Thực trạng hoạt động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty TNHH công nghệ phẩm Thăng Long

n xuất kinh doanh một cách có hiệu quả và đem lại lợi nhuận cao nhất. Để tổ chức sản xuất được hiệu quả cao nhất thì doanh nghiệp cần phải quan tâm đến nhiều yếu tố trong đó vấn đề quản lý và sử dụng vốn được coi là vấn đề quan trọng hàng đầu. Trong điều kiện kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp trong nước với nhau đặc biệt là với các doanh nghiệp nước ngoài như hiện nay đòi hỏi trong quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần phải biết phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ của mình một cách có hiệu quả nhất, mỗi doanh nghiệp cần phải tính đến hiệu quả của mỗi đồng vốn bỏ ra. Vốn kinh doanh gồm có hai loại vốn cố định và vốn lưu động. Vốn lưu động luôn vận động trong suốt quá trình kinh doanh, nó đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được diễn ra liên tục chính vì vậy mà việc tổ chức quản lý và sử dụng vốn lưu động ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế là mức sống của người dân cũng được nâng cao, trong đó thực phẩm là một trong những mặt hàng mà nhu cầu cũng như yêu cầu về chất lượng cũng ngày một nâng cao. Công ty công nghệ phẩm Thăng Long mới được thành lập trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam hội nhập vào kinh tế thế giới chính vì vậy Công ty cũng có những thuận lợi và khó khăn riêng. Hiện nay trên thị trường có nhiều các sản phẩm cùng loại nhưng không rõ nguồn gốc, chất lượng kém được bầy bán trên thị trường làm mất lòng tin khách hàng ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của công ty cũng như khả năng cạnh tranh trên thị trường. Trước tình hình đó ban lãnh đạo Công ty cần có những biện pháp hợp lý như: đổi mới công nghệ, thay đổi kiểu dáng mẫu mã sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm giá thành tăng khả năng cạnh tranh. Muốn làm được điều đó công ty cần có vốn và sử dụng nguồn vốn đó một cách hiệu quả nhất. Trong quá trình học tập và thực tập tại Công ty Công nghệ phẩm Thăng Long em nhận thấy vấn đề vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động là quan trọng hơn cả, nó quyết định đến hiệu quả kinh doanh của công ty, chính vì vậy em đã lựa chọn chuyên đề này để tìm hiểu. Do trình độ và thời gian có hạn nên em rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý của thầy cô hướng dẫn để chuyên đề được hoàn thiện và đầy đủ hơn. Em xin chân thành cảm ơn GS. TS Nguyễn Văn Nam cùng các thầy cô giáo trong khoa tài chính doanh nghiệp cũng như cán bộ của công ty Công nghệ phẩm Thăng Long đã tạo điều kiện và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập. CHƯƠNG 1 VỐN LƯU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP I. Vốn lưu động và nguồn hình thành vốn lưu động của doanh nghiệp 1 Vốn lưu động của doanh nghiệp 1.1 Khái niệm và đặc điểm chung của vốn lưu động. 1.1.1 Khái niệm: Trong nền kinh tế thị trường nếu coi mỗi nền kinh tế như một cơ thể sống thì mỗi doanh nghiệp được coi là một tế bào của cơ thể sống ấy. Để thực hiện quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần có ba yếu tố cơ bản sau: + Tư liệu lao động + Đối tượng lao động + Sức lao động Để sản xuất tạo ra sản phẩm hàng hoá thì cần phải có sự kết hợp của ba yếu tố trên, khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh ta phải cần một lượng tiền ứng trước để thực hiện quá trình sản xuất đó về các đối tượng lao động được gọi là vốn lưu động hay nói cách khác là tài sản lưu động. Tài sản lưu động thường xuyên luân chuyển trong quá trình kinh doanh theo chu kỳ ngắn hạn. Tài sản lưu động khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh thì không thay đổi hình thái ban đầu. Giá trị của nó được dịch chuyển dần vào giá trị của sản phẩm, và được thu hồi dần khi sản phẩm được tiêu thụ. Còn đối tượng lao động như: nguyên vật liệu, bán