Thu hút FDI tại Trung Quốc và kinh nghiệm với Việt Nam

Tài liệu Thu hút FDI tại Trung Quốc và kinh nghiệm với Việt Nam: ... Ebook Thu hút FDI tại Trung Quốc và kinh nghiệm với Việt Nam

doc95 trang | Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1402 | Lượt tải: 0download
Tóm tắt tài liệu Thu hút FDI tại Trung Quốc và kinh nghiệm với Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu Sau h¬n 20 n¨m (1979-2001) thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch më cöa vÒ ngo¹i th­¬ng vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, kinh tÕ Trung Quèc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín, thu hót sù chó ý cña c¶ thÕ giíi. Kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng hai chiÒu cña Trung Quèc ®· t¨ng tõ 28 tû USD n¨m 1982 lªn 510 tû USD n¨m 2001. N¨m 2000, Trung Quèc trë thµnh n­íc xuÊt khÈu ®øng thø bÈy thÕ giíi (249,3 tû USD) vµ lµ n­íc nhËp khÈu ®øng thø 8 trªn thÕ giíi (225,1 tû USD). Cho ®Õn nay, t­¬ng øng víi c¸c thêi kú, nÒn kinh tÕ Trung Quèc vÉn dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng. VÞ thÕ vµ ¶nh h­ëng cña Trung Quèc ®· t¨ng lªn râ rÖt. NhiÒu nhµ kinh tÕ nhËn ®Þnh r»ng, tõ nay ®Õn hÕt thËp niªn ®Çu thÕ kØ XXI vÉn lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc. Mét trong nh÷ng yÕu tè chi phèi m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña Trung Quèc trong h¬n hai m­¬i n¨m qua lµ sù thµnh c«ng trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Tõ n¨m 1992 ®Õn cuèi thËp kû 90, Trung Quèc liªn tôc ®øng ®Çu c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®øng thø hai trªn thÕ giíi vÒ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trë thµnh ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ Trung Quèc vµ chÝnh nã lµ yÕu tè then chèt ®Ó n­íc nµy thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu. Quan träng h¬n, nã lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó Trung Quèc thùc hiÖn b­íc chuyÓn tõ mét n­íc n«ng nghiÖp, khai th¸c tµi nguyªn, xuÊt khÈu nguyªn liÖu lµ chÝnh sang thµnh n­íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chñ yÕu c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o. Nhê cã ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mµ ®Êt n­íc Trung Quèc ®· thay da ®æi thÞt. NÕu nh­ tr­íc khi më cöa, Trung Quèc ®­îc vÝ nh­ mét hµnh tinh chÕt, kh«ng sinh s«i, kh«ng n¶y në, ph¸t triÓn th× sau 20 n¨m më cöa, mét ®Êt n­íc Trung Quèc lín m¹nh ®ang h×nh thµnh, t¹o nªn mét trong nh÷ng “®iÒu thÇn kú kinh tÕ vÜ ®¹i nhÊt cña thÕ kû”. ViÖt Nam tiÕn hµnh c¶i c¸ch më cöa sau Trung Quèc 9 n¨m nªn viÖc tham kh¶o kinh nghiÖm trong lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña Trung Quèc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt. VÒ mÆt lý luËn, nã gióp ta cã thªm d÷ liÖu ®Ó hiÓu kü b¶n chÊt cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, võa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸nh gi¸ chuÈn x¸c h¬n sù t¸c ®éng cña lo¹i h×nh kinh tÕ nµy ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. VÒ thùc tiÔn, Trung Quèc ph¸t triÓn kinh tÕ thµnh c«ng mét phÇn lín lµ nhê ®· triÖt ®Ó tËn dông nh÷ng ­u thÕ cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Bµi häc thiÕt thùc ®­îc ®óc kÕt lµ n­íc nµo cã n¨ng lùc thu hót vµ biÕt sö dông hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th× kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t­¬ng ®èi thµnh c«ng. Chóng ta tham kh¶o kinh nghiÖm cña Trung Quèc chÝnh lµ c¬ së ®Ó häc hái nh÷ng thµnh c«ng vµ nÐ tr¸nh nh÷ng ®iÒu ch­a hîp lý mµ Trung Quèc ®· vÊp ph¶i. V× ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi kh«ng ph¶i lµ “ch×a kho¸ v¹n n¨ng”, nã còng cã nh÷ng mÆt tr¸i nªn trong kho¸ luËn nµy, em xin ®Ò cËp c¶ nh÷ng bµi häc thµnh c«ng còng nh­ ch­a thµnh c«ng cña Trung Quèc. Tham kh¶o mét c¸ch cã phª ph¸n vµ chän läc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm lµ yªu cÇu cÇn thiÕt , bæ Ých cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn chia thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Thùc tr¹ng thu hót FDI t¹i Trung Quèc. Ch­¬ng 2: Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thu hót FDI t¹i Trung Quèc. Ch­¬ng 3: Mét sè gîi ý ®èi víi ho¹t ®éng thu hót FDI t¹i ViÖt Nam. Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn kho¸ luËn nµy kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. Qua ®©y, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TiÕn sÜ Vò ThÞ Kim Oanh, ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn em trong viÖc hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Hµ Néi, ngµy 10/12/2002. Ng­êi viÕt Sinh viªn NguyÔn ThÞ Thu H­¬ng. Ch­¬ng i thùc tr¹ng thu hót fdi t¹i trung quèc N¨m 1979 ®¸nh dÊu viÖc Trung Quèc më cöa thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI). KÓ tõ ®ã ®Õn nay, t×nh h×nh thu hót FDI t¹i Trung Quèc ®· cã nh÷ng biÕn chuyÓn m¹nh mÏ. Cã thÓ tãm t¾t qu¸ tr×nh thu hót FDI t¹i Trung Quèc thµnh bèn giai ®o¹n. I. Thu hót FDI t¹i Trung Quèc qua c¸c giai ®o¹n: 1. Giai ®o¹n th¨m dß (1979-1985): Do Trung Quèc mét thêi gian dµi ®ãng cöa bµi ngo¹i nªn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i Trung Quèc trong giai ®o¹n ®Çu nµy chØ mang tÝnh th¨m dß, møc ®é chËm ch¹p, quy m« kh«ng lín. Chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo vïng ven biÓn cña c¸c nhµ t­ b¶n võa vµ nhá ë Hång K«ng, Ma Cao. C¸c nhµ ®Çu t­ chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh nhµ hµng, kh¸ch s¹n thu lîi t­¬ng ®èi cao. HÇu hÕt c¸c h¹ng môc quy m« nhá, kü thuËt thÊp, kú h¹n quay vßng vèn ng¾n. TÝnh tíi cuèi n¨m 1985, Trung Quèc ®· thu hót ®­îc 6.321 h¹ng môc, víi sè vèn ®Çu t­ thùc tÕ lµ 4,72 tû USD. HÇu hÕt c¸c h¹ng môc sö dông nhiÒu lao ®éng vµo nh÷ng ngµnh gia c«ng cÊp thÊp hoÆc trung b×nh. Môc ®Ých cña nhµ ®Çu t­ lóc ®ã lµ lîi dông søc lao ®éng rÎ ë Trung Quèc. 2. Giai ®o¹n ph¸t triÓn æn ®Þnh(1986-1991): §Çu n¨m 1986, Trung Quèc cã sù ®iÒu chØnh. ChiÕn l­îc thu hót FDI ®­îc cùu tæng bÝ th­ §¶ng TriÖu Tö D­¬ng gäi lµ “l­ìng ®Çu t¹i ngo¹i”, tøc lµ dùa vµo bªn ngoµi c¶ vÒ cung ®Çu vµo lÉn thÞ tr­êng ®Çu ra. Víi chiÕn l­îc nµy, Trung Quèc quyÕt ®Þnh lÊy môc tiªu kinh tÕ lo¹i h×nh h­íng ra bªn ngoµi lµ kÕt hîp c«ng th­¬ng, lÊy x©y dùng c«ng nghiÖp lµm chñ, lÊy träng ®iÓm tõ viÖc tr¶i ra kinh doanh chuyÓn h­íng c¬ b¶n sang n¾m s¶n xuÊt, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. §©y lµ quyÕt ®Þnh cã ý nghÜa quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë Trung Quèc. ChÝnh s¸ch nµy rÊt kh¸c so víi chÝnh s¸ch cña nhiÒu n­íc NICs lµ thu hót FDI vµo s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu. §Æc ®iÓm cña Trung Quèc lµ ®ång thêi chuyÓn ®Çu t­ n­íc ngoµi tõ thay thÕ nhËp khÈu sang h­íng vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi vÉn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸. §Æc ®iÓm nµy ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ chó ý. C¸c nhµ ®Çu t­ tõ trªn 60 n­íc vµ khu vùc, chñ yÕu lµ tõ Hång K«ng, Ma Cao, §µi Loan vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ph­¬ng T©y ®· ®Õn Trung Quèc. Hä chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh n¨ng l­îng, th«ng tin, chÕ t¹o m¸y, ®iÖn tö, dÖt, c«ng nghiÖp nhÑ, ho¸ chÊt, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ch¨n nu«i, ®¸nh c¸, x©y dùng vµ ngµnh bÊt ®éng s¶n. Nh÷ng dù ¸n ®­îc chÊp thuËn ë c¸c tØnh vµ thµnh phè ven biÓn chiÕm 80% tæng sè cña c¶ n­íc. §Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi cã sù chuyÓn h­íng tõ c¸c ngµnh kinh doanh dÞch vô sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o, chñ yÕu lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tËp trung nhiÒu lao ®éng, s¶n phÈm ®­îc t¸i xuÊt qua Hång K«ng phï hîp víi chiÕn l­îc sö dông vèn n­íc ngoµi cho môc ®Ých xuÊt khÈu cña Trung Quèc, ®· lµm tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp t¨ng lªn. N¨m 1991, Trung Quèc ®· th«ng qua viÖc khèng chÕ vÜ m«, kÕt hîp kh¨ng khÝt chÝnh s¸ch ­u ®·i trong thu hót vèn n­íc ngoµi vµ chÝnh s¸ch ngµnh nghÒ cña ®Êt n­íc, khuyÕn khÝch cã träng ®iÓm ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c h¹ng môc theo h­íng phï hîp víi chÝnh s¸ch ngµnh nghÒ, c¸c h¹ng môc ph¶i cã quy m« t­¬ng ®èi lín vµ cã kü thuËt tiªn tiÕn. §Çu t­ n­íc ngoµi ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng ch¾c h¬n. Theo b¸o c¸o ®iÒu tra cña Côc mËu dÞch Hång K«ng, tõ n¨m 1979 –1991, Trung Quèc ®· phª chuÈn 12.100 h¹ng môc vèn n­íc ngoµi, kim ng¹ch ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 121,5 tû USD, vèn lîi dông thùc tÕ ®¹t 79,6 tû USD. Nh×n chung, giai ®o¹n 1984-1991, ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Trung Quèc ph¸t triÓn æn ®Þnh, cã sù t¨ng tr­ëng cao. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña ®Çu t­ lµ c¸c h¹ng môc mang tÝnh s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng, (riªng n¨m 1991 chiÕm trªn 90%). C¸c h¹ng môc mang tÝnh kü thuËt tiªn tiÕn vµ thuéc lo¹i h×nh xuÊt khÈu ngµy cµng nhiÒu. 3. Giai ®o¹n ph¸t triÓn nhanh chãng vµ m¹nh mÏ (1992-1993): B­íc sang thËp kû 90, sau chuyÕn ®i thÞ s¸t cña §Æng TiÓu B×nh ë c¸c tØnh phÝa Nam, t¹i §¹i héi XIV n¨m 1992, §¶ng Céng s¶n Trung Quèc quyÕt ®Þnh ®Èy nhanh tèc ®é kinh tÕ thÞ tr­êng. C¶ n­íc ®· h×nh thµnh kÕt cÊu më cöa ®èi ngo¹i bao gåm 339 huyÖn thÞ víi diÖn tÝch h¬n 50 v¹n km2 vµ h¬n 300 triÖu ng­ßi. Trung Quèc tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ngµy cµng phï hîp víi yªu cÇu vµ ®ßi hái cña kinh tÕ thÞ tr­êng, më réng thªm c¸c lÜnh vùc ®Çu t­, quyÕt ®Þnh ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña ngµnh nghÒ thø ba vµ ®Æc biÖt lµ më réng thÞ tr­êng néi ®Þa. C¸c nhµ ®Çu t­ ®· nh×n thÊy thÞ tr­êng néi ®Þa rÊt tèt, tiÒm lùc rÊt lín, do vËy, hä ®· ®Çu t­ å ¹t vµo thÞ tr­êng trong n­íc. