Thực trạng kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty cổ phần Đổi mới và Phát triển INDE

Ch­¬ng I lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i d.N.T.M 1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i (DNTM) 1. 1.1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i ¶nh h­ëng tíi KÕ to¸n B¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong DNTM Kinh doanh th­¬ng m¹i vµ giai ®o¹n sau cïng cña chu kú t¸i s¶n xuÊt, nh»m ®­a s¶n phÈm tíi tay ng­êi tiªu dïng, phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt còng nh­ tiªu dïng cña hä. Th­¬ng m¹i ®­îc hiÓu lµ bu«n b¸n, tøc lµ mua hµng ho¸ ®Ó b¸n ra kiÕm lêi, thu tiÒn råi l¹i tiÕp tôc mua hµng b¸n ra nhiÒu h¬n. Nh­ vËy, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i t¸ch biÖt h¼n kh«ng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm, s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ë ®©u; nã chØ lµ ho¹t ®éng trao ®æi l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô dùa trªn sù tho¶ thuËn vÒ gi¸ c¶. Trong ®iÒu kiÖn chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay, vai trß ho¹t ®éng cña th­¬ng m¹i ngµy cµng cã ý nghÜa vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp còng nh­ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong Doanh ngiÖp. ë ®©y ta chØ xÐt ®Õn c«ng t¸c b¸n hµng - ho¹t ®éng chÝnh t¹o ra lîi nhuËn cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng phi s¶n xuÊt, nh­ chóng ta ®· biÕt, l­u th«ng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ nh­ng gi¸ trÞ còng kh«ng n»m ngoµi qu¸ tr×nh l­u th«ng. ChÝnh ho¹t ®éng l­u th«ng bu«n b¸n ®· kÕt nèi ®­îc thÞ tr­êng gÇn xa, kh«ng chØ ë trong n­íc mµ cßn ë c¶ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §iÒu nµy ®· gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn phån thÞnh cña mét quèc gia. 1.1.2. Kh¸i niÖm, vai trß cña b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp: 1.1.2.1 Kh¸i niÖm Qu¸ tr×nh b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn kinh doanh tõ vèn hµng ho¸ sang vèn b»ng tiÒn vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ kinh doanh th­¬ng m¹i. Qu¸ tr×nh b¸n hµng hoµn tÊt khi hµng ho¸ ®· giao cho ng­êi mua vµ ®· thu ®­îc tiÒn b¸n hµng. Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh b¸n hµng nh­ sau: - §ã lµ sù mua b¸n cã tho¶ thuËn: doanh nghiÖp ®ång ý b¸n vµ kh¸ch hµng ®ång ý mua, ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. - Doanh nghiÖp giao cho kh¸ch hµng mét l­îng hµng ho¸ vµ nhËn ®­îc tõ kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn hoÆc mét kho¶n nî. Kho¶n tiÒn nµy ®­îc gäi lµ doanh thu b¸n hµng, dïng ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh. - C¨n cø vµo sè tiÒn hay kho¶n nî mµ kh¸ch hµng chÊp nhËn tr¶ ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. - ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh lµ x¸c ®Þnh phÇn chªnh lÖch gi÷a mét bªn lµ doanh thu thuÇn víi mét bªn lµ toµn bé chi phÝ ®· bá ra. Sè chªnh lÖch ®ã biÓu hiÖn “l·i” hoÆc “lç”. X¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh cña doanh nghiÖp, c¸c ®Þnh nghÜa vô mµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®èi víi Nhµ n­íc, lËp c¸c quÜ t¹o ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt. Ngoµi ra viÖc x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh cßn lµ c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch cho k× kinh doanh tiÕp theo, ®ång thêi nã còng lµ sè liÖu cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng quan t©m nh­ c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c ng©n hµng… 1.1.2.2 Vai trß cña b¸n hµng vµ x¸c ®inh kÕt qu¶ b¸n hµng Trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng vai trß cña kÕ to¸n r©t quan träng. Nã ph¶n ¸nh t×nh h×nh vËn ®éng cña hµng ho¸, ho¹t ®éng b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. C¸c th«ng tin mµ kÕ to¸n còng kh«ng chØ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp mµ cßn lµ ®èi t­îng liªn quan nh­ c¸c nhµ ®Çu t­, c¬ quan thuÕ, chñ nî ... Th«ng tin kÕ to¸n gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp n¾m v÷ng ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, sù biÕn ®éng cña nã, thiÕt lËp sù c©n ®èi gi÷a mua vµo víi tiªu thô, t×m ra nh÷ng ph­¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cÇn