thành phẩm chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất, không giữ nguyên trạng thái vật chất ban đầu, giá trị của nó được chuyển toàn bộ một lần vào giá trị của sản phẩm. Các đối tượng lao động thông qua quá trình chế biến để tạo thành các sản phẩm như Quặng biến thành phôi thép, Đá thành vôi hay đất thành gạch… Đối tượng lao động xét về hình thái biểu hiện vật gọi là tài sản lưu động,xét về hình thái giá trị được gọi là vốn lưu động của doanh nghiệp Trong doanh nghiệp người ta thường chia tài sản lưu động thành hai loại. + Tài sản lưu động sản xuất + Tài sản lưu động lưu thông Vì biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động nên sự vận động của vốn lưu động luôn chịu sự chi phối bởi những đặc điểm của tài sản lưu động Tài sản lưu động sản xuất bao gồm các đối tượng lao động như nguyên vật liệu và các tư liệu dự trữ cho sản xuất, các sản phẩm dở dang, phụ tùng thay thế, bán thành phẩm đang nằm trong khâu dự trữ sản xuất hoặc sản xuất chế biến Tài sản lưu động lưu thông: bao gồm các sản phẩm, thành phẩm chờ tiêu thụ, các loại vốn bằng tiền, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản chi phí chờ kết chuyển, chi phí trả trước Đối với doanh nghiệp thương mại dịch vụ thuần thuý thì chỉ có tài sản lưu động lưu thông không có tài sản lưu động sản xuất. Do đặc thù loại hình doanh nghiệp này không sản xuất mà họ chỉ mua đi bán lại để kiếm lời thông qua chênh lệch giá. Trong quá trình sản xuất kinh doanh các tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông luôn vận động thay thế và chuyển hoá lẫn nhau đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành liên tục và thuận lợi. Trong điều kiện nền kinh tế hàng hoá tiền tệ để hình thành các tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông, các doanh nghiệp phải bỏ ra một số vốn đầu tư ban đầu nhất định, số vốn ứng trước này gọi là vốn lưu động của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Đặc điểm của vốn lưu động: Vốn lưu động của doanh nghiệp luôn vận động, thay đổi hình thái biểu hiện và trải qua ba giai đoạn T-----H…………SX……..H’- T’ Đối với các doanh nghiệp thương mại thì công thức sẽ là: T – H – T’ với T’ > T Sự vận động của vốn lưu động trải qua các giai đoạn và chuyển hoá từ hình thái ban đầu làtiền tệ sang hình thái vật tư hàng hoá và cuối cùng quay trở lại hình thái tiền tệ, đây được gọi làsự tuần hoàn của vốn lưu động. Qúa trình này diễn ra liên tục lập đi lập lại có tính chất chu kỳ và được gọi là quá trình chu chuyển của vốn lưu động. Qua một chu kỳ sản xuất vốn lưu động đã hòan thành một vòng chu chuyển. Giái đoạn 1: T –H Bắt đầu vòng tuần hoàn, vốn lưu động dưới hình thaí tiền tệ ứng trước được dùng để mua sắm các đối tượng lao động dự trữ cho sản xuất. Như vậy ở giai đoạn đầu vốn lưu động chuyển từ hình thái tiền tệ sang hình thái vật tư hàng hoá. Giai đoạn hai: H…….SX ……H’ Giai đoạn này doanh nghiệp tiến hành sản xuất khi có yếu tố đầu vào, các vật tư hàng hoá dự trữ được đưa dần vào phục vụ sản xuất, qua quá trình sản xuất các sản phẩm được tạo ra, vốn lưu động đã vận động liên tục vàchuyển đổi các hình thái khác nhau và cuối cùng chuyển sang hình thái vốn thành phẩm. Giai đoạn ba: H’…….T’ Hàng hoá được bán ra doanh nghiệp thu được tiền về và vốn lưu động đã từ hình thái vốn thành phẩm chuyển sang hình thái vốn tiền tệ. Kết thúc giai đoạn này vốn lưu động hoàn thành một vòng chu chuyển. Trong thực tế sản xuất kinh doanh vốn lưu động không diễn ra theo một mô hình cố định nào cả mà chúng thường đan xen lẫn nhau theo từng đặc điểm của mỗi doanh nghiệp. Trong khi một bộ phận của vốn lưu động được chuyển từ khâu dự trữ sản xuất vào quá trình sản xuất thì một bộ phận khác lại chuyển hoá từ hình thái vốn hàng hoá thành phẩm sang giai đoạn hình thái vốn tiền tệ. Vốn lưu động chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất kinh doanh, khi tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh vốn lưu động được chuyển hoá toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm hàng hoá đồng thời được thu hồi lại sau một chu kỳ sản xuất kinh doanh và vốn lưu động cũng hoàn thành vòng chu chuyển. Do quá trình sản xuất diễn ra một cách thường xuyên liên tục vì vậy tuần hoàn của vốn lưu động cũng được lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của vốn lưu động. Từ đặc điểm trên đặt ra cho công ty thực hiện công tác quản lý cần phải chú ý như: Phân bổ vốn lưu động ở các khâu kinh doanh hợp lý, trong mỗi khâu kinh doanh lại được chia ra nhiều thành phần nên công tác quản lý phải chặt chẽ đến từng khâu từng thành phần. Phải đảm bảo hiệu quả sử dụng và khả năng thu hồi vốn cao Vốn lưu động được luân chuyển theo từng vòng tuần hoàn lien tiếp nên mục tiêu của doanh nghiệp là phải tăng được vòng quay của vốn. để tăng hiệu quả sử dụng vốn lưu động, muốn vậy thì sản phẩm làm ra phải tiêu thụ được trong thời gian ngắn nhất để đảm bảo thu hồi được vốn và thanh toán các khoản nợ và các chi phí bán hàng cần thiết và đạt được chu kỳ kinh doanh như mong muốn. 1.1.1.2. Phân loại vốn lưu động của doanh nghiệp: Để có thể quản lý, sử dụng vốn lưu động có hiệu quả mỗi doanh nghiệp cần phải tiến hành phân loại vốn lưu động theo các tiêu thức khách nhau. Việc phân loại này sẽ giúp các nhà quản lý doanh nghiệp biết được những ưu nhược điểm của cách phân bổ vốn lưu động cho từng loại mà từ đó có khắc phục hợp lý Vốn lưu động của doanh nghiệp được phân loại như sau. + Phân loại theo hình thức biểu hiện: có hai loại Vốn bằng tiền và nợ phải thu: là bộ phận vốn lưu động không biểu hiện bằng hình thái hiện vật bao gồm: Tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân Hàng, các khảon vốn trong thanh toán, tiền ở các khoản phải thu, các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn. Vốn vật tư hàng hoá là các khoản vốn lưu động cóhình thái biểu hiện bằng hiện vật cụ thể như nguyên, nhiên vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm. Đây là cách phân loại giúp cho doanh nghiệp cócơ sở để tính toán kiểm tra kết quả tối ưu của vốn lưu động để dự thảo những quyết định tối ưu về mức tận dụng số vốn lưu dộng đã bỏ ra, mặt khác nó cũng là cơ để đánh giá khả năng thanh toán của doanh nghiệp. + Phân loại theo vai trò của từng loại vốn lưu động trong sản xuất kinh doanh: có thể phân thành ba loại như sau. Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất: là số vốn cần thiết bao gồm giá trị các loại vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ. Trong đó: Vốn về nguyên vật liệu chính là các loại vật tư dự trữ dùng trong sản xuất khi tham gia vào quá trình sản xuất để tạo ra thực thể của sản phẩm hàng hoá. Vật liệu phụ là các loại vật tư dự trữ dùng trong sản xuất góp phần hoàn thành sản phẩm chứ nó không hợp thành thực thể chủ yếu của sản phẩm, ví dụ như bao bì đóng gói, hay trong sản xuất giầy da thì Da là sản phẩm chính còn Chỉ khâu, Keo dán là sản phẩm phụ. Vốn về nhiên liệu là các loại nhiên liệu dự trữ có giá trị dùng trong sản xuất chế tạo sản phẩm. Vốn phụ tùng thay thế bao gồm giá trị các loại phụ tùng dùng để thay thế mỗi khi sửa chữa tài sản cố định.. Vốn công cụ dụng cụ là giá trị các tư liệu lao động có giá trị thấp thời gian sử dụng ngắn, không đủ tiêu chuẩn là tài sản cố định Vốn trong khâu sản xuất: là số vốn cần thiết để từ khi đưa vật tư dự trữ vào sản xuất cho đến khi tạo ra sản phẩm, bao gồm: Vốn sản phẩm dở dang: là giá trị những sản phẩm dở dang trong quá trình sản xuất xây dựng hoặc đang nằm trên dây chuyền chờ sản xuất chế biến tiếp. Vốn bán thành phẩm: là giá trị các sản phẩm dở dang đã hoàn thành một trong nhiều giai đoạn chế biến nhất định nhưng chưa thành phẩm. Vốn chi phí trả trước: Là những khoản chi phí đã chi ra trong kỳ nhưng có tác dụng cho nhiều kỳ sản xuất tiếp theo vì vậy mà chưa tính hết chi