Thực trạng & Giải pháp phát triển Doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam

Môc lôc A.PhÇn më ®Çu………………………………………………………….3 §Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp……………… Kh¸I niÖm chung vÒ doanh nghiÖp………………………………….5 Tiªu thøc x¸c ®Þnh……………………………………………………5 Quan ®IÓm 1:……………………………………………….………...6 Quan ®IÓm 2:……………………………………………….………...6 Quan ®IÓm 3:………………………………………………………….6 Vai trß vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp…………………..7 Vai trß:………………………………………………………………...7 Xu h­íng ph¸t triÓn…………………………………………………...7 C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam……………….8 C¸c h×nh thøc ph¸p lý…………………………………………………8 H×nh thøc ph¸p lý……………………………………………………..8 LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng………………………………………..8 C«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng………………………………………………8 Tr×nh ®é tæ chøc ph¸p lý………………………………………………9 Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp………………………….9 Lîi thÕ…………………………………………………………………9 BÊt lîi………………………………………………………………...10 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp……..10 C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n……………………………..10 C¸c nh©n tè quèc tÕ………………………………………………….12 1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶I ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp………………..12 1.7.1. §Çu t­,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn,t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm,gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc CNH-H§H…………………12 1.7.2. §Çu t­ ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng linh ho¹t cho toµn bé nÒn kinh tÕ,trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ………………………………………………………………………13 1.7.3. §Çu t­ ph¸t triÓn DN nh»m ®¶m b¶o cho sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ…………………………………………………………………………….13 §.Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam 2.1. §¸nh gi¸ kh¸I qu¸t…………………………………………………………14 2.1.1. Qui m« vèn…………………………………………………………..14 2.1.2. C¬ cÊu vèn ®Çu t­…………………………………………………….15 C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph©n chia theo tõng lo¹i DN…………………….15 C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn DN trong ngµnh kinh tÕ………………16 Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t­……………………………………….16 NhÞp ®é thu hót vèn…………………………………………………17 2.1.3. §¸nh gi¸ cô thÓ…………………………………………………..18 VÒ mÆt sè l­îng…………………………………………………17 VÒ mÆt ngµnh nghÒ…………………………………………...…22 VÒ mÆt c«ng nghÖ……………………………………………….24 Nguån nh©n lùc…………………………………………………24 2.1.4. Mét sè ­u nh­îc ®IÓm chñ yÕu……………………………..24 ¦u ®IÓm:…………………………………………………….24 Nh­îc ®IÓm………………………………………………….25 §Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hç trî Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam… 3.1. §æi míi quan ®IÓm, ph­¬ng thøc hç trî……………………………..27 3.1.1. §æi míi quan ®IÓm hç trî…………………………………………...27 3.1.2.§æi míi ph­¬ng thøc hç trî …………………………………………29 3.2. T¨ng c­êng vai trß cña nhµ n­íc trong viÖc hç trî………………….31 3.2.1. H×nh thøc khung khæ ph¸p lý…………………………………….….31 3.2.2. KiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc ,qu¶n lý cña DN………………………...33 3.2.3. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî DN……………..……….34 3.2.4. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi vµ c¸c tæ chøc cña DN………..34 3.2.5.Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch………………………………………………...34 3.2.6. C¸c gi¶I ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî …………………………..39 C.KÕt luËn…………………………………………………………...41 D.TµI liÖu tham kh¶o……………………………………………...42 PhÇn më ®Çu Trong sù nghiÖp ®æi míi ®Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, c¸c doanh nghiÖp (DN) cã vÞ trÝ , vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Nã gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ; t¹o thªm hµng ho¸ dÞch vô; t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ; t¨ng thu nhËp vµ n©ng cao ®êi sèng; t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ ®Æc biÖt ®­îc coi lµ “chiÕc ®Öm gi¶m sãc” cña thÞ tr­êng . NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c¸c DN, §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, ph­¬ng ph¸p qu¶n lÝ nh»m t¨ng c­êng khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp V&N. Ph¸t triÓn tèt c¸c DN kh«ng nh÷ng gãp phÇn to lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ, mµ cßn t¹o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi trong n­íc. H¬n n÷a