Thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam - Singapore

Lêi më ®Çu Mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam - Singapore ®· ph¸t triÓn nhanh chãng ®¸ng khÝch lÖ trªn nhiÒu lÜnh vùc trong h¬n 3 thËp kû qua, kÓ tõ khi hai n­íc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao vµo ngµy 01/08/1973. §Æc biÖt sù hîp t¸c th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®· cã b­íc ph¸t triÓn lín, mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai d©n téc. HiÖn nay Singapore ®· trë thµnh mét trong nh÷ng b¹n hµng lín nhÊt cña ta vµ lµ n­íc cã vèn ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam. Singapore lµ mét n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸, rÊt gÇn ta vÒ mÆt ®Þa lý, cïng lµ thµnh viªn cña ASEAN vµ cã nhiÒu mÆt gièng n­íc ta vÒ v¨n ho¸, lÞch sö; ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu kinh tÕ cña hai n­íc cã thÓ bæ sung cho nhau khi tiÕn hµnh c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc. Hai n­íc cã chung mét xuÊt ph¸t ®iÓm nh­ng Singapore lµ n­íc ph¸t triÓn tr­íc ViÖt Nam vÒ kinh tÕ. N¨m 1959, Singapore còng cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm thiÕu vèn nh­ t×nh tr¹ng cña ViÖt Nam hiÖn nay, vµ Singapore ®· trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp míi ph¸t triÓn cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tiÒm n¨ng vÒ tµi chÝnh, cã nhiÒu kinh nghiÖm trong qu¶n lý vµ kinh doanh. Víi chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng toµn cÇu ho¸, ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ vµ hîp t¸c khu vùc, rÊt t­¬ng ®ång víi chÝnh s¸ch ngo¹i giao réng më, ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ cña ViÖt Nam; chÝnh v× thÕ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc kh«ng ngõng ph¸t triÓn tèt ®Ñp. Singapore lµ mét ®èi t¸c lín cña ViÖt Nam trong nhiÒu lÜnh vùc, do vËy viÖc nghiªn cøu mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc cã ý nghÜa lín vÒ thùc tiÔn. Qua nghiªn cøu cã thÓ thÊy diÔn biÕn ph¸t triÓn mèi quan hÖ ViÖt Nam - Singapore, th«ng qua ®ã chóng ta cã thÓ thu ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc b¹n. Ph¹m vi nghiªn cøu cña Kho¸ luËn nµy lµ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i (cô thÓ tËp trung vµo lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­) gi÷a hai n­íc ViÖt Nam - Singapore tõ 1995 ®Õn nay; trªn c¬ së nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ mèi quan hÖ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ cñng cè quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc trong t­¬ng lai. Dùa trªn ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tæng hîp, thèng kª so s¸nh tµi liÖu vµ ph©n tÝch, ngoµi môc lôc, môc lôc b¶ng biÓu, tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc; Khãa luËn ®­îc bè côc nh­ sau: Lêi më ®Çu Ch­¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt n­íc vµ kinh tÕ Singapore Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Singapore giai ®o¹n 1995 - 2001 Ch­¬ng 3: TriÓn väng vµ c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Singapore KÕt luËn Kho¸ luËn nµy míi lµ b­íc ®Çu lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu, do ®ã kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt trong viÖc triÓn khai ®Ò tµi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ NguyÔn Thu Thuû ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó Kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ néi ngµy 22/11/2002 Ch­¬ng 1 Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt n­íc vµ kinh tÕ Singapore I. Vµi nÐt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, chÝnh trÞ, x· héi cña Singapore 1. §iÒu kiÖn ®Þa lý, tù nhiªn 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Gåm mét ®¶o chÝnh vµ 60 ®¶o nhá, Singapore lµ mét ®Êt n­íc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi. §¶o chÝnh lµ ®¶o Singapore cã chiÒu dµi kho¶ng 42 km vµ chiÒu réng 23 km víi diÖn tÝch kho¶ng 556 km2 trong tæng diÖn tÝch 647,5 km2 cña c¶ quÇn ®¶o Singapore. Nh÷ng hßn ®¶o cßn l¹i ®Òu nhá, ®¶o réng nhÊt lµ ®¶o Pulauteking víi diÖn tÝch 24,4km2; Pulanubin 10,2 km2 vµ ®¶o Sentosa 3,5 km2. N»m gi÷a 1o09' ®Õn 1o9' ®é vÜ b¾c vµ 103o36' ®Õn 104o25' ®é kinh ®«ng; c¸ch xÝch ®¹o vÒ phÝa B¾c kho¶ng 137 km; eo biÓn Johor ng¨n c¸ch Singapore víi b¸n ®¶o Malaysia vµ eo biÓn Singapore lµ biªn giíi víi quÇn ®¶o Indonesia1. 1 Singapore Yearbook 2001 - Singapore cã mét vÞ trÝ ®Þa lý lý t­ëng: n»m trªn trôc ®­êng vËn t¶i biÓn tõ ¸ sang ¢u, §«ng sang T©y, lµ ®Çu cÇu, cöa ngâ ra vµo cña Ch©u ¸. Singapore cßn lµ t©m ®iÓm nèi c¸c Ch©u lôc ¸ - ¢u - Phi - óc vµ B¾c, Nam Mü (phÝa T©y Th¸i B×nh D­¬ng). Cïng víi vÞ trÝ tù nhiªn lý t­ëng nµy céng víi thÕ m¹nh cña con ng­êi t¹o ra, Singapore ®· trë thµnh n¬i hÊp dÉn nhÊt khu vùc. TÝnh ®Õn n¨m 1998, ®· cã trªn 10.500 c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­, liªn doanh t¹i ®©y (n¨m 1998 vèn ®Çu t­ vµo Singapore ®¹t trªn 8 tû USD); h¬n 5.000 c«ng ty th­¬ng m¹i, tµi chÝnh ®a quèc gia cã trô së, chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ®©y; trªn 150 c¬ quan ®Çu n·o, trô së cña c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Æt v¨n phßng t¹i ®©y. Singapore lµ mét trong nh÷ng trung t©m läc dÇu lín nhÊt thÕ giíi víi sù cã mÆt cña hÇu hÕt c¸c h·ng dÇu khæng lå BP, ESSO, Sheell, Caltex, Mobil... víi c«ng suÊt läc dÇu trªn 1 triÖu thïng/ ngµy. Sù cã mÆt cña nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ khæng lå ®· mang l¹i nguån lîi to lín cho Singapore tõ kho¶n thu thuÕ, dÞch vô vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ phóc lîi cho ng­êi d©n B¸o c¸o thÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng - Bé Th­¬ng m¹i 3 Singapore Yearbook 2001 - . §Þa h×nh cña Singapore lµ b×nh nguyªn xen kÏ c¸c gß, ®èng, ®åi thÊp vµ ®Çm lÇy. GÇn 2/3 diÖn tÝch ®¶o kh«ng cao qu¸ 15m so víi mùc n­íc biÓn. §Ønh cao nhÊt cña Singapore lµ Bukitpanjang còng chØ cao 177m. PhÇn phÝa §«ng cña ®¶o lµ mét cao nguyªn thÊp ®· bÞ bµo mßn nhiÒu nªn trë thµnh nh­ ®ång b»ng, thØnh tho¶ng cã vµi thung lòng nhá. Víi ®Þa h×nh gÇn nh­ b»ng ph¼ng nh­ vËy, Singapore kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn thuû ®iÖn vµ do ®ã ph¶i dùa vµo nguån dÇu nhËp khÈu. 1.2. KhÝ hËu Singapore n»m trong vïng khÝ hËu xÝch ®¹o nªn nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ kh¸ cao. NhiÖt ®é trung b×nh h»ng ngµy lµ 26,7 ®é C; nhiÖt ®é cao nhÊt vµo buæi chiÒu lµ 30,8 ®é C vµ nhiÖt ®é thÊp nhÊt lóc hoµng h«n lµ 23,9 ®é C. Th¸ng 12 vµ th¸ng giªng th­êng lµ th¸ng m¸t nhÊt. Th¸ng 5 lµ th¸ng nãng nhÊt trong n¨m. L­îng m­a hµng n¨m lµ 2.344ml; m­a quanh n¨m nh­ng th­êng m­a to vµo th¸ng 11 ®Õn th¸ng giªng, th¸ng 7 lµ th¸ng m­a Ýt nhÊt. §é Èm kh«ng khÝ b×nh qu©n trong n¨m cao, kho¶ng 84,3% . 2. M«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi 2.1. §Æc ®iÓm d©n c­ Singapore lµ mét quèc gia trÎ, ®a d©n téc, ®a s¾c th¸i v¨n ho¸, ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu trªn nÒn t¶ng d©n nhËp c­ tõ Trung Quèc, Malaysia, Ên §é vµ Ch©u ¢u. Nh÷ng ngµy ®Çu tiªn cña Singapore n¨m 1819, khi Stamford Raffles (ng­êi Anh) ph¸t hiÖn ra th× Singapore chØ cã kho¶ng 150 ng­êi d©n sèng r¶i r¸c däc bê s«ng. TÝnh ®Õn th¸ng 6/2001, d©n sè ®· lµ 3.319.000 (bao gåm c­ d©n vµ nh÷ng ng­êi c­ tró l©u dµi). Trong ®ã céng ®ång ng­êi Hoa chiÕm 76,7%; ng­êi Malaysia chiÕm 13,9% vµ ng­êi Ên §é chiÕm 7,9%; cßn l¹i 1,5% lµ ng­êi Ch©u ¢u, ng­êi A rËp vµ c¸c téc ng­êi kh¸c. C¬ cÊu d©n c­ cña Singapore ®· cã biÕn ®æi ®¸ng kÓ do ¶nh h­ëng cña nh÷ng biÕn cè trong lÞch sö ph¸t triÓn. N¨m 1824 víi sè d©n 10.683; ng­êi Malaysia chiÕm 60%; ng­êi Trung Hoa chiÕm 31%. Sù thèng trÞ cña ng­êi Anh ®èi víi Singapore, Trung Quèc, Hång K«ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi nhËp c­ Trung Quèc lµm thay ®æi c¬ cÊu d©n c­ cña n­íc nµy Singapore Yearbook 2001 - . Tû lÖ nam n÷ trong c¬ cÊu d©n c­ cña Singapore hiÖn nay xÊp xØ b»ng nhau vµ ngµy cµng cã xu h­íng c©n b»ng. N¨m 1995 tû lÖ nam/ n÷ lµ 1,013 ®Õn n¨m 1999 con sè nµy lµ 1,006 (theo Uû ban Thèng kª cña Singapore), cïng víi sù ph¸t triÓn cña d©n sè (trung b×nh kho¶ng 1,9%/n¨m thêi k× 1995-2000) mËt ®é d©n sè cña Singapore hiÖn nay lµ 5.900ng­êi/km2. Tuæi thä cña ng­êi d©n Singapore ë møc cao trªn thÕ giíi; n¨m 1999 tuæi thä cña nam c«ng d©n Singapore lµ 75,6 n¨m vµ 79,6 n¨m ®èi víi n÷ Tµi liÖu ®· dÉn . 2.2. §Æc ®iÓm ng«n ng÷ vµ t«n gi¸o Ng«n ng÷ chÝnh cña Singapore lµ tiÕng Malaysia, tiÕng Trung Quèc phæ th«ng, tiÕng Anh vµ tiÕng Tamil. TiÕng Malaysia lµ ng«n ng÷ quèc gia vµ tiÕng Anh lµ tiÕng sö dông trong c«ng së. TiÕng Anh ®ãng vai trß nh­ mét ng«n ng÷ lµm viÖc, gióp ng¨n chÆn nh÷ng xung ®ét n¶y sinh gi÷a c¸c s¾c téc víi nhau vµ ®· ®em l¹i cho Singapore ­u thÕ c¹nh tranh, v× ®ã lµ ng«n ng÷ giao dÞch, ®µm ph¸n vµ lµ ng«n ng÷ cña khoa häc, kü thuËt quèc tÕ. §¹i bé phËn d©n chóng Singapore ngµy nay th«ng th¹o c¶ hai thø tiÕng: tiÕng Anh vµ tiÕng mÑ ®Î. Víi mét nÒn gi¸o dôc kh¸ hoµn chØnh, Singapore cã tû lÖ d©n biÕt ®äc biÕt viÕt tÝnh tõ 10 tuæi trë lªn còng ®¹t tíi 92%. Singapore lµ quèc gia ®a t«n gi¸o, chñ yÕu lµ ®¹o PhËt, Khæng chiÕm 53,8% trong khèi ng­êi Hoa; ®¹o Thiªn chóa 12,9%; ®¹o Islam 14,9% vµ ®¹o Hindu 3,3%. ë Singapore, kh«ng mét t«n gi¸o nµo ®­îc coi lµ quèc gi¸o6 Tµi liÖu ®· dÉn . 3. HÖ thèng chÝnh trÞ, ph¸p luËt Sau khi ®­îc thùc d©n Anh trao tr¶ quyÒn tù trÞ cho Singapore (n¨m 1959) th¸ng 9 n¨m 1963, Singapore gia nhËp Liªn bang Malaysia. Cã nhiÒu bÊt ®ång c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch ®· n¶y sinh gi÷a Singapore vµ chÝnh quyÒn liªn bang. Ngµy 9/8/1965, Singapore ®· t¸ch ra thµnh mét quèc gia ®éc lËp. Singapore lµ n­íc céng hoµ víi hÖ thèng chÕ ®é ®¹i nghÞ cña ChÝnh phñ. Tæ chøc cña nhµ n­íc - c¬ quan hµnh ph¸p, c¬ quan lËp ph¸p, vµ c¬ quan t­ ph¸p do hiÕn ph¸p quy ®Þnh. §øng ®Çu nhµ n­íc lµ Tæng thèng; bé m¸y chÝnh phñ gåm Néi c¸c, ®øng ®Çu Néi c¸c lµ Thñ t­íng. Thñ t­íng vµ c¸c thµnh viªn Néi c¸c ®­îc chØ ®Þnh bëi Tæng thèng vµ do c¸c thµnh viªn cña Quèc héi cö. Néi c¸c chÞu tr¸ch nhiÖm tËp thÓ tr­íc Quèc héi. Quèc héi (NghÞ viÖn) Singapore víi nhiÖm kú 5 n¨m ®­îc bÇu ra tõ 2 lo¹i ®¬n vÞ bÇu cö: ®¬n vÞ lo¹i thµnh viªn vµ ®¬n vÞ lo¹i ®¹i diÖn (GRCs: Group Representation Constituencies). Nh÷ng øng cö viªn thuéc c¸c ®¬n vÞ bÇu cö lo¹i ®¹i diÖn (GRCs) lµ ng­êi gèc Malay, gèc Ên §é hoÆc nhãm c¸c d©n téc thiÓu sè kh¸c nh»m ®¶m b¶o nghÞ viÖn ph¶n ¸nh ®­îc tÝnh chÊt ®a chñng téc cña x· héi Singapore. Cuéc bÇu cö lÇn thø 9 tæ chøc vµo 02/01/1997 ®· bÇu ra 83 thµnh viªn trong ®ã 81 thµnh viªn lµ ng­êi cña §¶ng Nh©n d©n Hµnh ®éng PAP (People's Action Party); 1 thµnh viªn cña ®¶ng nh©n d©n Singapore (Singapore People's Party) vµ ng­êi cßn l¹i cña ®¶ng C«ng nh©n (Workers' Party). Tõ n¨m 1992, hiÕn ph¸p Singapore míi bæ sung yªu cÇu vÒ chøc vô tæng thèng. Tæng thèng ®­îc bÇu theo phæ th«ng ®Çu phiÕu víi nhiÖm k× 6 n¨m, tæng thèng cã quyÒn cao h¬n c¶ thñ t­íng, ch¼ng h¹n tæ chøc c¸c cuéc ®iÒu tra tham nhòng ®èi víi chÝnh thñ t­íng vµ c¸c bé tr­ëng... Cuéc bÇu cö tæng thèng ®Çu tiªn ®­îc tæ chøc vµo 28/08/1993. ¤ng Ong Teng Cheong ®· ®­îc bÇu. Ngµy 18/8/1999, «ng S.R Nathan ®· th¾ng cö trong lÇn bÇu cö tæng thèng thø 2 cña céng hoµ Singapore; cïng ®iÒu hµnh ®Êt n­íc víi chÝnh phñ cña thñ t­íng Goh Chok Tong vµ ®¶ng cÇm quyÒn PAP Singapore Yearbook 2001 - . §¶ng nh©n d©n hµnh ®éng PAP cÇm quyÒn tõ trªn 30 n¨m nay vµ vÉn tiÕp tôc gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ. L·nh tô tr­íc ®©y cña PAP lµ «ng Lý Quang DiÖu, thñ t­íng ®Çu tiªn cña Singapore tõ n¨m 1959 - 1990; vµ hiÖn nay chñ tÞch ®¶ng lµ «ng Goh Chok Tong thñ t­íng ®­¬ng nhiÖm cña Singapore. Cïng tån t¹i víi PAP cßn cã kho¶ng 20 ®¶ng ph¸i kh¸c nh­ §¶ng c«ng nh©n, §¶ng d©n chñ, §¶ng céng s¶n, song thÕ lùc cña c¸c ®¶ng ph¸i ®èi lËp rÊt yÕu, kh«ng cã kh¶ n¨ng th¸ch thøc ®¶ng PAP cÇm quyÒn. HÖ thèng luËt ph¸p æn ®Þnh, chÆt chÏ, nghiªm ngÆt ®­îc xÕp vµo lo¹i tèt vµ hoµn chØnh nhÊt khu vùc ch©u ¸; b¶o ®¶m cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi ®­îc duy tr×, æn ®Þnh vµ ®­îc ®iÒu chØnh trong khu«n khæ luËt ph¸p, t¹o sù hÊp dÉn, yªn t©m cho c¸c nhµ kinh doanh, ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. X©y dùng mét chÝnh phñ trong s¹ch lµ môc tiªu mµ nhµ n­íc Singapore ®· theo ®uæi vµ thùc hiÖn kh¸ thµnh c«ng. CPIB - Ban ®iÒu tra hµnh vi tham nhòng lµ c¬ quan träng yÕu gióp chÝnh phñ Singapore trong viÖc lµm s¹ch bé m¸y nhµ n­íc. Niªn gi¸m C¹nh tranh ThÕ giíi n¨m 1997 cña ViÖn Ph¸t triÓn Qu¶n lý s¾p xÕp theo thø h¹ng cho c¸c quèc gia Ýt tham nhòng nhÊt trªn toµn thÕ giíi, cho ®iÓm 10 ®èi víi quèc gia nµo kh«ng cã n¹n tham nhòng vµ Singapore ®­îc xÕp vµo hµng ngò c¸c quèc gia Ýt tham nhòng nhÊt trong khu vùc ch©u ¸ víi ®iÓm sè 9,18 tr­íc Hång K«ng, NhËt B¶n vµ §µi Loan. Transparency International (®Æt t¹i Berlin) xÕp Singapore ®øng thø 7 trªn thÕ giíi n¨m 1998 cho thµnh tÝch "v¾ng mÆt tham nhòng". HÖ thèng luËt ph¸p ®­îc ®¸nh gi¸ nhÊt thÕ giíi c¨n cø vµo tiªu chuÈn hÖ thèng ph¸p luËt hç trî ®¾c lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ mét sù kh¼ng ®Þnh cho nh÷ng cè g¾ng kh«ng ngõng vÒ hoµn thiÖn ph¸p luËt cña chÝnh phñ Singapore Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång, LÞch sö Singapore 1965 - 2000, Nhµ xuÊt b¶n trÎ, T6/2001 . II. NÒn kinh tÕ Singapore trong nh÷ng n¨m qua 1. Thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña Singapore Singapore lµ mét mÉu mùc cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nhê t¹o dùng mét nÒn c«ng nghiÖp quèc gia trªn c¬ së ®Çu t­ cña c¸c tæ chøc ®a quèc gia. Sau h¬n ba thËp kØ thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ Singapore ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu k× diÖu g©y kh«ng Ýt ng¹c nhiªn ®èi víi thÕ giíi. Tõ mét nÒn kinh tÕ mµ thu nhËp chñ yÕu dùa vµo bu«n b¸n chuyÓn khÈu, chØ trong mét thêi gian ng¾n, quèc gia nhá bÐ nµy ®· v­¬n lªn thµnh mét n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn - chÕ t¹o hiÖn ®¹i cïng víi mét hÖ thèng dÞch vô th­¬ng m¹i tµi chÝnh vµ du lÞch hÊp dÉn, cã søc c¹nh tranh vµo bËc nhÊt trªn thÕ giíi. Sù thµnh c«ng vÒ kinh tÕ ®· më ®­êng cho Singapore b­íc vµo danh s¸ch c¸c n­íc thµnh viªn cña NIEs ch©u ¸ vµo ®Çu thËp niªn 80 vµ lµ quèc gia ®Çu tiªn ë khu vùc §«ng Nam ¸ ®­îc OECD xÕp vµo hµng ngò c¸c n­íc ph¸t triÓn (n¨m 1996). Singapore vÉn ®ang lµm viÖc cËt lùc, ho¹ch ®Þnh vµ øng biÕn nh»m cñng cè ®Þa vÞ lµ mét quèc gia cã kh¶ n¨ng liªn kÕt mËu dÞch, ®Çu t­ víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu, vµ lµ mét trung t©m ph©n phèi hµng ho¸, dÞch vô, th«ng tin thµnh c«ng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 1.1. Singapore - trung t©m läc dÇu Cuèi thËp niªn 70, ngµnh c«ng nghiÖp dÇu ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸ dÇu. Tõ chç chØ lµ kho chøa, tr¹m bu«n b¸n vµ trung chuyÓn x¨ng dÇu, vµo thËp niªn 90, víi tæng n¨ng suÊt tinh chÕ 1,2 triÖu thïng mçi ngµy, Singapore ®· trë thµnh trung t©m tinh chÕ dÇu ®øng thø 3 trªn thÕ giíi sau Houston vµ Rotterdam, trung t©m th­¬ng m¹i dÇu ®øng thø 3 trªn thÕ giíi sau New York vµ London, vµ lµ thÞ tr­êng nhiªn liÖu x¨ng dÇu lín mét vÒ sè l­îng trªn thÕ giíi. Tõ n¨m 1993, t¹i hßn ®¶o bÐ nµy cã tíi 18 nhµ m¸y läc dÇu víi sù cã mÆt cña hÇu hÕt c¸c h·ng dÇu khæng lå BP, ESO, Shell, Caltex, Mobil, British Petroleum... víi c«ng suÊt läc dÇu trªn mét triÖu thïng mét ngµy. Trong thËp kØ 70, ngµnh c«ng nghiÖp läc dÇu Singapore rÊt ph¸t ®¹t nh­ng tõ gi÷a nh÷ng n¨m 80 ho¹t ®éng cña ngµnh nµy cã gi¶m sót. Tõ chç chiÕm 20% - 25% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu gi¶m xuèng cßn t­¬ng øng lµ 15% - 16% vµo n¨m 1989. Nguyªn nh©n lµ do tÝnh thiÕu æn ®Þnh cña thÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ giíi vµ do c¸c n­íc l¸ng giÒng nh­ Malaysia vµ Indonesia còng x©y dùng c¬ së ®Ó c¹nh tranh. Tuy nhiªn tõ n¨m 1993 trë l¹i ®©y, ngµnh läc dÇu cña Singapore ®ang dÇn dÇn lÊy l¹i phong ®é vµ ®ang cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn tèt. B¶ng 1.1: Ngo¹i th­¬ng Singapore T6/02 T7/02 T8/02 T6/02 T7/02 T8/02 §¬n vÞ: triÖu S$ T¨ng gi¶m so víi cïng kú n¨m tr­íc (%) Tæng th­¬ng m¹i 36.746 38.347 37.254 2,2 9,9 6,6 XuÊt khÈu 18.503 19.774 19.307 0,2 13,2 9,2 XuÊt khÈu néi ®Þa 9.483 10.667 10.381 -1,0 14,5 9,4 DÇu 1.718 1.998 1.778 -3,2 5,3 -10,6 Sp kh¸c 7.745 8.669 8.603 -0,6 16,8 14,7 T¸i XK 9.040 9.107 8.926 1,6 11,8 9,0 DÇu 262 266 192 274,3 421,6 82,9 Sp kh¸c 8.778 8.841 8.734 -0,6 9,2 8,1 NhËp khÈu 18.243 18.573 17.947 4,2 6,6 3,9 DÇu 2.569 2.472 2.342 8,4 -4,8 -9,7 Sp kh¸c 15.674 16.146 15.605 3,5 8,6 6,3 * Nguån: 1.2. Singapore - trung t©m chÕ t¹o vµ l¾p r¸p c¸c ®å ®iÖn tö ChÝnh s¸ch ®æi míi c«ng nghÖ, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c ngµnh kÜ thuËt cao ®­îc thi hµnh vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 ®· lµm bïng næ c«ng nghÖ ®iÖn tö - b¸n dÉn vµ vi m¹ch ®iÖn tö t¹i Singapore, biÕn n¬i ®©y trë thµnh trung t©m s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c mÆt hµng nh­ ti vi, m¸y vi tÝnh lín nhÊt §«ng Nam ¸. Nh÷ng ­u thÕ trong chÝnh s¸ch ®Çu t­ ®· gióp Singapore thu hót ®­îc c¸c c«ng ty hµng ®Çu thÕ giíi nh­: Sony, Sharp, Philips, Hewlett-packard, Compaq, Texas Instruments, Motorola, Aiwa vµ Siemens,... vµo c¸c lÜnh vùc mòi nhän víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Theo thèng kª hµng ®iÖn tö chiÕm tíi 50% gi¸ trÞ cña khu vùc chÕ t¹o, ®ãng gãp tíi 22% s¶n phÈm quèc néi GDP cña Singapore T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng sè1 (31) T2/2002 . Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®iÖn tö cña Singapore chiÕm 40% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Tõ thËp kû 90, s¶n l­îng c«ng nghiÖp ®iÖn tö cña Singapore lµ 5,2% tû träng cña c¶ thÕ giíi vµ tØ träng ®ã hÇu nh­ kh«ng thay ®æi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Korea Focus sè 7/8/2000 . HiÖn nay tr­íc xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, víi nh÷ng lîi thÕ vÒ khoa hoc kÜ thuËt, Singapore ®· tá ra rÊt n¨ng ®éng trong viÖc chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao. Singapore ®· chuyÓn dÇn c¬ cÊu tõ c¸c d©y chuyÒn chÕ t¹o ®ßi hái tay nghÒ thÊp sang c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiªn tiÕn gåm c¶ R&D (nghiªn cøu ph¸t triÓn) vµ chÕ t¹o trän gãi hµng ®iÖn tö. Võa qua c«ng ty m¸y tÝnh khæng lå Hewlett-Packark cña Mü, mét trong nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu tiªn cña Singapore (tõ n¨m 1968), ®· khai tr­¬ng mét nhµ m¸y s¶n xuÊt l¸t b¸n dÉn trÞ gi¸ 100 triÖu USD. §©y lµ nhµ s¶n xuÊt l¸t b¸n dÉn thø hai cña Hewlett-Packark t¹i Singapore, sÏ s¶n xuÊt l¸t b¸n dÉn silicon ®­îc sö dông trong ngµnh phun mùc cña m¸y in vi tÝnh. Nhµ m¸y nµy sÏ mang l¹i 2 tû S$ (1,1 tû USD) cho Singapore vµo n¨m 2004. Th¸ng 4/2000, nhµ m¸y s¶n xuÊt Lycra, mét lo¹i nguyªn liÖu ho¸ häc tæng hîp cao cÊp dïng trong nhiÒu ngµnh chÕ t¹o cña tËp ®oµn Dupont (Mü) ®· ®­îc khai tr­¬ng t¹i Singapore T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng sè 2 (37) T2/2002 . 1.3. Singapore - trung t©m dÞch vô th­¬ng m¹i thÕ giíi Víi vÞ trÝ cùc kú xung yÕu trªn tuyÕn ®­êng biÓn tõ ®«ng sang t©y, Singapore ngay tõ thêi cßn thuéc quyÒn cai trÞ cña thùc d©n Anh ®· sím ®­îc xem lµ tr¹m trung chuyÓn hµng ho¸ lín nhÊt khu vùc. Ph¸t huy ­u thÕ ®ã, chÝnh phñ Singapore ®· biÕn dÞch vô bu«n b¸n chuyÓn khÈu ë n¬i ®©y trë thµnh trung t©m dÞch vô th­¬ng m¹i quèc tÕ. Khi míi giµnh ®éc lËp d©n téc, nÒn kinh tÕ do lÞch sö ®Ó l¹i cã c¬ cÊu thiªn vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ bu«n b¸n chuyÓn khÈu vµ dÞch vô t¸i xuÊt khÈu. §©y lµ ho¹t ®éng ®em l¹i phÇn lín nguån thu nhËp cho quèc gia. Cïng víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét lo¹t c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng kÜ thuËt cao, mét tû lÖ lín trong xuÊt khÈu trùc tiÕp ®· dÇn thay thÕ cho mËu dÞch qu¸ c¶nh. N¨m 1960, hµng t¸i xuÊt chiÕm 90% gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cßn hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp chiÕm 10%. §Õn n¨m 1991, hµng t¸i xuÊt gi¶m nhiÒu trong khi ®ã hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp l¹i t¨ng nhanh, n¨m 1998 hµng t¸i xuÊt chiÕm kho¶ng 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu trùc tiÕp (xuÊt khÈu néi ®Þa) cña Singapore ra thÞ tr­êng thÕ giíi th¸ng 07/2000: 10.667 triÖu S$ vµ th¸ng 08/2002: 10.381 triÖu S$ B¸o c¸o tæng quan thÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i . Mang ®Æc ®iÓm lµ mét nÒn kinh tÕ "h­íng ngo¹i", ®©y lµ ®Çu cÇu trung chuyÓn lín hµng ho¸ trong khu vùc vµ sang c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, nã kh«ng bÞ h¹n chÕ vµ kh«ng gß bã vÒ c¬ cÊu xuÊt khÈu cña thÞ tr­êng néi ®Þa víi sù tham gia cña nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia cã n¨ng lùc tµi chÝnh hïng m¹nh; Singapore lµ mét thÞ tr­êng lín, mÆt hµng ®a d¹ng tõ hµng c«ng nghiÖp kÜ thuËt cao ®Õn nguyªn liÖu n«ng, l©m, kho¸ng s¶n th«, thñ c«ng mü nghÖ... ®Òu cã thÓ kinh doanh cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh­ chÕ biÕn t¹i chç, t¸i xuÊt, chuyÓn khÈu. Tuy nhiªn, Singapore tËp trung xuÊt nhËp khÈu vµo mét sè hµng cã thÕ m¹nh nh­ c¬ khÝ, ®iÖn tö, tin häc, ho¸ chÊt, thùc phÈm chÕ biÕn. N¨m 1998, kim ng¹ch c¸c mÆt hµng nµy chiÕm tíi 73% kim ng¹ch xuÊt khÈu, ®¹t 134,4 tû S$. Kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nµy còng chiÕm 62% kim ng¹ch nhËp khÈu, ®¹t 122,6 tû S$. Mét khèi l­îng lín c¸c s¶n phÈm tõ Malaysia, Indonesia vµ c¸c n­íc trong khu vùc (chñ yÕu lµ: g¹o, cµ phª, cao su, h¹t tiªu, h¶i s¶n, thñ c«ng mü nghÖ) vËn chuyÓn qu¸ c¶nh qua c¸c kho c¶ng cña Singapore tr­íc khi göi ®i c¸c thÞ tr­êng ¢u, Mü hay Trung Quèc. Thªm vµo ®ã lµ mét sè hµng c«ng nghiÖp tõ Ch©u ¢u, v¶i lôa tõ Ên §é, Trung Quèc ®­îc Singapore nhËp vµo råi l¹i xuÊt khÈu ®i kh¾p Ch©u ¸ Tµi liÖu ®· dÉn . Víi nh÷ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh­ "chiÕc bµn quay" gi÷a ph­¬ng T©y vµ ph­¬ng §«ng, ®Æc biÖt víi c¸c b¹n hµng lín nh­ Mü, NhËt, EU, Malaysia, §µi loan... Singapore liªn tôc ®­îc xÕp trong 10 n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 1.4. Singapore - trung t©m dÞch vô hµng h¶i, c¶ng biÓn quèc tÕ N»m ë cuèi cùc Nam cña eo biÓn Malacca nªn Singapore ®· trë thµnh ®iÓm ¸n ng÷ chiÕn l­îc trªn con ®­êng bu«n b¸n b»ng ®­êng b»ng ®­êng biÓn gi÷a Ên §é D­¬ng vµ Th¸i B×nh D­¬ng; gi÷a §«ng Nam ¸ h¶i ®¶o vµ §«ng Nam ¸ lôc ®Þa. TËn dông lîi thÕ nµy, c¬ quan c¶ng Singapore (PSA) thµnh lËp n¨m 1964 ®· biÕn ®æi c¶ng Singapore thµnh mét trong nh÷ng c¶ng tèt nhÊt thÕ giíi. Tõ chç chØ cã vµi ba c¶ng nhá víi ®éi tÇu biÓn vµi chôc chiÕc, ®Õn n¨m 1998, ®éi tÇu bu«n cña Singapore ®· lªn ®Õn 3.412 chiÕc, tæng träng t¶i lµ 22.025 triÖu tÊn (GT); trong ®ã gÇn 5 triÖu tÊn lµ chuyªn dïng chë dÇu. C¶ng Singapore lµ mét trong ba c¶ng lín nhÊt thÕ giíi vÒ n¨ng lùc th«ng qua vµ lín thø ba thÕ giíi vÒ bèc rãt dÇu, víi 26 cÇu c¶ng container bèc xÕp ®­îc 50 triÖu TEU vµo n¨m 2000. Ngoµi ra c¶ng Singapore cßn cung cÊp hµng lo¹t dÞch vô hµng h¶i nh­: hoa tiªu, tÇu kÐo, cung øng nhiªn liÖu, kiÓm tra miÔn phÝ ga vµ n­íc, l­u kho, cung cÊp vËt dông cÇn thiÕt cho tÇu. Toµn bé hÖ thèng c¶ng biÓn cña Singapore hiÖn nay ®· ®­îc tù ®éng ho¸ trong bèc dì hµng ho¸ còng víi mét hÖ thèng ®­a hµng b»ng ®iÖn to¸n ®iÒu khiÓn tõ xa. §iÒu nµy gióp c¶ng cã thÓ tiÕp nhËn 800 tÇu vµo bèc xÕp cïng lóc; mçi n¨m tiÕp nhËn ®­îc 140.922 l­ît tÇu. Riªng n¨m 1998, bèc xÕp ®­îc 858 triÖu tÊn. C¶ng Singapore cßn lµ mét trong nh÷ng trung t©m chÕ t¹o vµ söa ch÷a tÇu hµng n¨m tiÕp nhËn kho¶ng 2.500 ®Õn 3.000 chiÕc tÇu ®Õn söa ch÷a Tæng quan thÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i . Singapore ®· x©y dùng c¶ng container ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸, vµ trong nhiÒu n¨m qua ®· cè g¾ng biÕn Terminal Tanjong Pagon thµnh mét trong nh÷ng Terminal h÷u hiÖu nhÊt thÕ giíi. Ch­¬ng tr×nh më réng c¶ng container Pasin Paijang cã tæng vèn ®Çu t­ lµ 7 tû USD, hoµn thµnh vµo n¨m 2002 sÏ cµng n©ng cao vai trß vµ chøc n¨ng cña c¶ng Singapore thµnh h¶i c¶ng trung t©m trung chuyÓn cña khu vùc. Víi diÖn tÝch kho cã m¸i che 500.000 m2 vµ 1,5 triÖu m2 b·i container, kho ngoµi trêi; c¶ng thu hót 400 h·ng tÇu ho¹t ®éng, nèi víi 700 c¶ng biÓn kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. M­êi mét n¨m liªn tôc c¶ng Singapore ®­îc HiÖp héi Hµng h¶i Quèc tÕ xÕp lµ c¶ng tèt nhÊt khu vùc Ch©u ¸ Tæng quan thÞ tr­êng Singapore - Vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng - Bé Th­¬ng m¹i . 