Thủ tục hải quan ở cảng biển của Mỹ đối với thực phẩm nhập khẩu

Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th­¬ng œ&œ Thñ tôc h¶i quan ë c¶ng biÓn cña Mü ®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu Gi¸o viªn h­íng dÉn : PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt Sinh viªn thùc hiÖn : Vò ThÞ ¸nh Hång Líp : P2 - K38E- KTNT Hµ néi 2003Môc lôc Danh môc nh÷ng ch÷ viÕt t¾t CBP Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi USC Bé luËt n­íc Mü CFR LuËt vÒ c¸c quy ®Þnh liªn bang FDA Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm FSIS C¬ quan kiÓm tra vµ an toµn thùc phÈm Lêi më ®Çu Mü ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng vµ hÕt søc hÊp dÉn ®èi víi hÇu hÕt c¸c nhµ xuÊt khÈu ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Víi sè d©n trªn 270 triÖu ng­êi, GDP trung b×nh mçi n¨m gÇn 8000 tû USD, nhu cÇu vÒ hµng ho¸ nhËp khÈu v« cïng ®a d¹ng, ®ñ mäi chñng lo¹i, cÊp ®é, thÞ tr­êng Mü ®· ®ãng gãp kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia trong ®ã cã c¶ nh÷ng nÒn kinh tÕ lín nh­ NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸, Ch©u Phi, Mü la tinh…§ã lµ mét thùc tÕ ®· ®­îc thõa nhËn, lµ kinh nghiÖm ®· ®­îc chøng minh. ViÖt Nam ®· vµ ®ang tõng b­íc ®i theo con ®­êng Êy víi nh÷ng thÕ m¹nh vµ tinh thÇn riªng cã cña ®Êt n­íc. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®­îc ký kÕt vµ cã hiÖu lùc tõ 10/12/2001 ®· ®Èy m¹nh h¬n n÷a quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú, lµ nh©n tè chñ yÕu ®­a Mü trë thµnh nhµ nhËp khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam, v­ît trªn c¶ nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ EU, NhËt B¶n víi tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu 8 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t 3,195 tû USD (Bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam, sè liÖu xuÊt nhËp khÈu 8 th¸ng ®Çu n¨m 2003). Trong sè nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü, thùc phÈm ®ãng mét vai trß quan träng ®¸ng kÓ, chiÕm tû träng kh¸ cao vÒ sè l­îng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu còng nh­ vÒ kim ng¹ch trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu chung sang Mü vµ mét sè mÆt hµng nh­ thñy s¶n, h¹t ®iÒu ®­îc coi lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam h­íng tíi thÞ tr­êng Mü. Trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ trong t­¬ng lai, khi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam thay ®æi theo xu h­íng chung lµ n©ng cao tû träng thµnh phÈm c«ng nghiÖp, gi¶m tû träng nguyªn liÖu th« s¬ chÕ trong c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu, th× mÆt hµng thùc phÈm cña ViÖt Nam xuÊt sang Mü kh«ng v× thÕ mµ gi¶m ®i, ng­îc l¹i sÏ tiÕp tôc t¨ng vµ cã nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt. Tuy nhiªn, ®óng nh­ nhËn xÐt, thÞ tr­êng Mü, cöa më réng nh­ng kh«ng dÔ vµo s©u. Rµo c¶n ®Çu tiªn ®èi víi hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü chÝnh lµ thñ tôc h¶i quan. Thñ tôc h¶i quan cña Mü ®­îc coi lµ chÆt chÏ, g¾t gao vµ phøc t¹p trong mäi kh©u, mäi quy tr×nh tõ khai b¸o h¶i quan, kiÓm tra chøng tõ, hµng ho¸ nhËp khÈu cho ®Õn kh©u th«ng quan vµ kiÓm tra sau th«ng quan. §èi víi hµng thùc phÈm, thñ tôc nµy l¹i cµng ®ßi hái cao h¬n, chÆt chÏ h¬n, liªn quan ®Õn nhiÒu c¬ quan kh¸c nhau cña Mü kh«ng riªng g× h¶i quan, ®Ó ®¶m b¶o nguån cung cÊp thùc phÈm an toµn nhÊt cho ng­êi d©n, cho ®éng thùc vËt vµ cho m«i tr­êng Mü. T×m hiÓu thñ tôc h¶i quan cña Mü ®èi víi hµng thùc phÈm nhËp khÈu lµ rÊt cÇn thiÕt, gãp phÇn quan träng vµo viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thùc phÈm ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü tõ ®ã mµ x©y dùng, më réng thÞ phÇn vµ cñng cè th­¬ng hiÖu hµng ViÖt Nam trªn ®Êt Mü, lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu nãi chung cña ®Êt n­íc t¨ng lªn nhanh chãng. Víi nh÷ng suy nghÜ nh­ trªn, t«i xin m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “Thñ tôc h¶i quan ë c¶ng biÓn cña Mü ®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu” ®Ó lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp vµ hy väng r»ng kho¸ luËn sÏ phÇn nµo cã Ých cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng thùc phÈm sang Mü trong viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu thÞ tr­êng nµy. Kho¸ luËn ®­îc kÕt cÊu thµnh ba ch­¬ng nh­ sau: Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò tæng quan vÒ h¶i quan vµ thùc phÈm ë Mü. Ch­¬ng 2: Thñ tôc h¶i quan ë c¶ng biÓn cña Mü ®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu. Ch­¬ng 3: Nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý vÒ thñ tôc h¶i quan cña Mü khi xuÊt khÈu hµng thùc phÈm ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy. Do ®iÒu kiÖn thêi gian nghiªn cøu ch­a nhiÒu, vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn kho¸ luËn, tuy ®­îc thùc hiÖn hÕt søc nghiªm tóc vµ c«ng phu, nh­ng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt khiÕm khuyÕt, ng­êi viÕt kÝnh mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ cña c¸c ®éc gi¶. Cuèi cïng, t«i xin bÇy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt ®· trùc tiÕp gióp ®ì vµ h­íng dÉn tËn t×nh cho t«i hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù quan t©m ch¨m sãc vµ gióp ®ì cña b¹n bÌ, gia ®×nh trong suèt qu¸ tr×nh lµm kho¸ luËn. Ch­¬ng 1Mét sè vÊn ®Ò tæng quan vÒ h¶i quan vµ thùc phÈm ë Mü 1.1. H¶i quan Mü 1.1.1. LÞch sö h¶i quan Mü Sau khi tuyªn bè ®éc lËp vµo n¨m 1776, n­íc Mü non trÎ l©m vµo t×nh tr¹ng hÕt søc khã kh¨n, nî n­íc ngoµi chång chÊt, c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp Mü ®ang bªn bê vùc ph¸ s¶n. §¸p øng cho nhu cÇu cÊp thiÕt vÒ thu nhËp, kú häp quèc héi Mü lÇn thø nhÊt ®­îc tæ chøc, tæng thèng Geogre Washington phª chuÈn LuËt thuÕ quan vµo ngµy 4 th¸ng 7 n¨m 1789, luËt nµy quy ®Þnh viÖc thu thuÕ nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü. LuËt thuÕ quan ngµy 4 th¸ng 7 n¨m 1789 ®­îc giíi truyÒn th«ng thêi kú ®ã coi lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp thø hai cña n­íc Mü. ChØ bèn tuÇn sau ®ã, vµo ngµy 31 th¸ng 7 n¨m 1789, bé luËt thø n¨m do quèc héi Mü ban hµnh ®· thµnh lËp nªn tæng côc H¶i quan Mü vµ nh÷ng c¶ng nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña h¶i quan. Nhê vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña m×nh, n­íc Mü cã ®Õn hµng tr¨m c¶ng lín nhá. Giao th­¬ng sÇm uÊt, nhén nhÞp ë nh÷ng c¶ng biÓn ®· cã tõ rÊt l©u tr­íc ®ã. Do vËy mµ ngay tõ khi míi thµnh lËp, chÝnh quyÒn Mü ®· ý thøc ®­îc vai trß quan träng cña h¶i quan. H¶i quan Mü ra ®êi ®· ®em ®Õn cho quèc gia nµy nh÷ng lîi Ých to lín. Trong gÇn 125 n¨m sau ®ã, H¶i quan Mü lµ nguån cung cÊp gÇn nh­ toµn bé ng©n s¸ch cña c¶ bé m¸y chÝnh quyÒn Mü. H¶i quan Mü chi tr¶ cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ban ®Çu vµ gãp phÇn quan träng g©y dùng sù lín m¹nh tõ rÊt sím cña n­íc Mü. Nhê nh÷ng kho¶n thuÕ mµ h¶i quan thu vÒ, n­íc Mü ®· mua ®­îc c¶ nh÷ng vïng l·nh thæ nh­ Lousiana, Oregon, Florida vµ Alaska, x©y dùng nªn tuyÕn ®­êng s¾t xuyªn lôc ®Þa kÐo dµi tõ ®«ng sang t©y, con ®­êng quèc gia tõ Cumberland, qua Maryland ®Õn Weeling vµ sang tËn phÝa ®«ng Virginia, nh÷ng ngän h¶i ®¨ng quèc gia, häc viÖn qu©n sù vµ h¶i qu©n Mü…Danh s¸ch nh÷ng c«ng tr×nh do h¶i quan x©y dùng vÉn cßn ®ang ®­îc nèi dµi kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã. Cho ®Õn n¨m 1835, chØ riªng nh÷ng kho¶n thu nhËp do h¶i quan Mü ®em l¹i ®· ®ñ trang tr¶i hÕt nî nÇn cho n­íc Mü. Bªn bê vùc cña t×nh tr¹ng vì nî, n­íc Mü ®i lªn vµ ngµy cµng ph¸t triÓn víi nh÷ng ®ãng gãp to lín cña ngµnh h¶i quan. Ngµy nay, H¶i quan Mü vÉn cßn tiÕp tôc lín m¹nh vµ trë thµnh nguån cung cÊp ng©n s¸ch chñ yÕu cho chÝnh quyÒn liªn bang. N¨m 2003, tæng côc h¶i quan Mü hîp nhÊt víi c¬ quan tuÇn tra biªn giíi, c¬ quan di tró vµ quèc tÞch Mü vµ c¬ quan phô tr¸ch vÒ n«ng nghiÖp vµ kiÓm dÞch, c¸ch ly thuéc Bé N«ng nghiÖp Mü ®Ó h×nh thµnh nªn Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (Customs and Border Protection (CBP)). H¬n 30 n¨m qua, rÊt nhiÒu nghiªn cøu ®· chØ ra viÖc cÇn thiÕt ph¶i hîp nhÊt c¸c c¬ quan nµy. §ã lµ mét thay ®æi cã ý nghÜa quan träng ®Ó c¶i thiÖn c¸ch qu¶n lý nh÷ng vÊn ®Ò vÒ biªn giíi hiÖn nay cña n­íc Mü. Ngµy 1 th¸ng 3 n¨m 2003 Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (CBP) ®· chÝnh thøc trë thµnh mét c¬ quan cña Bé An ninh quèc néi Mü (Department of Homeland Security). Mét quan chøc Mü ®· nhËn ®Þnh r»ng: víi sù ra ®êi cña CBP “chóng ta ®ang phèi hîp ®­îc tÊt c¶ nh÷ng kü n¨ng vµ nguån lùc cña chóng ta ®Ó ®¶m b¶o r»ng chóng ta sÏ qu¶n lý biªn giíi hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu so víi tr­íc ®©y khi mµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý biªn giíi bÞ chia vÒ nhiÒu c¬ quan trùc thuéc c¸c bé kh¸c nhau”. LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö Hoa Kú con ng­êi còng nh­ hµng ho¸ khi tíi Hoa Kú sÏ ®­îc chµo ®ãn bëi mét tæ chøc biªn giíi duy nhÊt, víi môc tiªu thèng nhÊt lµ t¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i vµ du lÞch hîp ph¸p gi÷a Mü víi c¸c quèc gia kh¸c b»ng mäi nguån lùc hiÖn cã cña Mü ®Ó b¶o vÖ vµ gióp n­íc nµy chèng l¹i nh÷ng thÕ lùc thï ®Þch. Trong nh÷ng th¸ng tíi ®©y, tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng c¬ quan tiÒn nhiÖm nãi trªn sÏ ®­îc CBP ®¶m nhËn, tµi liÖu vÒ CBP còng sÏ ®­îc ban hµnh. Nh­ vËy víi Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (CBP), nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô chÝnh cña Tæng côc h¶i quan Mü tr­íc ®©y sÏ ®­îc t¨ng c­êng h¬n n÷a, ®¶m b¶o mét sù qu¶n lý toµn diÖn, kü l­ìng nh÷ng vÊn ®Ò vÒ biªn giíi cña ®Êt n­íc. 1.1.2. Tæ chøc h¶i quan Mü Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (CBP) trùc thuéc Bé An ninh quèc néi Mü cã c¬ cÊu tæ chøc t­¬ng tù nh­ Tæng côc h¶i quan trùc thuéc Bé Tµi chÝnh tr­íc ®©y. CBP cã kho¶ng 40 000 ng­êi lµm viÖc. L·nh thæ ho¹t ®éng cña CBP bao gåm 50 tiÓu bang, quËn Columbia vµ Puerto Rico. CBP cã trô së chÝnh ®Æt t¹i Washington D.C. Tæng côc tr­ëng lµ ng­êi ®øng ®Çu CBP do tæng thèng chØ ®Þnh. D­íi tæng côc tr­ëng lµ phã tæng côc tr­ëng. Gióp viÖc cho tæng côc tr­ëng lµ mét bé m¸y bao gåm nhiÒu c¬ quan kh¸c nhau. S¬ ®å sau ®©y sÏ m« t¶ c¬ cÊu tæ chøc l·nh ®¹o h¶i quan toµn liªn bang. C¬ quan qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n C¬ quan tuÇn tra biªn giíi Vô quan hÖ quèc tÕ C¬ quan qu¶n lý c¸c quy ®Þnh, quy chÕ C¬ quan qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chiÕn l­îc C¬ quan ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn C¬ quan tµi chÝnh C¬ quan qu¶n lý nguån nh©n lùc C¬ quan th«ng tin vµ c«ng nghÖ C¬ quan t×nh b¸o Tæng côc tr­ëng Phã tæng côc tr­ëng C¬ quan qu¶n lý viÖc chuyÓn ®æi Vô quan hÖ th­¬ng m¹i C¬ quan néi vô Héi ®ång cè vÊn Vô quan hÖ c«ng chóng C¬ quan phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi quèc héi Vô chÝnh s¸ch vµkÕ ho¹ch C¬ quan phô tr¸ch vÊn ®Ò c¬ héi viÖc lµm c«ng b»ng - Héi ®ång cè vÊn. Héi ®ång cè vÊn lµ c¬ quan cè vÊn ph¸p luËt cña CBP. Héi ®ång cè vÊn ho¹t ®éng nh­ lµ mét nhµ cè vÊn ph¸p luËt cho tæng côc tr­ëng, c¸c viªn chøc còng nh­ nh÷ng ng­êi lµm c«ng cña CBP. Héi ®ång cè vÊn ph¸p luËt ®­a ra nh÷ng lêi khuyªn ph¸p lý hoÆc lµ ®¹i diÖn tr­íc ph¸p luËt cho nh÷ng viªn chøc cña CBP trong nh÷ng vô viÖc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn chøc n¨ng cña CBP. Héi ®ång cè vÊn ph¸p luËt còng chÞu tr¸ch nhiÖm xem xÐt l¹i nh÷ng vô kiÖn do CBP ®Ò xuÊt ®Ó ®¶m b¶o ®óng nh÷ng yªu cÇu cña ph¸p luËt, chuÈn bÞ nh÷ng c©u tr¶ lêi trong c¸c phiªn toµ d©n sù, h×nh sù liªn quan tíi CBP, ph¸t triÓn, thùc thi vµ ®¸nh gi¸ ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch, thñ tôc më réng dÞch vô h¶i quan trong ph¹m vi chøc n¨ng cña nã. Héi ®ång cè vÊn cã c¶ trô së vµ nh÷ng c¬ quan liªn kÕt vµ hç trî ®ãng ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng nh÷ng ®Ó ®¶m b¶o chøc n¨ng, nhiÖm vô chÝnh cña héi ®ång mµ cßn gióp ®ì nh÷ng viªn chøc h¶i quan ë ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng theo thÈm quyÒn còng nh­ khu vùc qu¶n lý cña hä. - C¬ quan qu¶n lý viÖc chuyÓn ®æi. §øng ®Çu lµ mét gi¸m ®èc, c¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o sù phèi hîp thèng nhÊt, su«n sÎ gi÷a bèn c¬ quan trong CBP ®ã lµ Tæng côc h¶i quan, c¬ quan tuÇn tra biªn giíi, c¬ quan di tró vµ quèc tÞch Mü vµ c¬ quan phô tr¸ch vÒ n«ng nghiÖp vµ kiÓm dÞch, c¸ch ly thuéc Bé N«ng nghiÖp Mü. Sù phèi hîp nµy bao gåm tÊt c¶ nh÷ng lÜnh vùc nh­ viÖc thi hµnh luËt, nh÷ng vÊn ®Ò vÒ th­¬ng m¹i, v¨n ho¸, c¸c ho¹t ®éng, ng©n s¸ch, nguån nh©n lùc, ®µo t¹o…ViÖc liªn kÕt gi÷a nh÷ng tæ chøc nµy liªn quan ®Õn tæng ng©n s¸ch ho¹t ®éng lªn tíi 6,7 tû USD víi sè nh©n viªn kho¶ng 40 000 ng­êi. - C¬ quan phô tr¸ch