Thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp theo pháp luật Việt Nam - Thực trạng và giải pháp hoàn thiện

Lêi nãi ®Çu Sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, ®Êt n­íc ta chuyÓn tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng XHCN. Trong nÒn kinh tÕ ®ã, c¸c doanh nghiÖp b×nh ®¼ng kinh doanh vµ tù do c¹nh tranh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C¹nh tranh lµ quy luËt tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §iÒu ®ã dÉn ®Õn cã doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, cã doanh nghiÖp kinh doanh thua lç, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. Nh÷ng hËu qu¶ do nã ®Ó l¹i ®ßi hái chóng ta ph¶i sím kh¾c phôc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó lµm lµnh m¹nh nÒn kinh tÕ. V× vËy, ngµy 30/12/1993, t¹i kú häp thø 4, Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ IX ®· th«ng qua LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/7/1994. LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ v¨n b¶n luËt ®Çu tiªn cña Nhµ n­íc ta chÝnh thøc ®­a chÕ ®Þnh ph¸ s¶n vµo ®êi sèng ph¸p luËt, vµo ®êi sèng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Sù ra ®êi cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë n­íc ta chËm h¬n so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc, nh­ng nã l¹i lµ míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Quèc héi quyÕt ®Þnh ban hµnh LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp tr­íc sù ®ßi hái chung cña kinh tÕ ®Êt n­íc, xu thÕ chung cña thêi ®¹i. Chóng ta kh«ng thÓ ph¸t triÓn tèt nÕu kh«ng chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn hoµ nhËp víi quèc tÕ vµ khu vùc nh­ng vÉn ph¶i gi÷ b¶n s¾c riªng cña m×nh. §©y lµ v¨n b¶n LuËt ®Çu tiªn ®iÒu chØnh t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, toµn diÖn nh÷ng vÊn ®Ò xung quanh viÖc ph¸ s¶n. Cho ®Õn nay, sau 8 n¨m triÓn khai thi hµnh LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp, ngoµi nh÷ng thµnh c«ng, nh÷ng thµnh qu¶ quan träng ®¹t ®­îc, LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®· béc lé nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ. Nh÷ng h¹n chÕ cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp còng lµ tÊt yÕu bëi v× chóng ta ch­a cã thùc tiÔn, cßn nghÌo lý luËn c¬ b¶n vµ ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. V× vËy cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu tæng kÕt nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, ph¸t hiÖn nh÷ng yÕu kÐm, nh÷ng bÊt cËp ®Ó kÞp thêi cã nh÷ng kiÕn nghÞ, söa ®æi, bæ sung cÇn thiÕt nh»m tõng b­íc hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n ë n­íc ta. §©y còng lµ lý do em chän vÊn ®Ò “Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp theo ph¸p luËt ViÖt Nam - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn” lµm ®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung chÝnh cña kho¸ luËn gåm 3 ch­¬ng. -Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ph¸ s¶n vµ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp -Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. -Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Ch­¬ng 1 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ Ph¸ s¶n vµ Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 1.1.§Æc ®iÓm vµ vai trß cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 1.1.1.Ph¸ s¶n vµ ®Æc ®iÓm cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 1.1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ Ph¸ s¶n. Ph¸ s¶n lµ g×? ThÕ nµo lµ mét doanh nghiÖp (DN) bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n? Cã thÓ nãi, t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ mét kh¸i niÖm rÊt c¬ b¶n trong ph¸p luËt ph¸ s¶n cña bÊt k× quèc gia nµo. DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ c¬ së ®Ó Toµ ¸n xem xÐt vµ ra quyÕt ®Þnh më Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ®èi víi DN ®ã. Trong ph¸p luËt ph¸ s¶n c¸c n­íc, kh¸i niÖm t×nh tr¹ng ph¸ s¶n ®­îc hiÓu rÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn, qua nghiªn cøu ph¸p luËt ph¸ s¶n c¸c n­íc cho thÊy cã hai c¸ch thøc chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng ph¸ s¶n cña con nî nh­ sau: 1.DN bÞ coi lµ l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n khi kh«ng tr¶ ®­îc mét sè nî nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, lý do ®Ó tuyªn bè ph¸ s¶n theo LuËt ph¸ s¶n cña Singapore 1995 lµ viÖc con nî kh«ng thÓ tr¶ ®­îc kho¶n nî cã gi¸ trÞ tõ 2000 ®«la Singapore trë lªn (§iÒu 61). Theo LuËt Ph¸ s¶n 1999 vµ LuËt vÒ Toµ ¸n Ph¸ s¶n vµ Thñ tôc ph¸ s¶n 1999 cña Th¸i Lan th× chñ nî ®­îc xóc tiÕn thñ tôc tuyªn bè ph¸ s¶n khi con nî m¾c nî mét sè tiÒn kh«ng tr¶ ®­îc tõ 1 triÖu bath trë lªn ®èi víi c¸ nh©n vµ 2 triÖu bath trë lªn ®èi víi c«ng ty vµ c¸c ph¸p nh©n; trong tr­êng hîp mãn nî kh«ng thanh to¸n ®­îc mµ nhá h¬n c¸c qui ®Þnh trªn th× c¸c chñ nî cã quyÒn tiÕn hµnh thñ tôc ®ßi nî theo tè tông d©n sù. 2.Mét DN bÞ coi lµ l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n nÕu tæng sè nî cña DN v­ît qu¸ tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN. VÝ dô, §iÒu 126, 127 LuËt Ph¸ s¶n cña NhËt B¶n quy ®Þnh lý do tuyªn bè ph¸ s¶n c«ng ty lµ viÖc c«ng ty kh«ng thÓ tr¶ ®­îc c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô v­ît qu¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cña c«ng ty; hay theo quy ®Þnh cña §iÒu 1 LuËt PSDN Céng hoµ liªn bang Nga th×: “T×nh tr¹ng ph¸ s¶n cña DN ®­îc hiÓu lµ viÖc mÊt kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cña chñ nî vÒ thanh to¸n hµng ho¸ (c«ng viÖc, dÞch vô) kÓ c¶ viÖc mÊt kh¶ n¨ng b¶o ®¶m c¸c thanh to¸n ph¶i nép ng©n s¸ch vµ c¸c quü ngoµi ng©n s¸ch do nghÜa vô cña DN m¾c nî v­ît qu¸ tµi s¶n cña m×nh hoÆc do mÊt c©n ®èi trong c¸n c©n thanh to¸n cña DN m¾c nî”. ë ViÖt Nam, tr­íc thêi ®iÓm LuËt PSDN n¨m 1993 ra ®êi, kh¸i niÖm mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n ®­îc hiÓu theo nghÜa tæng sè tµi s¶n nî ®Õn h¹n cña DN lín h¬n tæng tµi s¶n cã cña DN. §iÒu nµy lµ bÊt hîp lý v× ®a sè c¸c DN ®Òu tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖn t­îng sè tµi s¶n nî lín h¬n sè tµi s¶n cã chØ lµ mét hiÖn t­îng nhÊt thêi cña DN chø kh«ng ph¶i lµ mét hiÖn t­îng thuéc vÒ b¶n chÊt, th­êng xuyªn cña DN. Kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt trªn, LuËt PSDN ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh kh¸i niÖm “DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n” nh­ sau: “DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ DN gÆp khã kh¨n hoÆc thua lç trong ho¹t ®éng kinh doanh sau khi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt mµ vÉn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n” (§iÒu 2 LuËt PSDN ViÖt Nam). Nh­ vËy, dÊu hiÖu ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ dÊu hiÖu mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. Cßn dÊu hiÖu gÆp khã kh¨n hoÆc bÞ thua lç trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÊu hiÖu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt chØ lµ nh÷ng dÊu hiÖu phô bæ sung cho phÐp kh¼ng ®Þnh t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî mµ th«i. §Ó x¸c ®Þnh “mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n” cã thÓ c¨n cø vµo §iÒu 3 N§189/CP lµ : “DN ®­îc coi lµ cã dÊu hiÖu r¬i vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n nãi t¹i §iÒu 2 LuËt PSDN, nÕu bÞ thua lç trong 2 n¨m liªn tiÕp ®Õn møc kh«ng tr¶ ®­îc c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n, kh«ng tr¶ ®ñ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ vµ hîp ®ång lao ®éng trong 3 th¸ng liªn tiÕp”. 1.1.1.2.Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Ph¸p luËt Ph¸ s¶n trªn thÕ giíi. ë Ch©u ¢u, khi nãi ®Õn PSDN, ng­êi ta th­êng dïng tõ Bankruptcy hoÆc Banqueroute. Hai danh tõ nµy b¾t nguån tõ ch÷ Banca Rotta cña La M·, cã nghÜa lµ “chiÕc ghÕ bÞ g·y”. Thêi ®ã c¸c th­¬ng gia cña thµnh phè th­êng häp nhau l¹i vµ ng­êi nµo mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n th× còng mÊt lu«n quyÒn tham gia c¸c §¹i héi th­¬ng gia, vµ do ®ã chiÕc ghÕ ngåi cña ng­êi ®ã bÞ ®em ra khái héi tr­êng. Thùc tÕ c¸c tµi liÖu lÞch sö ®· ghi nhËn r»ng Italia lµ n­íc khai sinh ra LuËt Ph¸ s¶n tõ thêi La M·. ë n­íc nµy, lóc ®Çu LuËt Ph¸ s¶n chØ ¸p dông cho c¸c th­¬ng nh©n. Së dÜ nh­ vËy lµ do ë thêi La M·, nh÷ng th­¬ng nh©n kh«ng tr¶ ®­îc nî th­êng bÞ b¾t lµm n« lÖ ®em b¸n lÊy tiÒn khÊu trõ vµo nî. NhiÒu con nî thÊy r»ng nÕu kh«ng tr¶ ®­îc nî th× tèt nhÊt lµ bá trèn. Do vËy, ®Ó æn ®Þnh trËt tù x· héi, Nhµ n­íc La M· th­êng ph¶i ®øng ra c­ìng chÕ tµi s¶n cña con nî ®Ó tr¶ cho chñ nî. C¸ch lµm nh­ vËy còng chØ thÝch hîp ®èi víi tr­êng hîp con nî chØ m¾c nî mét ng­êi. Nh­ng khi cïng mét lóc con nî m¾c nî nhiÒu ng­êi th× rÊt dÔ x¶y ra tranh chÊp, nhÊt lµ khi con nî kh«ng ®ñ tµi s¶n ®Ó tr¶ hÕt nî. Bëi thÕ, dÇn dÇn ng­êi ta thÊy r»ng, ®Ó b¶o ®¶m quyÒn lîi cho c¸c chñ nî th× toµ ¸n ®Þa ph­¬ng (cña con nî) ph¶i ®øng ra qu¶n lý sè tµi s¶n cña con nî. Sau ®ã, Toµ ¸n sÏ ph©n chia sè tµi s¶n nµy cho c¸c chñ nî theo vèn, l·i cña mçi ng­êi. Gi¶i ph¸p trªn lóc ®ã ®­îc c¸c chñ nî ®ång t×nh vµ ®· tá ra cã hiÖu qu¶. Do ®ã, vÒ sau nh÷ng quy ®Þnh trong gi¶i ph¸p nµy ®­îc c¶i tiÕn, hoµn chØnh vµ n©ng lªn thµnh LuËt Ph¸ s¶n cña La M· thêi cæ ®¹i. B­íc sang thêi k× Trung cæ, c¸c quèc gia ch©u ¢u còng ban hµnh LuËt Ph¸ s¶n. Ban ®Çu, LuËt chØ ¸p dông trong lÜnh vùc ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp sau ®ã míi më réng sang toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh. Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ më réng cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mét DN kh«ng cßn bã hÑp trong biªn giíi cña mét quèc gia. Trong bèi c¶nh ®ã, sù kh¸c nhau vÒ nh÷ng quy ®Þnh trong ph¸p luËt ph¸ s¶n ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh. Tuy c¸c n­íc cã bµn ®Õn c¸c quy ®Þnh chung cña LuËt Ph¸ s¶n, nh­ng cho ®Õn nay, c¸c nÒn kinh tÕ lín nh­ Héi ®ång Ch©u ¢u, Mü vµ Canada còng ch­a cã kh¶ n¨ng ®i ®Õn dù th¶o LuËt Ph¸ s¶n chung. §©y lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu kh¸ch quan v× ph¸p luËt nãi chung còng nh­ LuËt Ph¸ s¶n nãi riªng cßn bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi,...cña mçi n­íc. V× vËy, ®Ó x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng ph¸p luËt ph¸ s¶n chung th× c¸c quèc gia cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a. LuËt Ph¸ s¶n ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau. ë giai ®o¹n ®Çu, ph¸ s¶n bÞ coi lµ téi danh h×nh sù nªn con nî bÞ xö ph¹t rÊt nÆng. Ch¼ng h¹n nh­ LuËt Ph¸ s¶n cña Anh tr­íc ®©y cho phÐp bá tï con nî vµ khi nhËn ®­îc ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN, Toµ ¸n sÏ xem xÐt, nÕu ®ñ b»ng chøng th× tuyªn bè ph¸ s¶n ngay. ë giai ®o¹n sau, thêi k× tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y, LuËt Ph¸ s¶n ®· cã nh÷ng b­íc c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i ho¸. LuËt Ph¸ s¶n kh«ng nh»m môc ®Ých ®Èy c¸c DN “mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n”. Ng­îc l¹i, LuËt Ph¸ s¶n chØ gi¶i quyÕt nh÷ng hËu qu¶ ®· x¶y ra, gióp c¸c bªn liªn quan gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc cña viÖc ph¸ s¶n ®èi víi hä. §èi víi c¸c DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, LuËt Ph¸ s¶n còng ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt gióp DN tho¸t khái t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, gãp phÇn tæ chøc, c¬ cÊu l¹i nh÷ng DN qu¸ yÕu kÐm. ë ViÖt Nam, ph¸p luËt ph¸ s¶n ®· cã tõ thêi thùc d©n Ph¸p ®« hé. LuËt nµy chØ chñ yÕu ®iÒu chØnh ë miÒn Nam, nh­ng còng rÊt Ýt khi ®­îc ¸p dông. Còng nh­ c¸c n­íc thuéc ®Þa kh¸c, ph¸p luËt ViÖt Nam chÞu sù ¶nh h­ëng cña hÖ thèng ph¸p luËt thùc d©n. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ kh¸nh tËn, thanh to¸n t­ ph¸p ph¸ s¶n còng ®· cã trong Bé luËt th­¬ng m¹i Sµi Gßn 1972. Trong thêi k× nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, ViÖt Nam kh«ng cã ph¸p luËt ph¸ s¶n, §¶ng vµ Nhµ n­íc còng kh«ng giµnh sù quan t©m cho vÊn ®Ò nµy. Ph¸p luËt ph¸ s¶n chØ thùc sù cÇn thiÕt khi chóng ta b¾t tay vµo c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ph¸p luËt ph¸ s¶n ViÖt Nam hiÖn hµnh ®­îc ra ®êi khi chóng ta ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ®æi míi. ViÖc x©y dùng ph¸p luËt ph¸ s¶n cßn chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña ph¸p luËt ph¸ s¶n c¸c n­íc XHCN, vµ mang nhiÒu dÊu Ên cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. 1.1.1.3.Nh÷ng nguyªn t¾c chung cña LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Ph¸p luËt ph¸ s¶n cña bÊt kÓ n­íc nµo trªn thÕ giíi còng ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chung sau ®©y: -Qu¶n lý tµi s¶n con nî mét c¸ch kh¸ch quan vµ hiÖu qu¶ ®Ó ph©n chia cho c¸c chñ nî; -C¸c chñ nî vµ con nî cã thÓ tham gia vµo nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh víi chi phÝ thÊp nhÊt vµ cã Ýt sù tr× ho·n nhÊt; -Cung cÊp mét c«ng cô tiÖn lîi nhÊt ®Ó thu håi tµi s¶n cßn l¹i cña con nî ®Ó thanh to¸n cho c¸c kho¶n nî vµ tr¸ch nhiÖm cña con nî; -B¶o vÖ lîi Ých c«ng céng b»ng c¸ch trõng ph¹t nghiªm kh¾c nh÷ng hµnh vi lõa ®¶o vµ gióp ®ì cho nh÷ng con nî kh«ng may bÞ ph¸ s¶n. 1.1.2.Ph©n lo¹i LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. C¨n cø vµo quan hÖ gi÷a DN m¾c nî vµ chñ nî, ph¸p luËt PSDN cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi cã thÓ ®­îc chia thµnh 3 nhãm sau: 1.1.2.1.LuËt ph¸ s¶n b¶o vÖ lîi Ých cña chñ nî. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¸c DN lu«n cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau cho nªn sù ph¸ s¶n cña DN nµy còng cã thÓ g©y ra nguy c¬ ph¸ s¶n ë c¸c DN b¹n hµng. Bëi vËy, khi mét DN bÞ ph¸ s¶n th× vÊn ®Ò quan t©m tr­íc tiªn lµ b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c DN kh¸c cã liªn quan. §èi víi c¸c n­íc x©y dùng ph¸p luËt ph¸ s¶n theo m« h×nh cña Anh, §øc, vµ c¸c n­íc Ch©u ¢u lôc ®Þa th× LuËt Ph¸ s¶n quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña chñ nî, coi thñ tôc ph¸ s¶n lµ mét c¸ch chñ yÕu ®Ó gióp c¸c chñ nî thu håi l¹i tiÒn. Ph¸p luËt ph¸ s¶n ë mét sè n­íc kh¸c, trong ®ã cã Hungari cã quy ®Þnh buéc c¸c nhµ qu¶n lý cña c«ng ty gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh ph¶i lµm ®¬n lªn toµ ¸n xin ph¸ s¶n. LuËt còng yªu cÇu c¸c nhµ qu¶n lý DN vµ c¸c chñ nî thèng nhÊt víi nhau ®Ó lùa chän h×nh thøc thùc hiÖn, chØ ®Þnh ng­êi thùc hiÖn ph¸ s¶n nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña chñ nî. BÊt cø mét chñ nî cã b¶o ®¶m nµo còng cã thÓ chØ ®Þnh ng­êi qu¶n lý tµi s¶n cña DN. Trong qu¸ tr×nh tè tông ph¸ s¶n, chñ nî tham gia vµo hÇu hÕt c¸c giai ®o¹n tõ khëi kiÖn ®Õn thi hµnh tuyªn bè PSDN nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña chñ nî mét c¸ch tèt nhÊt. H¬n n÷a, LuËt Ph¸ s¶n còng ph©n chia chñ nî thµnh c¸c nhãm kh¸c nhau ®Ó ng¨n con nî ®¹t ®­îc tho¶ thuËn c¸ nh©n víi mét sè chñ nî vµ g©y thiÖt h¹i cho nh÷ng chñ nî kh¸c. Quy ®Þnh nµy ®¶m b¶o viÖc tæ chøc l¹i sÏ kh«ng ®­îc thùc hiÖn nÕu kh«ng ®­îc sù ñng hé cña c¸c chñ nî lín. 1.1.2.2.LuËt ph¸ s¶n b¶o vÖ lîi Ých cña con nî. Tr­íc ®©y, LuËt ph¸ s¶n chØ b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c chñ nî. Song, cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi, con nî ®­îc quan t©m b¶o vÖ. Së dÜ nh­ vËy lµ v× ph¸ s¶n kh«ng ph¶i do ý chÝ chñ quan cña b¶n th©n DN mµ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan (®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, m«i tr­êng, kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi). V× thÕ, chñ DN bÞ ph¸ s¶n - con nî, ®­îc coi lµ “kÎ sa c¬ lì b­íc”. Trªn tinh thÇn “b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña chñ nî vµ con nî”, ph¸p luËt ph¸ s¶n t¹o hµnh lang ph¸p lý b¶o vÖ con nî vµ trë thµnh tÊm l¸ ch¾n che chë cho con nî tr­íc sù tÊn c«ng, x©u xÐ cña c¸c chñ nî kh¸c. Nhãm luËt ph¸ s¶n ñng hé con nî nh»m môc ®Ých tèi ®a ho¸ tµi s¶n cña DN m¾c nî ®Ó t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tr­íc khi ph©n chia cho c¸c chñ nî. Tiªu biÓu cho c¸c n­íc thuéc nhãm nµy lµ Ph¸p, BØ, Lóc x¨m bua vµ c¸c n­íc tõng lµ thuéc ®Þa cña Ph¸p. §Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña con nî, ph¸p luËt ph¸ s¶n cho phÐp con nî cã quyÒn tù ®Ö ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN. H¬n ai hÕt, DN lµ ng­êi hiÓu ®­îc t×nh tr¹ng kinh doanh cña hä. Khi hä tù ®Ö ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n th× lîi Ých cña hä ®­îc b¶o ®¶m. Cô thÓ lµ: 1.T¹o sù ng¨n c¸ch gi÷a chñ nî vµ tµi s¶n cña con nî. Tµi s¶n vµ nh©n th©n cña con nî ®­îc b¶o ®¶m khi Toµ ¸n thô lý ®¬n. 2.KÓ tõ thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî (thêi ®iÓm nµy do toµ ¸n Ên ®Þnh) doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho c¸c kho¶n nî. C¸c kho¶n nî ch­a ®Õn h¹n ®­îc coi lµ ®Õn h¹n nh­ng kh«ng ®­îc tÝnh l·i ®èi víi thêi gian ch­a ®Õn h¹n nh»m gi¶m bít g¸nh nî cho con nî. Thñ tôc ph¸ s¶n ë Mü vµ Ph¸p ­u tiªn ®¶m b¶o viÖc lµm vµ duy tr× kh¶ n¨ng tiÕp tôc s¶n xuÊt, kinh doanh cña DN. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gióp con nî tho¸t khái t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ ph¸p luËt cho phÐp con nî ®­îc chñ ®éng x©y dùng ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc tæ chøc l¹i nh»m cøu DN tho¸t khái t×nh tr¹ng kiÖt quÖ vÒ tµi chÝnh. Trong thêi gian ®Ó tæ chøc l¹i, DN ®­îc sù b¶o vÖ t¹m thêi cña Toµ ¸n, tr¸nh nh÷ng can thiÖp cña c¸c chñ nî vµ hä ®­îc dµnh mét thêi gian ®Ó chuÈn bÞ. KÕ ho¹ch tæ chøc l¹i sÏ ®­îc tr×nh lªn c¸c chñ nî ®Ó th«ng qua. Trong thêi gian ®ã, chñ DN vÉn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi DN nh­ng ®­îc b¶o vÖ khái c¸c ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n. Hä cã thÓ t¨ng thªm mét nguån tµi chÝnh míi trong mét giai ®o¹n ­u tiªn.Tuy nhiªn, trong kÕ ho¹ch tæ chøc l¹i DN, chñ DN kh«ng cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò mµ sÏ chÞu nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c chñ nî. NÕu viÖc tæ chøc l¹i DN bÞ thÊt b¹i th× c¸c chi phÝ cho viÖc tæ chøc l¹i DN sÏ do c¸c chñ nî, c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c cæ ®«ng cña c«ng ty g¸nh chÞu. ViÖc tù tho¶ thuËn ®­îc gi÷a chñ nî vµ chñ DN vÒ viÖc tæ chøc l¹i sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng tranh chÊp ë toµ ¸n qu¸ l©u. BiÖn ph¸p tæ chøc l¹i sÏ nhanh h¬n, Ýt tèn kÐm h¬n, vµ v× vËy cã lîi cho c¸c bªn liªn quan. 1.1.2.3.Nhãm luËt ph¸ s¶n trung dung. Nhãm nµy bao gåm luËt ph¸ s¶n cña c¸c n­íc XHCN tr­íc ®©y vµ mét sè quèc gia Håi gi¸o chÝnh thèng kh«ng cã truyÒn thèng th­¬ng m¹i. Hä cho r»ng cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn tæng chi phÝ vµ lîi Ých cña mçi lùa chän ®èi víi x· héi. LuËt Ph¸ s¶n ph¶i ®­îc x©y dùng nh»m tèi ­u ho¸ c¸c ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt ph¸ s¶n trªn c¬ së so s¸nh gi÷a thanh lý vµ tæ chøc l¹i nh»m ng¨n chÆn nh÷ng tr­êng hîp thanh lý véi vµng hoÆc l¹i tr× ho·n viÖc ph¸ s¶n. Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®ßi hái c¸c DN tån t¹i khi vµ chØ khi gi¸ trÞ sè tµi s¶n cña DN ®ang qu¶n lý hiÖn t¹i v­ît qu¸ gi¸ trÞ thanh lý. Trªn thùc tÕ, sù ph©n chia luËt ph¸ s¶n thµnh 3 nhãm nh­ trªn chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi vµ ranh giíi gi÷a c¸c nhãm kh«ng ph¶i bao giê còng râ rµng. §iÒu ®¸ng chó ý lµ qua c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu luËt, ng­êi ta ®· chøng minh ®­îc r»ng sù ph©n chia tõ l©u nay gi÷a luËt chung (Common law) vµ luËt d©n sù (Civil law) kh«ng cã ý nghÜa trong viÖc ph©n nhãm luËt ph¸ s¶n bëi v× trong sè c¸c n­íc theo quan ®iÓm ñng hé con nî cã c¶ nh÷ng n­íc thuéc hÖ thèng luËt d©n sù nh­ §øc, Ph¸p vµ c¸c n­íc theo hÖ thèng luËt bÊt thµnh v¨n nh­ Mü, Canada,... Ngoµi ra, kh«ng cã mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia vµ viÖc lùa chän m« h×nh luËt ph¸ s¶n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mét n­íc chËm ph¸t triÓn cã thÓ theo x©y dùng luËt ph¸ s¶n theo h­íng ñng hé con nî, trong khi mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cã thÓ ­u tiªn nhiÒu h¬n ®Õn viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña chñ nî. LuËt PSDN ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®i theo quan ®iÓm kÕt hîp ­u tiªn c¶ hai môc tiªu: “h­íng vµo con nî” vµ “h­íng vµo chñ nî”. “H­íng vµo con nî” tËp trung vµo viÖc cøu c¸c c«ng ty tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, b¶o ®¶m viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc tæ chøc l¹i c«ng ty. “H­íng vµo chñ nî” t¹o ®iÒu kiÖn lo¹i bá c¸c c«ng ty qu¸ yÕu kÐm. §©y còng lµ xu h­íng chung LuËt Ph¸ s¶n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. 1.1.3.Vai trß cña ph¸p luËt ph¸ s¶n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Sù tån t¹i tÊt yÕu cña ph¸ s¶n ®ßi hái ph¶i cã sù ®iÒu chØnh cña Nhµ n­íc, v× vËy ph¸p luËt ph¸ s¶n lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh tÕ. Ph¸p luËt PSDN cïng víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c ®· h×nh thµnh nªn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ. Ph¸p luËt ph¸ s¶n cã vai trß rÊt quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ-x· héi cña mçi quèc gia. Vai trß ®ã thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: B¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña chñ nî víi t­ c¸ch lµ nhµ kinh doanh. Ph¸p luËt b¶o vÖ c¸c chñ nî ë viÖc thiÕt kÕ s½n mét thñ tôc t­ ph¸p ®Æc biÖt ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng quyÒn lîi gi÷a c¸c chñ nî ë cïng mét ®iÒu kiÖn nh­ nhau, kh«ng mét chñ nî nµo ®­îc con nî tr¶ cho m×nh trong khi c¸c chñ nî kh¸c ch­a ®­îc tr¶. §Ó b¶o vÖ lîi Ých cña chñ nî, LuËt PSDN ®· quy ®Þnh chñ nî cã nh÷ng quyÒn nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Chñ nî kh«ng cã ®¶m b¶o vµ cã ®¶m b¶o mét phÇn cã quyÒn ®Ö ®¬n yªu cÇu PSDN (§iÒu 7), quyÒn göi giÊy ®ßi nî ®Õn Toµ ¸n (§iÒu 21). LuËt PSDN còng quy ®Þnh chñ nî cã quyÒn tham gia Héi nghÞ chñ nî th«ng qua ph­¬ng ¸n tæ chøc l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (§iÒu 24), ®¹i diÖn cña c¸c chñ nî cã quyÒn tham gia vµo Tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ Tæ thanh to¸n tµi s¶n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tr×nh tù tuyªn bè PSDN. LuËt PSDN gãp phÇn c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ. Th«ng qua h×nh thøc hoµ gi¶i, ho·n nî, tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh, LuËt PSDN ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho DN phôc håi kinh doanh, t×m ra biÖn ph¸p th¸o gì ®Ó tr¶ c¸c mãn nî vµ tho¸t khái nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n. Nh÷ng quy ®Þnh nµy lµ c«ng cô ®Ó c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ bëi v× nã kh«ng chØ t¹o ra c¬ së ph¸p lý cho viÖc lo¹i bá nh÷ng DN lµm ¨n thua lç kÐo dµi; h×nh thµnh vµ duy tr× nh÷ng DN lµm ¨n cã hiÖu qu¶ mµ cßn t¹o ra ®­îc søc c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o cho sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé cña ®êi sèng x· héi. B¶o vÖ lîi Ých vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña DN m¾c nî. DN m¾c nî ®­îc b¶o vÖ quyÒn lîi vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phôc håi l¹i kh¶ n¨ng kinh doanh. Th«ng qua Héi nghÞ chñ nî, ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i ®­îc x©y dùng vµ Ên ®Þnh thêi gian cho DN m¾c nî t×m c¸ch th¸o gì khã kh¨n ®Ó tr¶ c¸c kho¶n nî. ViÖc hoµ gi¶i tù nguyÖn gi÷a c¸c chñ nî vµ DN m¾c nî, nhËn b¶o l·nh hay mua l¹i c¸c kho¶n nî ®­îc ­u tiªn gi¶i quyÕt. DN m¾c nî cã quyÒn tham gia vµo Tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ Tæ thanh to¸n tµi s¶n. Trong tr­êng hîp sau khi tµi s¶n cña DN ®· ®­îc thanh to¸n cho c¸c kho¶n nî mµ cßn thõa th× sè tµi s¶n ®ã sÏ thuéc vÒ chñ së h÷u DN. Tuy nhiªn, chñ DN ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh tr­íc c¸c chñ nî, ng­êi lao ®éng vµ tu©n thñ mäi quy ®Þnh cña Toµ ¸n còng nh­ ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i cña Héi nghÞ chñ nî. B¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong c¸c DN bÞ ph¸ s¶n, t¹o ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng cã cuéc sèng æn ®Þnh, sau khi DN bÞ ph¸ s¶n. Ng­êi lao ®éng trong DN bÞ ph¸ s¶n ®­îc chi tr¶ c¸c kho¶n nî l­¬ng, trî cÊp th«i viÖc, b¶o hiÓm x· héi. §©y lµ c¸c kho¶n ®­îc ­u tiªn thanh to¸n. Ngoµi ra, theo LuËt PSDN, th«ng qua tæ chøc c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn tËp thÓ ng­êi lao ®éng, ng­êi lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn nh÷ng quyÒn mµ ph¸p luËt ghi nhËn. §ã lµ quyÒn ®Ö ®¬n yªu cÇu gi¶i quyÕt PSDN, quyÒn tham gia Héi nghÞ chñ nî, quyÒn tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ Tæ thanh to¸n tµi s¶n. B¶o ®¶m trËt tù kØ c­¬ng x· héi. Ph¸ s¶n lu«n ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ®êi sèng x· héi trªn ph¹m vi lín, lµm ph¸t sinh nh÷ng x¸o trén vµ m©u thuÉn trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi. V× thÕ nã ®ßi hái ph¶i cã quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh. B»ng viÖc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng lîi Ých gi÷a c¸c chñ nî vµ con nî, gi÷a chñ nî víi nhau còng nh­ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn, ph¸p luËt ph¸ s¶n ®· gãp phÇn h¹n chÕ nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng x· héi. Víi nh÷ng ®ãng gãp trªn, LuËt PSDN lµ mét c«ng cô ph¸p lý h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Tõ khi LuËt PSDN ViÖt Nam cã hiÖu lùc cho ®Õn nay, c¸c Toµ ¸n ®· thô lý ®­îc gÇn 100 vô yªu cÇu tuyªn bè PSDN. MÆc dï con sè nµy cßn khiªm tèn nh­ng ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc yªu cÇu tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ cÇn ph¶i cã LuËt PSDN. 1.2.Kh¸i niÖm vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 1.2.1.Kh¸i niÖm. Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ mét thñ tôc t­ ph¸p, mét c¸ch thøc chñ nî thùc hiÖn quyÒn ®ßi nî khi mét DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. TiÕn hµnh thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, mét mÆt, cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. MÆt kh¸c, gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ vay nî trong khu«n khæ mét DN mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ c«ng viÖc phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã quy ®Þnh chÆt chÏ ®Ó gi¶i quyÕt lîi Ých cña chñ nî vµ con nî. Phï hîp víi yªu cÇu nµy, ph¸p luËt ph¸ s¶n ViÖt Nam quy ®Þnh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n th«ng qua thñ tôc tè tông t­ ph¸p tiÕn hµnh t¹i Toµ ¸n. Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN bao gåm c¸c néi dung cô thÓ vÒ lý do PSDN, vÒ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt, vÒ tr×nh tù gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN... Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong LuËt PSDN ViÖt Nam (1993) vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. Tr×nh tù thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n mét DN cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t nh­ sau: 1.Chñ nî hoÆc ®¹i diÖn c«ng ®oµn (®¹i diÖn ng­êi lao ®éng n¬i ch­a cã tæ chøc c«ng ®oµn) hoÆc ®¹i diÖn DN m¾c nî göi ®¬n yªu cÇu gi¶i quyÕt tuyªn bè PSDN tíi Toµ ¸n n¬i DN m¾c nî ®ãng trô së chÝnh.(Theo §iÒu 7, 8, 9 - LuËt PSDN). 2.Toµ ¸n thô lý ®¬n; th«ng b¸o cho DN m¾c nî biÕt vµ yªu cÇu DN b¸o c¸o vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî. NÕu xÐt thÊy ®ñ c¨n cø chøng minh DN mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n, Ch¸nh toµ Toµ kinh tÕ cÊp tØnh ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. QuyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ph¶i nªu râ lý do më thñ tôc tuyªn bè ph¸ s¶n, Ên ®Þnh thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî cña DN, hä tªn cña ThÈm ph¸n phô tr¸ch vô viÖc vµ c¸c nh©n viªn Tæ qu¶n lý tµi s¶n. (§iÒu 13 vµ §iÒu 15 LuËt PSDN). 3.Sau khi më thñ tôc ph¸ s¶n, Toµ ¸n yªu cÇu chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN ph¶i x©y dùng ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh tr×nh ThÈm ph¸n trong thêi h¹n 60 ngµy, kÓ tõ ngµy ®­îc yªu cÇu. (§iÒu 20 LuËt PSDN). 4.Trong thêi h¹n do ph¸p luËt quy ®Þnh, ThÈm ph¸n ph¶i triÖu tËp Héi nghÞ chñ nî ®Ó con nî tr×nh bµy ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i (§iÒu 28). NÕu Héi nghÞ chñ nî kh«ng thµnh (do kh«ng ®ñ sè chñ nî theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 30, 31) th× ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. 5.NÕu ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i ®­îc Héi nghÞ chñ nî th«ng qua th× ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh, ®ång thêi t¹m ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n (§iÒu 33). Trong kho¶ng thêi gian thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hoµ gi¶i ®· ®­îc Héi nghÞ chñ nî th«ng qua, nÕu DN thùc hiÖn thµnh c«ng vµ kh«i phôc t×nh tr¹ng thanh to¸n nî th× ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n (§iÒu 35) 6.ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN trong c¸c tr­êng hîp sau: -Chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN kh«ng cã ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN theo §iÒu 20, LuËt PSDN. -Chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN kh«ng cã mÆt t¹i Héi nghÞ chñ nî ®Ó tr×nh bµy ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ tr¶ lêi c¸c vÊn ®Ò do Héi nghÞ chñ nî nªu ra theo §iÒu 28, LuËt PSDN. -Héi nghÞ chñ nî kh«ng th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. -HÕt thêi h¹n tæ chøc l¹i kinh doanh, DN vÉn kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶ vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè PSDN. -Trong thêi h¹n tæ chøc l¹i kinh doanh, DN vi ph¹m nh÷ng tho¶ thuËn t¹i Héi nghÞ chñ nî vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè PSDN. -Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt viÖc PSDN, chñ DN t­ nh©n bá trèn hoÆc bÞ chÕt vµ ng­êi thõa kÕ tõ chèi thõa kÕ hoÆc kh«ng cã ng­êi thõa kÕ. 7.Sau khi cã quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cã hiÖu lùc, phßng thi hµnh ¸n thuéc Së T­ ph¸p n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh tiÕn hµnh chØ ®Þnh ChÊp hµnh viªn phô tr¸ch thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN vµ ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæ thanh to¸n tµi s¶n ®Ó tiÕn hµnh: -Thu håi vµ b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n cña DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. -Thùc hiÖn ph­¬ng ¸n ph©n chia tµi s¶n theo quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cña ThÈm ph¸n. Sau khi thi hµnh xong quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, DN sÏ bÞ xo¸ tªn trong sæ ®¨ng kÝ kinh doanh. 1.2.2.TÝnh chÊt ®Æc thï cña thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Víi t­ c¸ch lµ mét thñ tôc tè tông, thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN cã nh÷ng ®Æc thï cña nã. 1.2.2.1.§Æc thï trong ®èi t­îng, ph¹m vi ¸p dông. ViÖc ¸p dông thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ®èi víi lo¹i chñ thÓ nµo phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi cña mçi n­íc. Tuy nhiªn, hiÖn nay trªn thÕ giíi cã 3 xu h­íng lùa chän: -Xu h­íng thø nhÊt: TÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, bÊt luËn lµ nhµ kinh doanh (th­¬ng nh©n) hay kh«ng lµ nhµ kinh doanh nÕu kh«ng thanh to¸n ®­îc nî ®Õn h¹n ®Òu cã thÓ bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n (óc, Mü,...). -Xu h­íng thø hai: ChØ cã nhµ kinh doanh (DN vµ c¸ nh©n kinh doanh) míi cã thÓ bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n (Céng hoµ liªn bang Nga). -Xu h­íng thø ba: ChØ cã DN míi chÞu sù chi phèi cña LuËt Ph¸ s¶n (ViÖt Nam, Trung Quèc,...). XuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh thùc tÕ cña ViÖt Nam, t¹i §iÒu1 LuËt PSDN quy ®Þnh: “LuËt nµy ¸p dông ®èi víi c¸c DN thuéc mäi h×nh thøc së h÷u ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo ph¸p luËt n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khi l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n”. Theo ®iÒu luËt nµy th× tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh DN kh«ng ph©n biÖt h×nh thøc së h÷u (së h÷u quèc doanh, tËp thÓ hay t­ nh©n) ®Òu cã thÓ bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n khi ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn luËt ®Þnh. Tuy nhiªn xuÊt ph¸t tõ vai trß ®Æc biÖt cña mét sè lo¹i h×nh DN trùc tiÕp phôc vô quèc phßng an ninh, dÞch vô c«ng céng quan träng mµ Nhµ n­íc cã quy ®Þnh kh¸c. Cô thÓ lµ khi c¸c DN nµy l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, Toµ ¸n chØ ¸p dông thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n khi nhËn ®­îc ý kiÕn b»ng v¨n b¶n cña Thñ t­íng ChÝnh phñ hoÆc Thñ tr­ëng C¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®· ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp DN vÒ viÖc kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó phôc håi kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña DN ®ã. §èi víi DN cã mét phÇn vèn n­íc ngoµi, hay DN 100% vèn n­íc ngoµi ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo LuËt PSDN, LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn kh¸c trõ tr­êng hîp ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam tham gia hoÆc kÝ kÕt cã quy ®Þnh kh¸c. ViÖc ph¸p luËt ph¸ s¶n ViÖt Nam quy ®Þnh ®èi t­îng ¸p dông chØ bao gåm c¸c DN lµ kh¸c víi quy ®Þnh cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Së dÜ nh­ vËy lµ v× trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi hiÖn t¹i, víi sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, chóng ta ch­a thÓ kiÓm so¸t næi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c¸ nh©n. SÏ rÊt khã ®Ó x¸c ®Þnh thua lç trong s¶n xuÊt kinh doanh hay thua lç do nh÷ng hµnh vi tham «, chiÕm do¹t, lîi dông danh nghÜa kinh doanh ®Ó chét giËt. H¬n n÷a, c¸c ®èi t­îng nµy phÇn lín kinh doanh theo kiÓu gia ®×nh chñ nghÜa, kh«ng cã sæ s¸ch chøng tõ, kh«ng tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n, thèng kª. Ngay ®èi víi c¸c c«ng ty , c¸c DN Nhµ n­íc, nhiÒu khi c¬ quan kiÓm to¸n còng ®µnh bã tay. Thªm vµo ®ã, chóng ta ch­a cã quy ®Þnh vµ còng ch­a cã kh¶ n¨ng ph©n ®Þnh râ rµng tµi s¶n ®­a vµo kinh doanh víi tµi s¶n sinh ho¹t tiªu dïng cña c¸ nh©n, cña nhãm kinh doanh hay cña gia ®×nh hä. Tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n, cña nhãm kinh doanh lµ tr¸ch nhiÖm v« h¹n. NÕu chóng ta më réng ph¹m vi ¸p dông tíi ®èi t­îng nµy th× LuËt sÏ kh«ng cßn hiÖu lùc, hay chØ cßn lµ h×nh thøc, hoÆc sÏ bÞ lîi dông vµ g©y kh«ng Ýt khã kh¨n kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc khi tiÕn hµnh tuyªn bè ph¸ s¶n. MÆt kh¸c, DN lµ chñ thÓ kinh doanh chñ yÕu trªn th­¬ng tr­êng vµ ®©y lµ mét lÜnh vùc míi h×nh thµnh trong thêi k× chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n ký kinh tÕ nªn viÖc quy ®Þnh ®èi t­îng ¸p dông hÑp (chØ bao gåm DN) lµ phï hîp. 1.2.2.2.§Æc thï vÒ c¬ quan tiÕn hµnh tè tông. Theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 4, §iÒu 7, §iÒu 8, §iÒu 9, vµ §iÒu 40 LuËt PSDN th× Toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh (Toµ kinh tÕ) n¬i DN ®Æt trô së chhÝnh vµ Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao (3 Toµ phóc thÈm) cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. ViÖc giao cho Toµ ¸n gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ ®Æc ®iÓm chung cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, nh­ng do ë nhiÒu n­íc cã Toµ ®Æc thï cho nªn còng cã sù ph©n c«ng kh¸c nhau. ë Céng hoµ liªn bang Nga, thÈm quyÒn nµy thuéc Toµ ¸n träng tµi, nh­ng ë Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa l¹i thuéc thÈm quyÒn cña Toµ d©n sù. ë ViÖt Nam, Toµ ¸n kinh tÕ nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN (s¬ thÈm), tr­êng hîp cã khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cña Toµ s¬ thÈm th× c¸c Tßa phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao sÏ gi¶i quyÕt (phóc thÈm). QuyÕt ®Þnh cña Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tè._.i cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng. ViÖc trao cho Toµ ¸n mét vai trß nh­ vËy lµ mét nÐt ®Æc thï c¬ b¶n LuËt Ph¸ s¶n n­íc ta so víi LuËt Ph¸ s¶n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ vµ ®Æc ®iÓm x· héi n­íc ta. HiÖn t­îng ph¸ s¶n ®ang lµ mét kh¸i niÖm, mét c«ng viÖc míi mÎ vµ phøc t¹p. Thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cã nhiÖm vô gi¶i quyÕt mét c¸ch triÖt ®Ó nh÷ng ®ßi hái ®Æt ra. §ã lµ ph¶i b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cho c¸c chñ nî, DN m¾c nî, cho ng­êi lao ®éng nh»m ®¶m b¶o trËt tù x· héi vµ gãp phÇn cã hiÖu qu¶ vµo viÖc c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do vËy, viÖc trao cho Toµ ¸n, c¬ quan xÐt xö cña Nhµ n­íc, quyÒn ®­a ra c¸c ph¸n quyÕt ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn së h÷u, quyÒn nh©n th©n vµ c¸c quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n, cña DN khi hä l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ hoµn toµn phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ cña n­íc ta. 1.2.2.3.Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ thñ tôc t­ ph¸p ®Æc biÖt. Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ thñ tôc t­ ph¸p ®Æc biÖt. TÝnh chÊt ®Æc biÖt cña thñ tôc nµy ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: Thø nhÊt, viÖc ®ßi nî vµ thanh to¸n nî ®­îc tiÕn hµnh th«ng qua mét c¬ quan ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn lµ Toµ ¸n víi mét thñ tôc chÆt chÏ do ph¸p luËt quy ®Þnh. KÕt thóc thñ tôc nµy, DN m¾c nî cã thÓ kh«ng cßn tån t¹i n÷a. Thø hai, nguyªn t¾c thanh to¸n lµ thanh to¸n trªn tæng tµi s¶n hiÖn cã. Nguyªn t¾c nµy hoµn toµn kh¸c víi nguyªn t¾c trong d©n sù lµ ph¶i tr¶ ®ñ. Cã nghÜa lµ tµi s¶n cã bao nhiªu th× tr¶ bÊy nhiªu. Tuy nhiªn, thùc tÕ x¶y ra c¸c tr­êng hîp kh¸c nhau tuú thuéc mèi quan hÖ gi÷a tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî cña DN. NÕu tµi s¶n cã lín h¬n hoÆc b»ng tµi s¶n nî th× ®­¬ng nhiªn c¸c chñ nî ®­îc thanh to¸n ®Çy ®ñ. Ng­îc l¹i, nÕu sè tµi s¶n cã nhá h¬n sè tµi s¶n nî th× DN còng chØ dïng sè tµi s¶n ®ã ®Ó tr¶ nî mµ th«i. PhÇn nî cßn thiÕu th× c¸c chñ nî ph¶i chÞu theo tû lÖ. Bªn c¹nh ®ã, viÖc thanh to¸n chØ ®­îc tiÕn hµnh theo quy ®Þnh chÆt chÏ cña ph¸p luËt, trªn c¬ së quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n. QuyÕt ®Þnh nµy cã thÓ cã trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n, vÝ dô: ThÈm ph¸n ®ång ý cho thanh to¸n nî cã b¶o ®¶m hoÆc sau khi cã quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, ThÈm ph¸n quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN... §iÒu nµy hoµn toµn kh¸c trong d©n sù v× trong d©n sù viÖc thanh to¸n gi÷a chñ nî vµ con nî ®­îc tiÕn hµnh bÊt cø lóc nµo kÓ c¶ khi vô viÖc ®ã ®· ®­îc ®­a ra xÐt xö t¹i phiªn toµ. Thø ba, viÖc ®ßi nî theo thñ tôc ph¸ s¶n mang tÝnh tËp thÓ cao. MÆc dï mét ng­êi ®Ö ®¬n ®ßi nî, sau ®ã Toµ ¸n sÏ gi¶i quyÕt theo thñ tôc ph¸ s¶n vµ yªu cÇu c¸c chñ nî kh¸c göi giÊy ®ßi nî cho dï kho¶n nî ®ã ®· hoÆc ch­a ®Õn h¹n. Cßn trong c¸c vô ¸n d©n sù, hay kinh tÕ th× c¸c chñ nî cã tÝnh ®éc lËp vµ Toµ ¸n chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu cña ng­êi khëi kiÖn. 1.2.2.4.