..................................................................62 3. 1. 1. Quan ñieåm xaây döïng ñònh höôùng veà hoaït ñoäng phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng.............................................................................................................62 Trang 3 ......64 3. 1. 2. Ñònh höôùng veà hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng 3. 2. Nhöõng bieän phaùp nhaèm phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi SGDII- NHCTVN..........................................................................................................................67 3. 2. 1. Hoaøn thieän veà boä maùy toå chöùc vaø coâng ngheä hoaït ñoäng trong quaù trình taùi cô caáu ......................................................................................................................67 ............................................69 3. 2. 2 Xaây döïng vaø hoaøn thieän chính saùch tín duïng .................................................70 3. 2. 3. Cuûng coá vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng 3. 2. 4. Löïa choïn aùp duïng nhöõng phöông phaùp vaø coâng cuï phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro thích hôïp theo thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá ..................................71 3. 2. 5. Ñoåi môùi cô caáu toå chöùc vaø naâng cao hieäu quaû cuûa coâng taùc Kieåm tra, kieåm toùan noäi boä: ........................................................................................................73 ..................................75 3. 2. 6. Taêng cöôøng soá löôïng, chaát löôïng caùn boä tín duïng: ................................................................................................................75 3. 3 .Kieán nghò: .........................................................................................75 3. 3. 1. Ñoái vôùi Chính phuû ..............................................................76 3. 3. 1. 1. Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù 3. 3. 1. 2. Ñoåi môùi moâi tröôøng neàn kinh teá taïo thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM...........................................................................................................................76 .........................................78 3. 3. 2. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät nam .....78 3. 3. 2. 1. Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng ñieàu haønh vó moâ veà tieàn teä, tín duïng 3. 3. 2. 2. Taêng cöôøng hoaït ñoäng thanh tra, giaùm saùt vaø ñaùnh giaù an toaøn ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi. ......................................................................78 3. 3. 2. 3. Xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc cheá ñònh veà caùc coâng cuï baûo hieåm tín duïng. .............................................................................................................................79 ........................................80 3. 3. 3. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Coâng thöông Vieät nam 3. 3. 3. 1ø. Xaây döïng chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro vaø trieån khai moät caùch coù heä thoáng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. .............................................80 3. 3. 3. 2. Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caàn ñaåy maïnh chöông trình taùi cô caáu :..........................................................................................................................81 .............81 3. 3. 3. 3 Cuûng coá vaø kieän toaøn hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä .......................81 3. 3. 3. 4. Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin tín duïng: ......................................82 3. 3. 3. 5. Boå sung vaø hoaøn thieän chính saùch tín duïng. 3. 3. 3. 6. Trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng theo phaân loaïi möùc ñoä ruûi ro thích hôïp gaén vôùi vieäc ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp:.....................................82 KEÁÁT LUAÄN .................................................................................................................83 Trang 4 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Trang 1. Baûng 1 : Taêng tröôûng taøi saûn Incombank (1988 – 2003) .......................35 2. Baûng 2 : Dö nôï tín duïng Incombank (1997 – 2003) ................................36 3. Baûng 3 : Dö nôï tín duïng SGD II – NHCTVN (1997 – 2003) .................38 4. Baûng 4 : Tình hình huy ñoäng voán SGD II – NHCTVN (1997 – 2003) ..38 5.Baûng 5 : Tình hình nôï quaù haïn cuûa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn TP. Hoà Chí Minh (2000 – 2002) ................................ 42 6.Baûng 6 : Tình hình nôï xaáu taïi SGDII- NHCTVN (1997 – 2003) .......46 Trang 5 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Ngaân haøng thöông maïi laø doanh nghieäp kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä – tín duïng – loaïi hình kinh doanh chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro. Trong caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, hoaït ñoäng töø lónh vöïc tín duïng chieám hôn 80% thu nhaäp. Tuy nhieân, nhöõng ruûi ro töø hoaït ñoäng tín duïng cuõng gaây thieät haïi lôùn cho ngaân haøng thaäm chí laøm phaù saûn ngaân haøng. Trong nhöõng naêm 1990 - 1997, haøng loaït caùc vuï aùn lôùn laøm aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán ngaân haøng noùi rieâng vaø tình hình kinh teá xaõ hoäi noùi chung (Tamexco, Deät Nam Ñònh, EpCo - Minh Phuïng) xuaát phaùt töø ruûi ro tín duïng. Hieän nay, maëc duø ñaõ coù nhieàu bieän phaùp töø phía nhaø nöôùc cuõng nhö töø phía caùc heä thoáng caùc Ngaân haøng thöông maïi, chaát löôïng tín duïng cuõng coøn chöùa ñöïng nhieàu nguy cô ruûi ro do mang naëng daáu aán chính saùch bao caáp nhö: Taäp trung ñaàu tö cho Doanh nghieäp nhaø nöôùc. Beân caïnh ñoù cuøng vôùi quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc, heä thoáng Ngaân haøng Vieät nam noùi chung vaø Sôû Giao dòch II - NHCTVN noùi rieâng cuõng ñöùng tröôùc thaùch thöùc môùi vaø keøm theo laø nhöõng ruûi ro tieàm aån môùi. Chính vì vaäy vaán ñeà phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng luùc naøo cuõng laø vaán ñeà mang tính thôøi söï. Ñoàng thôøi, vieäc tìm ra caùc bieän phaùp haïn cheá nhöõng ruûi ro môùi phaùt sinh trôû thaønh vaán ñeà soáng coøn vôùi töøng Ngaân haøng thöông maïi. Xuaát phaùt töø lyù do treân, Toâi choïn ñeà taøi nghieân cöùu "Thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø caùc bieän phaùp phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Sôû Giao dòch II - NHCTVN". 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm ñaït ñöôïc ba muïc tieâu sau ñaây Thöù nhaát : Laøm roõ vaán ñeà lyù luaän veà ngaân haøng thöông maïi vaø ruûi ro tín duïng Thöù hai : Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng, ruûi ro tín duïng, caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng vaø nhöõng haïn cheá trong vieäc phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng taïi SGDII- NHCTVN. Trang 6 Thöù ba: Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ñeà xuaát caùc bieän phaùp phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng tín duïng taïi SGDII- NHCTVN. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø ruûi ro tín duïng vaø caùc bieän phaùp nhaèm phoøng ngöøa haïn cheá ruûi ro. Phaïm vi nghieân cöùu: Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu lyù luaän vaø thöïc traïng ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua, töø ñoù ñöa bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro moät caùch coù hieäu quaû. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Nhaèm laøm noåi baät vaán ñeà nghieân cöùu ñeà taøi söû duïng caùc phöông phaùp nghieân cöùu nhö: phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp toång hôïp, phöông phaùp so saùnh. . . 5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, ñeà taøi nghieân cöùu ñöôïc trình baøy goàm ba phaàn lôùn: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà Ngaân haøng thöông maïi vaø ruûi ro tín duïng Ngaân haøng thöông maïi. Chöông 2: Thöïc traïng veà hoaït ñoäng tín duïng vaø ruûi ro tín duïng taïi Sôû Giao dòch II - NHCTVN trong thôøi gian qua. Chöông 3: Nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Sôû Giao dòch II - NHCTVN Trang 7 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1. 1. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ngaân haøng thöông maïi 1. 1. 1. Khaùi nieäm Ngaân haøng thöông maïi (NHTM) laø loaïi ngaân haøng giao dòch tröïc tieáp vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân, baèng caùch nhaän tieàn göûi, tieàn tieát kieäm, roài söû duïng soá voán ñeå cho vay, chieát khaáu, cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn vaø cung öùng dòch vuï ngaân haøng cho caùc ñoái töôïng noùi treân. NHTM laø loaïi ngaân haøng coù soá löôïng lôùn vaø raát phoå bieán trong neàn kinh teá. Söï coù maët cuûa NHTM trong haàu heát caùc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi ñaõ chöùng minh raèng: ôû ñaâu coù moät heä thoáng ngaân haøng thöông maïi phaùt trieån, thì ôû ñoù seõ coù söï phaùt trieån vôùi toác ñoä cao cuûa neàn kinh teá. Nhö vaäy, coù theå noùi raèng NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhôø heä thoáng ñònh cheá taøi chính trung gian naøy maø caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi naèm raûi raùc trong xaõ hoäi seõ ñöôïc huy ñoäng, taäp trung laïi, ñoàng thôøi söû duïng soá voán ñoù ñeå caáp tín duïng cho caùc toå chöùc kinh teá, caù nhaân ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Baát keå nguoàn goác ra ñôøi cuûa NHTM nhö theá naøo, chuùng ta ñeàu coù theå nhaän thaáy raèng, NHTM laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñaëc bieät trong neàn kinh teá - hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng. Baûn chaát cuûa NHTM theå hieän qua caùc khía caïnh sau ñaây: - NHTM laø moät loaïi hình doanh nghieäp vaø laø moät ñôn vò kinh teá - Hoaït ñoäng cuûa NHTM laø hoaït ñoäng kinh doanh. - Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng. Toùm laïi, NHTM laø loaïi hình ñònh cheá taøi chính trung gian hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng. Ñaây laø loaïi ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn taïo laäp vaø cung öùng voán cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän vaø thuùc ñaåy neàn kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån. Trang 8 1. 1. 2. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi: Trung gian tín duïng: Trung gian tín duïng laø chöùc naêng quan troïng vaø cô baûn nhaát cuûa NHTM, noù khoâng nhöõng cho thaáy baûn chaát cuûa NHTM maø coøn cho thaáy nhieäm vuï chính yeáu cuûa NHTM. Trong chöùc naêng naøy chöùc naêng "trung gian tín duïng" NHTM ñoùng vai troø laø ngöôøi trung gian ñöùng ra taäp trung, huy ñoäng caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá (bao goàm tieàn tieát kieäm cuûa caùc taàng lôùp daân cö, voán baèng tieàn cuûa caùc ñôn vò, toå chöùc kinh teá, …) bieán noù thaønh nguoàn voán tín duïng ñeå cho vay (caáp tín duïng) ñaùp öùng caùc nhu caàu voán kinh doanh vaø voán ñaàu tö cho caùc ngaønh kinh doanh vaø voán ñaàu tö cho caùc ngaønh kinh teá vaø nhu caàu voán tieâu duøng cuûa xaõ hoäi. "Trung gian tín duïng" laø chöùc naêng cô baûn hieåu theo 2 khía caïnh sau ñaây: NHTM chæ laø ngöôøi trung gian ñeå chuyeån voán tieàn teä töø nôi thöøa (baèng nghieäp vuï nguoàn voán) sang nôi thieáu (baèng nghieäp vuï tín duïng). Caùc chuû theå tham gia goàm nhöõng ngöôøi göûi tieàn vaøo NHTM vaø nhöõng ngöôøi vay tieàn töø ngaân haøng khoâng coù moái lieân heä kinh teá tröïc tieáp naøo. Hoï khoâng chòu traùch nhieäm vaø nghóa vuï gì cho nhau caû. Taát caû ñeàu thoâng qua NHTM, nghóa laø NHTM coù traùch nhieäm hoaøn traû tieàn cho ngöôøi göûi (baát keå ngöôøi ñi vay söû duïng voán coù hieäu quaû hay khoâng). Coøn ngöôøi ñi vay coù nghóa vuï traû nôï cho ngaân haøng. Ngaân haøng khoâng phaûi laø ngöôøi trung gian taøi chính thuaàn tuùy, maø laø trung gian tín duïng, nghóa laø vieäc thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy phaûi theo nguyeân taéc"Hoaøn traû"voâ ñieàu kieän. Chöùc naêng trung gian tín duïng, caùc NHTM ñöôïc theå hieän baèng nhöõng nhieäm vuï cuï theå sau ñaây: - Nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn, coù kyø haïn cuûa caùc ñôn vò kinh teá, caùc toå chöùc, caù nhaân baèng ñoàng tieàn trong nöôùc vaø ngoaïi teä. - Nhaän tieàn göûi tieát kieäm cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân. - Phaùt haønh kyø phieáu vaø traùi phieáu ngaân haøng ñeå huy ñoäng voán trong xaõ hoäi - Cho vay ngaén haïn, trung vaø daøi haïn ñoái vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân - Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù ñoái vôùi caùc ñôn vò, caù nhaân Trang 9 - Cho vay tieâu duøng, cho vay traû goùp vaø caùc loaïi hình tín duïng khaùc ñoái vôùi toå chöùc vaø caù nhaân. Trung gian thanh toaùn: Ñaây laø chöùc naêng quan troïng, khoâng nhöõng theå hieän khaù roõ baûn chaát cuûa NHTM maø coøn cho thaáy tính chaát"ñaëc bieät"trong hoaït ñoäng cuûa NHTM. NHTM ñöùng ra laøm trung gian ñeå thöïc hieän caùc khoaûn giao dòch thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng, giöõa nhöõng ngöôøi mua, ngöôøi baùn., ñeå hoaøn taát caùc quan heä kinh doanh thöông maïi giöõa hoï vôùi nhau, laø noäi dung thuoäc chöùc naêng trung gian thanh toaùn cuûa NHTM Nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy goàm: - Môû taøi khoaûn tieàn göûi giao dòch cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân - Quaûn lyù vaø cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn cho khaùch haøng - Toå chöùc vaø kieåm soaùt quy trình thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng Thöïc hieän chöùc naêng trung gian thanh toaùn, NHTM trôû thaønh ngöôøi thuû quyõ vaø laø trung taâm thanh toaùn cuûa xaõ hoäi. Thöïc hieän chöùc naêng trung gian tín duïng vaø trung gian thanh toaùn, voán ñaõ mang laïi nhöõng hieäu quaû to lôùn cho neàn kinh teá - xaõ hoäi. Nhöng neáu chæ döøng laïi ôû ñoù, thì chöa ñuû, caùc ngaân haøng thöông maïi caàn ñaùp öùng taát caû caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng. Ñoù chính laø vieäc cung öùng dòch vuï ngaân haøng. Cung öùng dòch vuï ngaân haøng: Dòch vuï ngaân haøng coù 2 ñaëc ñieåm Thöù nhaát : Ñoù laø caùc dòch vuï maø chæ coù ngaân haøng vôùi nhöõng öu theá cuûa noù môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc moät caùch troïn veïn vaø ñaày ñuû. Thöù hai: Ñoù laø caùc dòch vuï gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng khoâng nhöõng cho pheùp NHTM thöïc hieän toát yeâu caàu cuûa khaùch haøng, maø coøn hoã trôï tích cöïc ñeå NHTM thöïc hieän toát hôn chöùc naêng thöù nhaát vaø thöù hai cuûa NHTM. Caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy bao goàm : - Dòch vuï ngaân quyõ vaø chuyeån tieàn nhanh quoác noäi - Dòch vuï kieàu hoái vaø chuyeån tieàn nhanh quoác teá Trang 10 - Dòch vuï uûy thaùc (baûo quaûn, thu hoä, chi hoä… mua baùn hoä. . .) - Dòch vuï tö vaán ñaàu tö, cung caáp thoâng tin, v.v… Treân ñaây laø caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï cuï theå cuûa ngaân haøng thöông maïi, caùc chöùc naêng nhieäm vuï aáy coù moái quan heä höõu cô vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi nhau, vì vaäy khi boá trí cô caáu toå chöùc hôïp lyù ñeå thöïc hieän ñoàng boä caùc chöùc naêng nhieäm vuï aáy khoâng neân quaù chuù troïng ñeán chöùc naêng naøy, maø xem nheï chöùc naêng khaùc vì coi troïng chöùc naêng nhieäm vuï naøy maø xem nheï chöùc naêng vaø nhieäm vuï khaùc, seõ daãn ñeán hoaït ñoäng ñôn ñieäu, thieáu tính phoái hôïp vaø hieäu quaû khoâng cao. Maët khaùc neáu NHTM ñeàu chuù troïng taát caû caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï cuûa mình thì khoâng nhöõng laøm cho hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû hôn, tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn, maø coù khaû naêng phaân taùn ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng. Phoái hôïp haøi hoøa vaø coi troïng caû ba maûng hoaït ñoäng laø tín duïng, thanh toaùn vaø dòch vuï ngaân haøng thì caùc NHTM seõ coù cô hoäi ñöùng vöõng hôn trong cuoäc chaïy ñua treân thò tröôøng. 1. 2. Caùc nghieäp vuï cuûa ngaân haøng thöông maïi. 1. 2. 1. Nghieäp vuï nguoàn voán Nghieäp vuï nguoàn voán, coøn ñöôïc goïi laø nghieäp vuï Nôï vaø laø nghieäp vuï tieàn ñeà, nghieäp vuï caàn ñöôïc xöû lyù tröôùc (theo nghóa töông ñoái). Ñaây laø nghieäp vuï nhaèm taïo laäp nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa NHTM. Xeùt theo khía caïnh loâ gích hôïp lyù thì ngaân haøng naøo taïo laäp ñöôïc nhieàu nguoàn voán thì caøng coù ñieàu kieän ñeå môû roäng cho vay, môû roäng tín duïng cho neàn kinh teá, vì vaäy nghieäp vuï nguoàn voán naøo cuõng ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Nguoàn voán cuûa NHTM bao goàm nhöõng loaïi nguoàn voán sau ñaây: 1. 2. 1. 1. Voán cuûa ngaân haøng: Voán cuûa ngaân haøng laø nguoàn voán khôûi ñaàu vaø ñöôïc boå sung trong quaù trình hoaït ñoäng. Nguoàn voán ban ñaàu tuy khoâng chieám tyû troïng lôùn, nhöng coù yù nghóa raát quan troïng. Voán ñieàu leä : Ñaây laø voán ñöôïc taïo laäp ban ñaàu khi môùi thaønh laäp NHTM vaø ñöôïc ghi vaøo ñieàu leä cuûa ngaân haøng. Voán ñieàu leä phaûi ñaûm baûo möùc toái thieåu theo quy ñònh cuûa phaùp luaät (ôû caùc nöôùc vaø ôû Vieät Nam ñeàu coù ñònh möùc voán phaùp ñònh cho moãi loaïi hình ngaân haøng). Voán ñieàu leä ñöôïc ngaân saùch nhaø Trang 11 nöôùc caáp neáu ñoù laø ngaân haøng coâng, do caùc coå ñoâng ñoùng goùp theo phaàn neáu laø ngaân haøng coå phaàn. Voán ñieàu leä coù theå ñöôïc thay ñoåi theo xu höôùng taêng leân nhôø ñöôïc caáp boå sung, hoaëc phaùt haønh coå phieáu boå sung, hoaëc ñöôïc keát chuyeån töø quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä theo quy ñònh cuûa luaät phaùp moãi nöôùc. Voán ñieàu leä ñöôïc söû duïng tröôùc heát ñeå xaây döïng, mua saém taøi saûn coá ñònh phöông tieän laøm vieäc vaø quaûn lyù,ù töùc laø taïo ra cô sôû vaät chaát cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Ngoaøi ra caùc NHTM coøn ñöôïc söû duïng voán ñieàu leä ñeå huøn voán lieân doanh, caáp voán cho caùc coâng ty tröïc thuoäc vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. Caùc quyõ cuûa ngaân haøng:Caùc quyõ cuûa ngaân haøng thöông maïi bao goàm: - Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä goïi taét laø quyõ döï tröõ - Quyõ ñaàu tö phaùt trieån - Quyõ döï phoøng (goàm döï phoøng taøi chính, döï phoøng trôï caáp…) - Quyõ khen thöôûng phuùc lôïi Voán ñieàu leä coäng theâm quyõ döï tröõ ñöôïc coi laø voán töï coù cuûa ngaân haøng ñeå tính caùc tyû leä an toaøn. 1. 2. 1. 2. Voán huy ñoäng : Voán huy ñoäng laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc chuû sôû höõu (bao goàm cuûa phaùp nhaân vaø theå nhaân) maø ngaân haøng ñang taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ñaây laø nguoàn voán chuû yeáu vaø quan troïng nhaát cuûa baát kyø moät NHTM naøo, tính chaát quan troïng cuûa voán huy ñoäng ñöôïc theå hieän ôû choã noù khoâng nhöõng chieám tyû troïng lôùn trong toång nguoàn voán cuûa caùc ngaân haøng maø vì noù laø tieàn nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø taäp trung ñeå söû duïng coù hieäu quaû cho caùc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá – xaõ hoäi. Voán huy ñoäng theo tính chaát ñöôïc phaân loaïi thaønh 2 nhoùm: - Nhoùm 1: Voán huy ñoäng hoaït kyø, bao goàm tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa caùc toå chöùc kinh teá caù nhaân, tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa caùc toå chöùc tín duïng khaùc. Ñaây laø loaïi tieàn göûi theo tính chaát cuûa noù, khaùch haøng ñöôïc linh hoaït söû duïng. Chuû taøi khoaûn ñöôïc quyeàn laäp thö chuyeån tieàn, phaùt haønh seùc ruùt tieàn töø taøi khoaûn moät caùch töï do, khoâng phaûi baùo tröôùc. Caùc ñôn vò, caù nhaân göûi tieàn vaøo taøi khoaûn naøy khoâng nhaèm muïc ñích höôûng laõi, maø nhaèm phuïc vuï nhu caàu giao dòch thanh toaùn cho chính mình. Vì vaäy ñoái vôùi loaïi voán naøy, laõi suaát Trang 12 khoâng phaûi laø coâng cuï chính ñeå thu huùt nguoàn voán naøy, maø coâng cuï chính laø dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp keøm theo ñeå coù ñôn giaûn, thuaän lôïi, an toaøn vaø nhanh choùng, kòp thôøi hay khoâng. - Nhoùm 2: Voán huy ñoäng ñònh kyø, goàm tieàn göûi ñònh kyø, tieàn göûi tieát kieäm cuûa caù nhaân, toå chöùc, tieàn phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu… Ñaëc ñieåm cuûa loaïi nguoàn voán naøy laø khaùch haøng chæ ñöôïc ruùt tieàn khi ñaùo haïn (tuy nhieân trong ñieàu kieän bình thöôøng, caùc ngaân haøng vaãn cho pheùp khaùch haøng ruùt tieàn tröôùc haïn). Voán huy ñoäng ñònh kyø laø nguoàn voán oån ñònh vì vaäy noù khoâng nhöõng ñöôïc söû duïng ñeå caáp tín duïng ngaén haïn maø coøn ñöôïc söû duïng ñeå caáp tín duïng trung daøi haïn, trong khi veà lyù thuyeát, nguoàn voán hoaït kyø chæ ñöôïc söû duïng ñeå cho vay ngaén haïn thoâi. Ñoái vôùi voán huy ñoäng ñònh kyø, ngöôøi göûi tieàn coù muïc ñích xaùc ñònh laø höôûng laõi. Vì vaäy hoï seõ choïn ngaân haøng naøo coù laõi suaát cao hôn, chöù khoâng ñoøi hoûi heä thoáng dòch vuï hieän ñaïi nhö ñoái vôùi nguoàn voán hoaït kyø. Vôùi lyù do ñoù,caùc ngaân haøng thöôøng söû duïng coâng cuï laõi suaát ñeå taäp trung nguoàn voán naøy. Caïnh tranh laõi suaát ñeå thu huùt nguoàn voán naøy laø cuoäc caïnh tranh hôïp lyù vaø gay gaét. 1.2. 