Thực trạng Lạm phát ở Việt Nam

Ch­¬ng I mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ l¹m ph¸t. 1). L¹m ph¸t lµ g× ? L¹m ph¸t x¶y ra khi møc gi¸ chung thay ®æi. Khi møc gÝa t¨ng lªn ®­îc gäi lµ l¹m ph¸t, khi møc gi¸ gi¶m xuèng th× ®­îc gäi lµ gi¶m ph¸t. VËy, l¹m ph¸t lµ sù t¨ng lªn cña møc gi¸ trung b×nh theo thêi gian. Cè ®Þnh l¹m ph¸t ë møc thÊp lµ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi ®Ó khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, më réng ®Çu t­ vµ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. C¶ l¹m ph¸t qu¸ cao vµ l¹m ph¸t qu¸ thÊp ®Òu cã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2).C¸c lý thuyÕt vÒ l¹m ph¸t Khi ph©n tÝch l­u th«ng tiÒn giÊy theo chÕ ®é b¶n vÞ vµng, M¸c ®· kh¼ng ®Þnh mét qui luËt:’’viÖc ph¸t hµnh tiÒn giÊy ph¶i ®­îc giíi h¹n ë sè l­îng vµng thùc sù l­u th«ng nhê c¸c ®¹i diÖn tiÒn giÊy cña m×nh’’, víi qui luËt nµy, khi khèi l­îng tiÒn giÊy do nhµ n­íc ph¸t hµnh vµ l­u th«ng v­ît qu¸ møc giíi h¹n sè l­îng vµng hoÆc b¹c mµ nã ®¹i diÖn th× gi¸ trÞ cña tiÒn giÊy sÏ gi¶m xuèng vµ t×nh tr¹ng l¹m ph¸t xuÊt hiÖn. Cã thÓ xem ®©y nh­ lµ mét ®Þnh nghÜa cña M¸c vÒ l¹m ph¸t. Song cã nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph©n tÝch cô thÓ h¬n. TiÒn giÊy ë n­íc ta còng nh­ ë tÊt c¶ c¸c n­íc kh¸c hÞªn ®Òu kh«ng theo chÕ ®é b¶n vÞ vµng n÷a, do vËy ng­êi ta cã thÓ ph¸t hµnh tiÒn theo nhu cÇu chi cña nhµ n­íc, chø kh«ng theo khèi l­îng vµng mµ ®ång tiÒn ®¹i diÖn. §iÒu ®ã hoµn toµn kh¸c víi thêi M¸c. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®· xuÊt hiÖn nhiÒu lý thuyÕt kh¸c nhau vÕ l¹m ph¸t. Trong sè c¸c lý thuyÕt ®ã cã c¸c lý thuyÕt chñ yÕu lµ: Lý thuyÕt cÇu do nhµ kinh tÕ Anh næi tiÕng John Keynes ®Ò x­íng. ¤ng ®· qui nguyªn nh©n c¬ b¶n cña l¹m ph¸t vÒ sù biÕn ®éng cung cÇu. Khi møc cung ®· ®¹t ®Õn tét ®Ønh v­ît qu¸ møc cÇu, dÉn ®Õn ®×nh ®èn s¶n suÊt, th× nhµ n­íc cÇn ph¶i tung thªm tiÒn vµo l­u th«ng, t¨ng c¸c kho¶n chi nhµ n­íc, t¨ng tÝn dông, nghÜa lµ t¨ng cÇu ®Ó ®¹t tíi møc c©n b»ng víi cung vµ v­ît cung. Khi ®ã ®· xuÊt hiªn l¹m ph¸t, vµ l¹m ph¸t ë ®©y cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. VËy lµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶, tiÕn bé kü thuËt ®­îc ¸p dông tÝch cùc, c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc ®æi míi nhanh vµ ®óng h­íng th× l¹m ph¸t ®· lµ mét c«ng cô ®Ó t¨ng tr­ëng kinh tÕ, chèng suy tho¸i. Thùc tÕ cña c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong thêi kú sau chiÒn tranh thÕ giíi thø hai ®· chøng tá ®iÒu ®ã. Nh­ng khi nÒn kinh tÕ ®· r¬i vµo thêi kú ph¸t triÓn kÐm hiÖu qu¶, tiÕn bé kü thuËt ®­îc ¸p dông chËm ch¹p, c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc ®æi míi theo c¸c h­íng kh«ng ®óng hay tr× trÖ, thiÕt bÞ kü thuËt cò tån ®äng ®Çy ø. v. v... th× l¹m ph¸t theo lý thuyÕt cÇu ®· kh«ng cßn lµ c«ng cô t¨ng tr­ëng kinh tÕ n÷a. Lý thuyÕt chi phÝ cho r»ng l¹m ph¸t n¶y sinh do møc t¨ng c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh ®· nhanh h¬n møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Møc t¨ng chi ph× nµy chñ yÕu lµ do tiÒn l­¬ng ®­îc t¨ng lªn, gi¸ c¸c nguyªn nhiªn vËt liÖu t¨ng, c«ng nghÖ cò kü kh«ng ®­îc ®æi míi, thÓ chÕ qu¶n lý l¹c hËu