c¸c DN V&N cã lîi thÕ lµ chi phÝ ®Çu t­ kh«ng lín dÔ thÝch øng vèi sù thay ®æi cña thÞ tr­êng, phï hîp víi sù qu¶n lÝ cña phÇn lín c¸c chñ doanh nghiÖp ë n­íc ta hiÖn nay. ë mét n­íc mµ phÇn lín lao ®éng lµm n«ng nghiÖp nh­ n­íc ta th× chÝnh DN lµ t¸c nh©n vµ ®éng lùc thóc ®Èy sù nghiÖp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. ë n­íc ta, c¸c DN tuy còng ®· cã m«i tr­êng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kh¸ thuËn lîi vµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, song nh÷ng kÕt qu¶ Êy ch­a t­¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß cña DN, do phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®ã võa h×nh thµnh, cßn yÕu kÐm, sù ph¸t triÓn cña chóng cho ®Õn nay vÉn mang tÝnh tù nhiªn, ch­a theo mét chiÕn l­îc víi nh÷ng b­íc ®i phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc . Tr­íc t×nh h×nh ®ã vµ ®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX nh»m ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh , tiÒm n¨ng cña c¸c DN , thùc hiÖn CNH ,H§H ®Êt n­íc ,viÖc cô thÓ ho¸ nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng DN ngµy cµng trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt .§Ó ®ãng gãp phÇn nµo nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc hç trî ph¸t triÓn c¸c DN nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn , gãp phÇn thùc hiÖn sù CNH,H§H ®Êt n­íc . Do vËy em ®· chän ®Ò tµi : "Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNNN ë ViÖt Nam". Do thêi gian nghiªn cøu vµ thu thËp tµi liÖu cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, vÊn ®Ò nghiªn cøu cßn míi mÎ phong phó vµ rÊt phøc t¹p, th«ng tin l¹i ch­a ®Çy ®ñ vµ b­íc ®Çu míi lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu nªn bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng khái cã nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em hy väng bµi viÕt sÏ phÇn nµo ph¸c th¶o ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ thùc tr¹ng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c DN ë ViÖt Nam trong thêi gian qua, chØ ra nh÷ng yÕu kÐm, v­íng m¾c, tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hç trî cho c¸c DN m¹nh mÏ h¬n trong m«i tr­êng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ch­¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp 1.1.Kh¸i niÖm chung vÒ doanh nghiÖp: DN lµ ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng, trao ®æi hµng hãa vµ dÞch vô trªn thÞ tr­êng ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cña chñ së h÷u tµi s¶n. Qua kh¸i niÖm nµy ta thÊy DN cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: -Lµ mét ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cña nÒn kinh tÕ -Cã ®Þa vÞ ph¸p lý (cã t­ c¸ch ph¸p nh©n) -NhiÖm vô: S¶n xuÊt cung øng, trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng -Môc tiªu : Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho chñ së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp th«ng qua tèi ®a ho¸ lîi Ých ng­êi tiªu dïng 1.2.Tiªu thøc x¸c ®Þnh Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i doanh nghiÖp : ph©n theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh, theo ngµnh nh­: C«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô, n«ng l©m ng­ nghiÖp vv.. ph©n theo quy m« tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh (doanh doanh nghiÖp lín, ..) §èi víi DN cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc riªng míi x¸c ®Þnh ®­îc ®óng b¶n chÊt, vÞ trÝ vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn nã. HiÖn nay trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam cßn cã nhiÒu bµn c·i, tranh luËn vµ cã nhiÒu ý kiÕn, quan ®iÓm kh¸c nhau khi ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i qui m« DN, nh­ng th­êng tËp trung vµo c¸c tiªu thøc chñ yÕu nh­: vèn, doanh thu, lao ®éng, lîi nhuËn, thÞ phÇn . Cã hai tiªu thøc phæ biÕn th­êng dïng: Tiªu thøc ®Þnh tÝnh vµ tiªu thøc ®Þnh l­îng. Tiªu thøc ®Þnh tÝnh nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, sè ®Çu mèi qu¶n lÝ vv..Tiªu thøc nµy nªu râ ®­îc b¶n chÊt vÊn ®Ò, song khã x¸c ®Þnh trong thùc tÕ nªn Ýt ®­îc ¸p dông. Tiªu thøc ®Þnh l­îng nh­ sè l­îng lao ®éng, gi¸ trÞ tµi s¶n, doanh thu lîi nhuËn. Ngoµi hai tiªu thøc trªn cßn c¨n cø vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, tÝnh chÊt ngµnh nghÒ, vïng l·nh thæ, tÝnh lÞch sö.. Nãi chung cã 3 tiªu thøc ®Ênh gi¸ vµ ph©n lo¹i DN: 1.2.1. Quan ®iÓm 1: Tiªu thøc ®¸nh gia xÕp lo¹i DN ph¶i