1. 3. Voán ñi vay: Voán ñi vay chieám vò trí quan troïng trong toång nguoàn voán cuûa NHTM, nhöng ñoàng thôøi laø nguoàn voán mang yù nghóa thieát laäp söï caân baèng trong caân ñoái vaø söû duïng voán cuûa moãi NHTM. Ñoái vôùi nhöõng ngaân haøng vöøa vaø nhoû, tình traïng thieáu voán kinh doanh dieãn ra thöôøng xuyeân, caàn phaûi boå sung nguoàn voán baèng caùch ñi vay caùc ngaân haøng khaùc. Ñoái vôùi nhöõng ngaân haøng coù ñieàu kieän môû roäng cho vay do thuû tuïc cho vay ñôn giaûn, ñieàu kieän cho vay thoaùng hôn, laõi suaát haáp daãn hôn seõ daãn ñeán keát quaû thieáu voán. Trong tröôøng hôïp naøy, NHTM ñoù caàn ñi vay ñeå ñaùp öùng nhu caàu môû roäng tín duïng, NHTM maø ñaõ söû duïng heát nguoàn voán khaû duïng maø vaãn coøn phaùt sinh nhu caàu vay voán cuûa khaùch haøng thì ngaân haøng ñoù ñang ôû trong traïng thaùi höng thònh, voán vay ngaân haøng khaùc vöøa giuùp hoï môû roäng tín duïng, vöøa giuùp môû roäng vaø giöõ chaân khaùch haøng. Nguoàn voán ñi vay goàm 2 loaïi: Trang 13 Vay ngaân haøng Trung öông Vay caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc Tuy nhieân, ñeå heä thoáng ngaân haøng oån ñònh, hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn thì hoaït ñoäng tín duïng giöõa caùc ngaân haøng neân taäp trung qua thò tröôøng lieân ngaân haøng. 1. 2. 1. 4. Voán tieáp nhaän Voán tieáp nhaän laø nguoàn voán tieáp nhaän töø caùc nhaø taøi trôï cuûa Chính phuû toå chöùc taøi chính hoaëc tö nhaân ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình döï aùn veà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi… Ngaân haøng naøo ñöôïc chæ ñònh tieáp nhaän vaø chuyeån giao voán naøy, ñöôïc coi laø thöïc hieän dòch vuï trung gian taøi chính theo yeâu caàu cuûa nhaø taøi trôï, vaø ñöôïc höôûng thu nhaäp döôùi daïng hoa hoàng dòch vuï taøi chính trung gian. Thöôøng nhöõng ngaân haøng lôùn, coù maïng löôùi roäng khaép vaø coù uy tín môùi coù ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc chæ ñònh laøm dòch vuï trung gian taøi chính n._.aøy. 1. 2. 1. 5. Voán khaùc: Voán phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng khoâng thuoäc caùc nguoàn noùi treân nhö voán phaùt sinh khi laøm ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï chöa ñeán haïn phaûi traû… 1.2. 2. Nghieäp vuï söû duïng voán 1. 2. 2. 1. Nghieäp vuï tín duïng : Nhieäm vuï cô baûn nhaát cuûa baát kyø moät NHTM laø chuyeån hoùa nguoàn voán tieàn teä huy ñoäng ñöôïc ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau – ñoù laø nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö. Nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö cuûa NHTM coù yù nghóa to lôùn sau: Baèng nghieäp vuï tín duïng : caùc NHTM goùp phaàn cung öùng cho neàn kinh teá moät khoái löôïng voán raát lôùn, nhôø vaäy maø ñôn vò kinh teá thuoäc caùc ngaønh, caùc thaønh phaàn kinh teá coù ñuû voán ñeå saûn xuaát kinh doanh, coù voán ñeå thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö ñoåi môùi trang thieát bò goùp phaàn naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, taêng naêng suaát lao ñoäng vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Hoaït ñoäng tín duïng seõ taïo ra boä phaän taøi saûn coù sinh lôøi lôùn nhaát trong caùc NHTM, töùc laø taïo ra nguoàn thu nhaäp ñeå trang traûi chi phí hoaït ñoäng (traû laõi tieàn göûi, tieàn löông, khaáu hao taøi saûn coá ñònh…) ñoàng thôøi taïo ra ñöôïc lôïi Trang 14 nhuaän ñeå vöøa laø nghóa vuï ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc, vöøa tích luõy khoâng ngöøng ñeå môû roäng quy moâ hoaït ñoäng kinh doanh. Nghieäp vuï tín duïng: Ñaây laø nghieäp vuï cô baûn ñaàu cuûa caùc NHTM trong ñoù NHTM thoûa thuaän vôùi khaùch haøng (qua hôïp ñoàng tín duïng) ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn nhaát ñònh, trong moät thôøi gian nhaát ñònh, coù laõi suaát vaø phaûi hoaøn traû. Nghieäp vuï tín duïng ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc loaïi hình sau ñaây: Cho vay tröïc tieáp tieáp (Loans) Cho vay tröïc tieáp laø moät loaïi hình nghieäp vuï tín duïng phoå bieán cuûa NHTM neáu caên cöù vaøo thôøi haïn – Cho vay ñöôïc chia laøm 3 loaïi: - Cho vay ngaén haïn: Thôøi haïn töø 1 ngaøy ñeán 1 naêm - Cho vay trung haïn: Thôøi haïn treân 1 naêm ñeán 5 naêm - Cho vay daøi haïn: Thôøi haïn treân 5 naêm Cho vay ngaén haïn chuû yeáu ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán kinh doanh trong khi cho vay trung haïn, daøi haïn ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö cho caùc ñôn vò, caùc toå chöùc kinh teá. Cho vay giaùn tieáp: Cho vay giaùn tieáp laø khoaûn cho vay ñöôïc thöïc hieän ñöôïc baèng caùch chieát khaáu chöùng töø coù giaù hoaëc mua laïi caùc chöùng töø nôï thöông maïi theo thoûa thuaän giöõa nhaø ngaân haøng vôùi caùc khaùch haøng. Cho vay giaùn tieáp ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc loaïi hình sau: - Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù Nghieäp vuï chieát khaáu giuùp caùc chuû sôû höõu chöùng töø khoâi phuïc naêng löïc thanh toaùn, ñaây laø nghieäp vuï ñöôïc öa chuoäng khoâng nhöõng ñoái vôùi khaùch haøng maø coøn caû ñoái vôùi ngaân haøng - vì ñaây laø nghieäp vuï cho vay coù baûo ñaûm baèng chöùng töø coù giaù, ruûi ro tín duïng ôû möùc ñoä thaáp. - Nghieäp vuï bao thanh toaùn Trong nghieäp vuï naøy NHTM (thoâng qua coâng ty con cuûa mình) seõ ñöùng ra mua nôï treân cô sôû hoùa ñôn, chöùng töø cuûa ngöôøi baùn haøng (giaù mua bao giôø cuõng nhoû hôn giaù trò thöïc cuûa khoaûn nôï), nhôø ñoù ngöôøi baùn (ngöôøi chuû nôï) coù ñöôïc tieàn ngay ñeå ñaùp öùng nhu caàu. Khi ñeán haïn ngöôøi mua (con nôï)phaûi Trang 15 thanh toaùn toaøn boä soá tieàn cho ngaân haøng (ngöôøi mua nôï vaø laø chuû nôï môùi). Thöïc ra nghieäp vuï bao thanh toaùn gaàn gioáng vôùi nghieäp vuï chieát khaáu - nhöng soá tieàn khaáu tröø trong nghieäp vuï bao thanh toaùn cao hôn nhieàu so vôùi nghieäp vuï chieát khaáu, bôûi vì nghieäp vuï naøy coù heä soá ruûi ro cao hôn. - Cho thueâ taøi chính Cho thueâ taøi chính laø loaïi hình nghieäp vuï tín duïng trung daøi haïn môùi hình thaønh vaø phaùt trieån töø nhöõng thaäp nieân 60 cuûa theá kyû XX. Ñaây laø loaïi hình taøi trôï döôùi hình thöùc cho thueâ maùy moùc thieát bò theo yeâu caàu cuûa ngöôøi ñi thueâ vaø ñöôïc thöïc hieän qua coâng ty con cuûa NHTM (coâng ty cho thueâ taøi chính) - Baûo laõnh ngaân haøng Thöïc chaát, baûo laõnh ngaân haøng laø tín duïng baèng chöõ kyù, nhôø chöùng thö baûo laõnh cuûa nhaø ngaân haøng, maø ngöôøi ñöôïc baûo laõnh coù theå kyù keát vaø thöïc hieän caùc hôïp ñoàng kinh teá, thöông maïi, hôïp ñoàng taøi chính moät caùch thuaän lôïi. 1.2.2.2 Nghieäp vuï ñaàu tö Ñaàu tö laø hình thöùc boû voán nhaèm thöïc hieän vaø thu ñöôïc moät keát quaû nhaát ñònh veà kinh teá - xaõ hoäi. Theo nghóa heïp hôn thì ñaàu tö laø moät hình thöùc boû voán (ñaàu tö) ñeå kieám lôøi. NHTM laø moät toå chöùc kinh teá, ngoaøi vieäc thöïc hieän tín duïng coøn ñöôïc quyeàn thöïc hieän caùc nghieäp vuï ñaàu tö taïo ra taøi saûn coù sinh lôøi caøng nhieàu caøng toát, ñaây laø nghieäp vuï mang laïi khoaûn thu nhaäp ñaùng keå cho caùc NHTM. Ñaàu tö cuûa ngaân haøng coù theå ñöôïc phaân chia thaønh 2 nhoùm lôùn: ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö taøi chính goàm: Ñaàu tö tröïc tieáp: laø hình thöùc ngaân haøng boû voán ñaàu tö tröïc tieáp quaûn lyù vaø söû duïng phaàn voán cuûa mình, ñeå taïo ra lôïi nhuaän. Caùc ngaân haøng chæ ñöôïc quyeàn söû duïng voán cuûa mình ñeå ñaàu tö tröïc tieáp, caùc hình thöùc ñaàu tö goàm: + Huøn voán lieân doanh trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi + Mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty, ñôn vò kinh teá + Mua coå phaàn cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn + Caáp voán thaønh laäp caùc coâng ty con (coâng ty cho thueâ taøi chính, coâng ty chöùng khoaùn, coâng ty mua baùn nôï, coâng ty ñaàu tö, coâng ty baûo hieåm, v. V…) - Ñaàu tö taøi chính Ñaàu tö taøi chính laø hình thöùc ñaàu tö linh hoaït, ngöôøi ñaàu tö coù theå deã daøng thay ñoåi danh muïc ñaàu tö theo höôùng coù lôïi vì ñaây laø hình thöùc ñaàu tö Trang 16 thöôøng ñöôïc caùc NHTM söû duïng khaù phoå bieán. Trong ñieàu kieän coù söï hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc chöùng khoaùn ñeàu coù tính chaát thanh khoaûn cao. Do ñoù ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn khoâng nhöõng taïo ra khoaûn muïc ñaàu tö coù möùc sinh lôøi töông ñoái oån ñònh maø coøn taïo ra khoaûn"Döï tröõ thöù caáp"(Secondary reserver) saün saøng hoã trôï caùc nhu caàu thanh toaùn phaùt sinh nhanh ngoaøi döï kieán cuûa ngaân haøng. Ñaàu tö taøi chính roõ raøng laø loaïi hình ñaàu tö khoân kheùo vaø linh hoaït. Ñaàu tö taøi chính ñöôïc thöïc hieän baèng caùch: + Ñaàu tö vaøo traùi phieáu Chính phuû vaø traùi phieáu cuûa ngaân haøng trung öông. Ñaàu tö loaïi naøy coù heä soá ruûi ro baèng khoâng, vì vaäy caùc ngaân haøng coù voán khaû duïng lôùn thöôøng ñaàu tö vaøo loaïi naøy. + Ñaàu tö vaøo traùi phieáu coâng ty: Ñaàu tö traùi phieáu coâng ty coù laõi suaát thöôøng cao hôn song tyû leä ruûi ro lôùn so vôùi traùi phieáu Chính phuû. 1. 2. 2. 3. Nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng Kinh doanh dòch vuï ngaân haøng ñöôïc coi laø nghieäp vuï trung gian, noù khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nguoàn voán (nghieäp vuï nôï) vaø cuõng khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nghieäp vuï tín duïng, ñaàu tö (nghieäp vuï coù). Kinh doanh dòch vuï ngaân haøng, khoâng nhöõng laøm cho caùc ngaân haøng thöông maïi trôû thaønh caùc ngaân haøng"ña naêng"maø coøn qua hoaït ñoäng dòch vuï seõ taïo ra moät phaàn thu nhaäp khaù lôùn vôùi chi phí raát thaáp. Trong thöïc teá, ngaân haøng naøo môû roäng hoaït ñoäng dòch vuï thì keát quaû kinh doanh seõ toát hôn, tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn, tuy nhieân, chæ nhöõng ngaân haøng lôùn hieän ñaïi, maïng löôùi roäng, quan heä ñaïi lyù vôùi nhieàu ngaân haøng trong vaø ngoaøi nöôùc, môùi coù khaû naêng vaø ñieàu kieän ñeå phaùt trieån caùc loaïi hình dòch vuï ngaân haøng. Caùc dòch vuï ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng bao goàm: + Dòch vuï ngaân quyõ + Chuyeån tieàn + Dòch vuï thanh toaùn + Thu hoä + Mua- baùn hoä + Dòch vuï uûy thaùc Trang 17 + Dòch vuï tö vaán taøi chính, ñaàu tö phaùt trieån, thaåm ñònh döï aùn, cung caáp thoâng tin + Caùc nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä, vaøng baïc, ñaù quyù, thanh toaùn theû tín duïng quoác teá. + Dòch vuï nhaän vaø chi traû kieàu hoái, thu ñoåi ngoaïi teä phi maäu dòch, ... Toùm laïi, dòch vuï ngaân haøng laø raát ña daïng vaø phong phuù, baát kyø moät lónh vöïc naøo coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng, caùc ngaân haøng ñeàu saün saøng cung caáp dòch vuï theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng – coù loaïi hình dòch vuï, ngaân haøng seõ thu phí dòch vuï, coù loaïi dòch vuï ngaân haøng ñöôïc höôûng hoa hoàng, nhöng cuõng coù nhöõng dòch vuï mieãn phí hoaøn toaøn, ñieàu naøy chöùng toû moät maët dòch vuï ngaân haøng laø moät maûng hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû, maët khaùc dòch vuï ngaân haøng goùp phaàn taïo ñieàu kieän ñeå môû roäng vaø phaùt trieån caùc maûng hoaït ñoäng kinh doanh cô baûn khaùc. 