kh«ng gi¶m ®­îc chi phÝ... §Æc biÖt lµ trong nh÷ng n¨m 70 do gi¸ dÇu má t¨ng cao, ®· lµm cho l¹m ph¸t gia t¨ng ë nhiÒu n­íc. VËy lµ chi phÝ t¨ng ®Õn møc mµ møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi ®· kh«ng bï ®¾p ®­îc møc t¨ng chi phÝ khiÕn cho gi¸ c¶ t¨ng cao l¹m ph¸t xuÊt hiÖn. ë ®©y suy tho¸i kinh tÕ ®· ®i liÒn víi l¹m ph¸t. Do ®o, c¸c gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t kh«ng thÓ kh«ng g¾n liÒn víi c¸c gi¶i ph¸p chèng suy tho¸i. KÓ tõ cuèi nh÷ng n¨m 60 nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· r¬i vµo thêi kú suy tho¸i víi nghÜa lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng bÞ chËm l¹i, kÓ tõ ®ã vai trß lµ c«ng cô t¨ng tr­ëng cña l¹m ph¸t ®· kh«ng cßn n÷a. Lý thuyÕt c¬ cÊu ®­îc phæ biÕn ë nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn. Theo lý thuyÕt nµy th× l¹m ph¸t n¶y sinh lµ do sù mÊt c©n ®èi s©u s¾c trong chÝnh c¬ cÊu c¬ cña nÒn kinh tÕ mÊt c©n ®èi gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng, gi÷a c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp nhÑ, gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp gi÷a s¶n xuÊt vµ dÞch vô... ChÝnh sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu kinh tÕ ®· lµm cho nÒn kinh tÐ ph¸t triÓn kh«ng cã hiÖu qu¶, khuyÕn khÝch c¸c lÜnh vùc ®ßi hái chi phÝ t¨ng cao ph¸t triÓn. Vµ xÐt vÒ mÆt nµy lý thuyÕt c¬ cÊu trïng hîp víi lý thuyÕt chi phÝ Còng cã thÓ kÓ ra c¸c lý thuyÕt kh¸c n÷a nh­ lý thuyÕt t¹o lç trèng l¹m ph¸t lý thuyÕt sè l­îng tiÒn tÖ... song dï cã kh¸c nhau vÒ c¸ch lý gi¶i nh­ng hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c lý thuyÕt ®Òu thõa nhËn: l¹m ph¸t chØ xuÊt hiÖn khi møc gi¸ c¶ chung t¨ng lªn, do ®ã lµm cho gi¸ tri cña ®ång tiÒn gi¶m xuèng. §Þnh nghÜa nµy cã mét ®iÓn chung lµ hiÖn t­îng gi¸ c¶ chung t¨ng lªn vµ gi¸ trÞ ®ång tiÒn gi¶m xuèng. Tèc ®é l¹m ph¸t ®­îc x¸c ®Þnh bëi tèc ®é thay ®æi møc gi¸ c¶. 3)C¸c lo¹i l¹m ph¸t C¨n cø vµo tèc ®é l¹m ph¸t ng­êi ta chia ra lµm ba lo¹i l¹m ph¸t kh¸c nhau. a. L¹m ph¸t võa ph¶i x¶y ra khi gi¸ c¶ t¨ng chËm ë møc mét con sè hay d­íi 10% mét n¨m. b. L¹m ph¸t phi m· x¶y ra khi gi¶ c¶ b¾t ®Çu t¨ng víi tû lÖ hai hoÆc ba con sè nh­ 20%, 100% hoÆc 200%... mét n¨m. Khi l¹m ph¸t phi m· ®· h×nh thµnh v÷ng ch¾c, th× c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®­îc ký kÕt theo c¸c chØ sè gi¸ hoÆc theo hîp ®ång ngo¹i tÖ m¹nh nµo ®ã vµ do vËy ®· g©y phøc t¹p cho viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña c¸c nhµ kinh doanh, l·i suÊt thùc tÕ gi¶m tíi møc ©m, thÞ tr­êng tµi chÝnh tµn lôi, d©n chóng thi nhau tÝch tr÷ hµng ho¸ vµng b¹c bÊt ®éng s¶n... Dï cã nh÷ng t¸c h¹i nh­ vËy nh­ng vÉn cã nh÷ng nÒn kinh tÕ m¾c chøng l¹m ph¸t phi m· mµ tèc ®é t¨ng tr­ëng vÉn tèt nh­ Brasin vµ Itxaraen. c. Siªu l¹m ph¸t x¶y ra khi tèc ®é t¨ng gi¸ v­ît xa møc l¹m ph¸t phi m·, ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ xem nh­ lµ c¨n bÖnh chÕt ng­êi vµ kh«ng hÒ cã mét chót t¸c ®éng gäi lµ tèt nµo. Ng­êi ta ®· dÉn ra c¸c cuéc siªu l¹m ph¸t næ ra ®iÓn h×nh ë §øc n¨m 1920-1923, hoÆc sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ë Trung quèc vµ Hunggari... Xem xÐt c¸c cuéc siªu l¹m ph¸t x¶y ra ng­êi ta ®· rót ra mét nÐt chung lµ: thø nhÊt tèc ®é l­u th«ng cña tiÒn tÖ t¨ng lªn ghª gím; thø hai gi¸ c¶ t¨ng nhanh vµ v« cïng kh«ng ë ®Þnh; thø ba tiÒn l­¬ng thùc tÕ biÕn ®éng rÊt lín th­êng bÞ gi¶m m¹nh; thø t­ cïng víi sù mÊt gi¸ cña tiÒn tÖ mäi ng­êi cã tiÒn ®Òu bÞ t­íc ®o¹t ai cã tiÒn cµng nhiÒu th× bÞ t­íc ®o¹t cµng lín; thø n¨m hÇu hÕt c¸c yÕu tè cña thÞ tr­êng ®Òu bÞ biÕn d¹ng bãp mÐo hoÆc bÞ thæi phång do vËy c¸c ho¹t ®éng kinh doanh r¬i vµo t×nh tr¹ng rèi lo¹n. Siªu l¹m ph¸t thùc sù lµ mét tai ho¹, song ®iÒu may m¾n siªu l¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng cùc hiÕm. Nã ®· x¶y ra trong thêi kú chiÕn tranh, sau chiÕn tranh. Cã thÓ cã mét c¸ch ph©n lo¹i l¹m ph¸t tuú theo t¸c ®éng cña chóng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Nhµ kinh tÕ häc ng­êi Mü PaunA. Samuelson ®· ph©n biÖt l¹m ph¸t c©n b»ng vµ cã dù ®o¸n tr­íc víi l¹m ph¸t kh«ng c©n b»ng vµ kh«ng ®­îc dù ®o¸n tr­íc. Theo Samuelson trong tr­êng hîp l¹m ph¸t c©n b»ng vµ cã dù ®o¸n tr­íc, toµn bé gi¸ c¶ ®Òu t¨ng vµ t¨ng víi mét chØ sè æn ®Þnh ®­îc dù b¸o, mäi thu nhËp còng t¨ng theo. Ch¼ng h¹n møc l¹m ph¸t lµ 10% vµ mäi ng­êi sÏ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña m×nh theo thuíc ®o ®ã. NÕu l·i suÊt thùc tÕ lµ 6% mét n¨m th× nay nh÷ng ng­êi cã tiÒn cho vay sÏ ®iÒu chØnh møc l·i suÊt nµy lªn tíi 16% mét n¨m. C«ng nh©n viªn chøc sÏ ®­îc t¨ng l­¬ng lªn 10% mét n¨m... VËy lµ mét cuéc l¹m ph¸t c©n b»ng vµ cã dù ®o¸n tr­íc ®· kh«ng g©y ra mét t¸c h¹i nµo ®èi víi s¶n l­îng thùc tÕ, hiÖu qu¶ hoÆc ph©n phèi thu nhËp. Trªn thùc tÕ hiÕm cã thÓ x¶y ra mét cuéc l¹m ph¸t nh­ vËy, v× khi mét khèi l­îng tiÒn tÖ ®­îc nÐm thªm vµo l­u th«ng, gi¸ c¶ mäi hµng ho¸ kh«ng v× thÕ mµ t¨ng ngay, vµ nÕu l¹m ph¸t ch­a sang giai ®o¹n phi mÉ th× møc gi¸ t¨ng møc ®Çu th­êng lµ thÊp h¬n møc t¨ng khåi l­îng tiÒn tÖ, do vËy nhµ n­íc ®· cã lîi vÒ thu nhËp vµ ngay khi møc gi¸ c¶ t¨ng lªn ngang hoÆc cao h¬n møc t¨ng cña khèi l­îng tiÒn tÖ th× nhµ n­íc vÉn cã lîi v× gi¸ trÞ tiÒn tÖ cña nh÷ng ng­êi cho nhµ n­íc vay tiÒn ®· gi¶m ®i. ChØ ®Õn khi toµn bé gi¸ c¶ kÓ c¶ l·i suÊt vµ tiÒn l­¬ng ®Òu t¨ng theo møc l¹m ph¸t thu nhËp cña thu nhËp nhµ n­íc míi c©n b»ng trªn mét mÆt b»ng gi¸ c¶ míi. H¬n n÷a trong thùc tÕ rÊt khã dù b¸o ®­îc mét chØ sè l¹m ph¸t æn ®Þnh, v× cã kh¸ nhiÒu yÕu tè lµm gi¸ c¶ t¨ng vät nh­: gi¸ dÇu má ®· t¨ng trong nh÷ng n¨m70, hay trong sù kiÖn chiÕn tranh vïng vÞnh. Song cã thÓ thÊy mét lo¹i l¹m ph¸t võa ph¶i ®­îc ®iÒu tiÕt ®· xuÊt hiÖn ë mét sè n­¬c cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Lo¹i l¹m ph¸t nµy cã ®Æc tr­ng lµ møc ®é l¹m ph¸t kh«ng lín vµ æn ®Þnh, kh«ng t¨ng ®ét biÕn vµ nhµ n­íc cã thÓ ®iÒu tiÕt nã t¨ng, gi¶m tuú theo c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ sao cho nã kh«ng g©y ra c¸c t¸c h¹i ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ. Lo¹i l¹m ph¸t nµy chØ cã thÓ xuÊt hiÖn ë nh÷ng quèc gia mµ ë ®ã bé m¸y nhµ n­íc ®ñ m¹nh ®Ó kiÒm chÕ tèc ®é l¹m ph¸t khi cÇn. Søc m¹nh cu¶ nhµ n­íc thÓ hiÖn ë chç cã ®ñ hiÓu biÕt vÒ l¹m ph¸t vµ c¸c c«ng cô chèng l¹m ph¸t( mµ ngµy nay ®· cã kh¸ nhiÒu tµi liÖu nãi ®Õn), ®ång thêi ph¶i cã ®ñ ý chÝ vµ quyÕt t©m sö dông c¸c c«ng cô ®ã vµ gi¶i quyÕt c¸c hËu qu¶ cña nã. Trong nh÷ng n¨m 80 ta ®· thÊy kh«ng Ýt quèc gia TBCN ph¸t triÓn ë ph­¬ng T©y ®· lµm ®­îc ®iÒu ®ã. Møc l¹m ph¸t mµ hä duy tr× ®­îc vµo kho¶ng tõ 3-6% mét n¨m. Møc l¹m ph¸t nµy ®­îc xem nh­ mét chØ sè céng thªm vµo møc t¨ng l­¬ng thùc tÕ, l·i suÊt thùc tÕ møc t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi thùc tÕ. Paul A. Samuelson cßn nãi tíi mét lo¹i l¹m ph¸t kh«ng c©n b»ng vµ kh«ng dù ®o¸n tr­íc. Sù kh«ng c©n b»ng x¶y ra lµ v× gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng kh«ng ®Òu nhau vµ t¨ng v­ît møc tiÒn l­¬ng. Thø hai, tiÒn tÖ vµ thuÕ lµ hai c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó nhµ n­íc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ®· bÞ v« hiÖu ho¸, v× tiÒn mÊt gi¸ nªn kh«ng ai tin vµo ®ång tiÒn n÷a c¸c biÓu thuÕ kh«ng thÓ ®iÒu chØnh kÞp víi møc ®é t¨ng bÊt ngê cua l¹m ph¸t vµ do vËy t¸c dông ®ieu chØnh cña thuÕ bÞ h¹n chÕ ngay c¶ trong tr­êng hîp nhµ n­íc cã thÓ “chØ sè ho¸” luËt thuÕ thÝch hîp møc l¹m ph¸t th× t¸c dông ®iÒu chØnh cña thuÕ còng bÞ h¹n chÕ. Thø ba, ph©n phèi l¹i thu nhËp lµm cho mét sè ng­êi n¾m gi÷ c¸c hµng ho¸ cã gi¸ c¶ t¨ng ®ét biÕn giÇu lªn mét c¸ch nhanh chãng vµ nh÷ng ng­êi cã c¸c hµng ho¸ mµ gi¸ cña chóng kh«ng t¨ng hoÆc t¨ng chËm, vµ nh÷ng ng­êi gi÷ tiÒn bÞ nghÌo ®i. Thø t­, kÝch thÝch t©m lý ®Çu c¬ tÝch tr÷ hµng ho¸, bÊt ®éng s¶n vµ vµng b¹c... g©y ra t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ kh«ng b×nh th­êng vµ l·ng phÝ. Thø n¨m, xuyªn t¹c, bãp mÐo c¸c yÕu tè cña thi tr­êng, lµm cho c¸c ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng bÞ biÕn d¹ng hÇu hÕt c¸c th«ng tin kinh tÕ ®Òu thÓ hiÖn trªn gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ c¶ tiÒn tÖ( l·i suÊt), gi¸ c¶ lao ®éng... mét khi nh÷ng gi¸ cÈ nµy t¨ng hay gi¶m ®ét biÕn vµ liªn tôc th× nh÷ng yÕu tè cña thÞ tr­êng kh«ng thÓ tr¸nh khái bÞ thæi phång hoÆc bãp mÐo. Do nh÷ng t¸c h¹i nªu trªn, lo¹i l¹m ph¸t kh«ng c©n b»ng vµ kh«ng dù ®o¸n tr­íc vÒ c¬ b¶n lµ cã h¹i cho ho¹t ®éng cña thi tr­êng. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng L¹m ph¸t ë viÖt nam 1.T×nh h×nh l¹m ph¸t ë ViÖt Nam C©u chuyện bắt đầu từ giữa năm 2007, khi mà mọi mặt của bức tranh kinh tế Việt Nam dường như s¸ng sủa hơn cả mong muốn. Việt Nam trở thành thành viªn chinh thức của WTO. Tốc độ tăng trưởng GDP đứng thứ nh× ch©u lục. Kim ngạch xuất khÈu tăng đều đặn mỗi năm 20-25%. L­îng vốn nước ngoài và kiều hối liªn tục đạt mèc kỷ lục mới. Chỉ số chứng kho¸n Việt Nam-Index từ đầu năm 2006 đến gần giữa năm 2007 đÒu tăng lªn 4 lần… ĐÕn giữa năm 2007, xuất hiện một tin chẳng tốt lành: chỉ số giá tiªu dïng đột ngột tăng cao ngoài dự kiến. C¸c chuyªn gia kinh tế bắt đầu lín tiếng về những nguyªn nh©n và hậu quả của việc ph¸t hành qu¸ nhiều tiền, tin dụng tăng trưởng nãng, dßng ngoại tệ đổ vào vượt qu¸ khả năng hấp thụ của nền kinh tế… Những cảnh b¸o trªn được tiếp thu và xử lý đÒu đÆn, nhưng đến cuối năm 2007 bức tranh kinh tế vẫn là một màu hồng đầy lạc quan. Tốc độ tăng trưởng GDP cao, kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh, và chỉ số gi¸ chứng kho¸n vẫn duy tr× ở mức cao. Duy nhÊt chỉ cã một điểm xÊu vẫn tiếp tục xÊu đi: chỉ số gi¸ tiªu dïng tiếp tục tăng cao. Cao điểm kịch tÝnh: đầu năm 2008 Đến thời điểm đầu năm 2008 