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Trung Quèc t¨ng tr­ëng cao ch­a tõng thÊy. Sè l­îng ®Çu t­ cña th­¬ng gia n­íc ngoµi t¨ng theo cÊp sè nh©n. N¨m 1992, tæng sè h¹ng môc ®Çu t­ cña th­¬ng gia n­íc ngoµi ký kÕt trªn c¶ n­íc lµ 48.764 h¹ng môc, t¨ng 3,75 lÇn so víi 1991. Nã v­ît qu¸ c¶ tæng sè h¹ng môc thêi kú 1979-1991 lµ 42.027 h¹ng môc. Kim ng¹ch ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 58,12 tû USD, t¨ng 4,85 lÇn so víi 1991, v­ît qua tæng kim ng¹ch ký kÕt thêi kú 1979-1991, lµ 52,54 tû USD. Kim ng¹ch sö dông thùc tÕ lµ 11,01 tû, t¨ng 2,52 lÇn so víi n¨m 1991. N¨m 1993, sè dù ¸n ®Çu t­ cña th­¬ng gia n­íc ngoµi lªn tíi 83.437 h¹ng môc, t¨ng 71,1% so víi n¨m 1992. Kim ng¹ch ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 111,44 tû USD, t¨ng 149,95% so víi n¨m tr­íc. §ång thêi nã còng nhiÒu h¬n tæng kim ng¹ch ký kÕt 14 n¨m tr­íc ®ã (1987-1992) lµ 110,46 tû USD. Møc sö dông thùc tÕ ®¹t 27,52 tû USD, t¨ng 2,49 lÇn so víi n¨m 1992 vµ t­¬ng ®­¬ng 80% tæng kim ng¹ch 14 n¨m tr­íc ®ã. Nguån FDI trong 2 n¨m ®Õn tõ h¬n 120 n­íc vµ khu vùc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c n­íc ph­¬ng T©y t¨ng nhanh. Trong ®ã c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia (TNCs), c¸c nhµ t­ b¶n tam c­êng Mü-NhËt-T©y ¢u ngµy cµng t¨ng c­êng sè l­îng ®Çu t­ vµo Trung Quèc. TNCs vµ c¸c nhµ t­ b¶n lín ph­¬ng T©y ®Çu t­ vµo Trung Quèc mang theo mét sè lo¹i h×nh ®Çu t­ míi, quy m« ®Çu t­ lín, khëi ®iÓm kü thuËt cao, s¶n phÈm cao cÊp ho¸. C¸c dù ¸n mang tÝnh s¶n xuÊt trong kÕt cÊu ngµnh nghÒ gi¶m xuèng. C¸c dù ¸n mang tÝnh phi s¶n xuÊt ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh. §Æc biÖt lµ ngµnh bÊt ®éng s¶n t¨ng cao, chiÕm tû träng trong sè c¸c dù ¸n vµ tû träng trong sè vèn cña hiÖp ®Þnh tõ 9,3% vµ 31% n¨m 1992 lªn ®Õn 13,57% vµ 39,28% n¨m 1993. Do ®Çu t­ t¨ng cao ®· g©y nªn nh÷ng c¬n sèt ®Çu t­, g©y ra t×nh tr¹ng rèi lo¹n vÒ bÊt ®éng s¶n, vÒ më khu chÕ xuÊt, khu khai th¸c kinh tÕ kü thuËt. §Çu t­ t¨ng cao ®· lµm cho nÒn kinh tÕ trë nªn qu¸ nãng. N¨m 1992, kinh tÕ t¨ng tr­ëng 12%, n¨m 1993 t¨ng 13,4%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng nµy ®· kÐo theo rèi lo¹n vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ, tæng cung vµ tæng cÇu mÊt c©n b»ng ¶nh h­ëng ®Õn l¹m ph¸t. N¨m 1992, 1993, tuy ®Çu t­ t¨ng tr­ëng cao nh­ng tû träng kim ng¹ch sö dông thùc tÕ trong kim ng¹ch hiÖp ®Þnh mçi n¨m lµ 18,9% vµ 24,7%, thÊp h¬n so víi mÊy n¨m tr­íc ®ã. T×nh tr¹ng nµy xÈy ra mét phÇn do ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng ®· mï qu¸ng ®­a c¸c h¹ng môc ®Çu t­ mµ tiÒn vèn ®ång bé trong n­íc kÌm theo kh«ng ®ñ, thiÕt bÞ c¬ së h¹ tÇng kh«ng theo kÞp, nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, cung øng kh«ng ®ñ. Nh×n chung, FDI nh÷ng n¨m 1992-1993 t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao ë Trung Quèc. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña nã lµ më réng khu vùc ®Çu t­, më réng ngµnh nghÒ, më réng quy m« dù ¸n, c¶i thiÖn kÕt cÊu ®Çu t­, kÕt cÊu ngµnh nghÒ cã sù chuyÓn biÕn cao cÊp ho¸. 4. Giai ®o¹n ®iÒu chØnh (1994 ®Õn nay): Tr­íc t×nh tr¹ng FDI t¨ng tr­ëng qu¸ nãng trong giai ®o¹n 1992-1993, tõ n¨m 1994, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· tiÕn hµnh ®iÒu chØnh chiÕn l­îc thu hót FDI theo h­íng : +Träng ®iÓm ®­a tiÒn vèn vµo tõ c«ng nghiÖp gia c«ng th«ng th­êng chuyÓn sang c¸c ngµnh nghÒ c¬ së, ngµnh nghÒ tËp trung nhiÒu tiÒn vèn vµ kü thuËt. +Tõ tiÕp nhËn nh÷ng h¹ng môc nhá chuyÓn sang tiÕp nhËn nh÷ng h¹ng môc lín vµ võa. +Tõ thu hót tiÒn vèn ngµnh nghÒ chuyÓn sang thu hót tiÒn vèn l­u th«ng quèc tÕ. +Tõ x©y dùng doanh nghiÖp míi lµ träng t©m chuyÓn sang c¶i t¹o nh÷ng doanh nghiÖp cò. +Tõ viÖc ®­a ®Çu t­ vµo t­¬ng ®èi bÞ ®éng chuyÓn sang ®­a vµo chñ ®éng, cã lùa chän, chó träng h¬n ®Õn chÊt l­îng cña ®Çu t­. ChÝnh s¸ch ®iÒu chØnh ®· lµm dÞu t×nh tr¹ng kinh tÕ qu¸ nãng cña Trung Quèc trong 2 n¨m 1992-1993. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1994, nh÷ng c¬n sèt vÒ më khu chÕ xuÊt vµ bÊt ®éng s¶n ®· dÞu xuèng. Sè l­îng dù ®Þnh më khu chÕ xuÊt, khu ph¸t triÓn kü thuËt ë c¸c tØnh Giang T«, TriÕt Giang, S¬n §«ng, Phóc kiÕn, Qu¶ng §«ng, Qu¶ng T©y, Liªu Ninh, Hµ B¾c ®· gi¶m tõ h¬n 1.200 khu xuèng chØ cßn 200 khu. Kim ng¹ch dÞch vô kinh doanh bÊt ®éng s¶n t¨ng 143,5% tr­íc ®©y chØ cßn t¨ng 43,9%. ë khu vùc ven biÓn, ®iÓm nãng mµ th­¬ng gia n­íc ngoµi ®Çu t­, ngoµi Th­îng H¶i t¨ng mét chót 1,5%, víi kim ng¹ch t¨ng 14,2%, c¸c tØnh vµ thµnh phè kh¸c ®Òu cã xu thÕ gi¶m ®i, trong ®ã, Giang T« gi¶m 55,5%, S¬n §«ng gi¶m 50%. Nhê ®iÒu chØnh mµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Trung Quèc ®· cã sù chuyÓn biÕn râ rÖt tõ sè l­îng sang chÊt l­îng. Tõ n¨m 1994 ®Õn nay, mÆc dï kim ng¹ch hiÖp ®Þnh cã xu h­íng gi¶m ®i nh­ng kim ng¹ch sö dông thùc tÕ t¨ng lªn. Th­îng H¶i vµB¾c Kinh tõng n¬i t¨ng tr­ëng 2,1 lÇn vµ 2,7 lÇn. S¬n §«ng t¨ng Ýt nhÊt còng ®¹t 17%. TÝnh chung c¶ n­íc trong n¨m 1994, sè h¹ng môc ®Çu t­ ®­îc Trung Quèc phª chuÈn lµ 47.490, gi¶m 43,09% so víi n¨m 1993. Sè kim ng¹ch ®Çu t­ ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 81,41 tû USD, gi¶m 26,95%. Song sè kim ng¹ch sö dông thùc tÕ lµ 33,75 tû USD, t¨ng 22,78% , chiÕm 41,5% trong kim ng¹ch ®Çu t­ ký kÕt theo hiÖp ®Þnh. Vèn FDI thùc tÕ vµo Trung Quèc trong hai n¨m tiÕp theo 1995, 1996 còng vÉn t¨ng ®Òu ®Æn víi møc 10%/ n¨m. Tuy nhiªn, do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc n¨m 1997 mµ luång vèn FDI vµo Trung Quèc cã sôt gi¶m trong hai n¨m 1998, 1999. Kim ng¹ch thùc tÕ trong hai n¨m nµy lÇn l­ît chØ ®¹t 43,7 tû USD vµ 40,3 tû USD, gi¶m 1% vµ 7% so víi nh÷ng n¨m tr­íc ®ã. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm gi¶m thùc lùc kinh tÕ cña c¸c n­íc trong khu vùc nh­ NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi loan, Hång K«ng, vèn lµ nh÷ng ®èi t¸c ®Çu t­ chñ yÕu cña Trung Quèc (chiÕm h¬n 75% tæng vèn FDI). C¸c n­íc nµy ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n néi t¹i nªn gi¶m ®Çu t­ ra n­íc ngoµi nãi chung vµ vµo Trung Quèc nãi riªng. Trung Quèc ®· tiÕn hµnh mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ nh­ : duy tr× æn ®Þnh tû gi¸ ®ång NDT, duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cña nÒn kinh tÕ, tiÕp tôc ®Çu t­ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng, lùa chän nh÷ng h¹ng môc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ cao, n©ng cao hµm l­îng khoa häc kü thuËt cña c¸c h¹ng môc. Nhê vËy, tõ n¨m 2000, FDI vµo Trung Quèc b¾t ®Çu phôc håi trë l¹i møc 40,77 tû USD vµ t¨ng lªn con sè kû lôc lµ 46,87 tû USD vµo n¨m 2001. HiÖn nay, cã h¬n 363.385 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc 180 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®ang ho¹t ®éng ë Trung Quèc. II. §Æc ®iÓm fdi t¹i Trung Quèc: 1. Nguån vèn ®Çu t­ phong phó, xÕp hµng ®Çu trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ xÕp thø s¸u trªn thÕ giíi vÒ thu hót FDI: Víi thÞ tr­êng tiªu thô khæng lå vµ m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, Trung Quèc lµ mét m¶nh ®Êt mµu mì ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nh­ Lord Powell, Chñ tÞch cña China -British Council tuyªn bè : “§­êng phè Trung Quèc kh«ng ®­îc d¸t vµng. Nh­ng Trung Quèc tíi nay ®· thu hót nhiÒu vèn FDI h¬n bÊt cø quèc gia nµo, trõ Mü, vµ thu hót ®­îc mét l­îng FDI lín gÊp 10 lÇn l­îng FDI vµo Ên §é.” L­îng vèn FDI ®æ vµo Trung Quèc ngµy cµng nhiÒu. ChØ riªng trong giai ®o¹n 1996-1999, FDI vµo Trung Quèc ®¹t 126 tØ USD, gÊp 6 lÇn FDI vµo NhËt B¶n. NÕu nh­ n¨m 1991, Trung Quèc chØ ®øng thø 13 thÕ giíi vµ thø 3 trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vÒ thu hót FDI th× tõ n¨m 1992-1998, Trung Quèc liªn tôc ®øng ®Çu c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®øng thø hai trªn thÕ giíi, chØ sau Mü vÒ thu hót FDI. Tuy nhiªn, n¨m 1999, FDI gi¶m tõ møc 48 tû USD (1998) xuèng cßn 40,4 tû USD (1999). §©y lµ lÇn ®Çu tiªn luång FDI vµo Trung Quèc cã sù gi¶m sót kÓ tõ khi Trung Quèc c¶i c¸ch kinh tÕ vµ më cöa tõ 1979. Tõ n¨m 2000, FDI ®· khëi s¾c trë l¹i møc 40,7 tû USD, vµ t¨ng lªn con sè kû lôc 46,8 tû USD vµo n¨m 2001. HiÖn nay, Trung Quèc vÉn n»m trong danh s¸ch s¸u n­íc dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ thu hót FDI vµ ®øng ®Çu danh s¸ch c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. H×nh 1: 13 n­íc thu hót FDI hµng ®Çu thÕ giíi n¨m 2000 vµ 2001 §¬n vÞ : tû USD Nguån : UNCTAD World Investment Report 2002. TÝnh tíi cuèi n¨m 2001, tæng kim ng¹ch ký kÕt theo hiÖp ®Þnh ®¹t 731,9 tû USD, trong ®ã vèn thùc hiÖn ®¹t 395,192 tû USD. Riªng n¨m 2001, Trung Quèc ®· phª chuÈn 26.140 h¹ng môc, víi sè vèn ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 69,19 tû USD, sè vèn sö dông thùc tÕ ®¹t con sè kû lôc 46,87 tû USD. Nh­ vËy mÆc dï sù kiÖn 11 th¸ng ChÝn cã lµm sôt gi¶m ®Çu t­ toµn cÇu nh­ng nhê viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO (th¸ng 11/2001), nªn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Trung Quèc vÉn gia t¨ng. Víi 46,84 tû USD tiÕp nhËn ®­îc, Trung quèc ®· chiÕm 23% vèn FDI vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ chiÕm 6,4% vèn FDI toµn cÇu. 2. §èi t¸c ®Çu t­ chñ yÕu lµ t­ b¶n ng­êi Hoa vµ Hoa KiÒu. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ngµy cµng gia t¨ng: H×nh 2: §Çu t­ chñ yÕu cña MNCs vµ T­ b¶n Hoa kiÒu (expatriates) giai ®o¹n 1983-1997 §¬n vÞ: triÖu USD Nguån: Guha, Ashok and Ray, Amit S. (2000), “ Multinational vs Expatriate FDI: A comparative Analysis of the Chinese and Indian experience”, New Delhi. Ngay tõ khi míi më cöa , Trung Quèc ®· huy ®éng tèi ®a tiÒm n¨ng cña ng­êi Hoa ë n­íc ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng thu hót ®Çu trùc tiÕp n­íc ngoµi. Ng­êi Hoa ë n­íc ngoµi kh«ng nh÷ng ®· trë thµnh lùc l­îng hïng hËu tiÕn hµnh viÖc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ chÝnh s¸ch, vËn ®éng, lµm m«i giíi... ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho Trung Quèc mµ hä cßn lµ lùc l­îng nh÷ng nhµ ®Çu t­ chñ yÕu trùc tiÕp chuyÓn vèn vÒ n­íc thùchiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­. Theo thèng kª cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ Trung Quèc, cã tíi 70-80% sè dù ¸n vµ trªn 65% tæng vèn FDI vµo Trung Quèc lµ cña t­ b¶n Hoa kiÒu. Trong tæng vèn ®Çu t­ cña t­ b¶n ng­êi Hoa vµ Hoa kiÒu ®Çu t­ vÒ Trung Quèc ®¹i lôc, ®Çu t­ cña Hoa kiÒu ë Hång K«ng, §µi loan, Ma Cao chiÕm tû träng chñ yÕu. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao Hång K«ng, §µi Loan lu«n n»m trong danh s¸ch nh÷ng ®èi t¸c ®Çu t­ lín nhÊt cña Trung Quèc. B¶ng 1 M­êi nhµ ®Çu t­ lín nhÊt Trung Quèc n¨m 2001 §¬n vÞ : tû USD stt N­íc Sè h¹ng môc Kim ng¹ch theo hiÖp ®Þnh Tû träng Kim ng¹ch thùc tÕ Tû träng 1 Hång K«ng 8.008 20,69 30% 16,72 36% 2 Hoa Kú 2.606 7,51 11% 4,43 9% 3 NhËt B¶n 2.019 5,42 8% 4,35 9% 4 §µi Loan 4.214 6,91 10% 2,98 6% 5 Céng hoµ TriÒu Tiªn 2.909 3,49 5% 2,15 5% 6 Singapore 675 1,98 3% 2,14 5% 7 §øc 280 1,17 2% 1,21 3% 8 V­¬ng quèc Anh 269 1,52 2% 1,05 2% 9 Hµ Lan 114 0,97 1% 0,78 2% 10 Ph¸p 151 0,57 1% 0,53 1% Nguån: China Statistical Yearbook 2001 B¶ng 1 cho thÊy bøc tranh ®Çu t­ theo c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ t¹i Trung Quèc.Ta thÊy Hång K«ng lµ ®èi t¸c lín nhÊt víi 36% vèn FDI, tuy nhiªn ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn. NÕu nh­ trong giai ®o¹n 1979-1997, l­îng vèn ®Çu t­ cña Hång K«ng vµo Trung Quèc ®¹i lôc ®¹t kho¶ng 111 tû USD, chiÕm 53% th× n¨m 2001, vèn ®Çu t­ thùc tÕ cña Hång K«ng chØ cßn chiÕm 36%, víi 8.008 dù ¸n vµ vèn ®¨ng ký ®¹t 20,68 tû USD. §Çu t­ cña §µi Loan vµo Trung Quèc tho¹t nh×n chiÕm con sè rÊt khiªm tèn, 2,98 tû USD vèn thùc hiÖn, ®øng thø 4 trong sè 10 nhµ ®Çu t­ lín nhÊt t¹i Trung Quèc vµ thËm chÝ cã ng­êi cßn cho r»ng trong nh÷ng n¨m qua, tÇm quan träng cña c¸c nhµ ®Çu t­ §µi Loan ®ang gi¶m dÇn. Trong giai ®o¹n 1992-1998, FDI cña §µi Loan chiÕm 8,5% nh­ng trong 3 n¨m gÇn ®©y, tû träng FDI cña §µi Loan lu«n dao ®éng trªn d­íi 6%. Nh­ng nh÷ng con sè thèng kª chÝnh thøc nµy ch­a ph¶n ¸nh hÕt tiÒm lùc vèn khæng lå cña c¸c nhµ ®Çu t­ §µi Loan. Trong thùc tÕ, vèn ®Çu t­ cña §µi Loan vÒ Trung Quèc ®¹i lôc v­ît xa c¶ Mü vµ NhËt B¶n, chØ ®øng sau Hång K«ng vÒ quy m«. Nguyªn nh©n lµ ChÝnh phñ §µi loan, v× lý do chÝnh trÞ, ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ l­îng FDI tèi ®a mçi doanh nghiÖp §µi Loan ®­îc ®Çu t­ vµo Trung Quèc vµ cÊm mét sè ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng ®­îc ®Çu t­ vÒ ®¹i lôc nªn c¸c doanh nghiÖp §µi Loan ®· t×m mäi c¸ch “ l¸ch luËt” b»ng c¸ch thµnh lËp c«ng ty míi ë mét n­íc trung gian nh­ Hång K«ng, Singapore, British Virgin islands, Cayman islands ®Ó th«ng qua ®ã chuyÓn vèn ®Çu t­ vÒ Trung Quèc. Do vËy, ®Çu t­ cña “True Taiwanese”, “mét §µi Loan thùc sù” lín h¬n con sè thèng kª rÊt nhiÒu. Tuy nhiªn , tõ th¸ng 1/2001, ChÝnh phñ §µi Loan ®· b·i bá quy ®Þnh vÒ møc trÇn 50 triÖu USD mµ mçi c¸ nh©n ®­îc ®Çu t­ vÒ Trung Quèc néi ®Þa vµ quyÕt ®Þnh sÏ cÊp phÐp tù ®éng cho c¸c dù ¸n d­íi 20 triÖu USD, cïng víi viÖc Trung Quèc më cöa c¸c lÜnh vùc dÞch vô theo quy ®Þnh cña WTO, c¸c c«ng ty §µi Loan sÏ ®­îc chuyÓn vèn trùc tiÕp vÒ Trung Quèc chø kh«ng ph¶i th«ng qua mét n­íc trung gian n÷a. §Çu t­ cña §µi Loan vÒ Trung Quèc trong thêi gian tíi ch¾c ch¾n sÏ t¨ng. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, ®· cã 40.000 c«ng ty §µi Loan t¹i ®¹i lôc, lµ nguån ®ãng gãp chñ lùc cho ng©n s¸ch vµ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho 10 triÖu lao ®éng. Tõ th¸ng 9/1993, Bé hîp t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Trung Quèc cho phÐp c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®­îc ®Õn Trung Quèc vµ níi láng h¬n ph¹m vi kinh doanh víi c¸c c«ng ty nµy, nhiÒu c«ng ty xuyªn quèc gia vµ tËp ®oµn tµi chÝnh lín trªn thÕ giíi ®· dån dËp ®Çu t­ vµo Trung Quèc víi hy väng sÏ cã chç ®øng l©u dµi trong thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng khæng lå nµy. Víi ph­¬ng ch©m “LÊy thÞ tr­êng ®æi lÊy kü thuËt”, “LÊy thÞ tr­êng ®æi lÊy vèn”, “LÊy thÞ tr­êng ®Ó ph¸t triÓn”, Trung quèc thùc thi c¸c biÖn ph¸p linh ho¹t ®Ó më réng thÞ tr­êng néi ®Þa, thiÕt lËp vµ c¶i tiÕn c¬ chÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ nªn sè l­îng c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· t¨ng lªn nhanh chãng. §¸ng chó ý lµ tõ n¨m 1994, trong khi vèn ®Çu t­ cam kÕt tõ Hång K«ng, Ma Cao, §µi Loan gi¶m th× ®Çu t­ tõ NhËt B¶n, Hµn Quèc, Hoa Kú, §øc l¹i t¨ng lªn ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Quy m« trung b×nh cña mçi dù ¸n ®Òu cao- gÊp ®«i so víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ tõ Hång K«ng, Ma Cao vµ §µi Loan v× hÇu hÕt ®©y lµ nh÷ng c«ng ty lín. Theo sè liÖu míi nhÊt cña UNCTAD tíi n¨m 2001, h¬n 400 trong sè 500 TNCs lín nhÊt thÕ giíi ®· ®Õn Trung Quèc ®Çu t­. Tõ n¨m 1995 ®· cã 30 nhµ doanh nghiÖp næi tiÕng cña c¸c c«ng ty NhËt B¶n vµ §øc ®· ®Çu t­ x©y dùng ë Trung Quèc víi tæng céng 231 doanh nghiÖp, trong ®ã chØ cã 25 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµo nh÷ng n¨m 80, cßn l¹i 80% sè doanh nghiÖp chØ ®Õn n¨m 1993 míi ®­îc x©y dùng. Nh­ vËy, ®a sè c¸c doanh nghiÖp cã ®Çu t­ cña TNCs ®­îc thµnh lËp tõ sau 1993. TÝnh tíi cuèi n¨m 1996, 18 trong sè 20 c«ng ty lín nhÊt cña Mü, 17 trong sè 20 c«ng ty lín nhÊt cña NhËt B¶n, 8 trong sè 10 c«ng ty lín nhÊt cña §øc, 16 trong 20 c«ng ty lín nhÊt cña Hµn Quèc ®· cã mÆt t¹i Trung Quèc . Mü lµ ®èi t¸c ®Çu t­ lín thø hai ë Trung Quèc sau Hång K«ng, víi vèn FDI t¨ng tõ 354 triÖu USD (1990) lªn 4,4 tû USD n¨m 2001. Cïng víi Hång K«ng, cöa ngâ cña Trung Quèc víi thÕ giíi, Trung Quèc ngµy cµng trë thµnh ®Þa chØ ®Çu t­ ­a thÝch cña c¸c c«ng ty Mü. FDI cña Mü vµo Trung Quèc vµ Hång K«ng (2000) lªn con sè kû lôc 4,4 tû USD - t¨ng 4% so víi n¨m 1999 vµ chiÕm 3,1% tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña Mü ra n­íc ngoµi. N¨m 2001, kim ng¹ch ®Çu t­ theo hiÖp ®Þnh cña Mü ®¹t 7,5 tû USD, kim ng¹ch thùc tÕ ®¹t 4,43 tû USD, chiÕm 10% tæng l­îng FDI thùc hiÖn cña Trung Quèc. §Çu t­ cña Mü tËp trung vµo nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt t¹o gi¸ trÞ gia t¨ng cao (thiÕt bÞ ®iÖn tö, viÔn th«ng), dÞch vô ( b¶o hiÓm, tµi chÝnh, ph©n phèi) vµ dÇu khÝ . NhËt B¶n xÕp h¹ng thø ba, sau Mü trong danh s¸ch 10 nhµ ®Çu t­ lín nhÊt t¹i Trung Quèc n¨m 2001 víi 2.019 dù ¸n vµ vèn sö dông thùc tÕ ®¹t 4,3 tû USD, chiÕm 9 %. NÕu tÝnh chung c¶ giai ®o¹n 1979-1997 th× ®Çu t­ cña NhËt B¶n tréi h¬n cña Mü. N¨m 1995 vµ 1996 lµ hai n¨m ®¸nh dÊu l­îng ®Çu t­ rÊt lín cña NhËt B¶n. Trong hai n¨m nµy, c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· ký rÊt nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ vµo Trung Quèc. N¨m 1995 cã 2.946 hîp ®ång víi tæng sè vèn ký kÕt ®¹t 7,59 tû USD,vµ n¨m 1996 lµ 1.742 hîp ®ång víi 5,8 tû USD.N¨m 1997, ®Çu t­ cña NhËt B¶n ®¹t møc4,33 tû USD, cao h¬n gÇn 1 tû so víi møc ®Çu t­ thùc tÕ cña Mü. Tuy nhiªn n¨m 1997 còng ®¸nh dÊu sù ch÷ng l¹i cña ®Çu t­ NhËt B¶n, chñ yÕu do sù ®×nh trÖ cña nÒn kinh tÕ NhËt, nªn ®Õn n¨m 1998 l­îng ®Çu t­ cña NhËt chØ b»ng mét nöa l­îng ®Çu t­ cña Mü, h¹ vÞ trÝ cña NhËt xuèng hµng thø ba, sau Mü, trong sè c¸c nhµ ®Çu t­ lín nhÊt t¹i Trung Quèc. Ngoµi TriÒu Tiªn vµ Singapore (chiÕm 5% l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn), c¸c n­íc cßn l¹i trong 10 n­íc dÉn ®Çu vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp t¹i Trung Quèc chiÕm tû träng rÊt nhá, tõ 1-2 %. C¸c n­íc ch©u ¢u chØ míi thùc sù gia t¨ng ®Çu t­ vµo Trung Quèc trong mÊy n¨m gÇn ®©y vµ viÖc ®Çu t­ chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn qua c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Tuy nhiªn, víi viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO th¸ng 11/2001, ®Çu t­ cña c¸c n­íc nµy trong t­¬ng lai gÇn ch¾c ch¾n sÏ t¨ng. 3. Qui m« dù ¸n ®Çu t­ chñ yÕu lµ võa vµ nhá, tuy nhiªn, quy m« nµy ®· t¨ng lªn trong thêi gian gÇn ®©y: b¶ng 2 Quy m« b×nh qu©n mét dù ¸n giai ®o¹n 1985-2001 N¨m B×nh qu©n dù ¸n (TriÖu USD) N¨m B×nh qu©n dù ¸n (TriÖu USD) 1985 1,930 1994 1,714 1986 1,892 1995 2,403 1987 1,661 1996 3,000 1988 1,071 1997 2,5 1989 0,969 1998 2,54 1990 0,907 1999 2,6 1991 0,923 2000 2,78 1992 1,192 2001 2,64 1993 1,336 Nguån : Tæng hîp tõ Niªn gi¸m thèng kª Trung Quèc 2001 Qua b¶ng trªn, ta thÊy quy m« ®Çu t­ vµo mçi h¹ng môc ®Çu t­ n­íc ngoµi biÕn ®éng kh«ng ®Òu qua c¸c n¨m. Thêi kú ®Çu më cöa, quy m« dù ¸n nhá. Gi÷a thËp kû 80, quy m« dù ¸n kh¸ cao, xÊp xØ 2 triÖu USD mét dù ¸n. Tuy nhiªn, quy m« nµy l¹i gi¶m vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80 vµ xu h­íng t¨ng l¹i b¾t ®Çu tõ n¨m 1992 trë l¹i ®©y, tõ møc 1,2 triÖu USD/dù ¸n lªn 3 triÖu USD/dù ¸n. Kho¶ng thêi gian ®Çu, do ®Çu t­ cña th­¬ng gia n­íc ngoµi cßn mang tÝnh th¨m dß, nªn c¸c dù ¸n cã quy m« nhá vµ thêi gian thu håi vèn nhanh. Gi÷a thËp kû 80, do ®a sè c¸c dù ¸n tËp trung vµo x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së nªn quy m« ®Çu t­ cña h¹ng môc t­¬ng ®èi lín, lªn tíi gÇn 2 triÖu USD/dù ¸n. Tõ n¨m 1986, môc tiªu kinh tÕ chuyÓn sang s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong c¶ n­íc vµ xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ, chÝnh phñ khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu vµ nh÷ng ngµnh th©m dông nh©n c«ng. §Ó tËn dông nh÷ng ­u ®·i, c¸c nhµ ®Çu t­ ®· chó träng vµo nh÷ng ngµnh nh­: may mÆc, s¶n xuÊt ®å ®iÖn tö thø cÊp, lµ nh÷ng ngµnh kh«ng cÇn vèn ®Çu t­ lín. Do vËy, quy m« ®Çu t­ gi¶m xuèng d­íi 1 triÖu USD /dù ¸n. Nghiªn cøu kü h¬n , ta sÏ nhËn thÊy quy m« ®Çu t­ cña t­ b¶n ng­êi Hoa ë Hång K«ng, §µi loan, Ma Cao lu«n nhá h¬n møc b×nh qu©n trong giai ®o¹n ®Çu thËp kû 90 trë vÒ tr­íc. §iÒu nµy quyÕt ®Þnh tíi quy m« nhá c¸c h¹ng môc ®Çu t­ n­íc ngoµi v× Hång K«ng , Ma Cao, §µi Loan lu«n lµ nh÷ng ®èi t¸c ®Çu t­ chñ yÕu cña Trung quèc. Quy m« mét h¹ng môc cña Ma Cao chØ cã 1,17 triÖu USD, cña §µi Loan ®¹t 0,844 triÖu USD. Nguyªn nh©n lµ ®Çu t­ cña t­ b¶n ng­êi Hoa vµ Hoa kiÒu mang tÝnh truyÒn thèng gia téc lµ chÝnh.