phí vào một kỳ và sẽ được phân bổ dần vào chi phí cho các kỳ tiếp theo. Vốn trong khâu lưu thông: là số vốn cần thiết kể từ khi thành phẩm nhập kho cho đến khi tiêu thụ hết dản phẩm thu được tiền bán hang như: - Vốn thành phẩm: là biểu hiện bằng tiền của số sản phẩm hoàn thành nhập kho và đang chuyển bị cho việc tiêu thụ sản phẩm. - Vốn bằng tiền: bao gồm các khoản tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng …. - Vốn trong khâu thanh toán: đó là những khoản phải thu, khoản tạm ứng phát sinh trong quá trình mua bán vật tư hàng hoá và thanh toán nội bộ. - Vốn về các khoản đầu tư ngắn hạn và các khoản thế chấp, ký quỹ ngắn hạn. Cách phân loại này giúp cho ta thấy được vai trò và sự phân bổ của vốn lưu động trong từng khâu trong quá trình sản xuất, từ đó có biện pháp điều chỉnh cơ cấu vốn hợp lý và đem lại hiệu quả cao nhất. 1.1.1.3 Cơ cấu vốn lưu động của doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu vốn lưu động + Cơ cấu vốn lưu động: Cơ cấu vốn lưu động phản ánh các thành phần và mối quan hệ tỷ lệ giữa thành phần vốn lưu động chiếm trong tổng số vốn lưu động của doanh nghiệp. Mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau thì có cơ cấu vốn lưu động khác nhau. Việc phân tích cơ cấu vốn lưu động giúp cho doanh nghiệp thấy được tình hình phân bổ tỷ trọng của mỗi khoản vốn trong quá trình sản xuất, từ đó xác định đúng trọng điểm và biện pháp quản lý vốn lưu động một cách cóhiệu quả và phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi doanh nghiệp, việc thay đổi cơ cấu vốn lưu động trong các thời kỳ khác nhau thì có ảnh hưởng khác nhau có thể là tích cực hoặc cũng có thể là tiêu cực. việc phân tích kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp theo các tiêu thức phân loại khách nhau sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm riêng về số vốn lao động mà mình đang quản lý và sử dụng, từ đó xác định đúng các trọng điểm riêng về số vốn lao động mà mình đang quản lý có hiệu quả hơn. + Nhân tố ảnh hưởng: Cơ cấu vốn lưu động chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố khác nhau như: Các nhân tố về cung ứng vật tư, các nhân tố về mặt sản xuất, các nhân tố về mặt thanh toán… Nhóm về nhân tố sản xuất: + Chu kỳ sản phẩm có ảnh hưởng rất lớn đến tỷ trọng vốn sản phẩm dở dang tức là chu kỳ sản phẩm càng dài thì lượng vốn ứng ra cho sản phẩm dở dang càng lớn + Đặc điểm của quy trình công nghệ; sản phẩm càng phức tạp thì vốn ứng ra càng lớn. + Đặc điểm tổ chức sản xuất: nếu doanh nghiệp tổ chức sản xuất đồng bộ, các khâu cung cấp và sản xuất kết hợp một cách hợp lý sẽ giảm bớt một lượng dự trữ vật tư sản phẩm dở dang. - Các nhân tố mua sắm vật tư: nơi mua vật tư càng xa thì lượng dự trữ vật tư, thành phẩm càng lớn. Phụ thuộc vào điều kiện giao thông Phụ thuộc vào khả năng cung cấp của thị trường Nhân tố thanh toán: Nếu phương thức thanh toán hợp lý kịp thời thì sẽ giảm khoản phải thu Nếu vốn phải thu lớn sẽ ảnh hưởng đến khả năng sản xuất của doanh nghiệp. .Nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp: Trong quá trình sản xuất kinh doanh thì vốn lưu động có một vai trò hết sức quan trọng, doanh nghiệp luôn phải duy trì một lượng vốn cần thiết. Mỗi doanh nghiệp phải chọn cho mình một cơ cấu nguồn vốn tối ưu để giảm thiểu chi phí sử dụng vừa đảm bảo sự an toàn cho doanh nghiệp. Để tổ chức quản lý các nguồn tài trợ người ta phải dựa vào các tiêu thức phân loại khách nhau Vốn lưu động được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, có ba cách phân loại chủ yếu sau. 1.1.2.1 Phân loại theo quan hệ sở hữu về vốn: có hai loại + Vốn chủ sở hữu: là nguồn vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp có quyền sở hữu, sử dụng và chi phối bao gồm: Vốn điều lệ cho chủ sở hữu đầu tư, vốn tự bổ xung từ lợi nhuận và các quỹ của doanh nghiệp, vốn do nhà nước tài trợ. Vốn chủ sở hữu được xác định là phần vốn còn lại