thêi cả những người lạc quan nhất cũng bắt đầu phải giật m×nh nhí lại. Những con số được c«ng bố như lạm ph¸t năm 2007 ng­ìng cao nhất trong vßng 12 năm, lạm ph¸t 2 th¸ng đầu năm 2008 đã chiếm mất 70% “hạn ngạch” của cả năm Những hậu quả tất yếu của lạm ph¸t bắt đầu bïng ph¸t. Đời sống người d©n, đặc biệt là d©n nghÌo, bị ảnh hưởng nghiªm trọng. Cïng nhau bỏ việc về quª do tăng lương kh«ng bï lại tăng chi phÝ sinh hoạt. Sản xuất kinh doanh đ×nh đốn, vừa do tăng gi¸ cả đầu vào, vừa do thiếu c«ng nh©n… 2. Nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y ra l¹m ph¸t : L¹m ph¸t lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, lµ vÊn ®Ò cña mäi thêi ®¹i, mäi nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ. Chõng nµo cßn tån t¹i nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ, th× cßn l¹m ph¸t, ng­êi ta chØ cã thÓ kiÒm chÕ møc ®é l¹m ph¸t sao cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, mµ Ýt g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tai h¹i. Tõ ®ã, cã thÓ ph©n ®Þnh nhiÒu møc ®é l¹m ph¸t sao cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, tõ l¹m ph¸t “n­íc kiÖu” (chung quanh 10%) tíi l¹m ph¸t “phi m·”, thËm chÝ lµ siªu tèc, tøc lµ t×nh tr¹ng bïng næ gi¸ c¶ hoµn toµn kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc, trong tr­êng hîp nµy dÊu hiÖu tiÒn tÖ hÇu nh­ kh«ng cßn ý nghÜa n÷a. 2.1. Nguyªn nh©n thø nhÊt : L¹m ph¸t bëi t¨ng cÇu, khi cÇu kh«ng kÌm theo sù gia t¨ng s¶n xuÊt, hµng ho¸, dÞch vô. VËy t¹o tiÒn th¸i qu¸ cña l­îng tiÒn tÖ diÔn ra trong bèi c¶nh nµy. 2.2. Nguyªn nh©n thø hai : L¹m ph¸t do t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, khi viÖc t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt lµm t¨ng gi¸ s¶n xuÊt. Cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n : T¨ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®Æc thï riªng cña s¶n xuÊt. T¨ng chi phÝ ph©n x­ëng. 3.Gi¶i ph¸t chèng l¹m ph¸t Ng©n hàng Nhà nước đ· mở đầu chiến dịch chống lạm ph¸t bằng một kỷ lục: kª 5-6 liều thuốc dồn dập trong thời gian kh«ng đầy 2 tuần: siết chặt vay chứng kho¸n, tăng l·i suất cơ bản, tăng tỉ lệ dự trữ bắt buộc, c«ng bố ph¸t hành tÝn phiếu bắt buộc, hạn chế vay tíi cấp vốn, hạn chế mua ngoại tệ… Nhưng c¸c tin xấu dồn dập đến từng ngày. Thị trường chứng kho¸n tụt dốc kh«ng phanh. Thị trường bất động sản đãng băng. C¸c doanh nghiệp và c¸c nhà thầu x©y dựng đồng loạt lªn tiếng về nguy cơ đ×nh đốn. Nh­ng vÊn dÒ phÝa trước Hàng loạt c©u hỏi đang đặt ra với c¸c cơ quan quản lý kinh tế vĩ m«, với c¸c nhà nghiªn cứu kinh tế trong và ngoài nước, và cả những người d©n đang hứng chịu dồn dập những “cơn b·o”. Trong số những điều đang xảy ra trªn thị trường, điều g× là tÊt yÕu và điÒu g× là kh«ng hợp lý? ®©u là những yếu tố chủ quan và đ©u là những yếu tố kh¸ch quan? Đ©u là những yếu tè “thực” và đ©u là những yếu tố do t©m lý g©y ra? ®©y là thời điểm mỗi thành viªn trong nền kinh tế cần phải b×nh tĩnh, kiªn định, nh×n xa, nh×n rộng, và tập hợp trÝ tuệ để tất cả cïng nhau vượt qua cơn b·o. Việt Nam là nước đi sau, lần lượt đi lại căn bệnh của một cơ thể kinh tế trưởng thành. Những bất ổn vĩ m« của kinh tế Việt Nam hiện nay chÝnh là c¸c chứng bệnh của "người lớn". Do đã, Việt Nam cần nh×n ra xung quanh, soi lại nền kinh tế, để nh×n nhận lại nhà nước nªn làm g× và kh«ng nªn làm g×. Ranh giới của nhà nước đến đ©u trong điều chỉnh.  