thùc hiÖn tèt vµ ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô sau: - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ t×nh h×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. Ngoµi kÕ ho¹ch tæng hîp trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n, kÕ to¸n cßn ph¶n theo dâi, ghi chÐp vÒ sè l­îng, kÕt cÊu chñng lo¹i hµng ®· b¸n, ghi chÐp doanh thu b¸n hµng tõng nhãm, mÆt hµng, theo tõng ®¬n vÞ trùc thuéc. - TÝnh to¸n ®óng trÞ gi¸ vèn cña hµng ®· b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ c¸c kho¶n chi phÝ nh»m x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ b¸n hµng. - KiÓm tra t×nh h×nh tiªu thô tiÒn b¸n hµng vµ qu¶n lý tiÒn b¸n hµng. §èi víi hµng ho¸ b¸n chÞu cÇn ph¶i më sæ s¸ch ghi chÐp theo tõng kh¸ch hµng, tøng l« hµng, sè tiÒn kh¸ch hµng nî, thêi h¹n vµ t×nh h×nh c«ng nî... - Cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, trung thùc, ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ phôc vô cho viÖc kÞp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.1.3. Yªu cÇu qu¶ lý ®èi víi c«ng t¸c b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. * §èi víi c«ng t¸c b¸n hµng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp lµ thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kh«ng nh÷ng cÇn b¸n ®­îc hµng ho¸ mµ ph¶i b¸n ®­îc nhiÒu th× míi cã kh¶ n¨ng thu ®­îc doanh lîi cao, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn. T¨ng nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô (b¸n ®­îc nhiÒu hµng víi thêi gian ng¾n) sÏ t¨ng nhanh vßng quay vèn l­u ®éng, tiÕt kiÖm vèn, tr¸nh ph¶i sö dông c¸c nguån vèn nh­ vèn vay, vèn chiÕm dông... ®¶m b¶o thu håi nhanh. Trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, viÖc cung cÊp s¶n phÈm kÞp thêi ®óng qui c¸ch phÈm chÊt ... sÏ gióp doanh nghiÖp ®ã hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Tõ ®ã, ta thÊy trong c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: - N¾m b¾t, theo dâi kÞp thêi chÆt chÏ tõng ph­¬ng thøc b¸n. - VÒ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n trong kú: ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i gi¸ vèn hµng xuÊt kho bao gåm gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ thu mua cña sè hµng ®· xuÊt kho. §©y lµ c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh. - VÒ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: thuéc lo¹i chi phÝ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, do vËy cÇn ph©n bæ cho tõng lo¹i hang ho¸ vµ cã biÖn ph¸p gi¶m thiÓu tèi ®a. - VÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n vµ thêi h¹n thanh to¸n. Tuú thuéc vµo tõng kh¸ch hµng, tõng lo¹i hµng ho¸ mµ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n (b»ng tiÒn mÆt, sÐc...) vµ thêi h¹n thanh to¸n sao cho hîp lý ®¶m b¶o thu håi vèn ®¶m b¶o chi phÝ. - VÒ gi¸ b¸n vµ doanh thu: ph¶i sö dông gi¸ b¸n nh­ mét c«ng cô c¹nh tranh, t¨ng sè l­îng hµng b¸n ra, t¨ng doanh thu. * §èi víi c«ng t¸c x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng: KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ phÇn thu nhËp lín nhÊt (so víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng bÊt th­êng ) víi bÊt kú doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nµo. Vµ nÕu c«ng t¸c b¸n hµng ®­îc qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ, hîp lý vµ khoa häc tÊt yÕu sÏ cã ®­îc kÕt qu¶ b¸n hµng cao. §ång thêi ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c, yªu cÇu ®Æt ra lµ viÖc x¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng, ph©n bæ chi phÝ hîp lý cho sè hµng cßn l¹i cuèi kú vµ kÕt chuyÓn chi phÝ cho hµng tiªu thô trong kú. 1.1.4 Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. §Ó qu¶n lý mét c¸ch tèt nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÈn kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng hay h×nh thøc së h÷u nµo ®Òu ph¶i sö dông ®ång thêi hµng lo¹t c¸c c«ng cô qu¶n lý kh¸c nhau trong ®ã kÕ to¸n ®­îc coi lµ c«ng cô h÷u hiÖu. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nh­ sau: - Mét lµ ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ta, tÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n ra vµ c¸c chi phÝ nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp - Hai lµ cung cÊp th«ng tin kÞp thêi vÒ t×nh h×nh b¸n hµng phôc vô cho l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i. - Ba lµ kiÓm tra tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch b¸n hµng, kÕ ho¹ch lîi nhuËn, Nh­ vËy, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ c«ng t¸c quan träng cña doanh nghiÖp nh»m x¸c ®Þnh sè l­îng vµ gi¸ trÞ cña l­îng hµng ho¸ b¸n ra còng nh­ doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Song ®Ó ph¸t huy ®­îc vai trß vµ thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô ®· nªu trªn ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n thËt khoa häc, hîp lý; ®ång thêi c¸n bé kÕ to¸n ph¶i n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1.2. Néi dung cña tæ chøc c«ng t¸c KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ BÁN HÀNG 1.2.1 KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n. 1.2.1.1 Néi dung gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ vèn hµng b¸n lµ gi¸ gèc cña s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô dÞch vô ®· tiªu thu trong kú. Cô thÓ bao gåm: toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh gåm gi¸ vèn hµng xuÊt kho, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng ®· b¸n. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ ®­a ®i b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i,trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ mua ph©n bæ cho hµng b¸n. Trong ®ã nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ mua cña hµng b¸n kh«ng cã gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo, cßn nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua cña hµng b¸n ra bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo. 1.2.1.2 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n Ph­¬ng ph¸p 1: * Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: Theo ph­¬ng ph¸p nµy hµng ho¸ xuÊt kho ch­a ghi sæ. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè tån ®Çu kú vµ sè nhËp trong kú kÕ to¸n tÝnh ®­îc gi¸ b×nh qu©n cña hµng ho¸ theo c«ng thøc: §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn = Gi¸ thùc tÕ hh tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ hh nhËp trong kú - Gi¸ thùc tÕ hh cßn cuèi kú Tõ ®¬n gi¸ b×nh qu©n ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ h2 xuÊt kho=Sè l­îng h2 xuÊt kho x §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho lµ ®Ò c¶ trong kú cã ­u ®iÓm lµ t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n, dÔ lµm nh­ng cã mÆt h¹n chÕ lµ: Ph¶i cuèi kú míi tÝnh ®­îc, do ®ã ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã sè mÆt hµng kh«ng lín, h¹ch to¸n ®¬n gi¶n. * Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n liªn hoµn (cßn gäi lµ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp) VÒ c¬ b¶n ph­¬ng ph¸p nµy gièng ph­¬ng ph¸p trªn nh­ng ®¬n gi¸ b×nh qu©n ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú vµ ®¬n gi¸ tõng lÇn nhËp trong kú. Cø sau mçi lÇn nhËp kho th× l¹i tÝnh l¹i gi¸ trÞ thùc tÕ b×nh qu©n sau lÇn nhËp ®ã. Vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt lÇn sau lÇn nhËp ®ã Gi¸ thùc tÕ h2 xuÊt kho = Sè l­îng h2 xuÊt kho x §¬n gi¸ b×nh qu©n tr­íc khi xuÊt Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n kh«ng ph¶i chê ®Õn cuèi th¸ng míi x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ xuÊt kho ®Ó h¹ch to¸n. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµy cho ta gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt kho chÝnh x¸c nhÊt so víi gi¸ mua. Tuy nhiªn c¸ch tÝnh nµy phøc t¹p chØ phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i hµng ho¸ vµ sè lÇn nhËp kh«ng nhiÒu. Nh­ vËy ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho. §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n dÔ lµm nh­ng kh«ng chÝnh x¸c, ®Æc biÖt trong tr­êng hîp gi÷a hai kú h¹ch to¸n liªn tiÕp cã sù biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶ mua vµo. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã bé m¸y kÕ to¸n ®¬n gi¶n, ho¹t ®éng kinh doanh víi qui m« nhá. Ph­¬ng ph¸p 2: Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO) Trong ®iÒu kiÖn gi¶ ®Þnh r»ng hµng ho¸ nµo nhËp kho tr­íc sÏ ®­îc xuÊt tr­íc vµ gi¸ thùc tÕ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña sè hµng thuéc c¸c lÇn nhËp tr­íc nh©n víi sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho t­¬ng øng. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp qu¶n lý cao vÒ ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n, thêi gian... nã gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu vµ lîi nhuËn t­¬ng øng. Ph­¬ng ph¸p 3: Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ nhËp sau xuÊt tr­íc (LIFO) B¶n chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy còng nh­ ph­¬ng ph¸p FIFO nh­ng lµm ng­îc l¹i. Gi¶ ®Þnh r»ng hµng nµo nhËp sau sÏ ®­îc xuÊt tr­íc tiªn víi ®¬n gi¸ lµ ®¬n gi¸ cña lÇn nhËp t­¬ng øng. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ gi¸ mua biÕn ®éng m¹nh qua c¸c lÇn nhËp. Do ®ã ®Ó h¹ch to¸n t¨ng thu nhËp th× doanh nghiÖp sÏ ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµy khi gi¸ ®Çu vµo gi¶m dÇn vµ ng­îc l¹i. Nãi chung, hai ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc vµ nhËp sau xuÊt tr­íc sÏ cung cÊp nh÷ng gi¸ trÞ chÝnh x¸c cña hµng ho¸ xuÊt kho trong nhiÒu tr­êng hîp linh ®éng kh¸c nhau nh­ng nã l¹i g©y khã kh¨n cho viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ tån kho còng nh­ viÖc tæ chøc kho. Do ®ã ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i mÆt hµng, viÖc nhËp - xuÊt kho theo l« lín vµ kh«ng th­êng xuyªn. Ph­¬ng ph¸p 4: Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, hµng ho¸ nhËp kho tõng l« theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo gi¸ ®ã kh«ng quan t©m ®Õn thêi gian nhËp xuÊt. Ph­¬ng ph¸p nµy ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ tõng l« hµng xuÊt nh­ng c«ng viÖc rÊt phøc t¹p ®ßi hái thñ kho ph¶i n¾m ®­îc chi tiÕt tõng l« hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông cho c¸c lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao nhËp theo l« vµ ®­îc b¶o qu¶n riªng theo tõng l« cña mçi lÇn nhËp. ViÖc lùa chän ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng hãa xuÊt kho ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong c¸c niªn ®é kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh so s¸nh ®­îc cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Mçi mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®Òu cã néi dung, ­u nh­îc ®iÓm kh¸c nhau. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, kh¶ n¨ng nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n, yªu cÇu qu¶n lý còng nh­ ®iÒu kiÖn trang bÞ ph­¬ng tiÖn kü thuËt xö lý th«ng tin ®Ó ®¨ng ký mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thÝch hîp. 1.2.1.3 Chøng tõ kÕt to¸n sö dông 1.2.1.4 Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n sö dông TK 632 vµ mét sè TK liªn quan kh¸c nh­ TK111, TK 112 1.2.1.5 S¬ ®å kÕ to¸n * H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n trong DN ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn S¬ ®å h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n TK 911 TK 632 TK 156 KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô trong kú TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt trùc tiÕp t¹i kho trong kú Gi¸ vèn cña hµng xu©t trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n x­ëng TK 156 TK 157 Gi¸ vèn cña hµng göi b¸n ®¹i lý ký göi ®· b¸n ®­îc * H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n trong DN ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú S¬ ®å h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn tån kho ®Çu kú KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ho¸ cßn l¹i cuèi kú TK 156 TK 632 TK 156 TK 157 TK 157 KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng cßn göi b¸n, ký göi cuèi kú K/C trÞ gi¸ vèn hµng göi b¸n ch­a b¸n ®­îc ®Çu kú TK 911 TK 611 KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú K/C gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú 1.2.2 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng 1.2.2.1 C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n * C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ®ang thùc hiÖn c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng sau: + B¸n bu«n qua kho §©y lµ h×nh thøc b¸n bu«n mµ hµng ho¸ b¸n ®­îc xuÊt ra tõ kho cña doanh nghiÖp. Theo ph­¬ng thøc nµy cã 2 h×nh thøc b¸n bu«n: - B¸n bu«n qua kho b»ng c¸ch giao hµng trùc tiÕp - B¸n bu«n qua kho b»ng c¸ch chuyÓn th¼ng hµng + B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng §©y lµ h×nh thøc b¸n bu«n mµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i sau khi mua hµng, nhËn hµng mua vÒ kh«ng nhËp kho mµ chuyÓn th¼ng cho bªn mua. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc: - B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng kh«ng tham gia thanh to¸n. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp kh«ng tham gia vµo viÖc thanh to¸n tiÒn mua hµng b¸n hµng víi ng­êi mua, ng­êi b¸n. Doanh nghiÖp chØ thùc hiÖn viÖc m«i giíi: sau khi t×m ®­îc nguån hµng, tho¶ thuËn gi¸ c¶ sè l­îng (dùa trªn c¬ së gi¸ c¶ sè l­îng trong ®¬n ®Æt hµng cña ng­êi mua) doanh nghiÖp tiÕn hµnh bµn giao hµng ngµy t¹i kho hay ®Þa ®iÓm giao hµng cña ng­êi b¸n vµ ng­êi mua cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n víi ng­êi b¸n chø kh«ng ph¶i víi doanh nghiÖp. Nh­ vËy, hµng ho¸ trong tr­êng hîp nµy kh«ng thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp ®­îc h­ëng hoa hång m«i giíi. - B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng cã tham gia thanh to¸n. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i sau khi mua hµng chuyÓn hµng ®i b¸n th¼ng cho bªn mua t¹i mét ®Þa diÓm ®· tho¶ thuËn. Hµng ho¸ lóc nµy vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. ChØ khi bªn mua thanh to¸n hoÆc khi doanh nghiÖp nhËn ®­îc giÊy biªn nhËn hµng vµ bªn mua chÊp nhËn thanh to¸n th× hµng ho¸ ®­îc x¸c nhËn lµ tiªu thô. Trong tr­¬ng hîp nµy, doanh nghiÖp tham gia thanh to¸n víi c¶ hai bªn: Thu tiÒn b¸n hµng cña ng­êi mua vµ tr¶ tiÒn mua hµng cho ng­êi b¸n. + Ph­¬ng thøc b¸n lÎ §©y lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng ®­îc thùc hiÖn theo 3 h×nh thøc: - H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn tËp trung - H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp - H×nh thøc b¸n hµng tr¶ gãp + Ph­¬ng thøc b¸n hµng qua ®¹i lý - §èi víi bªn giao ®¹i lý: Hµng giao cho ®¬n vÞ ®¹i lý vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp vµ ch­a x¸c dÞnh lµ ®· b¸n. Doanh nghiÖp chØ h¹ch to¸n vµo doanh thu khi nhËn ®­îc tiÒn to¸n cña bªn nhËn ®¹i lý hoÆc ®· ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm nép thuÕ GTGT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (nÕu cã) trªn tæng gi¸ trÞ hµng göi b¸n ®· tiªu thô mµ kh«ng ®­îc trõ ®i phÇn hoa hång ®· tr¶ cho bªn nhËn ®¹i lý. Kho¶n hoa hång doanh nghiÖp ®· tr¶ coi nh­ lµ phÇn chi phÝ b¸n hµng ®­îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 641. - §èi víi bªn nhËn ®¹i lý: Sè hµng nhËn ®¹i lý kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh­ng doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm ph¶i b¶o qu¶n, gi÷ g×n, b¸n hé. Sè hoa hång ®­îc h­ëng lµ doanh thu trong hîp ®ång b¸n hé cña doanh nghiÖp. + Ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng Tr­êng hîp nµy kh¸c víi c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng trªn lµ ng­êi mua kh«ng tr¶ b»ng tiÒn mµ tr¶ b»ng vËt t­, hµng ho¸. ViÖc trao ®æi hµng ho¸ th­êng cã lîi cho c¶ hai bªn v× nã tr¸nh ®­îc viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn, tiÕt kiÖm ®­îc vèn l­u ®éng, ®ång thêi vÉn tiªu thô ®­îc hµng ho¸. Theo ph­¬ng thøc nµy c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ mµ c¸c doanh nghiÖp ®· ký kÕt víi nhau, hai bªn tiÕn hµnh trao ®æi hµng ho¸ cña m×nh cho nhau trªn c¬ së ngang gi¸. Trong tr­êng hîp nµy hµng göi ®i coi nh­ b¸n vµ hµng nhËn vÒ coi nh­ mua. * Ph­¬ng thøc thanh to¸n: ViÖc thanh to¸n tiÒn hµng ®­îc tiÕn hµnh theo nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau nh­ng chñ yÕu lµ c¸c h×nh thøc sau: - Thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt, b»ng ph­¬ng thøc ®æi hµng. Ph­¬ng thøc nµy cã ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ kho¶ng thêi gian tõ lóc ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ giao nhËn hµng tíi lóc thanh to¸n tiÒn hµng r¸t ng¾n (cã thÓ lµ ®ång thêi). - Thanh to¸n chËm: H×nh thøc nµy cã ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ tõ khi giao hµng tíi lóc thanh to¸n tiÒn hµng cã mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh (tuú thuéc vµo hai bªn mua b¸n). - Thanh to¸n qua ng©n hµng: H×nh thøc nµy ®­îc trÝch chuyÓn vèn tõ tµi kho¶n ng­êi ph¶i tr¶ sang tµi kho¶n ng­êi ®­îc h­ëng th«ng qua ng©n hµng vµ ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho ng©n hµng. Sau khi ng­êi b¸n thùc hiÖn giao hµng xong, b¶n