1. 3. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ruûi ro tín duïng 1. 3. 1. Khaùi nieäm ruûi ro tín duïng Trong taøi lieäu "Coâng ngheä ngaân haøng daønh cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån" ruûi ro tín duïng ñöôïc ñònh nghóa laø thieät haïi kinh teá cuûa ngaân haøng do moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng khoâng hoaøn traû ñöôïc nôï vay cuûa ngaân haøng. Trong taøi lieäu "Financial institutions management - A modern perspective”, A Saunders vaø H. Lange ñònh nghóa ruûi ro tín duïng laø khoaûn loã tieàm taøng khi ngaân haøng caáp tín duïng cho moät khaùch haøng, nghóa laø khaû naêng caùc luoàng thu nhaäp döï tính mang laïi töø khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng khoâng theå thöïc hieän ñaày ñuû veà caû soá löôïng vaø thôøi haïn. Cuõng coù ñònh nghóa khaùc cho raèng ruûi ro tín duïng xaûy ra khi xuaát hieän caùc bieán coá khoâng theå löôøng tröôùc khieán cho khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñöôïc caùc cam keát ñaõ thoûa thuaän ñoái vôùi ngaân haøng. Töø caùc ñònh nghóa treân coù theå toùm löôïc ñònh nghóa veà ruûi ro tín duïng nhö sau: Ruûi ro tín duïng laø ruûi ro veà söï toån thaát taøi chính (tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp) xuaát phaùt töø ngöôøi ñi vay khoâng thöïc hieän nghóa vuï traû nôï ñuùng haïn theo cam keát hoaëc maát khaû naêng thanh toaùn. Ñieàu naøy coù nghóa laø caùc khoaûn thanh toaùn bao goàm caû phaàn goác cuõng nhö laõi nhö cam keát coù theå bò trì hoaõn hoaëc thaäm chí laø khoâng ñöôïc hoaøn traû, vaø haäu quaû laø seõ aûnh höôûng nghieâm troïng söï luaân Trang 18 chuyeån tieàn teä vaø söï beàn vöõng cuûa tính chaát trung gian deã bò toån thöông trong hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Theo ñoù, bieåu hieän cuûa ruûi ro tín duïng coù theå xaùc ñònh nhö quaù trình sau: RUÛI RO TÍN DUÏNG KHOÂNG THU ÑÖÔÏC LAÕI ÑUÙNG HAÏN KHOÂNG THU ÑÖÔÏC VOÁN ÑUÙNG HAÏN KHOÂNG THU ÑUÛ LAÕI KHOÂNG THU ÑUÛ VOÁN CHO VAY PHAÙT SINH LAÕI TREO PHAÙT SINH NÔÏ QUAÙ HAÏN PHAÙT SINH LAÕI TREO ÑOÙNG BAÊNG PHAÙT SINH NÔÏ KHOÙ ÑOØI KHAÛ NAÊNG THANH TOAÙN SUY GIAÛM HIEÄU QUAÛ KINH DOANH GIAÛM THAÁT THOAÙT VOÁN, PHAÙ SAÛN 1. 3. 2. Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng Nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa ruûi ro tín duïng coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi vieäc xaùc ñònh, ño löôøng, quaûn lyù vaø kieåm soaùt noù. Ruûi ro tín duïng coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: - Ruûi ro tín duïng mang tính chaát giaùn tieáp: Ñaëc ñieåm naøy xuaát phaùt töø nguyeân nhaân laø trong quan heä tín duïng, ngaân haøng chuyeån giao quyeàn söû duïng voán cho khaùch haøng trong moät thôøi gian nhaát ñònh neân nhöõng thieät haïi, thaát thoaùt veà voán xaûy ra tröôùc heát laø trong quaù trình söû duïng voán cuûa khaùch haøng. Trang 19 Bieåu hieän roõ raøng cuûa ñaëc ñieåm naøy laø trong thöïc teá, ngaân haøng thöôøng laø bieát sau cuõng nhö khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc nhöõng khoù khaên, thaát baïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng coù theå gaây ruûi ro tín duïng. Xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm naøy, bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng muoán hieäu quaû caàn taäp trung nghieân cöùu thoâng tin veà khaùch haøng, thieát laäp heä thoáng thoâng tin theo doõi daáu hieäu ruûi ro, xaây döïng vaø ñaûm baûo moái quan heä minh baïch giöõa caùn boä tín duïng vaø khaùch haøng vay voán. - Ruûi ro tín duïng coù tính chaát ña daïng vaø phöùc taïp: Ñaëc ñieåm naøy bieåu hieän ôû söï ña daïng, phöùc taïp cuûa nguyeân nhaân, hình thöùc, haäu quaû cuûa ruûi ro tín duïng. Ñaây laø ñaëc ñieåm taát yeáu cuûa ruûi ro tín duïng do ñaëc tröng ngaân haøng laø trung gian taøi chính kinh doanh tieàn teä. Ñaëc ñieåm naøy cuõng laø heä quaû cuûa ñaëc ñieåm thöù nhaát vì moái lieân heä giaùn tieáp vôùi ruûi ro tín duïng khieán söï ña daïng vaø phöùc taïp cuûa ruûi ro tín duïng ñoái vôùi ngaân haøng caøng theå hieän roõ raøng. Nhaän thöùc vaø vaän duïng ñaëc ñieåm naøy, khi thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro caàn aùp duïng ñoàng boä nhieàu bieän phaùp, khoâng chuû quan vôùi baát cöù moät daáu hieäu ruûi ro naøo. Beân caïnh ñoù, trong quaù trình xöû lyù haäu quaû ruûi ro tín duïng caàn xuaát phaùt töø nguyeân nhaân baûn chaát vaø haäu quaû cuûa ruûi ro ñeå ñöa ra bieän phaùp phuø hôïp. - Ruûi ro tín duïng coù tính taát yeáu töùc luoân luoân gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM. Thoâng tin khoâng caân xöùng laø nguyeân nhaân khieán caùc nhaø kinh teá cuõng nhö caùc nhaø ngaân haøng cho raèng kinh doanh ngaân haøng thöïc chaát laø quaûn lyù ruûi ro ôû möùc ñoä phuø hôïp vaø ñaït ñöôïc lôïi nhuaän töông öùng. Do khoâng theå coù ñöôïc thoâng tin caân xöùng veà vieäc söû duïng nguoàn voán vay cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñi vay (ngöôøi tröïc tieáp söû duïng tieàn vay trong moät khoaûng thôøi gian daøi), baát cöù moät khoaûn cho vay naøo cuõng tieàm aån nhöõng nguy cô ruûi ro ñoái vôùi NHTM (khoâng thu hoài voán, thu hoài khoâng ñuùng haïn, khoâng ñaày ñuû…) Vôùi ñaëc ñieåm naøy, trong quaù trình caáp tín duïng cho khaùch haøng, ngaân haøng caàn chuû ñoäng coù caùc bieän phaùp thích hôïp xöû lyù vaán ñeà thoâng tin khoâng Trang 20 caân xöùng ñeå ñoái phoù vôùi ruûi ro, ño löôøng ruûi ro cuõng nhö ñeå xaùc ñònh giaù khoaûng vay cho phuø hôïp. 1. 3. 3. Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng. 1. 3. 3. 1. Nguyeân nhaân khaùch quan Vôùi tö caùch laø moät toå chöùc kinh doanh, caùc NHTM thöïc hieän hoaït ñoäng trong moät moâi tröôøng chòu söï taùc ñoäng cuûa nhieàu nhaân toá khaùch quan khaùc nhau. Vì vaäy vieäc nhaän thöùc ñaày ñuû veà caùc nhaân toá khaùch quan naøy coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi vieäc phoøng ngöøa ruûi ro treân giaùc ñoä thöïc hieän döï baùo bieán ñoäng vaø thöïc hieän döï phoøng ñaûm baûo tính laønh maïnh cuûa tình hình taøi chính. Trong kinh doanh tín duïng, NHTM chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá khaùch quan chuû yeáu nhö sau: - Caùc yeáu toá thôøi tieát, khí haäu Nhìn chung ñieàu kieän töï nhieân aûnh höôûng tröïc tieáp ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp vaø sau ñoù taùc ñoäng tôùi caùc ngaønh kinh teá khaùc. Nhöõng hieän töôïng thôøi tieát khoâng döï baùo vaø baát thöôøng cuõng laøm ngöng treä vieäc xaây döïng, khai khoaùng, hoaëc ngöøng saûn xuaát. Khí haäu theo muøa aûnh höôûng ñaëc bieät lôùn ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp vaø khu vöïc kinh doanh baùn leû. - Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá: + Caùc chính saùch cuûa Chính phuû bao goàm: Nhöõng thay ñoåi veà möùc thueá,ngaân saùch haøng naêm, nhöõng thay ñoåi cuûa chính saùch tieàn teä (ñònh höôùng veà laõi suaát) vaø nhöõng thay ñoåi trong lónh vöïc ngaân haøng. + Chæ soá caùn caân thanh toaùn yeáu keùm : Ñieàu naøy coù theå aûnh höôûng tôùi loøng tin treân thò tröôøng tieàn teä taêng tieàn teä taêng laõi suaát vaø giaûm giaù ñoàng baûn teä. + Hoaït ñoäng ñaàu tö nöôùc ngoaøi: Doøng chaûy cuûa voán töø beân ngoaøi coù theå aûnh höôûng tôùi thò tröôøng khieán giaûm laõi suaát, cung caáp nhieàu keânh taïo voán hôn cho hoaït ñoäng kinh doanh taïi ñòa baøn. Doøng chaûy voán khoûi quoác gia coù theå laøm giaûm khaû naêng cung öùng voán, coù theå laøm giaûm söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá vaø laøm taêng laõi suaát. + Giaù trò cuûa ñoàng baûn teä : Ñoàng baûn teä coù giaù trò thaáp laøm taêng giaù nhaäp khaåu, töø ñoù coù theå laøm cho laõi suaát taêng leân vaø laøm giaûm söï töï tin cuûa ngöôøi tieâu duøng. Trang 21 + Laõi suaát : Moät tyû leä laõi suaát cao coù theå laøm cho nhieàu hoaït ñoäng kinh doanh khoâng theå tieáp tuïc taùi ñaàu tö hoaëc ñaàu tö môùi. Laõi suaát thaáp coù theå khuyeán khích caùc nhaø kinh doanh taêng ñaàu tö. + Moái quan heä giöõa caùc ngaønh coâng nghieäp + Phaûn öùng vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi tieâu duøng. Söï tin töôûng cuûa ngöôøi tieâu duøng giaûm suùt coù theå aûnh höôûng giaûm caàu vaø doanh thu. - Chu kyø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø ngaønh doïc : Baát cöù moät ngaønh naøo ñeàu coù chu kyø vaø chòu taùc ñoäng bôûi caùc nhaân toá: + Nhöõng thaønh töïu coâng ngheä; + Caïnh tranh gia taêng + Chính saùch cuûa Chính phuû: haøng raøo thueá quan, thueá VAT vaø thueá tieâu thuï ñaëc bieät… + Nhöõng ñieàu luaät môùi hoaëc nhöõng quy ñònh môùi coù theå ñe doïa ñeán söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp. + Söï thay ñoåi quan ñieåm vaø sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng kinh doanh (theo muøa hoaëc saûn phaåm bò laïc haäu). - Thoâng tin khoâng caân xöùng Quan heä tín duïng giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng laø quan heä kinh teá, vì vaäy phaùt sinh nhu caàu trao ñoåi vaø thu thaäp thoâng tin giöõa caùc beân. Tuy nhieân trong thöïc teá do nhieàu lyù do khaùc nhau (veà taøi chính, veà khaû naêng) xaûy ra tình traïng thoâng tin khoâng caân xöùng. + Ngaân haøng khoâng coù ñaày ñuû thoâng tin veà khaùch haøng, thoâng tin veà quaûn lyù, veà caùc keá hoaïch kinh doanh, veà quan heä baïn haøng, quan heä thanh toaùn. + Khaùch haøng khoâng coù ñaày ñuû thoâng tin veà ngaân haøng: quy moâ caùc dòch vuï ñaùp öùng, phöông thöùc taøi trôï phuø hôïp, giaù caû thöïc teá. Beân caïnh ñoù laø nhöõng thoâng tin coù ñöôïc laïi khoâng lieân tuïc vaø ñoä tin caäy khoâng cao. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù ñoøi hoûi söï coá gaéng cuûa baûn thaân ngaân haøng trong vieäc giaûm khoaûng caùch thoâng tin giöõa caùc beân. 1. 3. 3. 2. Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng - Chính saùch tín duïng khoâng hôïp lyù Trang 22 Nhaân toá ñaàu tieân aûnh höôûng tôùi chaát löôïng tín duïng cuûa NHTM ñoù chính laø chính saùch tín duïngï. Chính saùch tín duïng coù vai troø raát quan troïng qua caùc noäi dung cô baûn goàm coù: + Ñònh höôùng lónh vöïc ñaàu tö tín duïng, cô caáu tín duïng + Quy ñònh chính saùch laõi suaát, caùc khoaûn phí cuûa ngaân haøng ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng khaùch haøng khaùc nhau. + Quy ñònh cô cheá nghieäp vuï ñoái vôùi caùn boä tín duïng + Quy ñònh cô cheá giaùm saùt, quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm cuûa nhaân vieân tín duïng. Nhöõng noäi dung quan troïng ñoù chæ phaùt huy taùc duïng khi noù ñöôïc xaây döïng treân nhöõng cô sôû khaùch quan vaø söï nghieâm tuùc cuûa laõnh ñaïo ngaân haøng. Tuy nhieân, trong thöïc teá, do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau, chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng thöông maïi khoâng hôïp lyù bieåu hieän nhö: + Cô sôû ñeå thieát laäp cô caáu tín duïng hôïp lyù do chöa caên cöù treân cô caáu kinh teá ñòa baøn, khoâng caên cöù vaøo khaû naêng cuï theå cuûa baûn thaân ngaân haøng. . . + Chính saùch laõi suaát vaø"giaù”khoâng ñuû linh hoaït so vôùi ñoái thuû caïnh tranh, vôùi thò tröôøng. + Cô cheá giaùm saùt caùn boä khoâng phuø hôïp : Phöông thöùc kieåm tra khoâng ña daïng (khoâng keát hôïp kieåm tra ñònh kyø vaø baát thöôøng, hoaëc khoâng keát hôïp kieåm tra töø xa vaø kieåm tra taïi choã. .), vieäc thöôûng phaït thieáu tính nghieâm minh. - Quy trình tín duïng thieáu chaët cheõ vaø khoâng phuø hôïp Quy trình tín duïng thoâng thöôøng ñöôïc xaùc laäp treân nhöõng quy ñònh chung cuûa luaät phaùp vaø nhöõng ñaëc thuø trong hoaït ñoäng cuûa moãi ngaân haøng. Tuy nhieân, quy trình tín duïng ñöôïc thoáng nhaát qua caùc böôùc sau: Thieát laäp hoà sô khaùch haøng vay voán Thaåm ñònh hoà sô khaùch haøng Ra quyeát ñònh vaø kyù hôïp ñoàng Giaûi ngaân vaø thu nôï Thanh lyù hôïp ñoàng vaø xöû lyù tranh chaáp Quy trình tín duïng khoâng phaùt huy ñöôïc taùc duïng vaø coù theå gaây aûnh höôûng laøm taêng ruûi ro tín duïng cuûa NHTM thöôøng xuaát phaùt töø nhöõng nguyeân nhaân chính sau: Trang 23 + Thoâng tin caàn phaûi thöïc hieän trong caùc böôùc khoâng ñöôïc quy ñònh chi tieát vaø ñaày ñuû. + Moái quan heä giöõa caùc böôùc khoâng ñöôïc nhaän thöùc ñaày ñuû vaø qui ñònh cho phuø hôïp. + Vieäc thieát laäp hoà sô khaùch haøng chæ döøng laïi ôû vieäc tuaân thuû quy ñònh chöù khoâng döïa treân nguyeân lyù taïi sao laïi caàn hoà sô ñoù? Hoà sô nhö theá naøo laø ñuû? Caàn thieát phaûi coù nhöõng yeâu caàu ñaëc bieät naøo ñoái vôùi hoà sô hay khoâng? + Qui trình thaåm ñònh thöôøng ñöôïc xem laø quan troïng nhaát, tuy nhieân noù chæ phaùt huy hieäu quaû khi ñieàu kieän"caàn"ñöôïc ñaùp öùng ñoù laø chaát löôïng thoâng tin coù ñöôïc. Trong thöïc teá nhieàu ngaân haøng khoâng thaáy ñöôïc vaán ñeà naøy trong quaù trình thöïc hieän quy trình. Maët khaùc khi thöïc hieän thaåm ñònh hoà sô khaùch haøng, caùc ngaân haøng nhieàu khi khoâng thaáy ñöôïc raèng veà baûn chaát ñaây laø vieäc ñaùnh giaù caùc ñieàu kieän vay voán cuûa khaùch haøng trong hieän taïi vaø töông lai, moái quan heä giöõa caùc noäi dung thaåm ñònh thöïc chaát laø tuaân thuû nguyeân taéc tín duïng, yeâu caàu luaät phaùp veà quan heä kinh teá… Moät trong nhöõng khoù khaên caùc ngaân haøng ñang gaëp phaûi trong quaù trình thaåm ñònh khaùch haøng ñoù laø thieáu caùc chuaån möïc so saùnh ñeå ñöa ra keát luaän. + Trong böôùc kyù keát hôïp ñoàng, caùc ngaân haøng thöôøng töï phoøng veä treân cô sôû thieát laäp hôïp ñoàng tín duïng maãu song chính ñieàu naøy coù theå coù nhöõng haïn cheá khi khoâng ñeà caäp ñöôïc nhöõng ñaëc thuø cuûa töøng khoaûn vay. Nhöõng ñieàu khoaûn quan troïng veà möùc cho vay, thôøi haïn cho vay khoâng phuø hôïp vôùi ñaëc thuø kinh doanh cuûa khaùch haøng. + Quaù trình giaûi ngaân thieáu caên cöù xaùc ñaùng veà ñoái töôïng vay voán, veà thôøi ñieåm giaûi ngaân… + Coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt khaùch haøng môùi chæ döøng laïi ôû vieäc söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng. Thöïc chaát cuûa khaâu naøy laø vieäc caùn boä ngaân haøng phaûi ñaûm baûo caùc ñieàu kieän vay voán ñöôïc duy trì trong suoát thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng tín duïng. - Caùn boä ngaân haøng Yeáu toá con ngöôøi trong moïi hoaït ñoäng vaø trong hoaït ñoäng ngaân haøng luoân ñöôïc coi laø nguyeân nhaân cuûa moïi nguyeân nhaân. Trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, yeáu toá caùn boä aûnh höôûng tôùi chaát löôïng tín duïng theå hieän qua: Trang 24 + Thöù nhaát laø trình ñoä chuyeân moân coøn nhieàu haïn cheá. Söï haïn cheá theå hieän treân hai khía caïnh: Trình ñoä chuyeân moân veà nghieäp vuï ngaân haøng vaø ñaëc bieät laø thieáu söï hieåu bieát veà lónh vöïc kinh doanh cuûa khaùch haøng. + Thöù hai laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, trong raát nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöôøng coù söï caáu keát giöõa caùn boä tín duïng vaø khaùch haøng vaø gaây haäu quaû raát nghieâm troïng, maët khaùc neáu chính caùn boä coù ñaïo ñöùc toát cuõng goùp phaàn quyeát ñònh haïn cheá ruûi ro tín duïng. + Quan ñieåm ngheà nghieäp xuaát phaùt töø vieäc giaûi quyeát moái quan heä giöõa traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi, giöõa lôïi ích caù nhaân vaø lôïi ích cuûa ngaân haøng. Khi caùc moái quan heä treân khoâng ñöôïc giaûi quyeát thoûa ñaùng thì coù theå daãn tôùi quan ñieåm tieâu cöïc trong coâng taùc, aûnh höôûng tôùi chaát löôïng tín duïng. 1. 3. 3. 3. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng Nhö ñaõ ñeà caäp ôû ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng, caùc khoaûn tín duïng do ngaân haøng caáp cho khaùch haøng gaây ra nhöõng thieät haïi tröôùc tieân xaûy ra ñoái vôùi khaùch haøng cuûa ngaân haøng. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu nguyeân nhaân cuûa ruûi ro tín duïng caàn thieát phaûi ñeà caäp ñeán nhöõng nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro ñoái vôùi chính khaùch haøng. - Ñoái vôùi khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp Thöù nhaát laø quaûn lyù khoâng hieäu quaû: Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng ñöôïc quaûn lyù toát seõ daãn ñeán nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng, thieáu thoâng tin taøi chính, khoâng coù keá hoaïch kinh doanh ñöôïc trieån khai, caùc saûn phaåm khoâng coù söï gaén keát, khoâng coù khaû naêng thích öùng vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng. Vieäc quaûn lyù khoâng hieäu quaû theå hieän qua nhöõng nhaân toá cô baûn sau: * Nhöõng haïn cheá trong trieån khai keá hoaïch vaø giaùm saùt + Keá hoaïch taøi chính khoâng phuø hôïp, khoâng coù thoâng tin döï baùo doøng tieàn hoaëc nhöõng thay ñoåi cuûa ngaân saùch. Bieåu hieän cuûa haïn cheá treân ñoù laø vieäc ñaàu tö quaù möùc vaøo taøi saûn coá ñònh, môû roäng khoâng coù keá hoaïch. Moät soá chuû doanh nghieäp laø chuyeân gia kyõ thuaät song khoâng coù kyõ naêng caàn thieát cuûa moät nhaø quaûn lyù, vì vaäy hoï cho raèng taêng thu nhaäp töø baùn haøng laø ñuû. + Heä thoáng baùo caùo khoâng ñaày ñuû hoaëc khoâng caäp nhaät. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc khoâng nhaän thöùc heát ñöôïc xu theá trong kinh doanh vaø traïng thaùi taøi chính cuûa doanh nghieäp. Trang 25 + Ruûi ro coù theå xaûy ra khi hoaït ñoäng quaûn lyù chæ taäp trung vaøo moät soá ngöôøi ñöôïc xem laø quan troïng nhaát vaø khoâng coi troïng caùc nhaân vieân khaùc cuûa coâng ty. + Thieáu kinh nghieäm trong kinh doanh gaây ra nhöõng vaán ñeà trong quaûn lyù taøi chính vaø saûn xuaát. + Khoâng coù söï thoáng nhaát giöõa caùc coå ñoâng, Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban ñieàu haønh… + Söï khoâng phuø hôïp giöõa hoaït ñoäng troïng taâm trong kinh doanh vôùi caùc chieán löôïc kinh doanh. + Khoâng thieát laäp ñöôïc moái quan heä haøi hoøa giöõa quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm cuûa nhaân vieân. + Quaûn lyù khoâng hieäu quaû ñoái vôùi caùc khoaûn phaûi thu vaø caùc khoaûn phaûi traû. + Quaûn lyù khoâng hieäu quaû ñoái vôùi haøng toàn kho + Khoâng naém baét ñöôïc thoâng tin veà nhöõng thay ñoåi cuûa ngaønh + Phaân boå nguoàn löïc khoâng hôïp lyù. . * Nhöõng vaán ñeà trong quaûn lyù thanh khoaûn Quaûn lyù thanh khoaûn laø phöùc taïp ñoái vôùi caùc doanh nghieäp bôûi bieåu hieän cuûa noù cuõng nhö caùch thöùc taùc ñoäng cuûa noù. Söï yeáu keùm trong quaûn lyù thanh khoaûn thöôøng theå hieän: + Cô caáu voán khoâng hôïp lyù, möùc voán töï coù quaù nhoû coù theå daãn tôùi nhöõng nguy cô baát oån tieàm taøng cuûa doanh nghieäp. + Khaû naêng töï taøi trôï vaø nhaän taøi trôï khoâng hôïp lyù + Vieäc quaûn lyù haøng toàn kho vaø khoaûn nôï khoâng hôïp lyù, vì vaäy doøng tieàn khoâng beàn vöõng vaø aûnh höôûng khoâng toát tôùi thu nhaäp. + Chi phí hoaït ñoäng quaù lôùn, doanh thu giaûm suùt do caïnh tranh. + Vieäc thu mua haøng vaø baùn haøng phuï thuoäc quaù nhieàu vaøo moät soá ñoái taùc vì vaäy hoï coù theå taùc ñoäng tôùi khaû naêng thanh khoaûn (traû chaäm, trì hoaõn thanh toaùn…) * Kinh doanh"quaù möùc”: Trong kinh doanh, moãi chuû doanh nghieäp ñeàu phaûi nhaän thöùc veà"taàm"hoaït ñoäng cuûa hoï. Ñieàu naøy phuï thuoäc vaøo quy moâ voán, khaû naêng con ngöôøi, khaû Trang 26 naêng quaûn lyù. Tuy nhieân, trong thöïc tieãn coù nhieàu ví duï ñieån hình veà vieäc vöôït quaù khaû naêng kinh doanh cuûa ñôn vò – kinh doanh quaù möùc coù theå do: + Laïm phaùt laøm gia taêng soá tieàn caàn thieát ñeå duy trì doanh thu hoaëc quy moâ saûn xuaát quaù lôùn. + Thieáu haøng daãn tôùi suy nghó mua nhieàu haøng hoùa khaùc nhau ñeå ñaûm baûo raèng moïi thöù luoân coù saün. Tuy nhieân ñieàu naøy laøm taêng haøng toàn kho, giaûm toác ñoä chu chuyeån voán. + Ñaàu tö daøi haïn laøm giaûm voán löu ñoäng, aûnh höôûng tôùi cô caáu voán. Thöù hai laø nhöõng nguyeân nhaân trong vieäc xöû lyù veà caùc vaán ñeà veà thò tröôøng Caùc doanh nghieäp ñeàu phaûi giaûi quyeát hai vaán ñeà cô baûn laø"mua"vaø"baùn"giaûi quyeát caùc vaán ñeå lieân quan tôùi thò tröôøng, caùc yeáu toá ñaàu vaøo vaø thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. Vieäc giaûi quyeát khoâng toát thò tröôøng yeáu toá ñaàu vaøo theå hieän ôû: + Chaát löôïng, giaù caû thôøi haïn cung caáp khoâng phuø hôïp + Moái quan heä vôùi caùc nhaø cung caáp khoâng toát, khaû naêng thanh toaùn chaäm khoâng cao, thôøi haïn thanh toaùn ngaén. + Vieäc ña daïng hoùa nhaø cung caáp khoâng ñöôïc aùp duïng hieäu quaû. + Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng, caùc saûn phaåm thay theá, saûn phaåm boå sung cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo. Ñoái vôùi thò tröôøng ñaàu ra, ruûi ro coù theå xaûy ñeán vôùi doanh nghieäp theo höôùng: + Quaûn lyù keânh phaân phoái khoâng hieäu quaû + Phöông thöùc thanh toaùn nhieàu haïn cheá: traû chaäm laøm gia taêng nhu caàu voán löu ñoäng. + Quaûn lyù khoâng toát heä thoáng giaù ñoái vôùi caùc ñoái töôïng khaùch haøng + Thieáu thoâng tin veà ñoái thuû caïnh tranh, veà saûn phaåm thay theá. + Khoâng coù heä thoáng thoâng tin thu thaäp nhöõng yù kieán phaûn hoài cuûa khaùch haøng. Thöù ba laø do söï haïn cheá cuûa nhaân vieân thuoäc doanh nghieäp. Trang 27 Söï yeáu keùm cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa moät doanh nghieäp laøm cho keá hoaïch kinh doanh cuûa doanh nghieäp thöïc hieän khoâng thaønh coâng, keùm hieäu quaû theå hieän: + Trình ñoä chuyeân moân, tay ngheà baát caäp, kyû luaät lao ñoäng khoâng cao + Ñaïo ñöùc ngheà nghieäp khoâng ñöôïc baûo ñaûm. + Thieáu nhöõng nhaân vieân phuø hôïp vôùi caùc coâng vieäc phöùc taïp, ñoøi hoûi trình ñoä cao. Thöù tö laø nguyeân nhaân veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp: Moät nguyeân nhaân khoâng keùm phaàn quan troïng gaây ruûi ro ñoù laø ._.