trong tài sản của doanh nghiệp sau khi trừ đi nợ phải trả. Các khoản nợ; là các khoản vốn lưu động được hình thành từ vốn vay các NHTM, các tổ chức tài chính khác thông qua phát hành trái phiếu, các khoản nợ khách hàng chưa thanh toán, doanh nghiệp có quyền sử dụng chi phối trong một thời gian nhất định. Đây là cách phân loại giúp doanh nghiệp có biện pháp quản lý vốn lưu động một cách chặt chẽ, từ đó xác định được đâu là nguồn vốn lưu động phải trả lãi từ đó đề ra kế hoạch sử dụng vốn lưu động một cách hợp lý có hiệu quả. 1.1.2.2 Phân loại theo thời gian huy động vốn Theo tiêu thức này người ta chia nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp thành hai loại đó là: Nguồn vốn lưu động thường xuyên và Nguồn vốn lưu động tạm thời. Khi đó mối quan hệ giữa vốn lưu động và nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp được thể hiện qua công thức sau: Nguồn vốn lưu động = nguồn thường xuyên + nguồn tạm thời Nguồn vốn lưu động thường xuyên: Là nguồn mang tính ổn định và dài hạn bao gồm vốn chủ sở hữu và các khoản vay dài hạn để tài trợ cho nhu cầu vốn lưu động thường xuyên và cần thiết của doanh nghiệp bao gồm: các khoản dự trữ về nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, thành phẩm. Nguồn vật liệu thường xuyên càng lớn thì doanh nghiệp càng chủ động trong tổ chức đảm bảo vốn cho doanh nghiệp. Công thức xác định nguồn vốn lưu động thường xuyên NVLĐ TX =NVTX – GTCL của TSCĐ và các khâu đầu tư dài hạn khác Trong đó: NVTX(nguồn vốn thường xuyên)=NV CSH + nợ dài hạn GTCL của TSCĐ và các khâu đầu tư dài hạn khác =NGTSC Đ – KHLK+ các khoản đầu tư và đầu tư dài hạn khác Nguồn vốn lưu động tạm thời: là nguồn vốn có tình chất ngắn hạn, chủ yếu đáp ứng nhu cầu tạm thời về vốn lưu động phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nguồn vốn này bao gồm: các khoản vay ngắn hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, các khoản phải trả cho người khác, các khoản phải trả phải nộp cho ngân sách nhà nước… Công thức tính Nguồn vốn lưu động tạm thời =Tổng TS - nguồn vốn thường xuyên hoặc = TSLĐ-NVLĐTX Cách xác định này giúp cho doanh nghiệp quản lý xem xét hoạt động của các nguồn vốn lưu động một cách phù hợp về thời gian để nâng cao hiệu quả tổ chức và sử dụng vốn lưu động, giúp cho nhà quản lý lập kế hoạch tài chính trong tương lai, trên cơ sở đó xác định quy mô số lượng vốn lưu động cần thiết để lựa chọn nguồn vốn lưu động nào có hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên mỗi cách phân loại đều có ưu và nhược điểm vì thế người quản lý phải lựa chọn hình thức huy động sao cho chi phí huy động ít nhất, rủi ro ít nhất đem lại hiệu quả kinh tế lớn nhất. 1.1.2.3 Phạm vi huy động vốn: được chia làm hai loại Theo cách phân loại này vốn lưu động của doanh nghiệp được hình thành từ hai nguồn là: Nguồn vốn bên trong và Nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp. + Nguồn vốn bên trong doanh nghiệp: là nguồn vốn đước huy động từ bản thân của doanh nghiệp bao gồm: vốn từ lợi nhuận để lại, các quỹ của doanh nghiệp các khoản thu từ nhượng bán thanh lý tài sản… Sử dụng triệt để nguồn vốn bên trong tức là doanh nghiệp đã phát huy được tính chủ động trong quản lý và sử dụng vốn lưu động của mình. + Nguồn vốn bên ngoài: là các khoản vốn được huy động từ bên ngoài doanh nghiệp bao gồm: vốn liên doanh, vốn vay các ngân hàng thương mại, vốn của các tổ chức tín dụng khác, thông qua phát hành trái phiếu, nợ người cung cấp, nợ khách hàng và các khoản nợ khác. Huy động vốn từ các hình thức vay vốn của ngân hàng, phát hành trái phiếu .. sẽ tạo cho doanh nghiệp một cơ cấu tài chính linh hoạt hơn, mặt khác có thể làm gia tăng doanh lợi vốn chủ sở hữu rất nhanh nếu mức doanh lợi tổng vốn đạt được cao hơn chi phí sử dụng vốn. Trong đó cách huy động từ ngân hàng hay phát hành trái phiếu giúp cho doanh nghiệp có nguồn vốn lớn, cách huy động này phù hợp