Thực trạng hình thành, xây dựng và phát triển làng nghề Vạn Phúc

MỤC LỤC Phần Mở Đầu. * Lý do chọn đề tài………………………………………………… 4 * Mục đích nghiên cứu của đề tài ……………………………….. 5 *Đối tượng và phạm vi ngiên cứu……………………………….. 7 * Phương pháp nghiên cứu……………………………………….. 8 Ch­¬ng I. Tổng quan về các làng nghề ven đô Hà Nội. 1.1.Khái niệm làng nghề…………………………………………..10 1.2.Các yếu tố đặc trưng của một làng nghề truyền thống……..11 1.3. Đặc điểm về sự hình thành………………………………......11 1.4.Các yếu tố để phát triển một làng nghề……………………...12 1.5.Các nhóm nghề và đặc điểm cơ cấu một căn hộ từng loại….12 1.5.1.Các nhóm làng nghề truyền thống…………………………..….12 1.5.2. Đặc điểm cơ cấu một căn hộ truyền thống…………………….12 a.Những đặc điểm chung nhất……………………………..………12 b.Những đặc diểm khác biệt trong cơ cấu các căn hộ truyền thống ……………………………………………………………………..…..13 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng h×nh thµnh, x©y dùng vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ V¹n Phóc. 2.1.LÞch sö h×nh thµnh lµng nghÒ V¹n Phóc…………………….15 2.2. §Æc ®iÓm tù nhiªn……………………………………….…….16 2.2.1.VÞ trÝ vµ ranh giíi khu ®Êt…………………………………...…..16 2.2.2.Mèi liªn hÖ………………………………………………...……..17 2.2.3.§Þa h×nh……………………………………………………...…..18 2.2.4.KhÝ hËu…………………………………………………..………18 2.2.5.C¶nh quan……………………………………………….………18 2.3.§Æc ®iÓm sö dông ®Êt…………………………………………19 2.4.§Æc ®iÓm d©n c­ vµ lao ®éng ……………………………...…21 2.4.1.D©n sè………………………………………………………..…..21 2.4.2. C¬ cÊu lao ®éng………………………………………...……….22 2.5. Thùc tr¹ng h¹ tÇng kÜ thuËt…………………………….……23 2.5.1. Quy ho¹ch……………………………………………………….23 2.5.2. Sö dông ®Êt……………………………………………….……..23 2.5.3. Kh«ng gian c¶nh quan………………………………….………25 2.5.4. X©y dùng – KiÕn tróc……………………………………….…..26 2.5.5.ChÊt l­îng cuéc sèng……………………………………..…….28 2.6. Kinh tÕ…………………………………………………..……..34 2.6.1.Tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ ………………………………...…..36 2.6.2.Thùc tr¹ng nghµnh Lôa……………………………………..….38 2.7.Ph©n tÝch Sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi kh«ng gian lµng nghÒ....38 2.7.1.V¨n ho¸ vËt thÓ…………………………………………….……38 2.7.2.V¨n ho¸ phi vËt thÓ…………………………………………..….45 2.7.3.Ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng……………………………………………………………….…….47 Ch­¬ng III. §Ò xuÊt ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn vµ b¶o tån lµng nghÒ V¹n Phóc. 3.1.Gi¶i ph¸p tæng thÓ…………………………………………….61 3.1.1.C¬ së khoa häc………………………………………….……….61 3.1.2.C¸c nguyªn t¾c cña gi¶i ph¸p tæng thÓ……………………...….61 3.1.3.Néi dung cña gi¶i ph¸p………………………………………….62 3.2.§Ò xuÊt ph­¬ng ¸n cô thÓ………………………………….…62 3.2.1.C¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc……………………………...……….62 3.2.2.§Ò xuÊt Ph­¬ng ¸n ………………………………………..……68 A.C¶i tiÕn s¶n xuÊt ……………………………………………..68 B. Tæ chøc s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i dÞch vô:Tæ chøc th­¬ng m¹i, X©y dùng c¸c tour vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch……………………….70 C. Xö lý m«i tr­êng……………………………………….…….76 D.Quy ho¹ch sö dông ®Êt………………………………….…...76 Phần Mở Đầu * Lý do chọn đề tài Qua quá trình học tập và nghiên cứu thực tế,tôi đã đuợc làm việc và tiếp xúc với một số quan niệm mới rất khoa học và bổ ích trong lĩnh vực thiết kế đô thị,di sản và các khía cạnh khác nhau của khái niệm phát triển bền vững như :quá trình phân tích, đánh giá thực trạng, áp dụng các khái niệm mới, đến việc đề xuất định hướng giải pháp... Điều này thực sự mang tính thực tiễn rất cao,nhất là đối với một nước đang trên đà phát triển như Việt Nam,một quá trình phát triển với rất nhiều sự tác động có thể làm mất đi những nét đặc trưng của dân tộc.Hơn nữa qua việc tìm hiểu về sự phát triển và biến đổi tại làng nghề Vạn Phúc thị xã Hà Đông,tỉnh Hà Tây,tôi nhận thấy đây thực sựlà một làng nghề với rất nhiều bất cập trong quá trình phát triển đặc biệt trong những năm gần đây.Một làng nghề truyền thống đang có dấu hiệu mất dần đi bản sắc riêng của mình. Vạn Phúc là một làng nghề dệt lụa truyền thống nổi tiếng đã được biết dến từ rất sớm,và trở thành một trong những biểu trưng về kĩ nghệ và văn hoá dân gian Việt Nam, Nó đã trở thành một mặt hàng truyền thống được nhiều người ưa chuộng không những trong nước mà còn cả ở nước ngoài . Tuy nhiên trong những năm gần đây , Vạn Phúc đang đứng trước nguy cơ phát triển không bền vững, đó là do quá trình phát triển không có định hướng . Việc phát triển tuỳ tiện mang tính tự phát của các thành phần kinh tế Góp phần vào việc phá vỡ cảnh quan kiến trúc, gây ô nhiễm môi trường,mất đi bản sắc dân tộc.Hơn nữa đối với bất kì làng nghề truyền thống Việt Nam, không gian công cộng luôn mang những nét đặc trưng của từng làng,có thể coi bộ mặt của mỗi làng đều thông qua không gian công cộng của từng làng.Ngay cả những làng cùng một nghề nhưng ở những nơi khác nhau ,diều kiện khác nhau cũng tạo nên những đặc thù khác nhau.Vì vậy có thể nói ,khi một làng nghề phát triển và biến đổi thì không gian công cộng là một thành phần chịu tác động rất lớn từ các yếu tố chủ quan lẫn khách quan, tích cực lẫn tiêu cực.Và làng nghề Vạn Phúc cũng không phải là một ngoại lệ. TrÝch dÉn bµi b¸o trªn b¸o ®iÖn tö “Trang du lÞch” Mong manh lụa Hà Ðông Làng nghề Vạn Phúc đứng trước nguy cơ mai mộtXã Vạn Phúc (Hà Ðông - Hà Tây), mảnh đất một thời hưng thịnh với những vạt lụa gấm, vân, đũi..., giờ đây đang đứng trước nhiều khó khăn: lụa rẻ, người làm không có công, nợ ngân hàng không trả được. Nghệ nhân Nguyễn Hữu Chỉnh, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề cho biết, xã Vạn Phúc có 650 hộ dệt lụa với 1.030 máy, nhưng trong năm 2002 này, 40% số máy đành bỏ không.Theo ông Chỉnh, cuối năm 2001, một tư thương ở Hà Nội ký được hợp đồng xuất khẩu lụa tiểu ngạch, nên đã đến Vạn Phúc đặt tiền trước với từng nhà cao hơn thị trường vài giá. Lụa bỗng dưng khan hiếm, Vạn Phúc dệt lụa thâu đêm suốt sáng. Thế rồi không ai bảo ai, người làng vay tiền đổ xô vào miền Nam lùng mua máy dệt, thuê người làm, mở rộng quy mô sản xuất. Thường ngày máy dệt chỉ khoảng 6 - 7 triệu đồng một chiếc, lúc ấy vọt lên 18 triệu đồng, nhưng máy vẫn ùn ùn kéo về Vạn Phúc, tăng gần gấp đôi, số hộ cũng tăng từ 400 đến 650. Nhưng, ngày vui ngắn chẳng tày gang. Năm 2001 qua đi, thị trường chùng xuống. Người Vạn Phúc dệt xong đóng kiện chở đến tận đại lý bán rẻ để gỡ vốn mà người ta vẫn lắc đầu.Tư thương ra sức ép giá và chiếm dụng vốn, bán hàng xong 5 - 6 tháng vẫn chẳng trả tiền. Vạn Phúc thành con nợ của ngân hàng, với số tiền 9 tỉ đồng. Do tiền công không đủ trả lãi ngân hàng, nên nhà nào vốn ngắn không nổi không có tiền mua nguyên liệu đành để không máy, số còn lại hoạt động cầm chừng. Giữa lúc người Vạn Phúc lúng túng không biết xoay sở ra sao thì hàng Trung Quốc lại tràn vào. Lụa tơ tằm của Trung Quốc chất lượng kém, nhưng do lụa Hà Ðông không có thương hiệu, không dán nhãn mác, nên người bán lập "lờ đánh lận con đen" khiến người mua nhầm lẫn. "Con sâu bỏ rầu nồi canh", lụa Hà Ðông bị lây tiếng xấu. Trong khi đó, người Vạn Phúc quanh năm chỉ quanh quẩn bên khung cửi máy dệt, chưa bao giờ biết maketting hay tiếp cận thị trường là gì. Từ xưa đến nay, Vạn Phúc chỉ biết giao hàng cho 20 cửa hàng ở hàng Gai - Hà Nội và khoảng chừng chục đại lý khác trên toàn quốc. Hàng giao như ký gửi, đại lý bán xong mới trả tiền, nhưng họ lại có quyền tự quyết định giá bán. Theo ông Chỉnh, trong lần đi hội chợ Festival Huế, ông ghé thăm đại lý lụa Hà Ðông bên khách sạn Hương Giang thì được biết, giá 1 mét lụa hoa ở đây là 30.000 đồng, gấp ba lần giá mà Vạn Phúc cung cấp tận nơi cho đại lý. Giá lụa vân, lụa đũi, gấm... cũng tương tự. Mặc dù Hiệp hội làng nghề đã được thành lập vào cuối năm 2001, nhưng vì mới ra đời nên cũng chưa giúp gì được cho Vạn Phúc. Lụa Vạn Phúc đã vài lần tham gia hội chợ, nhưng chỉ bán được một ít, giải thưởng hay huy chương thì không đến lượt, có lẽ vì kinh phí eo hẹp không quảng cáo khuếch trương tốt. HTX Vạn Phúc chỉ đơn thuần giúp thợ dệt khâu sấy nhuộm, mà không làm được gì hơn. Cũng là làng nghề truyền thống, nhưng Vạn Phúc chưa nhận được bất cứ chính