Việt Nam cần cã ph©n tÝch kh¸ch quan, thấu đ¸o, học kinh nghiệm thế giới, đảm bảo hiệu quả, ph©n phối c«ng bằng, kh«ng v× duy tr× vị thế của DNNN nào đñ mà hi sinh những mục tiªu kh¸c cao hơn. Hiện cơ chế ph©n bổ đầu tư và ra quyết định đầu tư của Việt Nam yÕu ít căn cứ vào phương thức kinh tế mà chủ yếu là chÝnh trị và kh«ng phải kh«ng cã t¸c động của nhãm lợi Ých. VÝ dụ, những dự ¸n đầu tư liªn quan đến c¸c tập đoàn lớn, dự ¸n lớn, kh«ng phải ai cũng xin được. Với cơ chế ph©n bổ nguồn lực mất c«ng bằng như hiện nay, Việt Nam khã làm được trong đảm bảo hiệu quả dự ¸n đầu tư, một giải ph¸p l©u dài, căn cø cho t×nh trạng lạm ph¸t.  Gi¸m đốc nghiªn cứu Chương tr×nh giảng dạy Kinh tế Fulbright Việt Nam ph©n tÝch, ngay từ kh©u thiết kế, x©y dựng dự ¸n, phải cã "màng lọc" thẩm định, loại bỏ việc thiếu hiệu quả ngay từ đầu. Khi dự ¸n được triển khai, cần ¸p dụng c¸c biện ph¸p đ¸nh gi¸ hiệu quả kinh tế, x· hội, tài chÝnh qua cơ chế kiểm tra, gi¸m s¸t và thẩm định đầu tư c«ng. Nhà nước nªn x©y dựng một cơ quan độc lập như vậy với dự ¸n vượt qua ngưỡng đầu tư nào đấy.  Trong ph©n bổ nguồn lực, c¸c DNNN lu«n được ưu tiªn. Do đã tiến hành cổ phần hãa, nh­ng 20 năm qua, cơ cấu sở hữu kh«ng thay đổi bao nhiªu. Chỉ 20% tài sản của c¸c DNNN được tư nh©n hãa. Trong khi đã, đi đ«i với thay đổi cơ cấu sơ hữu là thay đổi động cơ, quản trị, mục tiªu, tr¸ch nhiệm, những thay đổi làm cho kinh tế ph¸t triển. Vấn đề kh«ng chỉ thắt chặt DNNN mà hoạt động kinh tế để quy luật kinh tế chi phối, không g©y biến dạng kinh tế, làm giảm hiệu quả. Với vai trß đầu tàu, bản th©n c¸c DNNN cũng phải đi tiªn phong trong hỗ trợ chống lạm ph¸t DNNN là đối tượng sử dụng vốn lớn của c¸c ng©n hàng. Trong t×nh h×nh hiện nay, c¸c DNNN cã thể xem xÐt nhượng bớt vốn ấy ra, tập trung cho lĩnh vực tư nh©n, tập trung cho DN nhỏ và vừa. Điều này phụ thuộc vào điều hành của nhà nước và tÝnh toµn vÑn của DN. Vừa qua, Việt Nam ¸p dụng chÝnh s¸ch tÝn dụng thắt chặt, trªn thực tế là làm khã cho doanh nghiÖp.  Để giải quyết về l©u dài, Õac giải ph¸p phải tÝnh đến hiệu quả, nguồn vốn đẩy vào nơi cần vốn. Nếu kh«ng sẽ g©y phản t¸c dụng, thắt kh«ng đóng chỗ.  Việt Nam cần tÝnh chỗ nào cần bơm, cần thu về, cần chặt với từng đối tượng và níi láng với từng đối tượng. C¸c chuyªn gia cho rằng, Việt Nam cần giải ph¸p cøng hơn về tư duy kinh tế, đảm bảo thực sự b×nh đẳng, kể cả hệ thống ng©n hàng, trong đã x©y dựng NHTM cổ phần mạnh hơn, chịu tr¸ch nhiệm với đồng vốn cao hơn. cã chuyển theo hướng đã, nền kinh tế mới tồn tại nổi. Chóng ta kh«ng thể cã c¸ch đi kh¸c. Ưu tiªn số 1: kh«i phục ổn định kinh tế vĩ m« những giải ph¸p ChÝnh phủ vừa đề ra về chủ trương cã nhiều vấn đề rất râ, trong đã cã những c¸i đ· được lường đÕn, đề ra từ cuối 2007.  Vấn đề nằm ở chỗ "thực hiện của Việt Nam chưa đồng bộ, chưa cã phối hợp và trọng t©m x¸c định chưa râ, dẫn đến kh«ng hiệu quả, đ«i khi kết quả tr¸i chiều nhau". Để giải quyết, điều quan trọng là Việt Nam phải cã "chỉ đạo thống nhất, chọn trọng t©m râ, giải quyết nhanh, hành động cụ thể, quyết đo¸n". Nh×n vào c¸c chÝnh s¸ch đến thời điểm này chóng ta vẫn chưa thấy dấu hiệu đ¸ng tin cậy. Những giải ph¸p, định hướng chưa thực sự triển khai thực tế.  "Giải quyết vấn đề lạm ph¸t lu«n đặt trong bài to¸n tổng thể, là ổn định tăng trưởng và bền vững"Ưu tiªn số một hiện nay là kh«i phục ổn định vĩ m« của nền kinh tế". Việt Nam cần triển khai hai loại giải ph¸p phục vụ mục tiªu l©u dài và trước mắt. Về l©u dài, Việt Nam phải n©ng hiệu quả của đầu tư lín; giảm bội chi ng©n s¸ch; và cải thiện thanh to¸n, giảm nhập siªu. Trước mắt, phải làm thế nào th¸o được ngòi, x¶ hơi bất động sản và củng cố, khôi phục lại hoạt động b×nh thường của thị trường chứng kho¸n. T×nh trạng bong bãng của thị trường BĐS cã mối liªn hệ như thế nào đối với lạm ph¸t gi¸ BĐS tăng do đầu cơ cộng với sự cho vay dễ d«i khi vốn khả dụng ng©n hàng nhiều. Việc này cïng với quy hoạch quản lý gi¸ đất đai kh«ng tốt dẫn đến cung cầu đất mét mÎ, cã yếu tố ảo, đẩy gi¸ lªn ở mức tr©n kh«ng. Sự mÐo mã này g©y rủi ro, ¸p lực lín lạm ph¸t, nếu kh«ng xử lý khÐo, sẽ tăng lạm ph¸t và đổ vỡ thị trường. Điều này cũng tương tự như trong thị trường chứng kho¸n. Trªn thực tế, nhãm giải ph¸p kh«ng chỉ là lạm ph¸t mà cßn chứng kho¸n (5 trong 19 điểm). Những giải ph¸p lồng ghép đã là giải ph¸p về b×nh ổn vĩ m« kh«ng chỉ lạm ph¸t.  Việt Nam phải "cứu nền kinh tế trước cứu thị trường chứng kho¸n. Nếu cứu TTCK mà kh«ng cứu được nền kinh tế th× việc cứu đã là kh«ng cần thiết". Cần con người kỹ trị và chuyªn m«n hãa cao Về cơ chế điều hành, hoạt động của NHNN và Bộ Tài chÝnh, tÝnh chuyªn m«n ho¸, tÝnh kĩ trị rất cao. Hệ thống chuyển tải th«ng tin, mệnh lệnh rất nhanh. Với hệ thống ấy cần con người tương thÝch. Trong khi đã, Việt Nam vẫn cßn rất thiếu. lập một nhãm, khoảng 5-10 người chuyªn m«n cao, cã kinh nghiệm thực tế trong điều hành tiền tệ, cã thể mời tư vấn nước ngoài nếu cần thiết, nằm ngay trong Bộ Tài chính, NHNN để tư vấn hàng ngày.  Khi có nhãm chuyªn gia, khả năng đưa gợi ý cã tÝnh tham vấn, được c©n nhắc, cã hệ thống và ph©n tÝch kỹ lưỡng sẽ tăng lªn.  , những người này phải cã kinh nghiệm, khả năng để kh©u nối c¸c ngành lại, vÝ dụ, đối với ngành tài chÝnh, ng©n hàng, bảo hiểm, khi hoạt động cần người hiểu nghề, cã kinh nghiệm xử lý mới đề xuất được. Nếu kh«ng nhãm tư vấn cũng chỉ mang tÝnh h×nh thức. Gần đ©y, một cơ quan về gi¸m s¸t tài chÝnh quốc gia đã được thành lập. việc này là đóng hướng, kịp thời, nhưng tuỳ vào nội dung giao cho, tr¸ch nhiệm, quyền hạn và mức độc lập đến đÒu mới cã thể xôt hiệu quả. Nếu kh«ng, mọi việc sẽ kh«ng cải thiện được là bao. Đ©y cũng là cơ sở để h×nh thành thªm những viện kh¸c. Đ©y kh«ng phải là bước cuối cïng của gi¸m s¸t mà tạo cơ sở h×nh thành nhãm kỹ trị, hệ thống th«ng tin cập nhật th«ng tin và ph©n tÝch, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế mở của Việt Nam, bất kÓ cơn sãng nhỏ của thị trường bªn ngoài cũng sẽ t¸c động. Cần cã hệ thống cảnh b¸o và tiếp nhận cảnh b¸o sớm Nhấn mạnh tầm quan trọng của c«ng t¸c dự b¸o, phản biện và xử lý th«ng tin, c¸c chuyªn gia chia sẻ nhận xÐt Việt Nam vẫn cßn bị động trong xử lý, Việt Nam đ· kh«ng tiếp nhận, xử lý đầy đủ, cặn kẽ. Cảnh b¸o kịp thời nhưng 2 c¸i kia yếu nªn mới dẫn đến hậu quả hiện nay.nếu c¸ch