với loại hình doanh nghiệp có quy mô lớn. Cách phân loạI này giúp cho các nhà quản lý tài chính có biện pháp thích hợp để khai thác, sử dụng tối đa mọi nguồn vốn lưu động hiện có của doanh nghiệp. Nhu cầu vốn lưu động và phương pháp xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp 1.1.3.1 Nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp: Nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp thể hiện số vốn tiền tệ cần thiết mà doanh nghiệp phải trực tiếp ứng ra để hình thành một lượng dự trữ hàng tồn kho như: vật tư, sản phẩm dở dang, thành phẩm hoặc hàng hoá và các khoản cho khách hàng nợ sau khi khách hàng đã sử dụng khoản tín dụng của người cung cấp Số vốn lưu động doanh nghiệp trực tiếp ứng ra tuỳ thuộc vào nhu cầu vốn lưu động của từng thời điểm kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Trong công tác quản lý vốn lưu động, một vấn đề quan trọng là phải xác định được nhu cầu vốn lưu động thường xuyên tương ứng với quy mô và điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp. Nhu cầu vốn lưu động phụ thuộc vào nhiều yếu tố, dưới đây là một số yếu tố cơ bản: - Nhân tố về tính chất ngành nghề kinh doanh, mức độ hoạt động của doanh nghiệp. - Nhâ tố về mua sắm vật tư và tiêu thụ sản phẩm - Nhân tố về chính sách của doanh nghiểp trong tiêu thụ, tín dụng và tài chính tiền tệ - Nhân tố về giá cả vật tư. 1.1.3.2 Phương pháp xác định nhu cầu vốn lưu động. Nội dung cơ bản của phương pháp này là căn cứ vào các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lượng vốn doanh nghiệp phải ứng ra để xác định nhu cầu về vốn lưu động thường xuyên. Tuỳ theo điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mỗi doanh nghiệp khác nhau cóthể áp dụng các phương pháp khác nhau để xác định nhu cầu vốn lưu động, dưới đây là hai phương pháp chủ yếu thường được áp dụng + Xác định vốn lưu động của doanh nhiệp theo phương pháp trực tiếp. Phương pháp này căn cứ chủ yếu vào những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lượng vốn mà doanh nghiệp phải ứng ra để xác định nhu cầu vốn lưu động thường xuyên. Việc xác định nhu cầu vốn lưu động theo phương pháp này có thể xác định theo công thức sau: Nhu cầu vốn lưu động =Mức dự trữ hàng tồn kho + các khoản phải thu (khách háng) – Các khoản phải trả.(nhà cung cấp). + Phương pháp gián tiếp: Phương pháp này chủ yếu dựa vào vốn lưu động bình quân năm báo cáo, nhiệm vụ sản xuất kinh doanh năm kế hoạch và khả năng tăng tốc độ luân chuyển vốn lưu động năm kế hoạch để xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp năm kế hoạch. Công thức: Vnc =VLĐo.M1/Mo(1+ - t%) Vnc: nhu cầu vốn lưu động năm kế hoạch hàng năm tính toán. M1/Mo: Tổng mức luân chuyển vốn lưu động năm kế hoạch và năm báo cáo t%: tỷ lệ tăng giảm số ngày luân chuyển vốn lưu động năm kế hoạch so với năm báo cáo. VLĐo: số dư bình quân vốn lưu động năm báo cáo. t% = (K1 – Ko)/Ko x 100% K1.Ko: kỳ luân chuyển vốn lưu động năm kế hoạch và năm báo cáo. Vai trò của vốn lưu động trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Hiệu quả sử dụng vốn lưu động là chỉ tiêu chất lượng phản ánh tổng hợp những biện pháp quản lý hợp lý về kỹ thuật, về tổ chức sản xuất cũng như quản lý toàn bộ các hoạt động khác của doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thúc đẩy doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển. Vốn lưu động giữ một vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Vốn lưu động đảm bảo duy trì sự thường xuyên liên tục của quá trình sản xuất kinh doanh từ khâu mua sắm vật tư đến việc tiến hành tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Chất lượng sản phẩm sản xuất ra càng cao, các biện pháp quản lý càng hợp lý thì doanh nghiệp sử dụng vốn càng có hiệu quả, lợi nhuận thu được càng nhiều hơn, hoàn vốn nhanh hơn và quy mô vốn ngày càng mở rộng hơn. Để đáp ứng nhu cầu của thị trường cũng như nhu cầu tài chính khác, vốn