sách ưu đãi nào, quy hoạch phát triển làng nghề cũng không có Người làng có nghe nói về chính sách hỗ trợ làng nghề với việc cho vay vốn dài hạn lãi suất thấp, nhưng cho đến nay tất cả vẫn chỉ là trên giấy, người dân chưa nhận được gì. Lụa Hà Ðông kiêu sa là thế mà nay rẻ rúng và không đến được với đời. Tất cả đành chịu để tư thương mối lái xoay vần, thao túng. Chủ trương khôi phục và phát triển làng nghề của Nhà nước đã rõ ràng. Thế nhưng, bao giờ cho đến ngày xưa, cái thời mà gấm lụa Hà Ðông được chọn cung tiến cho các bậc vua chúa. Nghề lụa Vạn Phúc liệu có đứng trước nguy cơ thất truyền? (ÐT) Víi nh÷ng lÝ do ®ã th× viÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ nµy lµ rÊt cÇn thiÕt. * Mục đích nghiên cứu của đề tài . Qua đề tài này tôi muốn chỉ ra được những điểm mạnh cũng như thách thức của làng nghề Vạn Phúc trong quá trình đổi mới đi lên đô thị hoá và qua đó đưa ra được giải pháp mang tính tích cực giúp cho quá trình phát triển của làng nghề này luôn ổn định trong quá trình đô thị hoá . *Đối tượng và phạm vi ngiên cứu Trên thực tế ,làng nghề Vạn Phúc được hình thành và chịu tác động bởi rất nhiều yếu tố khác nhau .Vì vậy trong quá trình phân tích , đề tài chủ yếu tập trung ngiên cứu những yếu tố chính liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp, tích cực lẫn tiêu cực đến quá trình phát triển của làng như :yếu tố kinh tế ,Xã hội,Lố sống ,Phong tục tập quán,...Và một trong những yếu tố tác động rất mạnh mẽ tới quá trình phát triển đó là quá trình đô thị hoá.Mặc dù nó là một quy luật phát triển nhưng nó lại có tác động tiêu cực tới không gian và môi trường rất nhanh ,làm cho thay dổi diện mạo của các làng nghề truyền thống. Trong mỗi thời điểm khác nhau,vai trò của các yếu tố khác nhau. Việc phân ra các giai đoạn phát triển nhằm phản ánh rõ quá trình biến đổi và phát triển cũng rất cần thiết thể hiện nhịp độ phát triển giữa các giai đoạn khác nhau .Có thể nói yếu tố thời gian luôn là một yếu tố đan xen cùng với các yếu tố khác tham gia vào quá trình biến đổi và phát triển của cảnh quan không gian làng Vạn Phúc . Để tập trung đi sâu phân tích quá trình biến đổi mạnh mẽ của làng nghề Vạn Phúc ,tôi đã chọn một giói hạn cụ thể làm phạm vi ngiên cứu cho đồ án .Phạm vi này được xác định một cách tương đối về không gian và thời gian nhưng không có ý tách biệt độc lập nó với các yếu tố xung quanh hoặc với lịch sử chung của làng : -Về mặt không gian : chọn trục không gian công cộng dọc theo trục đường giao thông chính nối dài từ đường 72 theo lối vào chính đến hết không gian đình làng .Trục không gian này bao gồm cả tuyến đường giao thông chính ,các không gian phụ trợ khác và các công trình dọc theo hai bên tuyến đường này . -Về mặt thời gian : Đề tài phân tích và đánh giá sự biến đổi của không gian công cộng làng nghề Vạn Phúc trong giai đoạn từ sau chính sách đổi mới tới nay và đặc biệt là những năm gần đây .Giai đoạn này được chia làm nhiều khoảng thời gian nhỏ dựa theo nhịp độ của sự phát triển và biến đổi. * Phương pháp nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu và phân tích cần sự bao quát ,bao gồm 4 giai đoạn sau : -Quan sát . -Nghiên cứu các bản vẽ và tài liệu có liên quan . -Điều tra thực tế ,nhất là việc xây dựng cải tạo thông qua các hình ảnh, các đối tượng nghiên cứu trong trí nhớ của người dân địa phương . -Tổng hợp . Các giai đoạn trên chỉ mang tính tương đối độc lập ,vì trong quá trình nghiên cứu ,chúng được đan xen vào với nhau nhằm làm rõ hơn các vấn đề đặt ra .Khâu quan sát là phần rất quan trọngtrong việc phản ánh thực tế tại các thời điểm quan sát, từ đó nêu ra các vấn đề mâu thuẫn ,phản ánh các quan hệ trong hoạt động sống hàng ngày...Tuy nhiên, quan sát không tìm hiểu được các yếu tố trên trong quá khứ. Việc nghiên cứu các bản vẽ và tài liệu cũng được thực hiện song song với khâu quan sát để thu thập các số liệu,thông tin lịch sử nhằm mục đích làm rõ quá trình biến đổi và phát triển của làng nghề Vạn Phúc nói chung và trục không gian công cộng nói riêng . Điều tra thực tế bằng cách tiếp cận ,tìm hiểu phỏng vấn người dân nhất là các cụ già địa phương.Từ các câu truyện của họ bằng trí nhớ có thể hnhf dung được quá trình hình thành, phát triển và biến đổi của làng trong các giai đoạn trước.Qua đó xây dựng tài liệu từ những tư liệu đã thu thập và quá trình điều tra. Giai đoạn tổng hợp là quá trình quan trọng nhằm phân tích tích đánh giá quá trình phát triển ,xu hướng phát triển và biến đổi dựa trên những lý thuyết và những quan điểm khoa học .Qua đó tìm ra được một giải pháp hợp lý để giúp cho làng nghề này được phát triển một cách bền vững. Ch­¬ng I. Tæng quan vÒ c¸c lµng nghÒ ven ®« Hµ Néi 1.1.Khái niệm làng nghề. Gọi là một làng nghề ( như Bát Tràng ,Phú Đô, Đồng Kị,Hà Đông,…) là làng ấy tuy trồng trọt,chăn nuôi và làm nhiều nghề phụ khác song đã nổỉ trội một nghề phụ có tính cổ truyền,tinh xảo,với một lớp thợ thủ công ít nhiều chuyên nghiệp có phường , ông trùm ,phó cả,…mặt hàng thủ công của họ đã là sản phẩm hang hoá có quan hệ tiếp thị với nhiều thị trường khác nhau . Nhưng làng áy nổi danh từ lâu(dân biết mặt,nước biết tên,tên tuổi đã đi vào ca dao tục ngữ,truyền thống dân gian,trở thành văn hoá dân gian). 1.2.Các yếu tố đặc trưng của một làng nghề truyền thống. -Đã hình thành và phát triển lâu đời. -Sản xuất tập trung tạo thành các làng nghề và phố nghề. -Có nhiều thế hệ nghệ nhân tài hoa,thợ lành nghề. -Có sản phẩm tiêu biểu và độc đáo,vừa là hang hoá,vừa là sản phẩm văn hoá,di sản văn hoá dân tộc. -Là nghề nghiệp nuôi sống một bộ phận dân cư của cộng đồng. 1.3. Đặc điểm về sự hình thành. Từ xa xưa Việt Nam đã ó một nền văn minh trồng lúa nước rất phát triển.Từ nghề gốc là trồng lúa nước,hoa màu.trong những lúc nông nhàn,người dân lao động việt nam cần cù chịu khó đã làm nên các nghề phụ khác nhau để kiếm sống.Với mỗi quá trình hình thành khác nhau thì đặc điểm cũng khác nhau.Trường hợp làng ít ruộng vườn ,người dân phải chủ động tìm kiếm một nghề phụ để sống ,có nhưng nơi sản vật phong phú mách bảo cho con ngừơi nguồn sinh lợi để phát huy.Ngoài ra còn các yếu tố đặc biệt:Vùng đồng bằng Bắc Bộ là vùng rất ít hoặc gần như không có khoáng sản,nhưng xung quanh đồng bằng Bắc Bộ lại là những nơi có rất nhiều khoáng sản.Phải chăng đây cũng là một trong những yếu tố tạo nên sự hình thành và phát triển của làng nghề.Sự phát triển của làng nghề chủ yếu là do Cha truyền cho Con,có Thày ,có Thợ,mọi người học tập kinh nghiệm của nhau rồi cứ thế lan ra cả làng ,dần dần trở thành tinh xảo thành bí truyền. 1.4.Các yếu tố để phát triển một làng nghề. -Dân cư và hệ thống công trình phục vụ công cộng. -Văn hoá (văn hoá truyền thống và văn hoá mới). -Cơ sở hạ tầng kĩ thuật. -Chính sách của nhà nước. -Cơ cấu nghề sản xuất,mối quan hệ không gian sản xuất và không gian ở. -Cơ cấu sử dụng đất phù hợp. -Các yếu tố đặc trưng riêng biệt bao gồm :Môi trường ,thời tiết ,khí hậu, Tiềm năng du lịch , Phương pháp truyền nghề, Đầu ra cho sản phẩm, mối quan hệ trong làng. 1.5.Các nhốm nghề và đặc điểm cơ cấu một căn hộ từng loại. 1.5.1.Các nhóm làng nghề truyền thống. Có 3 nhóm làng nghề truyền thống: -Nhóm các làng nghề truyền thống(Vạn Phúc ,Bát Tràng, Đồng Kị,Thiết ứng,…)Tổng cộng có 18 làng nghề. -Nhóm các làng nghề chế biến nông sản,thuốc nam ,dịch vụ (Đại Yên, Lệ Mật, Dịch Vọng,…)tổng cộng có 13 làng nghề. -Nhóm các làng nghề chuyên canh sản phẩm nông nghiệp đặc thù :Rau ,Hoa(Ngọc Hà,Nhật Tân,Xuân Đỉnh,Láng,Quảng Bá)có tổng cộng 5 làng nghề. 1.5.2. Đặc điểm cơ cấu một căn hộ truyền thống. a.Những đặc điểm chung nhất. -Hệ thống hạ tầng kĩ thuật không đồng bộ. -Ở liền với giao tiếp công cộng làng xóm.Biẻu hiện ở các hoạt động mang tính cộng đồng(hiếu, hỉ ,lễ hội)tại nhà. -Sự khác biệt ở các nước khác ở chỗ(hai phần không gian nhà chính và nhà phụ tách biệt rõ rang,không hợp khối. Đó là tình hợp lí trong việc tách rời phần ở và phần bếp đề phòng khí nong và hoả hoạn, đặc biệt khi gió to. -Không gian ở,sinh hoạt chung,vệ sinh không khép kín. -Ngôi nhà chính được coi là yếu tố bố cục chủ thể quan trọng nhất (phòng tiếp khách,thờ cúng tổ tiên,phòng nghủ(có thể có kho),không gian tiếp khách,sinh hoạt chung lớn,thường không ngăn chia. -Do mưa lơn nên nền nhà được nâng cao khỏi mặt đất(thường phần chính cao hơn phần phụvài bậc).nhà chính có yêu cầu ngiêm ngặt về hướng gió(thường hướng Nam và Đông Nam).Do mưa nhiều và lưọng bức xạ nhiệt lớn nên mái có độ dốc lớn(Ngói ,Rơm ,Rạ,..)