Thực trạng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng của các doanh nghiệp Việt Nam để nâng cao sức cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 4 Ch­¬ng I: Tæng quan mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ vµ kinh nghiÖm ¸p dông cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi. 6 I/ Mét sè kh¸i niÖm chung 6 1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý chÊt l­îng 2. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ qu¶n lý chÊt l­îng 3. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng 6 9 10 II/ Giíi thiÖu mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ®­îc nhiÒu n­íc ¸p dông 11 1. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000 2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo GMP 3. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng HACCP 4. HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng ISO 14000 5. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn TQM 6. C¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng kh¸c 7. Mét sè tæ chøc chøng nhËn chÊt l­îng quèc tÕ cã uy tÝn 11 16 17 19 22 23 27 III/ Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÒ viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 28 1. T×nh h×nh triÓn khai ¸p dông mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trªn thÕ giíi 2. Giíi thiÖu kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÒ viÖc hç trî doanh nghiÖp triÓn khai ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ. 28 29 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. 34 I/ HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – C«ng cô ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong bèi c¶nh héi nhËp 34 1. TÇm quan träng cña viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ. 2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – C«ng cô h÷u hiÖu nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp vµ gióp doanh nghiÖp v­ît qua rµo c¶n kü thuËt cña c¸c n­íc nhËp khÈu. 34 37 II/ Thùc tr¹ng ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 40 1. Mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ®­îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam vµ tæ chøc chøng nhËn chÊt l­îng trong n­íc 2. T×nh h×nh triÓn khai ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 3. T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c chøng nhËn chÊt l­îng ë ViÖt Nam 40 43 51 III/ §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam 53 1. Thµnh tùu 2. Nh©n tè dÉn ®Õn thµnh c«ng 3. H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n tån t¹i 4. Bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc ¸p dông HTQLCL 53 55 58 60 Ch­¬ng III. KiÕn nghÞ mét sè chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp VIÖt Nam ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ. 62 I/ C¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 62 1. Ban hµnh chÝnh s¸ch chÊt l­îng quèc gia 2. Bæ sung, hoµn chØnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan 3. Héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ trong ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng 4. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng chÊt l­îng quèc gia 5. §æi míi ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý chÊt l­îng 6. T¨ng c­êng nhËn thøc vÒ ¸p dông vµ chøng nhËn c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng 7. C¸c gi¶i ph¸p vÒ th«ng tin thÞ tr­êng 8. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ hç trî doanh nghiÖp triÓn khai ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng 62 62 63 63 65 65 66 66 II/ C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vi m« nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 67 1. X¸c ®Þnh môc tiªu chÊt l­îng cña doanh nghiÖp. 2. Lùa chän hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng phï hîp víi doanh nghiÖp ViÖt Nam 3. Tæ chøc triÓn khai ¸p dông c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng ®· lùa chän 4. C¸c gi¶i ph¸p kÕt hîp ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng 67 68 71 73 KÕt luËn 77 Phô lôc 1: Gi¶i th­ëng chÊt l­îng ViÖt Nam Phô lôc 2: ViÖc ¸p dông ISO 9000, GMP vµ HACCP t¹i C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long Phô lôc 3: Ho¹t ®éng triÓn khai ¸p dông HTQLCL theo ISO 14000 t¹i C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª. 79 81 83 Tµi liÖu tham kh¶o 85 LêI nãi §ÇU Cã thÓ nãi yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp lµ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®ã cung cÊp cho kh¸ch hµng hay nãi c¸ch kh¸c uy tÝn, lîi nhuËn vµ thÞ phÇn cña doanh nghiÖp phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã ®¸p øng ë møc cao nhÊt yªu cÇu cña kh¸ch hµng víi chi phÝ thÊp nhÊt hay kh«ng. HiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu h­íng tíi xu thÕ chung lµ më cöa héi nhËp th× chÊt l­îng chÝnh lµ c«ng cô c¹nh tranh h÷u hiÖu cña doanh nghiÖp. VËy nªn, v× sù sèng cßn cña m×nh vµ cao c¶ h¬n lµ v× mét cuéc sèng chÊt l­îng cho con ng­êi, mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m ra c¸ch thøc ®Ó gi¶i bµi to¸n chÊt l­îng nµy. Vµ “HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng” chÝnh lµ kÕt qu¶ cña nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh»m môc ®Ých gióp c¸c doanh nghiÖp ®¹t ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm mong muèn mµ l¹i tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ. §Æc ®iÓm næi bËt cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng Quèc tÕ lµ cung cÊp mét hÖ thèng toµn diÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý, c¶i tiÕn mäi khÝa c¹nh liªn quan ®Õn chÊt l­îng vµ huy ®éng sù tham gia cña mäi bé phËn còng nh­ c¸ nh©n ®Ó ®¹t môc tiªu chÊt l­îng ®Ò ra. §Õn thêi ®iÓm nµy hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c n­íc ph¸t triÓn, ®· ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®­îc c«ng nhËn réng r·i nh­: ISO 9000, ISO 14000, HACCP, GMP, QS 9000, Q-base, AS 9001.... Mét thùc tÕ ®¸ng khÝch lÖ lµ sau khi ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu t¹o vµ gi÷ v÷ng ®­îc vÞ thÕ cho s¶n phÈm cña m×nh, ®¶m b¶o lîi nhuËn còng nh­ n©ng cao uy tÝn cho doanh nghiÖp trong th­¬ng tr­êng. ViÖt Nam ®· ký ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü, hiÖn ®· ra nhËp AFTA vµ chuÈn bÞ t­ c¸ch ®Ó tham gia vµo WTO, v× thÕ x©y dùng mét nÒn c«ng nghiÖp hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao vµ ®Æc thï cña thÞ tr­êng ngoµi n­íc lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña chóng ta. §Ó phôc vô cho môc tiªu trªn viÖc t×m hiÓu “Thùc tr¹ng ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ” thùc sù quan träng vµ bøc thiÕt v× ®ã chÝnh lµ c¬ së ®Ó, kÕt hîp víi c¸c bµi häc kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, ®­a ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm cña m×nh, rót ng¾n thêi gian t×m tßi, gi¶m thiÓu chi phÝ thö nghiÖm vµ cã c¶i tiÕn cho phï hîp víi ®Æc thï riªng cña c¸c mÆt hµng truyÒn thèng vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt, ®Æc biÖt trong bèi c¶nh tr×nh ®é s¶n xuÊt cña chóng ta vÉn cßn thÊp, c¸ch thøc qu¶n lý l¹c hËu vµ c¬ chÕ quan liªu, bao cÊp cßn ®Ì nÆng. §Ò tµi sÏ tËp trung nghiªn cøu mét sè doanh nghiÖp ®iÓn h×nh cña ViÖt nam, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu cho nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ ngµnh m«i tr­êng hiÖn ®ang lµ ®iÓm nãng cña nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Ngoµi c¸c môc nh­ Môc lôc, Lêi nãi ®Çu, Phô lôc, Tµi liÖu tham kh¶o...®Ò tµi chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, liÖt kª mét sè hÖ thèng ®­îc nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ¸p dông vµ cã kh¶ n¨ng ¸p dông vµo ViÖt Nam. Nghiªn cøu t×nh h×nh ¸p dông cña mét sè n­íc vµ nh÷ng kinh nghiÖm cña hä. Ch­¬ng II: TÇm quan träng cña viÖc ¸p dông HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam trong thêi kú héi nhËp kinh tÕ. §¸nh gi¸ thùc trang ¸p dông cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ víi nhµ n­íc ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Cuèi cïng t«i xin ®­îc dµnh vµi lêi ®Ó c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn Quang Minh, gi¶ng viªn khoa Quan hÖ Kinh tÕ Quèc tÕ, tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng ®· h­íng dÉn vµ ®ãng gãp ý kiÕn cho kho¸ luËn. T«i còng xin tá lßng biÕt ¬n ®èi víi «ng TrÇn M¹nh Qu¸n, Chi Côc phã Chi côc Tiªu chuÈn ®o l­êng ChÊt l­îng Hµ néi - ng­êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ nguån tµi liÖu cho bµi viÕt nµy. Cuèi cïng cho phÐp t«i ®­îc c¶m ¬n tÊt c¶ c¸c thÇy c« trong khoa Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng, tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng ®· cho t«i kiÕn thøc ngµy h«m nay. Ch­¬ng I Tæng quan mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ vµ kinh nghiÖm ¸p dông cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi. I/ Mét sè kh¸i niÖm chung 1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý chÊt l­îng I.1. §Þnh nghÜa chÊt l­îng: ChÊt l­îng lµ mét kh¸i niÖm quen thuéc g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt vµ lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ng­êi. Tuy nhiªn, chÊt l­îng còng lµ mét kh¸i niÖm g©y nhiÒu tranh c·i. Tæ chøc Tiªu chuÈn ho¸ Quèc tÕ (ISO), trong tiªu chuÈn thuËt ng÷ ISO 9000-2000, ®· ®Þnh nghÜa nh­ sau vµ ®­îc ®«ng ®¶o c¸c quèc gia chÊp nhËn: “ChÊt l­îng lµ møc ®é ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña mét tËp hîp c¸c ®Æc tÝnh vèn cã” Tõ ®Þnh nghÜa trªn, mét sè ®Æc ®iÓm sau ®©y cña kh¸i niÖm chÊt l­îng ®· ®­îc rót ra: Th­íc ®o cña ChÊt l­îng lµ sù tho¶ m·n yªu cÇu, bao hµm c¶ nhu cÇu vµ mong ®îi cña kh¸ch hµng. Do chÊt l­îng ®­îc ®o bëi sù tho¶ m·n yªu cÇu, mµ yªu cÇu lu«n lu«n biÕn ®éng nªn chÊt l­îng còng lu«n lu«n biÕn ®éng theo thêi gian, kh«ng gian, ®iÒu kiÖn sö dông. Khi ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña mét ®èi t­îng, ta ph¶i xÐt ®Õn mäi ®Æc tÝnh cña ®èi t­îng cã liªn quan ®Õn nh÷ng nhu cÇu cô thÓ cña kh¸ch hµng. Nhu cÇu cã thÓ ®­îc c«ng bè râ rµng d­íi d¹ng c¸c quy ®Þnh, tiªu chuÈn hoÆc cã thÓ c¶m nhËn hay cã khi chØ ph¸t hiÖn ®­îc chóng trong qu¸ tr×nh sö dông. ChÊt l­îng kh«ng chØ lµ thuéc tÝnh cña s¶n phÈm, hµng ho¸ mµ chÊt l­îng cßn ¸p dông cho mäi thùc thÓ, ®ã cã thÓ lµ s¶n phÈm, hay mét ho¹t ®éng, mét qu¸ tr×nh, mét doanh nghiÖp hay mét con ng­êi. 1.2. §Þnh nghÜa Qu¶n lý chÊt l­îng (QLCL): ChÊt l­îng lµ kÕt qu¶ cña sù t¸c ®éng cã hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cña con ng­êi lªn hµng lo¹t c¸c yÕu tè cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau trong quy tr×nh h×nh thµnh nªn s¶n phÈm. Ho¹t ®éng qu¶n lý trong lÜnh vùc chÊt l­îng gäi lµ qu¶n lý chÊt l­îng hay: “Qu¶n lý chÊt l­îng lµ c¸c ho¹t ®éng cã phèi hîp nh»m ®Þnh h­íng vµ kiÓm so¸t mét tæ chøc vÒ chÊt l­îng” Ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng nh»m ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, môc tiªu, tr¸ch nhiÖm vµ thùc hiÖn chóng b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ chÝnh s¸ch chÊt l­îng, ho¹ch ®Þnh chÊt l­îng, kiÓm so¸t chÊt l­îng, ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ c¶i tiÕn chÊt l­îng trong khu«n khæ cña hÖ thèng chÊt l­îng. 1.3. C¸c b­íc ph¸t triÓn vÒ qu¶n lý chÊt l­îng KiÓm tra chÊt l­îng: lµ ho¹t ®éng nh­ ®o, xem xÐt, thö nghiÖm, ®Þnh cì mét hay nhiÒu ®Æc tÝnh cña ®èi t­îng vµ so s¸nh kÕt qu¶ víi yªu cÇu nh»m x¸c ®Þnh sù phï hîp cña mçi ®Æc tÝnh. Nh­ vËy chÊt l­îng ®­îc t¹o dùng nªn kh«ng ph¶i nhê viÖc kiÓm tra. KiÓm so¸t chÊt l­îng: lµ mét phÇn cña qu¶n lý chÊt l­îng tËp trung vµo thùc hiÖn c¸c yªu cÇu chÊt l­îng. Qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn: lµ mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý cña mét tæ chøc, ®Þnh h­íng vµo chÊt l­îng dùa trªn sù tham gia cña mäi thµnh viªn nh»m ®em l¹i sù thµnh c«ng dµi h¹n, th«ng qua sù tháa m·n kh¸ch hµng vµ lîi Ých cña mäi thµnh viªn cña c«ng ty ®ã vµ x· héi. D­íi ®©y lµ m« h×nh m« t¶ c¸c b­íc ph¸t triÓn vÒ qu¶n lý chÊt l­îng: Qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn KiÓm so¸t chÊt l­îng toµn diÖn §¶m b¶o chÊt l­îng KiÓm so¸t chÊt l­îng KiÓm tra s¶n phÈm 20 30 40 1950 60 70 80 90 S¬ ®å trªn cho thÊy, c¸c b­íc ph¸t triÓn vÒ QLCL ®i tõ thÊp ®Õn cao, tõ kh©u kiÓm tra s¶n phÈm cuèi cïng ®Õn QLCL toµn diÖn nh»m môc tiªu tháa m·n kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng trªn c¬ së cã mét c¸ch qu¶n lý khoa häc, cho phÐp ph¸t huy mäi nguån lùc trong hÖ thèng c¶i tiÕn liªn tôc, nh»m lo¹i bá c¸c s¶n phÈm khuyÕt tËt, ®¶m b¶o chÊt l­îng cao nhÊt. 1.4. Kh¸i niÖm v Ò m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng: TiÕn sÜ W.E.Deming- Chuyªn gia hµng ®Çu vÒ qu¶n lý chÊt l­îng ®· nªu lªn mét chu tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng gåm c¸c giai ®o¹n sau: “ Nghiªn cøu thÞ tr­êng- ThiÕt kÕ- S¶n xuÊt – Tiªu thô” sau ®ã l¹i b¾t ®Çu mét chu tr×nh kh¶c trªn c¬ së thu ®­îc trong chu tr×nh tr­íc kh«ng ngõng n©ng cao vµ hoµn thiÖn liªn tôc. M P A P C P C D Vßng chÊt l­îng Deming Vßng QLCL Demig N/cøu thÞ tr­êng-ThiÕt kÕ- S¶n xuÊt-Tiªu thô KÕ ho¹ch-Thùc hiÖn-KiÓm tra-Kh¾c phôc Ho¹t ®éng QLCL kh«ng thÓ tiÕn hµnh t¸ch rêi nh÷ng ®iÒu kiÖn v¨n ho¸, x· héi cô thÓ. Tuy nhiªn nã cã thÓ chia lµm 6 tæ hîp biÖn ph¸p chÝnh: X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô X¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ph¸p ®¹t môc tiªu HuÊn luyÖn ®µo t¹o c¸n bé TriÓn khai thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc KiÓm tra kÕt qu¶ c¸c c«ng viÖc Thùc hiÖn nh÷ng c«ng t¸c qu¶n lý thÝch hîp 2. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ qu¶n lý chÊt l­îng Qu¶n lý chÊt l­îng cã mét sè nguyªn t¾c sau: H­íng vµo kh¸ch hµng: v× kh¸ch hµng lµ ®èi t­îng phôc vô cña s¶n phÈm, lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ dÞch vô nªn ph¶i n¾m b¾t vµ h­íng s¶n phÈm cña m×nh theo nhu cÇu hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña kh¸ch hµng. Sù l·nh ®¹o: nh»m thiÕt lËp sù thèng nhÊt ®ång bé gi÷a môc ®Ých, ®­êng lèi vµ m«i tr­êng néi bé cña doanh nghiÖp. Ng­êi l·nh ®¹o ph¶i tham gia chØ ®¹o, x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, hÖ thèng vµ t×m c¸c biÖn ph¸p huy ®éng mäi ng­êi tham gia vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o, ý thøc vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chung. Sù tham gia cña mäi thµnh viªn: Sù hiÓu biÕt thÊu ®¸o môc tiªu chÊt l­îng kÕt hîp víi lßng nhiÖt t×nh, kü n¨ng vµ kinh nghiÖm cña mçi thµnh viªn trong doanh nghiÖp sÏ gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu chÊt l­îng ®Ò ra. C¸ch tiÕp cËn theo qu¸ tr×nh: §ã lµ qu¸ tr×nh tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan lÉn nhau hoÆc t­¬ng t¸c ®Ó biÕn ®æi ®Çu vµo thµnh ®Çu ra vµ gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm. Mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu qu¸ tr×nh, ®Çu vµo qu¸ tr×nh nµy lµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh kia. Qu¶n lý chÊt l­îng hiÓu theo khÝa c¹nh nµy thùc chÊt lµ qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh liªn lôc vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng. C¸ch tiÕp cËn theo hÖ thèng: Bµi to¸n chÊt l­îng kh«ng thÓ gi¶i b»ng c¸ch xem xÐt c¸c yÕu tè ®¬n lÎ trong c¶ qu¸ tr×nh h×nh thµnh s¶n phÈm, ng­îc l¹i ph¶i biÕt c¸ch kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã mét c¸ch ®ång bé, t­¬ng t¸c ®Ó thÊy ®­îc nguyªn nh©n chÝnh cña vÊn ®Ò vµ ®­a ra h­íng c¶i tiÕn cho phï hîp vµ kÞp thêi. C¶i tiÕn liªn tôc: lµ môc tiªu vµ ph­¬ng ph¸p cña mäi doanh nghiÖp ®Ó ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh. ViÖc nghiªn cøu vµ t¹o cho s¶n phÈm cña m×nh sù kh¸c biÖt hÊp dÉn so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i còng ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®ång bé trong c¶ qu¸ tr×nh, qua sù hiÓu biÕt cña tõng c¸ nh©n vÒ ph­¬ng ph¸p vµ c«ng cô c¶i tiÕn. QuyÕt ®Þnh dùa trªn sù kiÖn: Mäi quyÕt ®Þnh vÒ chÊt l­îng ph¶i dùa trªn nguån th«ng tin thÞ tr­êng ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, chän läc vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch khoa häc. Ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c cïng cã lîi víi ng­êi cung øng: mèi quan hÖ, sù céng t¸c trong vµ ngoµi doanh nghiÖp ®ãng vai trß quan träng trong sù h×nh thµnh vµ tiªu thô s¶n phÈm. Mèi quan hÖ néi bé t¹o kh«ng khÝ lµm viÖc lµnh m¹nh, hiÖu qu¶; t¨ng c­êng ®­îc tÝnh linh ho¹t tõ quyÕt ®Þnh tíi viÖc thùc thi. Mèi quan hÖ ngo¹i giao gióp doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng, ®Þnh h­íng ®­îc s¶n phÈm. 3. Kh¸i niÖm vÒ HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ( HTQLCL) Thùc hiÖn QLCL sÏ t¹o ®­îc s¶n phÈm cã chÊt l­îng, nh­ng ®Ó c¹nh tranh vµ duy tr× ®­îc chÊt l­îng víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, tøc lµ ph¶i ph¸t triÓn tõ kh©u ®Çu tiªn lµ chiÕn l­îc, môc tiªu ®óng ®¾n ®Õn chÝnh s¸ch hîp lý, tiÕp ®ã lµ thiÕt lËp mét c¬ cÊu tæ chøc, c¸c thñ tôc vµ nguån lùc phï hîp ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c QLCL. Ph­¬ng ph¸p hÖ thèng lµ qu¶n lý mäi bé phËn, nhÊt thÓ ho¸ ®­îc mäi nç lùc cña doanh nghiÖp sao cho toµn bé tæ chøc ®ã cïng h­íng vÒ mét môc tiªu chung. HÖ thèng nµy ph¶i xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm ®ång bé, gióp doanh nghiÖp liªn tôc c¶i tiÕn chÊt l­îng, tháa m·n kh¸ch hµng vµ nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn céng t¸c víi doanh nghiÖp. “HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng lµ mét tËp hîp c¸c yÕu tè cã liªn quan vµ t­¬ng t¸c ®Ó lËp chÝnh s¸ch vµ môc tiªu chÊt l­îng, ®ång thêi ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®ã” (C¸c thuËt ng÷ liªn quan ®­îc ®Þnh nghÜa trong TCVN-ISO 9000-2000- HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng- C¬ së vµ tõ vùng) Ph­¬ng ph¸p hÖ thèng cña qu¶n lý chÊt l­îng cã nh÷ng ®¨c ®iÓm sau: H­íng vµo qu¸ tr×nh H­íng vµo phßng ngõa Cã c¬ chÕ hµnh ®éng kh¾c phôc vµ phßng ngõa Cã tiªu chuÈn qui t¾c lµm chuÈn mùc ®¸nh gi¸ Linh ho¹t, ®¸p øng c¸c biÕn ®éng cña m«i tr­êng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. HÖ thèng chÊt l­îng ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: X¸c ®Þnh râ s¶n phÈm vµ dÞch vô cïng víi c¸c qui ®Þnh kü thuËt cho c¸c s¶n phÈm ®ã, c¸c qui ®Þnh nµy ®¶m b¶o tháa m·n yªu cÇu kh¸ch hµng C¸c yÕu tè kü thuËt, qu¶n trÞ vµ con ng­êi ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh; h­íng vÒ gi¶m, lo¹i trõ vµ quan träng nhÊt lµ ng¨n ngõa sù kh«ng phï hîp. C¸c yªu cÇu nµy cña hÖ thèng chÊt l­îng chØ bæ sung cho c¸c yªu cÇu vÒ s¶n phÈm nh­ng kh«ng thay thÕ ®­îc c¸c qui ®Þnh – tiªu chuÈn ®èi víi s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh. Ng­îc l¹i, b¶n th©n c¸c qui ®Þnh nµy còng kh«ng ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng lu«n lu«n ®­îc ®¸p øng nÕu nh­ c¸c qui ®Þnh nµy kh«ng ph¶n ¸nh ®óng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, vµ trong hÖ thèng cung cÊp, hç trî cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã nh÷ng sai sãt. II/ Giíi thiÖu mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ®­îc nhiÒu n­íc ¸p dông 1. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000 1.1. Sù ra ®êi, ý nghÜa cña bé tiªu chuÈn ISO 9000 Bé tiªu chuÈn ISO 9000 ®­îc Tæ chøc Tiªu chuÈn ho¸ Quèc tÕ (International Organization for Standardization - ISO ) c«ng bè n¨m 1987. Bé ISO 9000 lµ sù kÕ thõa cña c¸c tiªu chuÈn ®· tån t¹i vµ tr­íc ®ã ®· ®­îc sö dông réng kh¾p trong lÜnh vùc quèc phßng, d©n sù. Sù ra ®êi cña bé tiªu chuÈn ISO 9000 ®· t¹o ra mét b­íc ngoÆt trong ho¹t ®éng tiªu chuÈn vµ chÊt l­îng trªn thÕ giíi nhê néi dung thiÕt thùc cña nã vµ ë sù h­ëng øng réng r·i, nhanh chãng cña nhiÒu n­íc, ®Æc biÖt lµ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Bé ISO 9000 ®­îc söa ®æi lÇn thø nhÊt vµo n¨m 1994, lÇn thø hai vµo n¨m 2000. Bé ISO 9000 ®Ò cËp ®Õn c¸c lÜnh vùc chñ yÕu trong QLCL nh­ chÝnh s¸ch chÊt l­îng, thiÕt kÕ ph¸t triÓn s¶n phÈm, cung øng, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh, kiÓm tra bao gãi, ph©n phèi, dÞch vô sau b¸n, xem xÐt ®¸nh gi¸ néi bé, kiÓm so¸t tµi liÖu, ®µo t¹o....vµ cã thÓ ¸p dông trong mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¶ ph¸p quyÒn. TÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn do ISO biªn so¹n ®Òu lµ c¸c tiªu chuÈn tù nguyÖn ¸p dông trªn nguyªn t¾c tho¶ thuËn. 2.1.2. CÊu tróc cña bé Tiªu chuÈn ISO 9000 Bé tiªu chuÈn ISO 9000:1994 Bao gåm 20 tiªu chuÈn, trong sè ®ã 3 tiªu chuÈn mµ c¸c tæ chøc cã thÓ ¸p dông ®Ó xin chøng nhËn lµ: ISO 9001:1994 HTQLCL - M« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng trong thiÕt kÕ, triÓn khai, s¶n xuÊt, l¾p ®Æt vµ dÞch vô kü thuËt. ISO 9002:1994 HTQLCL – M« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng trong s¶n xuÊt, l¾p ®Æt vµ dÞch vô kü thuËt ISO 9003:1994 HTQLCL – M« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng trong kiÓm tra vµ thö nghiÖm cuèi cïng. C¸c tiªu chuÈn cßn l¹i lµ tiªu chuÈn h­íng dÉn ®Ó ¸p dông 3 m« h×nh trªn. PhÇn lín c¸c tiªu chuÈn cña bé tiªu chuÈn nµy ®· ®­îc chuyÓn dÞch t­¬ng øng thµnh TCVN. Tuy nhiªn, bé tiªu chuÈn nµy ®· béc lé mét sè nh­îc ®iÓm nh­: + Kh¸ cång kÒnh, thiÕu nhÊt qu¸n g©y khã kh¨n cho ng­êi sö dông + Néi dung lÖch vÒ mét sè lÜnh vùc vµ cÇn nhiÒu v¨n b¶n ®Ó ¸p dông cho c¸c lÜnh vùc kh¸c + Kh«ng nhÊn m¹nh ®óng møc tíi yÕu tè c¶i tiÕn liªn tôc Bé tiªu chuÈn ISO 9000:2000 NhÊn m¹nh ®Õn tÝnh c¶i tiÕn liªn tôc ®Ó ®em ®Õn sù tho¶ m·n cho kh¸ch hµng, theo s¸t c¸c nguyªn t¾c cña QLCL, t­¬ng thÝch cao víi c¸c HTQL ISO 14000, néi dung nhÊt qu¸n, ng«n ng÷ ®¬n gi¶n, râ rµng, tr¸nh ®­îc bÖnh giÊy tê quan liªu, chó träng vµo c¸c yÕu tè ph©n tÝch, ®o l­êng, c¶i tiÕn t¹o ra tÝnh hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh ¸p dông. Phiªn b¶n míi ISO 9000:2000 chØ gåm c¸c tiªu chuÈn sau: ISO 9000:2000 HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – C¬ së vµ tõ vùng ISO 9001:2000 HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – C¸c yªu cÇu ISO 9004:2000 HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – H­íng dÉn c¶i tiÕn thùc hiÖn ISO 19011: 2000 C¸c h­íng dÉn ®¸nh gi¸ hÖ thèng chÊt l­îng vµ m«i tr­êng ISO 9004:2000 ®­îc sö dông víi ISO 9001:2000 nh­ lµ mét cÆp thèng nhÊt c¸c tiªu chuÈn quan träng nhÊt vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ë mét ph¹m vi réng lín. ChÝnh v× thÕ trong khu«n khæ cã h¹n cña kho¸ luËn nµy t«i chØ xin trÝch dÉn néi dung cña ISO 9001:2000 lµm vÝ dô tham kh¶o: ISO 9001:2000 lµ b­íc c¶i tiÕn cña ISO 9001:1994. §Æc tr­ng cña nã lµ m« h×nh ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn theo qu¸ tr×nh nh­ h×nh minh ho¹ d­íi ®©y. Trong ®ã kh¸ch hµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh yªu cÇu ®Çu vµo vµ theo dâi sù tho¶ m·n cña kh¸ch hµng lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ vµ x¸c nhËn c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng cã ®­îc ®¸p øng hay kh«ng. Môc tiªu cuèi cïng lµ tho¶ m·n kh¸ch hµng trªn c¬ së C¶i tiÕn liªn tôc hÖ thèng QLCL. c¶i tiÕn liªn tôc hÖ thèng QLCL Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý Tho¶ m·n kh¸ch hµng Kh¸ch hµng yªu cÇu §o, ph©n tÝch, c¶i tiÕn Qu¶n lý nguån lùc §Çu vµo §Çu ra S¶n phÈm Thùc hiÖn sp Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn qu¸ tr×nh coi mäi ho¹t ®éng hay tËp hîp c¸c ho¹t ®éng sö dông nguån lùc ®Ó biÕn ®Çu vµo thµnh ®Çu ra cã thÓ xem nh­ mét qu¸ tr×nh. Mét tæ chøc th­êng ph¶i qu¶n lý nhiÒu qu¸ tr×nh cã liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh nµy sÏ trë thµnh ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh tiÕp theo. Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn qu¸ tr×nh lµ viÖc x¸c ®Þnh vµ qu¶n lý mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c qu¸ tr×nh ®­îc thùc hiÖn trong mét tæ chøc vµ sù t­¬ng t¸c gi÷a chóng víi nhau. CÊu tróc cña ISO 9001:2000 ®­îc ph©n thµnh 8 ®iÒu kho¶n, trong ®ã cã 5 ®iÒu kho¶n lµ c¸c yªu cÇu cña hÖ thèng (§iÒu kho¶n 1,2,3 lµ giíi thiÖu, ph¹m vi, thuËt ng÷-tõ vùng) §iÒu kho¶n 4: HÖ thèng QLCL bao gåm c¸c yªu cÇu chung, c¸c yªu cÇu vÒ hÖ thèng tµi liÖu b¾t buéc lµ chÝnh s¸ch, môc tiªu chÊt l­îng, sæ tay chÊt l­îng, c¸c thñ tôc vÒ kiÓm so¸t. §iÒu kho¶n 5: Tr¸ch nhiÖm cña qu¶n lý/L·nh ®¹o bao gåm sù cam kÕt cña l·nh ®¹o, h­íng vµo kh¸ch hµng, x©y dùng chÝnh s¸ch chÊt l­îng, ho¹ch ®Þnh chÊt l­îng, ho¹ch ®Þnh hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, trao ®æi th«ng tin. §iÒu kho¶n 6: Qu¶n lý nguån lùc bao gåm nh÷ng néi dung vÒ cung cÊp nguån lùc, ®µo t¹o nguån nh©n lùc, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ m«i tr­êng lµm viÖc. §iÒu kho¶n 7: Thùc hiÖn s¶n phÈm bao gåm viÖc ho¹ch ®Þnh t¹o s¶n phÈm, c¸c qu¸ tr×nh liªn quan ®Õn kh¸ch hµng, xem xÐt c¸c yªu cÇu liªn quan ®Õn s¶n phÈm, trao ®æi th«ng tin víi kh¸ch hµng, thiÕt kÕ vµ ph¸t triÓn, mua hµng, s¶n xuÊt vµ cung cÊp dÞch vô. §iÒu kho¶n 8: §o, ph©n tÝch vµ c¶i tiÕn bao gåm nh÷ng néi dung vÒ x¸c ®Þnh lËp kÕ ho¹ch c¶i tiÕn, theo dâi vµ ®o l­êng, kiÓm so¸t s¶n phÈm kh«ng phï hîp, ph©n tÝch d÷ liÖu, c¶i tiÕn th­êng xuyªn vµ kh¾c phôc, phßng ngõa. 2.1.3. ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo ISO 9000 Mét trong c¸c c¸ch ®­îc nhiÒu n¬i ¸p dông lµ tiÕn hµnh theo 7 b­íc khi tiÕn hµnh m« h×nh QLCL theo ISO: B­íc 1 – Cam kÕt cña l·nh ®¹o: §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó cã thÓ x©y dùng vµ thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cã hiÖu qu¶. Cam kÕt cña l·nh ®¹o (nªn c«ng bè b»ng v¨n b¶n) ph¶i thÓ hiÖn râ c¸c ®iÓm chÝnh: nhËn thøc râ ý nghÜa vµ quyÕt t©m thùc hiÖn; ®Ò ra chÝnh s¸ch vµ môc tiªu chÊt l­îng; ®¶m b¶o cung cÊp c¸c nguån lùc; xem xÐt, ®iÒu chØnh. B­íc 2 – LËp Ban chØ ®¹o: Gióp l·nh ®¹o tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn HÖ thèng. ChØ ®Þnh ®¹i diÖn l·nh ®¹o (®øng ®Çu Ban chØ ®¹o) vµ c¸c thµnh viªn kh¸c (th­êng lµ tr­ëng hoÆc phã c¸c bé phËn liªn quan). Cã thÓ chän mét t­ vÊn bªn ngoµi nÕu thÊy cÇn thiÕt. B­íc 3 - §µo t¹o: Lµ yªu cÇu b¾t buéc theo nh÷ng néi dung kh¸c nhau víi tõng ®èi t­îng nh­ phæ biÕn kiÕn thøc chung vÒ ISO 9000 cho mäi ng­êi; c¸c yªu cÇu cô thÓ cña ISO 9000 víi c¸c bé phËn vµ c¸ nh©n liªn quan; ph­¬ng ph¸p viÕt v¨n b¶n cho nh÷ng ng­êi ®­îc cö tham gia viÕt; ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ cho c¸c §¸nh gi¸ viªn. §µo t¹o nµy sÏ bè trÝ xen kÏ c¸c b­íc. B­íc 4 - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ lËp kÕ ho¹ch: §èi chiÕu yªu cÇu cña tiªu chuÈn ISO 9001:2000 víi thùc tÕ ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp, tõ ®ã x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch x©y dùng HÖ thèng QLCL. B­íc 5 - X©y dùng HÖ thèng v¨n b¶n (sæ tay chÊt l­îng, c¸c thñ tôc hay quy tr×nh). C¸c dù th¶o v¨n b¶n ®­îc lÊy ý kiÕn cña c¸c bé phËn vµ c¸ nh©n cã liªn quan. Ban chØ ®¹o söa ®æi, bæ sung. L·nh ®¹o cao nhÊt doanh nghiÖp xem xÐt, ra quyÕt ®Þnh c«ng bè thi hµnh. B­íc 6 – Thùc hiÖn HÖ thèng vµ c¶i tiÕn: Ban chØ ®¹o theo dâi, thu thËp t×nh h×nh. Sau thêi h¹n kho¶ng 3 th¸ng, tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ néi bé s¬ bé ®Ó rót kinh nghiÖm, ®iÒu chØnh bæ xung c¸c v¨n b¶n. ViÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé nµy l¹i ®­îc tiÕp tôc lÇn 2, lÇn 3 cho tíi khi Ban chØ ®¹o cã ®ñ c¨n cø kÕt luËn lµ hÖ thèng c¸c v¨n b¶n vÒ c¬ b¶n lµ hîp lý vµ ®· ®­îc tu©n thñ. B­íc 7 - §¸nh gi¸, chøng nhËn Sau khi Doanh nghiÖp ®· tù thÊy vÒ c¬ b¶n lµ ®¹t yªu cÇu th× doanh nghiÖp chÝnh thøc tæ chøc ®¸nh gi¸, c«ng bè kÕt qu¶. Ngoµi ra, theo nhu cÇu, Doanh nghiÖp cã thÓ xin ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng hoÆc xin ®¨ng ký, xin ®¸nh gi¸, chøng nhËn cña mét c¬ quan chøng nhËn ®éc lËp (bªn thø ba) nh­ Quacert cña ViÖt Nam hay c¸c Tæ chøc chøng nhËn kh¸c, kÓ c¶ cña n­íc ngoµi. 2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng GMP - ®iÒu kiÖn thùc hµnh s¶n xuÊt tèt (Good Manufacturing Practice) §­îc C¬ quan Thùc phÈm vµ D­îc phÈm Mü ban hµnh. §ã lµ nh÷ng quy ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p lý ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, ®iÒu khiÓn quy tr×nh, ®ãng gãi thuèc men, thiÕt bÞ y tÕ, thùc phÈm... yªu cÇu s¶n phÈm cña hä ph¶i ®¶m b¶o tÝnh an toµn, tinh khiÕt vµ cã t¸c dông. HTQLCL GMP ph¶n ¸nh c¸c quy t¾c thùc hµnh tèt nhÊt. GMP ®­îc nhiÒu nhµ s¶n xuÊt ¸p dông ®Ó cung cÊp thùc phÈm an toµn, cã chÊt l­îng cao vµ bao gåm c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh dinh d­ìng, vÖ sinh, n­íc uèng, kiÓm so¸t c«n trïng, qu¶n lý nhµ x­ëng, ®Êt ®ai, nguyªn liÖu, hµnh ®éng phßng ngõa, hiÖu chuÈn, kiÓm so¸t ng­êi cung cÊp. C¸c yªu cÇu cña HTQLCL GMP rÊt phæ th«ng vµ dÔ hiÓu, cho phÐp nhµ s¶n xuÊt tù m×nh quyÕt ®Þnh ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm so¸t mét c¸ch tèt nhÊt d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Mét phÇn cña GMP, gäi lµ c¸c “Nguyªn t¾c chung cña vÖ sinh thùc phÈm”, ®­îc Uû ban Codex x©y dùng nh»m ®Æt c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc ®¶m b¶o vÖ sinh thùc phÈm theo dâi d©y chuyÒn thùc phÈm tõ s¶n xuÊt ban ®Çu ®Õn ng­êi sö dông cuèi cïng, nhÊn m¹nh c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t vÖ sinh mÊu chèt t¹i mçi giai ®o¹n vµ kiÕn nghÞ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch mèi nguy hiÓm vµ ®iÓm kiÓm so¸t träng yÕu ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn ¸p dông ®Ó n©ng cao tÝnh an toµn thùc phÈm. Néi dung cña GMP ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: Nhµ x­ëng vµ ph­¬ng tiÖn chÕ biÕn; KiÓm so¸t vÖ sinh nhµ x­ëng; KiÓm so¸t qu¸ tr×nh chÕ biÕn; Yªu cÇu vÒ con ng­êi; KiÓm so¸t b¶o qu¶n ph©n phèi Ph­¬ng thøc ¸p dông HTQLCL GMP: §Þnh ra c¸c tiªu chuÈn thùc hµnh; HuÊn luyÖn tÊt c¶ c¸c bé phËn doanh nghiÖp thùc hµnh c¸c tiªu chuÈn nµy; Cñng cè kiÕn thøc vÒ HTQLCL GMP ®· ®­îc ®µo t¹o; TiÕn hµnh kiÓm to¸n trªn 3 tiªu chuÈn: c¸ nh©n tù ®¸nh gi¸, kiÓm to¸n néi bé do phßng ®¶m b¶o chÊt l­îng tiÕn hµnh, kiÓm to¸n bªn ngoµi gåm kiÓm to¸n FDA, t­ vÊn ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ¸p dông GMP cña doanh nghiÖp hoÆc doanh nghiÖp ®ãng vai trß lµ nhµ kiÓm to¸n nhµ cung cÊp; Dùa trªn kÕt qu¶ kiÓm to¸n xem xÐt, hiÖu chØnh c¸c tiªu chuÈn. 3. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo HACCP – X¸c ®Þnh ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n vµ ph©n tÝch c¸c mèi nguy (Hazard Analysis Critical Control Point) HACCP ®· ®­îc h×nh thµnh vµo nh÷ng n¨m 1960 khi c«ng ty Pillsbury cña qu©n ®éi Mü vµ c¬ quan nghiªn cøu hµng kh«ng Mü NASA cïng phèi hîp t×m c¸ch s¶n xuÊt c¸c thùc phÈm an toµn cho c¸c ch­¬ng tr×nh kh«ng gian. HACCP chó träng vµo viÖc kiÓm so¸t t¹i c¸c c«ng ®o¹n vµ dïng c¸c kü thuËt gi¸m s¸t th­êng xuyªn t¹i c¸c ®iÓm kiÓm so¸t träng yÕu ngay tõ c¸c b­íc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn. N¨m 1974 nh÷ng nguyªn t¾c cña HACCP ®· ®­îc c¬ quan Thùc phÈm vµ D­îc phÈm Mü (FDA) thùc hiÖn ®Çy ®ñ víi c¸c lo¹i thùc phÈm ®ãng hép. Vµo nh÷ng n¨m 80 ph­¬ng thøc nµy ®· ®­îc nhiÒu c«ng ty thùc phÈm cã tiÕng kh¸c triÓn khai ¸p dông. HÖ thèng HACCP bao gåm 7 nguyªn t¾c c¬ b¶n nh­ sau: Nguyªn t¾c 1. Ph¶i ph©n tÝch ®­îc mèi nguy h¹i X¸c ®Þnh c¸c nguy h¹i hoÆc tiÒm n¨ng nguy h¹i cã liªn quan t¹i tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt thùc phÈm; tõ kh©u s¶n xuÊt nguyªn liÖu xö lý, chÕ biÕn, ph©n phèi cho ®Õn kh©u tiªu thô cuèi cïng. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng dÔ x¶y ra c¸c mèi nguy h¹i vµ x¸c ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kiÓm so¸t chóng. Nguyªn t¾c 2. X¸c ®Þnh c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (CCPs) X¸c ®Þnh c¸c ®iÓm/ thñ tôc/c¸c b­íc thao t¸c t¹i ®ã cÇn ®­îc kiÓm so¸t ®Ó lo¹i bá c¸c mèi nguy h¹i hoÆc h¹n chÕ mét c¸ch kh¶ dÜ kh¶ n¨ng x¶y ra cña chóng. Nguyªn t¾c 3: X¸c lËp c¸c ng­ìng tíi h¹n X¸c lËp c¸c ng­ìng tíi h¹n ®Ó ®¶m b¶o c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (CCp) vÉn trong t×nh tr¹ng ®­îc kiÓm so¸t. Nguyªn t¾c 4: ThiÕt lËp hÖ thèng gi¸m s¸t t×nh tr¹ng ®­îc kiÓm so¸t cña c¸c ng­ìng tíi h¹n X¸c lËp hÖ thèng thö nghiÖm hoÆc quan tr¾c ®Þa ®Þnh kú ®Ó gi¸m s¸t t×nh tr¹ng ®­îc kiÓm so¸t cña c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (CCPs). Nguyªn t¾c 5: Nªu c¸c ho¹t ®éng kh¾c phôc cÇn ph¶i tiÕn hµnh khi viÖc gi¸m s¸t cho thÊy mét ®iÓm CCP cô thÓ kh«ng ë t×nh tr¹ng ®­îc kiÓm so¸t. Nguyªn t¾c 6: Nªu c¸c thñ tôc ®Ó thÈm tra, kh¼ng ®Þnh r»ng hÖ thèng HACCP ®ang tiÕn triÓn tèt. Nguyªn t¾c 7: ThiÕt lËp c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn mäi thñ tôc, mäi b¸o c¸o sao cho phï hîp víi 6 nguyªn t¾c trªn vµ phï hîp cho viÖc ¸p dông chóng. ViÖc ¸p dông HACCP ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau ®©y: §Þnh râ vµ giíi h¹n ph¹m vi ¸p dông HACCP trong toµn bé d©y chuyÒn ThiÕt lËp mét nhãm ho¹t ®éng vÒ HACCP M« t¶ s¶n phÈm Nªu râ môc ®Ých sö dông X©y dùng s¬ ®å quy tr×nh s¶n xuÊt ThÈm ®Þnh s¬ ®å quy tr×nh ngay t¹i hiÖn tr­êng thùc tÕ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. LiÖt kª tÊt c¶ c¸c mèi nguy h¹i cã liªn quan t¹i mçi b­íc, tiÕn hµnh ph©n tÝch chóng vµ c©n nh¾c mäi biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t c¸c mèi nguy h¹i ®· ®­îc chØ ra. X¸c ®Þnh c¸c ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n. ThiÕt lËp c¸c ng­ìng tíi h¹n cho tõng ®iÓm kiÓm so¸t CCP. ThiÕt lËp hÖ thèng theo dâi gi¸m s¸t cho tõng ®iÓm kiÓm so¸t. ThiÕt lËp c¸c hµnh ®éng kh¾c phôc ThiÕt lËp c¸c thñ tôc kiÓm tra ThiÕt lËp ph­¬ng thøc tµi liÖu ho¸ vµ l­u gi÷ chóng C¸c chuyªn gia vÒ chÊt l­îng cho r»ng c¸c c¬ së chÕ biÕn thùc phÈm nªn ¸p dông c¶ GMP, HACCP, ISO 9000. NÕu cã thÓ, ba hÖ thèng nµy sÏ t¹o ra ng«i nhµ chÊt l­îng bÒn v÷ng cho c¬ së. Cã thÓ vÝ GMP lµ nÒn t¶ng, ISO 9000 lµ nh÷ng trô cét vµ HACCP lµ m¸i nhµ. Mét c¬ së chÕ biÕn thùc phÈm ¸p dông c¶ ba hÖ thèng nµy ch¾c ch¾n s¶n phÈm cña hä sÏ th¾ng ®­îc trong cuéc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ngµnh muèn ¸p dông thµnh c«ng HACCP ®Òu ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c vÒ vÖ sinh thùc phÈm – GMP tr­íc. ChÝnh v× ®iÒu nµy mµ ng­êi ta gäi GMP lµ hÖ thèng tiÒn ®Ò, cßn HACCP lµ hÖ thèng bæ trî cho c¸c c¬ së ®· ¸p dông GMP nh÷ng muèn lµm tèt h¬n. Muèn ¸p dông HACCP th× c¸c c¬ së ph¶i b¾t buéc ¸p dông GMP tr­íc, kh«ng cã GMP th× kh«ng thÓ cã HACCP. 4. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 14000 VÊn ®Ò m«i tr­êng ngay tõ nh÷ng n¨m 1980 ®· lµ mét chñ ®Ò g©y tranh c·i gay g¾t trªn c¸c diÔn ®µn quèc tÕ. Nguyªn nh©n rÊt nhiÒu vµ næi cém nh­: t×nh tr¹ng tr¸i ®Êt nãng lªn, sù huû ho¹i tÇng «-z«n, sù chÆt ph¸ rõng nghiªm träng, r¸c th¶i bõa b·i... YÕu tè m«i tr­êng ngµy cµng cã ¶nh h­ëng._. lín tíi søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Víi sù tin t­ëng cña céng ®ång quèc tÕ, tæ chøc ISO ®· ®i mét b­íc ®ét ph¸ vÒ ®èi t­îng Tiªu chuÈn ho¸ truyÒn thèng (lµ lÜnh vùc tiªu chuÈn ho¸ kh«ng mang b¶n chÊt kü thuËt vµ/hoÆc khoa häc mét c¸ch thuÇn tuý) ®Ó b¾t tay vµo x©y dùng bé Tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng, ®¸p øng mong mái cña hµng lo¹t c¸c quèc gia lµ quan t©m h¬n n÷a ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i. Bé tiªu chuÈn ISO 14000 ra ®êi nh»m gióp c¸c c«ng ty t¹i c¸c quèc gia ®¸p øng môc tiªu “ph¸t triÓn bÒn v÷ng” : BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ, BÒn v÷ng vÒ x· héi; BÒn v÷ng vÒ chÊt l­îng; BÒn v÷ng vÒ tµi nguyªn vµ kh«ng g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng. T­¬ng tù nh­ ®Æc thï cña c¸c tiªu chuÈn ISO 9000 lµ tiÕp cËn qu¸ tr×nh chø kh«ng ph¶i chó träng tíi kÕt qu¶, bé tiªu chuÈn ISO 14000 kh«ng tù ®¶m b¶o cho viÖc c¶i thiÖn c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng m«i tr­êng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ nã chØ ®¶m b¶o sù phï hîp ®èi víi HTQLMT ®· ®­îc chÊp nhËn vµ víi chÝnh s¸ch m«i tr­êng ®· ®­îc c«ng bè ®Ó thùc hiÖn tèi thiÓu c¸c yªu cÇu cña c¸c quy ®Þnh qu¶n lý quèc gia vÒ m«i tr­êng. Bé tiªu chuÈn nµy ®Ò cËp ®Õn 6 lÜnh vùc chÝnh: HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng (EMS): ISO 14001, 14004 §¸nh gi¸ (kiÓm to¸n) m«i tr­êng (EA): ISO 14010, 14011, 14012 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng m«i tr­êng (EPE): ISO 14031 Ghi nh·n m«i tr­êng (EL): ISO 14020, 14021, 14022, 14023, 14024 §¸nh gi¸ chu tr×nh sèng cña s¶n phÈm (LCA): ISO 14040, 14041, 14042, 14043 C¸c khÝa c¹nh m«i tr­êng trong tiªu chuÈn cña s¶n phÈm (EAPS): ISO 14060 Nh÷ng néi dung trªn ®­îc cÊu tróc thµnh 3 m¶ng chÝnh sau: * HÖ thèng qu¶n lý gåm 2 tiªu chuÈn chÝnh: ISO 14001 – HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng – yªu cÇu kü thuËt víi h­íng dÉn sö dông ISO 14004 – HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng – H­íng dÉn chung vÒ nguyªn t¾c, hÖ thèng vµ kü thuËt hç trî * C¸c c«ng cô ®¸nh gi¸ vµ kiÓm tra: gåm 4 tiªu chuÈn vÒ §¸nh gi¸ tÝnh n¨ng ho¹t ®éng m«i tr­êng, vµ kiÓm to¸n m«i tr­êng * C¸c c«ng cô hç trî ®Þnh h­íng s¶n phÈm: gåm 9 tiªu chuÈn vÒ §¸nh gi¸ chu tr×nh sèng vµ Nh·n m«i tr­êng. Ngoµi ra, bé ISO 14000 cã thÓ thÓ hiÖn theo 2 quan ®iÓm ®¸nh gi¸ nh­ sau: *§¸nh gi¸ tæ chøc c¬ së: gåm HTQLMT, kiÓm to¸n m«i tr­êng, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng m«i tr­êng nh»m ®­a ra c¸c h­íng dÉn ®Ó x©y dùng mét HTQLMT. *§¸nh gi¸ s¶n phÈm: gåm c¸c khÝa c¹nh m«i tr­êng trong c¸c tiªu chuÈn vÒ s¶n phÈm, ghi nh·n m«i tr­êng vµ ®¸nh gi¸ chu tr×nh sèng cña s¶n phÈm. Nã ®Æt ra nhiÖm vô cho c¸c c«ng ty ph¶i l­u ý ®Õn c¸c thuéc tÝnh cña m«i tr­êng s¶n phÈm ngay tõ kh©u thiÕt kÕ ®Õn kh©u th¶i bá s¶n phÈm. ISO 14001 lµ tiªu chuÈn n»m trong Bé tiªu chuÈn ISO 14000 quy ®Þnh c¸c yªu cÇu ®èi víi HTQLMT. C¬ cÊu thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng bao gåm x©y dùng chÝnh s¸ch m«i tr­êng, sù cam kÕt cña l·nh ®¹o ®­îc truyÒn ®¹t tíi toµn thÓ c¸n bé (thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n), ®¸nh gi¸ kiÓm tra theo ®Þnh kú, c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, c¶i tiÕn ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®Æt ra trong chÝnh s¸ch m«i tr­êng cña doanh nghiÖp. Lîi Ých cña viÖc thùc hµnh vµ chøng nhËn ISO 14000: Tr­íc hÕt lµ c¸c lîi Ých néi bé nh­ tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m t×nh tr¹ng chång chÐo c«ng viÖc th«ng qua viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng. ISO 14000 cung cÊp mét c¬ chÕ ®Ó kiÓm so¸t c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn cã, hç trî ®µo t¹o c¸c nh©n viªn vÒ tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi viÖc b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng. Ng­êi lao ®éng ®­îc ®¶m b¶o lµm viÖc trong mét m«i tr­êng ®· ®­îc kiÓm so¸t « nhiÔm. Lîi Ých ngoµi c«ng ty. C¸c chÝnh s¸ch vµ cam kÕt viÖc ®¶m b¶o vµ xö lý vÊn ®Ò m«i tr­êng vÉn ®­îc xem lµ mét nh©n tè ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ còng nh­ kh¸ch hµng cña c«ng ty. ISO 14000 ®· trë thµnh mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ lµ “giÊy th«ng hµnh” ®Ó doanh nghiÖp dù thÇu quèc tÕ còng nh­ v­¬n ra thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. D­íi ®©y lµ s¬ ®å HTQLMT theo tiªu chuÈn cña Anh: Cam kÕt cña tæ chøc Xem xÐt ban ®Çu vÒ t×nh tr¹ng m«i tr­êng ChÝnh s¸ch m«i tr­ßng C¬ cÊu tæ chøc nh©n sù Xem xÐt cña l·nh ®¹o, c¶i tiÕn §¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng MT vµ ®¨ng ký C¸c cuéc ®¸nh gi¸ ThiÕt lËp c¸c môc tiªu vµ chØ tiªu MT C¸c hå s¬ minh chøng X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶n lý Thùc hiÖn qu¶n lý th­êng ngµy KiÓm so¸t mäi b­íc ho¹t ®éng, ®o l­êng, kh¾c phôc & phßng ngõa 5. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn TQM (Total Quality Management) Nãi ®Õn HTQCL toµn diÖn TQM kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng toµn diÖn TQC – tiÒn ®Ò cña TQM. TQC lµ mét ho¹t ®éng v¨n b¶n ho¸ mang tÝnh chÊt hÖ thèng ®Ó nhÊt thÓ ho¸ c¸c nç lùc ph¸t triÓn chÊt l­îng, duy tr× vµ c¶i tiÕn chÊt l­îng cña c¸c nhãm kh¸c nhau vµo mét tæ chøc sao cho c¸c ho¹t ®éng marketing, kü thuËt, s¶n xuÊt vµ dÞch vô cã thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch kinh tÕ nhÊt, cho phÐp tho¶ m·n hoµn toµn kh¸ch hµng. Nhê HTQL nµy mµ mçi c¸n bé, nh©n viªn ®Òu hiÓu vÒ chÊt l­îng vµ nhËn thøc ®­îc r»ng hä cã tr¸ch nhiÖm t¹o ra mét s¶n phÈm kh«ng cã sai sãt cho ®ång nghiÖp ë d©y chuyÒn sau, v× thÕ chÊt l­îng ®­îc x©y dùng trong mäi kh©u cña quy tr×nh s¶n xuÊt chø kh«ng ph¶i ë trong kh©u kiÓm tra cuèi cïng. M« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn (TQM) cña NhËt b¶n ®­îc nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®¸nh gi¸ lµ mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng mang l¹i hiÖu qu¶ cao. ViÖc ¸p dông thµnh c«ng TQM ®· ®­a NhËt b¶n trë thµnh mét c­êng quèc vÒ kinh tÕ vµ chÊt l­îng chØ sau vµi thËp niªn, b¾t ®Çu tõ thËp niªn 60. Theo g­¬ng NhËt, nhiÒu quèc gia ®· vµ ®ang xóc tiÕn ¸p dông TQM. Qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn (TQM) – theo ®Þnh nghÜa cña tæ chøc Tiªu chuÈn ho¸ Quèc tÕ ISO - lµ mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý cña mét tæ chøc, ®Þnh h­íng vµo chÊt l­îng, dùa trªn sù tham gia cña mäi thµnh viªn nh»m ®em l¹i sù thµnh c«ng dµi h¹n, th«ng qua sù tho¶ m·n kh¸ch hµng vµ lîi Ých cña mäi thµnh viªn cña c«ng ty ®ã vµ x· héi. TQM ®­îc ph¸t triÓn trªn c¬ së cña TQC do «ng Feigenbaum (quèc tÞch Mü) x©y dùng tõ n¨m 1950 khi «ng lµm viÖc ë h·ng General Electric víi t­ c¸ch lµ ng­êi l·nh ®¹o h·ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý chÊt l­îng vµ qu¶n lý nghiÖp vô s¶n xuÊt. TQM lµ b­íc hoµn thiÖn cña TQC víi nh÷ng ý t­ëng c¬ b¶n sau ®©y: ChÊt l­îng chø kh«ng ph¶i lîi nhuËn nhÊt thêi lµ trªn hÕt; Qu¶n lý chÊt l­îng lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi, mçi bé phËn trong c«ng ty; Qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn chØ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nÕu doanh nghiÖp t¹o ra ®­îc mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó cã chÊt l­îng trong toµn bé hÖ thèng nh­ chÊt l­îng trong ®µo t¹o, hµnh vi, th¸i ®é c­ xö néi bé, víi kh¸ch hµng, chÊt l­îng trong th«ng tin, tæ chøc, ph­¬ng tiÖn, c«ng cô ..... trªn c¬ së sö dông tèt vßng qu¶n lý P-D-C-A (KÕ ho¹ch – Thùc hiÖn – KiÓm tra – Hµnh ®éng kh¾c phôc); Ho¹t ®éng cña c¸c nhãm chÊt l­îng lµ mét phÇn cÊu thµnh cña qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn. Theo gi¸o s­ Noriakikano (Tr­êng §¹i häc tæng hîp Tokyo, chuyªn gia QLCL cña NhËt) th× TQM mang tÝnh Khoa häc, HÖ thèng vµ Toµn diÖn. Néi dung c¬ b¶n cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn TQM còng ®ång thêi lµ tr×nh tù c¨n b¶n ®Ó x©y dùng hÖ thèng TQM cho bÊt kú mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh hay dÞchvô vµ ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nµo, ®ã lµ: NhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña TQM trong doanh nghiÖp vµ nguyªn lý ¸p dông; Cam kÕt cña l·nh ®¹o, c¸c cÊp qu¶n lý vµ toµn thÓ nh©n viªn trong doanh nghiÖp theo ®uæi c¸c ch­¬ng tr×nh vµ môc tiªu vÒ chÊt l­îng; Tæ chøc bé m¸y s¶n xuÊt, ®Æt ®óng ng­êi vµo ®óng chç, ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tõng ng­êi; §o l­êng, ®¸nh gi¸ vÒ mÆt ®Þnh l­îng nh÷ng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn chÊt l­îng còng nh­ nh÷ng chi phÝ do nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng chÊt l­îng g©y ra; Ho¹ch ®Þnh chÊt l­îng; ThiÕt kÕ chÊt l­îng; HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng: X©y dùng chÝnh s¸ch chÊt l­îng, c¸c ph­¬ng ph¸p, thñ tôc vµ quy tr×nh ®Ó qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp; Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn thèng kª ®Ó theo dâi c¸c qu¸ tr×nh vµ sù vËn hµnh cña hÖ thèng chÊt l­îng; Tæ chøc c¸c nhãm chÊt l­îng; Sù hîp t¸c gi÷a c¸c nhãm; §µo t¹o vµ tËp huÊn th­êng xuyªn cho mäi thµnh viªn cña doanh nghiÖp vÒ nhËn thøc còng nh­ kü n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc; LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn TQM. 6. C¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng kh¸c 6.1. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng QS-9000 Cã hiÖu lùc tõ n¨m 1994, QS-9000 lµ mét øng dông c«ng nghiÖp ®éc ®¸o do 3 nhµ s¶n xuÊt xe h¬i ®Ò x­íng (DaimlerChrysler, Ford vµ GM) nh»m lµm hµi hoµ c¸c yªu cÇu cña hÖ thèng chÊt l­îng b»ng c¸ch cung cÊp mét hÖ thèng chÊt l­îng phæ th«ng cho c¸c nhµ cung cÊp. QS-9000 lµ phÇn bæ trî cña ISO 9000:1994. §©y lµ m« h×nh QLCL ®­îc thiÕt kÕ s©u cho ngµnh « t«, t¹o ra nÒn t¶ng cho sù ra ®êi cña nh÷ng s¶n phÈm ®Æc biÖt. Tiªu chuÈn ISO 9001 ®­îc chÊp nhËn lµ c¬ së cho tiªu chuÈn nµy. Môc tiªu cña QS-9000 lµ ph¸t triÓn hÖ thèng chÊt l­îng c¬ b¶n trªn c¬ së c¶i tiÕn liªn tôc, ng¨n ngõa sù kh«ng phï hîp, gi¶m thiÓu s¶n phÈm phÕ th¶i vµ t¸i chÕ cña c¸c nhµ cung cÊp. QS-9000 ®­îc hç trî bëi mét bé c¸c quy ®Þnh h­íng dÉn bæ sung do AIAG ban hµnh. Tuy nhiªn theo ®¹i diÖn cña Phßng Gi¸m s¸t ¤-t« Quèc tÕ (IAOB) th× QS-9000:1998 sÏ kh«ng cßn gi¸ trÞ sau ngµy 15/12/2006 vµ sÏ ®­îc thay thÕ b»ng bé tiªu chuÈn ISO/TS 16949:2002. 6.2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng Q-base §Ó ®¸p øng nhu cÇu QLCL cña c¸c ®¬n vÞ võa vµ nhá còng nh­ c¸c c«ng ty míi b¾t ®Çu thùc hiÖn QLCL. HÖ thèng Q-Base cã cïng nguyªn lý nh­ ISO 9000 nh­ng ®¬n gi¶n h¬n vµ dÔ ¸p dông h¬n. HÖ thèng Q-Base ®­a ra c¸c chuÈn mùc cho mét lo¹i h×nh hÖ thèng chÊt l­îng vµ cã thÓ ¸p dông cho mét ph¹m vi réng r·i c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ kinh tÕ. HÖ thèng Q-Base ®Ò cËp ®Õn c¸c lÜnh vùc chñ yÕu trong qu¶n lý chÊt l­îng: chÝnh s¸ch vµ chØ ®¹o vÒ chÊt l­îng, xem xÐt hîp ®ång víi kh¸ch hµng, qu¸ tr×nh cung øng, kiÓm so¸t nguyªn vËt liÖu, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh, kiÓm so¸t thµnh phÇn, xem xÐt ®¸nh gi¸ néi bé, kiÓm so¸t tµi liÖu, ®µo t¹o, c¶i tiÕn chÊt l­îng. HÖ thèng Q-Base ch­a ph¶i lµ tiªu chuÈn quèc tÕ nh­ ISO 9000 nh­ng ®ang ®­îc thõa nhËn réng r·i, lµm chuÈn mùc ®Ó chøng nhËn c¸c hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt l­îng. Qu¸ tr×nh chøng nhËn Q-Base còng rÊt ®¬n gi¶n, kh«ng ®ßi hái chi phÝ cao vµ thêi gian nhiÒu nh­ chøng nhËn ISO 9000. MÆc dï ®¬n gi¶n vµ dÔ ¸p dông, nh­ng Q-Base chøa ®ùng ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña mét hÖ thèng chÊt l­îng, gióp doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc c¸c lÜnh vùc chñ chèt trong ho¹t ®éng cña c«ng ty. Nã tËp trung vµo viÖc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ giao quyÒn h¹n vµ khiÕn cho mäi nh©n viªn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh ®éng cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh ¸p dông, nÕu v× lý do qu¶n lý néi bé hay do yªu cÇu cña kh¸ch hµng, c«ng ty thÊy yªu cÇu ®ã lµ cÇn thiÕt th× cã thÓ më réng ®Ó dÇn dÇn cã thÓ tho¶ m·n mäi yªu cÇu cña ISO 9000. Bëi vËy Q-Base rÊt linh ho¹t vµ kh«ng hÒ cã m©u thuÉn g× víi c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng kh¸c nh­ ISO 9000 hay Qu¶n lý ChÊt l­îng toµn diÖn (TQM). Q-Base còng rÊt cã Ých cho c¸c c«ng ty cung øng chuyªn cung øng cho c¸c c«ng ty lín h¬n ®· ®­îc chøng nhËn theo ISO 9000. 6.3. HÖ thèng qu¶n trÞ tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000 (Social Accountability) SA 8000 lµ tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ tr¸ch nhiÖm x· héi do Héi ®ång C«ng nhËn QuyÒn ­u tiªn Kinh tÕ – CEPAA ban hµnh n¨m 1997. §©y lµ mét tiªu chuÈn quèc tÕ ®­îc x©y dùng nh»m cung cÊp hç trî vÒ kü thuËt vµ n©ng cao nhËn thøc ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc trªn toµn cÇu vµ ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c C«ng ­íc cña Tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ, C«ng ­íc cña Liªn hiÖp Quèc vÒ quyÒn trÎ em vµ Tuyªn bè Toµn cÇu vÒ Nh©n quyÒn. Cã kh¶ n¨ng ¸p dông cho c¸c n­íc c«ng nghiÖp, ®ang ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp quy m« lín, võa vµ nhá. C¸c môc tiªu cña SA 8000: §¶m b¶o tÝnh ®¹o ®øc cña c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô; C¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc mét c¸ch tæng thÓ; Cung cÊp tiªu chuÈn chung cho mäi lo¹i h×nh kinh doanh c¸c lÜnh vùc cña ®Êt n­íc; Néi dung cña SA 8000 dùa trªn c¸c yªu cÇu cña SA 8000 nh­ kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em, kh«ng c­ìng bøc lao ®éng, ®¶m b¶o søc khoÎ, vÖ sinh an toµn lao ®éng, ®¶m b¶o quyÒn tù do c«ng ®oµn vµ tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vÒ giíi tÝnh, d©n téc, thµnh phÇn x· héi, tÝn ng­ìng, tháa ­íc lao ®éng tËp thÓ; C¸c h×nh ph¹t; Thêi gian lµm viÖc; TiÒn l­¬ng, thu nhËp; Xem xÐt cña l·nh ®¹o; Tho¶ ­íc vÒ tr¶ c«ng b×nh ®¼ng; C«ng ­íc vÒ phôc håi nghÒ nghiÖp; C«ng ­íc vÒ lao ®éng t¹i gia... HÖ thèng qu¶n trÞ tr¸ch nhiÖm x· héi theo tiªu chuÈn SA 8000 còng ®­îc thùc hiÖn dùa trªn chu tr×nh P-D-C-A (lËp kÕ ho¹ch - Thùc hiÖn - KiÓm tra - Hµnh ®éng kh¾c phôc). Mét nhµ cung cÊp cã thÓ cã lîi tõ viÖc ¸p dông SA 8000 nh­ thu ®­îc lîi thÕ trong c¹nh tranh; kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c yÕu tè x· héi; gi¶m chi phÝ cho c¸c yªu cÇu kh¸c nhau; c¬ héi mua hµng t¹i chç; c«ng ty cã mét vÞ thÕ tèt h¬n trong thÞ tr­êng lao ®éng; dÔ dµng thu hót ®­îc c¸c c¸n bé ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u vµ cã kü n¨ng; yÕu tè thµnh c«ng trong thiªn niªn kû míi; c¸n bé c«ng nh©n viªn sÏ trung thµnh vµ tËn tuþ h¬n víi c«ng ty; t¨ng n¨ng suÊt cña tæ chøc víi quan hÖ kh¸ch hµng tèt h¬n vµ trong thêi gian dµi ng­êi tiªu dïng tÝn nhiÖm h¬n. 6.4. Ch­¬ng tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng “5S” Ch­¬ng tr×nh 5S lµ mét ch­¬ng tr×nh do c¸c chuyªn gia vÒ chÊt l­îng NhËt B¶n ®­a ra ®Ó liªn tôc n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, lµ nÒn t¶ng c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng & m«i tr­êng theo tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh quèc tÕ. 5S lµ nh÷ng ch÷ c¸i ®Çu cña nh÷ng tõ gèc NhËt b¶n ®­îc phiªn ©m La tinh “Seiri”, “Seiton”, “Seiso”, “Seiketsu”, “Shitsuke”, dÞch sang tiÕng ViÖt lµ “Sµng läc”, “S¾p xÕp”, “S¹ch sÏ”, “S¨n sãc”, “S½n sµng”. Seiri: sµng läc nh÷ng c¸i kh«ng cÇn thiÕt t¹i n¬i lµm viÖc vµ lo¹i bá chóng. Seiton: lµ s¾p xÕp mäi thø ng¨n n¾p trËt tù ®óng chç cña nã ®Ó cã thÓ tiÖn lîi khi sö dông. Seiso: lµ vÖ sinh mäi chç t¹i n¬i lµm viÖc ®Ó kh«ng cßn r¸c trªn nÒn nhµ, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ. Seiketsu: lµ lu«n lu«n s¨n sãc, gi÷ g×n vÖ sinh n¬i lµm viÖc b»ng c¸ch liªn tôc thùc hiÖn Seiri - Seiton - Seiso. Shitsuke: lµ t¹o cho mäi ng­êi cã thãi quen tù gi¸c lµm viÖc tèt vµ lu«n tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh t¹i n¬i lµm viÖc. Thùc hiÖn 5S sÏ ®em l¹i: N¨ng suÊt, chÊt l­îng, an toµn lao ®éng, tinh thÇn lao ®éng cao, giao hµng ®óng h¹n, ®¶m b¶o søc khoÎ, tiÖn lîi, chÊt l­îng cuéc sèng 7. Mét sè tæ chøc chøng nhËn chÊt l­îng quèc tÕ cã uy tÝn NhiÒu n­íc cã c¸c Tæ chøc chøng nhËn, hÇu hÕt lµ Tæ chøc phi chÝnh phñ, thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸, chøng nhËn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ ®èi t­îng vµ néi dung cÇn chøng nhËn th«ng qua Hîp ®ång dÞch vô. §¸nh gi¸ chøng nhËn c¸c HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nh­ ISO 9000, HACCP, Qu¶n lý m«i tr­êng ISO 14000, qu¶n lý tr¸ch nhiÖm x· héi SA 8000 chØ lµ mét phÇn cña ho¹t ®éng chøng nhËn. Mét sè tæ chøc chøng nhËn quèc tÕ ®· vµ ®ang ho¹t ®éng kh¸ m¹nh, kÓ c¶ ë ViÖt Nam nh­: Tæ chøc chøng nhËn cña Anh BVQI Tæ chøc chøng nhËn cña Singapore PSB Tæ chøc chøng nhËn cña Ph¸p AFAQ Tæ chøc chøng nhËn cña Hµ Lan DNV Vµ mét sè tæ chøc kh¸c. V× yªu cÇu cao cña ho¹t ®éng chøng nhËn nªn gÇn nh­ theo Th«ng lÖ Quèc tÕ c¸c Tæ chøc chøng nhËn ph¶i ®¶m b¶o Ýt nhÊt hai ®iÒu kiÖn: Mét lµ ph¶i cã ®ñ chuyªn gia cã kiÕn thøc, kü n¨ng, kinh nghiÖm, ®­îc ®µo t¹o vµ cÊp b»ng lµ §¸nh gi¸ viªn (Auditor) hay Tr­ëng ®¸nh gi¸ (Lead Auditor) cña mét Tæ chøc ®µo t¹o nµo ®ã. Hai lµ b¶n th©n Tæ chøc Chøng nhËn ®­îc mét tæ chøc c«ng nhËn nµo ®ã ®¸nh gi¸, c«ng nhËn. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, më réng giao dÞch tù do, mong muèn chung cña c¸c n­íc lµ t¹o ®­îc mét c¬ chÕ, luËt ch¬i nh»m ®¶m b¶o nguyªn t¾c: “Mét tiªu chuÈn, mét thö nghiÖm, ®­îc chÊp nhËn ë mäi n¬i”, nh­ vËy sÏ gi¶m nhiÒu chi phÝ vµ thñ tôc trong quan hÖ víi nhau. §ã lµ lý do chÝnh xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh ho¹t ®éng chøng nhËn. §¸nh gi¸, chøng nhËn HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng kh«ng thay thÕ cho ®¸nh gi¸, chøng nhËn s¶n phÈm cô thÓ, nh­ng n¬i nµo ®­îc ®¸nh gi¸, chøng nhËn HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng th× ®­îc c¸c bªn ®èi t¸c tin t­ëng, yªn t©m h¬n vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm n¬i ®ã cung cÊp. III/ Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÒ viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 1. T×nh h×nh triÓn khai ¸p dông mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trªn thÕ giíi TÝnh ®Õn cuèi th¸ng 12/1999 ®· cã 343.643 chøng chØ ISO 9000 ®­îc cÊp cho c¸c doanh nghiÖp vµ tæ chøc trªn thÕ giíi, t¨ng thªm 9 n­íc vµ 71.796 chøng chØ (26,4%) so víi tæng sè ®Õn cuèi n¨m 1998. Riªng ë khu vùc ch©u ¸, tèc ®é ph¸t triÓn ®· t¨ng kh¸ m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, NhËt b¶n vµ Hµn quèc. Qua b¶ng d­íi ®©y ta cã thÓ thÊy ®­îc sù gia t¨ng liªn tôc c¸c con sè cña c¸c doanh nghiÖp ®¹t chøng chØ ISO 9000 vµ ISO 14000 trong n¨m 2001 trªn toµn thÕ giíi B¶ng 1: Sè chøng chØ ISO ®­îc cÊp trªn toµn thÕ giíi n¨m 2000-2001 Sè chøng chØ/n¨m Sè doanh nghiÖp ®¹t cc Sè n­íc cã chøng chØ ®­îc cÊp Tû lÖ doanh nghiÖp ®¹t chøng chØ N¨m 2001 2000 2001 2000 T¨ng so 2000 ISO 9000 510.616 408.631 161 158 24,96 ISO 14000 36,765 22.897 112 98 60,57 Nguån: Kh¶o s¸t chøng chØ ISO 9000 KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn ®©y cña Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ Quèc tÕ cho thÊy sè doanh nghiÖp ®¹t chøng chØ ISO 9000 tÝnh ®Õn n¨m 2001 lµ 510.616, t¨ng 24,96% so víi sè liÖu n¨m 2000. Sè n­íc ®­îc cÊp chøng chØ t¨ng thªm 3 n­íc so víi n¨m 2000. VÒ c¬ cÊu c¸c n­íc ®­îc cÊp chøng chØ th× khu vùc Ch©u ¢u cã nhiÒu doanh nghiÖp ®¹t chøng chØ nhÊt (220.127 doanh nghiÖp, chiÕm 53% thÕ giíi). Vïng viÔn ®«ng cã 29.879 doanh nghiÖp, trong ®ã Trung Quèc, NhËt & Hµn quèc chiÕm 21.204 chøng chØ. Trung quèc dÉn ®Çu. B¶ng 2: Sè doanh nghiÖp ë c¸c quèc gia ®¹t chøng chØ ISO 9000 trong n¨m 2000 N­íc Doanh nghiÖp Trung quèc 10.548 Italia 9.298 NhËt 6.765 Hµn quèc 3.877 T©y ban Nha 3.877 Céng hoµ Czech 2.355 Nguån: Kh¶o s¸t chøng chØ ISO Tõ khi bé tiªu chuÈn nµy ra ®êi n¨m 1987 cho ®Õn th¸ng 7/2000, ®· cã 408.631 tæ chøc ¸p dông ë 158 quèc gia vµ ®¹t gÇn 15.886 chøng chØ. Trong khi ®ã, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001, sè doanh nghiÖp trªn toµn thÕ giíi ®¹t chøng chØ ISO 14000 lµ 36.765, t¨ng 13,868 chøng chØ so víi n¨m 2000. Con sè c¸c n­íc cã chøng chØ nµy ®· t¨ng tõ 98 ®Õn 112 n­íc (b¶ng 1). Ch©u ¢u vµ ViÔn ®«ng lµ khu vùc gia t¨ng nhiÒu nhÊt chøng chØ ISO. Sè chøng chØ ISO 14000 t¨ng ë ch©u ¢u lµ 3.656 chiÕm 48,13%, viÔn ®«ng t¨ng 3.531 chøng chØ hay t¨ng víi møc tû lÖ lµ 34.42%. N¨m 2000, 6 quèc gia ®øng ®Çu vÒ chøng chØ ISO 14000 xÕp theo thø tù lµ NhËt, Anh, Thuþ ®iÓn, Mü, Hµ lan vµ Uc. 2. Giíi thiÖu kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÒ viÖc hç trî doanh nghiÖp triÓn khai ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ. 2.1. Kinh nghiÖm cña Mü: Mü lµ quèc gia ®i ®Çu trong sè c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn trong viÖc h×nh thµnh c¸c cë lý thuyÕt vµ thùc hµnh vÒ QLCL vµ ¸p dông hÖ thèng QLCL. Kinh nghiÖm QLCL cña Mü ®­îc phæ biÕn réng r·i ë B¾c Mü, T©y ¢u vµ lan truyÒn tíi c¸c ch©u lôc kh¸c nhau... Ngay tõ gi÷a thÕ kû 19, Mü ®· tiÕn hµnh réng r·i c¬ khÝ hãa vµ tiªu chuÈn hãa hµng lo¹t ngµnh c«ng nghiÖp. §iÒu ®ã ®· khiÕn nhiÒu nhµ c«ng nghiÖp, nhµ kinh tÕ Anh ph¶i ®au ®Çu t×m hiÓu v× sao mµ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp Mü l¹i ph¸t triÓn nhanh h¬n Anh- n­íc lóc ®ã ®ang ®Én ®Çu vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn thÕ giíi. C¸c mèi t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a viÖc t¨ng d©n sè (víi nguån lao ®éng di c­ trÎ, cã tr×nh ®é, cã tay nghÒ), më réng thÞ tr­êng víi viÖc ®Èy m¹nh tiÕn bé kü thuËt, tËp trung hãa vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· dÉn tíi viÖc Mü nhanh chãng v­ît qua c¸c c­êng quèc c«ng nghiÖp kh¸c vÒ qui m« tiªu chuÈn hãa s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Mü lµ n­íc ®Çu tiªn ¸p dông hÖ thèng QLCL kh«ng chØ trong s¶n xuÊt c¸c thµnh phÈm mµ cßn trong c¸c phÇn cÊu thµnh cña m¸y mãc. Trong ®¹i chiÕn thÕ giíi II, ngµnh c«ng nghiÖp Mü ph¸t triÓn nhanh chãng. Nhu cÇu lín vÒ vò khÝ, vËt t­ ®· l«i cuèn mét sè l­îng lín lao ®éng. Tay nghÒ vµ kû luËt yÕu kÐm cña nh÷ng ng­êi ch­a ®­îc ®µo t¹o nµy ®· lµm suy gi¶m chÊt l­îng s¶n phÈm. VÊn ®Ò ®µo t¹o ®· ®­îc c¸c tæ chøc cña nhµ n­íc vµ t­ nh©n rÊt quan t©m vµ ®Çu t­ nh»m kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy. NhiÒu gi¸o s­, chuyªn gia trong lÜnh vùc chÊt l­îng ®­îc mêi gi¶ng d¹y t¹i c¸c c¬ quan nhµ n­íc nh­ Bé quèc phßng vµ c¸c nhµ m¸y, c«ng ty t­ nh©n. Kinh nghiÖm cña Mü trong c¸c ho¹t ®éng ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL lµ: tiÕn hµnh kÕt hîp c¸c ho¹t ®éng tiªu chuÈn hãa, chuyªn m«n hãa...; Nghiªn cøu ¸p dông ®ång bé hÖ thèng QLCL trong m« h×nh ho¹t ®éng thiÕt kÕ- s¶n xuÊt- l¾p ®Æt- triÓn khai...TiÕn hµnh ®ång bé cïng c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o, tuyªn truyÒn, nghiªn cøu ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL trong c¸c doanh nghiÖp...cïng víi ®µo t¹o, viÖc h×nh thµnh c¸c c©u l¹c bé QLCL, c¸c t¹p chÝ vÒ chÊt l­îng ®· gãp phÇn giíi thiÖu, ph¸t triÓn c¸c nghiªn cøu tiÕn bé ¸p dông trong QLCL. Theo ®iÒu tra míi nhÊt cña Tæ chøc tiªu chuÈn hãa quèc tÕ, ®Õn ngµy 31/12/2000, trªn 4000 chøng nhËn ISO 9000 vµ ISO 14000 ®· ®­îc cÊp cho c¸c tæ chøc, c«ng ty Mü. 2.2. Kinh nghiÖm cña NhËt b¶n: Vµo th¸ng 5/1946, khi mµ c¸c ph­¬ng ph¸p QLCL cña Mü ®· trë nªn næi tiÕng kh¾p thÕ giíi, NhËt B¶n ®· häc tËp ë c¸c chuyªn gia Mü nh÷ng ®iÒu tinh tóy nhÊt vµ thùc hiÖn mét c¸ch xuÊt s¾c vµo thùc tÕ n­íc m×nh, t¹o nªn “ ph­¬ng ph¸p QLCL kiÓu NhËt “, ®­a ngµnh c«ng nghiÖp NhËt B¶n ®i lªn b»ng con ®­êng chÊt l­îng, tõ mét vÞ trÝ thÊp kÐm v­¬n lªn dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ chÊt l­îng trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n khiÕn c¶ thÕ giíi kinh ng¹c vµ th¸n phôc. §©y còng lµ mét bµi häc bæ Ých cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL ë nhËt b¶n: Khëi ®Çu tõ nghiªn cøu vµ ®µo t¹o, tõ viÖc thµnh lËp nhãm QLCL trùc thuéc Liªn hiÖp c¸c nhµ khoa häc vµ kü s­ NhËt vµo n¨m 1949. Víi môc ®Ých tæ chøc c¸c khãa häc vÒ QLCL, chÝnh phñ NhËt B¶n ®· mêi c¸c chuyªn gia hµng ®Çu thÕ giíi vÒ chÊt l­îng nh­ tiÕn sÜ W. E. Deming, gi¸o s­ J,M. Juran sang ®Ó gi¶ng d¹y cho c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp nh»m thuyÕt phôc hä quan t©m, tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng QLCL vµ ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã, viÖc khuyÕn khÝch ph¸t hµnh c¸c t¹p chÝ vÒ chÊt l­îng ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc phæ biÕn kiÕn thøc vÒ ¸p dông hÖ thèng QLCL vµ QLCL toµn diÖn TQM trong ®«ng ®¶o c«ng nh©n viªn. Quan niÖm lµm viÖc kh«ng khuyÕt tËt ®· trë thµnh l­¬ng t©m cña ng­êi NhËt vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho NhËt trë thµnh c­êng quèc kinh tÕ trªn thÕ giíi, ®ã còng chÝnh lµ néi dung cña hÖ thèng QLCL toµn diÖn. Hµng n¨m, héi nghÞ vÒ QLCL l¹i ®­îc tæ chøc nh»m trao ®æi kinh nghiÖm gi÷a c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp trong c¶ n­íc. Ban ®Çu, c¸c héi nghÞ nµy chØ dµnh cho c¸c gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o nh­ng tõ n¨m 1962, héi nghÞ qu¶n lý chÊt l­îng ®· ®­îc tæ chøc cho c¸c ®èc c«ng, ng­êi tiªu dïng vµ cho c¸c l·nh ®¹o cÊp cao Tõ nh÷ng n¨m 60 cho ®Õn nay, NhËt n¨m nµo còng dÊy lªn phong trµo “Th¸ng chÊt l­îng” trong c¶ n­íc. Cø vµo th¸ng 11 hµng n¨m, ng­êi NhËt l¹i gi­¬ng cao ngän cê chÊt l­îng vµ tiÕn hµnh nhiÒu h×nh thøc ho¹t ®éng s«i næi trong h·ng vµ víi ng­êi tiªu dïng Theo c¸c chuyªn gia chÊt l­îng cña NhËt th× ISO 9000 lµ m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng tõ trªn xuèng dùa trªn c¸c hîp ®ång vµ c¸c nguyªn t¾c ®Ò ra, cßn TQM bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng ®éc lËp tõ d­íi lªn dùa vµo tr¸ch nhiÖm, lßng tin cËy vµ sù ®¶m b¶o r»ng ho¹t ®éng cña nhãm chÊt l­îng ®¹t hiÖu qu¶. C¸c chuyªn gia NhËt cho r»ng, c¸c c«ng ty nªn ¸p dông c¸c mÆt m¹nh cña hai hÖ thèng QLCL nµy. §èi víi c¸c c«ng ty lín ®· ¸p dông TQM th× nªn lµm sèng ®éng c¸c ho¹t ®éng b»ng hÖ thèng chÊt l­îng ISO 9000. Cßn ®èi víi c¸c c«ng ty nhá h¬n ch­a ¸p dông TQM th× nªn ¸p dông ISO 9000 vµ sau ®ã hoµn thiÖn vµ cñng cè b»ng TQM ISO 9000 thóc ®Èy viÖc hîp ®ång vµ ®Ò ra c¸c qui t¾c b»ng v¨n b¶n, cßn TQM lµ sù kÕt hîp søc m¹nh cña mäi ng­êi, mäi ®¬n vÞ ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn liªn tôc, tÝch tiÓu thµnh ®¹i t¹o nªn sù chuyÓn biÕn. Theo ®iÒu tra míi nhÊt cña Tæ chøc tiªu chuÈn hãa quèc tÕ, ®Õn ngµy 31/12/2000, NhËt lµ n­íc cã sè c«ng ty ®­îc cÊp chøng nhËn ISO 9000 ®øng thø ba trªn thÕ giíi lµ 21.329 chøng nhËn, t¨ng 6.765 chøng nhËn so víi n¨m 1999. §èi víi chøng nhËn ISO 14000, NhËt lµ n­íc cã sè chøng nhËn nhiÒu nhÊt, 5.556 chøng nhËn, t¨ng 2.541 chøng nhËn so víi n¨m 1999. 2.3. Kinh nghiÖm cña Th¸i Lan Th¸i lan lµ mét quèc gia cã bê biÓn dµi, thuËn lîi ®Ó nu«i trång vµ ph¸t triÓn thuû s¶n. §Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng nµy, chÝnh phñ Th¸i lan ®· sím dµnh sù quan t©m cho viÖc qu¶n lý m«i tr­êng v× sù « nhiÔm m«i tr­êng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn c¸c ho¹t ®éng sèng, s¶n xuÊt nãi chung còng nh­ s¶n xuÊt thuû s¶n nãi riªng. ChÝnh phñ Th¸i lan ®· ra mét lo¹t c¸c v¨n b¶n cã liªn quan nh­: CÊm ph¸ rõng ngËp mÆn ®Ó nu«i trång thñy s¶n; Quy ho¹ch c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n ë xa c¸c khu vùc canh t¸c n«ng nghiÖp ®Ó tr¸nh chÊt th¶i tõ ®Çm nu«i thuû s¶n ¶nh h­ëng ®Õn c©y trång; KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ¸p dông HTQL m«i tr­êng ISO 14000 th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch hç trî; Më c¸c líp ®µo t¹o vÒ ¸p dông hÖ thèng QLMT ISO 14000, ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng v× m«i tr­êng nh»m khuyÕn khÝch ng­êi d©n cã ý thøc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng; §Ó bï l¹i nh÷ng thiÖt h¹i mµ ng­êi d©n, c¸c c¬ së nu«i trång, chÕ biÕn thñy s¶n khi thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng vµ ¸p dông hÖ thèng QLMT ISO 14000, chÝnh phñ Th¸ilan ®· hç trî b»ng c¸ch chuyÓn giao kü thuËt, ®µo t¹o h­íng dÉn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm thñy s¶n cho ng­êi nu«i. S¶n phÈm cã chÊt l­îng sau ®ã sÏ ®­îc chÝnh phñ mua l¹i vµ cung cÊp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt chÕ biÕn. C¸c c¬ së chÕ biÕn liªn kÕt víi ng­êi nu«i trång thñy s¶n c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p nu«i vµ kü thuËt chÕ biÕn ®Ó s¶n phÈm dÔ ®­îc chÊp nhËn t¹i c¸c n­íc kh¸c nhau trªn thÕ giíi. C¸c nhµ chÕ biÕn thñy s¶n ®· cè g¾ng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm gióp c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®Ó giµnh ®­îc sù chÊp nhËn cña thÞ tr­êng thÕ giíi b»ng c¸ch thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh chÊt l­îng nh­ GMB, HACCP, ISO9000, ISO 14000... Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. I/ HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – C«ng cô ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong bèi c¶nh héi nhËp 1. TÇm quan träng cña viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ. N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë n¨ng lùc tån t¹i, duy tr× vµ gia t¨ng lîi nhuËn, thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Khi ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp, th­êng ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng 3 tiªu chÝ nh­ sau: ChÊt l­îng, Gi¸ c¶, Giao hµng. Muèn cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn sím thay ®æi kh«ng chØ vÒ trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, ®Çu t­ vÒ vèn mµ cßn ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt l­îng míi, khoa häc h¬n phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu ®èi víi mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp. X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng chÝnh lµ c¬ së cho viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. Muèn cã chÊt l­îng cao nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng vµ ¸p dông c¸c m« h×nh vµ hÖ thèng QLCL tiªn tiÕn – mét trong nh÷ng c«ng cô ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, cã thÓ thÊy r»ng, chÝnh sù ­u viÖt cña hÖ thèng QLCL ®· lµ søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp: * HTQLCL mang l¹i lîi Ých nhiÒu h¬n kho¶n ®Çu t­ mµ doanh nghiÖp bá ra * Môc tiªu cña HTQLCL lµ tËp trung vµo sù tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ hÖ thèng h­íng doanh nghiÖp vµo sù c¶i tiÕn liªn tôc, liªn tôc. * Bé m¸y doanh nghiÖp ®­îc vËn hµnh linh ho¹t ®¸p øng yªu cÇu ®ã vµ nh­ vËy mçi thµnh viªn cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ý thøc cao vÒ chÊt l­îng. TÊt c¶ sù vËn hµnh tr«i ch¶y nµy sÏ gióp doanh nghiÖp t¹o ra s¶n phÈm phï hîp víi thÞ tr­êng, thu hót ®­îc kh¸ch hµng, n©ng cao ®­îc thÞ phÇn vµ tÊt nhiªn ®ã lµ c¬ së ®Ó t¹o ra nh÷ng kho¶n lîi nhuËn, t¨ng søc c¹nh tranh . C«ng thøc c¹nh tranh thÕ giíi d­íi ®©y do tæ chøc n¨ng suÊt ch©u A- APO nªu ra cho thÊy yÕu tè chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh gi÷ vai trß hµng ®Çu t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, t¨ng thÞ phÇn vµ lîi nhuËn: Tµi s¶n Qu¸ tr×nh Kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¹nh tranh c¹nh tranh - C¬ së h¹ tÇng - ChÊt l­îng - ThÞ phÇn - Tµi chÝnh - Thêi gian - Lîi nhuËn - C«ng nghÖ - Tháa m·n kh¸ch hµng - T¨ng tr­ëng - Con ng­êi - DÞch vô - TÝnh dµi h¹n Nguån: Tæ chøc n¨ng suÊt ch©u A (APO) C¹nh tranh lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña toµn bé c¸c nç lùc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghÞªp. Nghiªn cøu ¸p dông c¸c hÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ chÝnh lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc mµ doanh nghiÖp tiÕp cËn vµ t×m c¸ch ®¹t ®­îc nh÷ng th¾ng lîi trong sù c¹nh tranh gay g¾t trªn th­¬ng tr­êng, nh»m duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, vÊn ®Ò chÊt l­îng vµ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm ®· trë thµnh nh©n tè chñ yÕu trong chÝnh s¸ch kinh tÕ, trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ thèng nhÊt cña nhiÒu quèc gia do nhËn thøc ®­îc mèi liªn quan gi÷a qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n lý chÊt l­îng Qu¶n lý kinh tÕ ë tÇm vÜ m« còng nh­ vi m«, thùc chÊt lµ mét qu¸ tr×nh qu¶n lý vÒ mÆt l­îng, mÆt chÊt vµ con ng­êi nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých cuèi cïng lµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng, sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ mäi nguån lùc, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña x· héi víi chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸o s­ Deming, s¸ng lËp khoa thèng kª chÊt l­îng ®· tæng kÕt qua thùc tÕ ¸p dông HTQLCL cña c¸c doanh nghiÖp: * Ap dông HTQLCL dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ do Ýt sai lçi, Ýt ph¶i t¸i chÕ l¹i s¶n phÈm, kh«ng l·ng phÝ thêi gian * ThiÕt bÞ ®­îc huy ®éng c«ng suÊt cao h¬n, giao nhËn nhanh h¬n, dÉn tíi n¨ng suÊt cao * ChiÕm lÜnh thÞ tr­êng nhê n¨ng suÊt cao vµ gi¸ thµnh h¹ h¬n, s¶n xuÊt kinh doanh ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn thªm nhiÒu viÖc lµm Do ®ã n©ng cao ®­îc søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Theo gi¸o s­ Salal-ur-Reman, chÊt l­îng kh«ng cßn lµ yÕu tè kü thuËt ®¬n thuÇn mµ trë thµnh vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc hµng ®Çu liªn quan ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi. Theo sè liÖu thèng kª cña Tæ chøc chÊt l­îng quèc tÕ: Nh÷ng c«ng ty cã vÞ thÕ cao h¬n vÒ chÊt l­îng ®· thiÕt lËp møc gi¸ cao h¬n 8% so víi ®èi thñ c¹nh tranh vµ møc thu håi vèn ®Çu t­ trung b×nh lµ 30% so víi møc 20% cña nh÷ng c«ng ty cã thang bËc thÊp h¬n vÒ chÊt l­îng . Khi ch­a ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL, chi phÝ chÊt l­îng ë c¸c doanh nghiÖp th­êng chiÕm 25- 40% doanh thu. Chi phÝ nµy ®­îc trang tr¶i chñ yÕu cho viÖc xö lý s._.ïng c¸c nguån vèn nhµ n­íc, vay ng©n hµng, ODA, FDI... tËp trung ®Çu t­ nghiªn cøu, triÓn khai, øng dông c«ng nghÖ míi, cñng cè c¬ së h¹ tÇng cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu, cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp ®¹t chøng nhËn vÒ ¸p dông c¸c HTQLCL. II/ C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vi m« nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 1. X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch vµ môc tiªu chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp C¸c Doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch môc tiªu chÊt l­îng cô thÓ cho m×nh øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ – x· héi vµ phï hîp víi c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan. Víi mäi Doanh nghiÖp, khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm hay dÞch vô ®· ®­îc x¸c ®Þnh th× ph¶i ®¶m b¶o x©y dùng ®­îc 3 kh©u liªn hoµn theo tr×nh tù vµ bæ trî cho nhau nh­ sau: X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp ChÝnh s¸ch chÊt l­îng lµ ý ®å vµ ®Þnh h­íng chung cña Doanh nghiÖp vÒ chÊt l­îng do L·nh ®¹o cao nhÊt cña Doanh nghiÖp ®Ò ra. Mçi Doanh nghiÖp cã thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm kh¸c nhau, yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kh¸c nhau… nªn chÝnh s¸ch chÊt l­îng còng kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Mçi Doanh nghiÖp ®­a ra chÝnh s¸ch chÊt l­îng cña m×nh sao cho phï hîp víi môc tiªu tæng thÓ cña Doanh nghiÖp vµ bao gåm c¸c cam kÕt ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ®Ò ra; chÝnh s¸ch ®ã ph¶i ®­îc mäi ng­êi th«ng hiÓu, ®ång t×nh thùc hiÖn. X¸c ®Þnh môc tiªu chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp C¨n cø vµo chÝnh s¸ch chÊt l­îng ®· ®Ò ra vµ mong muèn vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh , mçi Doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c môc tiªu chÊt l­îng chung cho toµn Doanh nghiÖp vµ cô thÓ ho¸ øng víi c¸c §¬n vÞ trong Doanh nghiÖp. Môc tiªu chÊt l­îng cÇn cô thÓ, cã thÓ l­îng ho¸ vµ ®¸nh gi¸ ®­îc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chÊt l­îng, Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh c¸c träng t©m cÇn ®Çu t­ c¶i tiÕn. YÕu kh©u nµo ph¶i chó träng ®Çu t­ c¶i tiÕn kh©u ®ã, kÓ c¶ nh÷ng môc tiªu cô thÓ còng ph¶i ®Ò ra møc ®é vµ thêi gian thùc hiÖn. X©y dùng kÕ ho¹ch chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp KÕ ho¹ch chÊt l­îng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lËp riªng t¸ch rêi víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, nh­ng ph¶i thÓ hiÖn râ: NhËn biÕt ®­îc c¸c qu¸ tr×nh cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng; x¸c ®Þnh râ tr×nh tù vµ t­¬ng t¸c gi÷a c¸c qu¸ tr×nh; ®¶m b¶o c¸c nguån lùc vµ c¶i tiÕn liªn tôc hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Tuy nhiªn, nªn cã mét KÕ ho¹ch chÊt l­îng riªng øng víi tr­êng hîp cÇn tËp trung gi¶i quyÕt nh­ c¶i tiÕn, n©ng cao mét chØ tiªu ®Æc tr­ng hay kh¾c phôc mét sai sãt nghiªm träng nµo ®ã vÒ chÊt l­îng. 2. Lùa chän HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng phï hîp víi c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam D­íi ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam mµ chóng ta cÇn quan t©m khi lùa chän HTQLCL cho phï hîp víi mçi doanh nghiÖp : * C¸c Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ Liªn doanh n­íc ngoµi víi ViÖt Nam vµ mét sè Doanh nghiÖp cña ViÖt Nam trong mét sè lÜnh vùc cã quy m« t­¬ng ®èi lín vµ võa, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tæ chøc qu¶n lý cã nÒ nÕp. Víi bé phËn nµy, viÖc x©y dùng c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng thuËn lîi; mét sè kh¸ ®«ng ®­îc ®¸nh gi¸ chøng nhËn ISO 9000 hay HACCP. VÒ thùc chÊt, c¸c Doanh nghiÖp nµy ®· héi ®ñ c¸c yªu cÇu cña ISO 9000 hay HACCP tøc lµ møc yªu cÇu tèi thiÓu cÇn thiÕt; vÊn ®Ò ®èi víi hä lµ chó träng yªu cÇu c¶i tiÕn, n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña HÖ thèng, n©ng cao møc vµ ®é tin cËy vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm - dÞch vô theo yªu cÇu thÞ tr­êng. * C¸c Doanh nghiÖp cßn l¹i lµ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña ViÖt Nam, quy m« nhá vµ võa, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp vµ l¹c hËu tuy mét sè n¬i cã ®Çu t­ n©ng cÊp tõng phÇn, n¨ng lùc tµi chÝnh yÕu, kü thuËt lao ®éng kÐm, ph­¬ng thøc qu¶n lý ®iÒu hµnh cøng nh¾c, chØ huy theo chiÒu däc, cßn xa l¹ víi qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh. * C¸c tæng C«ng ty cña nhµ n­íc cã quy m« lín nh­ng t×nh tr¹ng phæ biÕn vÉn cßn lµ sù s¸p nhËp gi÷a c¸c ®¬n vÞ, ch­a h×nh thµnh c¸c m¹ng liªn kÕt kinh tÕ ®óng nghÜa gi÷a c¸c Doanh nghiÖp víi nhau. Trªn ®©y lµ nh÷ng nh­îc ®iÓm ®· vµ ®ang trë ng¹i cho qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ nãi chung vµ cho b¶n th©n sù v­¬n lªn cña tõng Doanh nghiÖp. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái tõng doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng tõng b­íc chuyÓn sang c¬ chÕ míi theo c¸ch qu¶n lý qu¸ tr×nh th× míi cã ®iÒu kiÖn lµm quen vµ thÝch øng víi thÕ giíi bªn ngoµi, víi s©n ch¬i cã LuËt ch¬i chung mang tÝnh c¹nh tranh gay g¾t. Qu¸ tr×nh nµy còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c Doanh nghiÖp tiÕp cËn thuËn lîi víi c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn, cã nhiÒu ­u viÖt h¬n. Khi ¸p dông hÖ thèng chÊt l­îng cÇn chó ý ®Õn nh÷ng ®iÓm sau: Tr×nh ®é c«ng nghÖ: Kh«ng nhÊt thiÕt Doanh nghiÖp ph¶i cã c«ng nghÖ thËt tiªn tiÕn míi phÊn ®Êu cã HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng theo vµ ®­îc chøng nhËn. ChÊt l­îng s¶n phÈm: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng ch­a cao nh­ng æn ®Þnh vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn ®Æt mua v× phï hîp víi yªu cÇu sö dông cña hä, mÆc dï ®«i khi c¸c s¶n phÈm nµy kh«ng hoµn toµn ®¸p øng ®óng yªu cÇu Tiªu chuÈn kü thuËt quèc tÕ hay quèc gia nh­ng vÉn ®¶m b¶o vÒ c¸c yÕu tè an toµn, vÖ sinh, søc khoÎ vµ m«i tr­êng, vÉn cã thÓ x©y dùng HÖ thèng chÊt l­îng theo Tiªu chuÈn quèc tÕ. Tr×nh ®é c«ng nh©n: HÖ thèng chÊt l­îng kh«ng ®ßi hái mäi nh©n viªn s¶n xuÊt ph¶i cã häc vÊn cao, mµ chØ ®ßi hái hä ®­îc ®µo t¹o vµ ®¹t ®Õn sù thµnh th¹o theo yªu cÇu cho c«ng viÖc. Chøng chØ HÖ thèng chÊt l­îng lµ Chøng chØ tõ mét tæ chøc cã tÝn nhiÖm cña thÞ tr­êng, nh­ng sù thõa nhËn cuèi cïng ph¶i lµ sù thõa nhËn cña ng­êi tiªu thô s¶n phÈm. Lùa chän hÖ thèng QLCL: Mçi Doanh nghiÖp cÇn lùa chän mét hÖ thèng QLCL phï hîp víi tÝnh chÊt s¶n phÈm hµng ho¸ vµ tr×nh ®é qui m« s¶n xuÊt cña m×nh, tr¸nh ch¹y theo h×nh thøc lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng ¸p dông. NhËn thøc vÒ chøng chØ: Doanh nghiÖp nªn coi viÖc x©y dùng, ¸p dông vµ ®­îc chøng nhËn HTQLCL lµ mét qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc; ¸p dông HTQLCL lµ trang bÞ cho m×nh mét c«ng cô qu¶n lý tèt mµ thiÕu nã sÏ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng cao; tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ tµi chÝnh, nh©n lùc, søc Ðp cña thÞ tr­êng mµ tõng b­íc ¸p dông c¸c ®iÒu kho¶n cña HTQLCL. ViÖc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng míi lµ yÕu tè sèng cßn chø chøng nhËn ®«i khi chØ mang tÝnh kh¸ch quan mµ th«i. Tõ c¸c ®Æc ®iÓm vµ nhËn thøc nªu trªn còng nh­ tuú vµo ®Æc tr­ng s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän ph­¬ng ¸n ¸p dông HT QLCL theo M« h×nh riªng biÖt nh­ ISO 9000, GMP, HACCP, ISO 14000... §©y lµ ph­¬ng ¸n cã thÓ ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c Doanh nghiÖp víi nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n kh¸c nhau. Tuy gi÷a c¸c HÖ thèng cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau (nh­ môc tiªu) nh­ng kh¸c nhau vÒ c¸c yªu cÇu cô thÓ, c¸ch lµm, c¸ch ®¸nh gi¸ cô thÓ. M« h×nh kÕt hîp nh­: ISO 9000 (hay HACCP) + ISO 14000 ISO 9000 (hay HACCP) + TQM ISO 9000 (hay HACCP) + TQM + ISO 14000 ISO 9000 (hay HACCP) + SA 8000 §Æc ®iÓm cña m« h×nh kÕt hîp lµ ®ång thêi thùc hiÖn ®Çy ®ñ yªu cÇu cña tõng hÖ thèng ®· chän. C¸ch nµy cã thÓ cho hiÖu qu¶ kÐp nh­ng khã kh¨n lµ Doanh nghiÖp ph¶i ®¹t tíi tr×nh ®é cao vÒ qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh, cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ tr×nh ®é vµ kü n¨ng LÊy mét HÖ thèng lµm chÝnh: LÊy mét HÖ thèng lµm chÝnh kÕt hîp víi mét sè yªu cÇu cña c¸c HÖ thèng kh¸c nh­ lÊy ISO 9000 hay HACCP lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000 + mét sè yªu cÇu cña TQM + mét sè yªu cÇu cña SA 8000. Tuú nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng mµ Doanh nghiÖp chän møc ®é cña sù kÕt hîp ®ã. C¸ch lµm nµy nhiÒu Doanh nghiÖp ®· lµm nh­ mét sè n¬i chÕ biÕn thùc phÈm th× lÊy HACCP lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña GMP + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000; mét sè Doanh nghiÖp DÖt - May lÊy ISO 9000 lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000 (chèng bôi, chèng nãng, xö lý n­íc th¶i) + mét sè yªu cÇu cña SA 8000 nh­ ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t… D¹ng kÕt hîp nµy rÊt thÝch hîp víi c¸c Doanh nghiÖp ®· ®­îc ®¸nh gi¸, chøng nhËn ISO 9000 hay HACCP ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n duy tr×, ph¸t huy hiÖu