th©n ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua ký ph¸t ®Õn ng©n hµng, ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh chi tr¶. §ång tiÒn ph¸t sinh lµ ®ång tiÒn ghi sæ chø kh«ng ph¶i lµ ®ång tiÒn thùc tÕ. H×nh thøc nµy bao gåm thanh to¸n b»ng sÐc, uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu. X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ ®«n ®èc thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ N­íc, cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho nh÷ng bé phËn cã liªn quan ®ång thêi ®Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi ho¹t ®éng tiªu thô, thu nhËp vµ ph©n phèi kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp. 1.2.2.2 Néi dung cña Doanh thu vµ ®iÒu kiÖn ghi nhËn Doanh thu * Néi dung cña Doanh thu Doanh thu: Lµ tæng c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®­îc trong kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u. Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc hay sÏ thu ®­îc tõ c¸c giai ®o¹n vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh­ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng (ch­a cã thuÕ GTGT nÕu doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ) bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã) mµ c¬ së kinh doanh ®­îc h­ëng. Tr­êng hîp doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i qui ®æi ngo¹i tÖ ra ®ång ViÖt nam theo tØ gi¸ thùc tÕ ph¸t sinh hoÆc tØ gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thi tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô kinh tÕ. Doanh thu b¸n hµng lµ chØ tiªu quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n. Doanh thu b¸n hµng nÕu ®­îc thu ®Çy ®ñ, kÞp thêi sÏ gãp phÇn thóc ®Èy vµ t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh kinh doanh sau. * Doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n tÊt c¶ n¨m ®iÒu kiÖn sau: a) Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ng­êi mua; b) Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh­ ng­êi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸; c) Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n; d) Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng; e) X¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng 1.2.2.3 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®inh Doanh thu Doanh thu bán hàng được xác định bằng tổng số doanh thu sau khi trừ đi các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và doanh thu hàng đã bán bị trả lại. Nếu Doanh nghiệp áp dụng tính thuế GTGT phải nộp theo phương pháp khấu trừ thì doanh thu bán hàng là doanh thu chưa tính thuế GTGT và doanh thu sử dụng "Hóa đơn GTGT". Nếu Doanh nghiệp áp dụng tính thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán hàng là doanh thu có tính thuế GTGT và Doanh nghiệp sử dụng "Hóa đơn bán hàng thông thường" 1.2.2.4 Chứng từ sử dụng Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô b¸n hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng víi ng­êi mua ph¶i cã chøng tõ phï hîp ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh tiªu thô vµ thanh to¸n ®ång thêi lµm c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n sau nµy. KÕ to¸n tr­ëng cÇn h­íng dÉn nh©n viªn kÕ to¸n sö dông hãa ®¬n, chøng tõ bao gåm: hãa ®¬n GTGT, hãa ®¬n b¸n hµng, hãa ®¬n tù in, phiÕu thu vµ c¸c chøng tõ ®Æc thï kh¸c. §èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, khi b¸n hµng hãa, dÞch vô ph¶i sö dông "Hãa ®¬n GTGT" do Bé tµi chÝnh ph¸t hµnh (trõ tr­êng hîp ®­îc dïng chøng tõ ghi gi¸ thanh to¸n lµ gi¸ cã thuÕ GTGT). §èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, khi b¸n hµng hãa, dÞch vô ph¶i sö dông "Hãa ®¬n b¸n hµng" do Bé tµi chÝnh ph¸t hµnh. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n doanh thu th× hãa ®¬n b¸n hµng, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé, chøng tõ tÝnh thuÕ, … lµ nh÷ng chøng tõ gèc cÇn l­u gi÷ mét c¸ch khoa häc vµ an toµn. §©y còng chÝnh lµ c¨n cø x¸c ®Þnh vµ ghi sæ kÕ to¸n liªn quan. 1.2.2.5 Tài khoản sử dụng §Ó theo dâi doanh thu tiªu thô trong kú, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n: + Tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp thùc hiÖn trong 1 kú kÕ to¸n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõu c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô sau: * B¸n hµng: B¸n s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ b¸n hµng ho¸ mua vµo. * Cung cÊp dÞch vô: Thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn theo hîp ®ång trong mét kú hoÆc trong nhiÒu kú kÕ to¸n nh­ cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, du lÞch…. Tµi kho¶n 511 sau khi kÕt chuyÓn cuèi kú kh«ng cã sè d­. Tµi kho¶n nµy cã 5 TK cÊp hai: + Tµi kho¶n 5111: Doanh thu b¸n hµng ho¸ + Tµi kho¶n 5122: Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm + Tµi kho¶n 5113: Doanh thu cung cÊp dÞch vô + Tµi kho¶n 5114: Doanh thu trî cÊp trî gi¸ + Tµi kho¶n 5117 : Doanh thu BÊt ®éng s¶n ®o thÞ - Tµi kho¶n 512: Doanh thu néi bé: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô dÞch vô tiªu thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng 1 c«ng ty, tæng c«ng ty .... h¹ch to¸n toµn nghµnh. Tµi kho¶n nµy më ba TK cÊp hai: + Tµi kho¶n 5121: Doanh thu néi bé hµng ho¸ + Tµi kho¶n 5122: DT néi bé thµnh phÈm + Tµi kho¶n 5123: DT néi bé cung cÊp dÞch vô Và các tài khoản khác có liên quan (TK 111, TK 112, TK 131, TK 333...) 1.2.2.6 S¬ ®å kÕ to¸n TK911 TK511 TK 111,112,113 TK521,531,532 ThuÕ GTGT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, bÞ gi¶m gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i (3) KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, bÞ gi¶m gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ph¸t sinh trong kú (2) Doanh thu b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i bÞ gi¶m gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ThuÕ GTGT ®Çu ra (1) Doanh thu B¸n hµng (4) KÕt chuyÓn Doanh thu thuÇn KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng cung cÊp dÞch vô chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ TK 511 TK 33311 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng cung cÊp dÞch vô chÞu GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp TK 511 (4) ThuÕ GTGT Ph¶i nép (1) Doanh thu b¸n hµng cung cÊp dÞch vô chÞu thuÕ GTGT (2) Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i bÞ gi¶m gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i (3) KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, bÞ gi¶m gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ph¸t sinh trong kú TK911 (4) KÕt chuyÓn Doanh thu thuÇn TK3331 TK111,112,131 TK521,531,532 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) ThuÕ GTGT PhÝ hoa hång b¸n hµng ®¹i lý ph¶i tr¶ Doanh thu b¸n hµng ®¹i lý KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng ®¹i lý ®· b¸n ®­îc XuÊt hµng giao cho ®¬n vÞ nhËn b¸n hµng ®¹i lý TK133 TK3331 TK155,156 TK157 TK632 TK511 TK111,112,131 TK641 KÕ to¸n b¸n hµng ®¹i lý TK3331 ThuÕ GTGT Tr¶ tiÒn b¸n hµng TiÒn b¸n hµng ®¹i lý ph¶i tr¶ cho chñ hµng D.thu hoa hång b¸n ®¹i lý TK511 (2) Khi quyÕt to¸n hµng ®¹i lý ®· b¸n (1) Khi nhËn hµng ®¹i lý ®Ó b¸n TK003 TK331 TK111,112,131 KÕ to¸n nhËn b¸n hµng ®¹i lý (3) KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¸t sinh trong kú ThuÕ GTGT b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i ThuÕ GTGT ®Çu ra TK33311 (2) D. thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (1) Doanh thu b¸n hµng néi bé (4) KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn TK512 TK111,112,136 TK531 TK911 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng néi bé chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ThuÕ GTGT ph¶i nép theo pp trùc tiÕp TK911 D.thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i D.thu b¸n hµng néi bé chÞu thuÕ GTGT theo p/ph¸p trùc tiÕp KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn TK512 TK111,112,136 TK531 TK3331 KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng néi bé chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp KÕt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¸t sinh trong kú ThuÕ GTGT hµng nhËn tr¶ vÒ ThuÕ GTGT hµng xuÊt trao ®æi TK111,112 Sè tiÒn chªnh lÖch ®· ®­îc thanh to¸n thªm Sè tiÒn chªnh lÖch tr¶ thªm Gi¸ trÞ hµng nhËn ®æi vÒ Doanh thu xuÊt hµng ®i trao ®æi TK111,112 TK156… TK131 TK511 TK3331 TK133 KÕ to¸n doanh thu hµng ®æi hµng kh«ng t­¬ng tù chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ TK111,112 Sè tiÒn chªnh lÖch ®· ®­îc thanh to¸n thªm Sè tiÒn chªnh lÖch tr¶ thªm Gi¸ trÞ hµng nhËn ®æi vÒ kh«ng chÞu thuÕ GTGT Doanh thu hµng xuÊt ®æi kh«ng chÞu thuÕ GTGT TK111,112 TK156… TK131 TK511 KÕ to¸n doanh thu hµng ®æi hµng kh«ng t­¬ng tù (tr­êng hîp hµng xuÊt ®æi vµ hµng nhËn ®æi vÒ kh«ng chÞu thuÕ GTGT) 1.2.3 KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ Doanh thu 1.2.3.1 Néi dung cña c¸c kho¶n gi¶m trõ Doanh thu C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh­: chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, ... C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu lµ tÝnh c¬ së ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú kÕ to¸n. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh, theo dâi chi tiÕt, riªng biÖt trªn nh÷ng tµi kho¶n kÕ to¸n phï hîp, nh»m cung cÊp th«ng tin ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i lµ kho¶n doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín. Gi¶m gi¸ hµng b¸n lµ kho¶n tiÒn gi¶m trõ cho ng­êi mua do hµng b¸n bÞ kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng qui c¸ch, hoÆc kh«ng ®óng thêi h¹n... Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ gi¸ trÞ khèi l­îng hµng ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i hoÆc tõ chèi thanh to¸n. 1.2.3.2 Chøng tõ sö dông 1.2.3.3 Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu hµng b¸n sö dông c¸c TK sau: TK 521 “ ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i”, TK 531 “Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i”, TK 532 “Gi¶m gi¸ hµng b¸n”, vµ c¸c TK kh¸c cã liªn quan nh­ TK 111, 112, 331.... 1.2.3.4 S¬ ®å kÕ to¸n a. TÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: TK 511,512 s¬ ®å h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu TK 131,1368 TK 111,112 Trõ vµo sè tiÒn ng­êi mua cßn nî Thanh to¸n b»ng tiÒn cho ng­êi mua Tæng sè gi¶m gÝa hµng b¸n DT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (c¶ thuÕ VAT) Gi¶m gi¸ hµng b¸n trong kú (kh«ng cã thuÕ GTGT) Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ThuÕ GTGT t­¬ng øng víi sè gi¶m gi¸ hµng b¸n, DT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK 531 TK 532 TK 3331 K/C gi¶m gi¸ hµng b¸n, DT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK 511,512 TK 131,1368 TK 111,112 Trõ vµo sè tiÒn ng­êi mua cßn nî Thanh to¸n b»ng tiÒn cho ng­êi mua Tæng sè gi¶m gÝa hµng b¸n DT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (c¶ thuÕ VAT) Gi¶m gi¸ hµng b¸n trong kú (kh«ng cã thuÕ GTGT) Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK 531 TK 532 K/C gi¶m gi¸ hµng b¸n, DT hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i b. TÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: 1.2.4 KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng 1.2.4.1. Néi dung Chi phÝ b¸n hµng CPBH lµ kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh l­u th«ng, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô nh­ chi phÝ bao gåm s¶n phÈm, b¶o qu¶n hµng ho¸, qu¶ng c¸o... Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, chi phÝ b¸n hµng cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Chi phÝ nh©n viªn: lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn ®ãng gãi, b¶o qu¶n.... vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng theo qui ®Þnh. - Chi phÝ vËt liÖu bao b×: lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó bao gãi s¶n phÈm, hµng ho¸; chi phÝ vËt liÖu dïng cho b¶o qu¶n bèc v¸c nhiªn liÖu cho vËn chuyÓn s¶n phÈm... - Chi phÝ dông cô ®å dïng: lµ c¸c chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô, ®å dïng ®o l­êng, tÝnh to¸n.... trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô nh­ nhµ kho, cöa hµng... - Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, hµng ho¸: gåm c¸c kho¶n chi phÝ bá ra ®Ó söa ch÷a, b¶o hµnh s¶n phÈm, hµng ho¸ trong thêi gian qui ®Þnh vÒ b¶o hµnh nh­ tiÒn l­¬ng, vËt liÖu... - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm c¸c chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho kh©u tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô nh­: chi phÝ thuª TSC§, thuª kho, thuª b·i, vËn chuyÓn... - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: gåm c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn nh­: chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi nghÞ, chi phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm.... 1.2.4.2 Chøng tõ sö dông._.