>Các gian chínhđược hoàn thiện cẩn thận như nơi trang trọng nhất,phòng rộng ,thông thoáng tốt . Ở gian giữa thừơng là bàn thờ tổ tiên. -Hiên rộng gắn liền với sân,vườn trước nhà,xung quanh có cây cối,bể nước,giếng và nó còn mang chức năng liên kết các phần của ngôi nhà với nhau,.. -Nhà phụ:Bếp ,Chuồng trại,kho và phòng làm kinh tế phụ. -Kết cấu nhà có bao che bằng những bức tường ,hàng rào,…,Cửa chính rộng đón gió. -Đun nấu sử dụng chất đốt. -Nhà vệ sinh không tự hoại. b.Những đặc điểm khác biệt trong cơ cấu các căn hộ truyền thống. -Đối với làng nghề thủ công truyền thống :Trước kia các căn hộ sống chủ yếu bằng nghề nông cho nên không gian bao gồm:sân ,vừon ,và các phàn phụ,…rộng rãi.Nghề phụ chưa phát triển mạnh cho nên chưa cần có không gian sản xuát lớn.Khi nền kinh tế thị trường được mở ra,nhu cầu thị trường lớn nên yêu cầu sản xuất hàng tăng nhanh dẫn đến việc mở rộng và tận dụng diện tích để làm nơi sản xuất.Do không có định hướng và phát triển tự phát nên nảy sinh nhiều vấn đề như điều kiện làm việc chật hẹp, ô nhiễm,nóng bức,.. -Đối với các làng nghề chế biến nông sản,thuốc nam ,dịch vụ cũng tương tự nhưng có khác về cơ cấu nghành nghề. -Đối với làng nghề chuyên canh sản phẩm nông nghiệp, đối với những làng cách xa đô thị thì diện tích trồng trọt vẫn còn nguyên vẹn,ngôi nhà cổ truyền vẫn còn giữ được.Những làng nghề còn sót ại trong lòng đô thị thì sự thay đổi xảy ra rất nhanh và mạnh mẽ.Diện tích bị thu hẹp lại thành những vườn nhỏ:Làng hoa Ngọc Hà,Quảng Bá,Lụa Vạn Phúc,Xuân Đỉnh.Thậm chí bị đe doạ biến mất như:Làng rau Húng Láng,Làng Đào Nhật Tân. Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng h×nh thµnh ,x©y dùng vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ V¹n Phóc. 2.1.LÞch sö h×nh thµnh lµng nghÒ V¹n Phóc Theo lÞch sö ,Lµng nghÒ dÖt lôa V¹n Phóc ®­îc ph¸t triÓn tõ rÊt sím vµo gi÷a hai thÕ kØ 7-8,trong thêi k× n­íc ta bÞ nhµ ®­êng ®« hé.Theo thÇn tÝch tõ thêi nhµ Lª, Ph­êng cöi V¹n Phóc thê bµ tæ nghÒ tªn lµ L· ThÞ Nga(hiÖu ¶ L·) ®ùoc phong lµ D­êng c¶nh thµnh hoµng.Bµ lµ ng­êi ®Þa ph­¬ng thuéc tØnh Tuyªn Quang.Vµo n¨m 865,bµ cïng chång lµ tiÕt ®é sø ®i kinh lÝ ,thÊy ®Þa danh V¹n B¶o lµ ®Êt lµnh bµ xin ë l¹i lËp Êp vµ h­íng dÉn ng­êi d©n cÊy cµy ,xe t¬ dÖt lôa. Lµng V¹n Phóc tõ ®ã tr¶i quath¨ng trÇm lÞch sö,lµng vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Õn ngµy nay.§èi víi ng­íi d©n V¹n Phóc ,nghÒ dÖt vµ nh÷ng s¶n phÈm lµm tõ Lôa lµ mét niÒm tù hµo cña ng­êi d©n trong vïng,nã lµ kÕt tinh cña nÒn v¨n ho¸,lµ x­¬ng m¸u ,lµ T©m hån,lµ lèi sèng vµ truyÒn thèng cña ng­êi d©n. 2.2. §Æc ®iÓm tù nhiªn. 2.2.1.VÞ trÝ vµ ranh giíi khu ®Êt. Lµng V¹n phóc n»m ë phÝa T©y b¾c thÞ x· Hµ §«ng(nay lµ ph­êng V¹n Phóc),c¸ch trung t©m thÞ x· Hµ §«ng 1km vµ c¸ch trung t©m Hµ Néi 10 km, lµ mét d¶i ®Êt h×nh thoi : PhÝa T©y gi¸p víi x· V¨n Khª. PhÝa §«ng Gi¸p víi s«ng nhuÖ vµ x· V¨n Yªn. PhÝa Nam gi¸p víi hai ph­êng Quang Trung vµ YÕt Kiªu. PhÝa B¾c gi¸p víi lµng Ngäc Trô vµ §¹i mç HuyÖn Tõ Liªm - Hµ Néi . X· V¹n Phóc n»m trªn trôc ®­êng 430 nèi thÞ x· Hµ §«ng víi tuyÕn ®­êng L¸ng Hoµ L¹c (®o¹n ®µu quèc lé B¾c Nam 1B) vµ ®­êng 32. Víi nh÷ng thuËn lîi vÒ ®Þa lý vµ giao th«ng ®ã,V¹n Phóc sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thùc sù m¹nh mÏ trong thêi gian tíi. 2.2.2.Mèi liªn hÖ. X· V¹n Phóc cã mèi liªn hÖ víi con s«ng NhuÖ cho nªn cã thuËn lîi vÒ giao th«ng ®­êng thuû. §Æc biÖt n¬i d©y gÇn ®­êng 430 lµ con ®­êng lín th«ng víi ®­¬ng Nguyªn Tr·i ®i qua trung t©m thµnh phè Hµ Néi cho nªn rÊt thuËn tiªn cho giao th«ng bu«n b¸n vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c. 2.2.3.§Þa h×nh. §Þa h×nh x· V¹n Phóc ®ång nhÊt ®­îc ng¨n c¸ch bëi con s«ng NhuÖ vµ tuyÕn ®­êng 430. Cã ®é cao ®ång ®Òu vµ t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng(V¹n Phóc cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng cã ®é cao tõ 5,0 -> 6,0m,lµ khu vùc ®Êt tròng,thÊp h¬n c¸c vïng xung quanh tõ 1-1,5,cã h­íng dèc dÇn tõ T©y sang §«ng,Tõ B¾c xuèng Nam víi ®é dèc tõ 0,2 ->0,3 %). cho nªn rÊt thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh nhµ ë vµ c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c. 2.2.4.KhÝ hËu N»m trong vïng khÝ hËu Hµ Néi,chÞu ¶nh h­ëng cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa:nhiÖt ®é trung b×nh trong n¨m vµo kho¶ng 23,60c, §é Èm trung b×nh cao 82 % ->88 %,l­îng m­a trung b×nh n¨m lµ 1707 mm. Nh÷ng n¬i ¹nh s«ng NhuÖ do ¶nh h­ëng cña h¬i n­íc cho nªn cã ®é Èm cao h¬n c¸c n¬i kh¸c v× vËy mµ viÖ b¶o qu¶n v¶i kh«ng cÈn thËn sÏ rÊt rÔ bÞ Èm mèc lµm cho chÊt l­îng v¶i kÐm ®i . 2.2.5.C¶nh quan §­îc thiªn nhiªn ­u ®·i :cã con s«ng Nhôª hiÒn hoµ th¬ méng vµ ®Æc biÖt cßn gi÷ ®­îc nh÷ng c«ng tr×nh cæ kÝnh cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ lÞch sö cao nh­ ®×nh ,chïa,cæng lµng,…§iÒu nµy gióp cho V¹n pPhóc kh«ng nh÷ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn v¨n ho¸ mét c¸ch rùc rì cßn cã mét gi¸ trÞ vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô lín nhÊt lµ trong viÖc thu hót kh¸ch du lÞch. 2.3.§Æc ®iÓm sö dông ®Êt. §­êng 430 ®i qua trung t©m x· vµ chia x· lµm hai phÇn: + PhÇn phÝa §«ng Nam chñ yÕu lµ lµng V¹n Phóc cò vµ mét phÇn lµ ruéng canh t¸c ë phÝa B¾c Lµng. + PhÇn phÝa T©y B¾c lµ khu vùc ruéng canh t¸c cña x·,khu vùc nµy cã mét sè c«ng ty ,xÝ nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn,vµ ba khu nghÜa trang: nghÜa trang thÞ x· Hµ §«ng, nghÜa trangV¹n Phóc vµ nghÜa trang liÖt sÜ X·. V¹n Phóc x­a bao gåm n¨m xãm nhá :Xãm Ngoµi,Xãm Trong, Xãm Gi÷a ,xãmLÎ , Xãm Qu¸n.Ngµy nay ®æi thµnh §oµn kÕt,QuyÕt TiÕn, B¹ch §»ng, Hång Phong, H¹nh Phóc, ChiÕn Th¾ng vµ §éc LËp . Toµn x· cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ : 143,9744 ha,trong ®ã : §Êt N«ng NghiÖp : 62,1259 ha (chiÕm 43,1 %) §Êt chuyªn dïng : 46,3029 ha(ChiÕm 32,2%) §Êt ë :30,8835 ha (chiÕm 21,5 %) §Êt ch­a sö dông :4,6620 ha (chiÕm 3,2 %) BiÓu ®å sö dông ®Êt NhËn xÐt : Víi c¬ cÊu sö dông ®Êt trªn ta thÊy: +DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp qu¸ lín (chiÕm 43,1%). +DiÖn tÝch ®Êt ë chØ chiÕm 21,5% ®©y lµ mét tØ lÖ rÊt nhá nÕu ®em ra so s¸nh víi tiªu chuÈn (vµo kho¶ng 35-45 %) +MËt ®é d©n sè vµo kho¶ng 6700 ng­êi/Km2 nã lµ mét tØ lÖ hîp lÝ nÕu ®em so víi c¸c ®« thÞ ë ViÖt Nam. 2.4.§Æc ®iÓm d©n c­ vµ lao ®éng . 2.4.1.D©n sè. Tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945 V¹n Phóc ®· cã 670 hé gia ®×nh víi 3000 nh©n khÈu. HiÖn nay ®· t¨ng lªn gÇn gÊp ba víi 2760 hé gia ®×nh, d©n sè lªn tíi 9754 ng­êi ,sè lao ®éng vµo kho¶ng 3500 ng­êi. B¶ng : Thµnh phÇn d©n sè Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ (%) TrÎ em (0 - 15 tuæi) 1810 18.56 D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng (15 - 60 tuæi) 4941 50.65 Ng­êi giµ (trªn 60 tuæi) 3003 30.79 Tæng 9754 100 BiÓu ®å c¬ cÊu d©n sè X· V¹n Phóc NhËn xÐt : Cã thÓ nãi trong nh÷ng n¨m ®æi míi ng­êi d©n ®· cã ý thø h¬n ®èi víi viÖc KHHGD cho nªn tû lÖ trÎ lµ t­ong ®èi thÊp ,Tû lÖ nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cao cho nªn trong thêi gian tíi nã sÏ cung cÊp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ mét l­îng lao ®éng lín vµ ®ã lµ mét thuËn lîi cña V¹n Phóc. 2.4.2. C¬ cÊu lao ®éng B¶ng c¬ cÊu lao ®éng x· V¹n Phóc: Ngµnh nghÒ Sè hé Tû träng (%) S¶n xuÊt n«ng nghiÖp 415 15,0 DÖt lôa 650 23.6 KÕt hîp dÖt vµ n«ng nghiÖp 300 10.9 DÞch vô vµ nghÒ kh¸c 1395 50.5 Tæng céng 2560 100 BiÓu ®å c¬ cÊu Lao §éng V¹n Phóc lµ lµng nghÒ thñ c«ng dÖt lôa truyÒn thèng, ph¸t triÓn rÊt m¹nh thu hót phÇn lín sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng. HiÖn nay sè hé lµm nghÒ dÖt lôa kho¶ng 650 hé chiÕm 23,6 % , sè ng­êi lµm n«ng nghiÖp chiÕm tØ träng kh¸ nhá vµ ®Æc biÖt sè ng­êi lµm dÞch vô (chiÕm h¬n 50 %) liªn quan ®Õn ngµnh dÖt lµ rÊ lín. Ngoµi ra V¹n Phóc cßn thu hót mét sè l­îng lao ®éng ë c¸c vïng l©n cËn ®Õn häc nghÒ vµ lµm viÖc. 2.5. Thùc tr¹ng h¹ tÇng kÜ thuËt. 