Thực trạng quan hệ phân phối & những giải pháp cơ bản góp phần hoàn thiện quan hệ phân phối trong thời gian tới

A. Lêi më ®Çu Trong bÊt kú nÒn s¶n xuÊt x· héi nµo th× ph©n phèi còng lµ kh©u kh«ng thÓ thiÕu. NÕu cã h×nh thøc ph©n phèi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi sÏ gãp phÇn thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Do ®ã víi mçi x· héi kh¸c nhau, cã mét ph­¬ng thøc ph©n phèi kh¸c nhau. Mçi x· héi ®Òu lu«n vËn ®éng ph¸t triÓn do ®ã sau mét thêi gian khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®­a x· héi chuyÓn lªn mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi míi th× lóc ®ã h×nh thøc ph©n phèi cò sÏ ®­îc thay thÕ b»ng h×nh thøc ph©n phèi míi phï hîp h¬n. N­íc ta ®ang trong giai ®o¹n x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, th× vai trß cña ph©n phèi cµng trë nªn quan träng. Ph©n phèi ®óng ®¾n sÏ t¹o ra c¬ héi tËn dông mäi nguån lùc trong x· héi. Do ®ã ph©n phèi cã vai trß ®éng lùc thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt x· héi, t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ vµ gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. §Ò ¸n nghiªn cøu vÒ quy luËt ph©n phèi ë n­íc ta. Trong ®ã cã nªu lªn mét sè t×nh tr¹ng thùc tÕ trong ®ã cã nh÷ng h¹n chÕ vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc. §Ò ¸n chØ ®Ò cËp ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y. §Ò ¸n ®­îc chia thµnh 2 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ quan hÖ ph©n phèi. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi trong thêi gian tíi ë n­íc ta. §­îc sù gióp ®ì cña thÇy giao em ®· hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Trong ®Ò ¸n khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em rÊt mong ®­îc sù th«ng c¶m vµ gióp ®ì cña thÇy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! B. Néi dung Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ quan hÖ ph©n phèi 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña quan hÖ ph©n phèi BÊt cø nÒn kinh tÕ nµo ®Òu ph¶i cã qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt më réng ®Ó duy tr× vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng lªn trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Mçi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®Òu diÔn ra theo c¸c kh©u s¶n xuÊt - trao ®æi - ph©n phèi - tiªu dïng. Gi÷a c¸c kh©u nµy cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau. §Ó nãi lªn mèi quan hÖ gi÷a chóng M¸c viÕt: "s¶n xuÊt thÓ hiÖn ra lµ ®iÓm xuÊt ph¸t, tiªu dïng lµ ®iÓm cuèi cïng, ph©n phèi vµ trao ®æi lµ ®iÓm trung gian". Nh­ vËy mçi kh©u, mçi yÕu tè cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt kh«ng tån t¹i mét c¸ch ®éc lËp riªng rÏ mµ lu«n cã sù t¸c ®éng ¶nh h­ëng m¹nh mÏ tíi nhau. S¶n xuÊt thÓ hiÖn ra lµ ®iÓm xuÊt ph¸t nh­ng chÝnh s¸ch s¶n xuÊt còng trùc tiÕp lµ tiªu dïng, tiªu dïng t­ liÖu s¶n xuÊt. §ång thêi tiªu dïng còng trùc tiÕp lµ s¶n xuÊt, th«ng qua tiªu dïng th× mét sè yÕu tè nh­ lao ®éng míi ®­îc t¸i s¶n xuÊt. Nh­ vËy s¶n xuÊt lµ ®Ó dµnh cho tiªu dïng, chØ cã tiªu dïng th× s¶n phÈm míi thùc sù trë thµnh s¶n phÈm, tiªu dïng l¹i t¹o ra nhu cÇu vÒ mét s¶n phÈm míi, chÝnh tiªu dïng l¹i t¸i s¶n xuÊt ra nhu cÇu. Nh­ vËy s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Nh­ng nÕu chØ cã s¶n xuÊt vµ tiªu dïng th× d©y chuyÒn t¸i s¶n xuÊt còng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. D©y chuyÒn nµy ®ßi hái ph¶i cã sîi d©y liªn kÕt gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®ã chÝnh lµ trao ®æi, ph©n phèi. Ph©n phèi võa phôc vô thóc ®Èy s¶n xuÊt võa phôc vô thóc ®Èy tiªu dïng. Trong ®ã mèi quan hÖ gi÷a ph©n phèi vµ s¶n xuÊt lµ hÕt søc chÆt chÏ. ë mét chõng mùc nµo ®ã th× cã thÓ nãi r»ng ph©n phèi cã tr­íc s¶n xuÊt vµ nã quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt. §ã lµ v× s¶n xuÊt ph¶i xuÊt ph¸t tõ mét sù ph©n phèi nhÊt ®Þnh vÒ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt nªu theo ý nghÜa ®ã, ph©n phèi ph¶i cã tr­íc s¶n xuÊt, lµ tiÒn ®Ò cña s¶n xuÊt. NhiÒu nhµ kinh tÕ häc cho r»ng ph©n phèi lµ kh©u quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ chÝnh ph©n phèi míi ®­îc xem lµ ®èi t­îng thùc sù cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc hiÖn ®¹i. Nh­ vËy ph©n phèi lµ thµnh phÇn thiÕt yÕu trong t¸i s¶n xuÊt x· héi. MÆt kh¸c quan hÖ ph©n phèi còng lµ mét thµnh phÇn quan träng cÊu thµnh nªn quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc tr­ng cña mét nÒn kinh tÕ. Nh­ chóng ta ®· biÕt trong mèi quan hÖ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt th× lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt nh­ng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp sÏ thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Do ®ã khi quan hÖ ph©n phèi ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn theo tõ ®ã t¸c ®éng tíi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Mçi mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi ®Òu ®­îc ®Æc tr­ng bëi mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. §Õn l­ît nã mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt còng cã mét h×nh thøc ph©n phèi riªng cña nã. Mçi khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò biÕn ®i thay thÕ b»ng mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi phï hîp h¬n th× ph­¬ng thøc ph©n phèi còng biÕn ®æi theo ®Ó phï hîp víi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi. Ph©n phèi lµ mét lÜnh vùc lín trong kinh tÕ. §Ó ®i ®Õn nh÷ng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ ph©n phèi vµ vÒ vai trß cña nã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi, ®· cã kh«ng Ýt nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph©n phèi. Cã quan niÖm cho r»ng ph©n phèi chØ ®¬n gi¶n lµ ph©n phèi s¶n phÈm. Theo quan niÖm nµy th× ph©n phèi hoµn toµn ®øng bªn ngoµi s¶n xuÊt, ®éc lËp víi s¶n xuÊt. Theo hä nh÷ng quan hÖ ph©n phèi vµ ph­¬ng thøc ph©n phèi chØ lµ mÆt tr¸i cña c¸c nh©n tè s¶n xuÊt. C¬ cÊu cña sù ph©n phèi hoµn toµn do c¬ cÊu cña s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. B¶n th©n sù ph©n phèi lµ s¶n vËt cña s¶n xuÊt. Kh«ng nh÷ng vÒ mÆt néi dung mµ c¶ vÒ h×nh thøc, v× ph­¬ng thøc nhÊt ®Þnh cña viÖc tham gia vµo s¶n xuÊt quy ®Þnh h×nh th¸i ®Æc thï cña ph©n phèi. Nh­ vËy theo quan niÖm nµy s¶n xuÊt lµ ®èi t­îng quan träng vµ duy nhÊt cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc, cßn ph©n phèi chØ ®­îc coi lµ biÓu hiÖn râ nhÊt ghi l¹i c¸c nh©n tè cña s¶n xuÊt trong mét x· héi nhÊt ®Þnh. §ã lµ mét quan niÖm ch­a ®óng ®¾n, nã ®· tuyÖt ®èi h¬n vai trß cña s¶n xuÊt, ng­îc l¹i, cã quan niÖm l¹i tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña ph©n phèi mµ phñ nhËn s¶n xuÊt. Nh÷ng ng­êi nµy l¹i cho r»ng ph©n phèi lu«n lu«n quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt, s¶n xuÊt chØ lµ biÓu hiÖn lµ hÖ qu¶ cña ph©n phèi. §ã lµ nh÷ng quan niÖm ch­a ®óng ®¾n. §Õn chñ nghÜa M¸c, M¸c cho r»ng ph©n phèi lµ kh©u quan träng kh«ng thÓ thiÕu cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn nã kh«ng ph¶i lµ nh©n tè duy nhÊt mµ nã ®­îc ®øng trong mèi quan hÖ víi s¶n xuÊt, tiªu dïng. M¸c chØ râ r»ng ph©n phèi lµ kh©u quan träng nèi liÒn s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Vµ ph©n phèi tr­íc khi thÓ hiÖn thµnh ph©n phèi s¶n phÈm th× ph©n phèi lµ ph©n phèi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt vµ ph©n phèi c¸c thµnh viªn x· héi theo nh÷ng lo¹i s¶n xuÊt kh¸c nhau. Ph©n phèi s¶n phÈm chØ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n phèi ®o, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu cña s¶n xuÊt. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· thõa nhËn r»ng quan niÖmcña M¸c vÒ ph©n phèi lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ chóng ta ®· xuÊt ph¸t tõ quan niÖm nµy ®Ó x©y dùng ph­¬ng thøc ph©n phèi phï hîp ë n­íc ta. 2. B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi 2.1. B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi Nh­ ®· nãi ë trªn ph©n phèi tr­íc tiªn lµ mét kh©u quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, nã nèi s¶n xuÊt víi tiªu dïng. MÆt kh¸c quan hÖ ph©n phèi còng lµ mét mÆt quan träng cña quan hÖ s¶n xuÊt. Qua quan hÖ ph©n phèi cã thÓ t¸c ®éng ®iÒu chØnh quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn hiÖn t¹i cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong x· héi. Ph©n phèi bao hµm trong nã lµ sù ph©n phèi nh÷ng nguån lùc cho s¶n xuÊt vµ sù ph©n phèi s¶n phÈm. Ph©n phèi cho s¶n xuÊt lµ sù b¶o ®¶m c¸c yÕu tè ®Çu vµo vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, vÒ lao ®éng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh kinh tÕ. Nh­ vËy ph©n phèi cho s¶n xuÊt chÝnh lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, quy m« c¬ cÊu vµ tèc ®é cña s¶n xuÊt. ChØ cã ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c nguån lùc cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× s¶n xuÊt míi cã hiÖu qu¶. BiÕt ph©n phèi cho s¶n xuÊt mét c¸ch phï hîp sÏ cã thÓ s¶n xuÊt ra mét l­îng s¶n phÈm lín h¬n trªn mét ®¬n vÞ ®Çu vµo, qua ®ã cã thÓ kÕt luËn r»ng ph©n phèi cho s¶n xuÊt chÝnh lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Nh­ vËy tõ sù ph©n phèi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt, ph©n phèi lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ sÏ t¹o ra s¶n phÈm, do ®ã râ rµng ph©n phèi s¶n phÈm chØ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu s¶n xuÊt. Toµn bé s¶n phÈm x· héi lµm ra kh«ng ph¶i ®Òu ®­îc sö dông cho tiªu dïng c¸ nh©n, mµ tr­íc hÕt nã ®­îc trÝch ra ®Ó ph©n phèi cho bï ®¾p nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt ®· hao phÝ ®Ó më réng s¶n xuÊt, lËp quü dù phßng. PhÇn cßn l¹i lµ ®Ó tiªu dïng. PhÇn nµy ®­îc ph©n phèi thµnh phÇn chi phÝ cho qu¶n lý hµnh chÝnh, phóc lîi x· héi, phÇn cßn l¹i míi ®­îc ph©n phèi cho tiªu dïng c¸ nh©n. Nh­ vËy tæng s¶n phÈm x· héi võa ®­îc ph©n phèi ®Ó tiªudïng cho s¶n xuÊt võa ®­îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n. 2.2. Mét sè nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu ë n­íc ta Tõ b¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi ë n­íc ta ®· h×nh thµnh mét sè nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu. Mét lµ ph©n phèi theo lao ®éng. N­íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Trong giai ®o¹n nµy th× h×nh thøc ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt, víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ChÝnh sù gi¶i phãng vÒ lao ®éng ®· ®ßi hái r»ng c«ng cô lao ®éng ph¶i ®­îc n©ng lªn thµnh tµi s¶n chung cña x· héi vµ lao ®éng tËp thÓ ph¶i ®­îc c«ng x· ®iÒu tiÕt víi sù ph©n phèi s¶n phÈm mét c¸ch c«ng b»ng. C«ng cô lao ®éng ®­îc n©ng lªn thµnh tµi s¶n chung, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ sù c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ChÝnh quan hÖ c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· quyÕt ®Þnh ph©n phèi theo lao ®éng ph¶i trë thµnh tÊt yÕu n¾m vai trß to lín. Mçi lao ®éng x· héi trong qu¸ tr×nh lao ®éng ®Òu t¹o ra ®­îc mét l­îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh víi mét l­îng gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh nh­ng ta chØ xÐt l­îng gi¸ trÞ ®­îc chÝnh ng­êi lao ®éng ®ã mang l¹i cho s¶n phÈm ph©n phèi theo lao ®éng chÝnh lµ sô ph©n phèi dùa trªn c¬ së sù kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ mµ mçi lao ®éng mang l¹i cho s¶n phÈm cña hä hay sù hao phÝ søc lao ®éng. Nh÷ng ng­êi kh«ng lao ®éng kh«ng ®­îc ph©n phèi, nh÷ng ng­êi cã gi¸ trÞ lao ®éng kh¸c nhau ®­îc ph©n phèi kh¸c nhau, nh÷ng ng­êi cã gi¸ trÞ lao ®éng nh­ nhau. §ã chÝnh lµ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Trong hoµn c¶nh n­íc ta th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ hoµn toµn phï hîp. ë n­íc ta chÕ ®é c«ng h÷u vµ t­ h÷u s¶n xuÊt ®· ®­îc thiÕt lËp do ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ hoµn toµn phï hîp víi quan sÖ s¶n xuÊt ë n­íc ta. MÆt kh¸c ®óng trong thêi kú qu¸ ®é n­íc ta cßn nhiÒu lo¹i lao ®éng kh¸c nhau cã lao ®éng gi¶n ®¬n, lao ®éng kü thuËt, lao ®éng trÝ ãc, lao ®éng ch©n tay. ChÝnh sù kh¸c biÖt trong c¸c lo¹i lao ®éng mµ kÕt qu¶ lao ®éng cã sù kh¸c nhau. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó ph©n phèi. MÆt kh¸c n÷a, trong x· héi cßn tån t¹i nh÷ng ng­êi cã t­ t­ëng û l¹i ¨n b¸m do ®ã ph¶i ph©n phèi theo lao ®éng ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng. Trong hoµn c¶nh n­íc ta nÒn kinh tÕ cßn nghÌo nµn, cßn sù ®åi nghÌo, l­îng s¶n phÈm x· héi kh«ng thÓ tho¶ m·n nhu cÇu cña tÊt c¶ mäi ng­êi, h¬n n÷a lao ®éng ch­a trë thµnh nhu cÇu mµ nã vÉn chØ lµ ph­¬ng kÕ sinh nhau cña mçi ng­êi, trong hoµn c¶nh n»y th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ hoµn toµn phï hîp. Th«ng qua ph©n phèi theo lao ®éng cã thÓ thóc ®Èy mäi ng­êi lao®éng tÝch cùc h¬n qua ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §Ó ph©n phèi theo lao ®éng ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu ph¶i c¨n cø vµo sè l­îng, chÊt l­îng lao ®éng cña mçi ng­êi ®Ó tr¶ c«ng cho lao ®éng,ph¶i tr¶ c«ng b»ng nhau cho lao ®éng nh­ nhau, tr¶ c«ng kh¸c nhau cho lao ®éng kh¸c nhau kh«ng kÓ giµ, trÎ, trai, g¸i, d©n téc… MÆt kh¸c ph¶i gi¶i quyÕt tèt mäi mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých vËt chÊt víi ®éng viªn tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. §¸p øng ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu ®ã ph©n phèi theo lao ®éng míi ph¸t huy t¸c dông thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. §Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng yªu cÇu nµy chóng ta cÇn ®Êu tranh chèng lai sai lÇm phæ biÕn lµ chñ nghÜa b×nh qu©n vµ khuynh h­íng ®æi míi réng qu¸ møc kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c thang l­¬ng bËc l­¬ng hay sù ­u ®·i ®Æc biÖt cho mét sè ®èi t­îng mµ kh«ng cã c¬ së kinh tÕ. Thùc hiÖn tèt ph©n phèi theo lao ®éng ë n­íc ta hiÖn nay sÏ mang l¹i nhiÒu t¸c dông to lín, nã sÏ gãp phÇn t¹o sù c«ng b»ng trong x· héi, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tÝch cùc lao ®énghÕt n¨ng lùc vµ kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é b¶n th©n, qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ph©n bè lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn. Hai lµ ph©n phèi theo tµi s¶n vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c cïng víi ph©n phèi theo lao ®éng, nguyªn t¾c ph©n phèi nµy còng rÊt phï hîp ë n­íc ta. Ph©n phèi theo vèn, tµi s¶n hay nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ®ã chÝnh lµ h×nh thøc ph©n phèi hay tr¶ c«ng cho vèn, tµi s¶n vµ nh÷ng ®ãng gãp, nã ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua l·i suÊt, lîi tøc, lîi nhuËn. Trong hoµn c¶nh n­íc ta ®ang ®i lªn CNXH tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá lÎ vµ manh món. T×nh tr¹ng thiÕu vèn ch­a cao. Mét phÇn t­¬ng ®èi lín nguån vèn hiÖn nay cßn n»m ph©n t¸n r¶i r¸c trong tay nh÷ng ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt nhá, nh÷ng nhµ t­ s¶n nhá. §Ó huy ®éng nguån vèn trong d©n c­ tËp trung cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi, Nhµ n­íc kh«ng thÓ ®¸p øng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh c­ìng chÕ v× nã lµm suy gi¶m lùc l­îng s¶n xuÊt vèn cã cña x· héi. Do ®ã, chóng ta chØ cã thÓ dïng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ mÒm dÎo ®ã lµ th«ng qua c¸c h×nh thøc vay vèn, gãp vèn, gãp vãn cæ phÇn víi møc l·i hîp lý. Nh÷ng c¸ch lµm nµy ®· huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn lín h¬n nhiÒu so víi vèn cã vµ ®· ®­a së h÷u t­ nh©n nh­ng sö dông vèn l¹i mang tÝnh x· héi. Nh­ vËy trong hoµn c¶nh thùc tÕ n­íc ta ®Ó huy ®éng nguån vèn trong d©n c­ chóng ta cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c thµnh viªn trong x· héi, m¹nh d¹n ®Çu t­ vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Ba lµ ph©n phèi ngoµi thu lao lao ®éng th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi. Nguyªn t¾c ph©n phèi nµy cïng víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, ph©n phèi theo vèn tµi s¶n vµ nh÷ng ®ãng gãp t¹o nªn sù thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn vµ t¹o lËp sù c©n b»ng gi÷a c¸c thµnh viªn trong x· héi nguyªn t¾c ph©n phèi nµy lµ hoµn toµn phï hîp víi hoµn c¶nh n­íc ta. Khi trong x· héi ngoµi nh÷ng ng­êi cã søc khoÎ cã ®ñ n¨ng lùc lao ®éng, ®Ó nhËn ®­îc ph©n phèi theo lao ®éng hay nh÷ng ng­êi cã cña c¶i do vay ®Ó ®­îc ph©n phèi theo vèn, tµi s¶n th× còng cã kh«ng Ýt nh÷ng ng­êi kh«ng cã tµi s¶n cho vay l¹i kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc s¶n xuÊt hä ph¶i sèng dùa vµo gia ®×nh, vµo x· héi. Do ®ã ®èi víi nh÷ng gia ®×nh cã thu nhËp qu¸ thÊp tÝnh theo ®Çu ng­êi th× x· héi ph¶i thùc hiÖn phÇn trî cÊp ®Ó gióp hä cã cuéc sèng b×nh th­êng tèi thiÓu. MÆt kh¸c qua ®ã còng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn cho mäi thµnh viªn trong x· héi, n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng x· héi. Nh­ vËy trong hoµn c¶nh n­íc ta ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng theo c¸c quü phóc lîi x· héi lµ hÕt søc cÇn thiÕ. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· nhËn thøc ®óng ®¾n ®iÒu nµy, ®¹i héi VII cña §¶ng ®· nªu bËt hai quan ®iÓm lín. §ã lµ coi môc tiªu ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi lµ ®éng lùc cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi, vµ ®¶m b¶o thèng nhÊt gi÷a chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch x· héi. Nh­ vËy trong khi n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cßn thÊp, nguån thu ng©n s¸ch cßn h¹n chÕ chóng ta cÇn ®Èy m¹nh x· héi ho¸ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi, huy ®éng mäi kh¶ n¨ng cña nh©n d©n. 2.3. Mét sè h×nh thøc thu nhËp chñ yÕu ë n­íc ta. Trong nÒn kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay, th«ng qua qu¸ tr×nh ph©n phèi mµ h×nh thµnh c¸c h×nh thøc thu nhËp kh¸c nhau cña tÇng líp d©n c­, trong ®ã cã c¸c h×nh thøc thu nhËp chñ yÕu. Mét lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng. TiÒn l­¬ng lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n mµ doanh nghiÖp nhµ n­íc tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ c¨n cø vµo sè l­îng, chÊt l­îng, hay kÕt qu¶ lao ®éng. C¬ cÊu tiÒn l­¬ng gåm 2 phÇn: phÇn tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ phÇn tiÒn l­¬ng bæ xung hay tiÒn th­ëng. TiÒn l­¬ng c¬ b¶n cã c¨n cø x¸c ®Þnh lµ dùa vµo sè l­îng chÊt l­îng thang l­¬ng bËc l­¬ng thèng nhÊt cña Nhµ n­íc, ®­îc tÝnh vµo trong chi phÝ s¶n xuÊt, nã cã vai trß lµm cho ng­êi lao ®éng v× lîi Ých b¶n th©n mµ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh tõ ®ã ng­êi lao ®éng lu«n cã ý thøc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña b¶n th©n. Cßn tiÒn th­ëng kh«ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp do ®ã còng kÝch thÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. HÖ thèng c¸c bËc l­¬ng, thang l­¬ng ®­îc Nhµ n­íc quy ®Þnh thèng nhÊt trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh chung cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt x· héi trong c¶ n­íc, còng nh­ tham kh¶o ng¹ch bËc tiÒn l­¬ng c¶u ng­êi lao ®éng, nã gióp cho viÖc ph©n lo¹i tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng cã tÝnh ®Ðn tr×nh ®é chuyªn m«n, ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ c¶ tÇm quan träng c¶u ngµnh s¶n xuÊt. TiÒn l­¬ng ®­îc thÎ hiÖn qua 2 ph¹m trï lµ tiÒn l­¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ. TiÒn l­¬ng danh nghÜa lµ phÇn tiÒn tÖ mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc, nã biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn nhÊt ®Þnh mµ thu nhËp quèc d©n dµnh cho tiªu dïng c¸ nh©n phï hîp víi sù hao phÝ søc lao ®éng mµ hä ®· bá ra. NÕu trong ®iÒu kiÖn vËt gi¸ Ýt biÕn ®æi th× sù t¨ng lªn cña tiÒn l­¬ng danh nghÜa còng ®¶m b¶o n©ng cao møc sèng cña ng­êi lao ®éng. Cßn trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ biÕn ®éng th× tiÒn l­¬ng danh nghÜa khong ph¶i lµ tr­íc ®o chÝnh x¸c sù thay ®æi møc sèng cña ng­êi lao ®éng. Khi ®ã chóng ta ta cÇn quan t©m ®Õn tiÒn l­¬ng thùc tÕ. TiÒn l­¬ng thùc tÕ ®­îc biÓu hiÖn qua hiÖn vËt, nã lµ toµn bé l­îng gi¸ trÞ thu ®­îc tõ vËt phÈm sinh ho¹t vµ dÞch vô mµ ng­êi lao ®éng cã thÓ mua ®­îc b»ng tiÒn l­¬ng danh nghÜa c¶u m×nh. Sù biÕn ®éng cña tiÒn l­¬ng danh nghÜa phô thuéc vµo sù gia t¨ng cña vËt gi¸ khi gi¸ c¶ t¨ng lªn cã nghÜa lµ voøi l­îng tiÒn c«ng danh nghÜa nhÊt ®Þnh th× tiÒn c«ng thùc tÕ gi¶m ®i, ng­îc l¹i tiÒn l­¬ng thùc tÕ sÏ t¨ng lªn nÕu nh­ t¨ng tiÒn kh¸c cña ng­êi lao ®éng. T¨ng tiÒn l­¬ng thùc tÕ biÓu hiÖn sù t¨ng lªn cña ®êi sèng x· héi, t¨ng tiÒn l­¬ng thùc tÕ lu«n lµ mét ®ßi hái ®Ó n©ng cao thu nhËp thùc tÕ cña d©n c­. Nh­ vËy tiÒn l­¬ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng, do ®ã th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng cã thÓ t¸c ®éng m¹nh ®Õn ®êi sèng ng­êi lao ®éng. NghÞ quyÕt ®¹i héi VII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh ®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp, khuyÕn khÝch mäi ng­êi t¨ng thu nhËp vµ lµm giµu dùa vµo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, b¶o vÖ c¸c nguån thu nhËp hîp ph¸p, ®iÒu tiÕt hîp lý thu nhËp gi÷a c¸c bé phËn d©n c­ c¸c ngµnh, c¸c vïng. §Êu tranh ng¨n chÆn thu nhËp phi ph¸p. H×nh thøc tiÒn c«ng Lµ mét h×nh thøc thu nhËp còng gÇn gièng tiÒn l­¬ng. TiÒn c«ng lµ mét phÇn tiÒn do c¸c doanh nghiÖp kinh tÕ ngoµi nhµ n­íc tr¶ cho ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi sù hao phÝ søc lao ®éng cña hä. Nh­ vËy tiÒn c«ng còng lµ mét thøc ®o gi¸ trÞ lao ®éng nã c¨n cø vµo sù hao phÝ søc lao ®éng, ®Ó tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy tiÒn c«ng còng cã t¸c dông vµ yªu cÇu nh­ tiÒn l­¬ng. Nã còng lµ mét ®éng lùc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng v× lîi Ých b¶n th©n mµ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh. H×nh thøc lîi nhuËn, lîi tøc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸i µm doanh nghiÖp quan t©m hµng ®Çu lu«n lµ lîi nhuËn. Lîi nhuËn chÝnh lµ thÓ hiÖn cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ hiÖu qu¶ hay kh«ng hiÖu qu¶. Lîi nhuËn chÝnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi tcs ®éng to lín, lîi nhuËn chÝnh lµ ®éng lùc chi phÝ phèi hµnh vi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao c¸c doanh nghiÖp b»ng mäi c¸ch c¹nh tranh víi nhau t×m mäi c¸ch gi¶m chi phÝ ®Ó thu lîi nhuËn cao. V× lîi nhuËn c¸c doanh nghiÖp lu«n quan t©m ®Õn thÞ tr­êng,hä sÏ s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ mµ ng­êi tiªu dïng ­a thÝch n¬i vµ tõ bá c¸c khu vùc hµng ho¸ mµ ng­êi tiªu dïng kh«ng ­a thÝch, do ®ã t¹o ra c¬ cÊu hµng ho¸ phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn. Nã chÝnh lµ th­íc ®o gi¸ trÞ lao ®éng cña hä, nã võa ph¶n ¸nh thµnh qu¶ lao ®éng cña mçi ng­êi ®ång thêi ph¶n ¸nh thµnh qu¶ lao ®éng cña c¶ tËp thÓ. Nh­ vËy lîi nhuËn còng lµ bé phËn ®ãng gãp kh«ng nhá vµo thu nhËp. §Ó t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn n©ng cao søc s¸ng t¹o cña ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn vËy ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao thu nhËp cña hä trong ®ã cã lîi nhuËn. Do ®ã ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn. Lîi tøc chÝnh lµ mét phÇn lîi nhuËn mµ Nhµ n­íc hay c¸c tæ chøc kinh tÕ tr¶ cho ng­êi së h÷u tiÒn tÖ ®Ó ®­îc sö dông vèn tiÒn tÖ cña hä. Nh­ vËy lîi tøc cã nguån gèc tõ lîi nhuËn, nã lµ mét phÇn lîi nhuËn ®­îc s¶n xuÊt ra trong c¸c doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n sö dông mét phÇn nî vaydo ®ã lu«n ph¶i tr¶ phÇn lîi tøc cho ng­êi cho vay theo møc tû suÊt lîi tøc ®· tháa thuËn. Møc thùc tÕ cña tû suÊt lîi tøc do quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu vÒ tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ quyÕt ®Þnh. Trong thùc tÕ lu«n lu«n cã mét bé phËn tiÒn tÖ nhµn rçi trong d©n c­ do ®ã, lîi tøc sÏ lµ mét biÖn ph¸p huy ®éng nh÷ng nguån vèn nhµn rçi nµy cho c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nh­ vËy lîi tøc lµ mét h×nh thøc thu nhËp cã Ých cña mäi tÇng líp d©n c­ trong x· héi. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn c«ng ty cæ phÇn trong ®ã kªu gäi ng­êi cã nguån vèn nhµn rçi hoÆc ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶, mua cæ phiÕu ®Ó qua ®ã ®­îc sö dông vèn cña hä. Ng­êi mua cæ phiÕu sÏ nhËn ®­îc lîi tøc cæ phÇn lîi tøc cæ phÇn hoµn toµn phô thuéc vµo lîi nhuËn cña doanh nghiÖp vµ tæ cæ phiÕu ®· ph¸t hµnh. Nh­ vËy lîi tøc cæ phÇn còng lµ mét trong c¸c h×nh thøc thu nhËp ®a d¹ng ë n­íc ta hiÖn nay. H×nh thøc thu nhËp tõ c¸c quü tiªu dïng c«ng céng. §ã lµ phÇn thu nhËp mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc tõ quü tiªu dïng chung cña x· héi nh÷ng kho¶n ­u ®·i nhÊt ®Þnh nh­ tiÒn trî cÊp, tiÒn b¶o hiÓm, c¸c kho¶n ­u ®·i: ®ã chÝnh lµ phÇn thu nhËp mµ chÝnh phñ trÝch ng©n s¸ch ®Ó hç trî nh÷ng c¸ nh©n nh÷ng gia ®×nh cã møc thu nhËp qu¸ thËp. §©y lµ h×nh thøc thu nhËp bæ sung thu nhËp qu¸ thÊp. §©y lµ h×nh thøc thu nhËp cÇn thiÕt bæ xung thu nhËp cho ng­êi lao ®éng trong hoµn c¶nh c¸c nguån thu cßn h¹n chÕ. c, Ngoµi ra cßn cã h×nh thøc thu nhËp tõ kinh tÕ gia ®×nh. §ã lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ngoµi nh÷ng giê lao ®éng ë c¸c c¬ quan, hä cã thÓ lao ®éng s¶n xuÊt ®Ó t¨ng nguån thu cho gia ®×nh. §©y còng lµ mét h×nh thøc thu nhËp phï hîp víi hoµn c¶nh n­íc ta. 3. Kinh nghiÖm thùc hiÖn ph©n phèi ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi. 3.1. Liªn X«. Trong thêi kú sau c¸ch m¹ng th¸ng m­êi Liªn X« ®· x©y dùng nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Liªn X« ®· tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu XHCN, tæ chøc nh÷ng c«ng ®oµn, uû ban c«ng x­ëng nhµ m¸y, thùc hµnh qu¶n lý d­íi sù l·nh ®¹o chung cña chÝnh quyÒn x« viÕt – ng­êi duy nhÊt cã toµn quyÒn. Trong c¸c ngµnh vËn t¶i vµ ph©n phèi Liªn X« còng thùc hiÖn t­¬ng tù. §ã lµ tr­íc hÕt thùc hµnh chÕ ®é ®éc quyÒn nhµ n­íc ®èi víi th­¬ng nghiÖp råi hoµn toµn thay thÕ th­¬ng nghiÖp b»ng ph©n phèi cã tæ chøc theo mét kÕ ho¹ch vµ th«ng qua c¸c c«ng ®oµn c«ng nh©n viªn chøc th­¬ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp d­íi sù l·nh ®¹o cña chÝnh quyÒn X« ViÕt. Tæ chøc c­ìng b¸ch toµn thÓ d©n c­ vµo c«ng x· tiªu dïng vµ s¶n xuÊt. Quy ®Þnh c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n trao ®æi ph¶i th«ng qua c¸c c«ng x· nµy, ¸p dông nghÜa vô lao ®éng víi toµn d©n víi môc tiªu c¸i kh«ng lµm