ôïi cho hoï. Hieän taïi caùc coâng cuï naøy coøn raát sô khai, nhöng neáu khoâng coù söï maïnh daïn ñoät phaù vaøo lónh vöïc raát höõu ích naøy seõ khoâng taän duïng ñöôïc cô hoäi ñaùng keå do caùc coâng cuï naøy mang laïi trong quaù trình hoäi nhaäp vôùi thò tröôøng taøi chính quoác teá. 3. 2. 5. Ñoåi môùi cô caáu toå chöùc vaø naâng cao hieäu quaû cuûa coâng taùc Kieåm tra, kieåm toùan noäi boä: Kieåm tra, kieåm toùan noäi boä laø moät boä phaän chöùc naêng ñoäc laäp nhaèm ñöa ra möùc ñoä an toaøn cho Ban laõnh ñaïo lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù ruûi ro vaø hieäu quaû cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm toùan noäi boä thoâng qua vieäc: - Kieåm tra vieäc tuaân thuû cuûa ngaân haøng ñoái vôùi luaät phaùp, quy ñònh veà hoaït ñoäng ngaân haøng, vaø caùc chính saùch, thuû tuïc cuûa noäi boä ngaân haøng. - Ñaûm baûo caùc quy cheá vaø quy ñònh hieän haønh ñöôïc ban haønh ñaày ñuû nhaèm baûo veä taøi saûn cuûa ngaân haøng. - Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñoäc laäp tính hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù ruûi ro cuûa ngaân haøng, ñoàng thôøi baùo caùo nhöõng phaùt hieän cho Ban laõnh ñaïo Ngaân haøng Ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm toùan noäi boä caàn thöïc hieän moät soá bieän phaùp sau: Thöù nhaát, ñoåi môùi cô caáu toå chöùc cuûa boä maùy Kieåm tra, kieåm toùan noäi boä: Lyù thuyeát veà quaûn trò ñieàu haønh ñoøi hoûi tính ñoäc laäp cuûa boä maùy kieåm toaùn noäi boä ñoái vôùi caùc hoaïtï ñoäng maø boä phaän naøy thöïc hieän nhaèm tham möu cho Hoäi quaûn trò vaø Ban ñieàu haønh baûo ñaûm an toaøn vaø hieäu quaû kinh doanh. Tuy nhieân, hieän nay heä thoáng kieåm tra noäi boä cuûa Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät nam chòu söï quaûn lyù tröïc tieáp cuûa Toång Giaùm ñoác taïi hoäi sôû chính vaø Giaùm ñoác taïi chi nhaùnh do ñoù coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä tuy ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû nhaát ñònh nhöng hieäu quaû chöa cao. Trong thôøi gian tôùi, cô caáu Trang 74 toå chöùc cuûa boä maùy Kieåm tra, kieåm toùan noäi boä ñeà nghò chuyeån ñoåi theo höôùng chòu söï quaûn lyù cuûa Hoäi ñoàng Quaûn trò. Thöù hai, naâng cao chaát löôïng coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä: Ngoaøi vieäc ñoåi môùi veà cô caáu toå chöùc, coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä caàn ñöôïc naâng cao chaát löôïng baèng caùc bieän phaùp: - Veà nhaân söï : Choïn loïc nhöõng caùn boä gioûi nghieäp vuï, coù baûn lónh coù ngheä thuaät ñaáu tranh, bieát vì lôïi ích chung. - Veà cheá ñoä ñaõi ngoä : Cuõng caàn coù cheá ñoä ñaõi ngoä, ñoàng thôøi quy traùch nhieäm cho caùn boä laøm coâng taùc kieåm tra neáu thieáu tinh thaàn traùch nhieäm trong coâng vieäc. - Veà phöông phaùp kieåm tra :Noäi dung raát caên baûn cuûa vieäc kieåm soaùt noäi boä laø vieäc kieåm tra tuaân thuû caùc quy trình nghieäp vuï,vôùi quy moâ hoaït ñoäng lôùn, kieåm tra noäi boä taïi SGDII- NHCTVN muoán naâng cao ñöôïc chaát löôïng hoaït ñoäng caàn thay ñoåi phöông phaùp kieåm tra, ñaëc bieät laø vieäc öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi trong hoaït ñoäng thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin trong phaïm vi hoaït ñoäng cuûa SGDII. Vieäc coù ñöôïc thoâng tin toaøn dieän veà caùc maët hoaït ñoäng caàn kieåm soaùt ñeå coù ñöôïc nhöõng ñaùnh giaù chính xaùc veà möùc ñoä tuaân thuû cuûa caùc hoaït ñoäng coù ruûi ro tieàm taøng laø ñieàu kieän cô baûn ñeå coù ñöôïc moät heä thoáng kieåm soaùt coù hieäu löïc. Song beân caïnh ñoù cuõng caàn phaûi coù phöông thöùc xöû lyù thoâng tin moät caùch thích hôïp ñeå coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh kòp thôøi nhaèm phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro. Phöông phaùp luaän laøm neàn taûng cho hoaït ñoäng thu nhaäp vaø xöû lyù thoâng tin coù theå ñöôïc aùp duïng theo caùc böôùc sau: Tröôùc tieân thu nhaäp toaøn boä nhöõng thoâng tin veà caùc giao dòch ñaõ thöïc hieän trong caùc hoaït ñoäng kinh doanh, tieáp ñoù treân cô sôû caùc tröôøng hôïp ruûi ro gaëp phaûi phaân tích toång quan caùc yeáu toá gaây ra ruûi ro trong moái quan heä vôùi vieäc vôùi vieäc tuaân thuû quy trình nghieäp vuï, böôùc cuoái cuøng döïa treân cô sôû taàn suaát phaùt sinh ruûi ro tôùi haïn, ra quyeát ñònh veà traùch nhieäm cuûa boä phaän nghieäp vuï lieân quan cuõng nhö ñieàu chænh caùc nguyeân taéc, quy trình nghieäp vuï Thöù ba, caàn coù söï phoái hôïp giöõa kieåm tra, kieåm toaùn beân ngoaøi vôùi kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä : Hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp neáu phaùt huy ñuùng chöùc naêng cuûa noù cuõng goùp phaàn quan troïng ñeå caùc ngaân haøng thöông maïi phaùt hieän ra nhöõng ruûi ro trong hoaït ñoäng taïi caùc chi nhaùnh voán ngaøy caøng môû roäng hoaït ñoäng trong xu theá phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng. Vieäc Trang 75 phoái hôïp kieåm soaùt beân trong vôùi kieåm toaùn töø beân ngoaøi chaët cheõ seõ laøm haïn cheá ñeán möùc toái thieåu vieäc che giaáu nhöõng ruûi ro tín duïng, qua ñoù phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi. Nhôø ñoù, caùc ruûi ro tín duïng tieàm taøng caøng ñöôïc sôùm phaùt hieän bao nhieâu thì caøng coù theå taêng khaû naêng giaûm thieåu nhöõng thieät haïi gaây ra bôûi ruûi ro tín duïng. 3. 2. 6. Taêng cöôøng soá löôïng, chaát löôïng caùn boä tín duïng: Thöïc teá hieän nay cho thaáy cöôøng ñoä laøm vieäc cuûa caùn boä tín duïng thôøi gian qua laø khaù caêng thaúng. Tình traïng phaûi laøm theâm ngoaøi giôø vaø laøm vieäc trong caùc ngaøy nghó laø phoå bieán. . . daãn ñeán haïn cheá caùc hoaït ñoäng tieáp xuùc vôùi khaùch haøng, kieåm tra vaø kieåm soaùt khoaûn cho vay. Nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng an toaøn tín duïng, ñuû nhaân löïc ñeå ñoùn baét caùc cô hoäi kinh doanh môùi, vieäc taêng cöôøng löïc löôïng caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng caàn ñöôïc coi laø nhieäm vuï böùc thieát cuûa SGDII – NHCTVN trong thôøi gian tôùi, caùc bieän phaùp cuï theå laø: - Löïa choïn caùn boä ñuû kieán thöùc vaø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp laøm coâng taùc tín duïng - Coù cheá ñoä ñaõi ngoä thöôûng phaït cuï theå ñaûm baûo söï töông xöùng giöõa traùch nhieäm quyeàn lôïi cuûa caùn boä tín duïng. - Thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp taäp huaán phoå bieán kieán thöùc môùi vaø kinh nghieäm cho vay ñeán can boä tín duïng, taäp trung caùc kyõ naêng ñaùnh giaù phaân tích caùc baùo caùo taøi chính, phaân loaïi khaùch haøng, thaåm ñònh döï aùn. . . Caùc kieán thöùc mang tính chuyeân saâu veà tín duïng nhö cho vay ngaønh xaây döïng, kinh doanh baát ñoäng saûn, cho vay thuûy saûn, noâng saûn. . . - Chuù yù reøn luyeän vaø naâng cao khaû naêng ngoaïi ngöõ ñeå coù theå tieáp caän nhoùm khaùch haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Göûi caùn boä ñi ñaøo taïo taïi nöôùc ngoaøi, nhaát laø hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa caùc ngaân haøng coù uy tín trong khu vöïc veà thaåm ñònh döï aùn vaø cho vay theo döï aùn. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc caùc bieän phaùp ñeà ra, toâi coù nhöõng kieán nghò sau: 3. 3 .Kieán nghò: 3. 3. 1. Ñoái vôùi Chính phuû Trang 76 Ñeå caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi thöïc hieän coù hieäu quaû. Hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng caàn coù moâi tröôøng kinh doanh thuaän lôïi taïo döïng khuoân khoå vöõng chaéc cho thöïc thi phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro, do ñoù caùc giaûi phaùp chính phuû caàn thöïc hieän cuï theå nhö sau: 3. 3. 1. 1. Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù Giaûi phaùp quan troïng haøng ñaàu töø phía Chính phuû laø khoâng ngöøng xaây döïng, hoaøn thieän, thöïc thi coù hieäu löïc cao khuoân khoå phaùp lyù cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh trong neàn kinh teá noùi chung, ñaûm baûo moâi tröôøng phaùp lyù minh baïch, oån ñònh vöõng chaéc vaø thoâng thoaùng cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa taát caû caùc ngaønh kinh teá trong ñoù coù ngaønh ngaân haøng. Trong thôøi gian qua, haøng loaït boä luaät caên baûn ñieàu chænh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa moïi chuû theå trong neàn kinh teá ñaõ ñaõ ñöôïc ban haønh theo tinh thaàn ñaåy maïnh caûi caùch, taêng cöôøng tính minh baïch, thoâng thoaùng, oån ñònh cuûa moâi tröôøng kinh doanh. Ñieån hình laø Luaät doanh nghieäp (2004), Luaät ñaát ñai (2004), Luaät keá toaùn (2004)… böôùc ñaàu ñaõ coù nhöõng aûnh höôûng tích cöïc ñeán hoaït ñoäng kinh doanh trong neàn kinh teá. Tuy vaäy, cuõng coøn khoâng ít hoaït ñoäng quan troïng lieân quan ñeán kinh doanh cuõng vaãn coøn chöa ñöôïc ñieàu chænh baèng nhöõng khuoân khoå phaùp lyù thaät höõu hieäu. Ñoù laø nhöõng hoaït ñoäng lieân quan ñeán coâng boá thoâng tin taøi chính doanh nghieäp coù xaùc minh cuûa kieåm toaùn, caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quyeàn sôû höõu vaø chuyeån nhöôïng baát ñoäng saûn hay caùc thuû tuïc lieân quan ñeán xöû lyù doanh nghieäp phaù saûn hoaëc phaân chia taøi saûn trong caùc quan heä daân söï nhö hoân nhaân, thöøa keá… 3. 3. 1. 