lưu động có thể giúp doanh nghiệp thay đổi chiến lược sản xuất kinh doanh một cách dễ dàng và có lợi nhất. Vốn lưu động là bộ phận quan trọng trong tổng vốn kinh doanh. Vốn lưu động thường chiếm nhiều sự quan tâm hơn vốn cố định vì vì vốn lưu động phát sinh hang ngày hàng giờ trong sản xuất kinh doanh. Do đặc điểm của vốn lưu động là chuyển một lần giá trị vào sản phẩm cho nên nó là nhân tố chính cấu thành nên giá của sản phẩm vì thế quản lý tốt vốn lưu động sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí giá thành và tăng sức cạnh tranh của sản phẩm Vốn lưu động có ảnh hưởng lớn đến việc thiết lập chiến lược sản xuất kinh doanh, sự vận chuyển của vốn lưu động diễn ra trong toàn bộ vòng tuần hoàn của chu kỳ sản xuất kinh doanh, quá trình này diễn ra liên tục và đồng thời nên doanh nghiệp cũng dễ dàng quản lý quá trình này. Đối với doanh nghiệp thương mại thì vốn lưu động giúp doanh nghiệp có thể dự trữ hàng hoá lúc khan hiếm tăng khả năng cạnh tranh và tận dụng được cơ hội đáp ứng được nhu cầu khách hàng được kịp thời và đúng lúc, vốn lưu động sẽ quyết định trực tiếp đến quy mô sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn lưu động giữ một vai trò quan trọng trong tổng vốn kinh doanh, do đặc điểm vốn lưu động phát sinh và vận động hàng ngày thậm chí hàng giờ trong sản xuất kinh doanh nên nó luôn được ưu tiên so với vốn cố định Hiệu quả sử dụng vốn lưu động là mối quan hệ giữa kết quả đạt được trong quá trình khai thác sử dụng vốn lưu động vào hoạt động sản xuất kinh doanh với lượng vốn lưu động mà doanh nghiệp bỏ ra. Để đảm bảo cho doanh nghiệp tiến hành sản xuất diễn ra một cách liên tục thì doanh nghiệp cũng cần phải có đủ một lượng vốn lưu động phù hợp để duy trì hoạt động đó. Một doanh nghiệp sử dụng vốn lưu động có hiệu quả thì lượng vốn ứ đọng trong mỗi khâu là thấp nhất, đồng thời giảm được chi phí sử dụng vốn, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Hơn nữa sự chu chuyển của nguồn vốn nhanh hơn làm tăng lợi nhuận và doanh thu của công ty. Hiệu quả sử dụng vốn tốt thì nhu cầu vốn sẽ giảm, điều nay có nghĩa là các nguồn tài trợ cũng giảm công ty sẽ tiết kiệm được khoản chi phí sử dụng vốn nhưng quan trong hơn là quá trình kinh doanh được liên tục duy trì năng lực hoạt động cũng như khả năng thu lợi nhuận trong năm. Nếu doanh nghiệp sử dụng vốn tốt có hiệu quả thì vòng quay vốn sẽ tăng lên, đây là điều kiện để công ty tăng doanh thu, tăng lợi nhuận Tóm lại xuất phát từ vai trò của của vốn lưu động trong hoặt động sản xuất kinh doanh, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong mỗi doanh nghiệp là rất cần thiết nó quyết định đến hiệu quả và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Từ đó đặt ra cho nhà quản lý không chỉ quản lý vốn lưu động tốt mà phải sử dụng chúng một cách có hiệu quả hợp lý để giảm chi phí hạ giá thành sản phẩm, thúc đẩy tiêu thụ hàng hoá làm tăng lợi nhuận. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tổ chức quản lý và sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp. Chúng ta có thể dùng các chỉ tiêu sau để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán Để đánh giá khả năng thanh toán của doanh nghiệp có thể dùng hệ thống các chỉ tiêu về khả năng thanh toán. Đối với nhà quản lý doanh nghiệp thông qua hệ số này có thể thấy được năng lực thanh toán, hoàn trả các khoản nợ. Đối với chủ nợ có thể thấy được độ an toàn của các khoản cho vay Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn: Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn là mối quan hệ giữa tài sản ngắn hạn và các khoản nợ ngắn hạn, hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn thể hiện mức độ đảm bảo của tài sản lưu động với nợ ngắn hạn Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn = Tổng tài sản lưu động/Tổng nợ ngắn hạn Hệ số khả năng thanh toán tức thời: Chỉ tiêu này tính đến khả năng thanh