vÊn ®Ò c¬ héi viÖc lµm c«ng b»ng. §øng ®Çu c¬ quan lµ mét trî lý ®Æc biÖt cña Tæng côc tr­ëng chuyªn tr¸ch vÊn ®Ò c¬ héi viÖc lµm c«ng b»ng. C¬ quan nµy ®¶m b¶o sù thi hµnh ®óng quyÒn c«ng d©n theo nh÷ng luËt vµ quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn liªn bang vÒ vÊn ®Ò viÖc lµm. Mäi nh©n viªn h¶i quan còng nh­ nh÷ng ng­êi xin lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan h¶i quan ®Òu ®­îc ®¶m b¶o cã c¬ héi viÖc lµm b×nh ®¼ng kh«ng ph©n biÖt chñng téc, mµu da, t«n gi¸o, giíi tÝnh, løa tuæi, xuÊt xø quèc gia… - Vô chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch. Chøc n¨ng chñ yÕu cña c¬ quan lµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc tæng thÓ, kÕ ho¹ch môc tiªu cña h¶i quan Mü, ph©n tÝch thèng kª, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ®ã. Ho¹t ®éng cña c¬ quan nµy cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nh÷ng c¬ quan thanh tra bªn ngoµi. Vô chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch cã thÓ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p s¸ng t¹o, ®æi míi trong viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hoÆc trong ph­¬ng ph¸p thèng kª, ®iÒu tra, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Ò ra cña h¶i quan. - Vô quan hÖ th­¬ng m¹i. Vô quan hÖ th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm khuyÕn khÝch, t¹o thuËn lîi cho nh÷ng mèi quan hÖ tÝch cùc gi÷a h¶i quan víi céng ®ång kinh doanh. Tr¸ch nhiÖm nµy bao hµm c¶ viÖc xem xÐt, l¾ng nghe mèi quan t©m cña nh÷ng c¸ nh©n hay nhãm kinh doanh th­¬ng m¹i vµ ®­a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ cho ngµnh h¶i quan ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña hä. Víi môc tiªu ®Èy m¹nh sù céng t¸c chÆt chÏ gi÷a h¶i quan vµ giíi kinh doanh th«ng qua rÊt nhiÒu ch­¬ng tr×nh kh¸c nhau, vô nµy kh«ng nh÷ng cho phÐp c¬ quan h¶i quan Mü hiÓu ®­îc mèi quan t©m cña giíi kinh doanh mµ cßn t¨ng c­êng hiÓu biÕt cña giíi kinh doanh vÒ nh÷ng chÝnh s¸ch cña h¶i quan. ViÖc thiÕt lËp nh÷ng kªnh th«ng tin chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc gi÷a h¶i quan vµ céng ®ång kinh doanh cña Vô quan hÖ th­¬ng m¹i cho phÐp sù xem xÐt l¹i nh÷ng chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch ®· ®­a ra ®ång thêi cè vÊn cho tæng côc tr­ëng Tæng côc h¶i quan, viªn chøc Bé Tµi chÝnh vµ quèc héi ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp dÞch vô h¶i quan cã chÊt l­îng. - C¬ quan t×nh b¸o. NhiÖm vô cña c¬ quan t×nh b¸o trong CBP gåm hai néi dung quan träng. Mét lµ ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh râ téi ph¹m, ma tuý, bu«n lËu vµ nh÷ng nhãm khñng bè cã ý ®Þnh th©m nhËp hoÆc sö dông biªn giíi cña Hoa Kú ®Ó ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p. Hai lµ phæ biÕn ho¹t ®éng t×nh b¸o vÒ ®iÒu tra téi ph¹m vµ nhãm khñng bè mang tÝnh chiÕn l­îc, chiÕn thuËt ®Õn tËn nh÷ng ®¬n vÞ cña CBP ë biªn giíi. C¬ quan t×nh b¸o cña CBP còng chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp nh÷ng thiÕt bÞ t×nh b¸o thÝch hîp ®Ó hç trî c¸c c¬ quan h¶i quan thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña m×nh vÝ dô nh­ m¸y ph¸t hiÖn ma tuý… - C¬ quan tuÇn tra biªn giíi. Sau vô khñng bè ngµy 11/9, Mü t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p an ninh nh»m ng¨n chÆn khñng bè, b¶o vÖ ®Êt n­íc vµ ng­êi d©n Mü. §©y lµ c¬ quan ®Çu tiªn chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh nh÷ng quy ®Þnh, luËt lÖ liªn bang nh»m ng¨n ngõa sù x©m nhËp cña khñng bè vµ vò khÝ khñng bè vµo Mü qua nh÷ng c¶ng nhËp khÈu cña CBP. NhiÖm vô truyÒn thèng tr­íc ®©y cña tæ chøc nµy lµ thi hµnh nh÷ng luËt vÒ nhËp c­, ph¸t hiÖn, cÊm, b¾t gi÷ nh÷ng ng­êi cã ý ®Þnh vµo Mü mét c¸ch bÊt hîp ph¸p hay nh÷ng kÎ bu«n lËu qua biªn giíi. C¬ quan tuÇn tra biªn giíi cã sè nh©n viªn lªn ®Õn 12700 ng­êi trong sè ®ã cã tíi 11120 ng­êi ®­îc ph©n c«ng tuÇn tra h¬n 6000 dÆm biªn giíi mÆt ®Êt cña Mü. C¬ quan nµy cã sè ng©n s¸ch ho¹t ®éng lµ 1,4 tû USD. - C¬ quan phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi quèc héi. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm cè vÊn cho nh÷ng nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o cña CBP vÒ c¸c vÊn ®Ò lËp ph¸p, quèc héi ®ång thêi gióp c¸c nghÞ sÜ quèc héi vµ nh÷ng nh©n viªn cña hä hiÓu ®­îc nh÷ng ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng hiÖn t¹i còng nh­ nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®Ò xuÊt cña h¶i quan. - C¬ quan qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n. §øng ®Çu lµ mét trî lý cña Tæng côc tr­ëng CBP, c¬ quan nµy qu¶n lý sè nh©n viªn lªn tíi 25 000 ng­êi trong ®ã cã h¬n 19 000 chuyªn gia kiÓm tra cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong c¸c lÜnh vùc. Víi sè ng©n s¸ch chi tiªu hµng n¨m lµ 1,1 tû USD, c¬ quan qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n ®¶m nhiÖm ho¹t ®éng cña 20 c¬ quan trùc thuéc, t¹i 317 c¶ng nhËp khÈu, 14 tr¹m khai b¸o tr­íc h¶i quan t¹i Cana®a vµ Caribª, ch­¬ng tr×nh chÝnh s¸ch nhËp c­, ch­¬ng tr×nh kiÓm dÞch, c¸ch ly n«ng nghiÖp t¹i tÊt c¶ c¸c c¶ng nhËp c¶nh. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c¸c ch­¬ng tr×nh chÝnh yÕu cña CBP nh­ ch­¬ng tr×nh an toµn vµ t¹o thuËn lîi biªn giíi, nhËp khÈu vµ gi¶i phãng hµng, qu¶n lý rñi ro th­¬ng m¹i, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chèng khñng bè… - C¬ quan tµi chÝnh. C¬ quan nµy cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý mét lo¹t nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý tµi chÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p trong CBP bao gåm kÕ to¸n, ng©n s¸ch, nguån thu vÒ, hËu cÇn, hÖ thèng, chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch tµi chÝnh, thanh tra sæ s¸ch… Mét b¸o c¸o kÕ to¸n hµng n¨m ®­îc chuÈn bÞ vµ ®Ö tr×nh lªn Bé Tµi chÝnh bao gåm nh÷ng ph©n tÝch tµi chÝnh, mét b¶n m« t¶ vÒ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kiÓm tra viÖc qu¶n lý tµi chÝnh, kÕt qu¶ thùc hiÖn nh÷ng ch­¬ng tr×nh cã liªn quan tíi nhiÖm vô, môc tiªu cña CBP… - C¬ quan qu¶n lý nguån nh©n lùc. C¬ quan qu¶n lý nguån nh©n lùc chÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch cung cÊp nguån nh©n lùc ®ñ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cho CBP t¹o thuËn lîi cho tiÕn tr×nh th­¬ng m¹i, ®µo t¹o, qu¶n lý lao ®éng, ®¶m b¶o an toµn cho lùc l­îng lao ®éng ë c¸c c¬ quan h¶i quan. C¬ quan nµy phèi hîp chÆt chÏ víi c¬ quan phô tr¸ch vÊn ®Ò c¬ héi viÖc lµm c«ng b»ng, ®Ó ®­a môc tiªu c¬ héi viÖc lµm c«ng b»ng vµo nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ nguån nh©n lùc cña CBP. - C¬ quan th«ng tin vµ c«ng nghÖ. C¬ quan th«ng tin vµ c«ng nghÖ ®¶m b¶o thùc hiÖn vµ hç trî c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn c«ng nghÖ th«ng tin, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c chiÕn l­îc c«ng nghÖ vµ sù tù ®éng ho¸ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu mµ c«ng viÖc cña h¶i quan ®ßi hái. §Æc biÖt, c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp hÖ thèng th«ng tin tù ®éng, qu¶n lý viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin trong ngµnh h¶i quan. Nh©n viªn cña c¬ quan th«ng tin vµ c«ng nghÖ qu¶n lý tÊt c¶ c¸c m¸y tÝnh vµ c¸c nguån cã liªn quan trong ch­¬ng tr×nh an toµn cho m¸y tÝnh, thiÕt lËp giao diÖn m¸y tÝnh gi÷a CBP víi giíi th­¬ng m¹i vµ nh÷ng c¬ quan chÝnh quyÒn kh¸c. - C¬ quan néi vô. C¬ quan néi vô cã thÈm quyÒn gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng, c¬ së vËt chÊt vµ nh©n viªn cña h¶i quan. Tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan nµy lµ ®¶m b¶o viÖc tu©n thñ theo ®óng ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch cña h¶i quan vÒ vÊn ®Ò tham nhòng, th«ng ®ång hay qu¶n lý kÐm. C¬ quan néi vô th­êng xuyªn kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn, trong s¹ch trong néi bé h¶i quan ®ång thêi còng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc tiªu chuÈn ®¹o ®øc vµ tr¸ch nhiÖm liªm chÝnh, chÝnh c«ng v« t­ cho c¸c nh©n viªn h¶i quan. Víi trô së ë Washington D.C vµ c¸c c¬ quan trùc thuéc ®ãng ë c¸c vïng mang tÝnh chiÕn l­îc, c¬ quan néi vô cã thÓ ®iÒu tra ®­îc sù vi ph¹m trong qu¶n lý hµnh chÝnh cña c¸c nh©n viªn h¶i quan tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. - Vô quan hÖ quèc tÕ. Vô nµy cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nh÷ng ho¹t ®éng, ch­¬ng tr×nh mang tÝnh quèc tÕ, h­íng dÉn c¸c quan hÖ song ph­¬ng, ®a ph­¬ng cña h¶i quan Mü víi c¸c n­íc kh¸c. Vô quan hÖ quèc tÕ còng cã thÈm quyÒn xem xÐt viÖc tháa thuËn vµ thùc thi tÊt c¶ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ cña h¶i quan Mü. - Vô quan hÖ c«ng chóng. Vô nµy gi¸m s¸t qu¸ tr×nh truyÒn th«ng quèc gia, quèc tÕ th«ng qua ®éi ngò nh©n viªn cña nã trong nh÷ng lÜnh vùc sau: b¸o chÝ, internet, ph­¬ng tiÖn nghe nh×n, xuÊt b¶n Ên phÈm, diÔn v¨n, truyÒn th«ng néi bé, vµ th«ng tin c«ng céng. - C¬ quan qu¶n lý c¸c quy ®Þnh, quy chÕ. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc ph¸t triÓn, thùc thi vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch, thñ tôc h¶i quan. C¬ quan cung cÊp tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn luËt, quy ®Þnh, thñ tôc do h¶i quan chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh. C¬ quan qu¶n lý c¸c quy ®Þnh, quy chÕ còng cã thÓ ®­a ra nh÷ng h­íng dÉn liªn quan ®Õn ph©n lo¹i vµ tÝnh trÞ gi¸ hµng ho¸, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, gi¶m thuÕ, cÊp phÐp, giÊy b¶o ®¶m nép thuÕ, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, nh÷ng mÆt hµng h¹n chÕ nhËp… - C¬ quan qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chiÕn l­îc. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh vµ ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng vÊn ®Ò th­¬ng m¹i quan träng n¶y sinh ®èi víi n­íc Mü vÝ dô quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, th­¬ng m¹i chèng khñng bè…C¬ quan ®¶m b¶o ph¸t triÓn nh÷ng chiÕn l­îc nh»m ®¸nh gi¸ møc ®é chÊp hµnh nh÷ng luËt lÖ vµ nguyªn t¾c th­¬ng m¹i cña c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c c¬ quan h¶i quan. Th«ng qua viÖc ph¸t hµnh nh÷ng Ên phÈm c«ng bè t×nh h×nh chÊp hµnh quy ®Þnh, quy t¾c h¶i quan, c¬ quan qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chiÕn l­îc khuyÕn nghÞ c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nç lùc t×m hiÓu vµ thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña h¶i quan vµ th­¬ng m¹i. - C¬ quan ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. C¬ quan ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn tËp trung sù chØ ®¹o vµ h­íng dÉn mäi ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o h¶i quan vµ nh©n lùc cã liªn quan tíi qu¸ tr×nh ®µo t¹o. C¬ quan ®¶m b¶o mäi nç lùc ®µo t¹o sÏ hç trî cho ngµnh h¶i quan thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô vµ môc tiªu ®Ò ra, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ nguån nh©n lùc h¶i quan hÕt søc ®a d¹ng, phøc t¹p, liªn quan ®Õn mäi ngµnh nghÒ. C¬ quan ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn lËp nªn nh÷ng tiªu chuÈn vµ chÝnh s¸ch ®Ó thiÕt kÕ, ph¸t triÓn, phæ biÕn vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh ®µo t¹o. C¬ quan th­êng xuyªn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o h¶i quan. Bªn c¹nh ®ã, viÖc c¶i thiÖn vµ më réng kh¶ n¨ng tù häc hái cña c¸c nh©n viªn h¶i quan còng lµ mét néi dung quan träng trong chøc n¨ng cña c¬ quan ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. Nh­ vËy, c¬ cÊu bé m¸y l·nh ®¹o gióp viÖc cho Tæng côc tr­ëng CBP kh¸ hoµn chØnh. Nã bao gåm tÊt c¶ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhiÒu mÆt, nhiÒu khÝa c¹nh c«ng viÖc cña h¶i quan ®¶m b¶o cho h¶i quan thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. §iÓm næi bËt quan träng cña c¸c c¬ quan l·nh ®¹o h¶i quan toµn liªn bang nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a nguån nh©n lùc ®­îc ®µo t¹o, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao víi nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt hç trî hiÖn ®¹i. ChÝnh ®iÒu nµy ®· gióp cho c¬ quan h¶i quan Mü kh«ng nh÷ng thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng cña m×nh mµ cßn hç trî c¸c c¬ quan, ban ngµnh kh¸c trong viÖc b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc Hoa Kú. HÖ thèng tæ chøc toµn liªn bang cña CBP bao gåm 20 Trung t©m Qu¶n lý H¶i quan (Customs Management Centers) ®­îc ®Æt ë nh÷ng ph©n vïng ®Þa lý träng ®iÓm vÝ dô vïng biªn giíi tiÕp gi¸p víi Canada, vïng biÓn Th¸i B×nh D­¬ng…§øng ®Çu mçi trung t©m qu¶n lý h¶i quan lµ gi¸m ®èc trung t©m chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý néi bé vµ nh©n sù h¶i quan. D­íi c¸c trung t©m qu¶n lý h¶i quan lµ c¸c c¬ quan h¶i quan cöa khÈu (t¹i c¸c c¶ng biÓn, s©n bay, b­u ®iÖn quèc tÕ). §øng ®Çu lµ mçi c¬ quan