lùc, hiÖu qu¶. CÇn l­u ý r»ng, mçi Doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn riªng; cã mÆt m¹nh, mÆt yÕu riªng; kh«ng ai hiÓu râ h¬n nh÷ng ®iÒu ®ã so víi chÝnh b¶n th©n tõng Doanh nghiÖp. Do vËy, viÖc c©n nh¾c cã ¸p dông hay ch­a ¸p dông, ¸p dông HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo… lµ do tõng Doanh nghiÖp chñ ®éng, c©n nh¾c quyÕt ®Þnh. 3. Tæ chøc triÓn khai ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng ®· lùa chän BÊt cø mé HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo ®· chän lùa, c¸c Doanh nghiÖp cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau ®©y trong triÓn khai thùc hiÖn. Cam kÕt cña L·nh ®¹o L·nh ®¹o Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh râ sù cÇn thiÕt vµ cam kÕt quyÕt t©m thùc hiÖn; ®Ò ra chÝnh s¸ch, môc tiªu; phæ biÕn vµ thuyÕt phôc mäi ng­êi cã nhËn thøc ®óng vµ tù nguyÖn tham gia; ®¶m b¶o c¸c nguån lùc cÇn thiÕt. L·nh ®¹o Doanh nghiÖp cÇn lËp mét bé phËn gäi lµ Ban chØ ®¹o hay Tæ c«ng t¸c ®Ó lo viÖc tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Sù tham gia cña ng­êi lao ®éng L·nh ®¹o Doanh nghiÖp cÇn ph¶i phæ biÕn, thuyÕt phôc c¸n bé, nh©n viªn hiÓu râ môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng ®· chän ®Ó hä ®ång t×nh, tù nguyÖn tham gia thùc hiÖn. Ngoµi ra, Doanh nghiÖp cÇn chän ®µo t¹o mét sè ng­êi cã nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm, ®ñ tr×nh ®é vµ kü n¨ng tham gia vµo biªn so¹n c¸c v¨n b¶n vµ vµo ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé… Tæ chøc tèt viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nµo còng ®Òu yªu cÇu x©y dùng c¸c v¨n b¶n d­íi d¹ng nh­ Sæ tay chÊt l­îng, Thñ tôc hay Quy tr×nh, H­íng dÉn vµ c¸c BiÓu mÉu… ph¶i thÓ hiÖn ®­îc yªu cÇu, néi dung, tr×nh tù c¸c viÖc cÇn lµm cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng ®Ó theo ®ã thùc hiÖn, ®¸nh gi¸ néi bé, xem xÐt cña L·nh ®¹o, bæ sung, hoµn chØnh sau nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Tæ chøc thùc hiÖn C¸c v¨n b¶n ®­îc x©y dùng, Ban chØ ®¹o rµ so¸t vµ L·nh ®¹o cao nhÊt Doanh nghiÖp duyÖt, c«ng bè chÝnh thøc ®Ó thùc hiÖn. Cø qua thùc hiÖn mét thêi gian kho¶ng 3 - 4 th¸ng, l¹i xem xÐt qua theo dâi cña Ban chØ ®¹o vµ qua ®¸nh gi¸ néi bé, söa ®æi, bæ sung. Theo dâi, ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn th­êng xuyªn lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó hoµn chØnh, n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng. §¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn ViÖc ®¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn cña mét Tæ chøc chøng nhËn nµo ®ã hoµn toµn do Doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh, nÕu cã nhu cÇu. Doanh nghiÖp cÇn tù ®¸nh gi¸ nhiÒu lÇn, tíi khi nµo thÊy lµ ®¹t yªu cÇu th× míi ®¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn. Duy tr× HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng X©y dùng, thùc hiÖn, ®­¬c ®¸nh gi¸, chøng nhËn chØ míi kÕt qu¶ b­íc ®Çu. Duy tr×, tiÕp xóc ph¸t huy hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ®ã, h¬n n÷a ph¶i n©ng cao, c¶i tiÕn nã lªn mét møc cao h¬n míi lµ c«ng viÖc ®ßi hái Doanh nghiÖp dµnh t©m søc nhiÒu h¬n. L·nh ®¹o cao nhÊt cña Doanh nghiÖp cÇn quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy b»ng giao tr¸ch nhiÖm theo dâi, ®«n ®èc th­êng xuyªn cña §¹i diÖn L·nh ®¹o, b»ng thùc hiÖn chÆt chÏ chÕ ®é ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé vµ xem xÐt cña L·nh ®¹o theo ®Þnh kú Ýt nhÊt 6 th¸ng mét lÇn. D­íi ®©y lµ m« h×nh gi¶i quyÕt bµi to¸n chÊt l­îng: thÓ hiÖn qu¸ tr×nh thùc hiÖn theo hÖ thèng, x¸c ®Þnh vÊn ®Ò, t×m nguyªn nh©n, c¶i tiÕn liªn tôc. X¸c ®Þnh vÊn ®Ò chÊt l­îng T×m nguyªn nh©n ChuÈn ho¸ gi¶i ph¸p hiÖu chØnh Sù cam kÕt cña l·nh ®¹o §Ò ra gi¶i ph¸p X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p Thùc hiÖn gi¶i ph¸p 4. C¸c gi¶i ph¸p kÕt hîp ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng Ap dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng chØ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam. Kinh nghiÖm ë nhiÒu n­íc cho thÊy, cÇn kÕt hîp gi÷a n©ng cao chÊt l­îng víi c¸c yÕu tè liªn quan kh¸c ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, thÓ hiÖn qua c¸c néi dung sau: §æi míi t­ duy vµ c¸ch lµm: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c Doanh nghiÖp tiÕp cËn thÞ tr­êng, ®æi míi c¬ cÊu s¶n phÈm cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, kÓ c¶ nh÷ng Doanh nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, tiÒm lùc tµi chÝnh vµ nh©n lùc lín. ChØ cã thÓ cã ph­¬ng ¸n s¶n phÈm hîp lý sau khi ®· tr¶ lêi ®­îc c©u hái s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, c«ng nghÖ t­¬ng øng lµ g×… ®Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng. T×m c¸ch tiÕp cËn míi cã hiÖu qu¶ v× c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ quy luËt phæ biÕn, nh­ng mçi n­íc, mét Doanh nghiÖp cã c¸ch c¹nh tranh kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Víi c¸c n­íc ®i sau, c¹nh tranh chñ yÕu vÉn b»ng chÊt l­îng nh­ng ph¶i t×m c¸c kho¶ng trèng. HiÖn nay gi¸ s¶n phÈm ViÖt Nam vÉn cao do gi¸ dÞch vô vµ c¸c yÕu tè chi phÝ kh¸c ch­a ®­îc tÝnh to¸n hîp lý… NÕu kh«ng chuyÓn nhanh sang qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh víi c¬ cÊu mÒm, linh ho¹t th× bÊt cø HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo còng khã ph¸t huy ®­îc t¸c dông. §iÒu c¸c n­íc nhÊn m¹nh trong ®æi míi t­ duy vµ c¸ch lµm lµ qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh, lµ tÝnh s¸ng t¹o, lµ tÝnh næi tréi cña s¶n phÈm. Nh­ vËy chÊt l­îng s¶n phÈm tèt ch­a ®ñ, nÕu kh«ng kÕt hîp víi t­ duy cung cÊp s¶n phÈm thÞ tr­êng cÇn, chø kh«ng ph¶i chØ cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm mµ m×nh cã. S¶n phÈm lu«n ®æi míi, cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao th× hiÖu qu¶ ®em l¹i cµng cao. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi, tr­íc hÕt lµ c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiªu biÓu cho lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tiÒn tiÕn nhÊt. ChÝnh v× vËy, c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu coi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ chiÕn l­îc hµng ®Çu. §iÓm c¬ b¶n cña ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ t¹o ®­îc mét ®éi ngò ®ång bé, cã kü n¨ng, bao gåm c¶ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm t­¬ng øng, theo ®ßi hái cña c«ng viÖc kh«ng chØ ®èi víi c«ng viÖc ®ang lµm mµ cßn ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, thµnh th¹o cho c«ng viÖc sÏ lµm. §éi ngò ®ã ph¶i ®­îc tÝnh to¸n, lùa chän, gi¸o dôc, ®µo t¹o, tr¶i nghiÖm qua thùc tÕ, th­êng xuyªn ®­¬c ®¸nh gi¸, ®­îc bæ tóc n©ng cao. §ã lµ nh÷ng lao ®éng kiÓu míi, kh«ng chØ thµnh th¹o c«ng viÖc vÒ chuyªn m«n mµ cßn cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ tÝnh kû luËt cao, cã v¨n ho¸ trong lèi sèng. §ã lµ yªu cÇu quan träng trong viÖc ¸p dông c¸c HÖ thèng QLCL, víi quan ®iÓm hÖ thèng, phong c¸ch lµm viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh«ng cã sai lçi cho ®ång nghiÖp ë c«ng ®o¹n sau. VÒ nguyªn t¾c, kh«ng thÓ giao viÖc cho ng­êi kh«ng ®ñ tiªu chÝ ®· ®Þnh cho viÖc Êy. §©y lµ ®iÓm yÕu phæ biÕn ë c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam. NÕu c¸c Doanh nghiÖp kh«ng nh×n nhËn vÊn ®Ò nµy mét c¸ch nghiªm tóc, ®Çu t­ thÝch ®¸ng vµ chñ ®éng trong båi d­ìng, ®µo t¹o… th× kh«ng thÓ v­¬n lªn ®­îc. Tæ chøc n¨ng suÊt ch©u ¸ (APO) ®· khuyÕn nghÞ c¸c n­íc trong khu vùc khi b­íc sang thÕ kû 21 "T¨ng søc c¹nh tranh th«ng qua ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ t¹o thªm gi¸ trÞ míi… HiÖu qu¶ tæng hîp cña c¸c Doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ míi ®­îc t¹o thªm phô thuéc vµo chÊt l­îng cña nguån lùc, vµo trÝ tuÖ cña hä…" ChØ cã thÓ ph¸t triÓn tèt nguån nh©n lùc b»ng ®µo t¹o míi cã kh¶ n¨ng ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña hÖ thèng. Tæ chøc qu¶n lý: X©y dùng phong c¸ch qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh: Theo ®ã xem xÐt, ®iÒu chØnh hîp lý h¬n vÒ c¬ cÊu tæ chøc, vÒ ph©n bæ chøc n¨ng vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n râ rµng cho tõng ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n; kiÓm so¸t b»ng ®­îc (yªu cÇu, tiÕn ®é…) c¸c qu¸ tr×nh cña s¶n xuÊt. §Ó dµnh nhiÒu th× giê h¬n cho nh÷ng viÖc lín cã ý nghÜa toµn côc cña Doanh nghiÖp. L·nh ®¹o cÇn m¹nh d¹n ph©n cÊp, ph©n quyÒn cho c¸c §¬n vÞ vµ c¸ nh©n. §Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin: Th«ng suèt th«ng tin trong néi bé vµ víi bªn ngoµi lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm cho tæ chøc cã thªm søc m¹nh. §Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin sÏ gióp cho sù ®iÒu hµnh nhanh, nh¹y, chÝnh x¸c, gi¶m ®­îc thêi gian vµ chi phÝ. §ã chÝnh lµ mét trong nh÷ng b­íc ®i cÇn thiÕt khi ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc Doanh nghiÖp: §Ó héi nhËp, mét trong nh÷ng ®Þnh h­íng ®i lªn lµ ph¸t triÓn kinh tÕ trÝ thøc, nÒn kinh tÕ cña thÕ kû 21, nÒn kinh tÕ ®­îc trî gióp bëi tiÕn bé kü thuËt vµ cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin. §Þnh h­íng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trÝ thøc lµ ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kü thuËt cao, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, coi chóng lµ ®éng lùc chÝnh cña ph¸t triÓn kinh tÕ. TriÓn khai ¸p dông qu¶n lý trÝ thøc Doanh nghiÖp lµ c«ng cô cÇn thiÕt trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n tri thøc cña tæ chøc. Doanh nghiÖp cÇn hiÓu râ vµ øng dông tri thøc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× míi cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng vµ s¶n phÈm. Ap dông hÖ thèng QLCL cÇn t¹o ra mét hÖ thèng kÕt nèi víi nhau, chia sÎ tri thøc qua viÖc ¸p dông CNTT, tæ chøc nghiªn cøu th«ng qua c¸c m« h×nh qu¶n lý phï hîp, coi tr­êng ®¹i häc thùc sù lµ mét Doanh nghiÖp, ph¸t triÓn c«ng nghÖ, phæ biÕn vµ ®µo t¹o kiÕn thøc. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc lu«n lu«n ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng sù c¶i c¸ch quyÕt liÖt. §ã lµ sù c¶i c¸ch triÖt ®Ó nÒn hµnh chÝnh theo h­íng ph¸t huy tèi ®a sù s¸ng t¹o cña mçi thµnh viªn; gì bá c¸c rµo c¶n vÒ mÆt hµnh chÝnh mµ chó träng vµo tÝnh hiÖu qu¶ vµ gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµnh ®éng. §ång thêi, ®ã cßn lµ sù häc tËp kh«ng ngõng, c¶i tiÕn kh«ng ngõng c¸c quy tr×nh lµm viÖc, s¶n xuÊt theo h­íng gän nhÑ h¬n, thiÕt thùc h¬n vµ ®ång nghÜa víi nã lµ sù lo¹i bá kh«ng nuèi tiÕc c¸c t­ duy cò. §iÒu nµy phï hîp víi c¸c m« h×nh QLCL tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. KÕt luËn Qua 3 ch­¬ng cña kho¸ luËn nµy chóng ta ®· cã thÓ hiÓu râ vÒ mét sè HTQLCL ngµy cµng ®­îc triÓn khai réng r·i t¹i nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ®ang thu hót kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam tham gia; nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®Æc thï cña tõng lo¹i hÖ thèng; kinh nghiÖm hç trî ¸p dông cña mét sè n­íc; ph©n tÝch thùc tr¹ng ¸p dông c¸c HTQLCL cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, t×m ra ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu tõ ®ã kiÕn nghÞ biÖn ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tõ chç thÊy ®­îc t¸c dông to lín vµ xu thÕ tÊt yÕu cña viÖc ¸p dông HTQLCL trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tiÕn tíi nghiªn cøu vµ chän cho m×nh mét HTQLCL phï hîp ®Ó ¸p dông nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt n­íc nhµ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nç lùc ®Ó chuyÓn m×nh theo xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi víi 5 chiÕn l­îc c¬ b¶n cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty, ®ã lµ: ®Þnh h­íng s¶n phÈm, dÞch vô theo xu thÕ toµn cÇu ho¸; ®¶m b¶o chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ; thiÕt lËp quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng vµ kh«ng ngõng nu«i d­ìng mèi quan hÖ; yÕu tè gi¸ c¶ hîp lý, linh ho¹t vµ biÕt häc hái tõ sai lÇm. ¸p dông c¸c HTQLCL cã thÓ coi lµ ®¸p øng ®­îc phÇn lín c¸c chiÕn l­îc nµy. Héi nhËp lµ con ®­êng tÊt yÕu ®Ó tån t¹i, tuy nhiªn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch, tËp trung, bao cÊp, ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i qu¸ nhiÒu trë ng¹i trªn con ®­êng héi nhËp. §iÒu ®ã ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy néi lùc, t×m tßi cho m×nh con ®­êng ph¸t triÓn ®óng ®¾n. ViÖc häc tËp c¸c n­íc tiªn tiÕn vÒ khoa häc c«ng nghÖ kh«ng thÓ thiÕu vµ t¸ch rêi viÖc häc tËp ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc. V× thÕ nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cã thÓ coi lµ mét ®ãng gãp quan träng ®èi víi sù lín m¹nh vÒ nhËn thøc còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Chóng ta tin t­ëng r»ng víi ý chÝ phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái v× mét nÒn kinh tÕ c¹nh tranh lµnh