2. Ñoåi môùi moâi tröôøng neàn kinh teá taïo thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM Chính phuû caàn naâng cao vaø hoaøn thieän naêng löïc quy hoaïch toång theå vaø laäp keá hoaïch cuõng nhö trieån khai cho caùc chöông trình vaø döï aùn phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi treân phaïm vi toaøn quoác. Treân cô sôû ñoù, ñaûm baûo ñeå nhöõng quy hoaïch cho caùc hoaït ñoäng phaùt trieån caùc döï aùn kinh teá töø trung öông trieån khai ñeán caùc ngaønh vaø ñòa phöông caàn phaûi gaén chaët moät caùch thöïc chaát vôùi nguyeân taéc veà hieäu quaû kinh teá trong daøi haïn, traùnh tình traïng caùc chöông trình saûn xuaát theo phong traøo moät caùch hình thöùc thieáu caên cöù thöïc teá. Roõ raøng voán tín duïng cuûa ngaân haøng luoân laø yeáu toá ñi sau hoã trôï caên baûn cho vieäc Trang 77 trieån khai thöïc thi caùc chöông trình phaùt trieån kinh teá cuûa nhaø nöôùc. Neáu chöông trình, döï aùn cuûa nhaø nöôùc thöïc söï mang laïi hieäu quaû kinh teá moät caùch beàn vöõng thì nguoàn voán tín duïng(moät phaàn chuû yeáu laø voán trung vaø daøi haïn) cuûa ngaân haøng môùi ñaûm baûo ñöôïc söï an toaøn khoâng chæ vì lôïi ích baûn thaân ngaân haøng maø coøn vì lôïi ích cuûa ñoâng ñaûo ngöôøi göûi tieàn. Hôn nöõa trong boái caûnh hieän taïi cuûa neàn kinh teá Vieät Nam khi maø caùc ngaân haøng thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc vaãn chieám vò theá chi phoái trong hoaït ñoäng trung gian taøi chính thì vieäc thöïc hieän giaûi phaùp naøy thöïc söï laø caáp baùch ñeå khoâng nhöõng traùnh ñöôïc ruûi ro cho heä thoáng ngaân haøng maø coøn haïn cheá ñöôïc söï laõng phí lôùn veà söû duïng nguoàn löïc vì gaùnh naëng cuoái cuøng coù theå laïi rôi vaøo ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi ñoùng thueá cho Nhaø nöôùc. Moät giaûi phaùp caên baûn caàn ñeán söï tham gia cuûa Chính phuû laø vieäc chæ ñaïo thöïc hieän maïnh meõ vaø hieäu quaû hôn quaù trình saép xeáp laïi heä thoáng doanh nghieäp nhaø nöôùc trong ñoù chuù troïng giaûi quyeát döùt ñieåm caùc vaán ñeà toàn ñoïng veà taøi chính, thuû tuïc phaù saûn vaø giaûi theå doanh nghieäp. Quan heä taøi chính giöõa ngaân haøng vaø doanh nghieäp trong neàn kinh teá luoân coù vai troø thieát yeáu aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi vaø vöõng chaéc cuûa heä thoáng ngaân haøng. Ñeå ñaûm baûo quan heä naøy thöïc söï mang tính chaát thò tröôøng coù ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc thì vieäc cuûng coá vaø chaán chænh heä thoáng doanh nghieäp nhaø nöôùc vôùi vai troø chuû ñaïo trong neàn kinh teá laø heát söùc caáp baùch. Maëc duø ñaõ coù chuû tröông saép xeáp vaø ñoåi môùi heä thoáng doanh nghieäp nhaø nöôùc töø nhieàu naêm nay nhöng tieán ñoä thöïc hieän vaø keát quaû thöïc söï mang laïi coøn chöa töông xöùng vôùi yeâu caàu ñaët ra. Ñaëc bieät laø vieäc laønh maïnh hoùa taøi chính vaø xöû lyù caùc vaán ñeà toàn ñoïng trong quan heä cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc vôùi caùc ngaân haøng. Neáu khoâng coù nhöõng böôùc chuyeån thöïc söï trong caûi caùch heä thoáng doanh nghieäp nhaø nöôùc ñeå coù ñöôïc heä thoáng caùc doanh nghieäp coù söùc caïnh tranh, laønh maïnh veà taøi chính treân cô sôû ñoù hoaøn chænh vaø cuûng coá quan heä cô baûn coù tính chaát thò tröôøng giöõa ngaân haøng vaø doanh nghieäp, voøng luaån quaån veà quan heä"nôï ñoïng- ruûi ro tín duïng"giöõa ngaân haøng vôùi heä thoáng doanh nghieäp nhaø nöôùc seõ khoù coù theå khaéc phuïc. Trang 78 3. 3. 2. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät nam Laø cô quan chuyeân traùch quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc tieàn teä tín duïng, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn thöïc hieän nhöõng giaûi phaùp sau ñeå taêng cöôøng hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng cho caùc ngaân haøng thöông maïi. 3. 3. 2. 1. Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng ñieàu haønh vó moâ veà tieàn teä, tín duïng Treân cô sôû Ngaân haøng Nhaø nöôùc maïnh daïn phaùt huy vai troø ngaân haøng trung öông cuûa mình ñeå caân ñoái hai yeâu caàu haøng ñaàu veà hoã trôï taêng tröôûng kinh teá vaø ñaûm baûo oån ñònh tieàn teä cuõng nhö an toaøn heä thoáng ngaân haøng, caùc chieán löôïc phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng do Ngaân haøng Nhaø nöôùc hoaïch ñònh vaø thöïc thi seõ taäp trung moät caùch thích hôïp hôn ñeán yeâu caàu naâng cao tính an toaøn vaø caån troïng trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi. Yeâu caàu naøy laø heát söùc caáp baùch vaø thöïc teá vì caùc ngaân haøng thöông maïi ñaõ traûi qua khoâng ít tröôøng hôïp ruûi ro tín duïng khaù traàm troïng thaäm chí coù tröôøng hôïp neáu khoâng coù söï ñaûm baûo ngaàm cuûa Nhaø nöôùc thì ñoå vôõ tín duïng laø khoù coù theå traùnh khoûi. Ngaân haøng trung öông caàn ñaåy maïnh vieäc ñònh höôùng vaø döï baùo toång quan coù chaát löôïng vaø xaùc thöïc veà xu höôùng phaùt trieån caùc hoaït ñoäng tieàn teä, tín duïng cho caùc ngaân haøng thöông maïi. Caùc ngaân haøng thöông maïi cuõng coù theå coù nhöõng quan taâm nhaát ñònh ñeán nhöõng hoaït ñoäng noùi treân, tuy nhieân cuõng coøn haïn cheá nhieàu maët trong vieäc coù nhöõng quan saùt vaø ñaùnh giaù moät caùch toaøn dieän. Do vaäy, chính Ngaân haøng Nhaø nöôùc vôùi vai troø laø cô quan ñaàu moái quaûn lyù vó moâ cuûa Nhaø nöôùc trong lónh vöïc tín duïng, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn coù nhöõng phaân tích vaø döï baùo veà dieãn bieán thò tröôøng tín duïng trong töøng thôøi kyø caên cöù treân cô sôû gaén keát caùc bieán soá kinh teá, tieàn teä vó moâ thoâng qua caùc moâ hình ñònh tính vaø ñònh löôïng phuø hôïp. Thoâng qua ñoù cung caáp caùc ñaùnh giaù vaø döï baùo vó moâ veà dieãn bieán tieàn teä, tín duïng vôùi chaát löôïng cao ñeå caùc ngaân haøng thöông maïi coù cô sôû tham khaûo moät caùch tin caäy khi hoaïch ñònh chieán löôïng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng cuûa mình. Cuõng treân cô sôû hoaït ñoäng phaân tích vaø ñaùnh giaù kinh teá vó moâ coù chaát löôïng cao, Ngaân haøng Nhaø nöôùc cuõng coù theå ñöa ra nhöõng ruûi ro tieàm taøng trong toång theå neàn kinh teá ñeå goùp phaàn ñònh höôùng phoøng traùnh ruûi ro veà moâi tröôøng kinh teá vó moâ cho caùc ngaân haøng thöông maïi. 3. 3. 2. 2. Taêng cöôøng hoaït ñoäng thanh tra, giaùm saùt vaø ñaùnh giaù an toaøn ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi. Trang 79 Hoaït ñoäng thanh tra, giaùm saùt cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc coù vai troø thieát yeáu trong vieäc phaùt hieän caùc daáu hieäu, ngaên chaën vaø xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa heä thoáng ngaân haøng. Cuûng coá vaø naâng cao hieäu löïc hoaït ñoäng giaùm saùt an toaøn vaø caûnh baùo ruûi ro cho toaøn heä thoáng (hoaït ñoäng thanh tra taïi choã giaùm saùt töø xa) laø moät yeâu caàu caáp thieát ñaët ra nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn lyù vaø ñaûm baûo an toaøn cho heä thoáng ngaân haøng. Maëc duø ñaõ coù nhöõng chuyeån ñoåi tích cöïc, nhöng vò theá caùc coâng cuï cuûa hoaït ñoäng thanh tra giaùm saùt heä thoáng Ngaân haøng cuõng coøn khoaûng caùch so vôùi nhieäm vuï ñaët ra. Do ñoù, caàn cuûng coá vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng naøy ñeå coù nhöõng thay ñoåi trieät ñeå trong hoaït ñoäng thanh tra vaø giaùm saùt an toaøn ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi. Hai bieän phaùp chính yeáu ñeå thöïc hieän yeâu caàu naøy laø : Thöù nhaát, taêng cöôøng tính thieát cheá chaët cheõ vaø cuï theå trong vieäc xöû lyù baèng phaùp luaät nhöõng vi phaïm phaùt sinh, Thöù hai, hoaøn thieän caùc moâ hình phaân tích an toaøn hoaït ñoäng ngaân haøng thoâng qua giaùm saùt töø xa. Keát hôïp haøi hoøa caû hai höôùng thöïc thi noùi treân seõ taïo neân böôùc chuyeån caên baûn trong vieäc xöû lyù nhöõng toàn taïi trong hoaït ñoäng thanh tra giaùm saùt vaø ñaùnh giaù an toaøn ñoái vôùi heä thoáng NHTM. 3. 3. 2. 3. Xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc cheá ñònh veà caùc coâng cuï baûo hieåm tín duïng. Giaûi phaùp naøy coù taùc duïng ñoái vôùi caû hai maûng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Hieän taïi caùc cheá ñònh thuoäc daïng naøy taïi Vieät Nam coøn raát sô khai môùi chæ thöïc hieän ñöôïc hoaït ñoäng cuûa baûo hieåm tieàn gôûi. Ngay caû trong hoaït ñoäng tieàn gôûi, chöùc naêng vaø hoaït ñoäng cuõng coøn chöa thöïc söï phaùt huy ñöôïc do chöa coù söï phoái hôïp ñoàng boä trong toaøn heä thoáng cuõng nhö haïn cheá veà chöùc naêng nhieäm vuï cuûa hoaït ñoäng naøy. Do ñoù, ñoàng thôøi cuõng caàn cuûng coá hoaït ñoäng baûo hieåm tieàn gôûi ñeå ñaây thöïc söï laø coâng cuï höõu hieäu khi tieán haønh xöû lyù caùc ngaân haøng rôi vaøo tình traïng nguy ngaäp do ruûi ro tín duïng phaùt sinh. Theâm vaøo ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc cuõng caàn tích cöïc nghieân cöùu ñeà xuaát töøng böôùc aùp duïng moät caùch caùc coâng cuï baûo hieåm tín duïng khaùc nhö quyeàn choïn tín duïng, hoaùn ñoåi laõi suaát vaø moät soá coâng cuï phaùt sinh khaùc ñeå phoøng ngöøa vaø choáng ñôõ ruûi ro. Giaûi phaùp naøy cuõng laø söï tích cöïc, tieáp caän ñeán caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá trong hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro. Vieäc aùp duïng caùc coâng cuï naøy caàn ñöôïc thöïc hieän moät caùch thaän troïng neáu coù trieån khai moät caùch roäng raõi. Caùc khuoân khoå phaùp lyù nhaèm ñieàu chænh hoaït ñoäng cuûa caùc coâng cuï naøy vaø nhöõng höôùng daãn aùp duïng nghieäp vuï Trang 80 cuõng caàn ñöôïc chuaån bò moät caùch kyõ caøng tröôùc khi ñöa caùc coâng cuï baäc cao cuûa thò tröôøng tieàn teä, tín duïng naøy vaøo phoå bieán roäng raõi. 3. 3. 3. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Coâng thöông Vieät nam 3. 3. 3. 1ø. Xaây döïng chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro vaø trieån khai moät caùch coù heä thoáng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Giaûi phaùp cô baûn thöù nhaát laø Ngaân haøng Coâng thöông Vieät nam caàn xaây döïng chieán löôïc phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro moät caùch toång theå vaø baøi baûn cho hoaït ñoäng cuûa toaøn boä maïng löôùi ngaân haøng. Caùc ngaân haøng seõ khoâng theå ñöông ñaàu vôùi ruûi ro moät caùch thaät söï coù hieäu quaû neáu khoâng coù chieán löôïc toång theå cho toaøn boä maïng löôùi hoaït ñoäng cuûa mình. Moät heä thoáng toå chöùc vaø thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro laø ñieàu caùc ngaân haøng caàn thieát hình thaønh neân. Khuoân khoå cho heä thoáng naøy coù theå ñöôïc hình thaønh nhö sau: - Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam toå chöùc moät boä phaän coù ñuû thaåm quyeàn, coù söï ñoäc laäp tröïc thuoäc Hoäi ñoàng quaûn trò. - Chieán löôïc phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro caàn phuø hôïp vôùi chieán löôïc kinh doanh cuûa ngaân haøng trong töøng thôøi kyø vaø coù theå ñöôïc ñieàu chænh moät caùch linh hoaït tuøy theo dieãn bieán thò tröôøng tín duïng. Moät nhieäm vuï chính yeáu cuûa Boä phaän hoaïch ñònh chieán löôïc quaûn lyù naøy cuõng seõ thöïc hieän nhieäm vuï kieåm tra, ñaùnh giaù toaøn dieän hoaït ñoäng quaûn lyù ruûi ro moät caùch töông ñoái ñoäc laäp vieäc thöïc hieän chieán löôïc theo ñònh kyø ñeå coù nhöõng ñieàu chænh thích hôïp. Hoaït ñoäng ñaùnh giaù caàn ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñoäc laäp töông ñoái vôùi hoaït ñoäng tröïc tieáp thöïc hieän trieån khai chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro ñeå ñaûm baûo tính khaùch quan vaø hieäu quaû. Ban quaûn lyù ruûi ro seõ cuï theå hoùa caùc muïc tieâu vaø caùch thöùc thöïc hieän caùc muïc tieâu ñöôïc ñeà ra trong chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro thoâng qua heä thoáng caùc giaûi phaùp kyõ thuaät trong caùc khaâu hôïp lyù hoùa quy trình ra quyeát ñònh tín duïng, phaân tích, ñaùnh giaù vaø ñieàu chænh haïn möùc hoaït ñoäng cuûa caùc caùn boä tham gia vaøo vieäc ra quyeát ñònh tín duïng, hình thaønh heä thoáng caùc tieâu chí ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng ñaëc thuø cuûa ngaân haøng. . . Trang 81 3. 