đ©y 6 th¸ng, Việt Nam cã biện ph¸p đóng, kịp thời, t×nh h×nh kh¸c hơn rất nhiều. Điều quan trọng là cã hệ thống cảnh b¸o sớm và tiếp nhận cảnh b¸o sớm và năng lực thực hiện c¸c ph©n tÝch. Quan s¸t chÝnh s¸ch hiện nay, Việt Nam thiếu hẳn đội ngũ kỹ trị. Nằm sau quyết định của NHNN, Bộ Tài chÝnh thiếu ph©n tÝch đầy đủ, chÝnh x¸c, bài bản. Những quyết định được đưa ra dựa trªn th«ng tin kh«ng đầy đủ, thiếu hệ thống, dẫn đến cảm tÝnh. Kh«ng cã nghiªn cứu, c¸c biện ph¸p định lượng hoặc hành chÝnh thường được ¸p dụng. Định lượng rất nguy hiểm vµ cần hiểu liều thuốc bao nhiªu là đủ. Thiếu khu«n khổ ph©n tÝch chÝnh s¸ch đằng sau sẽ đưa con số định lượng, đóng hoặc sai, dẫn đến hệ quả tiªu cực. Để giải quyết hậu quả này, ChÝnh phủ lại đưa ra quyết định định lượng..., dẫn đến một vòng trßn luẩn quẩn. M«i trường hiện nay, cả trong nước và bªn ngoài đều rất động, biến đổi nhanh. Nếu Việt Nam kh«ng cí hệ thống cảnh b¸o, tiếp nhận cảnh b¸o sớm và ph©n tÝch s©u th× sẽ khã lường. Chóng ta sẽ kh«ng phải đợi một vài th¸ng cã phản hồi mà thấy ngay hậu quả, Hiện nay, NHNN và Bộ Tài chÝnh cã nghe nhưng khả năng phản hồi, giải quyết, xử lý còn chậm chạp. Ng©n hàng Nhà nước - "Độc lập kh«ng đến từ văn bản giấy tờ" Cơ chế của Việt Nam chưa đảm bảo thực hiện đồng bộ với sức mạnh đ¸ng lẽ phải cã. Bản th©n hoạt động của NHNN cũng chưa mang tÝnh độc lập. NHNN hiện là cơ quan hành chÝnh nhà nước với tất cả c¸c ràng buộc. "Thiếu độc lập nhưng NHNN lại được giao thiªn chức đề xuất và thực hiện chÝnh s¸ch tiền tệ", V× thế, NHNN khã độc lập, khã kiªn quyết và cã chÝnh s¸ch đủ sức nặng.  Đ©y cũng là một trong những nội dung được bàn thảo trong sửa luật về ng©n hàng. Tuy nhiªn, độc lập phải được hiểu theo một c¸ch tương đối, ở mức độc lập để điều hành đóng là một ng©n hàng trung ương. Kh«ng thể có chuyện độc lập hoàn toàn được. bản th©n nhà nước cã cho độc lập, NHNN cũng "kh«ng d¸m độc lập". Những chỉ tiªu kinh tế đan xen nhau, chỉ tiªu ng©n hàng phụ thuộc vào nhiều chỉ tiªu kinh tế kh¸c. Do đã, độc lập chỉ trong từng vấn đề. Trong những lĩnh vực phải cã phối hợp điều hành chung th× kh«ng độc lập làm g×, Cần phải n©ng tÝnh đại diện trong NHNN lªn. Ở Mỹ, Cục Dự trữ liên bang có 12 ng©n hàng, đại diện cho 12 vïng. Mỗi ng©n hàng cã 9 thành viªn, trong đã chỉ cã 3 từ đại diện ngành ng©n hàng. Nhiệm kỳ của Thống đốc Ng©n hàng kÐo dài 14 năm, nhiều hơn nhiệm kỳ của những người cã quyền lực, đảm bảo tÝnh độc lập.  "Độc lập kh«ng đến từ văn bản giấy tờ mà từ thiết kế thể chế, hệ thống và nội dung. ch­¬ng III kÕt luËn Tãm l¹i, trong t×nh h×nh hiÖn nay cÇn cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp trong viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vi m« vµ vÜ m« cña nhµ n­íc (gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò th©m hôt ng©n s¸ch, chÊn chØnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®iÒu hµnh tèt gi¸ c¶ vµ l­u th«ng hµng ho¸,..) ®Ó ®¶m b¶o võa t¨ng tr­ëng kinh tÕ võa kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc tèt nhÊt. TµI LIÖU THAM KH¶O 1 Gi¸o tr×nh kinh tÕ vÜ m« 2. Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ 3. Kinh tÕ kinh tÕ häc Samulson 4. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam Môc lôc ._.