th× kh«ng ®­îc ph©n phèi tËp trung hoµn toµn qu¶n lý ng©n hµng vµo Nhµ n­íc. §ång thêi ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt Nhµ n­íc ®· tæ chøc thi ®ua s¶n xuÊt gi÷a c¸c c«ng x· tiªu dïng s¶n xuÊt trong n­íc. B»ng nh÷ng biÖn ph¸p nµy Liªn X« ®· x©y dùng ®­îc nÒn kinh tÕ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña cuéc chiÕn, sau chiÕn tranh khi mµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng vÉn cßn cao th× ®· ®­a ®­îc nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng v­¬n lªn nhãm kinh tÕ dÉn ®Çu thÕ giíi. Nh­ng khi kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n, tinh thÇn t­ t­ëng ng­êi dÉn ®æi kh¸c th× c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ kinh tÕ l¹i chËm söa ®æi ®Ó phï hîp. Do ®ã nÒn kinh tÕ cña Liªn X« l¹i ph¸t triÓn chËm dÇn. 3.2. Kinh nghiÖm ph©n phèi ë c¸c n­íc ASEAN. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu n­íc trong nhãm ASEAN ®· ®· ®­îc tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ nhanh, ®· cã nhiÒu cè g¾ng chèng ®ãi nghÌo nh»m ®¹t tíi mét sù ph©n phèi c«ng b»ng h¬n. ë In®onesia gi¸o dôc ®­îc quan t©m hµng ®Çu sau ®ã lµ viÖc lµm. ChÝnh phñ võa gi¸o dôc phæ th«ng võa ®Èy m¹nh gi¸o dôc h­íng nghiÖp trong ®ã cã ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt. VÒ viÖc lµm chÝnh phñ tiÕn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh t¨ng c­êng viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n cø mét phÇn kinh phÝ do ng©n s¸ch cÊp. Môc tiªu ë ch­¬ng tr×nh lµ t¨ng s¶n xuÊt l­¬ng thùc, më ra c¬ héi cã viÖc lµm vµ t¹o ra sù ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n. B»ng c¸ch nµy, chÝnh phñ t¹o ra ®­îc nhiÒu viÖc lµm, trong giai ®o¹n 1976 ®Õn 1987 sè d©n sèng d­íi møc nghÌo khæ gi¶m tõ 54 triÖu xuèng 30 triÖu. Mét vÊn ®Ò n¶y sinh lµ d©n chóng ngµy cµng phô thuéc nhiÒu vµo chÝnh phñ. §Ó kh¾c phôc In®onªsia ®· thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®iÒu tiÕt ho¸, trong ®ã c¸c tæ chøc phi chÝnhphñ cã ®ãng gãp to lín trong viÖc tiÕp cËn gióp ®ì tÇng líp nghÌo khæ, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc trung gian nµy gåm 4d¹ng chÝnh huÊn luyÖn, nghiªn cøu, ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn cac ch­¬ng tr×nh nh­ s¶n xuÊt, t­ vÊn… c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã ý nghÜa rÊt quan träng, hä lµ lùc l­îng trung gian gióp chuyÓn nh÷ng nguyÖn väng cña ng­êi nghÌo ®Õn c¸c c¬ quan chÝnh phñ. - ë Maliasia Trong nh÷ng thËp niªm 60 -70 t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ngtrong ph©n phèi thu nhËp ë Malaisia rÊt nÆng nÒ. HËu qu¶ lµ c¸c quan hÖ x· héi c¨ng th¼ng, b¹o lo¹n næ ra kh¾p n¬i. Khi n¾m ®­îc chÝnh quyÒn nh÷ng ng­êi ®­îc goi lµ ** ®· ®­îc ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, ®· ®­a ra chÝnh s¸ch t¸c ph©nphèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n. KÕt qu¶ tû lÖ ng­êi nghÌo khæ ë Malaisia ®· gi¶m xuèng. ë Malaisia chi phÝ ng©n s¸ch cho c¸c dÞch vô x· héi t¨ng liªn tôc trong suèt thêi kú 1976 – 1980 chiÕm 24% ng©n s¸ch tõ 1981 – 1985 chiÕm 35%, tõ 1986 – 1988 chiÕm 37%. Trong ®ã gi¸o dôc ®­îc ­u tiªnpt hµng ®Çu tiÕp ®Õn lµ nhµ ë, y tÕ…. nhê thuÕ tr×nh ®é gi¸o dôc chung trong d©n c­ ®­îc t¨ng lªn, ng­êi dÉn ®· ®­îc cung cÊp c¸c dÞch vô x· héi tèt h¬n tuy hiªn vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ. ë Phi lÝp pin Lµ mét n­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ kh¸ sím trong asean tuy nhiªn còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong kinh tÕ, thêi kú 1965 – 1985 thu nhËp thùc tÕ cña hé gia ®×nh gi¶m 6,2% tû lÖ d©n nghÌo khæ t¨ng cao. §Ó gi¶m sù nghÌo khæ nµy philÝppin thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n trªn c¬ së ph©n phèi mét c¸ch hîp lý h¬n vÒ c¸c tµi nguyªn kinh tÕ vµ t¹o viÖc lµm ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë n«ng th«n. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, cã sù phèi hîp c¸c c«ng cô ®a d¹ng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. ChÝnh s¸ch d©n sè còng ®­îc coi träng, môc tiªu sinh ®Î cã kÕ ho¹ch ®­îc ®Ò cao. ë singapore Lµ mét n­íc cã thu nhËp cao do ®ã viÖc xo¸ bá tû lÖ nghÌi khæ ë Singapore Ýt khã kh¨n h¬n. ChiÕn l­îc chèng nghÌo khæ ë ®©y lµ ®Çu t­ vµo con ng­êi, coi ph¸t triÓn chÊt l­îng lao ®éng lµ môc tiªu hµng ®Çu, chi phÝ cho gi¸o dôc t¨ng m¹nh khuyÕn khÝch c«ng nh©n cã tay nghÒ cao. Tuy nhiªn nh÷ng biÖn ph¸p nµy kh«ng gióp t¹o ra sù c«ng b»ng cho x· héi cã chØ gióp nh÷ng ng­êi lao ®éng cã c¬ héi nhËn ®­îc møc thu nhËp xøng ®¸ng. ë Th¸i Lan Nh÷ng n¨m gÇn ®©y Th¸i Lan ®· thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh thu nhËp theo ®Çu ng­êi t¨ng æn ®Þnh. ChÝnh phñ Ýt can thiÖp vµo ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Do ®ã c¸c lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô Ýt ®­îc quan t©m c¬ së vËt chÊt trong c¸c lÜnh vùc c«ng céng xuèng cÊp. Tuy nhiªn Th¸i Lan còng ®· cã nh÷ng chuyÓn ®æi tÝch cùc ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng con ng­êi. 3.3. Mét bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ thùc tiÔn ph©n phèi ë c¸c n­íc ASEAN lµ sù thµnh c«ng trong ph¸t triÓn phô thuéc vµo sù can thiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña Nhµ n­íc vµo ®êi sèng thùc tÕ v× lîi Ých cña ®¹i bé phËn nh©n d©n. Thµnh c«ng cña c¸c n­íc nµy th­êng ®i kÌm víi sù gia t¨ng v÷ng chøc cña tiÒn l­¬ng thùc tÕ, n¨ng suÊt vµ sù tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®¹i ®a sè d©n chóng. Tõ h×nh ¶nh ph©n phèi ë Liªn X« chóng ta cµng thÊy râ r»ng ph¶i lu«n xem xÐt lùa chän h×nh thøc ph©n phèi phï hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh thùc tÕ, víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn t¹i. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë n­íc ta trong thêi gian tíi. Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Mét sè nÐt vÒ quan hÖ ph©n phèi trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam./ a. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tõ nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh tù cÊp tù tóc vµ qu¶n lý theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Chóng ta ®· tr¶i qua mét thêi gian dµi cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. HËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i trong nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt nÆng nÒ. Tr¶i qua mét thêi gian dµi cña thêi kú cÊp ph¸t, tem phiÕu ng­êi d©n ®· quen víi t­ t­ëng chÊp hµnh, mÖnh lÖnh mét sè cã t­ c¸ch dùa dÉm vµo ®Æc biÖt lµ mang nÆng t¸c phong cña sù s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nhá bÐ, thiÕu h¼n t¸c phong c«ng nghiÖp. KÕt qu¶ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn chËm ch¹p. N­íc ta ®­îc ®¸nh gi¸ ë tr×nh ®é chËm ph¸t triÓn so víi thÕ giíi thËm chÝ cã nguy c¬ tôt hËu xa vÒ kinh tÕ so víi kinh tÕ thÕ giíi. Thªm vµo ®ã lµ mét c¬ chÕ qu¶n lý cøng nh¾c cång kÒnh lµm c¶n trë b­íc tiÕn cña nÒn kinh tÕ, c¸c quèc liªn hÖ kinh tÕ x¬ cøng ®êi sèng nh©n d©n ë møc thÊp. §Ó xo¸ bá nh÷ng hËu qu¶ nµy, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ dùa trªn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®· tá râ nh÷ng ­u thÕ cña nã trong hoµn c¶nh n­íc ta. Nã thóc ®Èy x· héi ho¸ s¶n xuÊt, ®­a ph©n c«ng lao ®éng x· héi, chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng s©u s¾c, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch cùc tËp trung s¶n xuÊt, gi¶i phãng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ra khái sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c chóng ta còng ®ang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­íng më cöa, më réng quan hÖ hîp t¸c, kinh tÕ ®èi ngo¹i víi n­íc ngoµi. §iÒu nµy lµ phï hîp víi xu thÕ khu vùc ho¸ toµn cÇu ho¸. Mét nÒn kinh tÕ h­íng ngo¹i sÏ gióp chóng ta tËn dông ®­îc c¸c nguån lùc trong n­íc ®ång thêi tranh thñ ®­îc c¸c nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Trong giai ®o¹n nµy sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ hÕt søc cÇn thiÕt. V× trong giai ®o¹n nµy c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc vÉn cßn tån t¹i, ®ã lµ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t khñng ho¶ng ph©n ho¸ bÊt b×nh ®¼ng « nhiÔm… MÆt kh¸c chóng cßn cã xu h­íng gia t¨ng, t¸c ®éng xÊu tíi nÒn kinh tÕ, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Do ®ã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ sÏ gãp phÇn ng¨n chÆn nh÷ng t×nh tr¹ng nµy, t¹o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh bÒn v÷ng trong nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy sù ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vÒ c¬ b¶n lµ phï hîp víi hoµn c¶nh n­íc ta. Nã ®· tá ra cã nhiÒu ­u ®iÓm song bªn c¹nh ®ã nã còng thÓ hiÖn ra nh÷ng ®iÓm yÕu cÇn ®­îc kh¾c phôc. §ã lµ mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Do ®._.