3. 3. 2. Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caàn ñaåy maïnh chöông trình taùi cô caáu : Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caàn ñaåy maïnh hôn nöõa chöông trình taùi cô caáu hoaït ñoäng theo muïc tieâu ñaõ xac ñònh trong ñoù chuù troïng hình thaønh nhöõng boä phaän chuyeân traùch hoaïch ñònh chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro tín duïng cuõng nhö boä phaän thöïc thi caùc bieän phaùp quaûn lyù ruûi ro treân cô sôû hoaït ñoäng ñoäc laäp vaø hieäu quaû. Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam neân choïn löïa öu tieân haøng ñaàu cho öùng duïng caùc coâng ngheä quaûn lyù thoâng tin hieän ñaïi trong hoaït ñoäng naøy thoâng qua trieån khai chöông trình quaûn lyù ruûi ro tín duïng (ñöôïc caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi chuyeån giao thoâng qua caùc döï aùn hieän ñaïi hoùa coâng ngheä ngaân haøng) cho phuø hôïp vôùi thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh öùng duïng taïi Vieät Nam. Do ñoù, boä maùy cuûa caùc boä phaän chuyeân traùch treân khoâng caàn toå chöùc moät caùch coàng keành maø vaãn coù theå xöû lyù ñöôïc nhöõng coâng vieäc phöùc taïp. 3. 3. 3. 3 Cuûng coá vaø kieän toaøn hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä Hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä neáu phaùt huy ñuùng chöùng naêng cuûa noù goùp phaàn quan troïng ñeå caùc ngaân haøng thöông maïi phaùt hieän nhöõng ruûi ro trong hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh voán ngaøy caøng môû roäng hoaït ñoäng trong xu theá phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng. Do ñoù nhaèm ñaûm baûo hieäu quaû cuûa coâng taùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caàn nhanh choùng ñoåi môùi toå chöùc boä maùy cuûa heä thoáng Kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä theo höôùng tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Quaûn trò treân cô sôû nhöõng nguyeân taéc hoaït ñoäng sau: - Tính ñoäc laäp - Söï phaân taùch chöùc naêng - Thoâng tin ñaày ñuû - Trình ñoä nghieäp vuï cuûa nhaân vieân 3. 3. 3. 4. Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin tín duïng: Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät Nam caàn coù nghieân cöùu, xaây döïng caùc thoâng tin hoã trôï chi nhaùnh trong vieäc thaåm ñònh vaø giaûi quyeát cho vay nhö thoâng tin töøng ngaønh kinh teá veà thöïc traïng, ñònh höôùng phaùt trieån, chæ tieâu hieäu quaû trung bình ngaønh, thoâng tin veà thò tröôøng, lónh vöïc kinh doanh cuûa töøng ngaønh, caùc yeáu toá coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán ruûi ro cuûa doanh nghieäp nhö giaù caû Trang 82 nguyeân vaät lieäu, tyû giaù, aûnh höôûng cuûa caùc luaät môùi ñeán hoaït ñoäng cuûa töøng ngaønh…. Ñoàng thôøi coù keá hoaïch ñaàu tö maùy moùc thieát bò, coâng ngheä hieän ñaïi nhaèm coù theå tìm kieám, phaân tích, quaûn lyù thoâng tin vôùi soá löôïng lôùn, phöùc taïp vaø xaây döïng, ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä chuyeân gia phaân tích vöøa am hieåu caû lónh vöïc tin hoïc vaø chuyeân moân nghieäp vuï ngaân haøng ñeå coù theå xaây döïng vaø öùng duïng caùc phaàn meàm tin hoïc vaø khai thaùc, phaân tích thoâng tin ñaït hieäu quaû cao. 3. 3. 3. 5. Boå sung vaø hoaøn thieän chính saùch tín duïng. Nhaèm baûo ñaûm muïc tieâu phaùt trieån , an toaøn, hieäu quaû vaø beàn vöõng, ñoàng thôøi ñònh höôùng cho caùc chi nhaùnh trong toaøn heä thoáng trong hoaït ñoäng tín duïng vaø ñaàu tö, Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät nam caàn boå sung vaø hoaøn thieän chính saùch tín duïng theo nhöõng noäi dung cô baûn sau: - Muïc tieâu cuûa chính saùch tín duïng - Lónh vöïc kinh doanh (höôùng ñaàu tö) - Chính saùch vaø thuû tuïc ñoái vôùi vieäc xaùc ñònh laõi suaát cho vay, caùc khoaûn phí - Chính saùch khaùch haøng - Kieåm soaùt ruûi ro tín duïng (caùc böôùc caàn thieát ñeå nhaän bieát, phaân tích vaø phaùt hieän nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà) Chính saùch naøy caàn ñöôïc thoáng nhaát moät caùch toaøn dieän, boå sung cho phuø hôïp vôùi chieán löôïc kinh doanh vaø yeâu caàu thöïc teá töø hoaït ñoäng kinh doanh . 3. 3. 3. 6. Trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng theo phaân loaïi möùc ñoä ruûi ro thích hôïp gaén vôùi vieäc ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp: Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caàn coù nghieân cöùu treân cô sôû tham khaûo, hoïc taäp kinh nghieäm quoác teá vaø vaän duïng phuø hôïp cho caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng theo phaân loaïi möùc ñoä ruûi ro thích hôïp gaén vôùi vieäc ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp chöù khoâng theo thôøi gian quaù haïn nhö hieän nay, beân caïnh ñoù vieäc aùp duïng trích döï phoøng ruûi ro ngay töø khi kyù keát hôïp ñoàng tín duïng hoaëc ngay khi coù daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro cuõng neân ñöôïc xem xeùt ñöa vaøo thöïc hieän. Trang 83 KEÁÁT LUAÄN Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng then choát cuûa caùc ngaân haøng nhöng cuõng laø hoaït ñoäng maø ruûi ro luoân thöôøng tröïc trong töøng khaâu nghieäp vuï. Ruûi ro tín duïng khoâng loaïi tröø baát kyø neàn kinh teá naøo duø ôû moïi trình ñoä phaùt trieån. Vôùi vò theá laø ngaân haøng quoác doanh lôùn trong heä thoáng Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam vaø khu vöïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong xu theá hoäi nhaäp, phaûi chaáp nhaän cô cheá caïnh tranh khoác lieät, chaáp nhaän quy luaät"Maïnh ñöôïc, yeáu thua”, ñoàng thôøi haøng ngaøy phaûi ñoái maët vôùi ruûi ro. Do ñoù, bieän phaùp ñeå phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro luoân laø yeâu caàu böùc thieát cuûa moãi ngaân haøng. Xuaát phaùt töø yeâu caàu ñoù, ngöôøi vieát ñaõ nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà baûn chaát, ñaëc tröng, caùc loaïi hình bieåu hieän vaø moái töông quan cuûa ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä cuûa SGDII- NHCTVN. Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng cuõng ñöôïc phaân tích moät caùch saâu saéc nhaèm laøm noåi baät caên nguyeân cuûa ruûi ro trong moái quan heä vôùi caùc chuû theå lieân quan trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Treân cô sôû ñoù, ñeà taøi phaùt trieån vaø trình baøy noäi dung lyù luaän cô baûn veà caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Nhöõng bieän phaùp veà phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro ñöôïc phaân tích treân cô sôû quan heä naém baét baûn chaát vaø ñaùnh giaù nguyeân nhaân cuûa ruûi ro tín duïng ñoàng thôøi ñöôïc ñoái chieáu moät caùch tröïc tieáp thoâng qua phaân tích kinh nghieäm quoác teá trong hoaït ñoäng quaûn lyù vaø phoøng ngöøa ruûi ro. Nhöõng neàn taûng lyù luaän naøy seõ taïo cô sôû vaø laøm saùng toû cho vieäc phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa SGDII- NHCTVN. Trong phaïm vi nghieân cöùu ñöôïc xaùc ñònh, ñeà taøi ñaõ ñöôïc taäp trung, giôùi haïn trong khuoân khoå theå hieän trong moät soá noäi dung chính goàm: phaân tích thöïc traïng ruûi ro cuûa SGDII- - NHCTVN döôùi toaøn boä caùc goùc ñoä aûnh höôûng khaùc nhau; laøm noåi baät thöïc traïng caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro ñang ñöôïc thöïc hieän ; neâu leân haäu quaû ruûi ro maø SGDII ñaõ phaûi gaùnh chòu trong giai ñoaïn vöøa qua vaø hieän nay; Töø ñoù, taïo cô sôû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp, kieán nghò nhaèm naâng cao vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng cho SGDII- NHCTVN. Treân cô sôû nhöõng nghieân cöùu lyù luaän veà ruûi ro tín duïng vaø caùc bieän phaùp phoøng ngöøa haïn cheá cuõng nhö thöïc traïng veà ruûi ro tín duïng taïi SGDII- NHCTVN, ñoàng thôøi naém baét nhöõng ñònh höôùng lôùn veà hoaït ñoäng tieàn teä, tín duïng, ñeà taøi ñaõ xaùc ñònh nhöõng phöông höôùng roõ raøng cho caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Töø ñoù, caùc giaûi phaùp, kieán nghò ñöôïc ñeà xuaát ñeå coù theå phoøng ngöøa vaø haïn cheá moät caùch hieäu quaû ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa SGDII- NHCTVN. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam – NXB Chính Trò Quoác Gia. 2. Giaùo trình tieàn teä – ngaân haøng NXB Tp.HCM . Chuû bieân P.GS TS .Nguyeãn Ñaêng Dôøn. 3. Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi- NXB Taøi chính (2001)- Peter SRose. 4. Quaûn trò ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng- NXB Thoáng keâ (1999)- TS. Nguyeãn Vaên Tieán. 5. Caåm nang quaûn lyù tín duïng ngaân haøng- NXB Thoáng keâ Haø noäi (2001) 6. Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu- böôùc ñi cho quaù trình töï do hoùa taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam ( 2003)– Ñeà taøi nghieân cöùu troïng ñieåm caáp boä- Chuû nhieäm PGS.TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn. 7. Chieán löôïc taøi chính- tieàn teä Vieät Nam giai ñoaïn 2001-2010- Boä Taøi chính. 8. Taøi lieäu hoäi nghò chieán löôïc kinh doanh cuûa Ngaân haøng thöông maïi giai ñoaïn 2003-2010 cô caáu laïi taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM Vieät Nam ( 11/2003 ). Ngaân haøng Nhaø nöôùc TP.HCM. 9. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam vaø caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa haïn cheá ( 2003 ). Ñeà taøi nghieân cöùu khoahoïc , chuû nhieäm TS. Nguyeãn Ñöùc Thaûo. 10. Dieãn ñaøn hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi ngaân haøng Vieät Nam ( 8/2003 ) – Hieäp hoäi ngaân haøng. 11. Taïp chí NHCTVN 15 naêm xaây döïng vaø tröôûng thaønh ( NHCTVN) 12. Taïp chí ngaân haøng 2003-2004. 13. Taïp chí khoa hoïc ngaân haøng naêm 2003-2004. 14. Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng ngaân haøng treân ñòa baøn TP.HCM (2000-2003).Ngaân haøng Nhaø nöôùc TP.HCM 15. Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng SGDII- NHCTVN ( 1997-2003 ) 16. .Hoäi thaûo ruûi ro tín duïng vaø vai troø cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. ._.