g¾n víi ®Æc ®iÓm tõng ngµnh vµ ph¶i tÝnh ®Õn sè l­îng vèn vµ lao ®éng ®­îc thu hót vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c n­íc theo quan ®iÓm nµy gåm NhËt B¶n, Malayxia, Th¸i Lan..v..v..trong bé luËt c¬ b¶n vÒ luËt doanh nghiÖp ë NhËt B¶n qui ®Þnh: Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn khai th¸c, c¸c DN lµ nh÷ng doanh nghiÖp thu hót vèn kinh doanh d­íi 100 triÖu Yªn ( t­¬ng ®­¬ng víi kho¶ng 1triÖu USD) . ë Malayxia doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vèn cè ®Þnh h¬n 500.000 Ringgit (kho¶ng 145.000 USD) vµ d­íi 50 lao ®éng. 1.2.2. Quan ®iÓm 2: DN ®­îc ®¸nh gi¸ theo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kÜ thuËt cña ngµnh tÝnh ®Õn 3 yÕu tè vèn, lao ®éng vµ doanh thu. Theo quan ®iÓm nµy cña §µi Loan lµ n­íc sö dông nã ®Ó ph©n chia DN cã møc vèn d­íi 4 triÖu tÖ §µi Loan (t­¬ng ®­¬ng 1.5 triÖu USD) ,tæng tµi s¶n kh«ng v­ît qu¸ 120 triÖu tÖ vµ thu hót d­íi 50 lao ®éng. 1.2.3. Quan ®iÓm 3: Tiªu thøc ®¸nh gi¸ dùa vµo nghµnh nghÒ kinh doanh vµ sè l­îng lao ®éng .Nh­ vËy theo quan ®iÓm nµy ngoµi tÝnh ®Æc thï cña nghµnh cÇn ®Õn l­îng lao ®éng thu hót .§ã lµ quan ®iÓm cña c¸c n­íc thuéc khèi EC ,Hµn Quèc , Hong Kong v.v... ë Céng hoµ liªn bang §øc c¸c doanh nghiÖp cã d­íi 9 lao ®éng ®­îc gäi lµ doanh nghiÖp nhá, cã tõ 10 ®Õn 499 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp võa vµ trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín. Trong c¸c n­íc kh¸c thuéc EC, c¸c doanh nghiÖp cã d­íi 9 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp siªu nhá,tõ 10 ®Õn 99 lao ®éng lµ doanh nghiÖp nhá, tõ 100 ®Õn 499 lao ®éng lµ doanh nghiÖp võa vµ c¸c doanh nghiÖp trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín. ë ViÖt Nam,cã nhiÒu quan ®iÓm vÒ tiªu thøc ®¸nh gi¸ DN.Theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ th× doanh nghiÖp lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã sè vèn d­íi 5 tØ ®ång vµ d­íi 20 lao ®éng. Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam ®· ph©n lo¹i DN ®Ó thùc hiÖn viÖc cho vay:DN cã vèn ®Çu t­ tõ 5 tØ ®Õn 10 tØ ®ång vµ sè lao ®éng tõ 500 ®Õn 1000 lao ®éng. Héi ®ång liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam cho r»ng c¸c DN cã vèn ®Çu t­ tõ 100 ®Õn 300 triÖu ®ång vµ cã lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ng­êi. Theo ®Þa ph­¬ng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ph¸p ®Þnh trªn 1 tØ ®ång,lao ®éng trªn 1000 ng­êi vµ doanh thu hµng n¨m trªn 10 tØ ®ång.D­íi 3 tiªu chuÈn trªn c¸c doanh nghiÖp ®Òu xÕp vaß doanh nghiÖp nhá. NhiÒu nhµ kinh tÕ ®Ò xuÊt ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i DN cã vèn ®Çu t­ tõ 100 triÖu ®Õn 300 triÖu ®ång vµ lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ng­êi ,cßn nh÷ng doanh nghiÖp võa cã møc vèn trªn 300 triÖu vµ sè lao ®éng trªn 50 ng­êi. 1.3. Vai trß vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp . 1.3.1. Vai trß: C¸c DN gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh vµ c¶ nÒn kinh tÕ,t¹o thªm nhiÒu hµng ho¸ dÞch vô vµ ®¸p øng ngµy cµng cao nhu cÇu thÞ tr­êng(kh«ng ph¶i nhu cÇu nµo cña doanh nghiÖp lín ®Òu ®¸p øng ®­îc).V× vËy , DN ®­îc coi nh­ lµ “ChiÕc ®Öm gi¶m sãc cña thÞ tr­êng”. C¸c DN cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh­ t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng,cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ, lao ®éng th­êng xuyªn vµ lao ®éng thêi vô;h¹n chÕ tÖ n¹n ,tiªu cùc (Do kh«ng cã viÖc lµm); t¨ng thu nhËp ,n©ng cao chÊt l­îng ®êi sèng ;t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc; thu hót nhiÒu nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­; khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng s½n cã. C¸c DN ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín, ®ãng vai trß lµm vÖ tinh ,hç trî ,gãp phÇn t¹o mèi quan hÖ víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ,còng nh­ ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c... DN cã thÓ ph¸t huy ®­îc mäi tiÒm lùc cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc (c¶ thÞ tr­êng ngh¸ch) dÔ dµng t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n b»ng gi÷a c¸c vïng kinh tÕ trong n­íc . 1.3.2. Xu h­íng ph¸t triÓn Víi vÞ trÝ vµ lîi thÕ cña DN cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nµy theo ph­¬ng h­íng “®a h×nh thøc , ®a s¶n phÈm vµ ®a lÜnh vùc”. Chó ý ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a c¸c DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn .Tr­íc ®©y chØ tËp trung vµo dÞch vô th­¬ng m¹i(bu«n b¸n). DN ph¶i lµ n¬i th­êng xuyªn s¸ng t¹o s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu míi. 1.4. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam DN cã 5 ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau: 1.4.1. H×nh thøc së h÷u Cã ®ñ c¸c h×nh thøc së h÷u: Nhµ n­íc ,tËp thÓ ,t­ nh©n vµ hçn hîp. 1.4.2. H×nh thøc ph¸p lý C¸c DN ®­îc h×nh thµnh theo luËt doanh nghiÖp vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt .§©y lµ nh÷ng c«ng cô ph¸p lý x¸c ®Þnh t­ c¸ch ph¸p nh©n rÊt quan träng ®Ó ®iÒu chØnh hµnh vi c¸c doanh nghiÖp nãi chung trong ®ã cã c¸c DN, ®ång thêi x¸c ®Þnh vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Mét ®iÒu quan träng n÷a ®­îc ph¸p luËt kh¼ng ®Þnh vµ b¶o ®¶m quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp (luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi,luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc) lµ nhµ n­íc thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc,®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ giao hoÆc cho thuª ®Êt ,x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng c¸c khu c«ng nghiÖp, lËp vµ khuyÕn khÝch quÜ hç trî ®Çu t­ ®Ó cho vay ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n ,gãp vèn ,b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t­ hç trî t­ vÊn,th«ng tin ®µo t¹o vµ c¸c ­u ®·i kh¸c vÒ tµi chÝnh... Cã thÓ nãi m«i tr­êng ph¸p lý ,m«i tr­êng kinh tÕ còng nh­ m«i tr­êng t©m lý ®ang ®­îc ®æi míi sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c DN, më ra mét triÓn väng cho sù hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸ mµ ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n. 1.4.3. LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng DN chñ yÕu ph¸t triÓn ë nghµnh dÞch vô,th­¬ng m¹i(bu«n b¸n).ë lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ biÕn vµ giao th«ng (tËp trung ë 3 ngµnh: X©y dùng, c«ng nghiÖp,n«ng l©m nghiÖp, th­¬ng m¹i ,dÞch vô) ®Þa bµn ho¹t ®éng chñ yÕu ë c¸c thÞ trÊn thÞ tø vµ ®« thÞ. 1.4.4. C«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng C¸c DN phÇn lín cã n¨ng lùc tµi chÝnh rÊt thÊp,cã c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu,chñ yÕu sö dông lao ®éng thñ c«ng.S¶n phÈm cña c¸c DN hÇu hÕt tiªu thô ë thÞ tr­êng néi ®Þa,chÊt l­îng s¶n pÈm kÐm;mÉu m· ,bao b× cßn ®¬n gi¶n,søc c¹nh tranh yÕu.Tuy nhiªn cã mét sè Ýt DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n cã s¶n phÈm xuÊt khÈu víi gi¸ trÞ kinh tÕ cao. 1.4.5. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp vµ yÕu(thuª lao ®éng th­êng xuyªn vµ thêi vô th­êng ch­a qua líp ®µo t¹o,båi d­ìng ). HÇu hÕt c¸c DN ho¹t ®éng ®éc lËp ,viÖc liªn doanh liªn kÕt cßn h¹n chÕ vµ cã nhiÒu khã kh¨n. 1.5. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp : 1.5.1. Lîi thÕ DN dÔ dµng khëi sù vµ ho¹t ®éng nh¹y bÐn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng do vèn Ýt,lao ®éng kh«ng ®ßi hái chuyªn m«n cao,dÔ ho¹t ®éng còng nh­ dÔ rót lui ra khái lÜnh vôc kinh doanh.NghÜa lµ “®¸nh nhanh th¾ng nhanh vµ chuyÓn h­íng nhanh”.Víi ®Æc tÝnh chu kú s¶n phÈm ng¾n,c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vèn tù cã ,vay m­în b¹n bÌ ,c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó khëi sù doanh nghiÖp.Tæ chøc qu¶n lý trong c¸c DN còng rÊt gän nhÑ,v× vËy khi gÆp khã kh¨n ,néi bé doanh nghiÖp dÔ dµng bµn b¹c ®i ®Õn thèng nhÊt. DN dÔ ph¸t huy b¶n chÊt hîp t¸c s¶n xuÊt.Mçi doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét vµi chi tiÕt hay mét vµi c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm hoµn chØnh.Nguy c¬ nhËp cuéc lu«n ®e do¹ , v× v¹y c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó tr¸nh bÞ ®µo th¶i.H×nh thøc th­êng thÊylµ t¹i c¸c n­íc trªn thÕ giíi c¸c DN th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp lín . DN dÔ dµng thu hót lao ®éng víi chi phÝ thÊp do ®ã t¨ng hiÖu suÊt sö dông vèn.