m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cïng víi ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®µo t¹o kü cµng, cã ý thøc kû luËt vµ sù hç trî ®¸ng kÓ cña nhµ n­íc ViÖt Nam, s¶n phÈm mang nh·n hiÖu ViÖt Nam sÏ dÇn chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng, t¹o uy tÝn v÷ng ch¾c vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp ViÖt Nam, nh»m t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ gióp ®­a ViÖt nam nhanh chãng héi nhËp thµnh c«ng vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ. Phô lôc 1 Gi¶i th­ëng ChÊt l­îng ViÖt Nam (GTCLVN) GTCLVN ®­îc ra ®êi theo quyÕt ®Þnh sè 1352/Q§-T§C ngµy 5/8/1995 cña Bé tr­ëng Bé KHCNMT nh»m khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh vµ dÞch vô n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao. Tõ n¨m 1996 ®Õn nay, GTCLVN ®· ®­îc nhiÒu ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ doanh nghiÖp trong c¶ n­íc h­ëng øng vµ tham gia. ViÖc tæ chøc GTCLVN còng ®­îc c¶i tiÕn hµng n¨m nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tuyÓn chän vµ h×nh thøc trao gi¶i. §Ó n©ng cao gi¸ trÞ cña GTCLVN, héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, Bé KHCNMT ®· ra quyÕt ®Þnh míi sè 47/2001/Q§-BKHCNMT ngµy 15/8/2001 vÒ tuyÓn chän GTCLVN ¸p dông tõ n¨m 2001. GTCLVN ®­îc ®¸nh gi¸ vµ tuyÓn chän trªn c¬ së ¸p dông vµ thùc hiÖn 7 tiªu chÝ c¬ b¶n ®· ®­îc ¸p dông ë nhiÒu n­íc ch©u A, ¢u, B¾c Mü vµ theo ph­¬ng thøc chÊm ®iÓm cña c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸. B¶ng tiªu chÝ xÐt th­ëng ph¶n ¸nh mäi mÆt ho¹t ®éng cña mét tæ chøc ®­îc g¾n kÕt víi nhau thµnh mét hÖ thèng qu¶n lý, ®ång thêi ph¶i thÓ hiÖn ®­îc sù t¨ng tr­ëng cao cña kÕt qu¶ kinh doanh. Tham gia gi¶i th­ëng lµ mét qu¸ tr×nh häc hái, c¶i tiÕn. ViÖc tù ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn theo c¸c tiªu chÝ cña Gi¶i th­ëng sÏ gióp doanh nghiÖp xem xÐt l¹i HTQLCL mét c¸ch kh¸ch quan vµ t×m ra nh÷ng lÜnh vùc cÇn c¶i tiÕn, n©ng cao nÒn v¨n ho¸ chÊt l­îng cña m×nh. B¸o c¸o ph¶n håi cña c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ sÏ lµ nh÷ng h­íng dÉn h÷u Ých cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó khëi ®éng c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i tiÕn. GTCLVN ®­îc xÐt trao tÆng hµng n¨m cho c¸c doanh nghiÖp cã thµnh tÝch næi bËt trong viÖc x©y dùng vµ ¸p dông HTQLCL theo c¸c tiªu chÝ cña gi¶i vµ theo 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp: s¶n xuÊt lín, võa & nhá, dÞch vô lín, dÞch vô võa vµ nhá. Sè l­îng gi¶i ®­îc trao tÆng cho c¸c doanh nghiÖp trong mçi tØnh, thµnh ®­îc c©n ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ phong trµo chÊt l­îng cña tØnh, thµnh. Dùa vµo sù b×nh chän cña Héi ®ång quèc gia vÒ GTCLVN, Bé KHCNMT sÏ ®Ò nghÞ Thñ t­íng tÆng b»ng khen cho tèi ®a 4 doanh nghiÖp xuÊt s¾c ®¹i diÖn cho 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp nªu trªn. ViÖc tuyÓn chän sÏ ®­îc tiÕn hµnh theo 2 cÊp: cÊp s¬ tuyÓn ë tØnh, thµnh vµ cÊp chung tuyÓn. C¸c tiªu chÝ cña GTCLVN (1000 ®iÓm): Vai trß l·nh ®¹o (120 ®iÓm) Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc (85 ®iÓm) §Þnh h­íng kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng (85 ®iÓm) Th«ng tin vµ ph©n tÝch (90 ®iÓm) Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (80 ®iÓm) Qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng (85 ®iÓm) KÕt qu¶ kinh doanh (450 ®iÓm) GTCLVN n¨m 2001 ®· ®­îc trao tÆng cho 45 doanh nghiÖp trong c¶ n­íc, trong ®ã cã 4 doanh nghiÖp ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ tÆng b»ng khen. Phô lôc 2 ViÖc ¸p dông ISO 9000, GMP vµ HACCP t¹i C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long ®¹t chøng chØ ISO 9000 vµo th¸ng 7 n¨m 2000. HTQLCL theo tiªu chuÈn ISO 9000 mµ C«ng ty ®· ®¹t ®­îc ®­îc n©ng cao theo vßng trßn Deming nh­ng vÉn n­¬ng theo c¸ch thùc hiÖn c¬ b¶n cña C«ng ty. Chøng chØ nµy ®­îc coi nh­ “giÊy th«ng hµnh” ®i vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, do ¸p lùc cña nhiÒu n­íc nhËp khÈu ®ßi hái doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc phÈm nh­ C«ng ty Th¨ng long ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn cña HTQLCL thùc phÈm do FAO vµ CODEX khuyÕn c¸o. V× thÕ C«ng ty Th¨ng long quyÕt ®Þnh tiÕp tôc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ¸p dông mét phÇn GMP c¬ së träng yÕu ®Ó thùc hiÖn HACCP. C«ng ty ®· tËp trung gi¶i quyÕt c¸c kh©u cßn yÕu kÐm vµ ¶nh h­ëng tíi quy tr×nh s¶n xuÊt nh­: ®· dÞch chuyÓn khu läc vµ giÆt b«ng phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh, c¶i t¹o khu pha chÕ, l¸t l¹i sµn, lµm cöa chèng c«n trïng, t¨ng c­êng khu xö lý chÊt th¶i, t¨ng kh¶ n¨ng läc, Inox ho¸ thïng chøa cèt lªn men, lµm l¹i ®­êng néi bé c«ng ty, tr¸nh ø ®äng n­íc... Sau 18 th¸ng nç lùc ¸p dông c¸c HTQLCL trªn, ngµy 27/2/2002 C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long ®· ®­îc Trung t©m chøng nhËn phï hîp tiªu chuÈn Quacert chøng nhËn HTQLCL cña C«ng ty phï hîp tiªu chuÈn HACCP v×: §· n©ng cao tiªu chuÈn kü thuËt: d©y chuyÒn s¶n xuÊt Vang cña C«ng ty ®· ®­îc kiÓm so¸t theo h­íng dÉn kü thuËt (HD.O9.0 – HD.09..23) vµ c¸c tiªu chuÈn (TC.10.01-TC.10.25) t¹i quy tr×nh 09 vµ 10. §µo t¹o vµ chuÈn bÞ ®­îc nguån nh©n lùc tèt: Toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn tuú theo chøc tr¸ch ®Òu ý thøc ®­îc vÒ lîi Ých ¸p dông c¸c HTQLCL vµ vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Hoµn thiÖn h¬n ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt: m¸y mãc ®­îc vÖ sinh, b¶o d­ìng ®Þnh kú; vËt liÖu cung øng ®¸p øng ®óng c¸c tiªu chuÈn ®¶m b¶o kü thuËt, nhµ cöa khang trang, s¹ch sÏ... HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn râ rÖt. Cuèi n¨m 2001, c«ng ty ®¹t s¶n l­îng 6,2 triÖu lÝt s¶n phÈm vµ 6,37 tû ®ång , t¨ng 3% vµ 13% t­¬ng øng so víi n¨m 2000. ¸p dông c¸c HTQLCL gióp C«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ, c¶i tiÕn vµ kiÓm so¸t ®­îc c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®é tin cËy v× ®· æn ®Þnh ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¶m khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng. Phô lôc 3 ViÖc triÓn khai ¸p dông ISO 14000 t¹i C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª §Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong xu thÕ c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª (Së c«ng nghiÖp Hµ néi) ®· liªn tôc ®Çu t­ träng mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña m×nh. Ngoµi viÖc thùc hiÖn c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. C«ng ty ®· vµ ®ang tËp trung gi¶i quyªt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi m«i tr­êng, phÊn ®Êu t¨ng søc c¹nh tranh vµ kh¼ng ®Þnh uy tÝn, tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr­íc kh¸ch hµng vµ céng ®ång. HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng theo tiªu chuÈn Quèc tÕ ISO 14000 ®ang ®­îc C«ng ty tiÕn hµnh x©y dùng vµ ¸p dông. §©y lµ bé tiªu chuÈn Quèc tÕ cã tÝnh ­u viÖt bëi nã ®¸p øng ®­îc mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®¸p øng toµn diÖn nh÷ng yªu cÇu vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng trong giai ®o¹n hiÖn nay. §Ó ®¶m b¶o sù nhÊt trÝ vÒ nhËn thøc còng nh­ trong hµnh ®éng thùc tiÔn, C«ng ty ®· tæ chøc ®µo t¹o kiÕn thøc vÒ ISO 14000 cho h¬n 2000 c¸n bé c«ng nh©n viªn; ®i kh¶o s¸t, häc tËp ®¬n vÞ b¹n ®· x©y dùng thµnh c«ng ISO 14000; thµnh lËp Ban chØ ®¹o gåm Ban l·nh ®¹o c«ng ty vµ phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ, Ban tæ chøc triÓn khai, ban so¹n th¶o tµi liÖu, mét bé tµi liÖu ®· so¹n th¶o vµ ban hµnh xong gåm: 01 sæ tay qu¶n lý m«i tr­êng 13 thñ tôc tõ TTMT01 ®Õn TTMT 13 ViÖc triÓn khai ISO 14000 ®· ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi t¹i 3 xÝ nghiÖp thµnh viªn. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®­îc sù kiÓm tra, gi¸m s¸t kÞp thêi cña Ban chØ ®¹o, nh»m nhanh chãng kh¾c phôc khi x¶y ra nh÷ng yÕu tè kh«ng phï hîp. Môc tiªu triÓn khai ¸p dông ISO 14000 cña C«ng ty lµ ®Ó qu¶n lý sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn, nguyªn vËt liÖu, c¶i tiÕn liªn tôc c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, tõ ®ã gi¶m c¸c chi phÝ cho viÖc xö lý chÊt th¶i vµ gi¶m sù cè m«i tr­êng... Nhê triÓn khai ISO 14000, C«ng ty ®· ®¶m b¶o ®­îc vÖ sinh an toµn c«ng nghiÖp, kh«ng vi ph¹m vÒ qu¶n lý « nhiÔm, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh t¨ng, uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng ®­îc n©ng cao... Cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. Lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp cña Hµ néi cã qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, viÖc C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª quyÕt ®Þnh ¸p dông ISO 14000 ®· kh¼ng ®Þnh sù s½n sµng tiÕn tíi héi nhËp cña m×nh trong thêi gian tíi. §©y lµ b­íc ®i tÊt yÕu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng tr­íc xu thÕ c¹nh tranh gay g¾t khi c¸c hiÖp ®Þnh vÒ kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ thÕ giíi cã hiÖu lùc. Tµi liÖu tham kh¶o V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam kho¸ VI, VII, VIII NghÞ ®Þnh 123/CP n¨m 1965 vÒ HÖ thèng ®o l­êng hîp ph¸p NghÞ ®Þnh 26/CP n¨m 1974 vÒ KiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp ChØ thÞ 540 – TTg n¨m 1995 vÒ qu¶n lý ®o l­êng vµ chÊt l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng Ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸ n¨m 1991, bæ sung, söa ®æi n¨m 2000 Ph¸p lÖnh b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng n¨m 1999 C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ An toµn VÖ sinh thùc phÈm LV/2001 LuËt th­¬ng m¹i, luËt m«i tr­êng TCVN ISO 9000:1994, so¸t xÐt lÇn 1, n¨m 1994 TCVN ISO 9000:2000, so¸t xÐt lÇn 2, n¨m 2000 T¹p chÝ diÔn ®µn n¨ng suÊt chÊt l­îng, sè 1/1999 - sè 5/2002 T¹p chÝ Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng sè 1/2000 – 5/2002 “§æi míi QLCLSP trong thêi kú míi” – Hoµng M¹nh TuÊn, NXB Khoa häc-Kü thuËt n¨m 1997 “Qu¶n lý CLSP theo TQM & ISO 9000” – PGS.TS. NguyÔn Quèc Cõ, NXB Khoa häc-Kü thuËt n¨m 2000 B¸o c¸o tham luËn t¹i Héi nghÞ chÊt l­îng ngµnh Thuû s¶n VN n¨m 2001 “Tiªu chuÈn §o l­êng chÊt l­îng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp”, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2001 B¸o c¸o tham luËn t¹i Héi nghÞ chÊt l­îng ngµnh Thuû s¶n VN n¨m 2001 “NhËp m«n HACCP cho c¸c nhµ chÕ biÕn thuû s¶n” - HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thñy s¶n VN, NXB n«ng nghiÖp, 2000 B¶n tin diÔn ®µn n¨ng suÊt chÊt l­îng 2001 – 5/2002 “Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ thÞ tr­êng EU” - Trung t©m t­ vÊn vµ ®µo t¹o kinh tÕ th­¬ng m¹i “B¸o c¸o c«ng t¸c kiÓm tra ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kiÓm tra chÊt l­îng thuû s¶n n¨m 2000” – Trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ vÖ sinh thuû s¶n B¸o c¸o khoa häc “X©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n n©ng cao chÊt l­îng ®èi víi s¶n phÈm träng ®iÓm cña Hµ néi thuéc c¸c ngµnh DÖt-may, ®iÖn tö-®iÖn d©n dông; c¬ kim khÝ, thùc phÈm, vËt liÖu x©y dùng n¨m 1996-2000” – PhÇn I & phÇn II Chi côc Tiªu chuÈn - §o l­êng – ChÊt l­îng Hµ néi/Kü s­ TrÇn M¹nh Qu¸n ISO 14000 – Tµi liÖu dïng cho kho¸ ®µo t¹o t¹i Liªn Minh Hîp t¸c x· Thµnh phè Hµ néi tõ 26/3-28/3/2002 Chi côc TC-§L-CL Hµ néi Th¸ng 2/2002 Bé tiªu chuÈn ISO 14000 vµ vÊn ®Ò ¸p dông ISO 14000 t¹i ViÖt Nam TrÇn V¨n Häc – Tæng côc TC-§L-CL Total Quality Control at enterprise level – A requisite for succesful export trade of developing countries ITC (International Trade Center UNCTAD/GATT) TiÕp cËn m«i tr­êng trong th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam – TiÕn sÜ Veena Jha/ Liªn hiÖp quèc §Ò tµi: “X©y dùng vµ kiÕn nghÞ ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng tæng hîp (TQM) cho c¸c doanh nghiÖp cña Hµ néi ®Ó héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi” Chñ nhiÖm: Kü s­ TrÇn M¹nh Qu¸n – Phã Chi Côc Tr­ëng Chi côc TC-§L-CL Hµ néi Tµi liÖu héi th¶o “C¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng & thùc tiÔn triÓn khai t¹i Hµ néi”, ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – m«i tr­êng theo tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh quèc tÕ trªn ®Þa bµn Hµ néi, th¸ng 11/2002 Tªn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn TQM vµ ¸p dông thµnh c«ng ë c«ng ty dÖt kim Hµ néi” Chñ nhiÖm ®Ò tµi: Chu ThÞ Kim Dung/C«ng ty dÖt kim Hµ néi B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi HACCP n¨m 2000-2001 cña C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi “Nghiªn cøu x©y dùng vµ triÓn khai ¸p dông m« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn ISO 9000 t¹i mét sè ®¬n vÞ träng ®iÓm cña Hµ néi” §¬n vÞ thùc hiÖn: Chi côc TC-§L-CL Hµ néi, th¸ng 3/2001 T¹p chÝ Ho¹t ®éng khoa häc 9/1999 T¹p chÝ Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng sè 1/2003 T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ m«i tr­êng 10/2001, 4/2002-12/2002 ._.