2.5.1. Quy ho¹ch. V¹n Phóc n»m trong quy ho¹ch tæng thÓ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ x· Hµ §«ng ®Õn n¨m 2020 ®· ®­îc ®iÒu chØnh vµ ®­îc UBND tØnh Hµ T©y phª duyÖt theo quyÕt ®Þnh 492/2001/Q§-UB ngµy 24-4-2001 cña Uû ban nh©n d©n tØnh Hµ T©y. X· V¹n Phóc hiÖn ch­a lËp quy ho¹ch x©y dùng. Lµng V¹n Phóc cæ ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n lÞch sö chñ yÕu mang tÝnh tù ph¸t, kÕ thõa qua c¸c thêi k× , thiÕu tÝnh quy ho¹ch. HiÖn nay UBND tØnh Hµ T©y cho phÐp x· lËp quy ho¹ch côm tiÓu thñ c«ng nghiÖp dÖt lôa V¹n Phóc t¹i khu vùc ruéng canh t¸c ë phÝa b¾c cña x·, tiÕp gi¸p víi trôc ®­êng 430. Dù ¸n quy ho¹ch côm tiÓu thñ c«ng nghiÖp lµng nghÒ dÖt lôa V¹n Phóc ®· ®­îc viÖn quy ho¹ch ®« thÞ n«ng th«n lËp 8—2002 vµ ®ang tr×nh UBND tØnh phª duyÖt. 2.5.2. Sö dông ®Êt §Þa giíi hµnh chÝnh cña x· V¹n Phóc Ýt thay ®æi vµ ®· ®­îc x¸c lËp æn ®Þnh sau khi tiÕn hµnh lËp hå s¬ ®Þa giíi hµnh chÝnh theo chØ thÞ sè 364 CT/CP ngµy 16/11/1991 cña thñ t­íng chÝnh phñ. HÖ thèng b¶n ®å, sæ s¸ch ®Þa chÝnh cã tõ tr­íc ®Õn nay vÉn ®­îc b¶o qu¶n ®Çy ®ñ, kh«ng bÞ thÊt l¹c. HiÖn nay UBND x· V¹n Phóc ch­a thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh. B¶ng thèng kª sö dông ®Êt x· V¹n Phóc n¨m 1995, 2000. STT Lo¹i ®Êt N¨m 1995 (ha) Tû lÖ (%) N¨m 2000 (ha) Tû lÖ (%) 1 §Êt n«ng nghiÖp 63,1521 43,86 62,1259 43,15 2 §Êt chuyªn dïng 34,9690 24,29 46,3029 32,16 3 §Êt ë 30,0672 20,88 30,8835 21,45 4 §Êt ch­a sö dông 15,7861 10,96 4,6621 2,24 Tæng 143,9744 100 143,9744 100 Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña x· V¹n Phóc ( tÝnh ®Õn thêi ®iÓm kiÓm kª ngµy 01/01/2000) lµ 143,9744 ha. So s¸nh gi÷a thêi ®iÓm n¨m 1995 vµ n¨m 2000 ta thÊy: DiÖn tÝch ®Êt ë t¨ng lªn rÊt Ýt (0,82 ha) chñ yÕu lµ diÖn tÝch ®Êt chuyªn dông t¨ng 11,33 ha DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m 1,03 ha, ®Êt ch­a sö dông gi¶m 11,22 ha. Nh­ vËy, sù biÕn ®éng vÒ ®Êt ë lµ kh«ng ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ ®­a ®Êt ®ai ch­a khai th¸c vµo sö dông. HiÖn nay, x· míi chØ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt thæ c­, ch­a thùc hiÖn giao ®Êt canh t¸c æn ®Þnh l©u dµi cho x· viªn, ®Êt n«ng nghiÖp vÉn do hîp t¸c x· n«ng nghiÖp qu¶n lý. Trªn mÆt b»ng cña x· cã mét sè khu tËp thÓ vµ c¬ quan, xÝ nghiÖp thuéc sù qu¶n lý hµnh chÝnh cña ph­êng YÕt Kiªu nh­ : khu tËp thÓ V¹n Phóc, xÝ nghiÖp giÇy Th¨ng Long, c«ng ty nhùa Vinh H¹nh, c«ng ty Len Nhuém… 2.5.3. Kh«ng gian c¶nh quan Mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng t¹o ra sù riªng biÖt gi÷a ®« thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a lµng nµy víi lµng kh¸c, ®ã chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè kh¸c nhau t¹o nªn kh«ng gian c¶nh quan t¹o nªn tõng lµng. V¹n Phóc lµ mét lµng nghÒ truyÒn thèng vïng ®ång b»ng B¾c Bé ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ rÊt l©u ®êi. HÖ thèng c¶nh quan lµng bao gåm c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng nh­: cæng lµng, hÖ thèng ®­êng lµng, ®×nh, chïa, ®Òn, miÕu, qu¸n l¸, c©y ®a, giÕng n­íc, ao chu«m, c¸nh ®ång lµng vµ kh«ng gian ë. Tuy nhiªn, víi c¸c t¸c ®éng cña xu h­íng ®« thÞ ho¸, lµng V¹n Phóc ®ang chuyÓn ®æi c¬ cÊu, chøc n¨ng vµ kh«ng gian c¶nh quan m¹nh mÏ víi nh÷ng mÆt tÝch cùc lÉn tiªu cùc. HÖ qu¶ cña sù chuyÓn ®æi cÊu tróc mét c¸ch tù ph¸t do nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ tèc ®é ®« thÞ ho¸ å ¹t, thiÕu kiÓm so¸t vÒ kh«ng gian c­ tró, mËt ®é x©y dùng, ngµnh nghÒ, lèi sèng, chÊt l­îng m«i tr­êng sèng …NÐt ®Ñp cña c¶nh quan lµng V¹n Phóc vµ m«i tr­êng sèng bÞ x©m h¹i nÆng nÒ kh«ng chØ do c¸c yÕu tè ¸p lùc bªn ngoµi mµ do chÝnh c¸c yÕu tè bªn trong g©y ra, b¶n th©n V¹n Phóc ®ang chÞu ¶nh h­ëng bëi nhiÒu yÕu tè do chÝnh m×nh tù ®iÒu chØnh: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, diÖn tÝch mÆt n­íc bÞ thu hÑp rÊt nhanh bëi mét sè ao, hå, s«ng ngßi bÞ lÊp vµ lÊn chiÕm dÉn ®Õn hiÖn t­îng óng, lôt mïa m­a lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp cña c¶nh quan vµ « nhiÔm m«i tr­êng. Kh«ng gian c¶nh quan trë nªn chËt hÑp bëi mËt ®é x©y dùng rÊt cao mang tÝnh tù ph¸t t¹o ra sù lén xén trong kh«ng gian c¶nh quan. HiÖn t­îng lÊn chiÕm, lÊp ®Çy c¸c kh«ng gian xanh vµ kh«ng gian trèng diÔn ra phæ biÕn. C¶nh quan xung quanh lÊn ¸t nªn gi÷a c¸c c«ng tr×nh mÊt dÇn sù c¸ch ly cÇn thiÕt, mÊt dÇn ®i chÊt ¶o vµ sù tho¸ng ®·ng cña kh«ng gian mÆt n­íc, mÊt ®i nh÷ng kh«ng gian lín, thiÕu ®iÓm nh×n… 2.5.4. X©y dùng – KiÕn tróc Trong giai ®o¹n tõ khi chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Õn nay, viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng x· héi lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Chñ yÕu lµ c«ng t¸c b¶o d­ìng, c¶i t¹o HiÖn nay c¸c kiÓu nhµ truyÒn thèng ®iÓn h×nh cña lµng nghÒ dÖt ®ang dÇn bÞ thay thÕ bëi c¸c c«ng tr×nh nhµ ë cao tÇng theo phong c¸ch míi, lµng V¹n Phóc chØ cßn l¹i h¬n 20 hé gia ®×nh gi÷ l¹i kiÓu nhµ cò(kh«ng cßn lo¹i nhµ truyÒn thèng) , n»m xen kÏ, r¶i r¸c trong côm d©n c­. Tuy nhiªn c¸c c«ng tr×nh nµy phÇn lín do bÞ xuèng cÊp nªn còng ®· ®­îc chØnh söa, c¶i t¹o hoÆc x©y dùng míi vµ ®­a vµo mét sè vËt liÖu x©y dùng míi mµ kh«ng gi÷ nguyªn ®­îc h×nh d¸ng ban ®Çu. C¸c c«ng tr×nh nµy còng ®ang cã nguy c¬ bÞ c¶i t¹o, ph¸ bá vµ nh­êng chç cho c¸c c«ng tr×nh míi. X©y dùng ph¸t triÓn m¹nh t¹i c¸c khu nhµ ë nh­ng mang tÝnh tù ph¸t, chñ yÕu do nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh. C¸c c«ng tr×nh nµy ®­îc x©y dùng ®an xen trªn c¸c phÇn diÖn tÝch trèng gi÷a nhµ ë cò vµ s©n, v­ên, ao hå. NhiÒu l« ®Êt thæ c­ tr­íc ®©y do mét hé gia ®×nh sö dông nay bÞ chia nhá ®Ó x©y dùng cho vµi hé gia ®×nh, lµm mËt ®é x©y dùng trong lµng t¨ng lªn rÊt cao. PhÇn lín c¸c c«ng tr×nh ®­îc x©y dùng kiªn cè, d¹ng nhµ khung bª t«ng cèt thÐp víi chiÒu cao tõ 2-3 tÇng, võa kÕt hîp khu vùc s¶n xuÊt ë tÇng 1 vµ c¸c sinh ho¹t gia ®×nh ë tÇng trªn. C¸c c«ng tr×nh nµy ®­îc x©y theo c¸c phong c¸ch kiÕn tróc míi, ngo¹i lai cãp nhÆt tuú tiÖn tõ c¸c kiÓu nhµ trong trµo l­u ®« thÞ ho¸ ë Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn. Kh«ng gian kiÕn tróc truyÒn thèng bÞ ph¸ vì do mËt ®é x©y dùng qu¸ cao. ViÖc xen cÊy nh÷ng h×nh thøc kiÒn tróc xa l¹, lai t¹p kÌm theo sù xuÊt hiÖn cña nhiÒu lo¹i vËt liÖu míi ®ang ph¸ vì c¶nh quan truyÒn thèng lµm mÊt dÇn ®I b¶n s¾c. C¸c phong c¸ch kiÕn tróc ®­îc ¸p ®Æt tuú tiÖn dÉn ®Õn sù lén xén, hçn lo¹n vµ gi¶ t¹o vÒ h×nh thøc kiÕn tróc trong khu vùc mÊt dÇn c¶m gi¸c m¹nh mÏ, hµi hoµ cña c¶nh quan xanh tù nhiªn. 2.5.5.ChÊt l­îng cuéc sèng. V¹n Phóc lµ mét céng ®ång cßn gi÷ ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng. C¸c lÔ héi, phong tôc, tËp qu¸n cña lµng hµng n¨m vÉn ®­îc duy tr×. C¸c ho¹t ®éng ®oµn thÓ, x· héi ho¹t ®éng rÊt tÝch cùc: héi ng­êi cao tuæi, héi phô n÷, héi cùu chiÕn binh, hiÖp héi nghÒ dÖt. HiÖn nay ®êi sèng cña ®¹i bé phËn nh©n d©n trong x· ®­îc n©ng lªn râ rÖt. NhiÒu hé gia ®×nh ®· x©y dùng ®­îc nhµ ë kiªn cè 2-3 tÇng ,Tuy nhiªn cßn cã rÊt nhiÒu hé cßn sèng trong nh÷ng c¨n nhµ hÑp céng thªm vµo ®ã viÖc dÖt b»ng m¸y trùc tiÕp trong nhµ g©y ra « nhiÔm tiÕng ån khiÕn cho cuéc sèng cµng trë nªn khã kh¨n(®©y lµ mét trong nh÷ng nçi nhøc nhèi cña ng­êi d©n mµ chóng ta cÇn quan t©m). C«ng tr×nh h¹ tÇng x· héi cña x· t­¬ng ®èi ®ång bé bao gåm: C«ng tr×nh hµnh chÝnh: UBND x· V¹n Phóc. C«ng tr×nh v¨n ho¸: nhµ v¨n ho¸, ®×nh vµ chïa lµng V¹n Phóc. C«ng tr×nh y tÕ : tr¹m x¸ x· (01 b¸c sü vµ 04 nh©n viªn y tÕ) C«ng tr×nh gi¸o dôc: + Tr­êng mÉu gi¸o: kho¶ng 400 ch¸u tõ 1-5 tuæi mçi n¨m + Tr­¬ng tiÓu häc c¬ së cÊp I, cÊp II : kho¶ng 3._.00 häc sinh trong x· C¸c c«ng tr×nh dÞch vô th­¬ng m¹i: + B­u ®iÖn x· V¹n Phóc + Chî lµng V¹n Phóc V¹n Phóc liªn hÖ víi c¸c vïng xung quanh bëi ®­êng tØnh lé 430 vµ ®­êng thñy däc theo s«ng NhuÖ. Giao th«ng ®èi néi