§ång thêi do tÝnh dÔ dµng thu hót lao ®éng nªn c¸c DN gãp phÇn ®¸ng kÓ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ,gi¶m bít thÊt nghiÖp cho x· héi. DN cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ do ®ã gãp phÇn t¨ng thªm thu nhËp cho mét bé phËn d©n c­ cã møc sèng thÊp . DN th­êng sö dông nguyªn liÖu s½n cã t¹i ®Þa ph­¬ng .T¹i c¸c doanh nghiÖp Ýt x¶y ra xung ®ét gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng. Chñ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®i s©u ,®i s¸t t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh­ cã thÓ hiÓu râ t©m t­ nguyÖn väng cña tõng lao ®éng.Gi÷a chñ vµ ng­êi lµm c«ng cã nh÷ng t×nh c¶m g¾n bã , Ýt cã kho¶ng c¸ch nh­ víi c¸c doanh nghiÖp lín , nÕu x¶y ra xung ®ét th× còng dÔ gi¶i quyÕt . DN cã thÓ ph¸t huy tiÒm lùc cña thÞ tr­êng trong n­íc .N­íc ta ®ang ë trong giai ®o¹n h¹n chÕ nhËp khÈu , v× vËy c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi ®Ó lùa chän c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt thay thÕ ®­îc hµng nhËp khÈu víi chi phÝ thÊp vµ vèn ®Çu t­ thÊp.S¶n phÈm lµm ra víi chÊt l­îng ®¶m b¶o nh­ng l¹i hîp víi tói tiÒn cña ®¹i bé phËn d©n c­,tõ ®ã n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊtvµ søc mua cña thÞ tr­êng. Cuèi cïng DN cßn lµ n¬i ®µo luyÖn c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ cßn lµ c¸c c¬ së kinh tÕ ban ®Çu ®Ó ph¸t triÓn thµnh c¸c doanh nghiÖp lín.Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp ®øng ®Çu c¸c ngµnh cña quèc gia hay liªn quèc gia ®Òu khëi ®Çu tõ nh÷ng doanh nghiÖp rÊt nhá. 1.5.2. BÊt lîi DN khã kh¨n trong ®Çu t­ c«ng nghÖ míi , ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín , tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶, h¹n chÕ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ ®µo t¹o c«ng nh©n vµ chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn tr×nh ®é thµnh th¹o cña c«ng nh©n vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ë møc ®é thÊp . C¸c DN th­êng bÞ ®éng trong c¸c quan hÖ thÞ tr­êng,kh¶ n¨ng tiÕp thÞ,khã kh¨n trong viÖc thiÕt lËp vµ më réng hîp t¸c víi bªn ngoµi....Ngoµi ra do nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn khã kh¨n vµ chËm ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tr×nh ®é qu¶n lý cña nhµ n­íc cßn h¹n chÕ cho nªn c¸c doanh nghiÖp cßn béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Kh«ng ®¨ng kÝ kinh doanh ,trèn thuÕ… Lµm hµng gi¶, kÐm chÊt l­îng , gian lËn th­¬ng m¹i Ho¹t ®éng ph©n t¸n khã qu¶n lÝ Kh«ng tu©n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh ..v..v.. 1.6.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp 1.6.1.C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n N­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh hoµ nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th«ng qua viÖc tham gia khèi ASEAN vµ c¸c tæ chøc trong khu vùc vµ quèc tÕ kh¸c.§©y võa lµ mét th¸ch thøc,võa lµ mét c¬ héi ,mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam , trong ®ã cã DN , thuËn lîi lµ ë chç nhê ®ã doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi tiÕp cËn víi thÕ giíi bªn ngoµi ®Ó thu nhËn th«ng tin , ph¸t triÓn c«ng nghÖ , t¨ng c­êng hîp t¸c cïng cã lîi.Tuy nhiªn cïng víi sù hoµ nhËp vµo khu vùc th× sù b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc th«ng qua c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan sÏ gi¶m dÇn ®Õn møcbÞ xo¸ bá hoµn toµn,trong khi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ cßn rÊt h¹n chÕ.NÕu kh«ng v­ît qua ®­îc thö th¸ch nµy ®Ó tr­ëng thµnh th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ khã tån taÞ ngay c¶ trªn chÝnh thÞ tr­êng trong n­íc , ch­a nãi ®Õn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Chóng ta ®ang x¸c ®Þnh vèn tr«ng n­íc lµ quyÕt ®Þnh , vèn n­íc ngoµi lµ quan träng , hiÖn nay vµ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ cã sù mÊt c©n ®èi lín gi÷a nhu cÇu vÒ vèn vµ kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t­ ë kh¾p c¸c n­íc .V× vËy viÖc tiÕp thu vèn n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i huy ®éng vèn ë trong n­íc vµ nhµ n­íc ta sÏ tiÕp tôc dµnh cho c¸c DN sù chó ý thÝch ®¸ng nh»m thu hót mäi nguån lùc. Chóng ta ®ang tiÕp tôc ®æi míi toµn bé nÒn kinh tÕ theo h­íng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng , cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc .Trong nh÷ng n¨m võa qua ,thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ.§Õn nay tuy vÉn ch­a tho¸t khái lµ mét n­íc nghÌo , nh­ng ®· v­ît qua ®­îc giai ®oan khñng ho¶ng.NÒn kinh tÕ ®ang t¨ng tr­ëng liªn tôc, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong n­íc t­¬ng ®èi æn ®Þnh...