§Æc thï vÒ luËt ¸p dông trong tè tông ph¸ s¶n. ë nhiÒu n­íc vÊn ®Ò xö lý ph¸ s¶n thuéc ®èi t­îng cña nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ë Céng hoµ liªn bang §øc ngoµi LuËt Ph¸ s¶n (10/12/1877) th× Bé luËt Th­¬ng m¹i còng cã quy ®Þnh vÒ ph¸ s¶n ®èi víi c«ng ty, ngoµi ra cßn cã c¸c ®¹o luËt kh¸c liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy nh­ LuËt trî cÊp thÊt nghiÖp do ph¸ s¶n (17/7/1987), LuËt vÒ ®Êu tranh chèng téi ph¹m kinh tÕ (29/7/1886), LuËt vÒ c­ìng chÕ thi hµnh (23/5/1991) ... ë Thôy §iÓn, thø tù ­u tiªn trong viÖc ph©n chia tµi s¶n ph¸ s¶n l¹i ®­îc quy ®Þnh trong mét sè ®¹o luËt riªng ... §èi víi ViÖt Nam, nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ ®iÒu kiÖn, thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ x· héi liªn quan ®Õn ph¸ s¶n t¹o thµnh hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n. C¸c quy ®Þnh nµy n»m r¶i r¸c trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nhau, c¶ v¨n b¶n luËt vµ v¨n b¶n d­íi luËt nh­: LuËt PSDN (1993), NghÞ ®Þnh 189/CP ngµy 23/12/1994 vÒ viÖc h­íng dÉn thi hµnh LuËt PSDN vµ mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. Tãm l¹i, thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN cã nh÷ng ®Æc thï riªng cña nã. C¸c ®Æc thï ®ã ®­îc thÓ hiÖn trong ph¹m vi ¸p dông, c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, luËt ¸p dông ... §Æc biÖt, ®©y còng lµ mét thñ tôc ®ßi nî nh­ng kh¸c h¼n víi viÖc ®ßi nî th«ng th­êng trong d©n sù. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë ViÖt nam. 2.1.Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ mét néi dung ®Æc biÖt quan träng cña ph¸p luËt ph¸ s¶n ViÖt Nam. HÇu hÕt c¸c ®iÒu kho¶n trong LuËt PSDN vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh ®Òu tËp trung quy ®Þnh vÊn ®Ò nµy, ®ã lµ: 2.1.1.Nép ®¬n vµ thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 2.1.1.1.Nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh, c¸c chñ thÓ cã quyÒn tù chñ ®Ó ®em l¹i nguån lîi cho m×nh miÔn lµ hµnh vi cña chñ thÓ ®ã phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. MÆc dï hiÖn t­îng kinh doanh thua lç dÉn ®Õn ph¸ s¶n cã thÓ g©y ra hËu qu¶ xÊu víi nÒn kinh tÕ-x· héi, nh­ng Nhµ n­íc chØ can thiÖp khi cã ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña c¸c bªn trong quan hÖ PSDN, Nhµ n­íc chØ quy ®Þnh nh÷ng chñ thÓ nhÊt ®Þnh míi cã quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ®èi t­îng cã quyÒn vµ nghÜa vô nép ®¬n yªu cÇu Toµ ¸n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cã ý nghÜa rÊt quan träng. NÕu cho phÐp c¸ nh©n, tæ chøc nµo còng cã quyÒn lµm ®¬n ra Toµ ¸n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n th× khã cã thÓ tr¸nh ®­îc sù l¹m dông c¬ héi nµy ®Ó h¹ uy tÝn hoÆc g©y khã kh¨n cho c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña m×nh. Ng­îc l¹i, nÕu h¹n chÕ quyÒn nµy mét c¸ch qu¸ ®¸ng, tuú tiÖn, kh«ng dùa trªn c¬ së khoa häc nµo th× hËu qu¶ sÏ lµm cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n khã bÞ ph¸t hiÖn, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c nhµ kinh doanh cã quan hÖ lµm ¨n víi DN m¾c nî. V× vËy, ph¸p luËt ph¸ s¶n cña c¸c n­íc còng nh­ ph¸p luËt ph¸ s¶n cña ViÖt Nam ®Òu quan t©m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Thùc chÊt cña thñ tôc ph¸ s¶n lµ gi¶i quyÕt mèi quan hÖ vÒ mÆt tµi s¶n gi÷a chñ nî vµ con nî. V× vËy, LuËt Ph¸ s¶n cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu coi chñ nî lµ chñ thÓ sè mét cã quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n con nî. Tuy vËy, cã sù kh¸c nhau trong viÖc quy ®Þnh ph¹m vi c¸c chñ nî cã quyÒn nép ®¬n. -Trung Quèc, Hungari ... cho phÐp c¶ chñ nî cã b¶o ®¶m còng cã quyÒn nép ®¬n. -Malaixia chØ cho phÐp nh÷ng chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m hoÆc cã b¶o ®¶m mét phÇn míi cã quyÒn nµy hoÆc c¶ chñ nî cã b¶o ®¶m nh­ng ph¶i cã ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh­ ph¶i tõ bá quyÒn ®­îc b¶o ®¶m. Phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, LuËt PSDN ViÖt Nam còng coi chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn lµ chñ thÓ ®Çu tiªn cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè PSDN (xem Kho¶n 1 §iÒu 7 LuËt PSDN). ViÖc quy ®Þnh cho chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn lµ hîp lý v× suy cho cïng hä vÉn lµ chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m, do ®ã hä cã quyÒn yªu cÇu con nî tr¶ nèt phÇn cßn thiÕu. §èi víi chñ nî cã b¶o ®¶m, quyÒn nµy kh«ng ®­îc LuËt quy ®Þnh, bëi v× chñ nî nµy cã sè nî ®· ®­îc b¶o ®¶m ®Çy ®ñ b»ng tµi s¶n thÕ chÊp cña chñ nî. Khi DN bÞ ph¸ s¶n th× nh÷ng chñ nî nµy ®­îc ­u tiªn thanh to¸n b»ng tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®ã. LuËt ph¸ s¶n c¸c n­íc ®Òu cã quy ®Þnh con nî cã nghÜa vô nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ®èi víi chÝnh b¶n th©n m×nh. LuËt quy ®Þnh nh­ vËy bëi v× h¬n ai hÕt b¶n th©n con nî hiÓu râ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña m×nh. Thùc tÕ cho thÊy, dï lµ DN thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo ch¨ng n÷a th× ng­êi qu¶n lý bao giê còng t×m b»ng mäi c¸ch cøu v·n DN cña m×nh ®Õn khi “v« ph­¬ng cøu ch÷a” th× míi nép ®¬n xin ph¸ s¶n. Theo Kho¶n 1 §iÒu 9 LuËt PSDN (1993), DN l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ chñ thÓ thø hai cã quyÒn yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. Quy ®Þnh nµy cã ý nghÜa rÊt lín, thÓ hiÖn ë chç: Thø nhÊt lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho chñ DN sím kÕt thóc sù tån t¹i cña m×nh khi kh«ng cßn kh¶ n¨ng tån t¹i. Thø hai lµ t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi x· héi v× sù duy tr× mét DN “®· chÕt” lµ ®iÒu kh«ng tèt kh«ng chØ cho DN mµ cßn cho c¶ x· héi. §iÒu ®ã sím hay muén còng sÏ ¶nh h­ëng ®Õn x· héi nãi chung. Ngoµi hai chñ thÓ chÝnh lµ chñ nî vµ con nî, LuËt PSDN ViÖt Nam cßn cho phÐp ng­êi lao ®éng víi t­ c¸ch lµ mét lo¹i chñ nî ®Æc biÖt cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè PSDN. Tuy nhiªn, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tuú tiÖn trong viÖc thùc hiÖn quyÒn nµy, LuËt PSDN n­íc ta ®· quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó ng­êi lao ®éng thùc hiÖn ®­îc quyÒn cña m×nh. §iÒu 8 LuËt PSDN ®· quy ®Þnh râ: “Trong tr­êng hîp DN kh«ng tr¶ ®­îc l­¬ng ng­êi lao ®éng ba th¸ng liªn tiÕp th× ®¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ng­êi lao ®éng n¬i ch­a cã tæ chøc c«ng ®oµn cã quyÒn nép ®¬n ®Õn Toµ ¸n n¬i DN ®Æt trô së chÝnh yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè PSDN”. Tãm l¹i, LuËt PSDN n­íc ta chØ quy ®Þnh cho ba chñ thÓ lµ chñ nî, con nî vµ ng­êi lao ®éng cã quyÒn nép ®¬n yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè DN v× chØ nh÷ng chñ thÓ nµy míi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan trùc tiÕp ®Õn DN bÞ ph¸ s¶n. 2.1.1.2.Thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 LuËt PSDN vµ ®iÓm c Kho¶n 3 §iÒu 30 LuËt Tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n th× Toµ kinh tÕ Toµ ¸n nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng n¬i DN ®Æt trô së chÝnh cã thÈm quyÒn thô lý vµ gi¶i quyÕt ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Víi quy ®Þnh trªn, Ch¸nh ¸n Toµ kinh tÕ Toµ ¸n nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng lµ ng­êi cã quyÒn xem xÐt ®¬n vµ c¸c tµi liÖu liªn quan trong qu¸ tr×nh thô lý ®¬n; nÕu xÐt thÊy kh«ng ®ñ c¨n cø th× Ch¸nh ¸n ra quyÕt ®Þnh kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh cña Ch¸nh Toµ kinh tÕ, nÕu c¸c bªn kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh nµy th× cã quyÒn khiÕu n¹i lªn Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tØnh. Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tØnh xem xÐt quyÕt ®Þnh cña Ch¸nh ¸n Toµ kinh tÕ, nÕu xÐt thÊy quyÕt ®Þnh cña Ch¸nh Toµ kinh tÕ sai th× Ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh trªn vµ yªu cÇu Ch¸nh ¸n Toµ kinh tÕ xem xÐt l¹i. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng l¹m dông quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN cã thÓ g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN vµ ng¨n chÆn hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh trong kinh doanh, Toµ ¸n chØ thô lý ®¬n khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn luËt ®Þnh: -Chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn khi nép ®¬n ph¶i ghi râ: Hä tªn, ®Þa chØ cña ng­êi lµm ®¬n; Tªn vµ trô së chÝnh cña DN bÞ yªu cÇu tuyªn bè PSDN. KÌm theo ®¬n, chñ nî ph¶i göi c¸c tµi liÖu ®Ó chøng minh c¸c kho¶n nî (xem §iÒu 7 LuËt PSDN vµ §iÒu 10 N§ 189/CP). Nh­ vËy, néi dung cña §iÒu 10 N§189/CP quy ®Þnh chñ nî cÇn chøng minh kho¶n nî lµ cã thËt, kho¶n nî ®Õn h¹n thanh to¸n nh­ng ch­a ®­îc thanh to¸n. -§èi víi DN m¾c nî, khi thùc hiÖn nghÜ© vô nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, DN ph¶i nép ®¬n nªu râ: Tªn vµ ®Þa chØ trô së chÝnh cña DN, hä vµ tªn cña chñ së h÷u hoÆc ng­êi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN; c¸c biÖn ph¸p mµ DN ®· thùc hiÖn nh­ng vÉn kh«ng kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. KÌm theo ®¬n, DN nép c¸c tµi liÖu kh¸c (§iÒu 9 LuËt PSDN). Ngoµi nh÷ng néi dung quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 N§ 189/CP, §iÒu 12 cßn quy ®Þnh DN m¾c nî cã ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN ph¶i b¸o c¸o kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña DN. Nh­ vËy, khi cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n th× Toµ ¸n sÏ vµo sæ thô lý, cÊp cho ng­êi nép ®¬n giÊy b¸o ®· nhËn ®­îc ®¬n vµ c¸c giÊy tê kh¸c kÌm theo ®¬n (§iÒu 12 LuËt PSDN). 2.1.2.Më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. §iÒu 13 LuËt PSDN quy ®Þnh: Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy thô lý ®¬n, Ch¸nh toµ Toµ kinh tÕ Toµ ¸n nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng ph¶i xem xÐt ®¬n cïng c¸c giÊy tê, tµi liÖu cã liªn quan, nÕu xÐt thÊy kh«ng ®ñ c¨n cø, th× ra quyÕt ®Þnh kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i nªu râ lý do vµ ph¶i ®­îc göi cho ng­êi lµm ®¬n vµ DN m¾c nî biÕt. Còng trong thêi gian nµy, nÕu xÐt thÊy ®ñ c¨n cø, ch¸nh Toµ kinh tÕ cÊp tØnh ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN (§iÒu15). Ngoµi ra, ®èi víi mét sè DN trùc tiÕp phôc vô trong lÜnh vùc quèc phßng an ninh, dÞch vô c«ng céng quan träng, Toµ ¸n chØ ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN khi nhËn ®­îc v¨n b¶n cña Thñ t­íng ChÝnh phñ hoÆc cña Thñ tr­ëng c¬ quan Nhµ n­íc ®· ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp DN vÒ viÖc kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p phôc håi kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña DN (§iÒu 6 N§ 189/CP). §©y kh«ng ph¶i lµ sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c DN mµ xuÊt ph¸t tõ vai trß cña c¸c DN nµy. Néi dung cña quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ph¶i phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 LuËt PSDN. Ch¸nh Toµ kinh tÕ cÊp tØnh chØ ®Þnh mét ThÈm ph¸n hoÆc mét tËp thÓ ba ThÈm ph¸n vµ Tæ qu¶n lý tµi s¶n ®Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Trong tr­êng hîp chØ ®Þnh ba ThÈm ph¸n th× mét ThÈm ph¸n ®­îc giao nhiÖm vô phô tr¸ch. Tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN, Ch¸nh toµ Toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh yªu cÇu c¸c c¬ quan cã liªn quan cö ng­êi cã ®ñ n¨ng lùc ®éc lËp vÒ kinh tÕ vµ ph¸p lý víi c¸c chñ nî vµ DN m¾c nî tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n. Tæ qu¶n lý tµi s¶n kh«ng tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng ®ã. NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Tæ qu¶n lý tµi s¶n ®­îc ph¸p luËt ph¸ s¶n quy ®Þnh cô thÓ trong §iÒu 17 LuËt PSDN: -LËp b¶ng kª toµn bé tµi s¶n cña DN. -Gi¸m s¸t, kiÓm tra viÖc qu¶n lý tµi s¶n cña DN. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, cã quyÒn ®Ò nghÞ ThÈm ph¸n quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi ®Ó b¶o toµn tµi s¶n cßn l¹i cña DN. -TËp hîp danh s¸ch c¸c chñ nî vµ sè nî ph¶i tr¶ cho tõng chñ nî. Tæ qu¶n lý tµi s¶n chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ThÈm ph¸n vÒ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh. Khi cã quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, DN mÊt ®i quyÒn tù ®Þnh ®o¹t ®èi víi tµi s¶n cña m×nh. DN vÉn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh nh­ng ph¶i chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña ThÈm ph¸n vµ Tæ qu¶n lý tµi s¶n. QuyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lý nh­: QuyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó Toµ ¸n tiÕn hµnh c«ng viÖc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, ®ång thêi còng xuÊt hiÖn mét sè chñ thÓ tham gia gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n. §Æc biÖt, quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN còng quy ®Þnh vÒ thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî. C¸c kho¶n nî ch­a ®Õn h¹n ®­îc coi lµ ®Õn h¹n, nh­ng kh«ng ®­îc tÝnh l·i ®èi víi thêi gian ch­a ®Õn h¹n. QuyÕt ®Þnh më hay kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN cña Ch¸nh Toµ kinh tÕ cÊp tØnh kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®Çy ®ñ c¨n cø. Khi ra mét trong hai quyÕt ®Þnh nµy kh«ng cã c¨n cø, cã thÓ ®em l¹i hËu qu¶ kh«ng tèt cho chñ nî, lîi Ých cña DN bÞ yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n vµ c¶ nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, LuËt PSDN ®· quy ®Þnh ®iÒu kho¶n vÒ khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña Ch¸nh Toµ kinh tÕ nh»m kh¾c phôc nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN cña Toµ ¸n. Tuy nhiªn, hiÖn nay LuËt PSDN míi chØ quy ®Þnh khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh kh«ng më thñ tôc mµ ch­a ®Æt ra khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh më thñ tôc. §©y lµ mét thiÕu sãt khi ban hµnh LuËt PSDN. 2.1.3.Héi nghÞ chñ nî. Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy kho¸ sæ danh s¸ch chñ nî, ThÈm ph¸n triÖu tËp vµ chñ tr× Héi nghÞ chñ nî. Nh­ vËy, viÖc tæ chøc Héi nghÞ chñ nî nh»m ®¶m b¶o cho viÖc gi¶i quyÕt b×nh ®¼ng lîi Ých kinh tÕ cña c¸c chñ nî trong quan hÖ víi DN bÞ yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n vµ gi÷a hä víi nhau. Héi nghÞ chñ nî ®­îc triÖu tËp ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lîi Ých cña hä. Thµnh phÇn cña Héi nghÞ chñ nî gåm: -C¸c chñ nî cã tªn trong danh s¸ch chñ nî; -Chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN; -§¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ng­êi lao ®éng (n¬i ch­a cã tæ chøc c«ng ®oµn). T¹i Héi nghÞ chñ nî, c¸c chñ nî xem xÐt th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i DN; th¶o luËn vµ kiÕn nghÞ víi ThÈm ph¸n vÒ viÖc ph©n chia tµi s¶n cßn l¹i cña DN nÕu kh«ng cã ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i hoÆc ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i kh«ng ®­îc th«ng qua (§iÒu 24 LuËt PSDN). §Ó quyÕt ®Þnh cña Héi nghÞ chñ nî cã hiÖu lùc, ngoµi viÖc thÓ thøc th«ng qua ph¶i ®óng luËt, cßn phô thuéc vµo tÝnh hîp lÖ cña Héi nghÞ chñ nî. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 29 LuËt PSDN th× Héi nghÞ chñ nî chØ hîp lÖ khi cã sù tham gia cña qu¸ nöa sè chñ nî ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt 2/3 tæng sè nî kh«ng cã b¶o ®¶m. Tuy nhiªn, Héi nghÞ chñ nî ®­îc triÖu tËp lÇn thø nhÊt cã thÓ kh«ng thµnh vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Héi nghÞ chñ nî cã thÓ ®­îc ho·n mét lÇn. §iÒu 30 LuËt PSDN cã quy ®Þnh: Héi nghÞ chñ nî cã thÓ ®­îc ho·n mét lÇn nÕu: -Kh«ng ®ñ qu¸ nöa sè chñ nî ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt hai phÇn ba tæng sè nî kh«ng cã b¶o ®¶m tham gia; -§a sè chñ nî cã mÆt ë Héi nghÞ biÓu quyÕt ho·n héi nghÞ. Sau lÇn ho·n ®ã, trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy ho·n Héi nghÞ chñ nî, thÈm ph¸n ph¶i triÖu tËp l¹i Héi nghÞ chñ nî vµ chñ tr× Héi nghÞ chñ nî. Héi nghÞ chñ nî lÇn nµy chØ hîp lÖ khi cã sù tham gia cña sè chñ nî ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt 2/3 tæng sè nî kh«ng cã b¶o ®¶m, kh«ng cÇn ®iÒu kiÖn vÒ sè l­îng chñ nî. Trong Héi nghÞ chñ nî, DN ph¶i cã mÆt ®Ó tr×nh bµy ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i DN, tr¶ lêi c¸c vÊn ®Ò chñ nî nªu ra t¹i Héi nghÞ. VÒ nguyªn t¾c, chØ nh÷ng chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn míi cã quyÒn biÓu quyÕt t¹i Héi nghÞ chñ nî (§iÒu 25 LuËt PSDN). Nh­ vËy, nh÷ng thµnh viªn tham dù nh­: §¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ng­êi lao ®éng n¬i ch­a cã tæ chøc c«ng ®oµn vµ chñ nî cã b¶o ®¶m kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt (trõ tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµ chñ nî l­¬ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt). Quy ®Þnh trªn xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých cña LuËt PSDN, ®ã lµ b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c chñ nî. Lîi Ých cña chñ nî cã b¶o ®¶m lu«n ®­îc b¶o vÖ bëi tµi s¶n ®¶m b¶o cña DN. T¹i Héi nghÞ chñ nî ®­îc triÖu tËp lÇn ®Çu tiªn, biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh vÒ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh cña DN chØ cã gi¸ trÞ ph¸p lý khi ®­îc qu¸ nöa sè chñ nî ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt 2/3 tæng sè nî kh«ng cã b¶o ®¶m th«ng qua (§iÒu 29 LuËt PSDN). ë Héi nghÞ chñ nî ®­îc triÖu tËp lÇn thø hai, ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh cña DN ®­îc th«ng qua khi cã sù chÊp thuËn cña sè chñ nî ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt 2/3 tæng sè nî kh«ng cã b¶o ®¶m cña c¸c chñ nî v¾ng mÆt (Kho¶n 1 §iÒu 31 LuËt PSDN). Thùc vËy, mÆc dï DN bÞ yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ®· mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n nh­ng hä cã mét ph­¬ng ¸n kinh doanh tèt trong thêi gian tíi th× DN cã thÓ phôc håi s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¶ sö ph­¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶ nh­ng kh«ng cã Héi nghÞ chñ nî th× c¬ héi tho¶ thuËn cña con nî víi chñ nî lµ khã cã thÓ x¶y ra. Héi nghÞ chñ nî cã thÓ quyÕt ®Þnh ho·n nî cho con nî hay th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN th× ®iÒu ®ã rÊt cã lîi cho con nî. NÕu kh«ng th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ tæ chøc l¹i kinh doanh, th× Héi nghÞ chñ nî còng ®­a ra ®­îc nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN ®Ó kiÕn nghÞ víi ThÈm ph¸n thùc hiÖn c«ng viÖc gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n cña m×nh, ®ång thêi gãp phÇn t¹o sù c«ng b»ng gi÷a c¸c chñ nî vµ quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n sÏ dÔ thùc thi h¬n. Nh­ vËy, Héi nghÞ chñ nî lµ mét gi¶i ph¸p cuèi cïng gióp cho DN m¾c nî (l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n) kh¾c phôc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh hoÆc ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n nî mét c¸ch c«ng b»ng, hîp lý. Theo LuËt PSDN th× Héi nghÞ chñ nî lµ mét giai ®o¹n b¾t buéc trong thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN 2.1.4.Tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh t¹i ®iÓm e kho¶n 1 §iÒu 16 LuËt PSDN th× ThÈm ph¸n cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN. ThÈm ph¸n cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN trong c¸c tr­êng hîp sau: -Chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN kh«ng cã ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh cña DN theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 20 cña LuËt nµy; -Chñ DN hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña DN kh«ng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh t¹i §iÒu 28 cña LuËt nµy; -Héi nghÞ chñ nî kh«ng th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN; -HÕt thêi h¹n tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh, DN vÉn kh«ng kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè PSDN; -Trong thêi h¹n tæ chøc l¹i kinh doanh, DN vi ph¹m nghiªm träng nh÷ng tho¶ thuËn t¹i Héi nghÞ chñ nî vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n; -Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt viÖc PSDN mµ chñ DN t­ nh©n bá trèn hoÆc bÞ chÕt vµ ng­êi thõa kÕ tõ chèi thõa kÕ hoÆc kh«ng cã ng­êi thõa kÕ. Néi dung cña QuyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña §iÒu 37 LuËt PSDN. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®­îc göi cho c¸c chñ nî, DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n vµ ViÖn KiÓm s¸t cïng cÊp. Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, c¸c chñ nî vµ DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n cã quyÒn göi ®¬n khiÕu n¹i, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n cïng cÊp cã quyÒn kh¸nh nghÞ quyÕt ®Þnh nµy. HÕt thêi h¹n ®ã, nÕu kh«ng cã khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ th× quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cã hiÖu lùc thi hµnh. Trong tr­êng hîp cã khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN th× ThÈm ph¸n ®· ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n ph¶i göi hå s¬ PSDN lªn Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao trong thêi h¹n 5 ngµy (Kho¶n 1 §iÒu 40 LuËt PSDN). Trong thêi h¹n 60 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc hå s¬ PSDN, mét tËp thÓ gåm ba ThÈm ph¸n do Ch¸nh Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao chØ ®Þnh gi¶i quyÕt xong khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ. QuyÕt ®Þnh cña Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®­îc ®¨ng b¸o ®Þa ph­¬ng vµ b¸o hµng ngµy cña Trung ­¬ng trong ba sè liªn tiÕp. Thêi h¹n ®¨ng b¸o chËm nhÊt lµ 10 ngµy kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc. ThÈm ph¸n ph¶i sao quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cã hiÖu lùc göi cho c¸c bªn liªn quan. 2.1.5.Thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña thñ tôc ph¸ s¶n. ThÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n tØnh ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN. QuyÕt ®Þnh nµy cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi DN vµ nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®Õn DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. LuËt Ph¸ s¶n cña nhiÒu n­íc th­êng quy ®Þnh Toµ ¸n lµm lu«n hai viÖc lµ xem xÐt, ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN vµ tæ chøc thùc thi quyÕt ®Þnh cña m×nh. ë ViÖt Nam, Toµ ¸n chØ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cßn viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh ®ã thuéc vÒ c¬ quan kh¸c, ®ã lµ c¬ quan Thi hµnh ¸n thuéc Së T­ ph¸p n¬i DN cã trô së chÝnh. Thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng bëi v× cho dï quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cã ®óng ®¾n, chÝnh x¸c ®Õn ®©u ®i n÷a nh­ng kh«ng ®­îc thi hµnh hoÆc thi hµnh kh«ng ®óng th× ch¼ng cã ý nghÜa g×. Do ®ã, cÇn cã mét tæ chøc cã kh¶ n¨ng qu¶n lý, thu håi tµi s¶n DN bÞ ph¸ s¶n vµ ®øng ra ph©n chia tµi s¶n ®ã theo tr×nh tù luËt ®Þnh. §Ó phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi hÖ thèng t­ ph¸p lµ tËp trung thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vµo mét khèi, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan t­ ph¸p vµ hµnh ph¸p, Kho¶n 2 §iÒu 4 LuËt PSDN quy ®Þnh Phßng Thi hµnh ¸n thuéc Së T­ ph¸p, Côc Qu¶n lý thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Bé T­ ph¸p lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN. NÕu nh­ Tæ qu¶n lý tµi s¶n ®ãng vai trß chÝnh trong giai ®o¹n gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN th× Tæ thanh to¸n tµi s¶n thùc hiÖn vai trß cña m×nh trong giai ®o¹n tæ chøc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN. Tæ thanh to¸n tµi s¶n ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Tr­ëng phßng Thi hµnh ¸n; ho¹t ®éng vµ tån t¹i kÓ tõ thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cho ®Õn khi thi hµnhviÖc ph©n chia vµ thanh to¸n tµi s¶n cña DN theo ®óng néi dung cña quyÕt ®Þnh nµy. Kh¸c víi thñ tôc thi hµnh ¸n th«ng th­êng, trong viÖc tæ chøc Thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, thñ tôc thi hµnh ¸n ®­îc ¸p dông th­êng xuyªn nhÊt lµ thñ tôc b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n. Tr­íc ®©y, thñ tôc ®Þnh gi¸ vµ b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n ®­îc thùc hiÖn theo Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù vµ NghÞ ®Þnh sè 69/CP ngµy 18/10/1993 quy ®Þnh thñ tôc Thi hµnh ¸n d©n sù. Sau khi ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 86/CP vÒ quy chÕ b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n vµ Bé T­ ph¸p ban hµnh Th«ng t­ sè 399/PLDS-KT h­íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 86/CP th× viÖc b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n ®­îc thùc hiÖn theo quy chÕ nµy. Tr­íc khi tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n cña DN b¾t buéc ph¶i tæ chøc ®Þnh gi¸ tµi s¶n, tr­ëng phßng Thi hµnh ¸n thµnh lËp Héi ®ång ®Þnh gi¸ gåm Tæ tr­ëng Tæ thanh to¸n tµi s¶n lµm Chñ tÞch, ®¹i diÖn Së Tµi chÝnh do Gi¸m ®èc Së Tµi chÝnh, ®¹i diÖn chñ nî cã b¶o ®¶m, c¸ nh©n hoÆc ®¹i diÖn cña c¬ quan tæ chøc ®· mua tµi s¶n cña DN trong vßng 6 th¸ng tr­íc khi Toµ ¸n thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. Tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ, ®Ò nghÞ cö thªm ®¹i diÖn cña mét sè c¬ quan kh¸c cã liªn quan. ViÖc b¸n ®Êu gi¸ do Tæ thanh to¸n tµi s¶n tæ chøc theo quyÕt ®Þnh cña chÊp hµnh viªn. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, Tæ thanh to¸n tµi s¶n cã tr¸ch nhiÖm ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN theo ®óng tinh thÇn ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 39 LuËt PSDN: (Theo thø tù ­u tiªn) 1.C¸c kho¶n lÖ phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cho viÖc gi¶i quyÕt PSDN. 2.C¸c kho¶n nî l­¬ng, trî cÊp th«i viÖc, b¶o hiÓm x· héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c theo tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ vµ hîp ®ång lao ®éng ®· kÝ kÕt. 3.C¸c kho¶n nî thuÕ 4.C¸c kho¶n nî cho c¸c chñ nî trong danh s¸ch chñ nî 5.NÕu gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN sau khi ®· thanh to¸n ®ñ sè nî cña c¸c chñ nî mµ vÉn cßn thõa, th× phÇn nµy thuéc vÒ: -Chñ DN, nÕu lµ DN t­ nh©n. -C¸c thµnh viªn cña c«ng ty nÕu lµ c«ng ty -Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nÕu lµ DN nhµ n­íc. Khi ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN cÇn chó ý: NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i cña DN ph¸ s¶n ®ñ ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña c¸c chñ nî, th× mçi chñ nî ®Òu ®­îc thanh to¸n ®ñ sè nî cña m×nh; nÕu gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN kh«ng ®ñ thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña c¸c chñ nî, th× mçi chñ nî chØ ®­îc thanh to¸n mét phÇn kho¶n nî cña m×nh theo tû lÖ t­¬ng øng. NÕu chñ nî cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng th× Tæ tr­ëng chuyÓn tiÒn vµo tµi kho¶n cho chñ nî. Trong tr­êng hîp chñ nî kh«ng cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng th× Tæ tr­ëng th«ng b¸o cho hä ®Õn trô së c¬ quan Thi hµnh ¸n ®Ó nhËn, hoÆc göi cho hä qua ®­êng b­u ®iÖn. ChËm nhÊt lµ sau 7 ngµy kÓ tõ ngµy thanh to¸n xong c¸c kho¶n nî, Tæ tr­ëng ph¶i lµm b¸o c¸o vÒ qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cho Tr­ëng phßng thi hµnh ¸n. B¸o c¸o nµy còng ®­îc niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së Phßng Thi hµnh ¸n. B¸o c¸o vÒ viÖc chÊm døt viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN ph¶i ®­îc göi cho Toµ ¸n ®· gi¶i quyÕt ph¸ s¶n, Côc Qu¶n lý thi hµnh ¸n d©n sù vµ c¬ quan cÊp ®¨ng ký kinh doanh cho DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. Sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy b¸o c¸o ®­îc niªm yÕt c«ng khai mµ chñ nî kh«ng khiÕu n¹i th× Tr­ëng phßng Thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh chÊm døt viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, ®ång thêi kÕt thóc ho¹t ®éng cña Tæ thanh to¸n tµi s¶n. Kh¶o s¸t thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Ph¸ s¶n lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr­êng, v× vËy mµ hÇu nh­ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Òu ban hµnh ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh vÊn ®Ò ph¸ s¶n. Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau, ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n cña c¸c quèc gia cã thÓ sÏ kh¸c nhau vÒ nhiÒu quy ®Þnh cô thÓ, song ®Òu cè g¾ng ®­a ra mét tr×nh tù hîp lý ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph¸ s¶n. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi vÊn ®Ò më cöa vµ héi nhËp lµ xu thÕ cña toµn cÇu th× ph¸p luËt cña c¸c n­íc còng dÇn ph¶i t×m ®­îc tiÕng nãi chung, ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n cña c¸c quèc gia còng sÏ kh«ng thÓ n»m ngoµi quy luËt ®ã. ChÝnh v× vËy, trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n cña ViÖt Nam, viÖc nghiªn cøu ph¸p luËt ph¸ s¶n cña n­íc ngoµi ®Ó häc hái nh÷ng kinh nghiÖm lµ ®iÒu hÕt søc quan träng. Cã thÓ thÊy, luËt ph¸ s¶n cña mçi n­íc, ®Òu ®em l¹i cho ta nh÷ng bµi häc quý b¸u. §Æc biÖt, t×m hiÓu luËt ph¸ s¶n cña mét sè n­íc ®¹i diÖn cho c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã møc ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau lµ cµng cÇn thiÕt h¬n cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi hoµn thiÖn LuËt PSDN. Víi tinh thÇn ®ã, chóng t«i xin ®­îc ®Ò cËp ®Õn nh÷ng nÐt næi bËt trong ph¸p luËt ph¸ s¶n cña ba quèc gia: Trung Quèc, Liªn bang Nga vµ Australia. 1. LuËt ph¸ s¶n xÝ nghiÖp n­íc Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa (LuËt ®­îc UBTV quèc héi kho¸ VI th«ng qua ngµy 2-12-1986) LuËt Ph¸ s¶n Trung Quèc chØ ¸p dông gi¶i quyÕt ph¸ s¶n c¸c xÝ nghiÖp thuéc së h÷u toµn d©n, c¸c xÝ nghiÖp thuéc lo¹i h×nh së h÷u kh¸c kh«ng chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt nµy. Ng­êi nép ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n xÝ nghiÖp. LuËt ph¸ s¶n Trung Quèc quy ®Þnh 2 ®èi t­îng cã quyÒn ®­a ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n xÝ nghiÖp: Mét lµ: Chñ nî cña xÝ nghiÖp Chñ nî ®­a ®¬n ph¶i cung cÊp nh÷ng chøng cø cã liªn quan chøng minh møc nî cã ®¶m b¶o hay kh«ng ®¶m b¶o vµ chøng minh con nî kh«ng thÓ thanh to¸n ®­îc kho¶n nî tíi h¹n. Hai lµ: B¶n th©n con nî Con nî chØ cã thÓ ®­a ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n víi ®iÒu kiÖn ®­îc ngµnh chñ qu¶n cÊp trªn cña m×nh ®ång ý (do tµi s¶n trong xÝ nghiÖp ®Òu thuéc së h÷u Nhµ n­íc do vËy c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn cña xÝ nghiÖp ph¶i c©n nh¾c nªn cho xÝ nghiÖp ph¸ s¶n hay gióp vèn ®Ó xÝ nghiÖp kh«ng ph¸ s¶n). C¸c chñ nî ph¶i göi giÊy ®ßi nî vÒ toµ trong thêi h¹n luËt ®Þnh, qu¸ thêi h¹n ®ã kh«ng göi giÊy ®ßi nî th× coi nh­ chñ nî tù ®éng tõ bá mãn nî. Hoµ gi¶i vµ chØnh ®èn Hoµ gi¶i lµ ph­¬ng ph¸p sau khi cã ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n, con nî vµ chñ nî th­¬ng l­îng ®Ó ®¹t tíi tho¶ thuËn ngõng tr×nh tù ph¸ s¶n. ChØnh ®èn lµ c¸c biÖn ph¸p mµ xÝ nghiÖp ¸p dông nh»m cøu v·n xÝ nghiÖp nh­: §iÒu chØnh kÕ ho¹ch, s¾p xÕp nh©n sù, ®æi míi kü thuËt, chuyÓn h­íng s¶n xuÊt, nh»m lµm cho xÝ nghiÖp tho¸t ra khái t×nh tr¹ng ®e däa bÞ ph¸ s¶n. Kú h¹n chØnh ®èn kh«ng qu¸ 2 n¨m. Tuy nhiªn, kh¸c víi luËt PSDN cña ViÖt Nam hoµ gi¶i vµ chØnh ®èn kh«ng ph¶i lµ tr×nh tù ®­¬ng nhiªn, b¾t buéc khi gi¶i quyÕt ph¸ s¶n xÝ nghiÖp. Toµ ¸n chØ cho tiÕn hµnh hoµ gi¶i vµ chØnh ®èn xÝ nghiÖp nÕu cã yªu cÇu cña ngµnh chñ qu¶n cÊp trªn cña xÝ nghiÖp. Ph­¬ng ¸n chØnh ®èn ph¶i ®­îc th¶o luËn t¹i Héi nghÞ chñ nî, nÕu Héi nghÞ chñ nî kh«ng th«ng qua th× xÝ nghiÖp sÏ bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. NÕu ph­¬ng ¸n chØnh ®èn ®­îc Héi nghÞ chñ nî th«ng qua th× toµ ¸n c«ng bè ngõng tr×nh tù ph¸ s¶n ®Ó xÝ nghiÖp thùc hiÖn ph­¬ng ¸n nµy. Héi nghÞ chñ nî Tæ chøc Héi nghÞ chñ nî lµ thñ tôc b¾t buéc trong tr×nh tù gi¶i quyÕt ph¸ s¶n xÝ nghiÖp cña Trung Quèc. Mäi chñ nî ®Òu lµ thµnh viªn cñ._.y ®Þnh l¹i theo h­íng chñ nî nép ®¬n yªu cÇu PSDN ph¶i nép lªn Toµ ¸n b¶n saoi giÊy ®ßi nî mµ kh«ng ®­îc con nî thanh to¸n vµ c¸c tµi liÖu chøng minh DN ®· mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî nÕu cã. Quy ®Þnh cô thÓ thêi gian DN ph¶i nép ®¬n xin tù nguyÖn ph¸ s¶n khi ph¸t hiÖn m×nh ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. ViÖc quy ®Þnh mét nghÜa vô chØ cã ý nghÜa khi nã g¾n víi mét thêi gian thùc hiÖn nhÊt ®Þnh. Quy ®Þnh cô thÓ vµ râ rµng sÏ cho con nî thÊy ®­îc lîi Ých cña m×nh ph¶i nép ®¬n vµo thêi ®iÓm sím nhÊt vµ DN nép ®¬n cµng sím th× cµng cã c¬ héi ®Ó phôc håi, cã thÓ quy ®Þnh 15 ngµy, nh­ vËy hîp lý h¬n. Quy ®Þnh quyÒn rót ®¬n cña c¸c chñ nî khi Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Toµ ¸n më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN lµ v× lîi Ých cña chñ nî, ®©y lµ quyÒn chø kh«ng ph¶i nghÜa vô cña c¸c chñ nî. V× vËy ®· lµ quyÒn th× chñ nî cã quyÒn rót ®¬n. Tuy nhiªn, kh¸c víi viÖc ®ßi nî theo thñ tôc d©n sù th«ng th­êng, thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n sau khi ®· ®­îc më th× viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng chØ liªn quan ®Õn lîi Ých cña b¶n th©n chñ nî, cña c¸c con nî cña DN còng nh­ b¶n th©n DN. ChÝnh v× lÏ ®ã, quyÒn rót ®¬n cña chñ nî ®· nép ®¬n chØ ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Khi chñ nî nép ®¬n mµ rót ®¬n th× c¸c chñ nî, DN kh¸c ... vÉn cã quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN nh­ th­êng. 3.2.4. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 3.2.4.1. Nh÷ng bÊt cËp cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt trong viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. §iÒu 13 vµ §iÒu 15 LuËt PSDN quy ®Þnh trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy thô lý ®¬n, c¸c Toµ ¸n ph¶i nghiªn cøu hå s¬ vµ ra mét trong hai quyÕt ®Þnh më hoÆc kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Thùc tiÔn ¸p dông quy ®Þnh trªn ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò: Mét lµ: LuËt quy ®Þnh thêi h¹n ra quyÕt ®Þnh më hay kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt PSDN cña Toµ ¸n lµ 30 ngµy (sau thô lý hå s¬) lµ qu¸ ng¾n, c¸c Toµ ¸n kh«ng thÓ thùc thi ®óng luËt. V× sau khi thô lý hå s¬, c¸c Toµ ¸n ph¶i thu thËp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu theo yªu cÇu t¹i §iÒu 7, §iÒu 8 vµ §iÒu 9 LuËt PSDN. Thêi gian thu thËp ®ñ c¸c tµi liÖu nµy nhiÒu khi kh«ng phô thuéc vµo Toµ ¸n mµ phô thuéc vµo thiÖn chÝ cña DN m¾c nî, thêi gian kiÓm to¸n, thêi gian phª duyÖt hå s¬ cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn (®èi víi DN Nhµ n­íc),... H¬n n÷a, sau khi ®· nhËn ®­îc ®Çy ®ñ hå s¬, c¸c Toµ ¸n cÇn ph¶i cã thêi gian nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ ... míi cã thÓ ra ®­îc mét quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c. Thêi h¹n luËt ®Þnh qu¸ ng¾n ®· dÉn ®Õn viÖc vi ph¹m ph¸p luËt cña chÝnh c¸c Toµ ¸n, ®­¬ng nhiªn c¸c Toµ ¸n ph¶i ra quyÕt ®Þnh qu¸ thêi h¹n hoÆc ph¶i cã viÖc nµo ®ã ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi thô lý hå s¬ hay sau khi ®· cã quyÕt ®Þnh më (kh«ng më) thñ tôc gi¶i quyÕt PSDN míi tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc mµ ®¸ng lÏ ra ph¶i lµm tr­íc ®ã. Hai lµ: Sau khi cã quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, c¸c bªn chØ cã quyÒn khiÕu n¹i vÒ quyÕt ®Þnh kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt PSDN mµ kh«ng cã quyÒn khiÕu n¹i vÒ quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt PSDN. VËy trong tr­êng hîp quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt PSDN cña Toµ ¸n kh«ng cã c¨n cø th× vÊn ®Ò sÏ ®­îc gi¶i quyÕt ra sao? Toµ ¸n Tèi cao còng kh«ng cã h­íng dÉn cô thÓ vÒ vÊn ®Ò trªn, v× vËy, c¸c Toµ ¸n ®Þa ph­¬ng ®· söa sai b»ng c¸ch lùa chän mét trong ba biÖn ph¸p: 1.Ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu PSDN (mÆc dï biÕt r»ng kh«ng cã c¨n cø ph¸p lý ®Ó ra quyÕt ®Þnh nµy). 2.Ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN sau ®ã th«ng qua thñ tôc kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ ®Ó söa sai. 3.Chê ®îi Héi nghÞ chñ nî hoµ gi¶i thµnh ®Ó t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu PSDN. C¶ ba gi¶i ph¸p trªn ®Òu lµ tuú tiÖn, cã thÓ x©m ph¹m ®Õn c¸c lîi Ých hîp ph¸p cña doanh nghiÖp m¾c nî vµ c¸c bªn liªn quan. LuËt PSDN chØ quy ®Þnh ViÖn kiÓm s¸t cã quyÒn kh¸ng nghÞ ®èi víi quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN cßn ®èi víi quyÕt ®Þnh më, kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN, ¸p dông biÖn ph¸p t¹m thêi cña ThÈm ph¸n th× ViÖn kiÓm s¸t kh«ng ®­îc quyÒn kh¸ng nghÞ. Quy ®Þnh nµy kh«ng hîp lý, cÇn t¨ng c­êng vai trß cña ViÖn kiÓm s¸t trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých chung. §iÒu 15 LuËt PSDN vµ N§ 189/CP quy ®Þnh chñ nî cã sè nî nhiÒu nhÊt tham gia vµo Tæ qu¶n lý tµi s¶n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n ®èi víi DN trong khi chê Héi nghÞ chñ nî cö ng­êi ®¹i diÖn cho chñ nî. Quy ®Þnh nh­ vËy kh«ng phï hîp v× qua gi¶i quyÕt mét sè vô ph¸ s¶n cho thÊy cã nhiÒu chñ nî cã sè nî lín nhÊt lµ c«ng ty cã 100% vèn n­íc ngoµi, hoÆc chñ nî cã sè nî nhiÒu nhÊt l¹i ë xa cho nªn viÖc tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n hÕt søc khã kh¨n. Kho¶n 2 §iÒu 16 LuËt PSDN quy ®Þnh: “Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN, nÕu ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu ph¹m téi th× ThÈm ph¸n ph¶i cung cÊp tµi liÖu cho ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n ®Ó xem xÐt khëi tè h×nh sù”. VËy sau khi cung cÊp tµi liÖu cho ViÖn kiÓm s¸t th× cã tiÕp tôc thñ tôc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n kh«ng, ®iÒu nµy ch­a ®­îc LuËt PSDN quy ®Þnh râ nh­ng c¨n cø vµo §iÒu 29, 33, 35 cña LuËt PSDN th× tr­êng hîp trªn kh«ng thuéc c¸c tr­êng hîp ®×nh chØ, t¹m ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. T¹i ®iÓm c Kho¶n 1 §iÒu 16 LuËt PSDN quy ®Þnh ThÈm ph¸n cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi ®Ó b¶o toµn tµi s¶n cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, trong thùc tÕ tr­íc khi bÞ Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n th× DN m¾c nî ®· bÞ Toµ ¸n xÐt xö vµ ra c¸c b¶n ¸n d©n sù, kinh tÕ buéc ph¶i båi th­êng cho mét sè chñ nî vµ ®· kª biªn mét sè tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thi hµnh ¸n. VËy cã ®Ó c¬ quan thi hµnh ¸n ®­îc thi hµnh c¸c b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt kh«ng? NÕu cho phÐp nh­ vËy th× rÊt cã thÓ khi ph©n chia tµi s¶n theo quy ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n th× tµi s¶n DN cßn l¹i ch¼ng ®¸ng lµ bao nhiªu, quyÒn lîi cña c¸c chñ nî kh¸c sÏ bÞ ¶nh h­ëng. §Ó thèng nhÊt c¸ch xö lý, ph¸p luËt cÇn quy ®Þnh râ. §iÒu 18 LuËt PSDN quy ®Þnh: “Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN... Mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña DN vÉn ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng nh­ng ph¶i chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña ThÈm ph¸n vµ Tæ qu¶n lý tµi s¶n”. §©y lµ nhiÖm vô nÆng nÒ ®èi víi ThÈm ph¸n vµ Tæ qu¶n lý tµi s¶n v× ThÈm ph¸n chØ lµ nh÷ng luËt gia, kh«ng ph¶i ai còng cã nh÷ng kiÕn thøc vÒ qu¶n lý kinh tÕ ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DN diÔn ra liªn tôc, kh«ng theo giê hµnh chÝnh vµ viÖc n¾m b¾t c¬ héi kinh doanh lµ yÕu tè quan träng ®Ó DN cã thÓ phôc håi. Do ®ã, víi nh÷ng quy ®Þnh trªn th× thùc tÕ viÖc gi¸m s¸t, kiÓm tra rÊt cã thÓ lµ g¸nh nÆng cho Toµ ¸n ®ång thêi l¹i g©y c¶n trë cho qu¸ tr×nh phôc håi cña DN. MÆt kh¸c, do quy ®Þnh vÒ viÖc gi¸m s¸t cßn s¬ sµi nªn c¸c Tæ qu¶n lý tµi s¶n còng rÊt lóng tóng trong thùc hiÖn gi¸m s¸t. §iÒu 22 LuËt PSDN quy ®Þnh chñ nî vµ DN m¾c nî cã quyÒn khiÕu n¹i víi ThÈm ph¸n vÒ danh s¸ch chñ nî trong thêi h¹n 10 ngµy, thêi gian nµy lµ qu¸ ng¾n. NhiÒu chñ nî do kh«ng biÕt lóc nµo Toµ ¸n niªm yÕt danh s¸ch chñ nî vµ do hoµn c¶nh cña m×nh ®· kh«ng thÓ ®äc ®­îc danh s¸ch nµy trong thêi h¹n ®· nªu trªn dÉn ®Õn kh«ng thÓ khiÕu n¹i nh÷ng sai sãt trong thêi h¹n luËt ®Þnh, kh«ng b¶o vÖ ®­îc quyÒn lîi hîp ph¸p cña m×nh. H¬n n÷a, LuËt PSDN chØ quy ®Þnh chung chung lµ c¸c chñ nî cã quyÒn khiÕu n¹i vÒ danh s¸ch chñ nî nh­ng kh«ng quy ®Þnh râ lµ c¸c chñ nî cã quyÒn khiÕu n¹i nµy lµ nh÷ng ng­êi ®· kÞp thêi göi giÊy ®ßi nî hay bao gåm c¶ chñ nî kh«ng göi giÊy ®ßi nî ®Õn Toµ ¸n. Bªn c¹nh ®ã, LuËt còng kh«ng quy ®Þnh cho phÐp ThÈm ph¸n söa ®æi, bæ sung danh s¸ch chñ nî sau khi ®· kho¸ sæ theo §iÒu 22, trong thùc tÕ, cã nhiÒu tr­êng hîp ThÈm ph¸n xÐt thÊy cÇn ph¶i söa ®æi, bæ sung danh s¸ch nµy. Héi nghÞ chñ nî ®ãng vai trß quan träng trong thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, nã thùc hiÖn viÖc xem xÐt th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh do DN ®Ò nghÞ. Tuy nhiªn, nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ Héi nghÞ chñ nî cßn nhiÒu ®iÒu ch­a hîp lý, cô thÓ lµ: -Kho¶n 3 §iÒu 31 LuËt PSDN cã quy ®Þnh: “NÕu Héi nghÞ chñ nî kh«ng thµnh do kh«ng ®ñ sè chñ nî theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 ®iÒu nµy th× ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN”. Quy ®Þnh nh­ vËy kh«ng hîp lý. ViÖc ThÈm ph¸n triÖu tËp Héi nghÞ chñ nî lµ ®Ó DN tr×nh bµy ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh vµ ®Ó chñ nî thùc hiÖn quyÒn cña m×nh ®èi víi DN m¾c nî. NÕu víi môc ®Ých ®ã th× viÖc chñ nî v¾ng mÆt t¹i Héi nghÞ chñ nî ®ång nghÜa víi viÖc c¸c chñ nî kh«ng chÊp nhËn viÖc hoµ gi¶i, tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. NÕu ThÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n trong tr­êng hîp nµy th× quyÒn lîi ®­¬ng sù sÏ bÞ vi ph¹m (v× sù v¾ng mÆt cña bé phËn chñ nî lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c chñ nî kh¸c ®· chÊp hµnh nghiªm tóc vµ tham dù c¶ hai lÇn triÖu tËp). MÆt kh¸c, DN ®­îc ®×nh chØ gi¶i quyÕt ph¸ s¶n trong tr­êng hîp nµy thùc chÊt vÉn cßn trong t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Do ®ã, nÕu ®×nh chØ th× môc ®Ých cña viÖc më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng ®¹t ®­îc, DN trong t×nh tr¹ng “sèng kh«ng ®­îc mµ chÕt còng kh«ng xong”. -Theo quy ®Þnh ph¸p luËt ph¸ s¶n hiÖn hµnh th× chñ nî cã b¶o ®¶m chØ cã quyÒn tham dù mµ kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt t¹i Héi nghÞ chñ nî. MÆt kh¸c, ph¸p luËt ch­a quy ®Þnh cô thÓ vÒ xö lý tõng lo¹i tµi s¶n cã b¶o ®¶m. Do ®ã, trong thùc tÕ, mÆc dï Héi nghÞ chñ nî th«ng qua ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i, gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i kinh doanh nh­ng nhiÒu chñ nî cã b¶o ®¶m ®· dïng quyÒn ­u tiªn cña m×nh ®èi víi tµi s¶n b¶o ®¶m lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn ph­¬ng ¸n nµy. T×nh tr¹ng ng­êi b¶o l·nh DN m¾c nî. §iÒu 26 LuËt PSDN quy ®Þnh vÒ t×nh tr¹ng b¶o l·nh nh­ sau: “Ng­êi b¶o l·nh sau khi tr¶ nî thay cho DN m¾c nî th× trë thµnh chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m, cã quyÒn vµ nghÜa vô nh­ c¸c chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m kh¸c ®­îc tham gia Héi nghÞ chØ nî vµ ®­îc ph©n chia gi¸ trÞ cßn l¹i cña DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n theo tû lÖ t­¬ng øng víi sè nî ®· tr¶ cho ng­êi chñ nî”. Quy ®Þnh vÒ t×nh tr¹ng ®Þa vÞ cña ng­êi b¶o l·nh sau khi thanh to¸n nî cho chñ nî nh­ vËy lµ cøng nh¾c. Thùc tÕ mÊy n¨m qua cã nh÷ng tr­êng hîp ng­êi b¶o l·nh chØ b¶o l·nh cho DN khi DN ®· thùc hiÖn viÖc thÕ chÊp, cÇm cè, ký quü b»ng tµi s¶n cña m×nh cho ng­êi b¶o l·nh. Do ®ã, ng­êi b¶o l·nh vÉn bÞ coi lµ chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m lµ mét ®iÒu bÊt hîp lý. V× vËy cÇn söa ®æi l¹i quy ®Þnh nµy cho phï hîp. C¸c ®­¬ng sù trong thñ tôc ph¸ s¶n ViÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. VÒ nguyªn t¾c tè tông th× c¸c ®­¬ng sù cã lîi Ých liªn quan ®Õn thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ph¶i cã quyÒn tham gia tè tông ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh. XÐt theo nguyªn t¾c nµy th× quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¸ s¶n ch­a ®Çy ®ñ. Ph¸p luËt chØ quy ®Þnh viÖc tham gia tè tông cña c¸c ®èi t­îng lµ chñ nî, DN m¾c nî, ng­êi lao ®éng trong DN nh­ng trong tè tông ph¸ s¶n cã mét sè ®èi t­îng kh¸c nh­ ng­êi m¾c nî DN, ng­êi cã quyÒn vµ nghÜa vô liªn quan ®Õn tµi s¶n cña DN ... l¹i ch­a ®­îc quy ®Þnh râ rµng. Do ®ã, trong thùc tÕ gi¶i quyÕt PSDN, hÇu nh­ nh÷ng ng­êi nµy kh«ng ®­îc tham gia tè tông, dÉn ®Õn quyÒn lîi chÝnh ®¸ng kh«ng ®­îc b¶o ®¶m nh­ng còng cã Toµ ¸n cho phÐp c¸c ®èi t­îng nµy tham gia tè tông. VÒ c¸c tr­êng hîp t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, ph¸p luËt quy ®Þnh cßn ch­a thËt ®Çy ®ñ. LuËt PSDN chØ quy ®Þnh mét tr­êng hîp ®­îc phÐp ra quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ (§iÒu 29) vµ hai tr­êng hîp ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN (§iÒu 31, 35). Cã nhiÒu tr­êng hîp ph¸t sinh cÇn cã quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ nh­ng do ph¸p luËt ch­a quy ®Þnh nªn Toµ ¸n v­íng m¾c trong khi gi¶i quyÕt. Ph¸p luËt quy ®Þnh mét sè tr­êng hîp ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n (§iÒu 31, 36) nh­ng kh«ng quy ®Þnh thêi gian bao l©u th× nh÷ng ng­êi cã quyÒn nép ®¬n ®­îc quyÒn nép l¹i ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN ®ã. Thùc tÕ, cã nhiÒu DN sau thêi gian ®­îc ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ®· lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ vµ l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Trong tr­êng hîp nµy, liÖu ph¸p luËt cã cho phÐp viÖc nép l¹i ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN ngay lËp tøc kh«ng? Cã ý kiÕn cho r»ng, cÇn quy ®Þnh sau hai n¨m kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh ®×nh chØ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n th× DN hoÆc c¸c chñ nî míi cã quyÒn nép l¹i ®¬n yªu cÇu tuyªn bè PSDN. V× vËy, cÇn sím cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy. Theo quy ®Þnh t¹i Kho¶n 6 §iÒu 7 th× ph­¬ng ¸n ph©n chia tµi s¶n cña DN lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng ph¶i cã trong quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cña Toµ ¸n nh­ng l¹i kh«ng quy ®Þnh râ rµng trong LuËt PSDN vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn. §iÒu nµy g©y nhiÒu v­íng m¾c, bÊt cËp trong thùc tÕ, cô thÓ: -§Ó cã ®­îc néi dung ph­¬ng ¸n ph©n chia tµi s¶n th× ThÈm ph¸n vµ Tæ qu¶n lý tµi s¶n ph¶i tiÕn hµnh x¸c minh tµi s¶n, ®Þnh gi¸ tµi s¶n cña DN còng nh­ c¸c nghÜa vô nî. §iÒu nµy thùc sù khã kh¨n cho ®éi ngò c¸n bé Toµ ¸n hiÖn nay, cßn thiÕu vÒ sè l­îng l¹i Ýt am hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ. -Do cã quy ®Þnh nµy nªn thùc tÕ vËn dông rÊt kh¸c nhau, cã Toµ ¸n l¹i ph©n chia thµnh sè tiÒn cô thÓ; cã Toµ ¸n l¹i ph©n chia theo ®óng nguyªn v¨n cña §iÒu 39, cã nghÜa lµ kh«ng ghi sè tiÒn cô thÓ nµo. Mµ viÖc ghi sè tiÒn cô thÓ vµo quyÕt ®Þnh lµ kh«ng chÝnh x¸c vµ tµi s¶n ch­a ®­îc mang ra b¸n, gi¸ trÞ tµi s¶n doanh nghiÖp ®­îc ®Þnh gi¸ tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN kh«ng thèng nhÊt víi gi¸ thùc tÕ mµ Tæ thanh to¸n tµi s¶n b¸n, nh­ng nÕu ghi nguyªn v¨n nh­ §iÒu 39 th× l¹i thõa vµ kh«ng cÇn thiÕt. §iÒu 39 LuËt PSDN quy ®Þnh vÒ thø tù ­u tiªn thanh to¸n gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN lµ ch­a hîp lý vµ còng kh«ng c«ng b»ng khi ®Æt kho¶n nî thuÕ lªn trªn c¸c kho¶n nî cña chñ nî kh¸c. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n mµ c¸c chñ nî kh«ng lµm ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n mÆc dï biÕt r»ng con nî ®· l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. Thùc tÕ, cã nh÷ng DN nî thuÕ nhiÒu n¨m, c¬ quan thuÕ kh«ng cã biÖn ph¸p thu håi, bá mÆc vµ ®­a vµo diÖn kh«ng cã kh¶ n¨ng thu, trong khi ®ã chñ nî lµm ®¬n yªu cÇu PSDN, ®ãng lÖ phÝ vµ tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, khi DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n th× kho¶n nî ®­îc ­u tiªn lµ nî thuÕ vµ sau khi thanh to¸n xong nî thuÕ th× tµi s¶n DN kh«ng cßn g× vµ chñ nî kh«ng ®­îc thanh to¸n bÊt k× kho¶n tiÒn nµo. V× vËy, cÇn c©n nh¾c xem l¹i thø tù ­u tiªn thanh to¸n c¸c kho¶n nî thuÕ. VÒ chi phÝ t¹m øng cho viÖc gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n. Thùc tÕ, trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n cÇn cã nh÷ng chi phÝ cho viÖc ®¨ng b¸o, b¶o qu¶n tµi s¶n, ho¹t ®éng cña Tæ qu¶n lý tµi s¶n ... víi nh÷ng chi phÝ kh¸ lín. Theo quy ®Þnh cña §iÒu 39 LuËt PSDN th× chi phÝ gi¶i quyÕt ph¸ s¶n ®­îc ­u tiªn thanh to¸n tõ tµi s¶n cßn l¹i cña DN bÞ ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, LuËt PSDN l¹i ch­a quy ®Þnh lÊy nguån kinh phÝ t¹m øng tõ ®©u ®Ó chi tiªu trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n. §iÒu nµy ®· lµm cho nhiÒu Toµ ¸n lóng tóng trong triÓn khai c«ng viÖc. VÒ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ ®èi víi quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN. Theo §iÒu 40 LuËt PSDN th× khi cã khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ ®èi víi quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN th× Ch¸nh tßa Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao chØ ®Þnh mét tËp thÓ gåm ba ThÈm ph¸n thùc hiÖn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ. QuyÕt ®Þnh cña Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng nh­ng LuËt l¹i kh«ng quy ®Þnh râ quyÒn h¹n cña Toµ phóc thÈm lµ g×. Trong tr­êng hîp quyÕt ®Þnh cña Toµ phóc thÈm râ rµng lµ sai th× gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? LuËt kh«ng quy ®Þnh c¸ch kh¾c phôc, dÉn ®Õn v­íng m¾c trong thùc tÕ thi hµnh. 3.2.4.2. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung. Nghiªn cøu, x¸c ®Þnh l¹i nhiÖm vô, quyÒn h¹n gi÷a Ch¸nh Toµ kinh tÕ vµ ThÈm ph¸n mét c¸ch phï hîp víi thùc tiÔn h¬n. CÇn söa ®æi theo h­íng giao viÖc thô lý ®¬n, tiÕn hµnh ®iÒu tra, thu thËp tµi liÖu cho ThÈm ph¸n tiÕn hµnh, Ch¸nh Toµ kinh tÕ chØ thùc hiÖn gi¸m s¸t, kiÓm tra vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. Nh­ vËy, tr¸ch nhiÖm gi÷a Ch¸nh Toµ kinh tÕ vµ ThÈm ph¸n míi thùc sù râ rµng. VÒ ®¹i diÖn chñ nî tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n. Quy ®Þnh cña LuËt PSDN hiÖn hµnh ®ßi hái chñ nî cã sè nî nhiÒu nhÊt tham gia vµo Tæ qu¶n lý tµi s¶n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n ®èi víi DN trong khi chê Héi nghÞ chñ nî cö ng­êi ®¹i diÖn (§iÒu 15 LuËt PSDN vµ §iÒu 17 N§ 189/CP) ®· g©y kh«ng Ýt v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n. CÇn söa l¹i quy ®Þnh trªn cho phÐp Toµ ¸n chØ ®Þnh t¹m thêi mét chñ nî lµm ®¹i diÖn tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n trong tr­êng hîp chñ nî cã sè nî lín nhÊt lµ ph¸p nh©n, c¸ nh©n n­íc ngoµi hoÆc trong tr­êng hîp chñ nî cã sè nî nhiÒu nhÊt kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia Tæ qu¶n lý tµi s¶n. Söa ®æi kho¶n 2 §iÒu 16 LuËt PSDN theo h­íng, trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN, nÕu ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu ph¹m téi th× Toµ ¸n vÉn tiÕp tôc thô lý gi¶i quyÕt ph¸ s¶n. Sau khi ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n, Toµ ¸n sÏ chuyÓn hå s¬ cho ViÖn kiÓm s¸t ®Ò nghÞ khëi tè h×nh sù ®èi víi c¸c c¸ nh©n cã hµnh vi ph¹m téi. VÒ c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi. -CÇn söa ®æi §iÒu 16 LuËt PSDN theo h­íng ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi sím ngay sau khi con nî hoÆc chñ nî nép ®¬n khëi kiÖn. §ång thêi còng cÇn quy ®Þnh râ néi dung cña nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi (nh­ quy ®Þnh nh»m ng¨n chÆn con nî ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña m×nh, ®×nh chØ viÖc thi hµnh mét b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc ®èi víi con nî, kh«ng cho phÐp bÊt kú chñ nî nµo tiÕp tôc nh÷ng viÖc kiÖn riªng rÏ ®èi víi con nî). -Bæ sung quyÒn khiÕu n¹i cña c¸c bªn ®èi víi quyÕt ®Þnh cña ThÈm ph¸n vÒ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi cña Toµ ¸n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, thÈm quyÒn nµy do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n thùc hiÖn trong thêi h¹n 10 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc khiÕu n¹i. CÇn quy ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ c¸c lo¹i tµi s¶n mµ ThÈm ph¸n cho phÐp DN cã thÓ ®em cÇm cè, thÕ chÊp, b¸n ... Nªn quy ®Þnh chØ cho phÐp cÇm cè, thÕ chÊp ...nh÷ng tµi s¶n kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng kinh doanh b×nh th­êng cña DN. VÒ niªm yÕt danh s¸ch chñ nî vµ khiÕu n¹i danh s¸ch chñ nî cÇn söa ®æi theo h­íng sau: -KÐo dµi thêi h¹n niªm yÕt danh s¸ch chñ nî lªn kho¶ng 30 ngµy vµ bæ sung thñ tôc th«ng b¸o ®Þa ®iÓm vµ thêi gian niªm yÕt danh s¸ch chñ nî trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng hoÆc quy ®Þnh viÖc th«ng b¸o trùc tiÕp cho tõng chñ nî nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn kho¶n nî cña hä trong danh s¸ch chñ nî. -QuyÒn khiÕu n¹i cña c¸c chñ nî ®èi víi danh s¸ch chñ nî ph¶i ®­îc quy ®Þnh cô thÓ h¬n. Cho phÐp ThÈm ph¸n ®­îc söa ®æi, bæ sung danh s¸ch chñ nî nÕu xÐt thÊy viÖc chñ nî chËm göi giÊy ®ßi nî lµ cã lý do chÝnh ®¸ng. -C¸c bªn liªn quan cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña ThÈm ph¸n vÒ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña ®­¬ng sù vÒ danh s¸ch chñ nî. ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i nµy sÏ do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n ®ang gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n thùc hiÖn trong thêi h¹n 10 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc khiÕu n¹i. -ThÈm ph¸n ®­îc söa ®æi, bæ sung danh s¸ch chñ nî nÕu ph¸t hiÖn sai sãt. -Quy ®Þnh râ viÖc xö lý c¸c kho¶n nî cña c¸c chñ nî kh«ng göi giÊy ®ßi nî. C¸c chñ nî kh«ng göi giÊy ®ßi nî nh­ng cã kho¶n nî ®­îc DN m¾c nî thõa nhËn th× vÉn ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt. VÒ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ, d©n sù ... sau khi Toµ ¸n cã quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. §Ó cã ®­îc quy ®Þnh hîp lý h¬n cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c cña thñ tôc ph¸ s¶n lµ nguyªn t¾c gi¶i quyÕt nhanh gän, gi¶i quyÕt tËp thÓ. Do ®ã, cÇn sím söa ®æi LuËt theo h­íng cho phÐp ThÈm ph¸n phô tr¸ch gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN gi¶i quyÕt lu«n c¸c tranh chÊp gi÷a DN bÞ ph¸ s¶n vµ c¸c chñ nî vÒ c¸c kho¶n nî. Nh­ vËy, lîi Ých cña c¸c chñ nî sÏ ®­îc gi¶i quyÕt trong tæng thÓ cña viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN mµ c¸c quyÒn khiÕu n¹i cña c¸c chñ nî vÉn ®­îc b¶o ®¶m. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ Héi nghÞ chñ nî còng cÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung nh­ sau: -Söa ®æi quy ®Þnh ë Kho¶n 3, §iÒu 31 theo h­íng nÕu Héi nghÞ chñ nî kh«ng thµnh do kh«ng ®ñ sè chñ nî theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ThÈm ph¸n coi tr­êng hîp nµy lµ hoµ gi¶i kh«ng thµnh vµ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n. -CÇn quy ®Þnh chñ nî cã b¶o ®¶m ®­îc tham gia biÓu quyÕt vÒ ph­¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. 3.2.5. Söa ®æi, bæ sung c¸c qui ®Þnh liªn quan ®Õn thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 3.2.5.1. Nh÷ng h¹n chÕ cña ph¸p luËt ph¸ s¶n vÒ viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Quy ®Þnh vÒ Tæ thanh to¸n tµi s¶n víi sù tham gia cña ®¹i diÖn nhiÒu ngµnh, chi phÝ lín nh­ng kÐm hiÖu lùc v× kh«ng cã thÈm quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc thi. Sù bÊt hîp lý cßn thÓ hiÖn ë chç, trong quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n, Toµ ¸n ®· x¸c ®Þnh râ c¸c kho¶n nî, danh s¸ch chñ nî, b¶ng kª tµi s¶n vµ ph­¬ng ¸n thanh to¸n nî, ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña DN. NhiÖm vô chÝnh cña Tæ thanh to¸n tµi s¶n chñ yÕu lµ tiÕn hµnh thu håi nî, thùc hiÖn thanh to¸n nî theo kÕ ho¹ch vµ ph­¬ng ¸n trªn. Nh­ vËy, Tæ thanh to¸n tµi s¶n kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã ®ñ thµnh phÇn gièng nh­ Tæ qu¶n lý tµi s¶n; trong khi ®ã, LuËt PSDN l¹i kh«ng quy ®Þnh c¸c chÕ tµi cÇn thiÕt ®Ó Tæ thanh to¸n tµi s¶n b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña m×nh. Do LuËt PSDN kh«ng quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¬ quan Thi hµnh ¸n ®èi víi viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi cña Toµ ¸n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN. V× vËy, thùc tÕ gi¶i quyÕt PSDN mÊy n¨m qua nhiÒu Toµ ¸n ®Þa ph­¬ng gÆp khã kh¨n trong viÖc b¶o toµn tµi s¶n cña DN m¾c nî khi c¬ quan Thi hµnh ¸n tõ chèi kh«ng thùc hiÖn lo¹i quyÕt ®Þnh nµy cña Toµ ¸n víi lý do kh«ng cã thÈm quyÒn. §iÒu 45 LuËt PSDN quy ®Þnh ChÊp hµnh viªn cã quyÒn ®Ò nghÞ Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh thu håi l¹i tµi s¶n, gi¸ trÞ tµi s¶n cña DN hay phÇn chªnh lÖch gi¸ trÞ tµi s¶n cña DN nÕu trong s¸u th¸ng tr­íc ngµy thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n mµ DN cã hµnh vi vi ph¹m. LuËt chØ quy ®Þnh quyÒn nµy cho ChÊp hµnh viªn mµ kh«ng quy ®Þnh cho chñ nî, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn lîi cña chñ nî, nh÷ng ng­êi bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt. H¬n n÷a, LuËt quy ®Þnh chung chung “®Ò nghÞ Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh thu håi l¹i tµi s¶n ...” mµ kh«ng x¸c ®Þnh râ viÖc gi¶i quyÕt nµy do ai tiÕn hµnh, cã ph¶i ThÈm ph¸n phô tr¸ch viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN kh«ng. Tµi s¶n cña DN Nhµ n­íc bao gåm toµn bé tµi s¶n hoÆc vèn thuéc quyÒn qu¶n lý cña DN, kÓ c¶ vèn do Nhµ n­íc ®Çu t­ vµ tµi s¶n hoÆc vèn do DN tù tÝch luü. V× vËy, tÊt c¶ nh÷ng tµi s¶n nµy ph¶i ®­îc kª biªn, xö lý theo thñ tôc ph¸ s¶n ®Ó thanh lý theo thø tù ­u tiªn ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 39 LuËt PSDN. Tuy nhiªn, ph¸p luËt ch­a quy ®Þnh râ viÖc kª biªn, xö lý, ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn hoÆc quy ®Þnh cô thÓ. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¬ quan Thi hµnh ¸n trong qu¸ tr×nh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN Nhµ n­íc. LuËt PSDN ch­a cã quy ®Þnh vÒ uû th¸c thi hµnh ¸n trong tr­êng hîp tµi s¶n cña DN ph¸ s¶n n»m r¶i r¸c ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau. Do nh÷ng yªu cÇu trong qu¸ tr×nh kinh doanh, tµi s¶n vµ kho¶n nî cña DN cã thÓ ph©n t¸n ë nhiÒu n¬i trong n­íc, thËm chÝ c¶ ë n­íc ngoµi. Nh­ng theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 42 LuËt PSDN th× chØ Phßng Thi hµnh ¸n n¬i DN ®Æt trô së chÝnh lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ viÖc thu håi c¸c lo¹i tµi s¶n còng nh­ c¸c kho¶n nî cña DN trong kh¾p c¶ n­íc còng chØ do Tæ thanh to¸n tµi s¶n mµ Tr­ëng phßng thi hµnh ¸n thµnh lËp tiÕn hµnh, mµ kh«ng thÓ ¸p dông thñ tôc uû th¸c cho c¬ quan Thi hµnh ¸n n¬i cã tµi s¶n. ChÝnh v× vËy mµ hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c vô ph¸ s¶n th× chi phÝ ph¸ s¶n th­êng rÊt lín, g©y ra sù tèn kÐm, l·ng phÝ bëi chi phÝ rÊt nhiÒu vµ kÐo dµi thêi gian cho Tæ thanh to¸n tµi s¶n tæ chøc thu håi. Quy ®Þnh vÒ b¸n tµi s¶n cßn l¹i cña DN. Ph¸p luËt vÒ Thi hµnh ¸n ch­a cã quy ®Þnh cô thÓ nh»m xö lý tµi s¶n cßn l¹i cña DN mét c¸ch linh ho¹t. Tµi s¶n cßn l¹i cña DN khi bÞ ph¸ s¶n rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, gi¸ trÞ còng nh­ ®Æc tÝnh. Mçi lo¹i ®ßi hái ph¶i cã ph­¬ng thøc xö lý kh¸c nhau. Tuy nhiªn, theo LuËt PSDN th× c¸c tµi s¶n cßn l¹i sau khi thu håi, Tæ thanh to¸n tµi s¶n ®Òu ph¶i tiÕn hµnh b¸n ®Êu gi¸. Quy ®Þnh cøng nh¾c nh­ vËy kh«ng nh÷ng g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, mµ cßn lµm kÐo dµi thêi gian g©y tèn kÐm cho viÖc xö lý. Kh¸c víi thi hµnh ¸n d©n sù, trong thi hµnh ¸n PSDN, cÇn cã sù ph©n biÖt lo¹i tµi s¶n nµo th× b¸n ®Êu gi¸, tµi s¶n nµo cã thÓ b¸n th«ng th­êng hoÆc quy ®Þnh c¸c h×nh thøc thÝch hîp nh»m b¶o ®¶m xö lý ®­îc ®èi víi mäi lo¹i tµi s¶n cña DN bÞ ph¸ s¶n. Theo quy ®Þnh cña LuËt PSDN th× mäi chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt vµ thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN chØ ®­îc thanh to¸n sau khi ®· thanh lý hÕt toµn bé tµi s¶n cßn l¹i cña DN ph¸ s¶n. Trªn thùc tÕ viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n ®ßi hái nhiÒu chi phÝ tèn kÐm kh¸c nhau nh­ c¸c chi phÝ vÒ thu håi, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, ®Þnh gi¸ vµ tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ ... Tuy nhiªn, LuËt PSDN còng nh­ ph¸p luËt thi hµnh ¸n l¹i ch­a cã quy ®Þnh nµo vÒ t¹m øng chi phÝ cho qu¸ tr×nh thi hµnh lo¹i quyÕt ®Þnh nµy cña Toµ ¸n. Do vËy, trong qu¸ tr×nh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n, c¬ quan Thi hµnh ¸n ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, dÉn ®Õn viÖc thi hµnh ¸n chËm trÔ, kÐo dµi. 3.25.2. Nh÷ng quy ®Þnh liªn quan ®Õn thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cÇn ®­îc hoµn thiÖn. Quy ®Þnh viÖc uû th¸c thi hµnh ¸n trong tr­êng hîp tµi s¶n cña DN bÞ ph¸ s¶n n»m ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau. C¬ quan Thi hµnh ¸n nhËn uû th¸c ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn uû th¸c, nÕu kh«ng thùc hiÖn ®­îc uû th¸c th× cÇn th«ng b¸o l¹i cho c¬ quan Thi hµnh ¸n ®· uû th¸c biÕt trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. VÒ thi hµnh quyÕt ®Þnh ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi cña Tßa ¸n. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c Toµ ¸n hoµn thµnh tèt nhiÖm vô gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè PSDN ®­îc giao, LuËt PSDN cÇn bæ sung quyÒn vµ nghÜa vô cña c¬ quan Thi hµnh ¸n trong viÖc thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt PSDN cña Toµ ¸n. VÒ viÖc xö lý tµi s¶n cña DN bÞ Toµ ¸n tuyªn bè ph¸ s¶n. Quy ®Þnh cô thÓ c¸ch thøc xö lý tµi s¶n DN theo h­íng cã sù ph©n biÖt tµi s¶n nµo th× b¸n ®Êu gi¸, tµi s¶n nµo cã thÓ b¸n th«ng th­êng hoÆc quy ®Þnh c¸c h×nh thøc thÝch hîp nh»m b¶o ®¶m xö lý ®­îc ®èi víi mäi lo¹i tµi s¶n cña DN bÞ ph¸ s¶n. Quy ®Þnh t¹m øng kinh phÝ cho qu¸ tr×nh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n. LuËt PSDN cÇn quy ®Þnh cho phÐp c¬ quan Thi hµnh ¸n b¸n tr­íc mét sè tµi s¶n cña DN ®Ó trang tr¶i chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng thi hµnh ¸n. Quy ®Þnh bé m¸y gióp viÖc gän nhÑ, cã chuyªn m«n b¶o ®¶m hiÖu qu¶ thùc hiÖn vµ tr¸nh l·ng phÝ, chØ cÇn mét vµi chuyªn gia, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ ®¹i diÖn ®Çy ®ñ c¸c c¬ quan tµi chÝnh, ng©n hµng, DN, tæ chøc c«ng ®oµn ... §Æc biÖt ë giai ®o¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè PSDN, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn chñ ®éng, linh ho¹t, gi¶m bít thñ tôc phiÒn hµ vµ chi phÝ tèn kÐm, chØ nªn quy ®Þnh ChÊp hµnh viªn thùc hiÖn viÖc thu håi, xö lý tµi s¶n vµ thanh to¸n nî theo ph­¬ng ¸n ®· ®­îc ThÈm ph¸n th«ng qua trong quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, d­íi t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh, ph¸ s¶n lµ mét hiÖn t­îng tÊt yÕu, vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn nÒn kinh tÕ -x· héi. Víi vai trß to lín cña m×nh, ph¸p luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®· vµ ®ang gãp phÇn æn ®Þnh trËt tù kinh tÕ vµ lµm lµnh m¹nh ho¸ m«i tr­êng kinh doanh. ChÕ ®Þnh vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ thÓ trong quan hÖ kinh tÕ nãi chung vµ trong quan hÖ vÒ ph¸ s¶n nãi riªng tù b¶o vÖ lîi Ých cña chÝnh m×nh. Cho nªn, viÖc t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh vÒ tr×nh tù thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Träng t©m nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, bao gåm c¸c giai ®o¹n: Nép ®¬n vµ thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp; më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n; Héi nghÞ chñ nî; tuyªn bè ph¸ s¶n vµ thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n. Trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ quy ®Þnh thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n còng nh­ thùc tiÔn ¸p dông thÊy ®­îc nh÷ng ®iÓm hîp lý, nh÷ng ®iÓm ch­a hîp lý, ®Ò tµi ®· m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng quy ®Þnh vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông luËt. Hy väng r»ng, víi kiÕn thøc nghiªn cøu cßn khiªm tèn cña m×nh, kho¸ luËn cña em sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng bøc xóc ®ang ®Æt ra ®èi víi LuËt Ph¸ s¶n nãi chung vµ c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n nãi riªng. §Ò tµi nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ mét vÊn ®Ò kh¸ réng vµ phøc t¹p c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, v× vËy, néi dung nghiªn cøu cña kho¸ luËn cÇn ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn, s©u s¾c. Tuy nhiªn, do tr×nh ®é cña b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Tµi liÖu tham kh¶o HiÕn ph¸p n¨m 1992. LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt Tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n ngµy 28/12/1993. LuËt Doanh nghiÖp t­ nh©n ngµy 21/12/1990. LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp ngµy 30/12/1993. NghÞ ®Þnh 189/CP ngµy 23/12/1994 cña ChÝnh phñ h­íng dÉn thi hµnh LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Bé LuËt D©n sù ngµy 9/11/1995. LuËt Doanh nghiÖp ngµy 12/6/1999. Ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ngµy 16/3/1994. V¨n b¶n tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao tõ 1994-2001. Chuyªn ®Ò LuËt Ph¸ s¶n-Bé T­ ph¸p, ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý. T×m hiÓu kh¸i niÖm Ph¸ s¶n doanh nghiÖp - NguyÔn ViÕt Tý (T¹p chÝ LuËt häc, sè 5 n¨m 1995). Ch­¬ng tr×nh to¹ ®µm Ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp (ngµy 18-19/6/2002). Dù th¶o LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp (söa ®æi). Thùc tiÔn thi hµnh vµ nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña viÖc söa ®æi, bæ sung LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp - Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao 1999. LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp, mét sè vÊn ®Ò tõ thùc tiÔn - LuËt s­ NguyÔn TÊn H¬n - 1995. LuËt Ph¸ s¶n Trung Quèc vµ mét sè n­íc T©y ¢u (2000). Ph¸ s¶n vµ xö lý ph¸ s¶n ë mét sè n­íc - Th«ng tin chuyªn ®Ò cña ViÖn Khoa häc Tµi chÝnh.(2000) LuËt Ph¸ s¶n Australia (B¸o c¸o t¹i Héi th¶o LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp). 19.LuËt Ph¸ s¶n NhËt (B¸o c¸o t¹i Héi th¶o LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp). ._.