chñ yÕu lµ c¸c ®­êng ngâ nhá ch¹y däc, ngang vµ bao quanh lµng, nèi c¸c xãm nhá víi nhau vµ th«ng ra ®­êng 430. C¸c tuyÕn ngâ nµy rÊt ngo»n ngÌo, h×nh thµnh do sù ph¸t triÓn d©n c­ cña x· mang tÝnh tù ph¸t, ch­a cã quy ho¹ch. Ngo¹i trõ c¸c trôc ®­êng ë khu vùc cæng lµng, c¸c tuyÕn ®­êng trong lµng chñ yÕu lµ ®­êng g¹ch tiÕt diÖn ngang nhá (1,5-3m), ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. HiÖn nay do nhu cÇu chuyªn chë vËt liÖu x©y dùng, nguyªn liÖu, thµnh phÈm vµ c¸c b¸n thµnh phÈm trªn trôc ®­êng bª t«ng chÝnh xuyªn qua lµng lµ rÊt lín, nªn hµng ngµy cã mét sè l­îng xe vËn t¶i th­êng xuyªn ho¹t ®éng. L­îng xe nµy t¹o nªn khãi bôi, tiÕng ån vµ sù mÊt trËt tù giao th«ng trªn trôc ®­êng nµy, ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¸c hé gia ®×nh däc theo trôc ®­êng. Mét trong nh÷ng ®èi t­îng chÞu t¸c ®éng trùoc tiÕp cña c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy lµ c¸c kh«ng gian c«ng céng däc theo tuyÕn ®­êng. Ngoµi ra, bªn c¹nh chøc n¨ng giao th«ng ®èi néi, tuyÕn ®­êng giao th«ng nµy trë thµnh mét ®èi t­îng gi¸n tiÕp chia c¾t c¸c mèi liªn hÖ, c¸c ho¹t ®éng trao ®æi gi÷a hai bªn ®­êng bëi sù chång chÐo giao c¾t gi÷a c¸c liªn hÖ sinh ho¹t, ho¹t ®éng s¶n xuÊt… Nh©n d©n x· V¹n Phóc chñ yÕu dïng n­íc m¸y cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt (kho¶ng 40% dïng n­íc m¸y ) do x· V¹n Phóc ®· cã hÖ thèng cÊp n­íc s¹ch ®Õn c¸c hé gia ®×nh. Mét sè hé gia ®×nh ë khu vùc phÝa b¾c ®­êng 430 vÉn sö dông giÕng khoan trong sinh ho¹t, nh­ng chÊt l­îng n­íc giÕng ë ®©y kh«ng ®¶m b¶o, hµm l­îng ®éc tè lu«n v­ît qu¸ møc ®é cho phÐp. Vµo mïa m­a, V¹n Phóc th­êng xuyªn bÞ ngËp lôt do n­íc ë c¸c khu vùc kh¸c ®æ vÒ. HiÖn t¹i, hÖ thèng kªnh m­¬ng tiªu tho¸t tõ cöa cèng vµo ao ®×nh lµng, qua hÖ thèng kªnh vµo c¸c ao liªn hoµn ®· xuèng cÊp nghiªm träng, Khu vùc kªnh ao tiªu nµy ch¹y däc theo ®­êng 430 ®o¹n tõ chïa V¹n Phóc ®Õn tr¹m b¬m CÇu Am kho¶ng 700m, chiÒu réng thay ®æi tõ 30-100m. §©y lµ khu vùc cã chøc n¨ng chøa vµ tiªu n­íc cho toµn bé c¸c vïng phô cËn. Tuy nhiªn do l©u ngµy kh«ng ®­îc n¹o vÐt nªn bïn, r¸c, bÌo t©y ®· lµm thu hÑp, gi¶m ®¸ng kÓ l­u l­îng, g©y ¸ch t¾c dßng ch¶y, g©y ra óng lôt côc bé ë c¸c khu vùc trªn vµo mïa m­a. HiÖn nay, sù gia t¨ng nhanh vÒ x©y dùng ®· dÉn ®Õn sù qu¸ t¶i cña hÖ thèng tho¸t n­íc th¶i sinh ho¹t tõ c¸c hé gia ®×nh däc theo c¸c tuyÕn cèng ngÇm ®æ ra hÖ thèng ao, kªnh tiªu vµ tho¸t chung víi hÖ thèng n­íc mÆt, g©y t×nh tr¹ng lôt côc bé t¹i mét sè khu vùc trong lµng. Nguån ®iÖn cÊp cho x· V¹n Phóc hiÖn nay lµ tr¹m 110/35/6KV Ba La c«ng suÊt (40 ¸ 25) MNA th«ng qua l­íi 35 KV vµ 6 KV cña thÞ x· Hµ §«ng. Tr¹m n»m c¸ch x· V¹n Phóc kho¶ng 3 km vÒ phÝa T©y Nam. M«i tr­êng kh«ng khÝ: Do ®Æc ®iÓm cña lµng V¹n Phóc chñ yÕu chØ dÖt c¸c mÆt hµng lôa t¬ t»m, dÖt v¶i b»ng c¸c m¸y dÖt b¸n thñ c«ng ch¹y ®iÖn, toµn x· hiÖn nay cã kho¶ng 1000 m¸y dÖt ho¹t ®éng liªn tôc suèt ngµy ( theo quy ®Þnh cña x·, thêi gian lµm viÖc tõ 5h-23h) tiÕng ån qu¸ lín g©y ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ trÎ em vµ ng­êi cao tuæi. HiÖn nay « nhiÔm tiÕng ån lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt cïng víi sù ph¸t triÓn vµ më réng cña nghÒ dÖt M«i tr­êng n­íc: N­íc th¶i trong khu vùc bÞ « nhiÔm nÆng. RÊt nhiÒu hé gia ®×nh däc theo c¸c tuyÕn kªnh ao th­êng ®Æt èng x¶ trùc tiÕp n­íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n xuèng hÖ thèng ao m­¬ng. §©y lµ khu vùc cã mËt ®é « nhiÔm n­íc th¶i cao trong lµng. Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch, c¸c hµm l­îng BOD, Amoniac, Coliform… ®Òu v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp. HiÖn t¹i, trong lµng cã 3 hé gia ®×nh lµm nghÒ chuéi nhuém vµ n­íc th¶I s¶n xuÊt cña c¸c hé nµy kh«ng ®­îc xö lý vµ th¶i chung vµo hÖ thèng n­íc th¶i cña lµng. T×nh tr¹ng tho¸t n­íc th¶i vµo hÖ thèng chung ®· g©y ra « nhiÔm cho hÖ thèng n­íc th¶i chung cña lµng. VÊn ®Ò vÒ « nhiÔm n­íc mÆt do n­íc th¶I vµ « nhiÔm ®Êt lµ nguyªn nh©n g©y ra sù « nhiÔm ®èi víi hÖ thèng n­íc ngÇm cña lµng Qua kh¶o s¸t, hµm l­îng c¸c chÊt ®éc COD, BOD v­ît gÊp nhiÒu lÇn so víi tiªu chuÈn cho phÐp vÒ n­íc th¶i c«ng nghiÖp TCVN – 5945. Xö lý phÕ th¶i Theo tµi liÖu kh¶o s¸t cña së khoa häc c«ng nghÖ m«i tr­êng Hµ T©y, vÊn ®Ò « nhiÔm ®Êt còng lµ mét vÊn ®Ò quan träng, nång ®é « nhiÔm ho¸ chÊt t¹i ®©y v­ît chØ tiªu cho phÐp. HiÖn nay, c«ng ty vÖ sinh m«I tr­êng Hµ T©y ®É cã biÖn ph¸p thu gom chÊt th¶i r¾n t¹i x· V¹n Phóc b»ng xe chuyªn dông. Tuy nhiªn, do ý thøc cña nh©n d©n ch­a cao, r¸c th¶i vÉn ®­îc x¶ ra c¸c ao, m­¬ng n­íc trong lµng vµ khu vùc b·i ven s«ng NhuÖ, g©y thu hÑp c¸c hå ao, « nhiÔm vµ mÊt mü quan lµng xãm. §Æc biÖt tuyÕn m­¬ng n­íc däc ®­êng 430, r¸c th¶i ®· lµm c¶n trë, thu hÑp dßng ch¶y g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc tiªu tho¸t n­íc. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc nhÊt lµ hÇu hÕt toµn bé chÊt th¶i r¾n bao gåm c¶ chÊt th¶i sinh ho¹t vµ chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®Òu kh«ng qua xö lý mµ ®­îc th¶i trùc tiÕp ra c¸c b·i phÕ th¶i, ra c¸nh ®ång, ra hÖ thèng m­¬ng tiªu, thËm chÝ r¸c th¶i cßn ®­îc x¶ trùc tiÕp ra ngay c¶ c¸c khu vùc c«ng céng g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµ mÊt ®I mü quan ®èi víi mét lµng nghÒ truyÒn thèng nh­ V¹n Phóc. Þ Cã thÓ nãi, víi sù ph¸t triÓn chung cña lµng nghÒ truyÒn thèng V¹n Phóc, trong ®ã yÕu tè ph¸t triÓn kinh tÕ cã mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao møc sèng cña ng­êi d©n, ®¸p øng c¸c nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi. Lµ yÕu tè ®­a cuéc sèng cña ng­êi d©n n«ng th«ng theo kÞp víi lèi sèng cña thµnh thÞ. Tuy nhiªn chÝnh yÕu tè nµy còng lµ yÕu tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh biÕn ®æi kh«ng chØ lèi sèng lµng quª mµ cßn biÕn ®æi c¶ m«i tr­êng, kh«ng gian c¶nh quan lµng nghÒ truyÒn thèng h¬n n÷a lµm cho h¹ tÇng kü thuËt bÞ qu¸ t¶i…Lµm cho lµng quª ViÖt Nam nãi chung vµ lµng nghÒ truyÒn thèng V¹n Phóc nãi riªng ngµy cµng mÊt dÇn ®i nh÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ ®Æc tr­ng vèn cã. §©y lµ mét t¸c ®éng rÊt tiªu cùc trong viÖc gi÷ g×n, b¶o tån vµ t«n t¹o c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng. NhËn xÐt : T×nh tr¹ng phô vô c«ng céng vÉn cßn kÐm cô thÓ nh­ : + ChØ cã 40% ®©n sè dïng n­íc m¸y ,sè cßn l¹i dïng n­íc giÕng khoan kh«ng ®¶m b¶o chØ tiªu vÒ vÖ sinh. + Y tÕ cÇn ®­îc bæ sung thªm vÒ chÊt l­îng còng nh­ sè l­îng ,cô thÓ sè l­îng b¸c sÜ vµ nh©n viªn Y tÕ kh«ng ®ñ ®¸p øng víi tiªu chuÈn d©n sè (vµo kho¶ng 1 v¹n d©n ). + CÇn më réng nhµ trÎ tr­êng mÉu gi¸o còng nh­ c¸c tr­êng tiÓu häc,THCS ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y ®Î thuËn tiÖn cho viÖc häc tËp con em trong khu vùc (rÊt nhiÒu con em trong Lµng chän n¬i häc hµnh ë nh÷ng n¬i xa nhµ trªn thµnh phè). + VÖ sinh m«i tr­êng kÐm mét phÇn do qu¸ tr×nh nhuém v¶i vµ còng mét phÇn do ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng kÐm. 2.6. Kinh tÕ 2.6.1.Tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ . C¬ cÊu ngµnh nghÒ x· V¹n Phóc. Ngµnh nghÒ Sè hé Doanh thu (triÖu)(/1 n¨m) Tû träng (%) Doanh thu trung b×nh (TriÖu/Hé.N¨m) S¶n xuÊt n«ng nghiÖp 415 3545 4,33 8.542169 DÖt lôa 650 21500 26,24 33.07692 KÕt hîp dÖt vµ n«ng nghiÖp 300 7235 8,83 24.11667 DÞch vô vµ nghÒ kh¸c 1395 49650 60,60 35.5914 Tæng céng 2560 81930 100 32.00391 BiÓu ®å thu nhËp cña c¸c nghµnh HiÖn nay s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chØ ®ãng gãp tû träng nhá (4,33 %) cho kinh tÕ V¹n Phóc vµ ®ang cã xu thÕ gi¶m dÇn v× thu hÑp ®Êt canh t¸c. Tû lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp rÊt cao (74,1 %), nghÒ dÖt lôa thñ c«ng vµ dÞch vô hiÖn nay ®ang rÊt ph¸t triÓn, t¹o ra nguån thu nhËp chÝnh cho c­ d©n trong x·. -Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i rÊt ph¸t triÓn do kÓ tõ khi chuyÓn sang DÖt b»ng m¸y ,sè lao ®éng ch©n tay gi¶m ,thay vµo ®ã hä chuyÓn sang ho¹t ®éng dÞch vô v× mçi n¨m ë ®©y thu hót kho¶ng 7000->8000 l­ît kh¸ch n­íc ngoµi vµ kho¶ng 20000 kh¸ch trong n­íc tíi ®©y th¨m quan vµ mua hµng. -Lµng V¹n Phóc n»m trong tour du lÞch cña c«ng ty du lÞch Hµ T©y vµ C«ng ty du lÞch Hµ Néi. -Thu nhËp b×nh qu©n trong x· vµo kho¶ng : 700.000 ®ång/ng­êi/th¸ng ,cã thÓ nãi ®©y lµ møc thu nhËp t­¬ng ®èi cao so víi c¶ n­íc. -HiÖn nay trong x· cã 70 % hé kh¸ vµ 28.75 % hé trung b×nh vµ kho¶ng 1.25 %(32 hé),kh«ng cã hé giµu. BiÎu ®å thÓ hiÖn mø c sèng cña c¸c hé gia ®×nh trong x· - Qua biÓu ®å trªn ta nhËn thÊy ,møc sèng cña ng­êi d©n ë ®©y lµ kh¸ cao cô thÓ lµ nh÷ng hé kh¸ chiÕm tíi 70 % cßn c¸c hé ngÌo chØ cßn kho¶ng 1,25 %. NhËn xÐt : NhËn thÊy thu nhËp cña c¸c hé lµm n«ng nghiÖp so víi nh÷ng hé lµm nghµnh Lôa cã sù chªnh lÖch kh¸ lín cho nªn viÖc ph¸t triÓn nghµnh Lôa lµ rÊt cÇn thiÕt kh«ng nhòng trong vai trß b¶o tån nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng mµ cßn c¶ vÒ gi¸ trÞ kinh tÕ to lín cña nã. 2.6.2.Thùc tr¹ng nghµnh Lôa. HiÖn nay nghµnh Lôa ®· cã rÊt nhiÒu ®æi míi trong c«ng t¸c s¶n xuÊt còng nh­ trong kh©u tæ choc bu«n b¸n ,th­¬ng mai vµ dÞch vô cô thÓ : - §· x©y dùng ®­îc hiÖp héi lµng nghÒ nh»m môc ®Ých b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - S¶n xuÊt ®· chuyÓn ®æi c¸c c«ng ®o¹n tõ thñ c«ng sang ding m¸y ®Ó gi¶m vÊt v¶ cho ng­êi lao ®éng,Tuy nhiªnvÉn cßn nh÷ng c«ng ®o¹n cßn ph¶i lµm tay rÊt vÊt v¶ nh­ : Cuén lªn èng, M¾c ra trôc däc,…Vµ ®Çu t­ kh¸ tèn kÐm (mmét m¸y dÖt vµo kho¶ng 20.000.000 ®ång ). -Song song víi c«ng t¸c dÖt th× c«ng ®o¹n “Nhuém” lµ kh«ng thÓ thiÕu nh­ng hiÖn nay c«ng ®o¹n nµy vÉn lµ mét c«ng ®o¹n thñ c«ng rÊt vÊt v¶ vµ g©y « nhiÔm. Thu nhËp cña nh÷ng ng­êi lao ®éng trong nghµnh nµy lµ t­¬ng ®èi cao . VD : 1 m¸y dÖt trong 1 th¸ng víi vèn nguyªn liÖu (T¬) kho¶ng 6.000.000 ®ång thu vÒ kho¶ng 8.500.000 ®ång. 1 ng­êi thî nhuém mçi th¸ng còng ®­îc tr¶ l­¬ng kho¶ng 1.000.000 ®ång. HÖ thèng thu mua ho¹t ®éng ë nhiÒu ®¹i lÝ c¸c TØnh trªn toµn quèc ,mÆt hµng nµy ®· trë thµnh mét mÆt hµng quen thuéc víi rÊt nhiÒu ng­êi vµ thËm chÝ cßn ®­îc c¶ ng­êi n­íc ngoµi biÕt ®Õn (mçi n¨m kho¶ng 7000 ->8000 l­ît kh¸ch n­íc ngoµi tíi ®©y mua ).Tuy nhiªn viÖc bu«n b¸n kh«ng thuËn lîi lµ do th­¬ng hiÖu nµy bÞ nh÷ng mÆt hµng gi¶ lµm ¶nh h­ëng ,kh«ng nh÷ng thÕ cßn ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng mÆt hµng Trung Quèc gi¸ rÎ nh­ng chÊt l­îng kÐm h¬n. Lµng V¹n Phóc n»m trong tour du lÞch cña c«ng ty du lÞch Hµ T©y vµ C«ng ty du lÞch Hµ Néi,®©y lµ mét thuËn lîi lín gióp cho ngµnh DÞch Vô vµ Th­¬ng M¹i ph¸t triÓn vµ ®iÒu ®ã lµ mét thu¹n lîi lín cho nghµnh dÖt Lôa . 2.7.Ph©n tÝch sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi kh«ng gian lµng nghÒ V¹n Phóc. 2.7.1. V¨n ho¸ vËt thÓ: * Kh«ng gian truyÒn thèng lµng nghÒ V¹n Phóc. Cho tíi nay lµng nghÒ V¹n Phóc lµ mét trong sè rÊt Ýt lµng cßn gi÷ ®­îc mét sè kh«ng gian truyÒn thèng. Víi h×nh ¶nh th©n quen, c©y ®a, ®­êng g¹ch quanh co, m¸i ®×nh rªu phong cæ kÝnh, c¶nh quan lµng nghÒ V¹n Phóc t¹o cho du kh¸ch ®­îc sèng l¹i trong kh«ng gian ®iÓn h×nh cña mét lµng quª B¾c Bé truyÒn thèng x­a kia. Mét sè c«gn tr×nh kiÕn tróc v¨n ho¸ vµ t«n gi¸o vÉn cßn ®­îc g×n gi÷ kh¸ nguyªn vÑn: cæng. ®×nh chïa, miÕu thê, giÕng n­íc, chî lµng… C¶nh quan lµng nghÒ lµ mét di s¶n v¨n ho¸ quý b¸u cña lµng V¹n Phóc. Kh«ng gian truyÒn thèng cña lµng nghÒ V¹n Phóc ®­îc cÊu thµnh bëi nhiÒu lo¹i kh«ng gian mang chøc n¨ng kh¸c nhau ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu sö dông kh¸c nhau cña céng ®ång d©n c­. Tuy nhiªn kh«ng thÓ t¸ch biÖt mét c¸ch r¹ch rßi chóng víi nhau, bëi trªn thùc tÕ cã sù hoµ trén, ®an xen c¶ vÒ mÆt chøc n¨ng l·n kh«ng gian gi÷a chóng t¹o nªn nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng rÊt riªng, rÊt cã hån cña kh«ng gian c¶nh quan nãi chung vµ kh«ng gian c«ng céng nãi riªng. VÒ mÆt chøc n¨ng, kh«ng gian c«ng céng lµng nghÒ V¹n Phóc bao gåm mätt sè kh«ng gian chÝnh nh­: - Kh«ng gian ho¹t ®éng v¨n hãa c«ng céng. - Kh«ng gian s¶n xuÊt vµ phôc vô s¶n xuÊt. - Kh«ng gian ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. - Mét vµi kh«ng gian ®Æc biÖt kh¸c. Tuy nhiªn, c¸c kh«ng gian truyÒn thèng ®· bÞ biÕn ®æi rÊt nhiÒu d­íi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù ®« thÞ ho¸ ®Æc biÖt trong vµi n¨m gÇn ®©y. C¸c kiÓu kiÕn tróc nhµ v­ên B¾c Bé x­a ®ang dÇn bÞ thay thÕ bëi c¸c trµo l­u kiÕn tróc míi, ¶nh h­ëng lín dÕn c¶nh quan cña lµng. 2.7.1.1. Kh«ng gian ho¹t ®éng v¨n ho¸ c«ng céng. Lµ kh«ng gian c«ng céng diÔn ra c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ l¸ng x· nh­: lÔ héi, ®×nh ®¸m, sinh ho¹t tËp thÓ, vui ch¬i gi¶i trÝ…lµ d¹ng kh«ng gian ®Æc tr­ng cña lµng nghÒ truyÒn thèng vïng ®ång b»ng B¾c Bé, thÓ hiÖn b¶n s¾c v¨n ho¸, c¸i hån ®Çy tÝnh biÓu c¶m. HÖ thèng c¸c yÕu tè th©n quen, gÇn gòi cuéc sèng, g¾n liÒn víi tuæi th¬, ký øc cña mçi ng­êi d©n nh­: c©y ®a, qu¸n nghØ, ®­êng lµng, ngâ xãm, ®×nh, chïa, ®Òn miÕu, cæng lµng, giÕng kh¬i, cÇu ao, hµng dËu… * Kh«ng gian ho¹t ®éng tÝn ng­ìng: lµ kh«ng gian diÔn ra c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa tÝn ng­ìng nh­: lÔ héi, lÔ r­íc… C¸c ho¹t déng v¨n ho¸ tÝn ng­ìng nµy th­êng ®­îc tæ chøc t¹i c¸c kh«ng gian nh­ ®×nh, chïa vµ c¸c kh«ng gian xung quanh nh­ s©n chïa, ao ®×nh, s©n kho HTX hay trªn c¸c b·i ®Êt trèng däc theo trôc tuyÕn ®­êng nµy. Ngoµi chøc n¨ng lµ giao th«ng, kh«ng gian ®­êng lµng lµ n¬i tËp trung rÊt ®«ng ng­êi tham gia c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ tÝn ng­ìng trong c¸c ngµy lÔ héi. * Kh«ng gian ho¹t ®éng gi¶i trÝ: lµ kh«ng gian linh ho¹t vµ dÔ gÆp nhÊt trong kh«ng gian c«ng céng. Kh¸c h¼n víi ®« thÞ, ë lµng quª nãi chung ë lµng V¹n Phóc nãi riªng, c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i, gi¶i trÝ cã thÓ diÔn ra trªn bÊt k× mét kho¶ng trèng nµo trong lµng tõ gèc ®a, giÕng n­íc, s©n ®×nh, c¸c kho¶ng trèng trong ngâ nhá…®Õn c¸c b·i ®Êt trèng ven lµng. HÇu nh­ bÊt cø n¬i ®©u ®Òu cã thÓ t×m thÊy mätt kh«ng gian vui ch¬i cho trÎ em, sinh ho¹t c©u l¹c bé ngoµi trêi cho c¸c ng­êi lín, diÔn ra c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ h»ng ngµy nh­ tËp thÓ dôc buæi s¸ng, sinh ho¹t v¨n ho¸ v¨n nghÖ th­êng nhËt t¹i s©n kho, t¹i c¸c kho¶ng ®Êt trèng lín trªn c¸c trôc ®­êng giao th«ng chÝnh, c¸c thöa ruéng c«ng… * §×nh lµng V¹n Phóc. §×nh lµng V¹n Phóc lµ bé mÆt v¨n cña lµng. §©y lµ n¬i thê §øc thµnh hoµng lµng A L· N­¬ng ThÞ. §©y lµ c«ng tr×nh kiÕn tróc truyÒn thèng rÊt cã gi¸ trÞ, ®­îc gi÷ g×n kh¸ nguyªn vÑn. Ng«i ®×nh ®­îc bè côc theo ch÷ "Quèc", gåm HËu cung, Trung ®×nh, Ph­¬ng ®×nh, Nhµ quan c­ phÝa sau vµ hai d·y t¶ vu, h÷u vu ch¹y suèt hai bªn chiÒu s©u cña §×nh, s©n §×nh réng. Bøc b×nh phong phÝa tr­íc ®­îc ®¾p rÊt c«ng phu. Bèn cét trô rång ph­îng c¸ch ®iÖu v­¬n cao, ph©n c¸ch H÷u m«n vµ t¶ h÷u m«n. PhÝa tr­íc §×nh lµ mét hå n­íc h×nh vu«ng, bê hå x©y cao g¾n liÒn víi B×nh phong lµ bÓ nói non bé vµ v­ên hoa. Hai con ®­êng réng nèi ra ®­êng Lµng, cã d·y bµng xanh che n¾ng. KiÕn tróc ng«i ®×nh bÒ thÕ, hoµnh tr¸ng, t¹o vÎ uy nghi mµ v½n trang nh·, gÇn gòi víi t©m hån cña con ng­êi. Víi bè côc kiÕn tróc nh­ vËy, ®×nh lµng V¹n Phóc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i thê tù mµ thùc sù nã lµ n¬i lý t­ëng cho c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, lÔ héi céng ®ång cña nh©n d©n lµng V¹n Phóc. V× vËy §×nh lµng cã mét ý nghÜa rÊt quan träng kh«ng thÓ thay thÕ trong c¸c ho¹t ®éng sinh ho¹t c«ng céng cña lµng V¹n Phóc. => Mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o nªn kh«ng gian c¶nh quan cña ®×nh lµng lµ kh«ng gian xanh vµ kh«ng gian mÆt n­íc. Tr­íc ®©y, khi nÒn kinh tÕ vµ sù ®« thÞ ho¸ ch­a ph¸t triÓn th× tØ lÖ diÖn tÝch c©y xanh vµ mÆt n­íc xung quanh lµng V¹n Phóc kh¸ cao t¹o nªn sù tho¸ng ®·ng, t«n nghiªm vµ réng r·i cña ®×nh lµng. tuy nhiªn cho ®Õn nay, diÖn tÝch mÆt n­íc bÞ thu hÑp vµ ®­îc kÌ ®¸ xung quanh. Mùc n­íc trong hå kh«ng cßn æn ®Þnh, n­íc hå kh«ng cßn s¹ch nh­ tr­íc ®©y do hiÖn t­îng ø ®äng kh«ng cã hÖ thèng ®èi l­u n­íc trong hå th­êng xuyªn. DiÖn tÝch c©y xanh còng bÞ thu hÑp h¬n. HiÖn nay chØ cßn l¹i chñ yÕu lµ phÇn c©y xanh trong khu«n viªn ®×nh vµ c©y xanh