§i ®«i víi nã lµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ngµy cµng hoµn thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ( ®Æc biÖt lµ DN) * DN ®­îc ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn trªn c¬ së thÞ tr­êng trong mét sè ngµnh cã lùa chän lµ : +C¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng , hµng thay thÕ nhËp khÈu vµ hµng xuÊt khÈu + C¸c ngµnh t¹o ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp +C¸c ngµnh thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp n«ng th«n -¦u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn DN ë n«ng th«n, c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dÞch vô,coi DN lµ bé phËn quan träng nhÊt cña chiÕn l­îc CNH-H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - DN ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong mét sè ngµnh nhÊt ®Þnh mµ c¸c doamh mghiÖp lín kh«ng cã lîi thÕ tham gia -§Çu t­ ph¸t triÓn DNtrong mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín -Ph¸t triÓn mét sè khu c«ng nghiÖp tËp trung ë c¸c thµnh phè lín dµnh riªng cho DN. 1.6.2.C¸c nh©n tè quèc tÕ Tõ n¨m 1997 ®Õn nay cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c n­íc trong khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam .V× cuéc khñng ho¶ng mµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· rót ra khái dù ®Þnh ®Çu t­,hµng ho¸ s¶n xuÊt ra trong n­íc khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng.Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy cuéc khñng ho¶ng ®· t¹m thêi l¾ng xuèng nh­ng hËu qu¶ nã ®Ó l¹i th× vÉn cßn vµ rÊt khã kh¾c phôc. MÆt kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi xuÊt hiÖn nhiÒu n­íc cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ViÖt Nam .§iÒu ®ã ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng chó ý ®Õn m«i tr­êng cña ViÖt Nam n÷a vµ hä kh«ng ®Çu t­ ë ViÖt Nam. 1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶i ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn DN 1.7.1.§Çu t­ ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc CNH-H§H ®Êt n­íc N­íc ta lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn, chóng ta ®ang cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t­,nhµ n­íc chØ cã kh¶ n¨ng dïng ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng lµ chÝnh.C¸c ngµnh s¶n xuÊt cÇn ®­îc ®Çu t­ tõ c¸c nguån kh¸c ,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch huy ®éng thªm c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña nh©n d©n ,®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.N­íc ta l¹i ®ang rÊt thõa lao ®éng mµ DN l¹i rÊt cã ­u thÕ trong viÖc t¹o viÖc lµm v× :vèn ®Çu t­ cho mçi chç lµm thÊp h¬n ,t¹o ra viÖc lµm míi nhanh chãng h¬n so víi doanh nghiÖp lín,tæng vèn ®Çu t­ kh«ng qu¸ lín nªn tÝnh kh¶ thi cao,cã thÓ ph¸t triÓn ë mäi n¬i ®Ó thu hót lao ®éng,yªu cÇu vÒ tay nghÒ tr×nh ®é lao ®éng kh«ng cao.Do ®ã, ph¸t triÓn DN lµ rÊt thÝch hîp víi hoµn c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay. §Çu t­ ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®­îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®­îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n tr¸nh g©y sø Ðp vÒ lao ®éng , viÖc lµm vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi do t×nh tr¹ng di c­ vµo c¸c thµnh phè vµ trung t©m t¹o nªn. 1.7.2.§Çu t­ ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng ,linh ho¹t cho toµn bé nÒn kinh tÕ, trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ C¸c DN cã ­u thÕ lµ n¨ng ®éng, dÔ thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt , thÝch øng nhanh víi t×nh h×nh, ®ã lµ nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh.§Çu t­ ph¸t triÓn DN cßn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp cña n­íc ta víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 1.7.3.§Çu t­ ph¸t triÓn DN lµ nh»m ®¶m b¶o sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ C¹nh tranh lµ søc sèng lµ ®éng lùc vµ lµ mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr­êng so víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.§Ó c¹nh tranh th× trªn thÞ tr­êng ph¶i cã nhiÒu chñ thÓ tham gia ,trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do , c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn lín lu«n cã xu h­íng bµnh tr­íng, th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp nhá.§Ó tr¸nh bÞ th«n tÝnh trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy, c¸c DN còng cã xu thÕ liªn kÕt l¹i ®Ó trë thµnh c¸c doanh nghiÖp lín h¬n nh»m c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. KÕt qu¶ lµ nÒn kinh tÕ chiÕm ®a sè nh÷ng chñ thÓ ®éc quyÒn do ®ã ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ng­êi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i.Ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó duy tr× sù c¹nh tranh cÇn thiÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tr¸nh nh÷ng mÐo mã do ®éc quyÒn g©y ra, duy tr× ®­îc tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cña c¸c chñ thÓ trong mét m«i tr­êng kinh doanh mµ tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cã vai trß quyÕt ®Þnh cho sù sèng cßn cña mét doanh nghiÖp. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë ViÖt Nam 2.1.§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t HiÖn nay ë n­íc ta c¸c DN tuyÓn dông gÇn 1 triÖu lao ®éng, chiÕm gÇn mét nöa (49%) lùc l­îng lao ®éng trong tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp .C¸c DN chiÕm 65,9% so víi tæng sè doanh nghiÖp nhµ n­íc, chiÕm 33,6% so víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ ë n­íc ngoµi. S¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n (hÇu hÕt lµ DN ) kho¶ng 25-28% GDP. Nép ng©n s¸ch, chØ tÝnh riªng kho¶n thu thuÕ c«ng,th­¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh hµng n¨m b»ng 30% thu thuÕ tõ kinh tÕ quèc doanh (kho¶ng 8000 tû ®ång n¨m 1999). DN chiÕm kho¶ng 31% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp h»ng n¨m .ChiÕm 78% tæng møc b¸n lÎ cña ngµnh th­¬ng nghiÖp vµ 64% tæng l­îng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸. Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ ,t¨ng tèc ®é ¸p dông c«ng nghÖ míi trong s¶n xuÊt. 2.1.1. Quy m« vèn Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ, em thÊy trong thêi gian qua , c¸c DN ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ , sè l­îng c¸c doanh nghiÖp t¨ng nh­ng hÇu hÕt ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« vèn kh«ng lín nªn nguån vèn ®Çu t­ hµng n¨m cã t¨ng m¹nh vÒ tèc ®é nh­ng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× kh«ng lín l¾m. Theo sè liÖu tÝnh to¸n gÇn ®©y nhÊt cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ th× tÝnh tõ ngµy 1/1/1992 ®Õn 31/12/1997 ®· cã 38.423 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n víi tæng sè vèn ®Çu t­ lªn tíi 84.396 tû VND. N¨m 1993 lµ n¨m t¨ng nhanh nhÊt vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng vèn ®Çu t­. Møc vèn ®Çu t­ n¨m 1993 lµ 21.221 tØ ®ång ®· t¨ng 13.519 tØ ®ång so víi n¨m 1992 t­¬ng øng víi tèc ®é t¨ng so víi n¨m 1992 lµ 275%. Tõ n¨m 1993 ®Õn nay, nh×n chung hµng n¨m nÒn kinh tÕ còng thu thªm ®­îc l­îng vèn kh«ng nhá. Tuy nhiªn møc ®é t¨ng thªm cã gi¶m dÇn bëi nh÷ng n¨m ®Çu ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ ®Çu t­ thÊy c¬ chÕ chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, thÊy ®Çu t­ vµo ®ã thuËn l¬i , nh­ng sau vµi n¨m ®i vµo ho¹t ®éng nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng ®øng v÷ng ®­îc trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, mét sè doanh nghiÖp ®· bÞ ph¸ s¶n, lµm cho mét sè nhµ ®Çu t­ gi¶m sót lßng tin vµo c¸c doanh nghiÖp nµy. MÆt kh¸c lóc nµy, thÞ tr­êng trong nh÷ng lÜnh vùc bÐo bë ®· dÇn dÇn bÞ thu hÑp, nhu cÇu vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ng¾n h¹n chíp nho¸ng ®· t­¬ng ®èi b·o hßa. Tuy nhiªn do vèn nhu cÇu dµi h¹n cho nªn nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt cao. Còng trong thêi gian nµy, Nhµ n­íc ®· cã chñ tr­¬ng s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, do ®ã ®· rÊt h¹n chÕ viÖc thµnh lËp míi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« võa vµ nh, do ®ã vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµo khu vùc nµy gi¶m. ChÝnh v× vËy mµ ®ång vèn ®Çu t­ vµo c¸c DN cã xu h­íng gi¶m vµ ®Õn n¨m 1997 con 9.612 tØ ®ång. 2.1.2 C¬ cÊu vèn ®Çu t­: a. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph©n chia theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Qua sè liÖu nghiªn cøu cho thÊy n¨m 1991 vèn dµnh cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm 1.428 tØ ®ång trong tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ n¨m lµ 1.543 tØ ®ång, t­¬ng ®­¬ng 93.57% tæng vèn ®Çu t­ trong n¨m. Nh­ng ®Õn n¨m 1994, c¬ cÊu nµy ®· thay ®æi theo h­íng gi¶m dÇn tØ träng vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn sang t¨ng dÇn vèn ®Çu t­ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tõ 6,4% n¨m 1991 ®Õn n¨m 1994 t¨ng lªn 14,2% trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c c«ng ty TNHH t¨ng m¹nh nhÊt. §Õn n¨m 1997 møc vèn cña doanh nghiÖp t­ nh©n ®· chiÕm tíi 18,6% t¨ng vèn ®Çu t­ trong n¨m vµ ng­îc l¹i nguån vèn cña Nhµ n­íc gi¶m tõ 17.420 tØ n¨m 1994 xuèng cßn 7.828 tØ n¨m 1997 hay tØ träng gi¶m tõ 93.5% n¨m 1991 xuèng 85,8% n¨m 1994 vµ xuèng 81,4% n¨m 1997. HiÖn nay, Nhµ n­íc ta vÉn ®ang tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, xu h­íng chØ gi÷ l¹i c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß then chèt trong nÒn kinh tÕ hay nh÷ng doanh nghiÖp mµ t­ nh©n kh«ng tham gia ®­îc hoÆc t­ nh©n ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶…nªn trong nh÷ng n¨m tíi tØ träng vèn thuéc së h÷u Nhµ n­íc sÏ tiÕp tôc gi¶m vµ thay vµo ®ã lµ sù t¨ng thªm m¹nh mÏ vÒ vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. b. C¬ cÊu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn doanh nghiÖp cho ngµnh kinh tÕ: Qua tµi liÖu em thÊy, vèn ®Çu t­ cña c¸c DN trong 6 n¨m (1992-1997) tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc th­¬ng m¹i - dÞch vô vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Riªng trong hai lÜnh vùc nµy sè doanh nghiÖp chiÕm 77,2% vµ vèn ®Çu t­ chiÕm 69,2% tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ thêi kú. Sau ®ã lµ tËp trung vèn cho ngµnh x©y dùng chiÕm 4.338 tØ ®ång t­¬ng øng 15,6% tæng sè vèn ®Çu t­ c¶ thêi kú. ChØ cßn l¹i mét l­îng vèn nhá cho c¸c ngµnh kh¸c, ®iÒu ®ã chøng tá c¬ cÊu ph©n bè doanh nghiÖp vµ ph©n bæ vèn ®Çu t­ lµ ch­a hîp lý. §ßi hái Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ cho c¸c ngµnh kh¸c. §©y lµ mét h¹n chÕ cho trong thùc tr¹ng ®Çu t­ ph¸t triÓn cña c¸c hÖ thèng c¸c DN, nã ®· phÇn nµo h¹n chÕ vai trß cña khu vùc kinh tÕ nµy trong toµn bé nªn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu ®ã cßn ph¶n ¸nh sù bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc vÉn ch­a h­íng ®­îc nhµ ®Çu t­ bá tiÒn vµo nh÷ng lÜnh vùc kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho nhµ ®Çu t­ mµ cßn cho nªn kinh tÕ. c. Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t­: Nh­ ta ®· biÕt, nguån vèn ®Çu t­ cã thÓ h×nh thµnh tõ nguån vèn trong n­íc vµ nguån vèn tõ n­íc ngoµi. V× sè l­îng c¸c DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm tØ lÖ nhá trong tæng sè doanh nghiÖp ë n­íc ta. Do vËy ë ®©y ta chØ nghiªn cøu c¸c DN cã nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc. Nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc còng ®­îc chia ra thµnh nguån vèn tõ ng©n s¸ch, vèn tù cã cña doanh nghiÖp, vèn tù cã cña t­ nh©n, hé gia ®×nh vµ vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông Víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc th× nguån vèn tr­íc ®©y chñ yÕu lµ do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, nh­ng kÓ tõ khi chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp th× nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh th­êng ®­îc huy ®éng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc 30%, vèn tÝn dông 45%, vµ vèn tù cã cña doanh nghiÖp kho¶ng 25% Víi c¸c doanh nghiÖp t­ doanh th× hoµn toµn ph¶i kinh doanh theo h×nh thøc h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp. Nguån vèn ®Ó ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ do sù vay m­în cña b¶n th©n chñ ®Çu t­. Nguån vèn nµy ®­îc huy ®éng tõ c¸c th©n h÷u, b¹n bÌ th«ng qua h×nh thøc ®i vay m­în víi l·i suÊt tháa thuËn. ChÝnh v× h×nh thøc nµy tuy ®· huy ®éng ®­îc nguån vèn nhµn rçi rÊt lín trong d©n mµ kÕt qu¶ lµm cho thÞ tr­êng bÞ lòng ®o¹n trong nh÷ng n¨m võa qua do sù kiÓm so¸t thiÕu chÆt chÏ cña Nhµ n­íc. NhiÒu ng­êi ®· bÞ mÊt c¸c kho¶n tiÒn rÊt lín do c¸c con nî cña hä – c¸c c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ bÞ ph¸ s¶n… mµ còng chÝnh ®iÒu nµy lµm cho nguån vèn ®Çu t­ cho n¨m 1994 bÞ gi¶m sót. Ngoµi ra cßn nguån vèn tÝn dông vay ng©n hµng nµy cßn rÊt h¹n chÕ v× ®Ó ®­îc vay ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc nghiªm ngÆt, phiÒn hµ vµ thÕ chÊp chÆt chÏ, doanh nghiÖp ph¶i cã luËn chøng cô thÓ cña ph­¬ng ¸n kinh doanh míi ®­îc vay vèn. §©y chÝnh lµ mét h¹n chÕ lín trong chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc cho c¸c DN Do c¸c nguyªn nh©n trªn mµ vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra lµ Nhµ n­íc ph¶i khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng tµi chÝnh chÝnh thøc vµ lµm gi¶m bít c¸c thñ tôc, c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh cho vay. Nh­ vËy míi ®¶m b¶o ®­îc sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ d. NhÞp ®é thu hót vèn: Tõ thêi k× ®æi míi ®Õn nay, tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ t¨ng m¹nh nhÊt trong 2 n¨m: 1993, 1994, t­¬ng øng lµ 27._.