1.5. Singapore - trung t©m dÞch vô hµng kh«ng quèc tÕ Mét trong nh÷ng thµnh tùu næi bËt cña kinh tÕ Singapore lµ sù ph¸t triÓn hoµn h¶o cña hÖ thèng dÞch vô (giao th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn viÔn th«ng, du lÞch...) trong ®ã ngµnh dÞch vô vËn chuyÓn hµng kh«ng lµ ngµnh ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn víi quy m« lín, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®ang cã søc c¹nh tranh bËc nhÊt trªn thÕ giíi. ChÝnh s¸ch "BÇu trêi më" do côc hµng kh«ng d©n dông Singapore (Civil Aviation Authority Singapore - CAAS) thi hµnh mét c¸ch tÝch cùc trong h¬n hai thËp kØ qua ®· biÕn hßn ®¶o nµy trë thµnh ®Çu mèi vËn chuyÓn vµ dÞch vô hµng kh«ng quèc tÕ; ®ång thêi lµm cho ngµnh hµng kh«ng d©n dông n­íc nµy trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän, lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ cã søc c¹nh tranh tèt nhÊt trªn thÕ giíi. Víi mét diÖn tÝch nhá hÑp kho¶ng 647,5 km2, Singapore cã tíi 4 s©n bay lín nhá trong ®ã cã Changi Air Port lµ niÒm tù hµo cña ng­êi d©n Singapore. S©n bay Changi khi më cöa vµo th¸ng 7 n¨m 1981 lµ s©n bay lín nhÊt ch©u ¸; nã ®· gióp Singapore trë thµnh s©n bay trung t©m cña khu vùc. Tõ Changi Airport cã 65 h·ng hµng kh«ng ho¹t ®éng trªn 151 tuyÕn bay nèi víi 51 quèc gia/ khu vùc; thùc hiÖn gÇn 90.000 chuyÕn bay mçi n¨m (sè liÖu ®Õn n¨m 1998) Tµi liÖu ®· dÉn . Ngoµi Changi Airport, phi tr­êng Seletar còng kh¸ næi tiÕng víi c¸c dÞch vô thuª phi c¬ vµ c¸c ho¹t ®éng hµng kh«ng tæng qu¸t. Mét trong nh÷ng thµnh tÝch næi bËt cña ngµnh hµng kh«ng Singapore lµ sù v­¬n lªn cña h·ng hµng kh«ng Singapore SIA (Singapore Air Lines). §­îc thµnh lËp vµo ngµy 01/10/1972 víi khÈu hiÖu hµnh ®éng "Kh¸ch hµng tr­íc tiªn, chÊt l­îng tr­íc tiªn", SIA ®· trë thµnh mét trong nh÷ng tËp ®oµn hµng kh«ng cã chÊt l­îng phôc vô tèt nhÊt vµ cã l·i nhiÒu nhÊt trªn thÕ giíi. Th¸ng 5/1989, SIA lµ h·ng hµng kh«ng ®Çu tiªn trªn thÕ giíi cã c¸c chuyÕn bay th­¬ng m¹i b»ng m¸y bay Boeing 747 bay th¼ng tõ Singapore ®Õn London mµ kh«ng ph¶i dõng l¹i ë bÊt cø n¬i nµo thuéc ch©u ¸ hoÆc ch©u ¢u. §Õn n¨m 1996, SIA ®· cã mét trong nh÷ng phi ®éi Boeing vµ Airbus lín nhÊt vµ hiÖn ®¹i nhÊt ch©u ¸, ®· bay ®Õn hÇu hÕt c¸c lôc ®Þa. Do phong c¸ch phôc vô lÞch thiÖp, chu ®¸o, chÝnh x¸c, an toµn vµ gi¸ vÐ rÎ nªn th¸ng 2/1994 SIA ®· ®­îc nhËn "Gi¶i th­ëng 20 n¨m phôc vô hoµn h¶o" cña T¹p chÝ hµng kh«ng ThÕ giíi trao tÆng TS. NguyÔn ThÞ HiÒn, Héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña mét sè n­íc ASEAN, NXB chÝnh trÞ quèc gia, 2002 . §Ó gia t¨ng søc c¹nh tranh cña m×nh trong mét m«i tr­êng quèc tÕ ®Çy s«i ®éng, nh÷ng n¨m gÇn ®©y tËp ®oµn SIA ®· ®Èy m¹nh tèc ®é hîp t¸c vµ liªn kÕt ®Çu t­ víi nh÷ng h·ng hµng kh«ng vµ ngµnh hµng kh«ng cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Singapore ®· ký hiÖp ®Þnh hµng kh«ng víi 90 quèc gia vµ khu vùc trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, SIA cã mÆt tõ nhiÒu n¨m nay. Th¸ng 1/1995, SIA khai tr­¬ng chuyÕn bay hµng ngµy ®Õn TP Hå ChÝ Minh, sau ®ã 3 n¨m SIA mçi tuÇn cã 2 chuyÕn bay ®Õn Hµ néi. Tõ n¨m 1992, SIA ®· gióp ViÖt Nam ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý cho H·ng hµng kh«ng ViÖt Nam. Tõ th¸ng 8 n¨m 1994, SIA ®· ®Çu t­ liªn doanh víi H·ng hµng kh«ng ViÖt Nam vÒ x©y dùng tr¹m dÞch vô vËn chuyÓn hµng ho¸ t¹i s©n bay T©n S¬n NhÊt Tµi liÖu ®· dÉn . 1.6. Singapore - trung t©m dÞch vô viÔn th«ng Ngµnh dÞch vô viÔn th«ng cña Singapore trong kho¶ng mét thËp kû trë l¹i ®©y ph¸t triÓn mét c¸ch rÇm ré kÓ c¶ vÒ c¸c h×nh thøc dÞch vô còng nh­ c¸c tèc ®é kü thuËt. HiÖn nay dÞch vô viÔn th«ng t¹i n­íc nµy cã gi¸ c­íc rÎ vµo bËc nhÊt thÕ giíi. Singapore lµ n­íc ®Çu tiªn ë §«ng Nam ¸ cã tr¹m vÖ tinh hµng h¶i mÆt ®Êt, cã thÓ liªn l¹c víi tæ chøc vÖ tinh hµng h¶i Quèc tÕ Immarsast. Ngµnh th«ng tin viÔn th«ng cung cÊp dÞch vô trªn 14.000 ®­êng truyÒn quèc tÕ; ®­êng c¸p viÔn th«ng ngÇm qua biÓn tíi kh¾p thÕ giíi víi tr×nh ®é kü thuËt cao. Trong nç lùc duy tr× vÞ thÕ cña mét trong m­êi n­íc hµng ®Çu thÕ giíi vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ trë thµnh quèc gia sè 1 ë ch©u ¸ vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ kinh doanh ®iÖn tö, Singapore cßn phÊn ®Êu trë thµnh "Mét trung t©m th­¬ng m¹i ®iÖn tö toµn cÇu ®¸ng tin cËy". §Çu n¨m 2000, Singapore ®· th«ng b¸o nh÷ng s¸ng kiÕn vÒ Inforcomm 21 trong ®ã chó träng ®Õn thÞ tr­êng viÔn th«ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi ng­êi d©n Singapore ®­îc sö dông m¹ng Internet. ChÝnh phñ ®· khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp, ng­êi d©n ®Èy m¹nh kÕt nèi sö dông Internet vµo kinh doanh; vµ ®· chi 30 triÖu ®« la Singapore cho môc ®Ých nµy T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng, sè 1(30) T2/2001 . ChÝnh nhê cã hÖ thèng dÞch vô viÔn th«ng hiÖn ®¹i vµ gi¸ c­íc rÎ nªn nhiÒu c«ng ty thÕ giíi ®· chän Singapore lµm trô së cña hä ®Ó thiÕt lËp c¸c ®Çu mèi th«ng tin vµ d÷ liÖu cho ho¹t ®éng kinh doanh ë khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng. Singapore dù tÝnh ®Õn n¨m 2020 trë thµnh mét ®Êt n­íc hoµn toµn vi tÝnh ho¸ víi mét kÕ ho¹ch ®Çy tham väng th«ng minh hãa x· héi. Tõ n¨m 1989, Singapore ®· x©y dùng vµ vËn hµnh hiÖu qu¶ hÖ thèng ®iÖn tö Tradenet ®Ó lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Thùc chÊt ®©y lµ mét m¹ng m¸y tÝnh nèi liÒn gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý thñ tôc nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu víi c¸c doanh nghiÖp vµ ®­îc nèi m¹ng víi mét sè n­íc kh¸c, cho phÐp c¸c c«ng ty hoµn tÊt toµn bé thñ tôc xin giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu qua m¹ng trong vßng 30 phót. Nhê vËy, mét container ®i qua cæng c¶ng cña Singapore chØ tèn vÎn vÑn 45 gi©y. Mçi n¨m m¹ng Tradenet nµy tiÕt kiÖm cho Singapore kho¶ng 1 tû S$ chi phÝ thñ tôc hµnh chÝnh vµ nh÷ng lîi Ých kh«ng thÓ ®o l­êng kh¸c liªn quan ®Õn cung cÊp th«ng tin th­¬ng m¹i gi÷a c¸c ®èi t¸c tham gia trong m¹ng nµy. HiÖn nay c¸c n­íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn ®ang tÝch cùc thùc hiÖn "xa lé th«ng tin", v× hÇu hÕt ®Òu cho r»ng n­íc nµo giµnh ®­îc vÞ trÝ hµng ®Çu trong cuéc c¹nh tranh nµy th× n­íc ®ã sÏ trë thµnh "siªu c­êng quèc". Singapore còng nhËn thøc râ tÇm quan träng trªn nªn ®· ®­a ra kÕ ho¹ch lín "§iÖn to¸n hãa toµn ®¶o". HÖ thèng nµy cho phÐp Singapore ch¼ng nh÷ng thu vµ truyÒn ®i nh÷ng th«ng tin tri thøc míi nhÊt cña thÕ giíi mµ cßn cã kh¶ n¨ng tù më réng vµ tù xö lý c¸c t­ liÖu, sau ®ã c¨n cø vµo c¸c yªu cÇu kh¸c nhau cña kh¸ch hµng ®Ó truyÒn ®i c¸c t­ liÖu nµy tíi tõng ®Þa chØ kh¸c nhau Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 3 (77)/ 2002. . 1.7. Singapore - trung t©m tµi chÝnh ng©n hµng DÞch vô tµi chÝnh - ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän mµ chÝnh phñ Singapore rÊt chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn. ChØ trong vßng 15 n¨m sau khi giµnh ®­îc ®éc lËp, Singapore ®· næi lªn nh­ mét trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ sè mét §«ng Nam ¸, tËp trung nhiÒu chi nh¸nh ng©n hµng quèc tÕ lín còng nh­ tËp trung ®­îc khèi l­îng lín giao dÞch tiÒn tÖ quan träng vµ mét m¹ng l­íi kinh doanh tµi chÝnh, dÞch vô ®iÖn tö vµ b¶o hiÓm hoµn chØnh vµ hiÖn ®¹i bËc nhÊt thÕ giíi. N¨m 1968 Singapore thµnh lËp thÞ tr­êng ngo¹i hèi. Sang n¨m 1969 Singapore cã thÞ tr­êng vµng b¹c vµ ®Õn n¨m 1971 thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi. Vµo nh÷ng n¨m 90 Singapore ®· trë thµnh mét trong nh÷ng trung t©m tµi chÝnh tÇm cì thÕ giíi víi thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®øng hµng thø 4 sau London, New York vµ chØ ®øng sau Tokyo mét chót; thÞ tr­êng vµng b¹c ®øng thø 3 khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng sau Tokyo vµ Hongkong; thÞ tr­êng chøng kho¸n xÕp h¹ng sau Tokyo vµ ngang ngöa víi Hongkong. N¨m 1998, Së giao dÞch TiÒn tÖ Quèc tÕ Singapore SIMEX ®­îc Thêi b¸o Tµi chÝnh Quèc tÕ (International Financing Review) t¹i London trao gi¶i th­ëng së hèi ®o¸i quèc tÕ trong n¨m 1998. §©y lµ së hèi ®o¸i ch©u ¸ duy nhÊt tõng ®o¹t danh hiÖu nµy vµ còng lµ lÇn thø 4 SIMEX ®o¹t gi¶i th­ëng nµy Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång, LÞch sö Singapore 1965 - 2000, NXB trÎ T6/2001 . Ng©n hµng DBS Bank mµ chÝnh phñ cã cæ phÇn trong ®ã ®­îc xÕp vµo 100 ng©n hµng lín nhÊt thÕ giíi. Ngoµi ra cßn cã 3 ng©n hµng lín lµ Overseas - Chinese Banking Corporation (TËp ®oµn Ng©n hµng Hoa kiÒu); United Overseas Bank (Ng©n hµng Liªn hiÖp N­íc ngoµi) vµ Overseas Union Bank (Ng©n hµng Liªn hîp H¶i ngo¹i) lµ nh÷ng ng©n hµng néi ®Þa lín do Singapore qu¶n lý. Trong lÜnh vùc qu¶n lý tµi chÝnh, ®­êng lèi thËn träng ®· gióp Singapore kh¾c phôc ®­îc khñng ho¶ng tµi chÝnh §«ng ¸ 1997-1998; tuy nhiªn tr­íc t×nh h×nh míi cña kinh tÕ thÕ giíi, ngµnh ng©n hµng Singapore cÇn ph¶i c¶i c¸ch vµ tù do ho¸ h¬n n÷a. Ngµy 7/12/2001 C¬ quan tiÒn tÖ Singapore (MAS) ®· cÊp giÊy phÐp chÝnh thøc cho hai tË._.p ®oµn ng©n hµng n­íc ngoµi lµ Ng©n hµng Hongkong vµ Th­îng h¶i, Ng©n hµng May Bank cña Malaysia ®­îc ho¹t ®éng ë Singapore tõ 01/01/2002. §©y lµ vÝ dô n»m trong ch­¬ng tr×nh tù do ho¸ ngµnh tµi chÝnh ®­îc ¸p dông tõ n¨m 1999. Nh÷ng bæ sung míi nµy ®· n©ng sè l­îng c¸c ng©n hµng ®¹t tiªu chuÈn ë Singapore lªn tíi 6 ng©n hµng. TiÕp ®ã lµ c¸c ng©n hµng cña Mü, Hµ Lan, Anh vµ Ph¸p còng lÇn l­ît ®­îc cÊp giÊy phÐp. Th¸ng 10/2001 Singapore ®· ký hiÖp ­íc kinh tÕ NhËt B¶n - Singapore më ra mét mèi quan hÖ ®èi t¸c trong kû nguyªn míi nh»m gi¸m s¸t nh÷ng trung t©m chøng kho¸n vµ nguån vèn ph¸t sinh tõ chøng kho¸n - Phã Thñ t­íng Lý HiÓn Long trong bµi ph¸t biÓu tr­íc c¸c chñ ng©n hµng ®Çu t­ ë Singapore cho biÕt. Sang n¨m 2002, Singapore sÏ thùc hiÖn chÝnh s¸ch cÊp phÐp ho¹t ®éng cho c¸c Website, vÒ tµi chÝnh trªn m¹ng Internet, cung cÊp dÞch vô t­ vÊn vÒ ®Çu t­ vµ kinh doanh chøng kho¸n nh»m ng¨n chÆn c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng ®¸ng tin cËy lõa g¹t c¸c nhµ ®Çu t­. Nh÷ng quy ®Þnh míi nµy sÏ ®­îc ®­a vµo luËt t­ vÊn tµi chÝnh vµ luËt chøng kho¸n cña Singapore trong n¨m 2002. TÊt c¶ nh÷ng chÝnh s¸ch trªn thÓ hiÖn nç lùc cña chÝnh phñ Singapore nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn mét trung t©m tµi chÝnh ng©n hµng quèc tÕ lín cña thÕ giíi T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng, sè 2 (37) T2/2002 . 2. Nh÷ng thµnh c«ng, h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n Singapore hiÖn nay võa lµ thµnh tùu, võa lµ n¹n nh©n cña hiÖn t­îng ®· s¶n sinh ra m×nh, ®ã lµ toµn cÇu ho¸. Singapore lµ n­íc cã diÖn tÝch nhá nhÊt vµ d©n sè gÇn Ýt nhÊt trong c¸c n­íc ASEAN nh­ng cã thÓ nãi lµ n­íc thu ®­îc nhiÒu lîi Ých nhÊt trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc. Trong thêi gian kh«ng dµi (kho¶ng 30 n¨m) nh­ng ®êi sèng kinh tÕ quèc gia ®­îc c¶i thiÖn râ nÐt vµ ®Þa vÞ cña quèc gia trong céng ®ång quèc tÕ còng thay ®æi rÊt c¨n b¶n. Tõ mét n­íc cã tr×nh ®é kinh tÕ thÊp kÐm, thu nhËp quèc gia chñ yÕu dùa vµo ho¹t ®éng dÞch vô chuyÓn khÈu, tiÒm n¨ng n«ng nghiÖp kh«ng cã, ph¶i nhËp mäi s¶n phÈm thiÕt yÕu (kÓ c¶ n­íc uèng); Singapore ®· trë thµnh n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt trong khu vùc vµ ®­îc xÕp vµo nhãm n­íc cã thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng ®Çu thÕ giíi. ChÝnh phñ ®iÒu hµnh ®Êt n­íc rÊt cã hiÖu qu¶. Singapore ®· ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c c¬ quan nghiªn cøu ®¸nh gi¸ trong n¨m 1998 nh­ sau: Tæng quan thÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng , Bé Th­¬ng m¹i 1. NÒn kinh tÕ tù do ho¸ NHÊt thÕ giíi (trªn c¬ së 10 tiªu thøc: chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, thuÕ, vai trß ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, lu©n chuyÓn vèn vµ FDI, tiÒn l­¬ng vµ kiÓm so¸t gi¸ c¶, së h÷u c«ng nghiÖp, c¸c quy ®Þnh vµ thÞ tr­êng chî ®en - Heritage Foundation & The Wall Street Journal xÕp h¹ng) 2. Søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ NhÊt thÕ giíi (c¨n cø vµo c¸c chØ sè: tÝnh cëi më, ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ, nÒn tµi chÝnh, h¹ tÇng c¬ së, lùc l­îng lao ®éng vµ luËt ph¸p - World Economic Forum - WEF) 3. HÖ thèng luËt ph¸p NhÊt thÕ giíi (c¨n cø xÕp lo¹i: hÖ thèng ph¸p luËt hç trî ®¾c lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ - International Institute For Management Development - IMD) 4. M«i tr­êng kinh doanh NhÊt khu vùc ch©u ¸ (c¨n cø c¸c chØ sè: æn ®Þnh chÝnh trÞ, kinh tÕ vÜ m«, m«i tr­êng ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¬ héi kinh doanh, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ ®èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n vµ sù c¹nh tranh, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi vµ th­¬ng m¹i, hÖ thèng thuÕ, tµi chÝnh, thi tr­êng lao ®éng vµ h¹ tÇng c¬ së - Economic Intelligence Unit - EIU) 5. ChuÈn ho¸ chÕ ®é qu¶n lý doanh nghiÖp NhÊt ch©u ¸ (tiªu chuÈn xÕp h¹ng: chÊt l­îng qu¶n lý t¹i c¸c doanh nghiÖp - Price Waterhouse) 6. Håi vèn FDI thø Nh× khu vùc ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng (c¸c chØ sè: vèn cæ phÇn, thu nhËp tõ t¸i ®Çu t­, vay vèn liªn c«ng ty - UNCTAD) 7. HÖ thèng b¶o vÖ ph¸p luËt (toµ ¸n, c¶nh s¸t) NhÊt 11 n­íc ch©u ¸ + Hoa kú (c¸c chØ sè xÕp h¹ng: gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n nhanh, an ninh c«ng céng vµ møc téi ph¹m thÊp - Political and Economic Risk Consultancy - PERC) 8. T×nh tr¹ng tham nhòng Ýt NhÊt ch©u ¸ (c¸c chØ sè xÕp h¹ng: hÖ thèng luËt ph¸p, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ luËt ph¸p - PERC) 9. Khu c«ng nghiÖp kü thuËt cao Trong sè 10 quèc gia hµng ®Çu thÕ giíi (c¸c chØ sè xÕp lo¹i: sè l­îng c¸c viÖn, c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, tµi n¨ng c«ng nghÖ cao, vèn ®Çu t­, h¹ tÇng c¬ së - Newsweek) 10. ChÊt l­îng møc sèng Thø 4 trong 40 thµnh phè lín ch©u ¸ (c¸c chØ sè: 24 chØ sè gåm gi¸o dôc, vËn t¶i c«ng céng, nhµ ë, ®iÒu kiÖn vÖ sinh, ch¨m sãc søc khoÎ - Newsweek) B¶ng 1.2: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Singapore N¨m 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 2000 2001 2002 2003 Tèc ®é (%) 8,3 6,7 5,8 9,9 7,0 6,8 6,6 7,3 0,4 6,9 10,3 -2,0 3,7 6,5 * Nguån: 90-95: Bé KÕ ho¹ch §Çu t­ 96-98: ASIA WEEK.1/1999 99-2003: ASIAN Development Outlook 2002, ADB, 4/2002 Cã ®­îc thµnh c«ng trªn lµ nhê vµo nh÷ng ®Þnh h­íng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ hÕt søc hîp lý cña chÝnh phñ Singapore. Ngay khi míi giµnh ®­îc ®éc lËp, Singapore ®· nhËn thøc ®­îc ®Çy ®ñ nh÷ng khã kh¨n vÒ t×nh tr¹ng ®Êt chËt, ng­êi ®«ng, tµi nguyªn thiªn nhiªn khan hiÕm vµ hiÓu r»ng nÕu kh«ng dùa vµo bªn ngoµi, kh«ng "më cöa" kinh tÕ thùc hiÖn héi nhËp, khã cã thÓ ®­a ®Êt n­íc tho¸t nhanh ra khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu. ChÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ kh«n ngoan, ®i tr­íc nhiÒu n­íc ®· cã t¸c dông thu hót mét l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín ®æ vµo nÒn kinh tÕ Singapore trong thêi gian ng¾n. §©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh lµm thay ®æi nhanh chãng bé mÆt cña nÒn kinh tÕ, h×nh thµnh c¬ cÊu dÞch vô - c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, t¹o ra nh÷ng lîi thÕ so s¸nh míi, biÕn Singapore thµnh quèc gia dÉn ®Çu trong nhiÒu lÜnh vùc vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong vïng. Lµ mét n­íc nhá n»m ë vÞ trÝ xung yÕu, muèn ph¸t triÓn nhanh, vÊn ®Ò cèt lâi lµ ph¶i gi÷ ®­îc sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, duy tr× ®­îc ®éc lËp trong quan hÖ víi bªn ngoµi. H¬n n÷a, trong t×nh h×nh khu vùc phøc t¹p, cã h¹n chÕ ®­îc sù can thiÖp qu¸ s©u cña c¸c siªu c­êng quèc míi cã thÓ æn ®Þnh nÒn an ninh quèc gia vµ an toµn x· héi ®Ó ph¸t triÓn. QuyÕt ®Þnh tham gia ASEAN lµ nh»m môc ®Ých nµy. Kh«ng nh÷ng thÕ, héi nhËp kinh tÕ cña Singapore ®· kÕt hîp c¶ quan hÖ kinh tÕ ®a ph­¬ng lÉn quan hÖ kinh tÕ song ph­¬ng. Singapore lµ thµnh viªn cña tæ chøc khu vùc ®ång thêi lµ thµnh viªn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­: WTO, IMF...; ngoµi ra cßn cã quan hÖ ngo¹i giao víi h¬n 150 quèc gia vµ tham gia ký kÕt HiÖp ®Þnh ®¶m b¶o ®Çu t­, HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn víi nhiÒu n­íc/ l·nh thæ. Nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch héi nhËp ®­îc triÓn khai trong thùc tÕ ®· lµm cho tÝnh quèc tÕ cña nÒn kinh tÕ Singapore ®­îc t¨ng c­êng trong thêi gian ng¾n. Nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cã ®­îc tõ tÝnh quèc tÕ cao ®· gióp Singapore cã ®­îc mét m«i tr­êng c¹nh tranh s«i ®éng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, khai th¸c ®­îc mét c¸ch tèi ®a nh÷ng lîi thÕ bªn ngoµi. Thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ bªn ngoµi kh«ng t¸ch rêi nh÷ng ®­êng lèi chiÕn l­îc ®óng ®¾n cña chÝnh phñ vµ ®¶ng cÇm quyÒn. Tõ ho¹t ®éng ngo¹i giao më ®­êng cho ®Õn viÖc ký kÕt nh÷ng hiÖp ®Þnh vµ c¶ viÖc hoµn thiÖn, bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt, ®iÒu tiÕt c¸c quan hÖ kinh tÕ bªn trong, bªn ngoµi ®Òu ®¶m b¶o thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, ®Çu t­, dÞch vô. Còng ph¶i nãi thªm r»ng, víi nh÷ng chñ tr­¬ng, quyÕt s¸ch ®óng ®¾n vµ t¸o b¹o, chÝnh phñ vµ ®¶ng cÇm quyÒn ë Singapore ®· cã c«ng lao rÊt lín trong viÖc biÕn Singapore tõ mét n­íc mµ ë ®iÓm xuÊt ph¸t cßn thÊp kÐm h¬n mét sè n­íc kh¸c trong khu vùc ®· bøt ph¸ vµ v­ît lªn tr­íc ®Ó trë thµnh trung t©m xuÊt nhËp khÈu, trung t©m c«ng nghÖ kü thuËt cao, trung t©m tµi chÝnh vµ lµ nhµ ®Çu t­ lín nhÊt trong khu vùc. Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých, nh÷ng thµnh tùu rÊt lín th× qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña Singapore còng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. NÒn kinh tÕ Singapore nãi chung, lÜnh vùc c«ng nghiÖp nãi riªng cßn bÞ n­íc ngoµi chi phèi trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn, ®Æc biÖt vÒ nguån vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt vµ vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm vµ cung cÊp nguyªn liÖu. §Çu nh÷ng n¨m 90 t­ b¶n n­íc ngoµi kiÓm so¸t Ýt nhÊt lµ 75% tæng sè vèn ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghÖ chÕ biÕn - chÕ t¹o, ®ãng gãp kho¶ng 65% tæng gi¸ trÞ c«ng nghiÖp vµ 85% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp, cung cÊp viÖc lµm cho kho¶ng 60% lùc l­îng lao ®éng c«ng nghiÖp Singapore. Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm ­u thÕ h¬n h¼n ng­êi ®Þa ph­¬ng kÓ c¶ ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng còng nh­ ë c¸c ngµnh sö dông nhiÒu vèn. Trong 5 ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cã ®ãng gãp nhiÒu nhÊt vµo tæng thu nhËp néi ®Þa th× phÇn së h÷u cña n­íc ngoµi trong ngµnh ®iÖn tö - b¸n dÉn chiÕm tû lÖ lµ 87%, trong ngµnh läc dÇu: 84%, ngµnh chÕ t¹o m¸y: 55%, ngµnh luyÖn thÐp: 43%, ngµnh s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ vËn t¶i: 22% Kinh tÕ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ - PTS §µo Duy Hu©n, NXB Gi¸o dôc 1999 . Singspore cßn phô thuéc s©u s¾c vµo thÞ tr­êng cung cÊp nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm cña quèc tÕ, tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ Mü vµ NhËt b¶n. Tõ nh÷ng n¨m 80 trë l¹i ®©y, Mü lµ b¹n hµng bu«n b¸n sè mét cña Singapore. B×nh qu©n hµng n¨m thÞ tr­êng Mü tiªu thô tõ 18% ®Õn 21% hµng xuÊt khÈu cña Singapore vµ chiÕm tõ 14% ®Õn 17% hµng nhËp khÈu cña n­íc nµy. NhËt b¶n lµ b¹n hµng lín thø hai nh­ng lµ n­íc cung cÊp nhiÒu nhÊt hµng nhËp khÈu cho Singapore. Malaysia lµ b¹n hµng truyÒn thèng ®øng vÞ trÝ thø ba trong bu«n b¸n xuÊt nhËp khÈu cña Singapore; trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m gi÷a hai n­íc chiÕm tíi 14% tæng gi¸ trÞ ngo¹i th­¬ng cña Singapore. Tµi liÖu ®· dÉn Sù phô thuéc vµo n­íc ngoµi vÒ nguån vèn ®Çu t­ vµ vÒ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, nhÊt lµ l¹i chØ tËp trung ë mét sè n­íc, thÓ hiÖn qua sù lªn xuèng vÒ kinh tÕ cña Singapore hoµn toµn trïng lÆp víi sù lªn xuèng cña kinh tÕ thÕ giíi vµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, còng nh­ phô thuéc vµo viÖc duy tr× cña hÖ thèng mËu dÞch tù do trªn thÕ giíi. Kinh tÕ Singapore phô thuéc nhiÒu vµo c¸c c«ng ty ®a quèc gia (MNCs), nh÷ng cam kÕt cña c¸c c«ng ty nµy trong viÖc quyÕt ®Þnh ®Æt trô së ho¹t ®éng l©u dµi t¹i ®©y hÇu nh­ mang mét ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ Singapore. Trong khi ®ã, Singapore cßn thiÕu c¸c nhµ c«ng nghÖ, c¸c nhµ qu¶n lý giái tÇm cì thÕ giíi; c¸c c«ng ty néi ®Þa cßn yÕu kÐm c¶ vÒ nguån vèn, kü thuËt vµ qu¶n lý, ch­a ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Ngoµi ra, lµ mét quèc gia nhá bÐ, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh chãng, d©n sè Singapore l¹i theo chiÒu h­íng giµ ®i, ®· lµm Singapore thiÕu nguån nh©n lùc trÇm träng. Hµng n¨m Singapore ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lao ®éng lín biÕn Singapore trë thµnh mét trong nh÷ng n­íc phô thuéc vµo nguån lao ®éng nhËp c­ cao nhÊt ch©u ¸. ViÖc nhËp khÈu lao ®éng ®· cã t¸c ®éng xÊu ®Õn kÕt cÊu x· héi nªn Singapore ®· cÊm c¸c doanh nghiÖp tuyÓn nhËn thªm lao ®éng n­íc ngoµi. T×nh h×nh nµy cµng lµm t¨ng thªm n¹n thiÕu lao ®éng ë Singapore, gi¸ c«ng lao ®éng ë Singapore t¨ng lªn vµo hµng cao trªn thÕ giíi (®øng thø hai ch©u ¸ sau NhËt b¶n) The Economist 07/03/1998 . Thªm vµo ®ã, diÖn tÝch ®Êt ®ai cho nhu cÇu më réng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña Singapore ngµy cµng khan hiÕm, khiÕn cho chi phÝ kinh doanh t¨ng cao. Nh÷ng khã kh¨n nµy ®· lµm h¹ thÊp tÝnh c¹nh tranh cña Singapore trªn thÞ tr­êng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ. Singapore vµ c¸c n­íc trong vïng cïng cã chung c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu, trong khi ®ã c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc cã gi¸ c«ng lao ®éng rÎ h¬n; ®iÒu nµy sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Singapore cao h¬n, ¶nh h­ëng lín ®Õn xuÊt khÈu. Singapore còng nh­ c¸c n­íc trong vïng ®Òu ®ang thi hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ h­íng ngo¹i nh»m thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó hç trî nÒn kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn. C¸c n­íc l¸ng giÒng ®ang c¹nh tranh gay g¾t vÒ vÊn ®Ò nµy th«ng qua hµng lo¹t c¸c ­u ®·i vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t­. Singapore cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ nguån tµi nguyªn còng nh­ lùc l­îng lao ®éng, kÐm h¬n vÒ lîi thÕ so s¸nh víi c¸c quèc gia trong khu vùc giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn (®Æc biÖt lµ dÇu má vµ khÝ ®èt), cã nguån lao ®éng rÎ, dåi dµo. Nh÷ng yÕu tè trªn ®©y ®· t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc míi ®èi víi sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ liªn tôc cña Singapore, ®ßi hái chÝnh phñ ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ®¸p øng. III. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña Singapore ®èi víi ViÖt Nam Lµ hai n­íc cïng n»m trong khu vùc §«ng Nam ¸, ViÖt Nam vµ Singapore cã nh÷ng quan hÖ truyÒn thèng tõ l©u ®êi. Tuy nhiªn, do t¸c ®éng cña nh÷ng nh©n tè lÞch sö, chÝnh trÞ bªn trong vµ bªn ngoµi khu vùc; quan hÖ gi÷a hai n­íc tr¶i qua nh÷ng b­íc th¨ng trÇm ®Çy biÕn ®éng. Sau khi ''chiÕn tranh l¹nh" kÕt thóc, ®Æc biÖt lµ sau HiÖp ®Þnh Paris vÒ Campuchia ®­îc ký th¸ng 10/1991, quan hÖ ViÖt Nam - Singapore b­íc sang mét thêi kú ph¸t triÓn míi. N¨m 1995, Singapore ®· kh¼ng ®Þnh sù ñng hé hoµn toµn ®èi víi viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn thø 7 cña ASEAN. Sù kiÖn nµy cµng thóc ®Èy quan hÖ ViÖt Nam - Singapore trªn c¬ së hîp t¸c ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng trong ASEAN. Singapore ®· nhanh chãng trë thµnh ®èi t¸c hµng ®Çu vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. Cã ®­îc sù ph¸t triÓn nµy tr­íc hÕt lµ do nh÷ng cè g¾ng nç lùc tõ hai phÝa ViÖt Nam vµ Singapore. §èi víi ViÖt Nam, ViÖt Nam nh×n thÊy ë Singapore mét n­íc nhá trong khu vùc cã xuÊt ph¸t ®iÓm t­¬ng ®ång, ®· v­¬n lªn thµnh mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Lµ mét n­íc ®i sau trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ, nh÷ng kinh nghiÖm cña Singapore trong ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nguån t­ liÖu quý b¸u cho ViÖt Nam tham kh¶o vµ ph¸t huy. 1. So s¸nh Cã thÓ nãi ngoµi mét sè ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ tù nhiªn (cïng n»m trong mét khu vùc ®Þa lý), vÒ xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ (cïng ®i lªn tõ nh÷ng nÒn kinh tÕ thuéc ®Þa bÞ thùc d©n ®« hé), ViÖt Nam vµ Singapore cã nh÷ng kh¸c biÖt râ nÐt trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ. Giµnh ®­îc ®éc lËp tõ n¨m 1959, sím h¬n rÊt nhiÒu so víi ViÖt Nam (1975), ®Õn n¨m 1965 Singapore ®· thùc sù æn ®Þnh ®­îc t×nh h×nh ®Êt n­íc ®Ó b¾t tay vµo x©y dùng kinh tÕ. Lµ mét ®Êt n­íc ®a s¾c th¸i v¨n ho¸, ngay tõ ®Çu chÝnh phñ Singapore ®· hÕt søc chñ ®éng më cña héi nhËp víi thÕ giíi theo ®Þnh h­íng nÒn kinh tÕ g¾n chÆt víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Mét ®Þnh h­íng hÕt søc thùc tÕ, n¨ng ®éng vµ cã phÇn thùc dông; lÊy yÕu tè thÞ tr­êng bªn ngoµi lµm nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng bªn trong mét c¸ch chñ ®éng. Trong khi ®ã ViÖt Nam sau chiÕn tranh ®· tù ®ãng cöa nç lùc hµn g¾n vÕt th­¬ng sau chiÕn tranh víi mét quan ®iÓm "tù lùc c¸nh sinh". ChÝnh ®iÒu kiÖn thiÕu thèn vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ víi diÖn tÝch quèc gia nhá bÐ, bï l¹i lµ mét vÞ trÝ lý t­ëng còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®­êng lèi cña Singapore: ph¸t triÓn liªn minh kinh tÕ, liªn kÕt víi c¸c b¹n hµng lín chiÕn l­îc ®ång thêi më réng hÕt th¶y c¸c mèi quan hÖ. Kinh tÕ Singapore phô thuéc nhiÒu vµo c¸c c«ng ty ®a quèc gia (MNC); vai trß cña nhµ n­íc chñ yÕu lµ ®iÒu tiÕt c¸c quan hÖ kinh tÕ vÜ m«, t¹o ®iÒu kiÖn cho t­ b¶n n­íc ngoµi vµ trong n­íc ph¸t triÓn. Trong khi ®ã, ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n qu¸ ®é míi b¾t ®Çu lµm quen víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th¸i ®é ®èi víi sù ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn thiÕu nhÊt qu¸n trong ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi chiÕn l­îc dµi h¹n còng nh­ trung vµ ng¾n h¹n; khuynh h­íng cña nÒn kinh tÕ cßn lÖ thuéc nhiÒu vµo c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc b¶o hé, kÐm hiÖu qu¶, cã tÝnh ®éc quyÒn trong khi thiÕu mét c¬ chÕ c¹nh tranh khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña khu vùc t­. H¬n n÷a, qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ Singapore diÔn ra trong hai giai ®o¹n kh¸c h¼n nhau cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi víi nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi riªng. Do ®ã, viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ nh÷ng b­íc ®i cô thÓ còng kh«ng thÓ lµ mét sù sao chÐp. Tuy vËy, Singapore lµ mét h×nh mÉu lý t­ëng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ cho nh÷ng quèc gia ë thÕ giíi thø ba nh­ ViÖt Nam; víi môc tiªu t¹o dùng mét m«i tr­êng thuËn lîi cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc cña ViÖt Nam, nh÷ng kinh nghiÖm cña Singapore vÉn lµ nh÷ng bµi häc ®¸ng gi¸ cña ng­êi ®i tr­íc. 2. Bµi häc kinh nghiÖm 2.1. Sím "më cöa" nÒn kinh tÕ, chñ ®éng thùc hiÖn héi nhËp Sau khi giµnh ®éc lËp, do ý thøc ®­îc mét c¸ch râ rµng t×nh tr¹ng ®Êt chËt ng­êi ®«ng, tµi nguyªn thiªn nhiªn - tiÒm n¨ng vËt chÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nghÌo nµn nªn Singapore ®· thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu ®Ó ®i lªn vµ ph¸t triÓn. B¸o c¸o cña Uû ban Kinh tÕ Singapore trong nh÷ng n¨m 1980 ®· x¸c ®Þnh nÒn kinh tÕ Singapore g¾n liÒn víi ngo¹i th­¬ng, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. XuÊt ph¸t tõ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp, Singapore cÇn mét l­îng vèn rÊt lín ®Ó ®æi míi c¬ cÊu vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. V× vËy, ngay tõ ®Çu hä ®· rÊt chó träng ®Õn nguån vèn bªn ngoµi, cô thÓ lµ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp. Singapore cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ ®Çu t­ qua rÊt nhiÒu h×nh thøc trong ®ã h×nh thøc liªn doanh ®­îc chó ý nhiÒu h¬n ®Ó t¹o nÒn t¶ng cho nÒn c«ng nghiÖp quèc gia. VÒ ®èi t¸c ®Çu t­, Singapore chñ tr­¬ng kh«ng ph©n biÖt ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng vÒ vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau; trong ®ã quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c ®èi t¸c cã "c«ng nghÖ nguån" (c«ng nghÖ cao) lµ Mü, NhËt b¶n... VÊn ®Ò h­íng ®Çu t­ còng ®­îc x¸c ®Þnh râ trong c¸c thêi kú: ban ®Çu do c¬ së kinh tÕ ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, Singapore chñ tr­¬ng thu hót FDI vµo ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng vµ nhanh t¹o ra s¶n phÈm xuÊt khÈu nh­ dÖt may, l¾p r¸p thiÕt bÞ ®iÖn...; cïng víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ c¸c ngµnh kü thuËt cao, h­íng thu hót ®Çu t­ tËp trung vµo nh÷ng ngµnh nh­ s¶n xuÊt hµng ®iÖn tö, m¸y vi tÝnh, läc dÇu... Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ­u tiªn cho nh÷ng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc mòi nhän cña nÒn kinh tÕ víi nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i hîp lý. Trong nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña thêi kú ®æi míi kinh tÕ, ViÖt Nam ®· chän chiÕn l­îc nghiªng nhiÒu h¬n vÒ phÝa m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu. M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ cæ ®iÓn tuy t¹o ra c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt ngµy nay, nh­ng ph¶i kÐo dµi hµng tr¨m n¨m nªn ®· kh«ng cßn ®­îc nªu ra lµm bµi häc n÷a. Trong khi ®ã c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu ®· kh«ng chØ duy tr× ®­îc tÝnh bÒn v÷ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ mµ cßn ®­îc coi nh­ sù "thÇn kú" víi nh÷ng thµnh tÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ biÕn ®æi x· héi hÕt søc ngo¹n môc. §iÓn h×nh trong sè c¸c nÒn kinh tÕ nh­ thÕ lµ Singapore vµ bµi häc vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña hä rÊt cã Ých cho ViÖt Nam trong giai ®o¹n héi nhËp kinh tÕ nµy. 2.2. ChÝnh s¸ch c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý Khi míi giµnh ®éc lËp, nÒn kinh tÕ do lÞch sö ®Ó l¹i cã c¬ cÊu thiªn vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ bu«n b¸n chuyÓn khÈu vµ dÞch vô t¸i xuÊt khÈu. §©y lµ ho¹t ®éng ®em l¹i phÇn lín nguån thu cho quèc gia. Víi nh÷ng ®Þnh h­íng chñ ®éng trong chÝnh s¸ch ®Çu t­, Singapore ®· ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l­îc c¬ cÊu ngµnh nh»m mét mÆt khai th¸c nh÷ng ngµnh truyÒn thèng ®Ó t¹o viÖc lµm vµ vèn tÝch luü, mÆt kh¸c h­íng tíi mét c¬ cÊu cã nh÷ng ngµnh sö dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi, mang l¹i thu nhËp cao vµ cã kh¶ n¨ng ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña toµn nÒn kinh tÕ. ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¬ cÊu nh­ vËy trong kho¶ng 20 n¨m ®· ®­a ®Õn kÕt qu¶ kh¶ quan: mét tû lÖ cao trong xuÊt khÈu trùc tiÕp ®· dÇn thay thÕ cho mËu dÞch qu¸ c¶nh, sù chñ ®éng trong ho¹t ®éng kinh tÕ t¨ng cao. ViÖt Nam cã thÓ t×m hiÓu bµi häc kinh nghiÖm nµy cho viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng cña m×nh nh»m c¶i thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë khu vùc n«ng th«n; tõng b­íc gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao tû träng ®ãng gãp cña khu vùc n«ng th«n trong nÒn kinh tÕ cho hîp lý víi tiÒm n¨ng cña khu vùc nµy. 2.3. ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng vµ th­¬ng m¹i XuÊt ph¸t tõ truyÒn thèng lµ trung t©m bu«n b¸n chuyÓn khÈu quèc tÕ vµ thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch thÞ tr­êng lµ mét bé phËn ®¸ng chó ý cña chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Singapore. Chñ tr­¬ng chung lµ gi÷ v÷ng thÞ tr­êng vµ tËn dông mäi c¬ héi ®Ó më réng thÞ tr­êng; vµ ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn kÕt hîp sù trî gióp, n©ng ®ì cña chÝnh phñ víi n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô Singapore. Trong chiÕn l­îc thÞ tr­êng, Singapore ®Æc biÖt chó ý viÖc ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng cïng víi ph¸t triÓn nh÷ng thÞ tr­êng quan träng cã ­u thÕ vÒ ®Þa lý, dung l­îng nh­ ASEAN, Mü, EU... Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, Singapore ph¶i nhËp khÈu hÇu hÕt c¸c nguyªn nhiªn liÖu phôc vô cho ®êi sèng vµ s¶n xuÊt (kÓ c¶ n­íc ngät ph¶i nhËp tõ Malaysia); chÝnh phñ lu«n chñ tr­¬ng tù do ho¸ th­¬ng m¹i, më cöa thÞ tr­êng. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chÝnh s¸ch b¹n hµng cña Singapore lµ më réng hÕt th¶y c¸c mèi quan hÖ. Singapore cã quan hÖ ngo¹i giao víi 152 quèc gia, tæ chøc quèc tÕ, cã ch©n trong c¸c tæ chøc quèc tÕ lín UN, APEC, ASEAN, WTO, NAM... vµ ®· ký HiÖp ®Þnh §¶m b¶o ®Çu t­ víi 22 n­íc vµ Tr¸nh ®¸nh ThuÕ hai lÇn víi 38 n­íc/ khu vùc/ l·nh thæ. Nh­ vËy Singapore ®· cã ®­îc thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu réng lín ®a d¹ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Cïng víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ tr­íc ¶nh h­ëng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, ViÖt Nam còng ®ang nç lùc t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ liªn kÕt kinh tÕ. Singapore ®· ñng hé ViÖt Nam trong viÖc ViÖt Nam gia nhËp ASEAN; vµ ViÖt Nam cã thÓ hy väng vµo sù gióp ®ì cña Singapore trong qu¸ tr×nh vËn ®éng gia nhËp WTO - tæ chøc th­¬ng m¹i lín nhÊt toµn cÇu. 2.4. ChÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ Thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, nh»m hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp ë c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa lÉn thÞ tr­êng quèc tÕ, ngay tõ ®Çu khoa häc c«ng nghÖ ®· ®­îc chÝnh phñ Singapore rÊt quan t©m. ChÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ cña Singapore tËp trung chó ý ®Õn viÖc x©y dùng n¨ng lùc kü thuËt - c«ng nghÖ ®Ó cã thÓ dÉn ®Çu trong nhiÒu lÜnh vùc kü thuËt cao. Theo ®uæi chÝnh s¸ch ®ã Singapore ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch kh¸ t¸o b¹o, cã thÓ kÓ nh­: - C¸c khuyÕn khÝch liªn quan ®Õn thuÕ: viÖc nhËp khÈu b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ, b¶n quyÒn, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu; gi¶m hai lÇn thuÕ cho nh÷ng phô phÝ R & D cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia cã lËp c¬ së nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña hä ë Singapore. - Nhµ n­íc cã sù hç trî vÒ nhiÒu mÆt cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty trong viÖc nghiªn cøu, triÓn khai vµ øng dông c«ng nghÖ, kü thuËt míi. Ch¼ng h¹n ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp cã th«ng tin t­¬ng ®èi chuÈn x¸c trªn thÞ tr­êng c«ng nghÖ quèc tÕ (®©y lµ thÞ tr­êng lu«n thiÕu hôt th«ng tin), chÝnh phñ Singapore ®· thiÕt lËp mét hÖ thèng c¸c c¬ quan ®¹i diÖn xóc tiÕn ®Çu t­ vµ ®æi míi c«ng nghÖ t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn. C¸c c¬ quan ®¹i diÖn trùc tiÕp b¾t mèi, sµng läc c¸c nhµ ®Çu t­ vµ lµm dÞch vô cho c¸c dù ¸n kinh doanh quèc tÕ cña Singapore t¹i n­íc ngoµi. Ngoµi ra, nhµ n­íc cßn lËp c¸c ®iÓm chuyªn ngµnh xóc tiÕn mua s¾m thiÕt bÞ, m¸y mãc phôc vô cho viÖc ®æi míi kü thuËt cña c¸c ngµnh mòi nhän trong nÒn kinh tÕ. - Thµnh lËp c¸c c«ng viªn khoa häc, c¸c trung t©m nghiªn cøu ®Ó huy ®éng mäi nguån lùc cho sù nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt, c«ng nghÖ cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶. Gièng m« h×nh ë nhiÒu n­íc ph¸t triÓn, tõ ®©y c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu, triÓn khai ®· ®­îc thùc hiÖn bëi sù kÕt hîp nç lùc cña nhµ n­íc, cña c¸c c«ng ty (trong n­íc vµ quèc tÕ) vµ cña c¸c viÖn nghiªn cøu còng nh­ c¸c tr­êng ®¹i häc ë Singapore. §Æc biÖt c¸c trung t©m nµy ®· thu hót nhiÒu c«ng ty lín quèc tÕ më mang ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ triÓn khai. Ch¼ng h¹n IBM ®· ®Çu t­ 30 triÖu USD trong vßng 5 n¨m ®Ó thµnh lËp mét trung t©m thiÕt kÕ "chip" ®iÖn tö ë Singapore. C«ng ty Hwelett-Packard t¨ng gÊp ®«i chi phÝ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn trong n¨m 2000. C«ng ty Sunmicrosystem cã kÕ ho¹ch trî gióp chÝnh phñ thùc thi kÕ ho¹ch biÕn Singapore thµnh trung t©m th­¬ng m¹i ®iÖn tö khu vùc. Ngoµi ra Singapore cßn ký tháa thuËn víi mét sè trung t©m ®µo t¹o qu¶n lý cña Ph¸p cña Mü ®Ó më mang c¸c chi nh¸nh ®µo t¹o ë Singapore Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång, LÞch sö Singapore 1965-2000, NXB TrÎ T6/2001 . - Cã sù ®Þnh h­íng cña chÝnh phñ nh»m tËp trung nguån lùc vµo nh÷ng ngµnh nghÒ mòi nhän vµ cã triÓn väng trong t­¬ng lai nh­ kü thuËt sinh häc, d­îc phÈm, thiÕt bÞ y tÕ vµ thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i... ViÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nh­ kÕt cÊu vËt chÊt h¹ tÇng, cã chiÕn l­îc khai th¸c tiÒm n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia... còng lµ nh÷ng yÕu tè thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt vµo Singapore. Thùc tÕ cho thÊy viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ cña Singapore trong thêi gian qua ®· ®em l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ rÊt to lín, gióp nÒn kinh tÕ Singapore ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tiÕn bé vµ hiÖn ®¹i. 2.5. ChÝnh s¸ch ®µo t¹o nh©n lùc Singapore cã ®éi ngò lao ®éng tay nghÒ cao, hiÓu biÕt kinh doanh, th­¬ng m¹i biÕt vµ sö dông th«ng th¹o song ng÷ (tiÕng Anh vµ tiÕng Hoa, Malay, Tamil) nh­ng ph¶i kÓ ®Õn tr×nh ®é tay nghÒ, n¨ng suÊt vµ kû luËt lao ®éng cao, s½n sµng ®¸p øng mäi nhu cÇu cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Singapore ®­îc xÕp h¹ng lµ n­íc cã nguån lao ®éng tèt nhÊt thÕ giíi n¨m 1997 do BERI xÕp h¹ng. Cã ®­îc ®iÒu ®ã lµ do chÝnh phñ sím nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña mét lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi mét ®Êt n­íc nghÌo tµi nguyªn thiªn nhiªn nh­ Singapore th× nh©n tµi lµ mét yÕu tè rÊt quan träng. ChÝnh phñ Singapore hîp t¸c víi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia bá vèn lËp ch­¬ng tr×nh hçn hîp ®µo t¹o c¸n bé vµ nh©n viªn chuyªn m«n, hoÆc göi ng­êi ra n­íc ngoµi häc kü thuËt hiÖn ®¹i. Cïng víi viÖc ®Çu t­ m¹nh mÏ vµo nÒn gi¸o dôc Singapore còng rÊt chó ý ®Õn viÖc thu hót nh©n tµi tõ bªn ngoµi ®Ó bï ®¾p cho lùc l­îng lao ®éng nhá bÐ cña m×nh (Singapore chØ cã h¬n 3 triÖu d©n). Vµo n¨m 1980, Singapore thµnh lËp hai uû ban, mét cã nhiÖm vô gióp nh­ng nhµ doanh nghiÖp, gi¸o s­, nghÖ sÜ vµ nh÷ng c«ng nh©n cã tay nghÒ cao tõ n­íc ngoµi ®Õn lµm ®óng nghÒ vµ mét kÕt hîp hä thµnh x· héi. Mét ®éi ngò nh©n viªn ®· gÆp c¸c sinh viªn ch©u ¸ cã triÓn väng ë c¸c tr­êng ®¹i häc ®Ó thu hót hä vÒ lµm viÖc ë Singapore. ViÖc t×m kiÕm nh©n tµi trªn toµn cÇu cã hÖ thèng nµy ®· thu hót ®­îc vµi tr¨m sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc mçi n¨m. Singapore cßn ®­a ra vµi tr¨m häc bæng cho c¸c sinh viªn giái ®Õn tõ Trung Quèc, Ên §é vµ c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc; nh÷ng ng­êi nµy khi trë vÒ vÉn cã thÓ h÷u Ých cho c¸c c«ng ty cña Singapore ë n­íc ngoµi. ViÖn Sinh häc TÕ bµo (TMCB) ®· thu hót ®­îc 200 nhµ khoa häc quèc tÕ ®Õn nghiªn cøu vµ lµm viÖc trong ®ã h¬n 100 ng­êi cã b»ng tiÕn sÜ vµ 60 kü thuËt viªn gióp viÖc ®­îc chÝnh phñ vµ t­ nh©n tµi trî Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång, lÞch sö Singapore 1965-2000, NXB trÎ T6/2001 . Ngoµi ra, lùc l­îng lao ®éng ë Singapore ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ cã kû luËt bëi NTUC (§¹i héi NghiÖp ®oµn toµn quèc) vµ ®iÒu nµy cho phÐp gi÷a chÝnh phñ vµ ng­êi lao ®éng cã mét mèi quan hÖ gÇn gòi vµ chÆt chÏ. Sù phèi hîp gi÷a ba lùc l­îng: giíi chñ, chÝnh phñ vµ c«ng ®oµn lµ lîi thÕ c¹nh tranh ®éc ®¸o cña Singapore trong h¬n ba thËp kû qua. 2.6. ChÝnh s¸ch c¹nh tranh NhÊt qu¸n trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng "më" vµ thùc hiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Singapore còng chñ tr­¬ng thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch c¹nh tranh theo c¸ch thøc riªng cña m×nh. Phèi hîp cïng c¸c chÝnh s¸ch kh¸c, chÝnh phñ Singapore ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m t¹o mét m«i tr­êng c¹nh tranh s«i ®éng, t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ bªn ngoµi vµ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. ViÖc h¹n chÕ ph¹m vi lÜnh vùc ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty quèc tÕ ë Singapore hÇu nh­ kh«ng tån t¹i; h¬n thÕ n÷a trong mét ngµnh Singapore cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty n­íc ngoµi kh«ng ph¶i ë mét n­íc mµ cho c¸c c«ng ty cña c¸c n­íc kh¸c nhau bá vèn ®Çu t­. Víi mét m«i tr­êng c¹nh tranh s«i ®éng nh­ vËy, c¸c c«ng ty quèc tÕ buéc ph¶i ®­a vµo Singapore nh÷ng kü thuËt hiÖn ®¹i, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn. Nhê ®ã mµ c¸c s¶n phÈm ®­îc t¹o ra ë Singapore kh«ng chØ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa mµ cßn cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Vµo n¨m 1999 theo ®¸nh gi¸ cña DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi, Singapore ®­îc xÕp thø 1 tr­íc c¶ Mü, Hongkong, §µi loan vÒ søc c¹nh tranh. M«i tr­êng c¹nh tranh s«i ®éng, tuy nhiªn chÝnh phñ còng cã nh÷ng trî gióp nhÊt ®Þnh ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp néi ®Þa, nh»m chñ ®éng h¬n trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ cña lÜnh vùc kinh doanh hµng h¶i. ChÝnh phñ Singapore lu«n theo ®uæi chÝnh s¸ch "c¹nh tranh ®Ó ngá" ®Ó tù do kinh doanh hµng h¶i, nh­ng lÜnh vùc c¶ng biÓn vµ dÞch vô hµng h¶i th× l¹i giµnh ®éc quyÓn hoµn toµn vÒ Singapore. N¨m 1985, Singapore thµnh lËp HiÖp héi hµng h¶i quèc gia, chñ yÕu ®Ó s¸t nhËp 5 héi: chñ tÇu quèc gia, chñ tÇu t­ nh©n, héi hµng h¶i, héi tÇu kÐo vµ sµ lan, héi ®Þa lý vµ m«i giíi thµnh nh÷ng nhãm mang cê Singapore ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ néi ®Þa TS NguyÔn ThÞ HiÒn, Héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña mét sè n­íc ASEAN, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2002 . Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Singapore giai ®o¹n 1995-2001 I. VÞ trÝ cña nÒn kinh tÕ Singapore 1. VÞ trÝ cña kinh tÕ Singapore trong kinh tÕ thÕ giíi vµ ASEAN Ba thËp kØ võa qua, Singapore ®· næi lªn nh­ mét vïng kinh tÕ n¨ng ®éng vµ lµ mét mÉu mùc cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Tõ mét nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ vµo gi÷a thËp kû 60, chÝnh phñ Singapore ®· nç lùc biÕn Singapore trë thµnh "mét quèc gia ®éc lËp cã kh¶ n¨ng liªn kÕt mËu dÞch vµ ®Çu t­ víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu vµ lµ mét trung t©m ph©n phèi hµng ho¸, dÞch vô vµ th«ng tin thµnh c«ng trong khu vùc" Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång, lÞch sö Singapore 1965-2000, NXB trÎ T6/2001 . Kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo th­¬ng m¹i vµ dÞch vô, theo b¸o c¸o cña WTO, n¨m 1997, Singapore lµ n­íc cã kim ng¹ch th­¬ng m¹i ®øng thø 13 trªn thÕ giíi. Theo thèng kª cña TDB - Singapore Trade Development Board - Côc Ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i Singapore, kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña Singapore gÊp 3 lÇn GDP vµ b»ng 4/5 kim ng¹ch th­¬ng m¹i cña Trung Quèc. N¨m 2001, vÞ trÝ nµy cã gi¶m xuèng song Singapore vÉn n»m trong tèp ®Çu cña thÕ giíi vÒ kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng. B¶ng 2.1: Th­¬ng m¹i hµng ho¸ thÕ giíi n¨m 2001: C¸c n­íc xuÊt, nhËp khÈu chÝnh (®¬n vÞ: tû USD vµ %) Thø h¹ng N­íc xuÊt khÈu Gi¸ trÞ kim ng¹ch Tû tr._.h¸c. Thªm n÷a, t¸c dông thóc ®Èy xuÊt khÈu cña Quü hç trî ph¸t triÓn vµ hç trî xuÊt khÈu cßn rÊt h¹n chÕ. Quü hç trî ph¸t triÓn chØ tËp trung cung cÊp tÝn dông cho mét sè ngµnh, cßn c¸c h×nh thøc b¶o l·nh vµ hç trî l·i suÊt sau ®Çu t­ ch­a triÓn khai ®­îc. Quü hç trî xuÊt khÈu cã quy m« qu¸ nhá bÐ, nguån thu Ýt, theo thèng kª møc vèn cña quü hç trî xuÊt khÈu chØ ®¸p øng kho¶ng 26% nhu cÇu. ChÝnh s¸ch t¸c dông hç trî xuÊt khÈu cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò, chñ yÕu lµ nî qu¸ h¹n qu¸ cao, c¬ chÕ cho vay ­u ®·i dÉn ®Õn t×nh tr¹ng sö dông vèn cho vay kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng cÇn còng vay. VÒ c¬ b¶n, hÇu hÕt c¸c biÖn ph¸p hç trî xuÊt khÈu truyÒn thèng ®Òu ®· ®­îc ®em ra sö dông, tuy nhiªn h×nh thøc sö dông cßn qu¸ manh món, quy m« nhá hÑp nªn ch­a ph¸t huy hÕt t¸c dông. V× vËy trong thêi gian tíi, cÇn tËp trung më réng gi¶i ph¸p tµi chÝnh thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch hiÖn hµnh, ®ång thêi c¾t gi¶m hç trî ®Çu ra, t¨ng c­êng tù lùc cho ®Çu vµo, cô thÓ lµ: ChÝnh s¸ch ®Çu t­ thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé míi cã thÓ ph¸t huy hÕt t¸c dông. Chóng ta kh«ng nªn chØ chó träng vµo ®Çu t­ cho s¶n xuÊt mµ cÇn ph¶i ®Çu t­ ®ång bé vµo toµn bé d©y truyÒn tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô. Bªn c¹nh viÖc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu lín, còng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i am hiÓu thÞ tr­êng, cã nhiÒu b¹n hµng. Qua kªnh cÊp vèn ®Çu t­ vµ tÝn dông ®Çu t­, nhµ n­íc nªn dµnh nguån vèn thÝch ®¸ng ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu mòi nhän theo ®óng h­íng ph¸t triÓn cña n­íc nhËp khÈu. HiÖn nay kinh tÕ Singapore ®· ®¹t tr×nh ®é c«ng nghiÖp ho¸ cao, Singapore tËp trung nhËp khÈu vµo mét nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp lµ chÝnh ®Ó gia c«ng phôc vô cho ho¹t ®éng t¸i xuÊt khÈu. Do ®ã ph¶i chó träng ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi cã søc c¹nh tranh cao h¬n. ChÝnh s¸ch thuÕ cÇn ph¶i tiÕp tôc më réng nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ gi¸n thu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh cña hµng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng ViÖt Nam so víi c¸c n­íc kh¸c, tiÕn tíi lo¹i trõ toµn bé thuÕ gi¸n thu ®èi víi hµng xuÊt khÈu. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn, nhµ n­íc ph¶i gi¶m tèi ®a c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÞu thuÕ, chØ ¸p dông thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi nguyªn liÖu th«, ch­a qua chÕ biÕn. VÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông hç trî xuÊt khÈu, môc tiªu ®Æt ra lµ ph¶i t¹o ra mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®ång bé vÒ ph­¬ng diÖn tÝn dông ®èi víi toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn gia c«ng, kinh doanh hµng xuÊt khÈu. CÇn ph¶i xo¸ bá ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong tÝn dông vµ ­u ®·i xuÊt khÈu, chØ ph©n biÖt theo ngµnh hµng vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc trong tõng thêi kú. CÇn sím triÓn khai h×nh thøc cho thuª tµi chÝnh nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu hôt vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn nay. 1.3. Mét sè biÖn ph¸p thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i 1.3.1. §Èy m¹nh sù ra ®êi cña c¸c sµn giao dÞch hµng ho¸ Trong thêi gian chê ®îi ®Ó cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn thµnh lËp thÞ tr­êng hµng ho¸ giao sau, cã thÓ xem xÐt h×nh thµnh ngay mét sè sµn giao dÞch hµng ho¸ ®Ó gióp n«ng d©n vµ doanh nghiÖp cã ®­îc sù ®¶m b¶o ch¾c ch¾n h¬n vÒ gi¸ c¶ vµ c¬ héi tiªu thô hµng ho¸ trong t­¬ng lai gÇn. Thuû s¶n vµ h¹t ®iÒu ®· ®i ®Çu trong lÜnh vùc nµy th«ng qua viÖc thµnh lËp Trung t©m Giao dÞch thuû s¶n CÇn Giê vµ m¹ng giao dÞch h¹t ®iÒu. C¸c ngµnh hµng kh¸c, ®Æc biÖt lµ g¹o, chÌ vµ cµ phª cã thÓ tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c sµn giao dÞch nµy ®Ó thiÕt lËp sµn giao dÞch riªng m×nh, gãp phÇn gi¶m thiÓu rñi ro cña thÞ tr­êng hµng ho¸ giao ngay. 1.3.2. §Èy m¹nh c¸c ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i HÖ thèng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®­îc c¸c n­íc ASEAN ®Æc biÖt coi träng ph¸t triÓn. ë Singapore, Côc Ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i thuéc Bé Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cao nhÊt vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Ngoµi ra, c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ, Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ng­êi Hoa, Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ng­êi Malaysia, Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ng­êi Ên §é... ®Òu tiÕn hµnh c«ng viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i. C¸c C¬ quan Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i b¸n th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp víi gi¸ rÎ, chØ b»ng 30 - 50% chi phÝ (Singapore cho r»ng cÇn b¸n th«ng tin v× ph¶i mÊt tiÒn mua th× doanh nghiÖp míi quý träng th«ng tin, nh­ng ph¶i b¸n "lç" v× doanh nghiÖp - nhÊt lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt cÇn th«ng tin ®Ó ®iÒu chØnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt). HiÖn nay, t¹i ViÖt Nam, c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· h×nh thµnh theo mét hÖ thèng hoµn chØnh gåm: Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i, c¸c Trung t©m Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i, Phßng Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i thuéc c¸c Së Th­¬ng m¹i tØnh thµnh phè, c¸c trung t©m th«ng tin kinh tÕ cÊp bé ngµnh; c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ nh­ VCCI, c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ, c¸c c©u l¹c bé doanh nghiÖp... Tuy thÕ, hÖ thèng xóc tiÕn th­¬ng m¹i vÉn cßn manh món, thiÕu sù nèi kÕt thµnh hÖ thèng nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ch­a cao. §éi ngò c¸n bé chuyªn tr¸ch phÇn lín ch­a ®­îc ®µo t¹o kü l­ìng. C¬ së h¹ tÇng cÇn ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ vµ x©y dùng thªm. PhÇn lín c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam hiÖn nay vÉn phô thuéc qu¸ møc vµo ng­êi mua n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®Ó h­íng dÉn hä ph¸t triÓn xuÊt khÈu. Nh­ vËy sÏ cã nh÷ng h¹n chÕ trong kiÓm so¸t lîi nhuËn, hiÓu biÕt vÒ nhu cÇu xuÊt khÈu vµ c¶ c¬ héi t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng. Muèn ph¸t triÓn th­¬ng m¹i hiÖu qu¶, kh«ng thÓ phô thuéc vµo c¸c biÖn ph¸p can thiÖp t×nh huèng vµ t¹m thêi cña c¸c tæ chøc hç trî th­¬ng m¹i (phÇn lín lµ hç trî b¸n hµng ra n­íc ngoµi). CÇn ph¶i cã nh÷ng cè g¾ng chiÕn l­îc toµn diÖn h¬n, cã tæ chøc vµ ®­îc ®iÒu phèi nhÞp nhµng ®Ó tËp trung nguån lùc cña c¸c nhµ xuÊt khÈu vµ c¸c tæ chøc hç trî th­¬ng m¹i vµo mét môc tiªu chung. Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc tæ chøc xoay quanh c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña ngµnh phï hîp víi c¸c thÞ tr­êng dù ®Þnh x©m nhËp. §Ó c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i hiÖu qu¶ h¬n, m¹ng l­íi ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ViÖt Nam cÇn ph¶i cã tÝnh c¹nh tranh vµ hîp t¸c. M¹ng l­íi nµy ph¶i lµ ng­êi phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu chø kh«ng ph¶i chñ nh©n cña hä. Sù h÷u Ých vµ hiÖu qu¶ cña m¹ng l­íi nµy ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng møc ®é mµ nã cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Mét tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ sù h÷u Ých vµ hiÖu qu¶ cña m¹ng l­íi ph¸t triÓn th­¬ng m¹i lµ c¨n cø vµo møc ®é hîp t¸c gi÷a c¸c tæ chøc hç trî th­¬ng m¹i nßng cèt vµ vÖ tinh ®Ó cã thÓ cung cÊp nhiÒu h¬n c¸c dÞch vô hç trî mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã nhu cÇu. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, chÝnh phñ ViÖt Nam vÉn ®ang nç lùc hç trî cho ho¹t ®éng nµy; cô thÓ ngµy 12/11/2002 Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh NguyÔn Sinh Hïng trong b¸o c¸o tr×nh bµy tr­íc Quèc héi vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn ng©n s¸ch nhµ n­íc 2002 dù kiÕn ng©n s¸ch nhµ n­íc 2003 vµ tæng quyÕt to¸n ng©n s¸ch 2001 ®· th«ng b¸o chÝnh phñ sÏ ®Çu t­ ®Ó x©y dùng 3 trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi, ®ång thêi t¨ng møc hç trî c¸c doanh nghiÖp xóc tiÕn th­¬ng m¹i. 2. ChÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ Vai trß cña FDI víi nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn cña chóng ta rÊt quan träng. MÆc dï hiÖn nay FDI míi chØ chiÕm 3 - 4% GDP cña ViÖt Nam, nh­ng xÐt trªn tæng sè vèn ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, FDI ®· ®ãng gãp tíi 25%, tøc l/4 gi¸ trÞ ®Çu t­; trong ®ã tÝnh tíi ngµy 31/12/2001 Singapore ®øng ®Çu trong sè c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi 244 dù ¸n cßn hiÖu lùc, tæng vèn ®Çu t­ h¬n 6,8 tû USD. Vèn FDI kh«ng chØ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc mµ c¸c doanh nghiÖp FDI cßn chiÕm tíi 23% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, gãp phÇn ®­a ViÖt Nam vµo nhãm 20 quèc gia thµnh c«ng dùa trªn møc t¨ng thÞ phÇn xuÊt khÈu. Thêi gian qua, chÝnh phñ ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p t¨ng c­êng c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. TiÕp theo viÖc ban hµnh LuËt söa ®æi, bæ sung LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 2000 cïng c¸c NghÞ ®Þnh, Th«ng t­ h­íng dÉn; n¨m 2001 chÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ quyÕt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi 5 n¨m tõ 2001 - 2005, ®Ò ra hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh ®Þnh h­íng ®Ó t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. Theo ®ã, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh ®· vµ ®ang x©y dùng triÓn khai nhiÒu ®Ò ¸n quan träng nh­: ®Ò ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp cã vèn FDI, ®Ò ¸n ph©n cÊp qu¶n lý ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Ò ¸n söa ®æi NghÞ ®Þnh 36 N§ - CP; chuÈn bÞ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi thêi kú 2001 - 2005; tiÕn hµnh rµ so¸t ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó cã hç trî cÇn thiÕt, rµ so¸t c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, c¸c giÊy phÐp ®Çu t­ ®Ó kiÕn nghÞ b·i bá c¸c quy ®Þnh kh«ng hîp lý. Theo B¸o c¸o §Çu t­ ThÕ giíi n¨m 2002 cña UNCTAD, ViÖt Nam ®­îc xÕp thø 20/140 nÒn kinh tÕ cã møc thùc hiÖn vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi so víi GDP tèt nhÊt thÕ giíi, t¨ng kh¸ nhiÒu so víi xÕp h¹ng 53/120 n­íc c¸ch ®©y 10 n¨m vµ cao h¬n Th¸i Lan, PhÇn Lan... Tû träng thùc hiÖn FDI/GDP cña ViÖt Nam cao h¬n nhiÒu møc trung b×nh cña thÕ giíi. Tuy vËy, chØ sè thu hót FDI cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn rÊt khiªm tèn, xÕp thø 71/140 n­íc (so víi 10 n¨m tr­íc ®©y lµ 115/140 n­íc). C¸c chØ sè tiÒm n¨ng ®­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c yÕu tè nh­: tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP, GDP/ng­êi, tû träng hµng xuÊt khÈu trong GDP, tû lÖ m¸y ®iÖn tho¹i... cña ViÖt Nam ®Òu thÊp h¬n c¸c n­íc trong khu vùc. §©y cã thÓ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn nguån vèn FDI vµo ViÖt Nam mÆc dï t¨ng nh­ng vÉn ®ang ch¶y mét c¸ch kh¸ dÌ dÆt. §Ó thu hót ®Çu t­ h¬n n÷a, ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, cè g¾ng t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn sau: 2.1. Sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, nh÷ng bÊt æn vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ lµm cho dßng vèn nµy bÞ ch÷ng l¹i, thu hÑp, t×m ®Õn nh÷ng n¬i ®Çu t­ míi an toµn hÊp dÉn h¬n. §iÒu kiÖn nµy kh«ng chØ bao gåm c¸c yªu cÇu vÒ duy tr× sù æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ trËt tù chÝnh trÞ - x· héi cÇn thiÕt cho sù vËn hµnh b×nh th­êng cña ®Êt n­íc, sù hoµn chØnh h÷u hiÖu vµ tÝnh cã thÓ dù b¸o ®­îc cña hÖ thèng ph¸p luËt ®Çu t­ theo xu h­íng ngµy cµng tiÕp cËn tiªu chuÈn vµ th«ng lÖ quèc tÕ; mµ hÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc së t¹i ph¶i ®¶m b¶o sù an toµn vÒ vèn vµ cuéc sèng c¸ nh©n cho c¸c nhµ ®Çu t­, m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, viÖc di chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc dÔ dµng thuËn lîi. Néi dung cña hÖ thèng ph¸p luËt cµng ®ång bé, chÆt chÏ, tiªn tiÕn, nh­ng cëi më vµ phï hîp víi luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ th× kh¶ n¨ng thu hót FDI cµng cao. Singapore lµ mét trong nh÷ng n­íc cã m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh vµ hÖ thèng luËt ph¸p hoµn thiÖn, viÖc t×m mét thÞ tr­êng cã tÝnh æn ®Þnh lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore. 2.2. Sù mÒm dÎo, hÊp dÉn cña hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cÇn th«ng tho¸ng theo h­íng tù do ho¸ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng xuÊt nhËp khÈu c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn liÖu s¶n xuÊt còng nh­ c¸c s¶n phÈm; tøc lµ b¶o ®¶m sù thuËn lîi, kÕt nèi liªn tôc c¸c c«ng ®o¹n ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c nhµ ®Çu t­. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò chèng l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. ChÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû gi¸ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn dßng ch¶y cña FDI víi t­ c¸ch lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ ®Çu t­ vµ møc lîi nhuËn thu ®­îc t¹i mét thÞ tr­êng x¸c ®Þnh. Dßng vèn ®Çu t­ dµi h¹n, nhÊt lµ FDI ®æ vµo mét n­íc th­êng tû lÖ thuËn víi sù gia t¨ng lßng tin cña c¸c chñ ®Çu t­, ®ång thêi l¹i tû lÖ nghÞch víi ®é chªnh lÖch l·i suÊt trong - ngoµi n­íc. NÕu ®é chªnh lÖch l·i suÊt ®ã cµng cao, t­ b¶n n­íc ngoµi cµng ­a ®Çu t­ theo kiÓu cho vay ng¾n h¹n, Ýt chÞu rñi ro vµ h­ëng l·i ngay trªn chØ sè chªnh lÖch l·i suÊt ®ã. H¬n n÷a, khi møc l·i suÊt trong n­íc cao h¬n møc l·i suÊt quèc tÕ, th× søc hót víi dßng vèn ch¶y vµo cµng m¹nh. Tuy nhiªn, ®ång nghÜa víi møc l·i suÊt cao lµ chi phÝ trong ®Çu t­ cao, lµm gi¶m ®i lîi nhuËn cña c¸c nhµ ®Çu t­. Mét tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t, phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë tõng giai ®o¹n th× kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn tõ xuÊt khÈu cµng lín, søc hÊp dÉn víi vèn n­íc ngoµi cµng lín. Mét n­íc cã møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cao sÏ lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t­ v× kh¶ n¨ng tr¶ nî cña n­íc ®ã ®­îc ®¶m b¶o h¬n, ®é m¹o hiÓm trong ®Çu t­ sÏ gi¶m xuèng. C¸c møc ­u ®·i tµi chÝnh - tiÒn tÖ dµnh cho vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tr­íc hÕt ph¶i b¶o ®¶m cho c¸c chñ ®Çu t­ t×m kiÕm ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt trong ®iÒu kiÖn kinh doanh chung cña khu vùc, cña mçi n­íc vµ vµo nh÷ng n¬i mµ chÝnh phñ muèn khuyÕn khÝch ®Çu t­. Nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ chiÕm vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu trong sè c¸c ­u ®·i tµi chÝnh dµnh cho ®Çu t­ n­íc ngoµi. Møc ­u ®·i thuÕ cao h¬n lu«n ®­îc dµnh cho c¸c dù ¸n cã tû lÖ vèn n­íc ngoµi cao, quy m« lín, dµi h¹n, h­íng vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, sö dông nhiÒu nguyªn vËt liÖu vµ lao ®éng trong n­íc, t¸i ®Çu t­ lîi nhuËn vµ cã møc ®é "néi ®Þa ho¸" s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ cao h¬n. HÖ thèng thuÕ thi hµnh sÏ cµng hiÖu qu¶ nÕu cµng râ rµng, ®¬n gi¶n, dÔ ¸p dông vµ møc thuÕ kh«ng ®­îc qu¸ cao (so víi l·i suÊt, lîi nhuËn b×nh qu©n, so víi møc thuÕ chung cña khu vùc vµ quèc tÕ...). C¸c thñ tôc thuÕ, còng nh­ c¸c thñ tôc qu¶n lý ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c, ph¶i ®­îc tinh gi¶n hîp lý, tr¸nh vßng vÌo nhiÒu kh©u trung gian, ph¶i c«ng khai vµ thuËn lîi cho ®èi t­îng chÞu qu¶n lý vµ nép thuÕ. Tù do ho¸ ®Çu t­ cµng cao cµng thu hót ®­îc nhiÒu vèn n­íc ngoµi. Sù hç trî tÝn dông (ë nhiÒu n­íc chÝnh phñ ®· lËp ra c¸c Quü hç trî ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó hç trî cho c¸c nhµ ®Çu t­, nhÊt lµ cho nh÷ng dù ¸n thuéc diÖn khuyÕn khÝch ®Çu t­), cïng víi c¸c dÞch vô tµi chÝnh, b¶o l·nh cña chÝnh phñ, cña c¸c c¬ quan tÝn dông xuÊt khÈu vµ cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®a ph­¬ng nh­ WB ®·, ®ang vµ sÏ ®ãng vai trß to lín lµm t¨ng dßng vèn n­íc ngoµi, nhÊt lµ FDI t­ nh©n ch¶y vµo, nhÊt lµ trong lÜnh vùc h¹ tÇng. Nh­ vËy, mét khi c¸c rñi ro gi¶m xuèng, tû lÖ lîi nhuËn t¨ng lªn, th× c¸c luång vèn n­íc ngoµi sÏ ®æ vµo nhiÒu vµ æn ®Þnh. Ng­îc l¹i t­ b¶n n­íc ngoµi sÏ thËn träng h¬n, thËm chÝ bá ch¹y nÕu n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ cã "®é tin cËy thÊp vÒ tÝn dông" - mét chØ sè tæng hîp cña c¸c yÕu tè nh­: rñi ro chÝnh trÞ cao, ph¸t triÓn kinh tÕ chËm, xuÊt khÈu kÐm, nî cao vµ bÊt æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Khi ®ã, dï cã nh÷ng ­u ®·i tµi chÝnh rÊt cao ®­îc ®­a ra còng khã hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore vèn n¨ng ®éng, thËn träng, lu«n mong muèn vµ th­êng cã nhiÒu c¬ héi lùa chän thÞ tr­êng ®Çu t­ nh­ ý trªn toµn thÕ giíi. 2.3. Sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng Sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña mét quèc gia vµ mét ®Þa ph­¬ng tiÕp nhËn FDI lu«n lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt hµng ®Çu ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ cã thÓ nhanh chãng th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh vµ triÓn khai c¸c dù ¸n ®· cam kÕt. Mét tæng thÓ h¹ tÇng ph¸t triÓn ph¶i bao gåm mét hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ®ång bé vµ hiÖn ®¹i víi c¸c cÇu, c¶ng, ®­êng x¸, kho b·i vµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®ñ søc bao phñ quèc gia vµ ®ñ tÇm ho¹t ®éng quèc tÕ; mét hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c viÔn th«ng hiÖn ®¹i; hÖ thèng ®iÖn n­íc dåi dµo vµ ph©n bæ tiÖn lîi cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ ®êi sèng vµ mét hÖ thèng m¹ng l­íi cung cÊp c¸c lo¹i dÞch vô kh¸c (y tÕ, gi¸o dôc, gi¶i trÝ, c¸c dÞch vô h¶i quan, tµi chÝnh, qu¶ng c¸o, kü thuËt...) ph¸t triÓn réng kh¾p vµ cã chÊt l­îng cao. Tãm l¹i, hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ®ã ph¶i gióp cho c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi tiÖn nghi vµ sù tho¶i m¸i dÔ chÞu nh­ ë nhµ hä, vµ gióp hä gi¶m ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vÒ giao th«ng vËn t¶i, trong khi kh«ng hÒ bÞ c¶n trë trong viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c quan hÖ lµm ¨n b×nh th­êng víi c¸c ®èi t¸c cña hä trong c¶ n­íc, còng nh­ kh¾p toµn cÇu. Trong c¸c ®iÒu kiÖn vµ chÝnh s¸ch h¹ tÇng phôc vô FDI, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai vµ bÊt ®éng s¶n cã søc chi phèi m¹nh mÏ ®Õn c¸c luång FDI ®æ vµo ViÖt Nam; nÕu gi¶i quyÕt ®­îc æn tho¶ nh÷ng v­íng m¾c cña lÜnh vùc nµy, cô thÓ lµ viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng cho c¸c dù ¸n th× c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ cµng më réng hÇu bao ®Çu t­ lín vµ l©u dµi h¬n n÷a. ViÖc ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kh«ng chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó t¨ng sù hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ mµ ®ã cßn lµ c¬ héi ®Ó chóng ta cã thÓ vµ cã kh¶ n¨ng thu lîi ®Çy ®ñ h¬n tõ dßng vèn n­íc ngoµi ®· thu hót ®­îc (th«ng qua thu nhËp tõ dÞch vô vËn t¶i, th­¬ng m¹i, tµi chÝnh, t­ vÊn th«ng tin phôc vô c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®ang vµ sÏ triÓn khai). 2.4. Sù ph¸t triÓn cña ®éi ngò lao ®éng, cña tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ vµ hÖ thèng doanh nghiÖp trong n­íc §éi ngò nh©n lùc cã kü thuËt cao lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hµng ®Çu ®Ó mét n­íc trë nªn hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. ViÖc thiÕu c¸c nh©n lùc kü thuËt lµnh nghÒ, c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý cao cÊp, c¸c nhµ doanh nghiÖp tµi ba cïng víi sù l¹c hËu vÒ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ trong n­íc sÏ khã lßng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña nhµ ®Çu t­ ®Ó triÓn khai c¸c dù ¸n cña hä. ë ViÖt Nam lao ®éng gi¶n ®¬n d­ thõa qu¸ nhiÒu, trong khi ®ã l¹i thiÕu c¸c chuyªn viªn cã tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý cao. Do cung kh«ng ®ñ cÇu nªn tiÒn l­¬ng tr¶ rÊt cao lµm cho m«i tr­êng ®Çu t­ kÐm hÊp dÉn. Trong khi ®ã, Singapore næi tiÕng lµ n­íc cã lùc l­îng lao ®éng quy cñ vµo bËc nhÊt thÕ giíi. Nh÷ng bÊt cËp cña lao ®éng ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t­ cña nh÷ng nhµ ®Çu t­ Singapore. Mét hÖ thèng doanh nghiÖp trong n­íc ph¸t triÓn, ®ñ søc tiÕp thu c«ng nghÖ chuyÓn giao vµ lµ ®èi t¸c ngµy cµng b×nh ®¼ng víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ thu hót ®­îc nhiÒu h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n luång vèn n­íc ngoµi. HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp ®ã ph¶i bao gåm c¶ nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt lÉn dÞch vô ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, ngµnh nghÒ vµ thµnh th¹o c¸c nghiÖp vô kinh doanh quèc tÕ, ®ñ søc gi÷ ®­îc thÞ phÇn thÝch ®¸ng t¹i thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngµy cµng cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. M¹ng l­íi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô vÒ tµi chÝnh - ng©n hµng cã vai trß quan träng trong hÖ thèng ®ã, nh»m t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc huy ®éng vµ l­u chuyÓn vèn trong n­íc vµ quèc tÕ. 2.5. Sù ph¸t triÓn cña nÒn hµnh chÝnh quèc gia vµ hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n FDI ®· triÓn khai Lùc c¶n lín nhÊt lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ lµ thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, phiÒn phøc g©y tèn kÐm vÒ thêi gian vµ chi phÝ, lµm mÊt c¬ héi ®Çu t­. §©y còng chÝnh lµ ®iÓm yÕu lµm gi¶m lîi thÕ c¹nh tranh cña m«i tr­êng ®Çu t­ ViÖt Nam. Bé m¸y hµnh chÝnh hiÖu qu¶ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng kh«ng chØ thu hót vèn n­íc ngoµi mµ cßn cña toµn bé qu¸ tr×nh huy ®éng, sö dông vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn cña quèc gia. Bé m¸y ®ã ph¶i thèng nhÊt, gän nhÑ, s¸ng suèt vµ nh¹y bÐn vÒ chÝnh s¸ch víi nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh, nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý cã tÝnh chÊt tèi thiÓu, ®¬n gi¶n, c«ng khai vµ nhÊt qu¸n ®­îc thùc hiÖn bëi nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®­îc gi¸o dôc tèt vµ cã kû luËt, t«n träng ph¸p luËt. §Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn tho¶ m·n c¸c tiªu chÝ trªn, tr­íc hÕt chÝnh phñ ViÖt Nam cÇn coi thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi trong giai ®o¹n 2000 - 2010 lµ ­u tiªn ®Æc biÖt. Muèn vËy cÇn t¹o ra sù hÊp dÉn ®Æc biÖt vÒ c¹nh tranh víi c¸c n­íc l©n cËn nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan, Indonesia, Malaysia...vèn lµ nh÷ng thÞ tr­êng ®Çu t­ truyÒn thèng cña Singapore nh»m thu hót l­îng vèn FDI tr­íc khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn WTO, t¹o søc c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ khi héi nhËp ®Çy ®ñ víi thÕ giíi. C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ ph¶i ®­îc cô thÓ ho¸. C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i nh­ miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, kÓ c¶ c¸c dù ¸n ®Çu t­ më réng, chÝnh s¸ch mét gi¸, miÔn gi¶m tiÒn thuª ®Êt... cÇn ®­îc söa ®æi nhanh chãng linh ho¹t. Kh«ng nªn quy ®Þnh thêi gian tån t¹i cña dù ¸n. Kh«ng v× sù vi ph¹m cña mét vµi doanh nghiÖp hay mét vµi nhµ ®Çu t­ mµ th¾t chÆt thªm c¸c quy ®Þnh luËt lÖ lµm khã kh¨n h¬n cho sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t­ kh¸c. MÆt kh¸c cÇn x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ ®Çu t­ ë ViÖt Nam. Nªn ch¨ng chÝnh phñ nªn lËp b¶n ®å quy ho¹ch vÒ ®Çu t­, kÓ c¶ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc trªn tõng lÜnh vùc, tõng nhãm mÆt hµng víi nguyªn t¾c kh«ng h¹n chÕ sè l­îng dù ¸n s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; chØ h¹n chÕ vÒ sè l­îng, quy m« dù ¸n s¶n xuÊt hµng ho¸ phôc vô nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa ®Ó tr¸nh hçn lo¹n cung cÇu trªn thÞ tr­êng, tr¸nh l·ng phÝ ®Çu t­. C¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc ph©n cÊp vµ chñ ®éng cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ nh­ng ph¶i tu©n thñ quy ho¹ch vÒ ®Çu t­ ®Ó tr¸nh rèi lo¹n thÞ tr­êng néi ®Þa, g©y khã kh¨n cho ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ vµ thiÖt h¹i cho nhµ ®Çu t­. ChÝnh viÖc qu¶n lý kh«ng tèt trong quy ho¹ch cô thÓ ®Çu t­ ë ViÖt Nam ®· dÉn ®Õn hËu qu¶ c¸c nhµ ®Çu t­ Singapore ®Çu t­ qu¸ nhiÒu vµo bÊt ®éng s¶n, x©y dùng kh¸ch s¹n vµ v¨n phßng, g©y nªn khñng ho¶ng thõa trong c¸c lÜnh vùc nµy. ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn dµnh sù quan t©m h¬n n÷a ®Õn c¸c c«ng ty FDI ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam v× theo kinh nghiÖm c¸c nhµ ®Çu t­ míi tr­íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®Òu tham kh¶o ý kiÕn nhËn xÐt cña l·nh ®¹o c¸c c«ng ty FDI ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Hä coi ®¸nh gi¸, nhËn xÐt nµy lµ kh¸ch quan vµ lµ chØ tiªu quan träng nhÊt khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cuèi cïng. V× vËy, chÝnh phñ cÇn quan t©m gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c, khã kh¨n vµ cïng c¸c doanh nghiÖp nµy th¸o gì ngay c¸c rµo c¶n. ChÝnh phñ cÇn xem xÐt cÈn träng lé tr×nh héi nhËp AFTA vµ c¸c cam kÕt khi ViÖt Nam tham gia khu vùc ®Çu t­ ASEAN (AIA) vµ WTO; khi ®ã c¸c hµng rµo ®èi víi ®Çu t­ ®­îc lo¹i bá, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc më cöa cho c¸c nhµ ®Çu t­. Do ViÖt Nam ®i sau c¸c n­íc trong khu vùc hµng chôc n¨m v× vËy cÇn b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc kÓ c¶ c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. Trong nh÷ng nç lùc thu hót ®Çu t­ nãi chung vµ ®Çu t­ cña Singapore nãi riªng, th¸ng 2/2001, víi chñ ®Ò “TiÕn tíi thµnh c«ng: ViÖt Nam - §iÓm ®Õn cña c¸c nhµ ®Çu t­”, ph¸i ®oµn vËn ®éng ®Çu t­ do Phã Thñ t­íng NguyÔn TÊn Dòng dÉn ®Çu ®· ®Õn Singapore, n¬i cã nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia ®Æt v¨n phßng khu vùc. Cïng víi nh÷ng cè g¾ng cña chÝnh phñ ViÖt Nam vµ thiÖn chÝ cña Singapore trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi, hy väng trong t­¬ng lai, quan hÖ ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore, chóng ta ®· thÊy ®­îc sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña mèi quan hÖ nµy còng nh­ nh÷ng nç lùc cña hai n­íc ®Ó cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ ®ã. Víi sù hîp t¸c chÆt chÏ kh«ng chØ trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ mµ cßn trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c, Singapore trë thµnh mét trong nh÷ng ®èi t¸c quan träng hµng ®Çu cña ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m qua Singapore liªn tôc lµ b¹n hµng th­¬ng m¹i lín cña ViÖt Nam, vÒ l©u dµi Singapore vÉn lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng quan träng cña ta. C¸c nhµ ®Çu t­ Singapore cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ cña ViÖt Nam, khu vùc ®Çu t­ cña Singapore t¹i ViÖt Nam ®øng thø nhÊt vÒ tæng vèn ®Çu t­ trong c¸c quèc gia l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Ngoµi ra, hµng n¨m Singapore cßn dµnh cho ViÖt Nam nh÷ng hç trî trong mét sè lÜnh vùc nh­ ®µo t¹o nh©n lùc, b¶o vÖ m«i tr­êng... Còng qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi cã thÓ kh¼ng ®Þnh râ rµng viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore lµ cÇn thiÕt, lµ nhu cÇu cña c¶ hai bªn. Trong bèi c¶nh míi cña kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi thuËn lîi cßn tån t¹i kh«ng Ýt khã kh¨n, c¶n trë t¸c ®éng ®Õn sù hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a hai quèc gia. Kho¸ luËn ®· phÇn nµo ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nµy vµ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ khai th¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ trªn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a ta vµ n­íc b¹n. Trong khu«n khæ cña Kho¸ luËn, mét sè vÊn ®Ò cßn ch­a cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu s©u. NÕu cã dÞp trë l¹i víi ®Ò tµi, em sÏ ph¸t triÓn ®Ò tµi nµy ë møc cao h¬n vµ cã tÝnh thùc tiÔn h¬n, ®Æc biÖt lµ vÒ vÊn ®Ò hîp t¸c ®Çu t­ víi Singapore khi mµ thêi h¹n triÓn khai cña khu vùc ®Çu t­ ASEAN (AIA) ®ang ®Õn gÇn vµ viÖc ViÖt Nam ®ang nç lùc vËn ®éng gia nhËp WTO. Tuy nhiªn do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n, nªn kho¸ luËn sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. KÝnh mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy, c« vµ c¸c b¹n ®Ó Kho¸ luËn hoµn thiÖn h¬n n÷a. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®· quan t©m gióp ®ì. Môc lôc Phô lôc tµi liÖu tham kh¶o Môc lôc b¶ng, biÓu B¶ng 1.1: Ngo¹i th­¬ng Singapore 9 B¶ng 1.2: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Singapore 19 B¶ng 2.1: Th­¬ng m¹i hµng ho¸ thÕ giíi n¨m 2001: c¸c n­íc xuÊt, nhËp khÈu chÝnh 32 B¶ng 2.2: Th­¬ng m¹i dÞch vô thÕ giíi n¨m 2001: C¸c n­íc xuÊt, nhËp khÈu chÝnh 33 B¶ng 2.3: XuÊt khÈu hµng ho¸ cña c¸c n­íc ASEAN 34 B¶ng 2.4: NhËp khÈu hµng ho¸ cña c¸c n­íc ASEAN 35 B¶ng 2.5: XuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam sang c¸c n­íc ASEAN 6 th¸ng 2002 37 B¶ng 2.6: Ba nhµ ®Çu t­ lín nhÊt cña ASEAN t¹i ViÖt Nam 38 B¶ng 2.7: Kim ng¹ch bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi Singapore. Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu víi thÕ giíi 39 B¶ng 2.8: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Singapore 40 B¶ng 2.9: Nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam sang Singapore 46 B¶ng 2.10: Kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore 47 B¶ng 2.11: Nhãm mÆt hµng nhËp khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam tõ Singapore 50 B¶ng 2.12: XuÊt nhËp khÈu cña Singapore sang ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 -2001 57 B¶ng 2.13: FDI t¹i ViÖt Nam theo ®èi t¸c n­íc ngoµi 1988 - 2001 59 BiÓu ®å 2.1: §Çu t­ cña Singapore t¹i ViÖt Nam theo h×nh thøc ®Çu t­ 63 BiÓu ®å 2.2: Vèn vµ dù ¸n ®Çu t­ cña Singapore t¹i ViÖt Nam ph©n theo ngµnh 65 B¶ng 2.14: Mét sè dù ¸n cña Singapore ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ 67 BiÓu ®å 2.3: §Çu t­ cña Singapore ph©n theo ®Þa ph­¬ng 68 B¶ng 3.1: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña c¸c quèc gia vµ khu vùc 1999 -2003 78 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Trang Web 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. 1.9. 1.10. 2. T¹p chÝ 2.1. Th¶o Vy, "Singapore: ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho doanh nghiÖp ViÖt Nam", ThÞ tr­êng Chñ nhËt, sè 237 + 244, 01/09/2002 2.2. B¾c H¶i, "C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu", Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, ngµy 17/04/2002 2.3. HiÓu Long, "Thñ tôc cÊp C/O sang ASEAN cßn phøc t¹p", §Çu t­, ngµy 19/09/2002 2.4. Anh Thi, "HiÖu qu¶ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Cñng cè l¹i hÖ thèng hiÖn t¹i cña ViÖt Nam", Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, ngµy 5/11/2001 2.5. Quý Hµo, "C¬ chÕ hç trî tÝn dông xuÊt khÈu míi ", Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, ngµy 28/9/2001 2.6. Th.S Ph¹m ThÞ Thanh B×nh, "§Çu t­ cña ASEAN vµo ViÖt Nam thËp kû 90", T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, sè 2 (37), 4/2002 2.7. Ng« ThÞ Trinh, "Suy gi¶m kinh tÕ cña c¸c n­íc §«ng ¸", T¹p chÝ kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, sè 2(37), 4/2002 2.8. NguyÔn ThÞ HiÒn, "Singapore - Quèc gia ®Çu tµu trong héi nhËp kinh tÕ khu vùc ë §«ng Nam ¸", T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, sè 2 (31), 4/2001 2.9. Trung §øc, "§Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN cã vÞ trÝ quan träng t¹i ViÖt Nam", §Çu t­, ngµy 5/8/2002 2.10. TuÊn Kh¸nh, "T¹o sù hÊp dÉn míi cho nhiÒu nhµ ®Çu t­", §Çu t­, ngµy 5/8/2002 2.11. NguyÔn Minh Phong, "Kinh nghiÖm NhËt B¶n vµ c¸c n­íc ASEAN trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ", Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ thÕ giíi, sè 3(77), 2002 2.12. Ng« ThÞ Trinh, "C¸c nÒn kinh tÕ míi c«ng nghiÖp ho¸", Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, sè 1(30), 2/2001 2.13. Th«ng Tin, "ViÖt Nam: xÕp h¹ng theo ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ quèc gia", Nghiªn cøu kinh tÕ, sè 281, 10/2001 2.14. Thanh Ph­¬ng, "Hîp t¸c kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN", T¹p chÝ Th­¬ng m¹i, sè 24 (2002) 2.15. Th«ng tin chuyªn ®Ò c¸c lÜnh vùc doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, "Quy ®inh th­¬ng m¹i h¶i quan vµ c¸c tiªu chuÈn cña Singapore", T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng, sè 21, ngµy 31/8/2002 2.16. Trung §øc, "§Çu t­ cña Singapore sÏ cã vÞ thÕ míi", Chuyªn ®Ò b¸o §Çu t­, ngµy 5/8/2002 2.17. Kinh tÕ tæng hîp, "T×nh h×nh kinh tÕ x· héi 5 th¸ng ®Çu n¨m vµ gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2002", Th«ng tin Kinh tÕ - x· héi, sè 2 n¨m 2002 2.18. Th­¬ng m¹i - dÞch vô - thÞ tr­êng, "VÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2002", Th«ng tin Kinh tÕ - x· héi, sè 2 n¨m 2002 2.19. Th­¬ng m¹i - dÞch vô - thÞ tr­êng, "VÒ mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 2002, Th«ng tin Kinh tÕ - x· héi, sè 1 n¨m 2002 2.20. Doanh nghiÖp, "Singapore víi vÊn ®Ò c¶i c¸ch doanh nghiÖp", Th«ng tin Kinh tÕ - x· héi, sè 1 n¨m 2001 3. C¸c b¸o c¸o cña c¸c Bé, ban, ngµnh 3.1. Tæng quan thÞ tr­êng Singapore, Vô ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i, n¨m 2000 3.2. B¸o c¸o cña Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Singapore, sè 79, ngµy 2/12/1998 3.3. Tãm t¾t quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Singapore (vÒ viÖc chuyÕn th¨m ViÖt Nam cña Phã Thñ t­íng Lý HiÓn Long), Vô Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i, th¸ng 11/1999 3.4. B¸o c¸o thÞ tr­êng 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002, ThÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i 3.5. B¸o c¸o thÞ tr­êng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch th­¬ng m¹i n¨m 2000 - 2010, ThÞ tr­êng Singapore, Vô Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, Bé Th­¬ng m¹i 3.6. B¸o c¸o vÒ quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore, Vô Qu¶n lý Dù ¸n, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, ngµy 11/9/2002 3.7. B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh FDI vµo ViÖt Nam cña c¸c n­íc ASEAN, Vô Qu¶n lý Dù ¸n, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, ngµy 21/5/2002 3.8. Cumulative Report for Imports, Singapore Trade Development Board, 2001 3.9. Cumulative Report for Exports to Vietnam, Singapore Trade Development Board, 2001 3.10. Annual Report for External Trades (All Trade Types), Country Vietnam Soc Rep Of, Singapore Trade Development Board, 1995 - 2001 4. Gi¸o tr×nh, s¸ch 4.1. Bïi Xu©n L­u, Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1999 4.2. Vò ChÝ Léc, §Çu t­ n­íc ngoµi, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1997 4.3. TS. NguyÔn ThÞ HiÒn, Héi nhËp Kinh tÕ khu vùc cña mét sè n­íc ASEAN, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 2002 4.4. PTS. §µo Duy Hu©n, Kinh tÕ c¸c n­íc §«ng Nam ¸, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1997 4.5. Lý Quang DiÖu, BÝ quyÕt ho¸ rång. LÞch sö Singapore 1965-2000, Nhµ xuÊt b¶n TrÎ, 2001 5. C¸c v¨n b¶n LuËt 5.1. Quèc héi n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam (12/11/1996), LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam 5.2. Quèc héi n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam (30/6/2000), LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam 5.3. ChØ thÞ sè 31/2001/CT/TTg vÒ viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 2002 5.4. QuyÕt ®Þnh sè 63/2002/Q§-BTC c«ng bè møc th­ëng theo kim ng¹ch xuÊt khÈu 5.5. QuyÕt ®Þnh sè 133/Q§-TTg vÒ viÖc quy ®Þnh quy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu ._.