h¶i quan cöa khÈu lµ mét gi¸m ®èc. C¸c c¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c t¸c nghiÖp cô thÓ ®èi víi c¸c chuyÕn hµng xuÊt nhËp khÈu. Do vËy ®©y chÝnh lµ c¸c c¬ quan ®­îc céng ®ång doanh nghiÖp quan t©m nhiÒu h¬n c¶. Ngoµi ra ®Ó qu¶n lý chÝnh s¸ch h¶i quan ë tÇm th­¬ng m¹i vÜ m« theo khu vùc ®Þa lý thÕ giíi, CBP cßn cã 5 trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc (Strategic Management Centers). Trong ®ã trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc Chicago phô tr¸ch thÞ tr­êng Canada, trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc Dallas phô tr¸ch Mexico vµ c¸c n­íc Trung Mü, trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc Maiami phô tr¸ch c¸c n­íc Nam Mü vµ vÞnh Caribe, trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc New York phô tr¸ch thÞ tr­êng Ch©u ¢u, Ch©u Phi vµ Trung §«ng vµ trung t©m qu¶n lý chiÕn l­îc Long Beach phô tr¸ch vµnh ®ai Th¸i B×nh D­¬ng trong ®ã cã ViÖt Nam. Long Beach lµ mét trong ba c¶ng lín nhÊt cña miÒn T©y n­íc Mü, Long Beach tiÕp nhËn tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ cña khu vùc §«ng Nam ¸ ®­a vµo Mü. Theo «ng Michael J.Kelly, gi¸m ®èc h¶i quan c¶ng Long Beach, cã tíi 90% hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµm thñ tôc h¶i quan ë c¶ng nµy. CBP cã mét c¬ cÊu tæ chøc kh¸ chÆt chÏ vµ hoµn chØnh ®¶m b¶o sù chØ ®¹o thèng nhÊt tõ trªn xuèng d­íi còng nh­ sù phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c c¬ quan h¶i quan. C¬ cÊu tæ chøc CBP ®· ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ó thÝch nghi víi hoµn c¶nh míi trong ®ã th­¬ng m¹i cña Mü víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, nh÷ng thÕ lùc thï ®Þch ngµy cµng ho¹t ®éng tinh vi h¬n, yªu cÇu tiªu dïng ngµy cµng kh¾t khe cña ng­êi d©n Mü… 1.1.3. NhiÖm vô h¶i quan Mü CBP vÉn tiÕp tôc thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô truyÒn thèng cña Tæng côc h¶i quan Mü tr­íc ®©y. §ã lµ: - Qu¶n lý viÖc thùc hiÖn LuËt thuÕ quan nhËp khÈu n¨m 1930 ®· qua söa ®æi. - Thi hµnh nh÷ng quy ®Þnh, quy t¾c do chÝnh H¶i quan ban hµnh ®ång thêi thi hµnh kho¶ng 400 luËt vµ quy ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i, vËn t¶i quèc tÕ, m«i tr­êng, an toµn tiªu dïng…cña h¬n 40 c¬ quan chÝnh phñ. - ¸p thuÕ vµ thu c¸c lo¹i thuÕ, phÝ, c¸c kho¶n ph¹t vi ph¹m ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu, c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn chë hµng xuÊt nhËp khÈu. - Gi¸m s¸t, ®iÒu tiÕt còng nh­ t¹o thuËn lîi cho viÖc di chuyÓn cña ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, con ng­êi, hµng ho¸ gi÷a Mü víi c¸c quèc gia kh¸c. - B¶o vÖ ng­êi tiªu dïng vµ m«i tr­êng n­íc Mü chèng l¹i viÖc ®­a c¸c s¶n phÈm nguy h¹i vµo Mü. - B¶o vÖ c¸c ngµnh nghÒ vµ lao ®éng trong n­íc tr­íc sù c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng tõ bªn ngoµi. VÝ dô ¸p dông quota, luËt chèng b¸n ph¸ gi¸, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ… - Ph¸t hiÖn, ng¨n cÊm bu«n lËu vµ c¸c hµnh vi phi ph¸p kh¸c nh»m ®­a c¸c lo¹i s¶n phÈm g©y nghiÖn, ma tuý, hµng lËu, hµng cÊm vµo Mü. - Ph¸t hiÖn, ng¨n cÊm c¸c hµnh ®éng gian lËn th­¬ng m¹i, trèn thuÕ, vËn chuyÓn tr¸i phÐp vò khÝ, tiÒn tÖ qua c¸c c¶ng khÈu cña Mü. - Thu thËp nh÷ng d÷ liÖu xuÊt nhËp khÈu chÝnh x¸c phôc vô c«ng t¸c thèng kª th­¬ng m¹i. Bªn c¹nh ®ã, CBP cã nhiÖm vô ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu lµ ng¨n ngõa nh÷ng kÎ khñng bè vµ vò khÝ khñng bè x©m nhËp vµo n­íc Mü. Tõ sau vô khñng bè 11/9/2001 Mü t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng an ninh trªn toµn ®Êt n­íc trong ®ã tËp trung vµo biªn giíi vµ c¸c c¶ng nhËp khÈu. Do ®ã, sù kiÖn Tæng côc h¶i quan Mü tr­íc ®©y trùc thuéc Bé Tµi ChÝnh nay trë thµnh Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi trùc thuéc Bé An ninh quèc néi lµ mét viÖc lµm cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô trªn. CBP còng ®¶m nhiÖm c«ng viÖc cña c¬ quan di tró vµ quèc tÞch Mü tr­íc ®©y, ®ã lµ b¾t gi÷ nh÷ng c¸ nh©n di c­ vµo Mü mét c¸ch bÊt hîp ph¸p. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng nh÷ng nhiÖm vô quan träng trªn, Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (CBP) ®ang nç lùc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng tù ®éng h¶i quan (Customs automated system) vµ ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng th­¬ng m¹i tù ®éng (Automated Commercial Environment). §ã lµ c¬ së v÷ng ch¾c gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng cña c«ng cuéc b¶o vÖ nh©n d©n vµ nÒn kinh tÕ n­íc Mü trong thÕ kØ XXI cña ngµnh h¶i quan n­íc nµy. 1.2. Thùc phÈm ë Mü Theo ch­¬ng II, phÇn 201, LuËt vÒ thùc phÈm, d­îc phÈm vµ ho¸ mü phÈm (Food, Drug and Cosmetic Act (FDCA)), thùc phÈm ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: “Thùc phÈm cã nghÜa lµ: - tÊt c¶ nh÷ng vËt phÈm phôc vô cho nhu cÇu ¨n, uèng cña con ng­êi hay cña nh÷ng loµi ®éng vËt kh¸c. - kÑo cao su. - mäi vËt phÈm ®­îc sö dông lµm nguyªn liÖu ®Ó lµm ra nh÷ng vËt phÈm nãi trªn.” Nh­ vËy, kh¸i niÖm thùc phÈm cã ngo¹i diªn rÊt réng. Nã kh«ng chØ lµ nh÷ng vËt phÈm phôc vô cho nhu cÇu ¨n, uèng cña con ng­êi mµ cßn phôc vô cho viÖc ¨n, uèng cña nh÷ng loµi ®éng vËt kh¸c. Thùc phÈm còng kh«ng chØ lµ nh÷ng vËt phÈm mµ con ng­êi hay ®éng vËt cã thÓ ¨n, uèng trùc tiÕp mµ cßn lµ nh÷ng nguyªn liÖu, thµnh phÇn lµm nªn nh÷ng ®å ¨n, thøc uèng trùc tiÕp ®ã. Do ®ã mµ mäi hµng ho¸, vËt phÈm nãi trªn ®Òu lµ ®èi t­îng ®iÒu chØnh, qu¶n lý cña rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n luËt cña Mü vÒ an toµn thùc phÈm. ë Mü, an toµn thùc phÈm lµ mét tr¸ch nhiÖm chia sÎ. Mét sè bé ngµnh trong chÝnh phñ chia sÎ quyÒn h¹n ph¸p lý ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn cña nguån thùc phÈm do chÝnh n­íc Mü cung cÊp. Thùc phÈm do Mü s¶n xuÊt l­u th«ng trong th­¬ng m¹i toµn liªn bang hay trong th­¬ng m¹i thÕ giíi th× kh«ng cÇn ph¶i ®­îc sù cho phÐp, c«ng nhËn cña c¸c c¬ quan, bé ngµnh cã liªn quan trõ mét sè Ýt tr­êng hîp. Tuy nhiªn, viÖc s¶n xuÊt thùc phÈm ph¶i tu©n theo nh÷ng luËt lÖ, thñ tôc vÒ an toµn thùc phÈm ®· ban hµnh. Bªn c¹nh nh÷ng luËt lÖ, quy ®Þnh chÆt chÏ ®ã th× tÝnh lµnh m¹nh vµ an toµn cña nh÷ng thùc phÈm ®­îc s¶n xuÊt t¹i Mü cßn ®­îc ®¶m b¶o qua viÖc kiÓm tra bÊt ngê, ngÉu nhiªn c¬ së s¶n xuÊt cña nh÷ng nhµ thanh tra thùc phÈm Mü, qua viÖc khai b¸o tr­íc khi cho thùc phÈm l­u th«ng trªn thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp, qua viÖc lÊy mÉu mét thùc phÈm bÊt k× ®ang l­u th«ng trªn thÞ tr­êng ®Ó kiÓm tra…Vµ ®iÒu mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü ph¶i quan t©m ®ã lµ nh÷ng tiªu chuÈn vÒ thùc phÈm an toµn ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng thùc phÈm s¶n xuÊt t¹i Mü nh­ thÕ nµo th× còng ¸p dông ®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu ®óng nh­ thÕ. 1.2.1. Nh÷ng v¨n b¶n luËt chñ yÕu liªn quan ®Õn thùc phÈm ë Mü 1.2.1.1. C¸ch t×m kiÕm th«ng tin vÒ c¸c v¨n b¶n luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña Mü vÒ mäi vÊn ®Ò trong ®ã cã thùc phÈm Do tr¸ch nhiÖm ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n luËt, nh÷ng quy ®Þnh vÒ mäi vÊn ®Ò nãi chung vµ cña thùc phÈm nãi riªng thuéc nhiÒu c¬ quan kh¸c nhau tõ chÝnh quyÒn liªn bang ®Õn chÝnh quyÒn c¸c tiÓu bang, vµ còng do sè l­îng c¸c luËt, quy ®Þnh kh«ng ph¶i lµ nhá nªn viÖc th«ng tin, tuyªn truyÒn, phæ biÕn chóng tíi ®«ng ®¶o ng­êi d©n vµ c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc lµ c«ng viÖc kh«ng mÊy dÔ dµng. §Ó hÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c v¨n b¶n luËt, c¸c quy ®Þnh, còng nh­ ®Ó gióp cho qu¸ tr×nh t×m kiÕm th«ng tin liªn quan ®Õn chóng ®­îc dÔ dµng, quèc héi Mü ®· phª chuÈn Bé luËt n­íc Mü (United State Code (USC)) vµ LuËt vÒ c¸c quy ®Þnh liªn bang (Code of Federal Regulations (CFR)). Bé luËt n­íc Mü (USC) lµ v¨n b¶n tËp hîp ho¸ chÝnh thøc ®¨ng t¶i ph¸p luËt liªn bang d­íi d¹ng hÖ thèng ho¸, bao gåm 50 phÇn, mçi phÇn nãi vÒ mét lÜnh vùc ph¸p luËt hay vÒ mét chÕ ®Þnh ph¸p luËt lín. USC Ên hµnh 6 n¨m mét lÇn. Trong kho¶ng thêi gian ®ã, nÕu ch¼ng h¹n quèc héi Mü ban hµnh mét ®¹o luËt th× trong ®¹o luËt ®ã quèc héi nãi râ ®¹o luËt ®ã ë vÞ trÝ nµo trong USC, ®ång thêi chØ râ nh÷ng söa ®æi g× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®èi víi tËp luËt lÖ ®ã khi ®¹o luËt ®­îc ban hµnh. LuËt vÒ c¸c quy ®Þnh liªn bang (CFR) lµ tËp hîp hÖ thèng ho¸ toµn bé nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m hiÖn hµnh do Tæng thèng vµ c¸c c¬ quan hµnh ph¸p liªn bang ban hµnh. Gièng nh­ USC, tËp luËt lÖ nµy cã 50 phÇn ®­îc chia thµnh c¸c ch­¬ng, trong c¸c ch­¬ng cã c¸c môc, tiÓu môc vµ ®iÒu kho¶n. TËp luËt lÖ nµy chØ ®¬n thuÇn in l¹i nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý mµ kh«ng ph¶i lµ lo¹i v¨n b¶n. NÕu cã ai nghi ngê vÒ tÝnh x¸c thùc cña néi dung c¸c quy ®Þnh ph¸p lý th× ph¶i tra cøu th«ng qua c¸c v¨n b¶n gèc. V¨n b¶n gèc nµy cã trong tËp “§¨ng ký liªn bang”. Ngay tõ nh÷ng n¨m 1930, quèc héi Mü ®· giao phã ngµy cµng nhiÒu tr¸ch nhiÖm vµ thÈm quyÒn cho c¸c bé, c¸c tæ chøc liªn bang trong viÖc ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt kh«ng chØ liªn quan ®Õn thùc phÈm. Ngµy cµng nhiÒu quy ®Þnh ®­îc ban hµnh qua c¸c n¨m th× c¸c vÊn ®Ò tuyªn truyÒn, phæ biÕn chóng cµng ph¸t triÓn. Tr­íc ®©y kh«ng cã mét hÖ thèng truyÒn th«ng trung t©m nµo cã kh¶ n¨ng th«ng tin mét c¸ch hiÖu qu¶ nh÷ng quy ®Þnh nµy ®Õn c¸c c¸ nh©n, giíi kinh doanh cã liªn quan. Do ®ã vµo n¨m 1934, khi nhËn thÊy ®­îc nhu cÇu cÇn cã mét hÖ thèng truyÒn th«ng trung t©m nh­ vËy, Quèc héi Mü ®· ban hµnh LuËt ®¨ng ký liªn bang (Federal Register Act). LuËt nµy thiÕt lËp mét hÖ thèng thèng nhÊt qu¶n lý nh÷ng quy ®Þnh cña c¸c bé ngµnh b»ng viÖc ®ßi hái nh÷ng bé ngµnh nµy ph¶i: - ®Ö tr×nh mäi tµi liÖu vÒ quy ®Þnh, cho c¬ quan ®¨ng ký liªn bang (Office of the Federal Register). - ®Æt tµi liÖu d­íi sù kiÓm tra cña c«ng chóng. - in Ên tµi liÖu t¹i c¬ quan ®¨ng ký liªn bang. - ®­a ra quy t¾c ®Ó s¾p xÕp quy ®Þnh ®ã trong LuËt vÒ c¸c quy ®Þnh liªn bang (CFR). LuËt thñ tôc hµnh chÝnh (Administrative Procedure Act) ®­a ra thªm nh÷ng ®ßi hái qu._.an träng cña hÖ thèng ®¨ng ký liªn bang. Theo ®ã hÖ thèng ®¨ng ký liªn bang ®ßi hái: - QuyÒn cña c«ng chóng ®­îc tham gia vµo qu¸ tr×nh lµm luËt b»ng c¸ch ®­a ra ý kiÕn b×nh luËn ®èi víi nh÷ng quy ®Þnh, quy t¾c ®­îc ®Ò xuÊt bëi c¸c c¬ quan nhµ n­íc. - Ngµy cã hiÖu lùc cña quy ®Þnh kh«ng ®­îc nhá h¬n 30 ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh quy ®Þnh ®ã ra c«ng chóng. LuËt ®¨ng ký liªn bang vµ LuËt thñ tôc hµnh chÝnh x¸c ®Þnh nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña hÖ thèng ®¨ng ký liªn bang. §ã còng chÝnh lµ c¬ së cho viÖc phæ biÕn, c«ng bè chÝnh thøc nh÷ng luËt, quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn Mü. Nh­ vËy viÖc t×m hiÓu vµ thùc hiÖn ®óng c¸c v¨n b¶n luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña Mü vÒ thùc phÈm nãi riªng vµ vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò kh¸c nãi chung lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi d©n vµ giíi kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc Mü. ViÖc hiÓu biÕt râ vÒ c¸ch th«ng tin, truyÒn b¸ luËt, quy ®Þnh cña Mü sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n­íc ngoµi dÔ dµng t×m kiÕm ®­îc th«ng tin ph¸p luËt liªn quan ®Õn mÆt hµng mµ m×nh ®Þnh xuÊt khÈu. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o sù thµnh c«ng trong mçi chuyÕn hµng xuÊt khÈu. 1.2.1.2. LuËt vÒ thùc phÈm, d­îc phÈm vµ ho¸ mü phÈm. (Food, Drug and Cosmetic Act (FDCA)) FDCA n»m trong phÇn 21 USC ch­¬ng 9. FDCA gåm 9 ch­¬ng trong ®ã cã ch­¬ng IV ®Ò cËp ®Õn thùc phÈm. Theo luËt nµy, tr¸ch nhiÖm liªn quan ®Õn thùc phÈm chñ yÕu thuéc vÒ Bé Y tÕ vµ dÞch vô nh©n d©n. Bé tr­ëng Bé Y tÕ vµ dÞch vô nh©n d©n cã quyÒn ®­a ra tiªu chuÈn cña bÊt k× lo¹i thùc phÈm nµo mét c¸ch hîp lý, theo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng. Nh÷ng s¶n phÈm rau, qu¶ t­¬i hoÆc sÊy kh« cã thÓ kh«ng thuéc diÖn trªn song kh«ng ®­îc g©y tæn h¹i tíi lîi Ých, søc khoÎ ng­êi tiªu dïng. Thùc phÈm bÞ pha trén, thùc phÈm bÞ g¸n nh·n hiÖu gi¶ còng ®­îc ®Þnh nghÜa mét c¸ch chi tiÕt. Thùc phÈm bÞ pha trén ®­îc coi nh­ lµ thùc phÈm cã h¹i cho søc khoÎ ng­êi tiªu dïng. §ã lµ thùc phÈm cã chøa nguyªn liÖu lµm thµnh phÇn cña nã mang tÝnh ®éc h¹i, g©y bÖnh. Thùc phÈm bÞ g¸n nh·n hiÖu gi¶ cã thÓ lµ thùc phÈm mµ nh·n hiÖu cña nã cã tÝnh chÊt lõa dèi ng­êi tiªu dïng, vÝ dô ghi thµnh phÇn nguyªn liÖu sai víi thùc tÕ s¶n xuÊt…hay nã ®­îc mang tªn cña s¶n phÈm kh¸c khi ®em b¸n, hoÆc nã b¾t ch­íc mét s¶n phÈm kh¸c…ChÊt phô gia thùc phÈm, dung sai cho phÐp thµnh phÇn cã ®éc tÝnh trong thùc phÈm, viÖc kiÓm so¸t an toµn thùc phÈm, n­íc uèng ®ãng chai, vitamin vµ c¸c kho¸ng chÊt còng lµ nh÷ng néi dung ®­îc quy ®Þnh kh¸ chi tiÕt trong FDCA. Ngoµi ra thøc ¨n cho trÎ em, thùc phÈm phôc vô cho chÕ ®é ¨n kiªng còng ®­îc luËt nµy ®Ò cËp ®Õn víi nh÷ng néi dung quy ®Þnh cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn dinh d­ìng cho trÎ em vµ nh÷ng ng­êi ¨n kiªng. 