toán những khoản nợ đến hạn cần thanh toán ngày lập tức, chỉ số này >=1 cho biết doanh nghiệp có một lượng tiền mặt đủ để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn, tuy nhiên chỉ tiêu này cao trong thời gian dài thể hiện đồng tiền không luân chuyển, khả năng sinh lời kém. Công thức: = Hệ số khả năng thanh toán tức thời = vốn bằng tiền nợ ngắn hạn Hệ số khả năng thanh toán nhanh: Chỉ tiêu này phản ánh khả năng thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp trong thời gian ngắn Hệ số khả năng thanh toán nhanh=(TSLĐ-Hàng tồn kho)/Nợ ngắn hạn Chỉ tiêu này nhỏ doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong thanh toán công nợ. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động Chỉ tiêu đánh giá tốc độ luân chuyển vốn lưu động Việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm vốn lưu động được biểu hiện trước hết ở tốc độ luân chuyển vốn lưu động của doanh nghiệp. Vốn lưu động luân chuyển càng nhanh thì hiệu suất sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp càng cao và ngược lại. tốc độ luân chuyển vốn lưu động được thể hiện bằng hai chỉ tiêu chính là: số vòng quay vốn lưu động và kỳ luân chuyển vốn Số vòng quay vốn lưu động được thực hiện trong một thời kỳ nhất định thường tính cho một năm. Công thức: L=M/VLĐ L: số vòng quay của vốn lưu động trong năm M: Tổng mức luân chuyển vốn lưu động trong năm VLĐ: Vốn lưu động bình quân trong kỳ Kỳ luân chuyển vốn lưu động phản ánh số ngày để thực hiện một vòng quay vốn lưu động. K=360/L hay K=VLĐbp x 360/Doanh thu thuần K: kỳ luân chuyển vốn lưu động Sự luân chuyển vốn lưu động nhanh hay chậm phản ánh tình hình tổ chức các mặt hàng dự trữ, sản xuất, tiêu thụ của doanh nghiệp tốt hay không. Vòng quay của vốn càng nhanh thì kỳ luân chuyển vốn càng được rút ngắn, chứng tỏ vốn lưu động được sử dụng có hiệu quả. Số vốn lưu động bình quân trong kỳ được tính theo phương pháp bình quân số vốn lưu động trong từng quý hoặc từng tháng. Vốn lưu động bình quân trong kỳ kế hoạch chính là nhu cầu vốn lưu động trong kỳ. Còn đối với vốn lưu động bình quân thực tế thì như sau: VLĐbq năm=Tổng số dư bình quân các quý trong năm/số quý trong năm. Vòng quay vốn lưu động có ý nghĩa rất quan trọng có thể giúp doanh nghiệp giảm được lượng vốn lưu động cần thiết, tiết kiệm được vốn lưu động cũng có nghĩa là giảm được chi phí sử dụng vốn nâng cao khả năng cạnh tranh Mức tiết kiệm vốn lưu động do tăng tốc độ luân chuyển: Khi tốc độ vốn lưu động luân chuyển nhanh doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô kinh doanh mà không cần tăng thêm về quy mô vốn lưu động Ta có công thức tính mức tiết kiệm vốn lưu động như sau: Vtk =M1/360(k1-ko) hoặc Vtk =M1/L1 – M1/Lo Trong đó: Vtk: vốn lưu động tiết kiệm M1: Tổng mức luân chuyển vốn trong năm kế hoạch Lo,L1: số lần luân chuyển vốn năm báo cáo và năm kế hoạch Ko,K1: Kỳ luân chuyển vốn lưu động năm báo cáo và năm kế hoạch.\ Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động(TSLNVLĐ): xác định bằng công thức sau TSLN VLĐ = LNtrước thuế(lợi nhuận sau thuế)/VLĐ bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh lợi nhuận trước thuế được tạo ra trên một đồng vốn lưu động. Hàm lượng vốn lưu động: HLg VLĐ =Vốn lưu động bình quân trong kỳ/doanh thu thuần trong kỳ Công thức này xác định doanh thu đạt được một đồng thì cần số vốn lưu động là bao nhiêu. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động Những nhân tố khách quan Doanh nghiệp là một thực thể sống trong nền kinh tế, nó luôn tồn tại và phát triển dưới sự tác động của môi trường xung quanh và luôn tìm cách thích nghi với những quy luật trong môi trường đó, chính vì vậy mà mỗi nhà quản lý, mỗi chủ doanh nghiệp phải đề ra những biện pháp, chính sách, kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp để khắc phục những điểm yếu và phát huy thế mạnh của mình. - Các nhân tố trong môi trường tự._.