cña khu vùc tr­êng häc, bªn c¹nh UBND. PhÇn c©y xanh xung quanh ®×nh còng nh­êng chç cho nhu cÇu x©y dùng vµ më réng ®­êng giao th«ng. * Chïa lµng V¹n Phóc. Ng«i chïa cña lµng V¹n Phóc n»m ngay bªn tr¸i lèi vµo chÝnh cña lµng, c¸ch mét kho¶ng ao réng, chïa cã c¶nh quan ®Ñp, míi ®­îc söa ch÷a. §©y lµ n¬i vµo ngµy lÔ TÕt, r»m, mång mét, d©n lµng th­êng hay ®Õn th¾p h­¬ng khÊn v¸i. N»m trong khu«n viªn cña chïa cßn cã thªm mét ng«i ®Òn. T­¬ng truyÒn ®©y lµ n¬i thê vÞ phóc cho lµng. §Òn thê lËp ë bªn c¹nh chïa gäi lµ ®Òn Ph­êng Cöi. => Trong thêi gian võa qua, Chïa V¹n Phóc ®· ®­îc trïng tu l¹i. Tuy nhiªn, do viÖc c¶i t¹o mét c¸ch tù ph¸t thiÕu khoa häc vµ sù ®ång bé nªn hiÞen nay c¶nh quan xung quanh chïa kh«ng cßn gi÷ ®­îc vÎ tho¸ng ®·ng nh­ tr­íc. DiÖn tÝch mÆt hå phÝa tr­íc bÞ thu hÑp vµ rÊt gß bã bëi hÖ thèng kÌ ®¸ vµ hµng rµo s¾t. * §Òn lµng V¹n Phóc. MiÕu thê cña lµng n»m s¸t bªn dßng s«ng NhuÖ, l­u truyÒn r»ng ®©y lµ n¬i ho¸ cña bµ A L·. Tr­íc ®©y, khu vùc nµy lµ mét quÇn thÓ kiÕn tróc c¶nh quan ®Ñp gåm miÕu thê vµ khu c©y xanh bao quanh kÕt hîp víi bÕn thuyÒn. Vµo thêi bao cÊp do nhu cÇu t¨ng diÖn tÝch gi¸o dôc, x· ®· cho x©y dùng tr­êng cÊp mét t¹i khu vùc nµy vµ miÕu thê n»m gän trong khu«n viªn tr­êng. §iÒu nµy lµm cho khu vùc ®Òn lµng V¹n Phóc gÇn nh­ bÞ bã hÑp vµ t¸ch biÖt víi kh«ng gian bªn ngoµi.. Sù liªn hÖ gi÷a §×nh - Chïa - §Òn - MiÕu trong c¸c ho¹t ®éng lÔ héi, còng nh­ trong cuéc sèng h»ng ngµy rÊt h¹n chÕ. HiÖn nay, x· ®ang cã dù kiÕn t«n t¹o khu vùc nµy. H»ng n¨m vµo ngµy giç Bµ( 25 th¸ng ch¹p), d©n lµng th­êng tæ chøc lÔ d©ng h­¬ng bµy tá lßng thµnh kÝnh víi bµ tæ nghÒ t¹i ®©y. * Cæng lµng V¹n Phóc. HÖ thèng cæng vµ ®­êng lµng V¹n Phóc mang mét gi¸ trÞ v¨n ho¸ céng ®ång, cã gi¸ trÞ ®¨c biÖt vÒ lÞch sö, v¨n ho¸…Cæng lµng lµ mét c¸i mèc quy ­íc kh«ng gian. Do ®ã cã thÓ coi cæng lµng lµ biÓu t­îng cña lµng. Cæng lµng V¹n Phóc ®­îc x©y dùng theo phong c¸ch kiÕn tróc ®iÓn h×nh cña cæng lµng quª ViÖt Nam, qua nhiÒu lÇn cæng lµng vÉn gi÷ ®­îc h×nh d¸ng ban ®Çu. * C¸c di tÝch lÞch s­ c¸ch m¹ng. Nh©n d©n V¹n Phóc cã truyÒn thèng yªu n­íc vµ sím tham gia vµo phong trµo c¸ch m¹ng. ë ®©y cã rÊt nhiÒu di tÝch c¸ch m¹ng, V¹n Phóc vinh dù ®· tõng nu«i dÊu, b¶o vÖ c¸c ®ång chÝ: NguyÔn V¨n Cõ, Hoµng V¨n Thô, NguyÔn L­¬ng B»ng, Tr­êng Chinh vµ nhiÒu thÕ hÖ c¸n bé ­u tó cña §¶ng, lµ " An toµn khu" cña Xø uû B¾c Kú vµ tØnh uû Hµ §«ng( ngay tõ thêi kú mÆt trËn d©n chñ 1936 - 1939). §Æc biÖt c¨ng nhµ g¸c 2 tÇng cña «ng NguyÔn V¨n D­¬ng n¬i B¸c Hå ®· ë vµ lµm viÖc 16 ngµy, viÕt ra " lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn" ®· ®­îc ph¸t ®i ngµy 19/12/1946. HiÖn nay ng«i nhµ ®· trë thµnh nhµ l­u niÖm B¸c Hå víi rÊt nhiÒu kû vËt mµ B¸c d· sö dông trong thêi gian ë ®©y thuéc viÖn b¶o tµng Hå ChÝ Minh. => Tr­íc ®©y trong quÇn thÓ c¸c c«ng tr×nh, c¸c thµnh phÇn t¹o nªn kh«ng gian truyÒn thèng nh­ §×nh - Chïa - §Òn - MiÕu - Chî - Ao cña lµng liªn hÖ mËt thiÕt th«ng qua hÖ thèng ®­êng lµng quanh co, cã tÝnh hç trî vµ liªn tôc víi nhau. Mèi liªn hÖ nµy ®Æc biÖt thÓ hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng lÔ héi, th«ng qua qu¸ tr×nh sö dông vµ ý thøc vÒ " phong thuû ". HiÖn nay do sù ph¸t triÓn vµ lÊn ¸t cña c¸c c«ng tr×nh míi, c¸c di s¶n vËt thÓ nµy bÞ chia c¾t vµ co côm l¹i ®éc lËp víi nhau. §iÒu ®ã lµm cho kh«ng gian c¶nh quan truyÒn thèng mÊt dÇn ®i b¶n s¾c, mÊt dÇn ®i tÝnh ®éc ®¸o, mÊt ®i tÝnh kiªn tôc dÉn d¾t du kh¸ch trong qu¸ tr×nh tham quan. 2.7.1.2. Kh«ng gian s¶n xuÊt vµ phôc vô s¶n xuÊt. §èi víi lµng nghÒ truyÒn thèng V¹n Phóc, kh«ng gian c«ng céng ®Ó s¶n xuÊt vµ kh«ng gian phô trî trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét kh«ng gian rÊt ®Æc tr­ng vµ riªng biÖt cña lµng. §©y lµ mét lo¹i h×nh kh«ng gian rÊt linh ®éng c¶ vÒ mÆt chøc n¨ng, vÞ trÝ vµ quy m« diÖn tÝch. Tuy nhiªn chøc n¨ng chÝnh cña kh«ng gian nµy lµ phôc vô s¶n xuÊt. Kh«ng gian nµy th­êng lµ sù chuyÓn ®æi chøc n¨ng tõ ®Êt canh t¸c hay ®Êt trèng sang, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mçi hé gia ®×nh ®Òu cã thÓ sö dông vµo c«ng viÖc cña m×nh mét c¸ch linh ®éng nh­ ph¬i, sÊy thµnh phÈm hoÆc b¸n thµnh phÈm, tËp kÕt vËt liÖu… Mäi ng­êi d©n ®Òu biÕt tËn dông c¸c kho¶ng trèng ®Ó ph¬i lôa sau khi hÊp, nhuém… §i ®Õn ®©u, ta còng nghe ®­îc, thÊy ®­îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt lôa truyÒn thèng cña lµng, hay b¾t gÆp d­íi nh÷ng bãng c©y, ng­êi dan võa quay t¬ võa trß chuyÖn vui vÎ… §ã chÝnh lµ nÐt rÊt riªng vµ dÔ nhËn biÕt cña lµng nghÒ dÖt lôa truyÒn thèng V¹n Phóc. 2.7.1.3. Kh«ng gian ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Lµ kh«ng gian diÔn ra c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Kh«ng gian nµy chñ yÕu tËp trung trªn c¸c trôc ®­êng chÝnh vµo lµng nh­: chî lµng, c¸c cöa hµng tr­ng bµy vµ giíi thiÖu s¶n phÈm hai bªn trôc ®­êng chÝnh, nhÊt lµ tuyÕn kh«ng gian trung t©m. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ vµ lµng nghÒ truyÒn thèng nªn nhu cÇu giao l­u bu«n b¸n kh«ng ngõng t¨ng cao. Do vËy kh«ng gian ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ngµy cµng phong phó vÒ h×nh thøc, ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ quy m« lÉn diÖn tÝch. Chóng cã xu h­íng chuyÓn dÞch tËp trung, xen kÏ lÊp ®Çy c¸c kho¶ng trèng kh«ng gian trèng däc theo c¸c trôc ®­êng, lèi vµo lµng vµ b¸m däc theo tØnh lé 72. 2.7.1.4. Kh«ng gian kh¸c. Lµ kh«ng gian c«ng céng ®Æc thï do cã sù ®an xen cña nhiÒu h×nh thøc chøc n¨ng kh¸c nhau trªn cïng mét kh«ng gian, hoÆc cã mét chøc n¨ng riªng biÖt. => V¹n Phóc lµ mét trong nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng cã nhiÒu di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ cßn l­u gi÷ ®­îc ®Õn ngµy nay. §iÒu ®ã chøng tØ chóng cã mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi ®êi sèng cña ng­êi d©n n¬i ®©y. H¬n n÷a, chóng ®­îc trïng tu vµ t«n t¹o ®Ó g×n gi÷ cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u mai sau. C¸c kh«ng gian v¨n ho¸ truyÒn thèng vµ kh«ng gian s¶n xuÊt còng cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong t©m niÖm vµ ý thøc ng­êi d©n. Tuy nhiªn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ sù ®« thÞ ho¸ ngµy cµng m¹nh vµ lµng V¹n Phóc vÉn ch­a cã c¸c chÝnh s¸ch chiÕn l­îc b¶o vÖ vµ t«n t¹o c¸c di tÝch nµy. Nªn ngµy nay chóng ®ang cã nguy c¬ bÞ mai mét vµ mÊt ®i sù nguyªn b¶n cña c¸c di s¶n v¨n ho¸ truyÒn thèng. 2.7.2.2 V¨n ho¸ phi vËt thÓ Lµng ®­îc xem lµ c¸i n«i cña nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam, lµ kho tµng l­u gi÷ c¸c b¶n s¾c v¨n ho¸ truyÒn thèng nh­ lÔ héi, ®×nh ®¸m, phong tôc tËp qu¸n… Lèi sèng n«ng th«n mang tÝnh céng ®ång cao thÓ hiÖn qua c¸c quan niÖm ®êi sèng nh­ c¸c quan hÖ trong gia ®×nh, quan hÖ hµng xãm l¸ng giÒng, quan hÖ víi mäi ng­êi trong céng ®ång vµ x· héi mang nh÷ng nÐt rÊt riªng biÖt so víi c¸c lµng nghÒ kh¸c vµ ®Æc biÖt lµ so víi lèi sèng ®« thÞ hiÖn ®¹i. LÔ héi: c¸c lÔ héi cña lµng V¹n Phóc còng mang phong c¸ch chung cña c¸c lÔ héi ë lµng quª B¾c Bé, ®ång thêi còng mang nh÷ng nÐt ®Æc thï rÊt riªng cña lµng, dÔ dµng ph©n biÖt víi c¸c lµng quª kh¸c. Nh÷ng nÐt v¨n ho¸ thÓ hiÖn c¸i hån, sù tù hµo cña ng­êi d©n V¹n Phóc ®èi víi quª h­¬ng. Qua ba ngµy héi, ta cã thÓ th¸y hoµng lµng A L· N­¬ng ThÞ cã ¶nh h­ëng rÊt s©u s¾c ®èi víi ®êi sèng sinh ho¹t v¨n ho¸ cña lµng C¸c phong tôc, lÖ lµng: lµng V¹n Phóc cßn gi÷ l¹i ®­îc nhiÒu phong tôc truyÒn thèng: - TÆng lôa cho c¸c cô giµ trong lµng trong c¸c buæi lÔ mõng thä. - Trong ngµy héi, lµng quy ®Þnh c¸c cô trªn 60 tuæi, mçi cô ®ãng gãp 1 yÕn g¹o vµ mét con lîn ®Ó khao c¶ lµng. - Trai g¸i trong lµng khi dùng vî g¶ chång ph¶i ®ãng gãp cho lµng 1000 g¹ch ®Ó x©y ®­êng lµng ngâ xãm. * NghÒ dÖt truyÒn thèng NghÒ dÖt lôa lµ nÐt v¨n ho¸ ®Æc tr­ng cña lµng V¹n Phóc. Qua qu¸ tr×nh lÞch sö, nghÒ dÖt lôa ®· trë thµnh mét nghÒ thùc sù vµ trë nªn næi tiÕng kh¾p trong vµ ngoµi n­íc. §Õn thÕ kû XVIII, nghÒ dÖt ph¸t triÓn m¹nh, ®Æc biÖt vµo cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX víi sù c¶i tiÕn cña nghÖ nh©n, c¸c mÆt hµng trë nªn phong phó ®a d¹ng: lôa, the, gÊm, vãc vµ c¸c mÉu hµng cao cÊp kh¸c. S¶n phÈm lôa V¹n Phóc tham gia triÓn l·m vµ ®¹t nhiÒu gi¶i th­ëng t¹i nhiÒu héi chî trªn thÕ giíi vµo thËp niªn 40. Trong nh÷ng n¨m 40-50 cña thÕ kû XX, lôa V¹n Phóc ®· næi tiÕng trªn thÞ tr­êng §«ng D­¬ng. Cø 6 ngµy mét phiªn chî Hµ §«ng l¹i häp bµy b¸n lôa V¹n Phóc, thu hót kh¸ch hµng trong vµ ngoµi tØnh. Lôa V¹n Phóc mang tªn lôa Hµ §«ng tõ ®ã. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®æi míi, tõ n¨m 1990 HTX ®· chuyÓn giao c«ng cô s¶n xuÊt vµ giao quyÒn kinh doanh cho tõng hé gia ®×nh. Kinh tÕ tËp thÓ chØ cßn ®¶m nhËn nh÷ng kh©u quan träng, cã sù hç trî ph¸t triÓn , nghÒ dÖt lôa truyÒn thèng ë V¹n Phóc ®· ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn trong c¸c hé gia ®×nh. §Õn nay, trong ®Þa ph­¬ng cã ®Õn 998 m¸y dÖt, nhiÒu hé cã ®Õn 5-7 m¸y, s¶n l­îng trung b×nh hµng n¨m lªn tíi 2.400.000 m t¨ng lªn gÊp 10 lÇn so víi thêi bao cÊp. * Gi¸ trÞ s¶n xuÊt lôa. Tõ mét s¶n phÈm thñ c«ng, lôa V¹n Phóc ®· v­ît qua gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¬n thuÇn, trë thµnh s¶n phÈm v¨n ho¸ ®­îc coi lµ biÓu t­îng cña c¸i ®Ñp. Lôa Hµ §«ng lu«n ®ua yÕu tè thÈm mÜ lªn hµng ®Çu. V¹n Phóc næi tiÕng víi c¸c s¶n phÈm t¬ lôa ®Æc s¾c phong phó vÒ chñng lo¹i, tæng sè tíi gÇn 70 thø hµng the, lôa gÊm, lÜnh … kh¸c nhau, phï hîp víi thÞ yÕu ng­êi tiªu dïng nh­: B¨ng hoa, Long ph­îng, M©y bay, Tø quÕ, Sa tr¬n, The tr¬n, §òi hoa, V©n thä ®Ønh… Ngoµi hµng tr¬n, V¹n Phóc cßn dÖt c¸c lôa hoa víi c¸c ho¹ tiÕt: hoa ngò phóc, hoa léc thä, ®Ønh… Lµng V¹n Phóc cßn næi tiÕng víi c¸c mÆt hµng tinh x¶o. Mét trong nh÷ng b­íc tiÕn quan träng gÇn ®©y lµ nghiªn cøu s¶n xuÊt ra lôa gi¶m nhµu, kh«ng phai vµ ®· trë thµnh mét s¶n phÈm chiÕn l­îc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ. Lµng nghÒ V¹n Phóc ®· trë thµnh mét trong sè Ýt c¸c lµng nghÒ sèng thùc sù b»ng chÝnh nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng truyÒn thèng cña m×nh. Lôa V¹n Phóc ®· cã mÆt trë l¹i ë c¸c thÞ tr­êng §«ng Au tr­íc kia nh­ Nga, M«ng Cæ, SÐc… ®­îc kh¸ch hµng Ph¸p, NhËt B¶n ­a chuéng. => V¨n ho¸ lµng x· lµ sù kÕt tinh tõ kinh nghiÖm sèng cña ng­êi d©n tõ rÊt l©u ®êi vµ ®­îc thÓ hiÖn qua cuéc sèng th­êng ngµy cña ng­êi d©n. Qua ®ã ta cã thÓ thÊy mèi quan hÖ s©u s¾c gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n, gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ th«ng qua c¸ch giao tiÕp, qua c¸c phong tôc tËp qu¸nnh­ lÖ lµng… H¬n n÷a V¹n Phóc víi vai trß lµ lµng nghÒ truyÒn thèng rÊt ph¸t triÓn, cïng víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nªn nghÒ dÖt ®­îc c¶i tiÕn rÊt nhiÒu. S¶n phÈm hiÖn nay b¾t ®Çu mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chø kh«ng hoµn toµn lµ s¶n xuÊt thñ c«ng truyÒn thèng nh­ tr­íc ®©y. Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ sù ®« thÞ ho¸, V¹n Phóc ®ang cã nh÷ng nguy c¬ bÞ mÊt dÇn ®i b¶n s¾c v¾n ho¸ cña m×nh. 2.7.3. Ph©n tÝch sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng lµng nghÒ V¹n Phóc. 2.7.3.1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 2.7.3.1.1. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng t¹i lµng thñ c«ng truyÒn thèng V¹n Phóc ®· b¾t ®Çu tõ l©u. Mét trong nh÷ng mèc thêi gian cã thÓ nãi lµ b­íc ngoÆt cho sù biÕn ®æi nµy ®ã lµ sau khi cã chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Tõ sau ®æi míi ®Õn nay sù ph¸t triÓn vµ biÕn dæi h×nh th¸i h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng ë ®©y diÔn ra m¹nh nÏ nh­ng kh«ng ®Òu mµ chØ tËp trung vµo nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cã thÓ chia lµ c¸c giai ®o¹n sau ®©y: a) Giai ®oan tr­íc " §æi míi": qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng t¹i lµng nghÒ V¹n Phóc ®· b¾t ®Çu tõ kh¸ l©u, ngay trong thêi kú bao cÊp nh­ng tèc ®é rÊt chËm. ViÖc h×nh thµnh Hîp t¸c x· lôa V¹n Phóc ban ®Çu chØ mang môc ®Ých gi÷ g×n, ph¸t huy nghÒ dÖt truyÒn thèng ®ång thêi t¹o viÖc lµm cho x· viªn. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n nµy, ®Êt n­íc trong thêi kú khã kh¨n, kinh tÕ eo hÑp, chÕ ®é bao cÊp, chÝnh s¸ch cÊm giao l­u bu«n b¸n, nhu cÇu tiªu thô s¶n phÈm kh«ng cao… lµ nh÷ng yÕu tè kiÒm h·m sù ph¸t triÓn tù nhiªn cña lµng nghÒ. Däc theo trôc ®­êng, ch­a cã mét cöa hµng b¸n vµ giíi thiÖu s¶n phÈm lôa nµo mµ chñ yÕu lµ diÖn tÝch c©y xanh cña HTX vµ ®Êt v­ên cña c¸c hé gia ®×nh. S¶n phÈm chñ yÕu ®­îc b¸n ë chî hay th«ng qua sù thu mua cña nhµ n­íc. HÇu nh­ ch­a cã bÊt kú sù t¸c ®éng cña sù ®« thÞ ho¸, kh«ng gian c«ng céng gÇn nh­ cßn nguyªn vÑn gåm nhiÒu kh«ng gian trèng vµ kh«ng gian c©y xanh xen kÏ, ®óng nh­ kh«ng gian cña lµng nghÒ B¾c Bé. => Cho ®Õn tr­íc khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi, V¹n Phóc hÇu nh­ vÉn gi÷ ®­îc nguyªn lµ mét lµng nghÒ truyÒn thèng. Kh«ng gian c¶nh quan lµng quª truyÒn thèng cßn gi÷ nguyªn c¸c gi¸ trÞ ban ®Çu vèn cã. C¸c di s¶n ch­a bÞ x©m chiÕm hay lÊn ¸t. C¸c kh«ng gian trèng, kh«ng gian c©y xanh, kh«ng gian mÆt n­íc ch­a bÞ x©m chiÕm hay thay ®æi. b) Giai ®o¹n " §æi míi" ®Õn n¨m 2000: tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kinh tÕ cña V¹n Phóc cã sù biÕn ®æi ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn cho ®Õn nh÷ng n¨m cuèi giai ®o¹n nµy, V¹n Phóc míi cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong kinh tÕ vµ x· héi. NghÒ dÖt lôa còng ®­îc chó träng ph¸t triÓn nh­ng dõng l¹i ë quy m« HTX, mét sè hé gia ®×nh ®¬n lÎ vµ còng thu hót mét l­îng kh«ng nhá ng­êi tham gia s¶n xuÊt. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, kh«ng gian c«ng céng còng b¾t ®Çu cã nh÷ng biÕn ®æi, mÆc dï møc ®é biÕn ®æi ch­a lín vµ chØ tËp trung l¸c ®¸c theo lèi vµo chÝnh cña lµng. Do ng­êi d©n chØ tËp trung qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ ch­a chó träng dÕn kh©u giíi thiÖu vµ b¸n s¶n phÈm nªn chØ cã mét sè Ýt cöa hµng víi quy m« nhá. Trong c¸c cöa hµng nµy, chñ yÕu lµ cña HTX hay cña mét sè hé gia ®×nh ë mÆt ®­êng. MÆc dï ë c¸c khu vùc xung quanh còng b¾t ®Çu ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, nh­ng ®èi víi V¹n Phóc t¸c ®éng cña yÕu tè nµy ch­a m¹nh. DiÖn tÝch trèng vµ c©y xanh vÉn cßn nhiÒu, kh«ng gian truyÒn thèng vÉn gi÷ ®­îc c¸c nÐt truyÒn thèng c¬ b¶n cña nã. => Trong kho¶ng thêi gian nµy, di s¶n v¨n ho¸, kh«ng gian truyÒn thèng còng ch­a chÞu t¸c ®éng mét c¸ch s©u s¾c cña qu¸ tr×nh biÕn ®æi cña nÒn kinh tÕ. Víi c¸c di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ nh­ §×nh, Chïa, §Òn, MiÕu vÉn cßn gi÷ ®­îc nguyªn theo c¸c giai ®o¹n tr­íc. ë ®©y, sù biÕn ®æi chñ yÕu lµ sù biÕn ®æi vÒ mÆt chøc n¨ng cña mét sè nhµ d©n vµ HTX däc hai bªn ®­êng. H×nh thøc cña cöa hµng kinh doanh, giíi thiÖu s¶n phÈm nhá lÎ xuÊt hiÖn nh­ng rÊt Ýt. Giai ®o¹n nµy ®¸nh dÊu mét h­íng ®i míi. mét b­íc ngoÆc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh­ cña nghÒ dÖt lôa truyÒn thèng V¹n Phóc. c) Giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn cuèi n¨m 2003: Trong giai ®o¹n nµy, kinh tÕ V¹n Phóc ph¸t triÓn m¹nh. NghÒ dÖt còng thùc sù ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét nghÒ quan träng mang l¹i thu nhËp chÝnh cho ng­êi d©n. KÌm theo ®o, nhê mét sè chÝnh s¸ch ' kÝch cÇu' cña nhµ n­íc lµm cho nhu cÇu tiªu thô s¶n phÈm lôa t¨ng m¹nh. H¬n n÷a qu¸ tr×nh ®o thÞ ho¸ ngµy cµng t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lµng nghÒ V¹n Phóc. sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ qó tr×nh ®« thÞ ho¸ lµng nghÒ V¹n Phóc lµ mét yÕu tè lín t¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi kh«ng gian c«ng céng. §Æc biÖt trªn trôc ®­êng chÝnh vµo lµng, kh«ng gian c«ng céng biÕn ®æi kh«ng ngõng víi tèc ®é nhanh dÇn. Ng­êi ta chó träng ®Õn kh©u tr­ng bµy vµ tiÕp thÞ s¶n phÈm. V× vËy ngoµi nhu cÇu më réng kh«ng gian s¶n xuÊt th× nhu cÇu më réng diÖn tÝch cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ngµy mét t¨ng cao. Ng­êi ta më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt trªn c¸c m¶nh v­ên trong nhµ, trªn diÖn tÝch ao hå ®­îc san lÊp, c¬i níi diÖn tÝch s¶n xuÊt cò… C¸c kh«ng gian c._.