1.2.1.3. LuËt bao b× vµ nh·n hiÖu trung thùc. (Fair Packaging and Labeling Act (FPLA)) LuËt nµy n»m trong phÇn 15 USC ch­¬ng 39. FPLA lµ luËt ®­îc Quèc héi Mü th«ng qua nh­ng tÝnh chÊt lµ mét luËt cña nã ch­a râ nÐt. Nã ch­a ®i vµo nh÷ng chi tiÕt cô thÓ nhá nhÊt trong néi dung. Trong thêi gian chê ®îi mét luËt chÝnh thøc vÒ bao b× vµ nh·n hiÖu, nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn luËt nµy thªm tham kh¶o thªm nh÷ng quy ®Þnh cña Uû ban th­¬ng m¹i liªn bang vµ Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm vÒ bao b× vµ nh·n hiÖu. §©y lµ hai c¬ quan ®­îc Quèc héi Mü giao cho tr¸ch nhiÖm ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt cô thÓ. VÒ kh¸i qu¸t th× LuËt bao b× vµ nh·n hiÖu trung thùc ¸p dông cho nhiÒu s¶n phÈm tiªu dïng trong ®ã cã thùc phÈm. Nã ®ßi hái nh·n hiÖu ph¶i nãi râ ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm, tªn vµ ®Þa chØ th­¬ng m¹i cña nhµ s¶n xuÊt, nhµ ®ãng gãi hoÆc nhµ ph©n phèi, träng l­îng tÞnh cña s¶n phÈm. LuËt nµy còng ®Ò cËp viÖc ®ãng gãi vµ d¸n nh·n kh«ng trung thùc vµ tr¸i ph¸p luËt còng nh­ ph¹m vi cÊm nh÷ng hµnh ®éng nµy. VÒ chi tiÕt, nh÷ng quy ®Þnh cña Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm ®­a ra nh÷ng yªu cÇu vÒ ghi nh·n thùc phÈm nh­ sau: Nh÷ng th«ng b¸o b¾t buéc xuÊt hiÖn trªn nh·n hay trªn bao b× cña thùc phÈm ph¶i ®­îc dÞch sang ng«n ng÷ tiÕng Anh kÌm theo víi ng«n ng÷ kh¸c (nÕu cã). Nh÷ng th«ng b¸o ®ã lµ: - Tªn thùc phÈm: tªn th«ng th­êng vµ hay sö dông cña thùc phÈm ph¶i xuÊt hiÖn ë nh÷ng n¬i m« t¶ chÝnh trªn nh·n hoÆc bao b×, in b»ng ch÷ ®Ëm. Tªn thùc phÈm cã thÓ m« t¶ h×nh d¸ng cña thùc phÈm vÝ dô “®· th¸i máng” hoÆc “nguyªn h¹t”… - Träng l­îng tÞnh cña thùc phÈm: cã thÓ ®­îc ghi theo hÖ ®o l­êng cña Mü hoÆc theo hÖ mÐt. Träng l­îng nµy còng ph¶i ®­îc ghi ë nh÷ng n¬i m« t¶ chÝnh, dÔ nhËn biÕt. - Tªn, ®Þa chØ phè, thµnh phè, bang, m· sè vïng…hoÆc cña nhµ s¶n xuÊt, nhµ ®ãng gãi, hoÆc cña nhµ ph©n phèi: th«ng tin nµy cã thÓ ®­îc ®Æt ë n¬i m« t¶ chÝnh trªn nh·n hay bao b×, còng cã thÓ ®Æt ë nh÷ng n¬i kh«ng ph¶i lµ n¬i m« t¶ chÝnh. §Þa chØ phè cã thÓ ®­îc bá qua. C¸c thùc phÈm nhËp khÈu b¾t buéc ph¶i cã m· quèc gia, m· vïng… - Thµnh phÇn: nh÷ng thµnh phÇn cña thùc phÈm ph¶i ®­îc liÖt kª theo thø tù tªn th«ng th­êng cña chóng hay theo tû lÖ mµ chóng chiÕm gi÷. ChÊt phô gia vµ mµu thùc phÈm ®ßi hái ph¶i ®­îc liÖt kª nh­ nh÷ng thµnh phÇn kh¸c. - Th«ng tin vÒ dinh d­ìng: nh÷ng th«ng tin vÒ hµm l­îng calo, ®­êng, natri…®­îc khuyÕn nghÞ ®­a vµo trong néi dung ghi nh·n thùc phÈm. Víi LuËt bao b× vµ nh·n hiÖu trung thùc, viÖc kiÓm so¸t tÝnh an toµn, lµnh m¹nh cña thùc phÈm ë Mü kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng c¬ quan cã thÈm quyÒn mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi d©n. VÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh trung thùc trong ghi nh·n, bao b× cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tiªu thô thùc phÈm. 1.2.1.4. LuËt b¶o vÖ chÊt l­îng thùc phÈm. (Food Quality Protection Act (FQPA)) LuËt nµy n»m trong phÇn 7 USC tõ môc 136. Trong nç lùc h¹n chÕ tèi ®a thùc phÈm mang mÇm bÖnh tõ c¸c n«ng tr¹i cho tíi tay ng­êi tiªu dïng, c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi vÊn ®Ò an toµn thùc phÈm ë Mü ®· nhËn thÊy r»ng cÇn ph¶i ®¶m b¶o sù an toµn vµ chÊt l­îng c¸c nguån cung cÊp thùc phÈm ngay tõ nh÷ng mïa vô cña chóng. LuËt b¶o vÖ chÊt l­îng thùc phÈm cã tÊt c¶ 5 ch­¬ng. Néi dung cña luËt bao gåm tiªu chuÈn dùa trªn sù an toµn søc khoÎ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt cã trong thùc phÈm; nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®¨ng ký, chøng nhËn thuèc b¶o vÖ thùc vËt an toµn; thuèc b¶o vÖ thùc vËt víi søc khoÎ cña trÎ em; mét sè söa ®æi ®èi víi LuËt thùc phÈm, d­îc phÈm vµ ho¸ mü phÈm liªn quan ®Õn thuèc ho¸ häc b¶o vÖ thùc vËt, thùc phÈm bÞ pha trén, tû lÖ thuèc b¶o vÖ thùc vËt cho phÐp cã trong thùc phÈm…Uû ban b¶o vÖ m«i tr­êng vµ Bé N«ng nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm chñ yÕu thùc hiÖn luËt nµy. 1.2.1.5. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ an toµn thùc phÈm cña LuËt vÒ c¸c quy ®Þnh liªn bang (Code of Federal Regulations (CFR)) PhÇn 21 CFR ®­a ra nh÷ng quy t¾c ®iÒu chØnh nh÷ng ho¹t ®éng v× sù an toµn thùc phÈm. Trong ®ã: - PhÇn tõ 1 ®Õn 99: nh÷ng quy ®Þnh chung ®¶m b¶o viÖc tu©n thñ vµ chÊp hµnh ®óng LuËt vÒ thùc phÈm, d­îc phÈm vµ ho¸ mü phÈm, LuËt bao b× vµ nh·n hiÖu trung thùc; quy ®Þnh vÒ mµu thùc phÈm. - PhÇn tõ 100 ®Õn 169: nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ d¸n nh·n thùc phÈm; nh÷ng tiªu chuÈn thùc phÈm; GMP (ph­¬ng ph¸p thùc hµnh s¶n xuÊt tèt) ¸p dông ®èi víi thùc phÈm, n­íc ®ãng chai, thùc phÈm axit thÊp ®ãng hép; quy ®Þnh HACCP (ph©n tÝch mèi nguy vµ ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n) ®èi víi thñy s¶n. - PhÇn tõ 170 ®Õn 199: nh÷ng quy ®Þnh vÒ chÊt phô gia thùc phÈm. - PhÇn tõ 800 ®Õn 899: nh÷ng quy ®Þnh vÒ s÷a nhËp khÈu; kiÓm so¸t thùc phÈm mang mÇm bÖnh cã thÓ l©y truyÒn; quy ®Þnh vÒ c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn vÖ sinh thùc phÈm trong chuyªn chë néi ®Þa. Nh÷ng v¨n b¶n luËt trªn ®©y chØ mang tÝnh kh¸i qu¸t ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thùc phÈm ë Mü. Ngoµi ra, cßn cã mét sè nh÷ng v¨n b¶n luËt, quy ®Þnh ®iÒu chØnh tõng lo¹i thùc phÈm cô thÓ vÝ dô nh­ LuËt kiÓm tra thÞt liªn bang (Federal Meat Inspection Act), LuËt kiÓm ®Þnh gia cÇm liªn bang (Federal Poultry Inspection Act), LuËt vÒ s÷a nhËp khÈu liªn bang (Federal Import Milk Act), LuËt qu¶n lý ®å uèng cã cån liªn bang (Federal Alcohol Administration Act),…ViÖc t×m hiÓu kÜ nh÷ng v¨n b¶n luËt cña Mü ¸p dông ®èi víi tõng mÆt hµng thùc phÈm xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Ó xuÊt khÈu thµnh c«ng thùc phÈm sang thÞ tr­êng nµy. 1.2.2. Nh÷ng tæ chøc cã chøc n¨ng qu¶n lý an toµn thùc phÈm ë Mü N­íc Mü lµ mét trong nh÷ng nguån cung cÊp thùc phÈm an toµn nhÊt trªn thÕ giíi phÇn lín lµ nhê vµo hÖ thèng kiÓm tra thùc phÈm. HÖ thèng nµy phèi hîp ®­îc ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng qu¶n lý an toµn thùc phÈm ë Mü. HÖ thèng ®¶m b¶o gi¸m s¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi thùc phÈm t¹i tõng ®Þa ph­¬ng, kh¾p c¸c tiÓu bang vµ trªn toµn ®Êt n­íc. Sù gi¸m s¸t, qu¶n lý th­êng xuyªn ®èi víi thùc phÈm ®­îc duy tr× bëi nh÷ng chuyªn gia kiÓm ®Þnh thùc phÈm, nhµ vi trïng häc, nhµ dÞch tÔ häc, vµ nh÷ng nhµ khoa häc lµm viÖc trong nh÷ng së y tÕ thµnh phè, quËn h¹t, trong nh÷ng c¬ quan y tÕ c«ng céng liªn bang, vµ trong rÊt nhiÒu c¸c bé, c¬ quan liªn quan kh¸c. 1.2.2.1. Bé Y tÕ vµ dÞch vô nh©n d©n. (Department of Health and Human Services) * Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm (Food and Drug Administration (FDA)). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm s¶n xuÊt trong n­íc vµ nhËp khÈu bao gåm c¶ trøng cã vá, nh­ng kh«ng gåm thÞt vµ c¸c lo¹i gia cÇm; n­íc ®ãng chai; r­îu cã ®é cån d­íi 7%. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm: FDA cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh nh÷ng luËt vÒ an toµn thùc phÈm ®èi víi nh÷ng thùc phÈm s¶n xuÊt trong n­íc vµ nhËp khÈu, trõ thÞt vµ c¸c lo¹i gia cÇm b»ng viÖc: KiÓm tra nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt, kho chøa thùc phÈm; thu thËp vµ ph©n tÝch mÉu thùc phÈm bÞ nhiÔm ho¸ häc, vËt lý hay nhiÔm khuÈn. Xem xÐt sù an toµn thùc phÈm vµ mµu thùc phÈm tr­íc khi thùc phÈm ®­îc b¸n. Tuyªn truyÒn, phæ biÕn nh÷ng quy ®Þnh, h­íng dÉn, gi¶i thÝch vÒ an toµn thùc phÈm; lµm viÖc víi c¸c tiÓu bang ®Ó ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh, h­íng dÉn, gi¶i thÝch ®ã ®èi víi c¸c c¬ së b¸n lÎ thùc phÈm nh­ c¸c nhµ hµng ¨n uèng, cöa hµng b¸n thùc phÈm… ThiÕt lËp nh÷ng ph­¬ng ph¸p thùc hµnh s¶n xuÊt thùc phÈm tèt, nh÷ng tiªu chuÈn s¶n xuÊt thùc phÈm, vÝ dô HACCP, yªu cÇu ®ãng gãi, c¸c ®iÒu kiÖn vÖ sinh nhµ x­ëng… Lµm viÖc víi c¸c c¬ quan qu¶n lý thùc phÈm ë n­íc ngoµi ®Ó ®¶m b¶o an toµn thùc phÈm cho mét sè thùc phÈm nhËp khÈu. Yªu cÇu nh÷ng nhµ s¶n xuÊt thùc phÈm thu håi thùc phÈm kh«ng an toµn vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thu håi Êy. ChØ ®¹o nh÷ng ho¹t ®éng nghiªn cøu an toµn thùc phÈm. Gi¸o dôc cho nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt thùc phÈm vµ ng­êi tiªu dïng vÒ thùc phÈm an toµn. * Trung t©m kiÓm so¸t vµ phßng ngõa dÞch bÖnh. (Center of Disease Control and Prevention (CDCP)). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: mäi thùc phÈm. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan ®Þa ph­¬ng, tiÓu bang, liªn bang ®iÒu tra sù bïng næ bÖnh dÞch tõ nh÷ng thùc phÈm mang mÇm bÖnh. Duy tr× hÖ thèng quèc gia gi¸m s¸t bÖnh dÞch tõ nh÷ng thùc phÈm mang mÇm bÖnh: thiÕt kÕ vµ l¾p ®Æt hÖ thèng ®iÖn tö b¸o c¸o nhanh sù lan truyÒn thùc phÈm cã mÇm bÖnh, lµm viÖc víi c¸c c¬ quan liªn bang, tiÓu bang kh¸c ®Ó gi¸m s¸t tû lÖ, xu h­íng bïng næ dÞch bÖnh… Ph¸t triÓn nh÷ng chÝnh s¸ch y tÕ c«ng céng ®Ó ng¨n ngõa dÞch bÖnh do thùc phÈm. Nghiªn cøu, h­íng dÉn nghiªn cøu ng¨n ngõa bÖnh do thùc phÈm. §µo t¹o nh©n sù phô tr¸ch an toµn thùc phÈm cho c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c bang. 1.2.2.2. Bé N«ng nghiÖp. (Department of Agriculture) * C¬ quan kiÓm tra vµ an toµn thùc phÈm. (Food Safety and Inspection Servive (FSIS)). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: ThÞt, gia cÇm vµ nh÷ng s¶n phÈm tõ thÞt, gia cÇm s¶n xuÊt trong n­íc vµ nhËp khÈu. Nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn tõ trøng. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. FSIS cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh nh÷ng luËt vÒ an toµn thùc phÈm ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm thÞt, gia cÇm s¶n xuÊt trong n­íc vµ nhËp khÈu b»ng viÖc: KiÓm tra bÖnh dÞch cña nh÷ng ®éng vËt tr­íc vµ sau khi mæ. Gi¸m s¸t vµ kiÓm tra nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn tõ trøng. Thu thËp vµ ph©n tÝch mÉu thùc phÈm cã chøa c¸c t¸c nh©n ®éc h¹i, l©y truyÒn. ThiÕt lËp tiªu chuÈn vÒ sö dông chÊt phô gia vµ c¸c thµnh phÇn nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt vµ ®ãng gãi s¶n phÈm thÞt, gia cÇm; vÒ vÖ sinh nhµ x­ëng… §¶m b¶o tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm thÞt, gia cÇm tõ n­íc ngoµi xuÊt khÈu sang Mü ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn cña Mü. Tµi trî nh÷ng nghiªn cøu ®Ó cã s¶n phÈm thÞt, gia cÇm an toµn. Gi¸o dôc cho nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt thùc phÈm vµ ng­êi tiªu dïng vÒ thùc phÈm an toµn. * C¬ quan kiÓm dÞch vÒ ®éng vËt vµ thùc vËt. (Animal and Plant Health Inspection Service (APHIS)). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ ®éng vËt vµ thùc vËt nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh qu¶n lý ®éng vËt vµ thùc vËt xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ kiÓm ®Þnh vµ c¸ch ly ®éng, thùc vËt; kiÓm tra vµ lo¹i trõ loµi g©y h¹i, bÖnh dÞch… §­a ra nh÷ng quy ®Þnh vµ chØ ®¹o c¸c ch­¬ng tr×nh kiÓm dÞch ®Ó b¶o vÖ, c¶i thiÖn søc khoÎ cña ®éng vËt, tÝnh s¹ch cña thùc vËt v× lîi Ých cña ng­êi d©n vµ m«i tr­êng. Ng¨n ngõa sù x©m nhËp cña thùc phÈm cã chøa loµi g©y h¹i, bÖnh dÞch vµo Mü. * C¬ quan nghiªn cøu, gi¸o dôc vµ më réng hîp t¸c liªn bang. (Cooperative State Research, Education, and Extension Service). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm s¶n xuÊt trong n­íc vµ mét sè thùc phÈm nhËp khÈu. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Cïng víi tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng ë Mü ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu, gi¸o dôc liªn quan ®Õn thùc phÈm an toµn cho n«ng d©n vµ nh÷ng ng­êi tiªu dïng Mü. * Th­ viÖn n«ng nghiÖp quèc gia/Trung t©m th«ng tin gi¸o dôc thùc phÈm mang mÇm bÖnh cña Bé N«ng nghiÖp vµ Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm. - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ mäi thùc phÈm. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Duy tr× c¬ së d÷ liÖu trong c¸c phÇn mÒm m¸y tÝnh, sæ s¸ch, ¸p phÝch qu¶ng c¸o, s¸ch gi¸o khoa, vµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc kh¸c trong viÖc ng¨n ngõa thùc phÈm mang mÇm bÖnh. Gióp ®ì nh÷ng nhµ s­ ph¹m, nh÷ng nhµ ®µo t¹o liªn quan ®Õn thùc phÈm vµ ng­êi tiªu dïng nh÷ng ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc ®Ó ng¨n ngõa thùc phÈm mang mÇm bÖnh. 1.2.2.3. ñy ban b¶o vÖ m«i tr­êng (Environmental Protection Agency) - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: Thùc phÈm chÕ biÕn tõ thùc vËt, thñy s¶n, thÞt, gia cÇm. N­íc uèng. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. ThiÕt lËp tiªu chuÈn cho n­íc uèng. Qu¶n lý chÊt liÖu g©y ®éc h¹i vµ r¸c th¶i ®Ó ng¨n ngõa sù x©m nhËp cña chóng vµo m«i tr­êng vµ vµo nguån thùc phÈm. Hç trî c¸c tiÓu bang trong viÖc gi¸m s¸t chÊt l­îng n­íc uèng vµ t×m c¸ch ng¨n ngõa sù nhiÔm bÈn nguån n­íc. X¸c ®Þnh sù an toµn cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ®­a ra tû lÖ thuèc b¶o vÖ thùc vËt cho phÐp trong thùc phÈm, h­íng dÉn c¸ch sö dông an toµn c¸c lo¹i thuèc nµy. 1.2.2.4. Bé Th­¬ng m¹i (Department of Commerce) * C¬ quan qu¶n lý quèc gia vÒ ®¹i d­¬ng vµ khÝ quyÓn (National Oceanic and Atmospheric Administration). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: c¸ vµ h¶i s¶n. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. KiÓm tra vµ cÊp giÊy chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh liªn bang cho nh÷ng tµu ®¸nh b¾t c¸, c¬ së chÕ biÓn h¶i s¶n. 1.2.2.5. Bé Tµi chÝnh (Department of Treasury) * V¨n phßng r­îu, thuèc l¸, vò khÝ. (Bureau of Alcohol, Tobacco and Firearms). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ c¸c ®å uèng cã cån trõ r­îu cã ®é cån d­íi 7%. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Thùc hiÖn nh÷ng luËt vÒ an toµn thùc phÈm ®èi víi viÖc s¶n xuÊt, ph©n phèi ®å uèng cã cån. §iÒu tra nh÷ng tr­êng hîp lµm gi¶ m¹o ®å uèng cã cån. 1.2.2.6. Bé An ninh quèc néi (Department of Homeland Security) * Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi. (Customs and Border Protection (CBP)). - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm nhËp khÈu. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Phèi hîp lµm viÖc víi nh÷ng c¬ quan liªn bang cã liªn quan ®Õn thùc phÈm ®Ó ®¶m b¶o tÊt c¶ nh÷ng thùc phÈm ra hay vµo n­íc Mü ®Òu ph¶i tu©n theo nh÷ng luËt, quy ®Þnh cña Mü. 1.2.2.7. Bé T­ ph¸p (Department of Justice) - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. KiÖn nh÷ng c«ng ty, c¸ nh©n bÞ nghi ngê vi ph¹m luËt vÒ an toµn thùc phÈm B¾t gi÷ thùc phÈm kh«ng an toµn. 1.2.2.8. ñy ban th­¬ng m¹i liªn bang (Federal Trade Commission) - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Thi hµnh c¸c v¨n b¶n luËt vÒ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng tr­íc sù gi¶ m¹o, lõa dèi, kh«ng trung thùc liªn quan tíi thùc phÈm bao gåm c¶ viÖc qu¶ng c¸o, giíi thiÖu thùc phÈm kh«ng ®óng víi thùc tÕ, lõa dèi. 1.2.2.9. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c bang - C¸c thùc phÈm chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý: tÊt c¶ thùc phÈm trong thÈm quyÒn qu¶n lý. - Vai trß ®èi víi an toµn thùc phÈm. Phèi hîp víi Côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm (FDA) vµ nh÷ng c¬ quan liªn bang kh¸c trong viÖc ¸p dông tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm cho c¸, h¶i s¶n, s÷a, vµ nh÷ng thùc phÈm ®­îc s¶n xuÊt trong bang. KiÓm tra c¸c nhµ hµng ¨n uèng, cöa hµng b¸n thùc phÈm còng nh­ n«ng tr¹i s¶n xuÊt b¬ s÷a, nhµ m¸y chÕ biÕn s÷a vµ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm trong thÈm quyÒn cña bang. CÊm vµ b¾t gi÷ thùc phÈm kh«ng an toµn ®­îc s¶n xuÊt hay ®­îc ph©n phèi trong bang. 1.2.3. T×nh h×nh nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü 1.2.3.1. T×nh h×nh chung vÒ nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü Cã sè d©n ®«ng trªn 270 triÖu ng­êi, l¹i lµ quèc gia ®a s¾c téc, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Mü ®èi víi thùc phÈm còng nh­ ®èi víi c¸c mÆt hµng kh¸c rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l­îng, tõ lo¹i mang tÝnh phæ th«ng ®Õn lo¹i cao cÊp. Còng chÝnh v× lý do nµy mµ Mü lµ n­íc nhËp khÈu thùc phÈm nhiÒu nhÊt thÕ giíi. Theo kÕt qu¶ cña Ban nghiªn cøu kinh tÕ thuéc Bé N«ng nghiÖp Mü n¨m 2002, kÓ tõ n¨m 1980, ®ãng gãp cña thùc phÈm nhËp khÈu trong tæng tiªu dïng thùc phÈm Mü t¨ng tõ 8% lªn 11% vµ æn ®Þnh ë møc nµy. Trong vßng 5 n¨m gÇn ®©y (1998-2002) trung b×nh mçi n¨m Mü nhËp khÈu kho¶ng 45 tû USD. Kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü t­¬ng ®èi æn ®Þnh, vµ t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ nÐt qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 1: Kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü giai ®o¹n 1998-2003 N¨m 1998 1999 2000 2001 2002 2003 8 th¸ng ®Çu n¨m Kim ng¹ch (tû USD) 41,243 43,579 45,975 46,641 49,687 36,455 Tèc ®é t¨ng (%) 103,9 105,6 105,5 101,4 106,5 - Nguån: US. Census Bureau 2003 Thùc phÈm ®­îc nãi tíi ë ®©y bao gåm c¶ thøc ¨n, ®å uèng cho ng­êi vµ thøc ¨n ch¨n nu«i ®éng vËt. Qua b¶ng sè liÖu trªn, ta thÊy kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü t­¬ng ®èi lín n¨m 2002 kim ng¹ch nµy vµo kho¶ng 49,7 tû USD vµ t¨ng qua c¸c n¨m, møc t¨ng n¨m nay so víi n¨m tr­íc t­¬ng ®èi æn ®Þnh kho¶ng 4-6% chøng tá kh«ng cã sù thay ®æi ®ét biÕn nµo trong nhu cÇu tiªu dïng thùc phÈm cña Mü. Nh÷ng nhµ xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü cã thÓ dù ®o¸n ®­îc nhu cÇu vÒ thùc phÈm cña thÞ tr­êng nµy ®Ó cã kÕ ho¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü sao cho phï hîp. Tuy nhiªn, nÕu c¨n cø vµo kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm th× cã thÓ thÊy r»ng thÞ tr­êng thùc phÈm nãi chung cña Mü Ýt cã kh¶ n¨ng më réng trong thêi gian tíi, do vËy mµ nh÷ng n­íc xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü nªn tËp trung më réng thÞ tr­êng ë Mü cho mét sè mÆt hµng chñ yÕu nh­ thñy s¶n, rau qu¶, thÞt… Tû träng cña kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü hÕt søc nhá bÐ. B¶ng 2: Tû träng kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü giai ®o¹n 1998-2002 N¨m 1998 1999 2000 2001 2002 Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu (tû USD) 911,896 1024,618 1218,022 1140,999 1161,366 Kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm (tû USD) 41,243 43,579 45,975 46,641 49,687 Tû träng cña kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm/tæng kim ng¹ch nhËp khÈu (%) 4,5 4,2 3,8 4,1 4,3 Nguån: US. Census Bureau 2002 Tû träng kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü lµ rÊt nhá kho¶ng 4%. Tû träng nµy cã xu h­íng gi¶m tuy nhiªn møc gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ. Nh­ vËy, qua ph©n tÝch hai b¶ng sè liÖu, ta nhËn thÊy r»ng thùc phÈm kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña Mü, tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm thÊp nh­ng æn ®Þnh. Tuy nhiªn, víi con sè 45 tû USD nhËp khÈu thùc phÈm trung b×nh hµng n¨m th× ®©y qu¶ lµ thÞ tr­êng réng lín, cÇn ph¶i ®­îc khai th¸c ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. 1.2.3.2. C¬ cÊu mÆt hµng thùc phÈm nhËp khÈu vµo Mü Nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm nhËp khÈu chñ yÕu vµo Mü gåm nh÷ng lo¹i sau: c¸c s¶n phÈm thÞt, rau, qu¶ vµ n­íc Ðp hoa qu¶, c¸c s¶n phÈm tõ bét m×, s¶n phÈm b¬ s÷a vµ trøng, cacao, cµ phª, thñy s¶n, chÌ, h¹t ®iÒu, dÇu ¨n, r­îu, ®å uèng cã cån trõ r­îu…Trong ®ã thÞt, rau qu¶, thñy s¶n, r­îu, dÇu ¨n chiÕm tû träng t­¬ng ®èi cao vÒ gi¸ trÞ nhËp khÈu trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü. C¬ cÊu mÆt hµng thùc phÈm nhËp khÈu vµo Mü ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 3: Tû träng gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chñ yÕu nhËp khÈu vµo Mü giai ®o¹n 1998-2002 §¬n vÞ: % N¨m MÆt hµng 1998 1999 2000 2001 2002 S¶n phÈm thÞt 10,4 10,3 11,52 12,96 12,11 Rau qu¶ 18,38 19,13 18,15 18,73 18,86 Thñy s¶n 19,68 20,45 21,55 20,91 20,18 Cµ phª 7,44 5,81 5,11 2,91 2,75 DÇu ¨n vµ h¹t cã dÇu 3,74 3,15 3,02 2,55 2,57 S¶n phÈm b¬ s÷a, trøng 2,16 2,25 2,08 2,17 2,11 S¶n phÈm tõ bét mú 5,86 6,03 6,28 6,88 7,4 R­îu vµ ®å uèng cã cån 14,37 15,56 16,19 16,63 17,39 Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña US. Census Bureau 2002 Tû träng vÒ gi¸ trÞ cña mçi mét mÆt hµng thùc phÈm nhËp khÈu chñ yÕu trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü qua c¸c n¨m t­¬ng ®èi æn ®Þnh, møc t¨ng gi¶m chØ dao ®éng tõ 1-2%, trõ cµ phª cã sù sôt gi¶m tû träng tõ 7,44% n¨m 1998 xuèng cßn 2,75% n¨m 2002. Trong sè nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm mµ Mü nhËp khÈu chñ yÕu, chiÕm tû träng cao nhÊt lµ mÆt hµng thñy s¶n chiÕm kho¶ng 20% kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm mçi n¨m t­¬ng ®­¬ng víi con sè tuyÖt ®èi tõ 8-10 tû USD. TiÕp theo lµ mÆt hµng rau qu¶, víi tû träng trung b×nh lµ 18,6% kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm. C¸c mÆt hµng thÞt, r­îu vµ ®å u«ng cã cån ®Òu cã tû träng trªn 10%. Nh÷ng mÆt hµng nh­ s¶n phÈm tõ bét mú, dÇu ¨n vµ h¹t cã dÇu, s¶n phÈm b¬ s÷a, trøng cã tû träng nhá (tõ 2-7%). Sù thay ®æi tËp qu¸n tiªu dïng thùc phÈm cña ng­êi d©n Mü ®· ¶nh h­ëng ®Õn tû träng cña c¸c mÆt hµng thùc phÈm trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü. Ng­êi d©n Mü ngµy cµng nhËn thøc ®­îc r»ng ¨n nhiÒu chÊt x¬ nh­ rau qu¶ t­¬i vµ Ýt mì ®éng vËt nh­ dÇu ¨n thùc vËt sÏ cã lîi cho søc khoÎ, s¶n phÈm t«m, c¸ sÏ an toµn h¬n c¶ so víi thÞt lîn. Do vËy, nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm cã lîi cho søc khoÎ sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng ®­îc ­a chuéng vµ chän lùa ë Mü. 1.2.3.3. Nh÷ng n­íc xuÊt khÈu thùc phÈm chñ yÕu sang Mü HiÖn nay, cã kho¶ng 205 000 c«ng ty thùc phÈm trªn thÕ giíi xuÊt khÈu hµng vµo Mü, phÇn lín trong sè ®ã thuéc m­êi n­íc sau ®©y: Canada, Mehico, Anh, Ph¸p, Brazin, Trung Quèc, ý, Chi lª, Ecua®o, Ên §é. Kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü tõ nh÷ng n­íc nµy ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: B¶ng 4: Kim ng¹ch nhËp khÈu thùc phÈm cña Mü tõ m­êi thÞ tr­êng chÝnh giai ®o¹n 1998-2002 §¬n vÞ: triÖu USD N¨m N­íc 1998 1999 2000 2001 2002 Canada 8.927 9.470 10.273 11.428 11.914 Mehico 5.192 5.475 5.853 5.973 6.178 Ph¸p 1.793 2.108 2.009 1.910 2.186 Italia 1.387 1.452 1.591 1.600 1.842 Chi lª 1.050 1.189 1.402 1.404 1.564 Anh 1.056 1.227 1.262 1.186 1.257 Trung Quèc 769 938 1.104 1.233 1.605 Brazin 1.155 1.336 1.091 909 1.056 £cua®o 1.119 999 695 755 839 Ên ®é 641 833 873 765 875 Nguån: Tæng hîp tõ sè liÖu cña US Census Bureau 2002 Qua b¶ng sè liÖu, hÇu hÕt c¸c n­íc xuÊt khÈu thùc phÈm chÝnh sang Mü ®Òu cã kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm t¨ng qua c¸c n¨m, víi møc t¨ng kh«ng cao nh­ng t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Cã thÓ nhËn thÊy Canada, Mehico lµ hai n­íc cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nhÊt trong sè m­êi n­íc xuÊt khÈu chÝnh thùc phÈm sang Mü. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm cña Canada xÊp xØ 12 tû USD, cña Mexico vµo kho¶ng 6 tû USD. Së dÜ cã ®­îc kim ng¹ch xuÊt khÈu nh­ trªn lµ do Canada vµ Mehico lµ hai n­íc l¸ng giÒng cña Mü, vÞ trÝ ®Þa lý gÇn nhau lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm nh­ rau qu¶ t­¬i, thÞt, thñy s¶n. Nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña Canada sang Mü lµ thñy s¶n (cã kim ng¹ch xuÊt khÈu kho¶ng 2 tû USD n¨m 2002), hµng rau qu¶ (1,3 tû USD n¨m 2002), thÞt vµ c¸c lo¹i gia cÇm (3,4 tû USD n¨m 2002), cña Mªhico lµ rau qu¶ (cã kim ng¹ch xuÊt khÈu kho¶ng 3 tû USD n¨m 2002), r­îu vµ ®å uèng cã cån (kho¶ng 1,4 tû USD n¨m 2002). Ph¸p ®øng vÞ trÝ thø ba víi kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü n¨m 2002 kho¶ng 2,2 tû USD, thÕ m¹nh cña n­íc nµy ®ã lµ c¸c s¶n phÈm b¬ s÷a, c¸c s¶n phÈm tõ trøng (cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn tíi 100 triÖu USD n¨m 2002), r­îu cña Ph¸p cã tiÕng vµ ®­îc ­a chuéng ë Mü (cã kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2002 lµ trªn 900 triÖu USD). TiÕp theo lµ Italia, Chi lª vµ Anh víi kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm n¨m 2002 lÇn l­ît lµ: 1,8 tû USD, 1,5 tû USD vµ 1,2 tû USD. Trung Quèc, sau khi gia nhËp WTO, ®· trë thµnh mét ®èi thñ c¹nh tranh ®¸ng gêm cña c¸c n­íc xuÊt khÈu thùc phÈm truyÒn thèng sang Mü, kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm sang Mü n¨m 2002 cña n­íc nµy kh¸ cao so víi tr­íc ®©y 1,6 tû USD, víi nh÷ng mÆt hµng chÝnh lµ thñy s¶n vµ rau qu¶. Brazin, £cua®o vµ Ên §é víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m trªn d­íi 1 tû USD, ®· cã ®­îc nh÷ng mÆt hµng ®­îc ng­êi tiªu dïng Mü ­a chuéng nh­ cµ phª, chÌ, thñy s¶n. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc phÈm cña ViÖt Nam sang Mü còng vµo kho¶ng 800 triÖu USD, nÕu tiÕp tôc duy tr× vµ n©ng cao ®­îc kim ng¹ch nµy, ViÖt Nam sÏ trë thµnh mét ®èi thñ c¹nh tranh cÇn ph¶i ®­îc chó ý cña c¸c n­íc nãi trªn. Tãm l¹i, tuy lµ n­íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thùc phÈm lín nhÊt trªn thÕ giíi, song hµng n¨m Mü vÉn ph¶i nhËp khÈu mét sè l­îng thùc phÈm kh«ng nhá tõ n­íc ngoµi, kho¶ng 45 tû USD. Dï tèc ®é nhËp khÈu mÆt hµng nµy cña Mü kh«ng t¨ng nhanh nh­ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nhËp khÈu cña Mü còng ®· ®ñ mang l¹i kim ng¹ch xuÊt khÈu lín cho c¸c n­íc xuÊt khÈu vµo Mü ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. Nghiªn cøu xu h­íng tiªu dïng thùc phÈm cña ng­êi d©n Mü lµ cÇn thiÕt ®èi víi c¸c n­íc xuÊt khÈu thùc phÈm vµo thÞ tr­êng nµy. Nh÷ng thùc phÈm cã lîi cho søc khoÎ nh­ rau qu¶, thñy s¶n, thÞt bß vµ nh÷ng thùc phÈm tiÖn dông cho phong c¸ch sèng c«ng nghiÖp ë Mü sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng cÇn ®­îc chó ý xuÊt khÈu v× ch¾c ch¾n nh÷ng mÆt hµng nµy ®· ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ®­îc tiªu thô m¹nh. Ch­¬ng 2Thñ tôc h¶i quan ë c¶ng biÓn cña mü®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu Mäi hµng hãa nhËp khÈu vµo Mü ®Òu ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan. Nh÷ng l« hµng cã trÞ gi¸ d­íi 2000 USD ®­îc coi lµ nhá vµ thñ tôc h¶i quan ®ßi hái ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu so víi c¸c l« hµng lín. Trong tr­êng hîp nµy ng­êi nhËp khÈu sÏ lµm thñ tôc h¶i quan kh«ng chÝnh thøc (informal entry). Thñ tôc h¶i quan kh«ng chÝnh thøc yªu cÇu ng­êi nhËp khÈu chØ cÇn nép cho h¶i quan vËn ®¬n, ho¸ ®¬n hµng ho¸, nép thuÕ theo ®óng biÓu thuÕ lµ ®­îc th«ng quan nhanh chãng. Nh÷ng l« hµng cã trÞ gi¸ trªn 2000 USD th× ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan chÝnh thøc (formal entry). Gi¸m ®èc c¶ng n¬i hµng ho¸ nhËp khÈu vµo cã quyÒn yªu cÇu thñ tôc h¶i quan chÝnh thøc cho bÊt k× mét l« hµng nµo nÕu thÊy cÇn thiÕt. Do vËy, viÖc t×m hiÓu thñ tôc h¶i quan chÝnh thøc lµ vÊn ®Ò quan träng chñ yÕu. LuËn v¨n sÏ tËp trung nghiªn cøu vµ tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thñ tôc h¶i quan chÝnh thøc. HiÖn nay, thñ tôc h¶i quan cña Mü ¸p dông chung cho mäi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo n­íc nµy vµ ch­a cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ tôc h¶i quan riªng cho thùc phÈm nhËp khÈu. V× vËy, thùc phÈm nhËp khÈu vµo Mü còng ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan gièng nh­ tÊt c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu kh¸c vµ ph¶i qua c¸c b­íc sau ®©y: 2.1. Khai b¸o h¶i quan ®èi víi hµng thùc phÈm nhËp khÈu 2.1.1. QuyÒn ®­îc lµm thñ tôc nhËp khÈu víi h¶i quan 2.1.1.1. Thñ tôc nhËp khÈu do ng­êi nhËp khÈu thùc hiÖn Khi thùc phÈm ®­îc chuyªn chë b»ng tµu th­¬ng m¹i ®Õn Mü, ng­êi nhËp khÈu (cã thÓ lµ chñ hµng, ng­êi mua, ng­êi giao nhËn hµng ho¸), nh©n viªn cña hä ®­îc ñy quyÒn, hoÆc ng­êi m«i giíi h¶i quan cã giÊy phÐp hµnh nghÒ ®­îc ng­êi nhËp khÈu chØ ®Þnh cã quyÒn tiÕn hµnh lµm thñ tôc nhËp khÈu. Nh©n viªn h¶i quan Mü kh«ng ®­îc phÐp lµm ®¹i diÖn cho ng­êi nhËp khÈu, mÆc dï vËy hä cã thÓ gãp ý kiÕn hoÆc hç trî cho nh÷ng ng­êi nhËp khÈu ch­a cã kinh nghiÖm. Theo luËt thuÕ nhËp khÈu cña Mü, chØ cã m«i giíi h¶i quan ®­îc quyÒn lµm ®¹i diÖn cho ng­êi nhËp khÈu trong c¸c giao dÞch cña h¶i quan. M«i giíi h¶i quan lµ c¸ nh©n hoÆc c«ng ty ®­îc c¬ quan h¶i quan cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. Ng­êi m«i giíi sÏ lËp vµ tr×nh c¸c giÊy tê nhËp khÈu cÇn thiÕt, thu xÕp thanh to¸n c¸c kho¶n thuÕ ph¶i tr¶, tiÕn hµnh c¸c b­íc gi¶i phãng hµng ho¸, vµ ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi ñy th¸c trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ h¶i quan. 2.1.1.2. Thñ tôc nhËp khÈu do ng­êi kh¸c thùc hiÖn C¸ nh©n, héi bu«n hay c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc quyÒn lµm thñ tôc h¶i quan th«ng qua mét ®¹i lý hay ®¹i diÖn cña m×nh ë Mü, qua ng­êi m«i giíi h¶i quan, hoÆc qua chÝnh c¸ nh©n, thµnh viªn cña héi bu«n, nh©n viªn cña c«ng ty n­íc ngoµi ®ã. BÊt k× mét b¶o ®¶m nµo cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc n­íc ngoµi víi h¶i quan Mü còng ph¶i ®­îc thùc hiÖn ë Mü. VÝ dô, viÖc b¶o ®¶m nép thuÕ cho hµng hãa nhËp khÈu ph¶i cã mét c«ng ty ë Mü ®øng ra b¶o l·nh mµ kh«ng ph¶i lµ mét c«ng ty n­íc ngoµi ®øng ra b¶o l·nh. Ng­êi m«i giíi h¶i quan ®­îc chØ ®Þnh trong giÊy ñy quyÒn cã quyÒn lµm thñ tôc nhËp khÈu víi h¶i quan thay mÆt cho c¸ nh©n, tæ chøc n­íc ngoµi hoÆc ®¹i diÖn cña hä. Nhµ m«i giíi cã thÓ yªu cÇu c¸ nh©n, tæ chøc n­íc ngoµi thùc hiÖn viÖc khai b¸o h¶i quan. Khi c¸ nh©n, tæ chøc n­íc ngoµi thùc hiÖn khai b¸o h¶i quan th× ph¶i cã kÌm theo b¶o ®¶m b»ng tiÒn ®Ó trang tr¶i c¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu ph¸t sinh hoÆc ph¶i tr¶ thªm. B¶n khai h¶i quan cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc n­íc ngoµi ®­îc lµm ë n­íc ngoµi cã thÓ ®­îc chÊp nhËn nh­ng ph¶i ®­îc lµm ë c¬ quan c«ng chøng hoÆc cã dÊu c«ng chøng. Cã thÓ lµm c«ng chøng ë tÊt c¶ c¸c §¹i sø qu¸n Mü hoÆc Tæng l·nh sù Mü. 2.1.1.3. GiÊy ñy quyÒn GiÊy ñy quyÒn lµ mét trong nh÷ng b»ng chøng quan träng chøng minh quyÒn ®­îc nhËp khÈu hµng hãa. Ng­êi nhËp khÈu khi ñy quyÒn cho nh©n viªn cña m×nh hay cho ng­êi m«i giíi h¶i quan lµm thñ tôc h¶i quan ®¹i diÖn cho m×nh th× ph¶i cã tr¸ch nhiÖm cÊp giÊy ñy quyÒn cho nh÷ng ng­êi ®ã. C¸ nh©n, héi bu«n hoÆc c«ng ty n­íc ngoµi cã thÓ cÊp giÊy._.æ chøc. Rau qu¶ nhËp khÈu vµo Mü còng ph¶i tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh riªng ch¼ng h¹n cµ chua t­¬i, lª, tµu, chanh, cam, hµnh kh«, tái, d­a chuét, nho kh«, mËn kh«…ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu nhËp khÈu cña Mü liªn quan ®Õn lo¹i h×nh, kÝch cì, ®é chÝn cña s¶n phÈm. NhËp khÈu gia sóc, gia cÇm ph¶i xin giÊy phÐp cña C¬ quan kiÓm dÞch vÒ ®éng vËt vµ thùc vËt (APHIS)… RÊt nhiÒu c¸c quy ®Þnh cÇn ph¶i ®­îc tu©n thñ ®óng, nÕu kh«ng cã sù t×m hiÓu mét c¸ch khoa häc th× doanh nghiÖp rÊt dÔ bÞ l¹c gi÷a mét rõng th«ng tin mµ kh«ng biÕt hoÆc bá sãt nh÷ng yªu cÇu cô thÓ ®èi víi mÆt hµng thùc phÈm xuÊt khÈu cña m×nh. C¸ch tèt nhÊt ®Ó cã ®­îc c¸c th«ng tin nµy chÝnh lµ trong qu¸ tr×nh ký kÕt hîp ®ång, c¸c doanh nghiÖp cÇn yªu cÇu tõ phÝa b¹n hµng Mü cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ ph¸p luËt Mü cã liªn quan ®Õn mÆt hµng xuÊt khÈu, lµm thÕ nµo ®Ó hµng lµ hîp ph¸p, ®¸p øng ®ñ c¸c tiªu chuÈn nhËp khÈu vµo Mü, nh÷ng giÊy tê nµo cÇn thiÕt ph¶i xuÊt tr×nh cho c¸c c¬ quan qu¶n lý an toµn thùc phÈm…®Ó tõ ®ã chuÈn bÞ l« hµng cho phï hîp. Mét nguån cung cÊp th«ng tin quan träng n÷a ®ã chÝnh lµ c¬ quan qu¶n lý cña Mü ®èi víi mÆt hµng thùc phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü. Doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ liªn l¹c qua ®iÖn tho¹i, email, th­ tõ…trùc tiÕp víi c¸c c¬ quan nµy ®Ó cã ®­îc nh÷ng h­íng dÉn cô thÓ. Trong mäi tr­êng hîp, internet vµ tiÕng Anh lµ hai c«ng cô h÷u hiÖu nhÊt nÕu c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam cã ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn cã kh¶ n¨ng sö dông thµnh th¹o hai c«ng cô trªn bëi v× hÇu hÕt nh÷ng quy ®Þnh, tiªu chuÈn nhËp khÈu hµng thùc phÈm cña Mü ®Òu ®­îc ®¨ng t¶i trªn internet vµ rÊt dÔ dµng t×m kiÕm. Tu©n thñ ®óng yªu cÇu cña c¸c c¬ quan qu¶n lý thùc phÈm cã liªn quan ë Mü ®èi víi mÆt hµng thùc phÈm mµ doanh nghiÖp ®Þnh xuÊt khÈu còng chÝnh lµ mét ®iÒu kiÖn th«ng quan, h¬n n÷a rót ng¾n ®­îc thêi gian kiÓm tra cho l« hµng thùc phÈm t¹i c¶ng khÈu Mü, tõ ®ã ®Èy nhanh ®­îc tèc ®é th«ng quan cho hµng. 3.2.1.2. §ãng gãi hµng thùc phÈm ViÖc ®ãng gãi hµng thùc phÈm xuÊt sang Mü ®Ó ®¶m b¶o tÝnh t­¬i sèng, an toµn cho hµng ®Õn tËn n¬i giao hµng cuèi cïng vµ thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn lµ mét yªu cÇu kü thuËt, cã tÝnh chÊt chuyªn m«n. Nh÷ng th«ng tin h­íng dÉn cho viÖc ®ãng gãi nµy cã thÓ t×m thÊy ë c¸c tµi liÖu cña c«ng ty tµu biÓn, ng­êi chuyªn chë, ®¹i lý giao nhËn…Môc nµy xin l­u ý c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ khÝa c¹nh h¶i quan trong ®ãng gãi hµng thùc phÈm, nghÜa lµ viÖc ®ãng gãi hµng thùc phÈm nªn theo c¸ch thøc mµ h¶i quan Mü cã thÓ kiÓm tra, c©n ®o vµ gi¶i phãng hµng nhanh, ®ång thêi ph¶i theo c¸ch mµ kh«ng cã møc thuÕ t¨ng thªm nµo n¶y sinh do viÖc ®ãng gãi hµng kh«ng ®óng c¸ch. §ãng gãi hµng thùc phÈm ®óng yªu cÇu vµ lËp ho¸ ®¬n lu«n lu«n ®i liÒn víi nhau. C¸c doanh nghiÖp sÏ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh th«ng quan b»ng c¸ch: - LËp ho¸ ®¬n cho l« hµng mét c¸ch cã hÖ thèng. - Cho biÕt chÝnh x¸c sè l­îng mçi mÆt hµng trong tõng hßm hay kiÖn… - Ghi ký hiÖu vµ sè hiÖu cho tõng kiÖn. - Ghi nh÷ng sè, ký m· hiÖu nµy trong ho¸ ®¬n t­¬ng øng víi nhãm hµng trong kiÖn cã nh÷ng ký m· hiÖu nµy. Khi c¸c kiÖn chØ chøa mét lo¹i hµng thùc phÈm, hoÆc khi nh÷ng hµng thùc phÈm nhËp khÈu trong c¸c kiÖn cã néi dung vµ gi¸ trÞ gièng nhau, th× viÖc kiÓm tra hµng thùc phÈm theo kiÖn ®­îc chØ ®Þnh vµ cho môc ®Ých thuÕ quan sÏ ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu. §«i khi v× chñng lo¹i hµng thùc phÈm hoÆc v× c¸ch thøc ®ãng gãi kh«ng khoa häc, nh©n viªn h¶i quan sÏ ph¶i kiÓm tra c¶ chuyÕn hµng. C¸c doanh nghiÖp còng nªn biÕt r»ng h¶i quan Mü sÏ kiÓm tra hµng nhËp khÈu ®Ó t×m ma tóy giÊu trong hµng mµ ng­êi göi hµng hoÆc ng­êi nhËp khÈu kh«ng biÕt. ViÖc nµy g©y mÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn b¹c cho c¶ ng­êi nhËp khÈu vµ c¬ quan h¶i quan. ViÖc kiÓm tra t×m ma tóy cã thÓ ®ßi hái ph¶i më hÕt container, hßm, kiÖn…®Ó kiÓm tra trùc tiÕp l« hµng. C«ng viÖc ®ßi hái nhiÒu lao ®éng nµy dï lµ do h¶i quan Mü, tæ chøc lao ®éng, hay c¸ nh©n lµm ®Òu ph¸t sinh chi phÝ, chËm trÔ vµ nh÷ng h­ h¹i ®èi víi hµng thùc phÈm. Ng­êi xuÊt khÈu cã thÓ kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy b»ng c¸ch lµm viÖc víi h¶i quan ®Ó x©y dùng nh÷ng tiªu chuÈn cho phÐp viÖc kiÓm tra cña c¬ quan h¶i quan cã hiÖu qu¶ nh­ dµnh mét kho¶ng trèng võa ®ñ ë trªn nãc container vµ mét lèi nhá ë gi÷a ®Ó sö dông cho viÖc kiÓm tra ma tóy cña h¶i quan vµ chã nghiÖp vô. Hµng thùc phÈm ®­îc dì ra khái tµu nh­ thÕ nµo còng ¶nh h­ëng tíi viÖc kiÓm tra cña h¶i quan. C¸ch h÷u hiÖu nhÊt lµ “palet ho¸” viÖc xÕp hµng - tøc xÕp hµng lªn c¸c gi¸, xe n©ng sÏ ®­îc sö dông vµ nh­ vËy sÏ tiÕt kiÖm thêi gian cho doanh nghiÖp. §ãng gãi kh«ng khoa häc vÝ dô nh­ ®ãng gãi chung nhiÒu lo¹i hµng cã thÓ sÏ lµm t¨ng møc thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép. Nh÷ng mÆt hµng thùc phÈm ph¶i chÞu nhiÒu møc thuÕ kh¸c nhau nh­ng l¹i ®­îc ®ãng gãi chung hoÆc lÉn víi nhau, lµm cho nh©n viªn h¶i quan kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c sè l­îng hoÆc trÞ gi¸ mçi chñng lo¹i hµng, møc thuÕ ¸p dông cho toµn bé l« hµng ®ã sÏ lµ møc thuÕ cao nhÊt ¸p dông cho mét chñng lo¹i hµng nµo ®ã trong l« hµng ®ãng chung trõ khi ng­êi nhËn hµng hoÆc ®¹i diÖn cña hä t¸ch rêi c¸c lo¹i hµng ra víi sù gi¸m s¸t cña h¶i quan. Rñi ro vµ chi phÝ cña viÖc ph©n t¸ch c¸c lo¹i hµng thuéc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi nhËn hµng. ViÖc ph©n t¸ch ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trong vßng 30 ngµy (trõ khi ®­îc phÐp l©u h¬n) kÓ tõ ngµy h¶i quan th«ng b¸o cho ng­êi nhËn hµng biÕt vÒ nhiÒu lo¹i hµng ®­îc ®ãng gãi chung. TiÒn thï lao vµ c¸c chi phÝ cho nh©n viªn h¶i quan gi¸m s¸t viÖc ph©n t¸ch l« hµng sÏ do ng­êi nhËn hµng thanh to¸n. RÊt nhiÒu thêi gian l·ng phÝ vµ chi phÝ sÏ ph¸t sinh nÕu viÖc ®ãng gãi hµng kh«ng khoa häc. 3.2.1.3. Ký m· hiÖu hµng thùc phÈm H¶i quan sÏ kiÓm tra rÊt g¾t gao viÖc ghi ký m· hiÖu cho hµng thùc phÈm nhËp khÈu nhÊt lµ viÖc ghi ký m· hiÖu n­íc xuÊt xø. Ghi ký m· hiÖu sai hay gian lËn th× hµng kh«ng nh÷ng kh«ng ®­îc th«ng quan mµ doanh nghiÖp cßn ph¶i nép ph¹t kh¸ nÆng. Do vËy, doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam ph¶i t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh cña h¶i quan Mü vÒ ký m· hiÖu vµ c¸c luËt vÒ ký m· hiÖu hµng ho¸ cña Mü. LuËt cña Mü quy ®Þnh mçi mÆt hµng do n­íc ngoµi s¶n xuÊt ph¶i ®­îc ghi ký m· hiÖu ë nh÷ng vÞ trÝ dÔ thÊy, râ rµng, khã tÈy xo¸, vµ th­êng xuyªn theo néi dung cña hµng ho¸ cho phÐp cïng víi tªn tiÕng Anh cña n­íc xuÊt xø. Ký m· hiÖu bao gåm nh÷ng néi dung chÝnh sau: tªn s¶n phÈm; sè hiÖu c¬ së s¶n xuÊt, n­íc xuÊt xø ghi ngay d­íi tªn s¶n phÈm; tªn vµ ®Þa chØ ng­êi s¶n xuÊt hoÆc ng­êi ph©n phèi; träng l­îng tÞnh; thµnh phÇn; th«ng tin dinh d­ìng vµ h­íng dÉn xÕp dì (nÕu cÇn thiÕt). Ký m· hiÖu n­íc xuÊt xø lµ mét néi dung b¾t buéc cña ký m· hiÖu hµng thùc phÈm. Tuy nhiªn, ®èi víi mét sè hµng thùc phÈm nhÊt ®Þnh cã thÓ kh«ng b¾t buéc hoÆc ®­îc miÔn ghi ký hiÖu n­íc xuÊt xø. H¶i quan Mü cã danh s¸ch c¸c mÆt hµng cô thÓ kh«ng b¾t buéc ph¶i ghi ký hiÖu n­íc xuÊt xø, hµng thùc phÈm chØ chiÕm sè Ýt trong ®ã (vÝ dô chØ cã rau qu¶, h¹t, ®éng vËt sèng hoÆc ®· chÕt, c¸, chim ë trong tr¹ng th¸i tù nhiªn hoÆc kh«ng xö lý g× thªm). NÕu nh÷ng mÆt hµng nµy l¹i ®­îc ®ãng gãi l¹i ë Mü, th× nh÷ng bao b× míi ph¶i ®­îc ghi ký hiÖu tªn n­íc xuÊt xø. Kh«ng thùc hiÖn ®óng yªu cÇu nµy, doanh nghiÖp sÏ ph¶i chÞu mét møc ph¹t hoÆc møc thuÕ bæ sung cho hµng. Nh÷ng mÆt hµng sau ®­îc miÔn ghi ký m· hiÖu n­íc xuÊt xø: - Hµng ho¸ ®­îc nhËp khÈu ®Ó ng­êi nhËp khÈu dïng vµ kh«ng ®­îc b¸n l¹i. - Hµng ho¸ ®­îc ng­êi nhËp khÈu gia c«ng ë Mü. - Hµng ho¸ mµ ng­êi mua cuèi cïng ë Mü ®· biÕt xuÊt xø cña hµng ®ã mét c¸ch hiÓn nhiªn. - Hµng ho¸ kh«ng thÓ ghi ký m· hiÖu ®­îc. - Hµng ho¸ kh«ng thÓ ghi ký m· hiÖu tr­íc khi göi sang Mü v× sÏ g©y h­ h¹i. - C¸c chÊt liÖu th«. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam cÇn ph¶i l­u ý ®èi víi vÊn ®Ò ghi ký m· hiÖu cho hµng thùc phÈm cña m×nh. TÊt c¶ c¸c th«ng tin trªn bao b× ngoµi, còng nh­ trªn bao b× trùc tiÕp cña mÆt hµng ®Òu ph¶i ®¶m b¶o trung thùc, râ rµng, nhÊt lµ ký hiÖu n­íc xuÊt xø. Ghi ký m· hiÖu kh«ng trung thùc, gian lËn hoÆc kh«ng râ rµng, kh«ng tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh cña Mü sÏ ph¸t sinh thªm nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ nh­ chi phÝ ®ãng gãi l¹i, chi phÝ kiÓm tra, gi¸m s¸t cña h¶i quan, g©y h­ h¹i cho hµng nhÊt lµ ®èi víi hµng thùc phÈm. 3.2.1.4. ThiÕt lËp quy tr×nh an ninh tuyÖt ®èi ë c¬ së s¶n xuÊt vµ trong qu¸ tr×nh chuyªn chë Mét trong nhiÒu ph­¬ng thøc bu«n lËu ma tóy chñ yÕu vµo Mü lµ göi lÉn vµo hµng nhËp khÈu. Nh÷ng kÎ bu«n lËu ma tóy sÏ ®Æt ma tóy trong c¸c l« hµng hoÆc trong c¸c container chøa hµng ®­îc phÐp nhËp khÈu vµo Mü. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i thiÕt lËp ®­îc quy tr×nh an ninh tuyÖt ®èi ë c¬ së s¶n xuÊt vµ trong qu¸ tr×nh chuyªn chë. Ngay tõ kh©u ®ãng gãi hµng thùc phÈm, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o bao b× ®ãng gãi ch¾c ch¾n, nÕu bao b× cã bÞ më th× sÏ cã dÊu hiÖu nhËn biÕt. S¾p xÕp hµng còng ph¶i theo c¸ch hîp lý sao cho chã nghiÖp vô cña h¶i quan cã thÓ ph¸t hiÖn ra ma tóy giÊu trong kiÖn hµng. Mét kiÖn hµng bÞ ph¸t hiÖn cã chøa chÊt ma tóy sÏ khiÕn cho viÖc kiÓm tra toµn bé l« hµng sÏ chÆt chÏ h¬n vµ mÊt nhiÒu thêi gian h¬n. C¸ch tèt nhÊt lµ phßng ngõa cßn h¬n kh¾c phôc, do vËy mµ ®èi víi vÊn ®Ò nµy, c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i dµnh sù quan t©m thÝch ®¸ng. 3.2.1.5. §¨ng ký nh·n hiÖu cho hµng thùc phÈm t¹i Mü §¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ cho hµng thùc phÈm t¹i Mü lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc ®Çu tiªn doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam nªn lµm tr­íc khi xuÊt khÈu sang Mü, ®Ó tr¸nh bÞ chiÕm ®o¹t nh·n hiÖu vµ kh«ng gÆp ph¶i bÊt k× trë ng¹i nµo trong viÖc kiÓm tra cña h¶i quan Mü nh»m b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. §· cã nhiÒu tr­êng hîp nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam bÞ doanh nghiÖp n­íc ngoµi chiÕm ®o¹t, ®¨ng ký tr­íc t¹i Mü nh­ cµ phª Trung Nguyªn, n­íc m¾m Phó Quèc… Theo luËt Mü, bÊt k× mÆt hµng thùc phÈm nµo qua kiÓm tra h¶i quan nÕu bÞ ph¸t hiÖn mang nh·n hiÖu gi¶ hoÆc sao chÐp, b¾t ch­íc mét nh·n hiÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn cña mét c«ng ty Mü, hay nh·n hiÖu cña mét c«ng ty n­íc ngoµi ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn t¹i Mü ®Òu cã thÓ bÞ h¶i quan b¾t gi÷ vµ tÞch thu. Muèn ®­îc th«ng quan vµ th«ng quan nhanh chãng, c¸c mÆt hµng thùc phÈm ViÖt Nam ph¶i ®­îc ®¨ng ký nh·n hiÖu t¹i Mü. Doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ víi V¨n phßng s¸ng chÕ vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ Mü (USPTO) b»ng giÊy tê hoÆc qua email, tuy nhiªn, ®Ó thµnh c«ng ngoµi viÖc göi th­ ®iÖn tö c¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý chän mét ®¹i diÖn cña m×nh ë Mü ®Ó tiÕp tôc trao ®æi th«ng tin. Chi phÝ cho viÖc ®¨ng ký mét nhãm s¶n phÈm lµ 335 USD vµ thêi gian xÐt cÊp lµ 15-18 th¸ng. Doanh nghiÖp nép ®¬n ®¨ng ký ph¶i s½n sµng gi¶i ®¸p nh÷ng c©u hái cña USPTO, nÕu kh«ng cã tr¶ lêi, ®¬n ®¨ng ký sÏ bÞ ®×nh chØ. B¶n sao ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ sÏ ®­îc nép cho c¬ quan h¶i quan vµ ®­îc l­u gi÷ theo quy ®Þnh. Doanh nghiÖp ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ yªn t©m khi h¶i quan Mü tiÕn hµnh kiÓm tra hµng thùc phÈm ®Ó b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. 3.2.2. ChuÈn bÞ bé hå s¬ vÒ hµng thùc phÈm Bªn c¹nh hµng thùc phÈm th× bé hå s¬ vÒ hµng thùc phÈm lµ ®èi t­îng chñ yÕu chÞu sù kiÓm tra cña h¶i quan, h¬n thÕ n÷a, h¶i quan sÏ kiÓm tra trùc tiÕp bé hå s¬ tr­íc khi kiÓm tra hµng thùc phÈm. NhiÒu tr­êng hîp, hµng sÏ ®­îc th«ng quan ngay trªn c¬ së bé hå s¬ khai b¸o. Do vËy, bé hå s¬ ®Çy ®ñ chøng tõ, néi dung cña c¸c chøng tõ khai b¸o trung thùc, chÝnh x¸c vÒ hµng thùc phÈm, tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh cña h¶i quan Mü lµ mét nh©n tè quan träng chñ yÕu ®Ó hµng thùc phÈm ®­îc phÐp th«ng quan. Vµ cho dï tù m×nh lµm thñ tôc h¶i quan t¹i Mü cho hµng thùc phÈm hay ng­êi nhËp khÈu Mü sÏ tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy, th× tr¸ch nhiÖm cung cÊp ®Çy ®ñ chøng tõ trong bé hå s¬ khai b¸o vµ chøng tõ liªn quan ®Õn bé hå s¬ khai b¸o, còng nh­ c¸c néi dung khai b¸o trªn chøng tõ, ph¶i ®­îc doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam quan t©m vµ chuÈn bÞ chu ®¸o. 3.2.2.1. Bé hå s¬ ph¶i ®Çy ®ñ chøng tõ Ng­êi lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng nhËp khÈu ph¶i nép cho c¬ quan h¶i quan Mü hai bé hå s¬ ®ã lµ bé hå s¬ khai b¸o hµng nhËp khÈu vµ bé hå s¬ tãm t¾t. Bé hå s¬ khai b¸o hµng nhËp khÈu ph¶i ®­îc xuÊt tr×nh trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy hµng ®Õn c¶ng n¬i lµm thñ tôc nhËp khÈu vµ bao gåm nh÷ng chøng tõ sau: Tê khai h¶i quan hµng nhËp khÈu theo mÉu h¶i quan 7533 hoÆc ®¬n xin cho giao hµng ngay theo mÉu h¶i quan 3461 trong tr­êng hîp hµng cÇn ®­îc giao ngay. B»ng chøng chøng minh quyÒn nhËp khÈu. Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i hoÆc ho¸ ®¬n s¬ bé khi ch­a thÓ lËp ®­îc ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i. PhiÕu ®ãng gãi hµng nÕu cÇn thiÕt. GiÊy b¶o ®¶m theo mÉu cña h¶i quan b¶o ®¶m cho viÖc nép thuÕ, phÝ vµ c¸c kho¶n ph¹t vi ph¹m (nÕu cã). Nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng th«ng quan cña hµng thùc phÈm. Bé hå s¬ tãm t¾t ph¶i ®­îc xuÊt tr×nh trong vßng 10 ngµy kÓ tõ lóc hµng thùc phÈm ®­îc th«ng quan. Bé hå s¬ tãm t¾t rÊt quan träng v× nã cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ph©n lo¹i hµng thùc phÈm, Ên ®Þnh thuÕ suÊt, vµ thu thËp d÷ liÖu thèng kª chÝnh x¸c. Bé hå s¬ tãm t¾t kh«ng hîp lÖ, hµng ®· th«ng quan còng cã kh¶ n¨ng bÞ c¬ quan h¶i quan triÖu håi vµ thu gi÷. Nh÷ng chøng tõ sau ®©y cã trong bé hå s¬ tãm t¾t: B¶n sao toµn bé chøng tõ nhËp khÈu ®· tr¶ l¹i cho ng­êi nhËp khÈu, ng­êi m«i giíi h¶i quan sau khi hµng ®­îc th«ng quan. Tê khai tãm t¾t hµng nhËp khÈu theo mÉu h¶i quan 7501. GiÊy chøng nhËn hoµn tr¶ bé hå s¬ khai b¸o hµng nhËp khÈu còng nh­ toµn bé l« hµng thùc phÈm nhËp khÈu cho ng­êi nhËp khÈu hoÆc ng­êi m«i giíi h¶i quan ®­îc ñy quyÒn. C¸c ho¸ ®¬n vµ chøng tõ kh¸c cÇn cho viÖc x¸c ®Þnh møc thuÕ, thèng kª hoÆc chøng nhËn r»ng mäi yªu cÇu vÒ nhËp khÈu ®· ®­îc ®¸p øng. GiÊy chøng nhËn nép thuÕ quan ­íc tÝnh. Ngoµi viÖc nép ®ñ nh÷ng chøng tõ nªu trªn, c¸c doanh nghiÖp còng nªn chuÈn bÞ tÊt c¶ nh÷ng chøng tõ cã liªn quan kh¸c ®Ó xuÊt tr×nh cho h¶i quan Mü (nÕu tù m×nh lµm thñ tôc h¶i quan) hay ®Ó cung cÊp cho ng­êi nhËp khÈu Mü (nÕu ng­êi nhËp khÈu Mü lµm thñ tôc h¶i quan) nh»m gi¶i tr×nh mét c¸ch râ rµng nhÊt l« hµng thùc phÈm tr­íc c¬ quan h¶i quan Mü. VÝ dô sau sÏ chøng minh ®iÒu nµy: h¶i quan Mü xem xÐt c¶ tÝnh hîp lý gi÷a sè l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu thÓ hiÖn trªn chøng tõ vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Trong tr­êng hîp chøng tõ cho thÊy ®Ó s¶n xuÊt ®­îc mét l­îng s¶n phÈm ph¶i cÇn ®Õn 10 m¸y chuyªn dông trong khi doanh nghiÖp chØ cã 5 m¸y (h¶i quan biÕt ®­îc ®iÒu nµy lµ do cã hå s¬ cña doanh nghiÖp l­u tr÷ t¹i c¬ së d÷ liÖu cña h¶i quan), nÕu doanh nghiÖp kh«ng chøng minh b»ng v¨n b¶n r»ng mét nöa s¶n l­îng ®­îc gia c«ng bªn ngoµi, hoÆc m­în thªm 5 m¸y cña doanh nghiÖp kh¸c ®Ó s¶n xuÊt, hoÆc s¶n l­îng ®ã cã ®­îc do nh÷ng lý do chÝnh ®ang kh¸c th× h¶i quan sÏ kh«ng cho phÐp l« hµng ®­îc lµm thñ tôc. Trong tr­êng hîp m­în m¸y, chøng tõ m­în m¸y ghi râ ngµy giê m­în, n¬i ®Æt m¸y vµ c¶ thêi gian tr¶ m¸y sÏ ph¶i xuÊt tr×nh cho c¬ quan h¶i quan. VÝ dô trªn phÇn nµo cho thÊy yªu cÇu phøc t¹p cña h¶i quan vÒ bé chøng tõ. Nh÷ng chøng tõ nép thªm sÏ ph¶i ®­îc xuÊt tr×nh cho c¬ quan h¶i quan Mü trong vßng 30 ngµy kÓ tõ khi cã th«ng b¸o yªu cÇu cña c¬ quan h¶i quan. Thêi gian nµy cã thÓ kÐo dµi mét c¸ch hîp lý nÕu ng­êi lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ cã ®¬n xin phÐp. Nh÷ng chøng tõ ®­îc yªu cÇu nép thªm kh«ng ®­îc xuÊt tr×nh cho c¬ quan h¶i quan trong thêi gian quy ®Þnh th× l« hµng sÏ kh«ng ®­îc phÐp th«ng quan. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp h·n h÷u nÕu chøng tõ ph¶i cã trong hå s¬ vµ chøng tõ nép thªm bÞ thÊt l¹c, viÖc tù t¹o ra chøng tõ ®Ó xuÊt tr×nh cho h¶i quan lµ mét viÖc kh«ng nªn lµm, nhiÒu khi cßn g©y r¾c rèi h¬n cho doanh nghiÖp. Nãi râ t×nh tr¹ng mÊt chøng tõ vµ gi¶i thÝch lý do mÊt vÉn lµ c¸ch tèt h¬n c¶. Trong mét sè tr­êng hîp, h¶i quan sÏ cho phÐp hµng ®­îc th«ng quan. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ l­u tr÷ tÊt c¶ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn l« hµng thùc phÈm xuÊt khÈu ®Ó xuÊt tr×nh cho c¬ quan h¶i quan lµ mét c«ng viÖc cÇn sù quan t©m thÝch ®¸ng, cµng kh«ng thÓ bÞ coi nhÑ nÕu doanh nghiÖp muèn hµng cña m×nh ®Õn ®­îc tay ng­êi tiªu dïng Mü. 3.2.2.2. C¸ch lËp c¸c chøng tõ Nép ®Çy ®ñ chøng tõ th«i ch­a ®ñ, c¸ch lËp c¸c chøng tõ còng cÇn ph¶i ®­îc doanh nghiÖp thùc hiÖn nghiªm tóc. C¸ch lËp c¸c chøng tõ ®­îc hiÓu lµ c¸ch doanh nghiÖp khai b¸o th«ng tin vÒ mÆt hµng xuÊt khÈu cña m×nh trªn nh÷ng chøng tõ theo mÉu cña h¶i quan vµ trªn nh÷ng chøng tõ do chÝnh doanh nghiÖp lËp. Th«ng tin khai b¸o vÒ l« hµng ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c, trung thùc vµ toµn diÖn. Th«ng tin khai b¸o ch­a ®ñ hay cßn m©u thuÉn vµ viÖc kiÓm tra h¶i quan thùc tÕ ®èi víi hµng nhËp khÈu kh«ng ®­a ®Õn kÕt qu¶ nh­ trong khai b¸o kh«ng nh÷ng doanh nghiÖp bÞ ph¹t mµ cßn bÞ ghi tªn vµo sæ theo dâi cña h¶i quan (nÕu møc ph¹t trªn 100 USD trë lªn), trong vßng 10 n¨m liÒn sau ®ã doanh nghiÖp sÏ liªn tôc bÞ kiÓm tra tÊt c¶ c¸c l« hµng mµ doanh nghiÖp nhËp khÈu vµo Mü. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu mµ nhiÒu l« hµng cña doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ c¬ quan h¶i quan Mü gi÷ l¹i c¶ng v× doanh nghiÖp ch­a biÕt c¸ch ®iÒn vµo c¸c tê khai, khai ch­a ®óng c¸c néi dung quy ®Þnh bëi h¶i quan nhÊt lµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng nhËp khÈu. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i l­u ý c¸ch lËp mét sè chøng tõ sau ®©y: 1. Tê khai h¶i quan hµng nhËp khÈu theo mÉu h¶i quan 7533, tê khai tãm t¾t hµng nhËp khÈu theo mÉu h¶i quan 7501. MÉu c¸c tê khai h¶i quan trªn ®Òu ®­îc c¬ quan h¶i quan Mü c«ng bè vµ ®¨ng t¶i trªn trang web cña Tæng côc h¶i quan vµ b¶o vÖ biªn giíi (CBP) do vËy mµ rÊt dÔ dµng t×m kiÕm. Nh÷ng néi dung cã trong c¸c tê khai nµy ®· ®­îc tr×nh bµy ë môc 2.1.5.1 cña luËn v¨n. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ t×m hiÓu tr­íc nh÷ng néi dung ®ã ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh khai b¸o ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c cho mÆt hµng thùc phÈm xuÊt khÈu cña m×nh t¹i c¸c c¬ quan h¶i quan c¶ng khÈu cña Mü. Ph©n lo¹i hµng ho¸, x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ tõ ®ã tÝnh ®­îc møc thuÕ nhËp khÈu cho hµng thùc phÈm lµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lµm thñ tôc khai b¸o h¶i quan. §Ó th«ng tin khai b¸o vÒ ph©n lo¹i hµng, trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng lµ chÝnh x¸c, ®­îc h¶i quan chÊp nhËn nhiÒu khi kh«ng ph¶i lµ viÖc dÔ dµng. NÕu kh«ng thÓ x¸c ®Þnh m· sè mÆt hµng thùc phÈm, møc thuÕ suÊt ¸p dông trong BiÓu thuÕ nhËp khÈu cña Mü, doanh nghiÖp cã thÓ göi ®¬n yªu cÇu vÒ ph©n ®Þnh h¹ng môc thuÕ ¸p dông cho hµng ho¸ ®Õn c¬ quan h¶i quan c¶ng khÈu n¬i hµng sÏ ®­îc lµm thñ tôc h¶i quan. Néi dung ®¬n gåm cã: M« t¶ hµng thùc phÈm ®Çy ®ñ. Göi mÉu, nÕu cã thÓ hoÆc h×nh vÏ, tµi liÖu minh häa kh¸c cã Ých trong viÖc bæ sung cho m« t¶ b»ng ch÷. Gi¸ chi tiÕt cña nguyªn vËt liÖu vµ sè l­îng t­¬ng øng theo % nÕu cã thÓ. M« t¶ c«ng dông chÝnh cña hµng, theo cÊp h¹ng hoÆc lo¹i h¹ng, ë Mü. Th«ng tin vÒ øng dông, nÕu cã, vÒ th­¬ng m¹i, khoa häc hoÆc th«ng th­êng. Th«ng tin kh¸c cã thÓ liªn quan hoÆc ®­îc yªu cÇu cho môc ®Ých ph©n ®Þnh h¹ng môc thuÕ cho hµng. §Ó tr¸nh c¸c chËm trÔ, yªu cÇu cña doanh nghiÖp cµng hoµn chØnh vµ ®Çy ®ñ th× cµng tèt. Doanh nghiÖp sÏ sím nhËn ®­îc th­ tr¶ lêi gióp ®ì cña h¶i quan Mü. §èi víi viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng thùc phÈm nhËp khÈu vµo Mü, doanh nghiÖp còng cã thÓ tham kh¶o ý kiÕn cña c¬ quan h¶i quan Mü b»ng viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó nh©n viªn h¶i quan xem xÐt vµ cã c©u tr¶ lêi sím nhÊt. C¸c doanh nghiÖp còng nªn nhí r»ng kh«ng thÓ û l¹i vµo viÖc hái ý kiÕn h¶i quan mµ tr­íc khi tham kh¶o ý kiÕn cña h¶i quan Mü, doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng nç lùc, cÇn mÉn hîp lý ®Ó ph©n lo¹i vµ x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cho hµng. Nh©n viªn h¶i quan sÏ ®¸nh gi¸ cao sù céng t¸c cña doanh nghiÖp. 2. Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i lµ c¬ së quan träng ®Ó h¶i quan tÝnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cho hµng nhËp khÈu. Do ®ã, mäi th«ng tin ghi trªn ho¸ ®¬n ph¶i trung thùc, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh cña h¶i quan Mü. Néi dung mét ho¸ ®¬n hîp lÖ ®· ®­îc tr×nh bµy chi tiÕt ë ch­¬ng 2 môc 2.1.5.1 cña luËn v¨n nµy. Ngoµi ra, nh÷ng lçi sau ®©y doanh nghiÖp nªn tr¸nh khi lËp ho¸ ®¬n: - Doanh nghiÖp cho r»ng tiÒn hoa hång, phÝ b¶n quyÒn s¶n xuÊt, hoÆc c¸c phÝ kh¸c ®èi víi hµng thùc phÈm lµ “kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ” vµ bá kh«ng ghi trong ho¸ ®¬n. - Doanh nghiÖp mua hµng vµ b¸n ng­êi nhËp khÈu Mü víi gi¸ giao nh­ng trong ho¸ ®¬n l¹i ghi chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó mua hµng thay v× viÖc ph¶i ghi gi¸ b¸n cho ng­êi nhËp khÈu Mü.’ - Doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng thùc phÈm víi mét phÇn nguyªn liÖu do ng­êi nhËp khÈu Mü cung cÊp nh­ng lËp ho¸ ®¬n chØ ghi chi phÝ thùc tÕ mµ hä bá ra mµ kh«ng tÝnh thªm trÞ gi¸ cña nh÷ng nguyªn liÖu do ng­êi nhËp khÈu cung cÊp. - Doanh nghiÖp göi hµng thay thÕ cho kh¸ch hµng ë Mü vµ lËp ho¸ ®¬n víi gi¸ thùc mµ kh«ng cho biÕt gi¸ ®Çy ®ñ cã khÊu trõ trÞ gi¸ hµng háng ®­îc göi tr­íc ®ã vµ bÞ tr¶ l¹i. - Doanh nghiÖp b¸n theo gi¸ cã chiÕt khÊu nh­ng l¹i lËp ho¸ ®¬n theo gi¸ thùc kh«ng cho biÕt sè tiÒn chiÕt khÊu. - Ho¸ ®¬n kh«ng râ rµng, chØ ghi thø tù tõng phÇn nhá, m« t¶ mét c¸ch c¾t xÐn hoÆc m· ho¸, hoÆc gép trong ho¸ ®¬n nhiÒu chuyÕn hµng. Tãm l¹i, bÊt k× th«ng tin nµo trong chøng tõ nhËp khÈu xuÊt tr×nh cho h¶i quan mµ kh«ng chÝnh x¸c, hoÆc dèi tr¸, hoÆc giÊu giÕm cã thÓ sÏ g©y ra sù chËm trÔ trong viÖc gi¶i phãng hµng, viÖc giam gi÷ hµng vµ kiÖn ng­êi lµm thñ tôc h¶i quan. Vµ cho dï viÖc th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c hoÆc bá bít th«ng tin lµ kh«ng cè ý, nh­ng ng­êi lµm thñ tôc h¶i quan vÉn ph¶i chøng tá r»ng hä ®· cã sù cÇn mÉn hîp lý vµ kh«ng bÊt cÈn ®Ó tr¸nh ®­îc nh÷ng chÕ tµi ph¹t, sù chËm trÔ trong viÖc cã ®­îc quyÒn së h÷u ®èi víi hµng nhËp khÈu. 3.2.3. Chó ý vÒ viÖc thuª tµu chë hµng thùc phÈm Tµu chë hµng thùc phÈm còng lµ mét nguyªn nh©n lµm cho hµng th«ng quan nhanh h¬n. Thuª tµu chë hµng nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o hµng ®­îc th«ng quan nhanh h¬n lµ mét c«ng viÖc cÇn ®­îc quan t©m, nÕu ng­êi xuÊt khÈu ViÖt Nam chÞu tr¸ch nhiÖm thuª tµu chuyªn chë cho hµng thùc phÈm xuÊt sang Mü. ViÖc thuª nh÷ng h·ng chuyªn chë cã tham gia vµo HÖ thèng kª khai hµng tù ®éng (Automated Manifest System (AMS)) sÏ gióp cho hµng nhËp khÈu cËp c¶ng Hoa Kú nhanh h¬n, do viÖc khai b¸o tr­íc mçi chuyÕn hµng vµo c¶ng khÈu Hoa Kú sÏ ®­îc thùc hiÖn qua hÖ thèng ®iÖn tö, truyÒn tin nhanh chãng cho c¬ quan h¶i quan. H¬n n÷a, theo ch­¬ng tr×nh “quan hÖ ®èi t¸c h¶i quan – th­¬ng m¹i chèng khñng bè” (C-TPAT), nh÷ng “nhµ nhËp khÈu cã ®é rñi ro thÊp” (low-risk importer) sÏ lµm thñ tôc h¶i quan nhanh h¬n cho hµng cña hä víi ®iÒu kiÖn h·ng vËn chuyÓn l« hµng ®ã ph¶i tham gia hÖ thèng kª khai hµng tù ®éng cña h¶i quan. Thuª c¸c h·ng tµu biÓn cña Mü còng lµ mét gi¶i ph¸p ®Èy nhanh tèc ®é th«ng quan cho hµng, trong nhiÒu tr­êng hîp, h·ng tµu biÓn Mü sÏ cËp c¶ng Mü nhanh h¬n, h­ëng gi¸ dÞch vô ë c¶ng Mü rÎ h¬n c¸c h·ng tµu n­íc ngoµi vµ h·ng nµy cã thÓ t­ vÊn cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn c¸c thñ tôc nhËp khÈu nhanh chãng, dÔ dµng. 3.2.4. Thuª m«i giíi h¶i quan Thuª m«i giíi h¶i quan lµ viÖc cÇn thiÕt nªn lµm nÕu nh­ doanh nghiÖp lÇn ®Çu tiªn xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü vµ ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng thùc phÈm. M«i giíi h¶i quan t¹i Mü lµ c¸ nh©n hoÆc c«ng ty ®­îc c¬ quan h¶i quan Mü cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng sau khi ®· tr¶i qua nh÷ng kú kiÓm tra g¾t gao vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n. Do ®ã, nhµ m«i giíi h¶i quan sÏ n¾m rÊt râ quy tr×nh thñ tôc h¶i quan t¹i Mü ®èi víi l« hµng thùc phÈm cña doanh nghiÖp, cã thÓ gi¶i quyÕt nhanh chãng mäi v­íng m¾c vµ r¾c rèi x¶y ra, lµm cho hµng thùc phÈm ®­îc th«ng quan nhanh chãng. Doanh nghiÖp còng cã thÓ tËn dông ®­îc kho¶n ký quü cña ng­êi m«i giíi h¶i quan. Chi phÝ thuª dÞch vô m«i giíi h¶i quan t¹i Mü ®«i khi l¹i hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu nÕu doanh nghiÖp tù m×nh lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng mµ ch­a n¾m râ nh÷ng quy ®Þnh h¶i quan cña Mü. Qua viÖc trao ®æi th«ng tin víi ng­êi m«i giíi h¶i quan trong qu¸ tr×nh lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng thùc phÈm, doanh nghiÖp sÏ n¾m b¾t ®­îc c¸c thñ tôc ph¶i lµm, c¸ch thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò r¾c rèi n¶y sinh…tõ ®ã mµ v÷ng vµng, tù tin h¬n trong viÖc tù m×nh lµm thñ tôc h¶i quan ë Mü cho nh÷ng l« hµng tiÕp theo. Ng­êi m«i giíi h¶i quan t¹i Mü cã tham gia HÖ thèng m«i giíi tù ®éng (ABI) còng lµm gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ thêi gian, chøng tõ trong qu¸ tr×nh lµm thñ tôc nhËp khÈu cho hµng ho¸. KÕt luËn Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ tr­êng Mü ®· trë thµnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ngµy cµng t¨ng trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña hµng thùc phÈm xuÊt khÈu. Tuy vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu thùc phÈm cña ViÖt Nam sang Mü ®· vµ ®ang vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n cÇn ph¶i kh¾c phôc trong ®ã khã kh¨n lín nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a th«ng hiÓu ®­îc quy ®Þnh, luËt lÖ cña Mü ®èi víi viÖc nhËp khÈu thùc phÈm, ®Æc biÖt lµ c¸c quy ®Þnh cña h¶i quan Mü vÒ thñ tôc nhËp khÈu cho hµng thùc phÈm. §Ó “nhanh ch©n” h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tõ c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c, kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam, nç lùc tõ phÝa m×nh, lµm cho hµng ®­îc th«ng quan nhanh chãng qua c¬ quan h¶i quan c¶ng khÈu t¹i Mü. Tr­íc hÕt, doanh nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o cho l« hµng thùc phÈm xuÊt khÈu, ®¶m b¶o hµng ®· tu©n thñ ®óng nh÷ng quy ®Þnh vÒ an toµn thùc phÈm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý thùc phÈm liªn quan cña Mü, ®óng quy ®Þnh cña h¶i quan vÒ ®ãng gãi, ký m· hiÖu… §èi víi bé chøng tõ xuÊt tr×nh cho c¬ quan h¶i quan Mü, doanh nghiÖp cÇn ph¶i chuÈn bÞ vµ l­u tr÷ ®Çy ®ñ chøng tõ nhËp khÈu do h¶i quan yªu cÇu, néi dung mçi chøng tõ ph¶i ®­îc khai b¸o ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, trung thùc vµ víi sù cÇn mÉn, quan t©m thÝch ®¸ng tõ phÝa doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, vÊn ®Ò thuª tµu chuyªn chë hµng thùc phÈm sang Mü vµ thuª m«i giíi h¶i quan còng cÇn ph¶i ®­îc chó ý. Gi¶i ph¸p l©u dµi ®Ó kh¾c phôc sù thiÕu hiÓu biÕt c¸c quy ®Þnh, luËt lÖ cña Mü vÒ thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng thùc phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn lµ viÖc doanh nghiÖp ph¶i chó ý n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, tù m×nh th«ng hiÓu quy tr×nh lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng thùc phÈm t¹i c¶ng biÓn Mü bëi v× mäi quy ®Þnh, luËt lÖ vÒ vÊn ®Ò trªn ®· ®­îc c«ng bè c«ng khai, réng r·i trªn internet, h¬n n÷a c¸c c¬ quan cña Mü còng lu«n cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin cho doanh nghiÖp. Cã nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ViÖt Nam míi t¹o dùng ®­îc chç ®øng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng Mü. Tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch tham kh¶o 1. Bé Th­¬ng M¹i/Trung t©m th«ng tin th­¬ng m¹i ViÖt Nam, H­íng dÉn tiÕp cËn thÞ tr­êng Hoa Kú, NXB Thèng kª, Hµ Néi 2002. 2. Bïi KiÕn Thµnh, Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý cã liªn quan ®Õn hîp ®ång th­¬ng m¹i vµ thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü, NXB Khoa häc X· héi, Hµ Néi 2002. 3. GS.TSKH. §µo TrÝ óc, B­íc ®Çu t×m hiÓu ph¸p luËt th­¬ng m¹i Mü, NXB Khoa häc X· héi, Hµ Néi 2002. 4. LuËt gia §Þnh TÝch Linh, Doanh nghiÖp cÇn biÕt khi quan hÖ th­¬ng m¹i víi Hoa Kú, NXB Thèng kª, Hµ Néi n¨m 2002. 5. Lª ThÞ Hång Ngäc, HÖ thèng ®iÒu hoµ m« t¶ vµ m· ho¸ hµng ho¸ vµ viÖc vËn dông x©y dùng danh môc hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ danh môc biÓu thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ViÖt Nam, LuËn ¸n th¹c sÜ, Tr­êng ®¹i häc Ngo¹i Th­¬ng, 1999. 6. Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, XuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü (tµi liÖu dÞch), NXB C«ng ty in vµ V¨n ho¸ phÈm, Hµ Néi 2002. 7. Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, BiÓu thuÕ nhËp khÈu cña Hoa Kú (tµi liÖu dÞch), NXB C«ng ty in vµ V¨n ho¸ phÈm, Hµ Néi 2003. 8. TrÇn Thanh Quang, Nh÷ng quy ®Þnh vÒ nhËp khÈu hµng vµo Hoa Kú, NXB Thèng kª 1999. 9. Trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn Invest Consult/C«ng ty t­ vÊn ®Çu t­ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, T×m hiÓu Hoa Kú cho môc ®Ých kinh doanh, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 2002. II. C¸c bµi b¸o vµ b¶n tin tõ Internet 1. Thñ tôc h¶i quan Mü ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, t¸c gi¶ Nh­ TiÕn, B¸o H¶i quan, sè 58 tõ ngµy 21®23/7/2003. 2. XuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü, nh÷ng ®iÓm míi quy ®Þnh vÒ an toµn thùc phÈm, t¸c gi¶ V¨n Qu©n, B¸o H¶i quan, sè 55 tõ ngµy 10®13/7/2003. 3. §¨ng ký th­¬ng hiÖu t¹i Mü, t¸c gi¶ Lan Nh­, B¸o H¶i quan, sè 62 tõ ngµy 4®6/8/2003. 4. Xu h­íng Èm thùc cña ng­êi Mü ®Õn 2020, t¸c gi¶ N.Q., T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng, sè 4+5 tõ ngµy 1®20/2/2003. 5. Nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp cÇn biÕt ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü, t¸c gi¶ Nh­ Quang, Thêi b¸o §Çu t­ sè 7/2002. 6. XuÊt n«ng s¶n sang Mü, th¸ch thøc lín h¬n sau 12/12/2003, t¸c gi¶ H¶i Nam, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 160 ngµy 6/10/2003. 7. XuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam vµo Mü – Nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra vµ c¸c gi¶i ph¸p, t¸c gi¶ Hoµng ThÞ ChØnh, T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 67 th¸ng 1/2003. 8. Doanh nghiÖp cÇn khai b¸o chi tiÕt hµng ho¸ xuÊt vµo Mü, t¸c gi¶ Bïi §­¬ng, VN Express, ngµy 14/7/2003. 9. XuÊt khÈu vµo Mü: CÇn hiÓu quy ®Þnh H¶i quan, t¸c gi¶ Huúnh Ngäc L©m, Quèc tÕ ®iÖn tö, ngµy 4/7/2002. 10. §Ó hµng vµo Mü ®­îc th«ng quan, t¸c gi¶ N.T., VietNamNet, ngµy 22/6/2003. 11. Thùc phÈm ViÖt Nam vµo Mü bÞ tõ chèi gia t¨ng, t¸c gi¶ DiÖu Thuý, VietNamNet, ngµy 8/7/2003. 12. §¹o luËt míi cña Mü ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn xuÊt khÈu thùc phÈm, t¸c gi¶ N. L. §, SaigonNet, ngµy 2/7/2003. 13. Thñ tôc nhËp khÈu thùc phÈm vµo Mü, t¸c gi¶ K.D., TTVNOnline, ngµy 5/7/2003. 14. Hoa Kú nhËp khÈu 38 tû USD n«ng s¶n mçi n¨m: thÞ tr­êng hÊp dÉn, luËt lÖ khã l­êng, nguån tin Icard, Agroviet.gov.vn, ngµy 09/10/2003. 15. ThÞ tr­êng Mü – “s©n ch¬i” kh«ng dÔ th©m nhËp, t¸c gi¶ Lan Anh, VNExpress, ngµy 6/7/2003. 16. 300-400 doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc phÈm ph¶i ®¨ng ký víi FDA, t¸c gi¶ Hµ Yªn, VietNamNet, ngµy 27/2/2003. 17. N«ng l©m s¶n xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i râ xuÊt xø, t¸c gi¶ B.T.V, vneconomy, ngµy 9/10/2003. … III. C¸c trang Web 1. 2. 3. 4. 5. 6. 8. 9. 10. … Phô lôc Phô lôc 1: C¸c ký hiÖu trong biÓu thuÕ nhËp khÈu cña Hoa Kú A HÖ thèng ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) A* Mét sè n­íc ®­îc miÔn ¸p dông BiÓu thuÕ nhËp khÈu A+ ChØ ¸p dông GSP ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn nhÊt B LuËt bu«n b¸n s¶n phÈm « t« C HiÖp ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i hµng kh«ng d©n dông CA Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü ®èi víi Canada MX Khu vùc tù do th­¬ng m¹i B¾c Mü ®èi víi Mªhico E, E* LuËt t¸i thiÕt kinh tÕ lßng ch¶o Caribe D LuËt c¬ héi vµ ph¸t triÓn Ch©u phi IL Khu vùc th­¬ng m¹i tù do Hoa Kú - Ixraen J, J* LuËt ­u ®·i th­¬ng m¹i Andean JO LuËt thùc hiÖn khu vùc th­¬ng m¹i tù do Hoa Kú-Giooc-®an-ni K HiÖp ®Þnh vÒ bu«n b¸n d­îc phÈm L HiÖp ®Þnh bµn trßn Uruguay vÒ ho¸ chÊt trung gian cho thuèc nhuém R LuËt ®èi t¸c th­¬ng m¹i lßng ch¶o Hoa Kú - Caribe Phô lôc 2: Mét sè mÉu tê khai h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ nhËp vµo Mü ._.