§Çu t­ cña hä chñ yÕu lµ vµo nh÷ng xÝ nghiÖp võa vµ nhá, Ýt vèn, ph©n t¸n, qu¶n lý rêi r¹c, ph­¬ng thøc kinh doanh theo kiÓu truyÒn thèng. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña Trung Quèc n¨m 1992, nh÷ng doanh nghiÖp quy m« ®Çu t­ d­íi 1 triÖu USD th­êng lµ nh÷ng doanh nghiÖp gia c«ng võa vµ nhá, lo¹i h×nh tËp trung nhiÒu lao ®éng. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp quy m« trªn 1 triÖu USD, th× cã trªn 80% tËp trung vµo ngµnh tËp trung nhiÒu lao ®éng nh­ dÖt may, giÇy da, quÇn ¸o, ®å thÓ thao. Tõ n¨m 1993, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch TNCs phï hîp víi ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy cµng l«i kÐo nhiÒu TNCs ®Çu t­ vµo Trung Quèc. §iÓm næi bËt cña c¸c h¹ng môc ®Çu t­ cña TNCs lµ quy m« lín h¬n cña t­ b¶n Hoa kiÒu rÊt nhiÒu. §Æc biÖt, c¸c h¹ng môc kü thuËt cao, míi cña c¸c khu khai th¸c kinh tÕ kü thuËt ven biÓn ®· n©ng cao tõ 10% mÊy n¨m tr­íc lªn 30% vµo n¨m 1994, quy m« mçi h¹ng môc t¨ng tõ 1,8 triÖu USD n¨m 1993 lªn 2,4 triÖu n¨m 1995. ë Qu¶ng §«ng, B¾c Kinh vµ Th­îng H¶i, c¸c lo¹i h×nh lín t¨ng lªn râ rÖt. Trong n¨m 1993, ë Qu¶ng §«ng cã tíi 738 h¹ng môc ®­îc phª chuÈn trªn 10 triÖu USD, t¨ng 527 h¹ng môc so víi tr­íc. Còng cïng n¨m ®ã ë B¾c Kinh cã 202 h¹ng môc trªn 10 triÖu USD, trong ®ã cã tíi 49 h¹ng môc ®Çu t­ trªn 50 triÖu USD. ë Th­îng H¶i cã 146 c«ng ty xuyªn quèc gia, ®Çu t­ 281 h¹ng môc, vèn ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lµ 3,722 tû USD, b×nh qu©n mçi h¹ng môc lµ 13,5 triÖu USD. §Æc biÖt ,trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn nh÷ng dù ¸n cã sè vèn kû lôc nh­: khu c«ng nghiÖp T« Ch©u-Singapore, tæng ®Çu t­ 20 tû USD, khu khai th¸c kinh tÕ D­¬ng Phè- H¶i Nam, tæng ®Çu t­ 130 tû USD. Quy m« c¸c h¹ng môc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng m¹nh ®· lµm cho FDI cã sù chuyÓn biÕn tõ sè l­îng sang chÊt l­îng.§©y lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña ho¹t ®éng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi ë Trung Quèc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.§ã lµ lý do t¹i sao tõ 1994 ®Õn nay, mÆc dï FDI ký kÕt theo hiÖp ®Þnh gi¶m nh­ng FDI thùc tÕ ngµy cµng t¨ng. 4. H×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu lµ doanh nghiÖp “ba lo¹i vèn”, gÇn ®©y ph¸t triÓn thªm mét sè h×nh thøc míi :doanh nghiÖp cæ phÇn chung vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, BOT... B¶ng 3: FDI t¹i Trung Quèc theo h×nh thøc ®Çu t­ n¨m 2001 vµ 2000 §¬n vÞ : triÖu USD TT H×nh thøc ®Çu t­ Kim ng¹ch ký kÕt Kim ng¹ch thùc hiÖn 2001 2000 % t¨ng 2001 2000 % t¨ng 1 Liªn doanh 17.540 20.030 -12 16.250 14.590 11 2 Hîp t¸c kinh doanh 8.310 8.050 3 6.060 6.500 -7 3 DN 100% vèn n­íc ngoµi 42.980 34.010 26 23.550 19.140 23 4 DN cæ phÇn ®Çu t­ n­íc ngoµi 330 210 57 460 110 31,8 5 C¸c h×nh thøc kh¸c 30 350 -91 530 440 20,4 Tæng céng 69.190 62.650 10 46.850 40.770 15 Nguån : China Statistical Yearbook 2001 Sè liÖu ë b¶ng 3 cho thÊy h×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu vÉn lµ c¸c doanh nghiÖp “ba vèn” , tøc lµ c¸c doanh nghiÖp hîp t¸c kinh doanh, doanh nghiÖp chung vèn (cßn gäi lµ doanh nghiÖp liªn doanh) vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. N¨m 2000, doanh nghiÖp hîp t¸c kinh doanh, doanh nghiÖp chung vèn vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lÇn l­ît chiÕm 12,7%; 32% vµ 54% vèn ®¨ng ký vµ 16%; 35%; 46% tæng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn. N¨m 2001, tû träng nµy lÇn l­ît lµ 12%; 25%; 62% tæng vèn ®¨ng ký vµ 13%; 34,7% vµ 50,3% vèn ®Çu t­ thùc hiÖn. Doanh nghiÖp hîp t¸c kinh doanh lµ doanh nghiÖp kiÓu hîp ®ång, chñ ®Çu t­ lµ n­íc ngoµi cung cÊp tiÒn vèn, thiÕt bÞ, kü thuËt, Trung Quèc cung cÊp tiÒn vèn, ®Þa ®iÓm, nhµ x­ëng hiÖn cã, c¬ së trang thiÕt bÞ, søc lao ®éng vµ c¸c dÞch vô lao ®éng. Tû lÖ bá vèn cña phÝa n­íc ngoµi kh«ng thÊp h¬n 25% vèn ®¨ng ký. Hai bªn cïng nhau hîp t¸c ho¹t ®éng hoÆc cïng hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh. H×nh thøc nµy kh¸c víi doanh nghiÖp liªn doanh ë chç hai bªn kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n míi. Khi chÊm døt hîp ®ång, tµi s¶n cña doanh nghiÖp trë thµnh së h÷u kh«ng båi hoµn cña phÝa Trung Quèc. H×nh thøc nµy rÊt ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu khi Trung Quèc ®ang x©y dùng c¸c ®Æc khu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng v× nã ®¸p øng yªu cÇu vÒ mÆt thêi gian, kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian ®µm ph¸n. Tuy nhiªn, do ®©y lµ h×nh thøc hîp t¸c gi¶n ®¬n nªn cã xu h­íng gi¶m dÇn c¶ vÒ tû träng lÉn tiÕn ®é thùc hiÖn. Vèn ®Çu t­ thùc tÕ theo h×nh thøc nµy n¨m 2001 chØ ®¹t 6 tû USD, gi¶m 7% so víi møc 6,5 tû USD n¨m 2000. Doanh n._.ghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp hîp doanh kiÓu cæ phÇn. Nã lµ ph­¬ng thøc chñ yÕu ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nã do c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c hoÆc c¸ nh©n n­íc ngoµi cïng ®Çu t­, cïng kinh doanh, cïng chÞu lç l·i, rñi ro víi c¸c c«ng ty doanh nghiÖp hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c cña Trung Quèc. H×nh thøc tr¸ch nhiÖm cña nã lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Vèn gãp cña hai bªn lµ vèn ph¸p ®Þnh (25%), cßn l¹i lµ vèn vay. Vèn vay nµy do c«ng ty liªn doanh ®øng ra vay vµ cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶. Doanh nghiÖp liªn doanh trong thêi gian liªn doanh kh«ng ®­îc gi¶m bít tiÒn vèn ®¨ng ký kinh doanh cña m×nh. C¸c bªn chung vèn ph©n chia lîi nhuËn, g¸nh chÞu rñi ro theo tû lÖ ®Çu t­. ë thêi kú ®Çu c¶i c¸ch më cöa, h×nh thøc chiÕm tû träng chñ yÕu v× ®­îc ­u ®·i nhiÒu nhÊt vÒ thuÕ xuÊt nhËp khÈu h¶i quan so víi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ doanh nghiÖp hîp t¸c kinh doanh vµ v× Trung Quèc kh«ng cho phÐp doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo lÜnh vùc dÞch vô. Tuy nhiªn, hiÖn nay víi viÖc Trung Quèc më cöa c¸c lÜnh vùc dÞch vô theo khuyÕn nghÞ cña WTO, h×nh thøc nµy ®ang cã xu h­íng gi¶m sót, nh­êng chç cho h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Vèn ®¨ng ký theo h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh n¨m 2001 chØ ®¹t 17,54 tû USD, gi¶m 12% so víi møc 20,03 tû USD n¨m 2000. Tû träng cña doanh nghiÖp liªn doanh còng gi¶m tõ 32% vèn ®¨ng ký n¨m 2000 xuèng cßn 25% n¨m 2001. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp mµ toµn bé vèn ®Çu t­ do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­, x©y dùng ë Trung Quèc theo luËt ph¸p Trung Quèc, kh«ng kÓ nh÷ng c¬ cÊu chi nh¸nh trªn l·nh thæ Trung Quèc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ ph¸p nh©n Trung Quèc. Loai doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ ë Trung Quèc trong thêi gian gÇn ®©y. N¨m 2001, cã tíi 62% vèn FDI, t­¬ng ®­¬ng 42,98 tû USD ®¨ng ký theo h×nh thøc nµy. Tû träng cña h×nh thøc nµy trong tæng vèn thùc hiÖn còng ®¹t møc cao nhÊt so víi c¸c h×nh thøc kh¸c: 46% n¨m 2000 vµ 50% n¨m 2001. H×nh thøc nµy ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ­a chuéng v× hä ®­îc toµn quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tõ n¨m 1992-1993, bªn c¹nh tiÒn vèn ngµnh nghÒ vµo Trung Quèc theo doanh nghiÖp “ ba vèn” cßn cã tiÒn vèn l­u th«ng quèc tÕ theo c¸c nhµ ®Çu t­ ph­¬ng T©y vµo Trung Quèc. TiÒn vèn l­u th«ng nµy do c¸c lo¹i quü ®Çu t­, quü b¶o hiÓm, cung cÊp. Nã trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c c«ng ty ®Çu t­, c«ng ty chøng kho¸n vµo Trung Quèc, d­íi c¸c ph­¬ng thøc mua b¸n chøng kho¸n, l­u th«ng tiÒn vèn cæ phÇn, x©y dùng quü tham gia cæ phÇn, ®­a tiÒn vèn vµo Trung Quèc nh»m thu lîi. Nh÷ng tiÒn vèn l­u th«ng nµy kh«ng tù m×nh l­u th«ng më x­ëng, lµm ho¹t ®éng s¶n xuÊt th­¬ng m¹i mµ nã theo ®uæi tû suÊt cæ tøc cè ®Þnh, l©u dµi, rñi ro t­¬ng ®èi nhá, tÝnh l­u ®éng tiÒn vèn cao, gi¸ thµnh trùc tiÕp qu¶n lý kinh doanh t­¬ng ®èi thÊp. Doanh nghiÖp cæ phÇn ®Çu t­ n­íc ngoµi hiÖn thu hót ®­îc 330 triÖu USD vèn ®¨ng ký ( chiÕm 0,5% vèn ®¨ng ký), t¨ng gÊp r­ìi n¨m tr­íc vµ 460 triÖu USD vèn thùc hiÖn (chiÕm gÇn 1% vèn thùc hiÖn ), t¨ng 31,8% so víi n¨m 2000. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ toµn bé tiÒn vèn do nh÷ng cæ phÇn møc b»ng nhau t¹o thµnh, c¸c chñ ®Çu t­ cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu, cæ phÇn tr­ng tËp tíi c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c. Nh÷ng cæ phiÕu nµy cã thÓ l­u th«ng trong giao dÞch chøng kho¸n hoÆc chuyÓn nh­îng trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Môc ®Ých lµ ®Ó thu hót nhiÒu nhµ ®Çu t­ t¨ng vèn më réng cæ phÇn h¬n n÷a vµ tham gia vµo c¶i c¸ch doanh nghiÖp quèc doanh. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1996, cã 86 c«ng ty Trung Quèc trong danh s¸ch c¸c c«ng ty b¸n cæ phiÕu B (cæ phiÕu ph¸t hµnh b»ng NDT ë Th­îng H¶i vµ b»ng HKD t¹i Th©m QuyÕn chØ dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi). 86 c«ng ty nµy b¸n cæ phiÕu thu ®­îc gÇn 3 tû USD. §Çu n¨m 1997, Uû ban Chøng kho¸n nhµ n­íc c«ng bè thªm danh s¸ch 33 doanh nghiÖp ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu B. Tõ 1995 ®Õn nay, c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi më réng cæ phÇn vµ tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc. §iÒu nµy ®¸nh dÊu ho¹t ®éng ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ®· b¾t ®Çu dùa vµo thÞ tr­êng vèn. Ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi còng b­íc vµo giai ®o¹n ®Çu t­ quy m« lín, hÖ thèng ho¸. H×nh thøc doanh nghiÖp cæ phÇn ch¾c ch¾n sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong thêi gian tíi. 5. C«ng nghiÖp vÉn lµ lÜnh vùc ®Çu t­ chñ yÕu, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Çu t­ vµo ngµnh dÞch vô vµ c¸c ngµnh c¬ së gia t¨ng: TÝnh ®Õn n¨m 1995, trong tæng vèn FDI vµo Trung Quèc cã 57,1% ®­îc ®­a vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, 36% vµo c¸c ngµnh dÞch vô, 5% vµo c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, nghÒ rõng ,ch¨n nu«i gia sóc, nghÒ c¸, b¶o vÖ nguån n­íc. Nh­ vËy, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh×n chung vÉn thu hót ®­îc ®a sè vèn FDI. Thêi kú ®Çu, song song víi quy m« ®Çu t­ nhá th× ®Çu t­ còng chØ tËp trung vµo nh÷ng ngµnh dÞch vô, chñ yÕu lµ kinh doanh kh¸ch s¹n, n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ, x©y cao èc, v× nh÷ng lÜnh vùc nµy dÔ thu håi vèn. Tõ n¨m 1986, Trung Quèc ban hµnh “Nh÷ng quy ®Þnh ­u ®·i dµnh cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi” trong ®ã ban hµnh nhiÒu ­u ®·i nÕu c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nÕu ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Do vËy, ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp ®· t¨ng lªn nhanh chãng. NÕu nh­ n¨m 1986, c«ng nghiÖp chØ chiÕm mét tû träng nhá bÐ 27,7% trong tæng vèn FDI th× ®Õn n¨m 1990 ®· t¨ng lªn 84,4%. N¨m 1992 vµ 1993, tû träng nµy cã gi¶m ®i nh­ng vÉn gi÷ ë møc cao lµ 55,3% vµ 45,9%. Thêi kú nµy, ®a sè ®Çu t­ tËp trung vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp gia c«ng tËp trung nhiÒu lao ®éng, kü thuËt thÊp hoÆc trung b×nh, s¶n phÈm chñ yÕu ®Ó t¸i xuÊt hoÆc xuÊt khÈu nh­: c«ng nghiÖp thùc phÈm, ®å uèng, dÖt, may mÆc, giÇy da,®å ch¬i, xµ phßng, thuèc tÈy, chÕ t¹o container...C«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp gia c«ng lÇn l­ît chiÕm 58,34% vµ 30,54% ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ngµnh c«ng nghiÖp. Do kÕt cÊu nh­ trªn nªn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh thêi kú 1986-1991 cßn bÞ h¹n chÕ. N¨m 1994, chÝnh phñ Trung quèc cã sù ®iÒu chØnh kÕt cÊu ngµnh nghÒ, khuyÕn khÝch ®Çu t­ nhiªï h¬n vµo lÜnh vùc dÞch vô vµ c¸c ngµnh c¬ së nªn lÜnh vùc ®Çu t­ ®­îc më réng, tuy nhiªn, c«ng nghiÖp vÉn gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o. Träng ®iÓm ngµnh nghÒ ®· ®­îc Trung quèc chuyÓn tõ c«ng nghiÖp gia c«ng sang c¸c ngµnh tËp trung nhiÒu tiÒn vèn vµ kü thuËt, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp lý, tõng b­íc cã lùa chän vÒ mÆt kü thuËt cao. C¸c dù ¸n theo quy ®Þnh ­u tiªn trong chÝnh s¸ch ngµnh nghÒ cña Nhµ n­íc vÒ t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh ®iÖn tö, m¸y mãc, c¬ khÝ vµ ho¸ dÇu ®­îc h­ëng nhiÒu ­u ®·i. Nhê chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh, FDI vµo c¸c ngµnh dÞch vô ngµy cµng t¨ng. Trung Quèc khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo nh÷ng ho¹t ®éng t­ vÊn, b¶o hiÓm, l­u th«ng tiÒn tÖ, ngo¹i th­¬ng, du lÞch, th­¬ng nghiÖp b¸n lÎ. Tíi cuèi n¨m 1996, Trung Quèc ®· phª chuÈn thµnh lËp 148 c¬ quan tµi chÝnh tiÒn tÖ cã vèn n­íc ngoµi, 18 liªn doanh b¸n lÎ, 2 liªn doanh vÒ mËu dÞch ®èi ngo¹i. Ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng ®· phôc vô ®¾c lùc cho môc tiªu thu hót vèn n­íc ngoµi cña TrungQuèc. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1995, tæng sè vèn c¸c ng©n hµng nµy huy ®éng ®­îc ®· lªn tíi 3 tû USD tiÒn göi vµ ®· cho vay gÇn 30 tû USD, trong ®ã trªn 90% lµ cho vay trong n­íc. Trung Quèc còng cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kinh doanh tiÒn tÖ vµ ngo¹i th­¬ng. §Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n t¨ng cùc kú nhanh, tû lÖ so víi tæng sè tõ 6,9% n¨m 1986 lªn 30,6% vµ 39,3% trong c¸c n¨m 1992 vµ 1993. Trong n¨m 1994, nhiÒu dù ¸n bÊt ®éng s¶n ph¶i chÞu thua lç nÆng nÒ. §Õn nöa ®Çu n¨m 1995, tû lÖ vèn ®Çu t­ vµo ngµnh nµy chØ cßn 26 %. N«ng nghiÖp thu hót ®­îc Ýt vèn ®Çu t­ nhÊt víi møc tû lÖ b×nh qu©n trªn tæng l­îng FDI lµ d­íi 3%. GÇn ®©y, nhê nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ nhiÒu h¬n vµo n«ng nghiÖp mµ tû träng ®Çu t­ vµo ngµnh nµy cã xu h­íng t¨ng lªn , ®¹t 5% vµo n¨m 1995. 6. Khu vùc ®Çu t­ chñ yÕu lµ vïng ven biÓn §«ng Nam. Tõ n¨m 1992, Trung Quèc khuyÕn khÝch chuyÓn dÞch ®Çu t­ vµo s©u trong néi ®Þa, ®Æc biÖt vµo miÒn Trung vµ miÒn T©y. Thêi kú ®Çu, FDI t¹i Trung Quèc chñ yÕu ®Õn tõ t­ b¶n ng­êi Hoa vµ Hoa kiÒu ë Hång K«ng, §µi Loan, Ma Cao nªn ®Þa ®iÓm lý t­ëng nhÊt cho ®Çu t­ cña hä lµ vïng ven biÓn §«ng Nam. N¬i ®©y giao th«ng thuËn tiÖn,®­îc chÝnh phñ Trung Quèc ­u tiªn chän lµm träng ®iÓm ®Çu t­ vµ quan träng h¬n, n¬i ®©y chÝnh lµ quª h­¬ng cña phÇn lín bµ con Hoa kiÒu. Trong vïng nµy, 5 tØnh thµnh: Qu¶ng §«ng, Phóc kiÕn, Giang T«, S¬n §«ng vµ Th­îng H¶i cã møc ®é tËp trung cao nhÊt. N¨m 1992, 1993, tæng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo 5 tØnh thµnh nµy chiÕm 70,8% vµ 66,2% FDI c¶ n­íc. Cho ®Õn nay, nh÷ng thµnh phè ven biÓn vÉn lµ n¬i tËp trung FDI lín nhÊt. N¨m 1998, l­îng vèn FDI vµo 14 thµnh phè ven biÓn chiÕm tíi 88% tæng l­îng FDI cña c¶ n­íc. Khu vùc réng lín nh­ng l¹i thu hót l­îng FDI Ýt h¬n c¶ lµ vïng s©u trong néi ®Þa. Trong nhiÒu n¨m, tû träng FDI vµo vïng nµy chØ chiÕm trªn d­íi 10% trong tæng l­îng FDI c¶ n­íc. Nh»m h¹n chÕ bít sù chªnh lÖch vÒ ph©n bè ®Çu t­ gi÷a c¸c vïng, gÇn ®©y, chÝnh phñ ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p nh»m t¨ng sù hÊp dÉn h¬n n÷a cña miÒn Trung vµ miÒn T©y ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nhê cã nh÷ng cè g¾ng nh­ vËy mµ gÇn ®©y, ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· v­¬n tíi nh÷ng tØnh n»m s©u trong néi ®Þa. B»ng T­êng, mét tØnh nghÌo thuéc biªn giíi T©y Nam, chØ trong vßng 5 n¨m 1992-1997 ®· thu hót ®­îc 21 xÝ nghiÖp “ba vèn” víi l­îng vèn ®Çu t­ trÞ gi¸ 33,6 triÖu USD. §Çu t­ n­íc ngoµi còng cã sù ph¸t triÓn nhanh ë c¸c tØnh Hµ Nam, Hå B¾c, Hå Nam cña khu vùc Nam Trung Bé, Tø Xuyªn ë khu vùc T©y Nam. KÕ tiÕp theo lµ bèn tØnh, khu: Cam Tóc, T©n C­¬ng, Ninh H¹, Thanh H¶i cña vïng T©y B¾c. §Õn cuèi n¨m 1993, 4 tØnh, khu nµy ®· cho phÐp thµnh lËp sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lÇn l­ît lµ: 823, 570, 264, 67. Kim ng¹ch ký kÕt theo hiÖp ®Þnh lÇn l­ît lµ: 0,467; 0,352; 0,102 vµ 0,028 tû USD. Kim ng¹ch sö dông thùc tÕ lÇn l­ît ®¹t: 12,7;53; 15,42; 3,92 triÖu USD. III. triÓn väng thu hót Fdi t¹i trung quèc: Trung Quèc lµ mét m¶nh ®Êt ®Çu t­ mÇu mì ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× nh÷ng lÝ do sau ®©y: 1. Kinh tÕ t¨ng tr­ëng m¹nh: Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng, ®Æc biÖt khi c¸c thÞ tr­êng Ch©u ¢u vµ B¾c Mü ®· t­¬ng ®èi b·o hoµ. TÝnh theo ngang gÝa søc mua PPP, Trung Quèc lµ nÒn kinh tÕ lín thø hai trªn thÕ giíi, chØ sau Mü vµ ng­êi ta dù ®o¸n quy m« cña thÞ tr­êng nµy sÏ v­ît Mü vµo n¨m 2020. Theo t¹p chÝ Econosystem sè 23/7/2001, Trung Quèc duy tr× ®­îc møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n mét n¨m kh¸ cao 10,1% trong suèt m­êi n¨m qua 1991-2000 vµ møc t¨ng tr­ëng trung b×nh lµ 9,7% kÓ tõ 1980. Cho ®Õn nay, t­¬ng øng víi c¸c thêi kú, Trung Quèc vÉn dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng. B¶ng 4: T¨ng tr­ëng GDP thùc tÕ hµng n¨m cña Trung Quèc giai ®o¹n 1991-2000 §¬n vÞ : phÇn tr¨m (%) B×nh qu©n giai ®o¹n 1991-2000 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002* 10,13 10,5 9,6 8,8 7,8 7,1 8,0 7,0 7,1 Nguån: t¹p chÝ Econosystem sè 23/7/2001. (Chó thÝch: 2002*: sè liÖu ­íc tÝnh) N¨m 2001, trong bèi c¶nh suy gi¶m chung cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu, Trung Quèc lµ nÒn kinh tÕ duy nhÊt trªn thÕ giíi duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng trªn 7%. Theo “ KÕ ho¹ch n¨m n¨m lÇn thø 10” (2001-2005) vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Quèc héi Trung Quèc, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n cña Trung Quèc sÏ ®­îc duy tr× ë møc 7%/n¨m. Víi møc t¨ng tr­ëng nµy, ®Õn n¨m 2005, GDP cña Trung Quèc sÏ ®¹t 15.500 tû NDT, t­¬ng ®­¬ng 1.870 tû USD, møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi sÏ ®¹t 9.400 NDT (1.140 USD). 2. TiÒm lùc thÞ tr­êng to lín: Víi sè d©n ®«ng nhÊt thÕ giíi (1,2 tØ ng­êi), Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng to lín ®Çy hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ngoµi lîi thÕ lµ mét thÞ tr­êng tiªu dïng khæng lå, Trung Quèc cßn cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó: HiÖn nay, tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña Trung Quèc ®øng thø 3 trªn thÕ giíi, chñng lo¹i phong phó vµ sè l­îng rÊt lín. Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng n­íc giµu nhÊt thÕ giíi vÒ c¸c nguån kho¸ng s¶n quan träng nh­ than, quÆng s¾t, kim lo¹i mµu: mangan chiÕm 10% tr÷ l­îng thÕ giíi, vonfram chiÕm 90% tr÷ l­îng thÕ giíi, molipden chØ kÐm cã Mü, antimoan chiÕm kho¶ng 75-80% tr÷ l­îng thÕ giíi, Trung Quèc cã nguån tµi nguyªn ngäc phong phó, cã gi¸ trÞ khai th¸c lín. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n phÈm mang tÝnh tµi nguyªn t¨ng nhanh. Than nguyªn khai, xi m¨ng, b«ng, v¶i b«ng, nguyªn liÖu dÇu, ®øng ®Çu thÕ giíi. L­îng ph¸t ®iÖn vµ s¶n l­îng thÐp ®øng thø 4 thÕ giíi, s¶n l­îng dÇu th« ®øng thø 5 thÕ giíi. 3. Gi¸ thµnh lao ®éng vµ gi¸ thµnh ®Êt ®ai thÊp: Víi h¬n 1,2 tû d©n, hµng n¨m Trung Quèc cung cÊp mét nguån lao ®éng dåi dµo cho s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. H¬n n÷a, gi¸ thµnh lao ®éng l¹i rÎ. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n ë Trung Quèc b»ng 1/10 c¸c n­íc NICs vµ b»ng 1/30 cña NhËt, Mü vµ mét sè n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. Bªn c¹nh gi¸ lao ®éng rÎ, gi¸ c¶ ®Êt ®ai ®Ó sö dông x©y dùng nhµ m¸y, doanh nghiÖp ë Trung Quèc còng rÊt rÎ, chØ b»ng 1/30 ë §µi Loan. Gi¸ thµnh lao ®éng vµ gi¸ ®Êt ®ai thÊp gióp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , n©ng cao søc c¹nh tranh, thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, kÝch thÝch c¸c nhµ t­ b¶n n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo Trung Quèc. 4. Trung Quèc gia nhËp WTO: Th¸ng 12/2001, sau mét qu¸ tr×nh ®µm ph¸n kÐo dµi trong khu«n khæ WTO, Trung Quèc ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO, mét sù kiÖn quan träng trong khu«n khæ hÖ thèng th­¬ng m¹i toµn cÇu. Sù kiÖn nµy lµ håi chu«ng míi nhÊt vµ vang xa nhÊt b¸o hiÖu sù xuÊt hiÖn cña Trung Quèc víi t­ c¸ch mét c­êng quèc kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ®ang lªn. Sù kiÖn nµy lµm diÔn ra mét sè thay ®æi nhÊt ®Þnh trong toµn bé hÖ thèng quan hÖ kinh tÕ thÕ giíi. Hµng xuÊt khÈu cña Trung Quèc trong 15 n¨m qua ®· t¨ng 9 lÇn cßn nhËp khÈu t¨ng 5 lÇn. VÒ kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng, Trung Quèc hiÖn ®øng thø 7 thÕ giíi vµ dù kiÕn n­íc nµy sÏ n¾m vÞ trÝ cao h¬n n÷a. T¸c ®éng quan träng cña viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO lµ viÖc cñng cè tiÒm lùc kinh tÕ cña Trung Quèc. Tr­íc hÕt, xuÊt khÈu cña n­íc nµy sÏ t¨ng m¹nh nhê viÖc gi¶m thiÓu c¸c biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng ho¸ Trung Quèc, ®¶m b¶o cho Trung Quèc ®­îc h­ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc trong quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c trong tæ chøc nµy. Theo sè liÖu cña ViÖn Hµn L©m KHXH Trung Quèc, kim ng¹ch mËu dÞch cña Trung Quèc sÏ t¨ng tõ 509,8 tû USD/2001 lªn 600 tû USD n¨m 2005. Theo tÝnh to¸n cña ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn quèc tÕ, GDP cña Trung Quèc sÏ t¨ng 2-3%/ n¨m. C¸c chuyªn gia Trung Quèc cho r»ng viÖc nµy sÏ lµm t¨ng GDP cña Trung Quèc lªn 2,9% hay 24 tû USD/ n¨m vµ t¹o ra 10 triÖu viÖc lµm míi. ViÖc më réng thÞ tr­êng vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh sÏ lµm t¨ng m¹nh nguån vèn FDI. Theo sè liÖu cña ViÖn hµn l©m KHXH Trung Quèc, FDI cña Trung Quèc sÏ t¨ng lªn 100 tû USD/n¨m vµo n¨m 2005. ViÖc c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp vµ toµn bé c¸c ngµnh dÞch vô nh­ WTO khuyÕn nghÞ sÏ lµm t¨ng hiÖu qu¶ ph©n phèi l¹i c¸c nguån lùc, t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ cña Trung Quèc. ViÖc gia nhËp WTO sÏ gióp Trung Quèc t¨ng c­êng ®Þnh h­íng thÞ tr­êng trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh. Trung Quèc sÏ ph¶i thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ mËu dÞch hµng ho¸, mËu dÞch dÞch vô vµ trong c¸c lÜnh vùc b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ. Trung Quèc sÏ cã nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m qua, Trung Quèc ®· dµnh quy chÕ Tèi HuÖ Quèc ®èi víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo Trung Quèc th«ng qua c¸c c«ng ty trong n­íc. Trong khi ®ã, Trung Quèc vÉn cã ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, vÝ dô c¸c yªu cÇu vÒ tû träng s¶n phÈm trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng, cam kÕt xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ b¸n hµng trong thÞ tr­êng néi ®Þa. Tuy nhiªn, trong t­¬ng lai, Trung Quèc sÏ kh«ng thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p m©u thuÉn víi c¸c quy ®Þnh cña WTO. Trung Quèc sÏ ph¶i ®¶m b¶o chØ ®­îc ®èi xö quèc gia víi c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ xãa bá ­u ®·i ®èi víi c¸c c«ng ty trong n­íc. Nh÷ng thay ®æi trong qu¶n lý ®Çu t­ sÏ dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi c¬ cÊu FDI. Dù b¸o vèn FDI vµo khu vùc dÞch vô sÏ t¨ng m¹nh. Trong thËp kû qua, 60% FDI tËp trung vµo c«ng nghiÖp. Sau khi Trung Quèc gia nhËp WTO, viÖc phi ®iÒu tiÕt c¸c khu vùc tµi chÝnh, viÔn th«ng, ph©n phèi vµ dÞch vô nghÒ nghiÖp sÏ gãp phÇn lµm t¨ng FDI vµo c¸c lÜnh vùc nµy. Ngoµi ra, víi m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi, hÖ thèng ph¸p lý kh«ng ngõng ®­îc bæ sung, c¬ së h¹ tÇng kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn, Trung Quèc sÏ tiÕp tôc lµ ®Þa ®iÓm ®Çu t­ lý t­ëng cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong thêi gian tíi. Ch­¬ng II Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thu hót FDI T¹i Trung Quèc H¬n hai m­¬i n¨m qua, Trung Quèc ®· thùc hiÖn ®­êng lèi më cöa khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m phôc vô cho chiÕn l­îc c¶i c¸ch kinh tÕ: chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng XHCN “mang ®Æc s¾c Trung Hoa”. Víi nh÷ng biÖn ph¸p vµ ph­¬ng c¸ch ®éc ®¸o chØ cã ë Trung Quèc, chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña Trung Quèc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung Quèc. I. T¸c ®éng cña fdi ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung quèc: 1.T¸c ®éng tÝch cùc: 1.1. Thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ: Tõ 1979 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Trung Quèc ®· t¨ng lªn rÊt nhanh. NÕu møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Trung Quèc vµo n¨m 1979 míi ®¹t 3% th× ®Õn gi÷a thËp kû 90, tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t trªn 10% vµ hiÖn duy tr× ë møc trªn 7%. §¹t ®­îc thµnh tùu kú diÖu nh­ vËy ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña FDI. TÝnh ®Õn n¨m 2001, Trung Quèc cã h¬n 360.000 xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ãng gãp ngµy cµng lín cho thu nhËp quèc d©n, tõ møc 3,1% n¨m 1980 lªn 19,6% n¨m 1999 vµ t¨ng vät lªn møc 32,3% GDP vµo n¨m 2000. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø 8 (1991-1995), tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp cña c¸c doanh nghiÖp “ba vèn” lµ 95,6%, d­êng nh­ mçi n¨m t¨ng lªn 1 lÇn, trong khi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhµ n­íc chØ t¨ng 7,1% , doanh nghiÖp c«ng nghiÖp tËp thÓ t¨ng 28%. N¨m 1998, tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp cña doanh nghiÖp “ba vèn” chiÕm 17,86% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc (xem b¶ng 5). B¶ng 5 : Tû lÖ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã ®Çu t­ cña n­íc ngoµi trªn tæng sè c«ng nghiÖp cña Trung Quèc §¬n vÞ : phÇn tr¨m (%) LÜnh vùc Sè doanh nghiÖp Tæng tµi s¶n Gi¸ trÞ t¨ng thªm Doanh thu ThuÕ Tæng céng 9,15 17,53 17,86 20,52 17,26 C«ng nghiÖp nhÑ 12,71 25,37 24,79 28,15 18,89 C«ng nghiÖp nÆng 5,81 13,45 13,2 15,1 16,16 Nguån : ChØnh lý tõ Niªn gi¸m thèng kª Trung Quèc n¨m 1998. Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ xuÊt khÈu næi bËt cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng Trung Quèc. C¸c doanh nghiÖp nµy cã lîi thÕ h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc trong viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh, c¸c lîi thÕ ®ã bao gåm: c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tr×nh ®é qu¶n lý vµ kiÓm tra chÊt l­îng tèt h¬n, s¶n phÈm cã danh tiÕng h¬n vµ cã hÖ thèng tiªu thô quèc tÕ réng lín h¬n. Møc ®ãng gãp gia t¨ng xuÊt khÈu cña khu vùc nµy n¨m 1988 lµ 18%, n¨m 1995 t¨ng lªn 38,81% vµ n¨m 1997 lªn tíi 42%. Khu vùc §TNN kh«ng chØ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng tæng l­îng xuÊt khÈu mµ cßn thóc ®Èy viÖc c¶i thiÖn c¬ cÊu vµ n©ng cÊp s¶n phÈm xuÊt khÈu. TuyÖt ®¹i bé phËn s¶n phÈm xuÊt khÈu cña khu vùc nµy lµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp, tû träng trung b×nh c¸c n¨m ®Òu h¬n 90%. Tû träng c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng tõ 74,4% n¨m 1990 lªn 83,7% n¨m 1994, tû träng s¶n phÈm s¬ cÊp h¹ tõ 22,5% xuèng cßn 16,3%, tû träng xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ ®iÖn t¨ng tõ 17,9% lªn 26,4%. KÕt cÊu hµng ho¸ ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Trung Quèc tham gia ngµy cµng s©u vµo mËu dÞch thÕ giíi. Cã thÓ nãi, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· trë thµnh bé phËn cã søc sèng nhÊt, lµ ®iÓm t¨ng tr­ëng m¹nh nhÊt trong nÒn kinh tÕ Trung Quèc nh÷ng n¨m qua. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ Trung Quèc, trong tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ m­êi mÊy phÇn tr¨m hµng n¨m cña Trung Quèc cã kho¶ng 4-5% thuéc vÒ tiÒn vèn bªn ngoµi, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ tiÒn vèn cña th­¬ng gia n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 3% tæng sè tiÒn vèn trong n­íc, ®· ®ãng gãp h¬n 30% cho sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Trung Quèc. 1.2. Bæ sung nguån vèn quan träng cho ®Êt n­íc : Tr­íc khi më cöa, Trung Quèc lµ mét n­íc chËm ph¸t triÓn víi møc GDP n¨m 1978 lµ 358,8 tû NDT, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi khu vùc ®« thÞ lµ 316 NDT, tÝch luü ®Çu t­ hÇu nh­ kh«ng cã. §Ó cã ®­îc nguån vèn, Trung Quèc ®· ¸p dông chÝnh s¸ch “th¾t l­ng buéc bông” vµ më cöa thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. KÓ tõ ®ã ®Õn nay, nguån vèn FDI ®· cã t¸c dông bæ sung ngµy cµng lín cho vèn ®Çu t­ ë Trung Quèc. Giai ®o¹n 1985-1995, vèn FDI thùc tÕ b×nh qu©n mét n¨m ë Trung quèc ®¹t 11,7 tû USD, chiÕm 6,4% vèn ®Çu t­ c¬ b¶n hµng n¨m cña Trung Quèc. Tû lÖ nµy t¨ng m¹nh lªn møc 14,6% vµo n¨m 1997 råi sau ®ã gi¶m nhÑ trong 3 n¨m gÇn ®©y, lÇn l­ît chiÕm 12,9%; 11,3% vµ 10,5% tæng vèn ®Çu t­ c¬ b¶n. FDI chiÕm trong ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh cña Trung Quèc nh­ vËy lµ kh¸ cao so víi møc b×nh qu©n 6,8% cña thÕ giíi. Theo c¸c sè liÖu thèng kª, ®Çu t­ trùc tiÕp cña th­¬ng gia n­íc ngoµi ­íc chõng cã tíi 70% trë thµnh vèn ®Çu t­ cè ®Þnh, 30% trë thµnh vèn ®Çu t­ l­u ®éng. FDI ®· trë thµnh nguån vèn chñ yÕu bï ®¾p vµo chç thiÕu trong tµi s¶n cè ®Þnh toµn x· héi cña Trung Quèc. Bªn c¹nh ®ã, thuÕ thu ®­îc cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ kho¶n ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho nhu cÇu chi tiªu, ®Çu t­ cña chÝnh phñ. N¨m 1992, tiÒn thuÕ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Trung Quèc lµ 10,7 tû NDT, chiÕm 2,1% sè thuÕ tµi chÝnh c¶ n­íc. Con sè nµy n¨m 1995 lµ 65,96 tû NDT vµ 13,2%. Nh­ vËy, FDI ®· trë thµnh nguån quan träng bï ®¾p sù thiÕu hôt trong tµi s¶n cè ®Þnh toµn x· héi cña Trung Quèc vµ bæ sung cho nguån thu nhËp tµi chÝnh cña Nhµ N­íc. 1.3. T¹o ®iÒu kiÖn cho Trung Quèc ph¸t triÓn c«ng nghÖ, tiÕp thu kinh nghiÖm qu¶n lý: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi kh«ng chØ bï ®¾p sù thiÕu hôt vÒ vèn mµ cßn mang ®Õn kü thuËt vµ c¬ chÕ qu¶n lý hiÖn ®¹i. Th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp “ba vèn”, Trung Quèc ®· thu hót ®­îc mét lo¹t kü thuËt tiªn tiÕn, bï vµo chç thiÕu cña mét sè doanh nghiÖp vµ ngµnh nghÒ cña Trung Quèc. Trong ®ã t­¬ng ®èi næi bËt lµ nh÷ng tiÕn bé kü thuËt nh­ ®­êng d©y c¸p quang, thiÕt bÞ th«ng tin, m¸y khÝ cô tù ®éng ho¸, tivi mÇu, thang m¸y, ®­êng ®iÖn thèng nhÊt quy m« lín, m¸y ®iÖn cì nhá, « t« con, vËt liÖu x©y dùng lo¹i míi, d­îc phÈm. Cïng víi dßng ch¶y vµo cña FDI, nh÷ng kinh nghiÖm tæ chøc vµ qu¶n lý doanh nghiÖp tiªn tiÕn hiÖn ®¹i còng vµo theo, thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ chÕ kinh doanh theo h­íng thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc. HiÖn nay, nhê nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý cña chÝnh phñ trong viÖc thu hót c«ng nghÖ cao, c¸c doanh nghiÖp §TNN ®ang cã sù chuyÓn h­íng sang c¸c ngµnh c«ng nghÖ sinh häc, vËt liÖu míi, ®å ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin. Theo c«ng bè chÝnh thøc cña ViÖn Hµn l©m Trung Quèc, n¨m 2001, c¸c doanh nghiÖp nµy ®· thµnh lËp 124 trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao (hi-tech R&D centers) t¹i Trung Quèc. PhÇn lín c¸c TNCs ®Òu thµnh lËp Ýt nhÊt mét trung t©m R&D. §iÓn h×nh lµ c¸c c«ng ty Mü. NÕu nh­ n¨m 1997, hä ®Çu t­ 35 triÖu USD cho ho¹t ®éng R&D t¹i Trung Quèc th× n¨m 1999, con sè nµy ®· t¨ng lªn 305 triÖu USD ( t¨ng 771%), trong ®ã 292 triÖu USD lµ cña c¸c h·ng chÕ t¹o cßn 26 triÖu USD cßn l¹i lµ cña c¸c h·ng d­îc phÈm ®Çu t­ vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Møc ®é thu hót c«ng nghÖ nguån vµo Trung Quèc ngµy cµng gia t¨ng. Theo thèng kª cña Côc Th­¬ng M¹i Mü, n¨m 1997, chØ cã 13% doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi ë Trung Quèc ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt cña c«ng ty mÑ vµo Trung Quèc. N¨m 2001, tû lÖ nµy ®· t¨ng lªn 41% vµ ­íc tÝnh n¨m 2002 lªn møc 50%. FDI thùc sù ®· mang ®Õn nh÷ng kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kü n¨ng qu¶n lý míi cho Trung Quèc. 1.4. Thóc ®Èy sù h×nh thµnh thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt : Nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë Trung Quèc mang l¹i nh÷ng ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý thÞ tr­êng cho Trung Quèc, t¹o ®iÒu kiÖn cho Trung Quèc dÇn h×nh thµnh thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt: thÞ tr­êng kü thuËt, thÞ tr­êng vËt t­, thÞ tr­êng tiÒn vèn, thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng ®Êt ®ai. Thø nhÊt, FDI thóc ®Èy h×nh thµnh thÞ tr­êng nhµ ®Êt. Tõ n¨m 1987, Trung Quèc ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn nh­îng b¸n quyÒn sö dông ®Êt cña nhµ n­íc cho c¸c th­¬ng gia n­íc ngoµi khai ph¸t kinh doanh. TÝnh tíi cuèi n¨m 1990, khu vùc ven biÓn nh­îng b¸n tæng céng 19,8 km2, thu vÒ 19,5 tû NDT, trong ®ã, Th©m QuyÕn nh­îng b¸n 6,5 km2, gi¸ hîp ®ång lµ 780 triÖu NDT. Thø hai, FDI thóc ®Èy sù h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn. §Ó cã mét thÞ tr­êng tiÒn vèn, Trung Quèc ®· tõng b­íc x©y dùng c¬ së vµ bé phËn chñ yÕu cña thÞ tr­êng vèn, ®ã lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, trong ®ã, l¹i chia ra x©y dùng thÞ tr­êng cæ phiÕu, tr¸i kho¸n vµ thÞ tr­êng quü tiÒn vèn. ThÞ tr­êng cæ phiÕu ®­îc chÝnh thøc thµnh lËp ë Th©m QuyÕn vµ Th­îng H¶i n¨m 1992. ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu lo¹i B (cæ phiÕu dµnh riªng cho th­¬ng gia n­íc ngoµi) ®· ®¸nh dÊu sù ®ét ph¸ quan träng trong thÓ chÕ tiÒn tÖ cña Trung Quèc. Ngoµi ra, Trung Quèc cßn ph¸t hµnh cæ phiÕu b»ng ngo¹i tÖ ë n­íc ngoµi, ch¼ng h¹n nh­ cæ phiÕu N ®­îc niªm yÕt t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n New York, cæ phiÕu H ®­îc niªm yÕt t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n Hång K«ng. Víi sù ph¸t triÓn trªn, thÞ tr­êng ë Trung Quèc ngµy cµng më réng. Nã thóc ®Èy c¸c lo¹i nguån vèn l­u th«ng, kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, thóc ®Èy kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Ngoµi ra, FDI cßn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét bé phËn ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng Trung Quèc, thóc ®Èy giao l­u kinh tÕ gi÷a Trung Quèc víi Hång K«ng, Ma Cao, gãp phÇn c©n b»ng thu chi gi÷a Trung Quèc víi quèc tÕ. Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, FDI còng g©y mét vµi ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn kinh tÕ Trung Quèc. 2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña FDI ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung Quèc: 2.1. KÕt cÊu ngµnh nghÒ cña FDI cßn ch­a hîp lý, ¶nh h­ëng tíi kÕt cÊu ngµnh nghÒ chung cña Trung Quèc: Trong tæng nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i Trung Quèc, phÇn lín ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp cßn ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp vµ ngµnh dÞch vô vÉn cßn khiªm tèn. Trong c«ng nghiÖp, phÇn lín ®Çu t­ vµo ngµnh tËp trung nhiÒu lao ®éng, cßn ®Çu t­ Ýt vµo ngµnh tËp trung nhiÒu kü thuËt vµ vèn, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng Trung Quèc phÇn lín nhËp nguyªn liÖu ®Ó gia c«ng l¾p r¸p, cßn Ýt nh÷ng h¹ng môc cao vµ míi. Ngµnh gia c«ng th× t¨ng nhanh, tr¸i l¹i ngµnh kü thuËt cao th× t¨ng chËm, ®iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña nÒn kinh tÕ. 2.2. Qu¸ tr×nh thu hót FDI t¹o ra sù ph¸t triÓn chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng cña Trung Quèc: Thêi gian qua, FDI vµo khu vùc miÒn Trung vµ miÒn T©y chiÕm tû träng rÊt nhá vµ hÇu nh­ kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng luång vèn FDI vµo c¶ n­íc. Trong khi ®ã, c¸c tØnh, c¸c thµnh phè ven biÓn l¹i lµ n¬i tËp trung chñ yÕu cña FDI. Theo t¹p chÝ “The Taipei Times” ra ngµy 12/1/1999, chØ riªng tØnh Qu¶ng §«ng thu hót ®­îc 26,5% tæng vèn FDI vµo Trung Quèc n¨m 1998, trong khi c¶ miÒn T©y néi ®Þa réng lín chØ thu hót cã 3%. §iÒu nµy g©y ra sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi gi÷a khu vùc ven biÓn víi miÒn Trung, miÒn T©y néi ®Þa. Theo tµi liÖu thèng kª cña Trung Quèc trong hai chôc n¨m qua, tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt quèc néi ë khu vùc miÒn Trung tõ 31% xuèng cßn 27,5%, khu vùc miÒn T©y tõ 16,5% gi¶m cßn 14,1%, cßn khu vùc miÒn §«ng th× tõ 52,5% n©ng lªn 58,3% so víi c¶ n­íc. N¨m 2000, Thu nhËp sau thuÕ cña khu vùc ven biÓn lµ 6.280 NDT/ n¨m ë c¸c thµnh phè ven biÓn trong khi ë c¸c thµnh phè néi ®Þa chØ ®¹t 2.253 NDT. GDP/ ng­êi ë thµnh phè ven biÓn cao gÊp ®«i khu vùc néi ®Þa. 2.3. FDI t¨ng cao ¶nh h­ëng ®Õn kinh tÕ qu¸ nãng: Cã nh÷ng giai ®o¹n FDI ®æ vµo Trung Quèc qu¸ nhiÒu g©y nªn nh÷ng c¬n sèt ®Çu t­. Ch¼ng h¹n nh­ giai ®o¹n 1992-1993, do qu¸ coi träng viÖc ®­a tiÒn vèn bªn ngoµi vµo, c¸c ®Þa ph­¬ng ®ua nhau theo ®uæi tiÒn vèn n­íc ngoµi, thËm chÝ ®em viÖc thu hót FDI ®¸nh ®ång víi ph¸t triÓn kinh tÕ. Hä ®ua nhau miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp, h¹ thÊp gi¸ c¶ sö dông ®Êt ®ai, h×nh thµnh nªn nh÷ng “c¬n sèt” cæ phiÕu, nhµ ®Êt, khu khai ph¸t, lîi dông vèn ng©n hµng... trªn kh¾p c¶ n­íc. Mét hËu qu¶ trùc tiÕp mµ nh÷ng c¬n sèt ®em l¹i chÝnh lµ ®Çu t­ qu¸ nãng. §Çu t­ qu¸ nãng ¶nh h­ëng tíi kinh tÕ qu¸ nãng. L¹m ph¸t t¨ng cao trong hai n¨m liÒn, n¨m 1993 lµ 13,2%, 1994 lµ 21,7%. Thu hót FDI nghiªng nhiÒu vÒ ngµnh bÊt ®éng s¶n. Quy m« ®Çu t­ vµo ngµnh nµy qu¸ lín: c¸c dù ¸n x©y dùng qu¸ nhiÒu ®· lµm t¨ng nhu cÇu vÒ vËt liÖu x©y dùng. Do vËy ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh viÖc cung øng vËt liÖu x©y dùng bÞ c¨ng th¼ng, nã ®· më réng kho¶ng c¸ch gi÷a cung vµ cÇu, thóc ®Èy vËt gi¸ gia t¨ng. Ngµnh bÊt ®éng s¶n ph¸t triÓn m¹nh cßn n¶y sinh ho¹t ®éng ®Çu c¬ bÊt ®éng s¶n bu«n ®Êt, bu«n nhµ lµm cho gi¸ c¸c kh©u chuyÓn nh­îng v­ît qua hµng chôc lÇn, thËm chÝ hµng tr¨m lÇn gi¸ nh­îng b¸n ®Êt g©y nªn sù bÊt æn ®Þnh cña tiÒn tÖ. II. Nh÷ng bµi häc thµnh c«ng trong thu hót fdi ë trung quèc: 1.Tõng b­íc më réng ®Þa bµn ®Çu t­: Tr­íc khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch, nÒn kinh tÕ Trung Quèc còng l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i toµn diÖn, nªn khi thùc hiÖn më cöa thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, tÊt c¶ c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c ngµnh ®Òu ®øng tr­íc nhu cÇu thiÕu gay g¾t vÒ vèn. Tuy nhiªn, v× mçi vïng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau nªn kh«ng thÓ cïng mét lóc më cöa tÊt c¶ c¸c vïng. Víi ph­¬ng ch©m “Dß ®¸ qua s«ng”, võa lµm thö võa rót kinh nghiÖm, Trung Quèc ®· ­u tiªn më cöa ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ph¸t triÓn tr­íc. 1.1. X©y dùng c¸c ®Æc khu kinh tÕ ( Special Economic Zones) Khu vùc ven biÓn §«ng Nam cña Trung Quèc cã mét ­u thÕ ®Æc biÖt, ®ã lµ truyÒn thèng kinh doanh bu«n b¸n l©u ®êi vµ vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi trong giao th­¬ng quèc tÕ. NÕu vïng nµy cã thÓ ®i vµo thÞ tr­êng quèc tÕ ®Ó tá râ thÕ m¹nh, t×m ra lèi tho¸t ®Ó chuyÓn sang quü ®¹o h­íng ra bªn ngoµi, t¹o mét c¸i nh×n tèt vÒ nÒn kinh tÕ Trung Hoa th× ch¼ng nh÷ng kinh tÕ vïng ®ã ph¸t triÓn mµ cßn lµm bµn ®¹p cho sù ph¸t triÓn cña c¶ miÒn Trung vµ miÒn T©y. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜ ®ã, n¨m 1980, Trung Quèc chÝnh thøc thµnh lËp t¹i khu vùc nµy bèn ®Æc khu kinh tÕ: Th©m QuyÕn, Chu H¶i, S¸n §Çu t¹i tØnh Qu¶ng §«ng vµ ®Æc khu H¹ M«n t¹i tØnh Phóc KiÕn. §Õn n¨m 1988, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu më cöa ®èi ngo¹i, Trung Quèc ®· thµnh lËp tØnh ®¶o H¶i Nam vµ toµn tØnh ®· trë thµnh ®Æc khu kinh tÕ thø n¨m khiÕn cho quy m« c¸c ®Æc khu ngµy cµng më réng. Ví._.hiÖn nay: 5.1. Nh÷ng thuËn lîi: Xu thÕ hoµ b×nh , æn ®Þnh hîp t¸c trong khu vùc: ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi lµ n»m ngay trong lßng khu vùc ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng, khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi vÒ th­¬ng m¹i, vËn chuyÓn hµng ho¸, viÔn th«ng. C¸c nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· dù ®o¸n r»ng trong 50 n¨m n÷a th× khu vùc nµy vÉn lµ khu vùc ph¸t triÓn nhÊt trªn thÕ giíi vÒ kinh tÕ víi sù lín m¹nh cña Trung Quèc vµ NhËt B¶n. Víi tiªu chÝ “ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc”, ViÖt Nam tÝch cùc gia nhËp c¸c tæ chøc khu vùc vµ quèc tÕ, ký c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng víi chÝnh phñ c¸c n­íc kh¸c: gia nhËp ASEAN, tham gia AFTA, ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü...TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng nµy sÏ gãp phÇn t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña ViÖt Nam ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. M«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ æn ®Þnh: ë tÇm vÜ m«, m«i tr­êng kinh tÕ cña ViÖt Nam lµ kh¸ æn ®Þnh, ®êi sèng nh©n d©n c¸c vïng, c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 4-5% lµ møc cao so víi khu vùc. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó kh«ng ngõng më réng dung l­îng thÞ tr­êng. Nhê chÝnh s¸ch ph¸t huy m¹nh mÏ néi lùc , vèn trong n­íc chiÕm tíi 60% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi víi tû lÖ tÝch luü néi bé nÒn kinh tÕ n¨m 2000 ®¹t 27% GDP, cho phÐp huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn bªn ngoµi. M«i tr­êng chÝnh trÞ ë n­íc ta kh¸ æn ®Þnh, gióp cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã ®­îc sù tin t­ëng, an t©m vÒ sù an toµn trong ho¹t ®éng ®Çu t­. Lùc l­îng lao ®éng dåi dµo: ViÖt Nam cã lùc l­îng lao ®éng dåi dµo vÒ sè l­îng, cã tr×nh ®é tiªn tiÕn. ChØ sè ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¹t cao h¬n tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, thÓ hiÖn ®iÓm næi tréi cña chÊt l­îng nguån nh©n lùc, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ thÝch nghi ho¸ chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh­ hiÖn nay, vÒ c¬ b¶n ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vµ cã mÆt b»ng tiÒn l­¬ng thÊp h¬n c¸c n­íc ASEAN kh¸c. LuËt ®Çu t­ t­¬ng ®èi hÊp dÉn: LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn thùc sù ®i vµo cuéc sèng tõ n¨m 1988. Tr¶i qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn bæ sung, söa ®æi, luËt nµy ®· ®­îc hoµn thiÖn dÇn, t¹o ra ®­îc sù l«i cuèn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. §Õn thêi ®iÓm nµy, nÕu so s¸nh víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c th× LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam ®· ®¹t tr×nh ®é t­¬ng ®èi hÊp dÉn. 5.2. Nh÷ng khã kh¨n: C¹nh tranh m¹nh mÏ cña c¸c n­íc trong khu vùc: Trong thêi gian tíi, ViÖt Nam sÏ gÆp ph¶i søc Ðp c¹nh tranh m¹nh mÏ tõ c¸c n­íc trong khu vùc. Tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn Trung Quèc. ViÖc Trung Quèc gia nhËp WTO sÏ biÕn Trung Quèc thµnh ®Þa ®iÓm ®Çu t­ lý t­ëng cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Theo tÝnh to¸n, ®Õn n¨m 2005, møc FDI vµo Trung Quèc cã thÓ ®¹t tíi 100 tû USD n¨m. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc dßng vèn FDI vµo c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ, Ýt nhÊt lµ 10% (theo ­íc tÝnh cña ban th­ ký ASEAN). V× thÕ, kh«ng chØ ViÖt Nam mµ c¶ c¸c n­íc ASEAN kh¸c còng ®Òu ph¶i gia t¨ng nh÷ng biÖn ph¸p thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña m×nh vµ thùc hiÖn chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. ViÖt Nam còng sÏ ph¶i c¹nh tranh víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c trong viÖc thu hót nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ 1997, c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ cña m×nh. Hµn Quèc ®· ban hµnh luËt xóc tiÕn ®Çu t­ n­íc ngoµi míi (11/1998), thùc hiÖn tù do ho¸ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng vèn, b·i bá hoµn toµn c¸c h¹n chÕ ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc s¸p nhËp vµ mua l¹i c¸c c«ng ty cña n­íc nµy. Th¸i Lan còng ban hµnh LuËt kinh doanh cña ng­êi n­íc ngoµi míi (10/1998), söa ®æi luËt ®Êt ®ai vµ nhµ ë theo h­íng cho phÐp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã ®ñ ®iÒu kiÖn së h÷u ®Êt ë, tù do ho¸ lÜnh vùc tµi chÝnh. §iÒu nµy buéc ViÖt Nam ph¶i c¶i thiÖn h¬n n÷a m«i tr­êng ®Çu t­ cña m×nh . Chi phÝ ®Çu t­ ë ViÖt Nam cßn cao: So víi c¸c n­íc trong khu vùc, chi phÝ ®Çu t­ cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi cao, ®Æc biÖt lµ gi¸ ®iÖn vµ dÞch vô th«ng tin. VÝ dô nh­ gi¸ n­íc s¹ch cña ta duy tr× ë møc 0,21-0,47 USD, cao h¬n hÇu hÕt c¸c n­íc trong khu vùc, gi¸ ®iÖn s¶n xuÊt ë Hµ néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cao h¬n so víi Bangkok, Kua la Lumpur, Jakarta, gi¸ c­íc vËn chuyÓn container ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cao h¬n so víi Th­îng H¶i, Singapore, Bangkok, Kuala- Lumpur, c­íc ®iÖn tho¹i quèc tÕ ë ViÖt Nam cao h¬n tõ 2,6 ®Õn 5 lÇn so víi c¸c n­íc Th¸i Lan, Malaysia, In®«nªsia, Singapore vµ Philipine. Gi¸ thuª ®Êt tuy ë møc trung b×nh so víi c¸c n­íc trong khu vùc nh­ng nÕu tÝnh thªm c¶ chi phÝ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng th× tæng chi phÝ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i bá ra ®Ó cã ®­îc quyÒn sö dông ®Êt lµ rÊt cao. HÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ ®ång bé: MÆc dï luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· nhiÒu lÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung nh­ng vÉn cßn t×nh tr¹ng chång chÐo, kh«ng nhÊt qu¸n gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. NhiÒu Bé ngµnh vÉn ch­a ban hµnh kÞp thêi c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn nghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP ngµy 31/7/2000 cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, vÝ dô c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ thuÕ, qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp, chÕ ®é kÕ to¸n cña Bé tµi chÝnh; h­íng dÉn chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ qua sö dông, c«ng nghÖ cao, xö lý m«i tr­êng cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng. ChÝnh s¸ch thuÕ, h¶i quan cßn bÊt cËp, g©y c¶n trë cho s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp , l·ng phÝ thêi gian cho doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc (vÝ dô Th«ng t­  40/2000/TT-BTC cña Bé Tµi ChÝnh). Quy ®Þnh hiÖn hµnh vÉn ch­a râ rµng vÒ thêi gian gi¶i phãng mÆt b»ng, chi phÝ ai chÞu, vÊn ®Ò c­ìng chÕ di dêi... g©y l·ng phÝ rÊt nhiÒu c«ng søc, thêi gian cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong viÖc triÓn khai dù ¸n. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ vÉn cßn chung chung vµ ch­a ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, khiÕn cho t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, ®Æc biÖt lµ n¹n bu«n lËu, lµm hµng gi¶, hµng nh¸i rÊt phæ biÕn, g©y nhiÒu thiÖt h¹i cho c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Quy ®Þnh ®¸nh thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi còng lµ trë ng¹i ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× lîi nhuËn cña hä bÞ ®¸nh thuÕ hai lÇn (thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ thuÕ chuyÓn lîi nhuËn). Kh¶ n¨ng ®¸p øng ngo¹i tÖ cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ch­a cao: C©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang lµ mét vÊn ®Ò næi lªn v× nhiÒu dù ¸n triÓn khai sím nh»m vµo thÞ tr­êng trong n­íc, s¶n xuÊt hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu ®· ®Õn thêi kú ph¶i tr¶ vèn vay, trong khi kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i rÊt h¹n chÕ, nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm cuèi chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thñ tôc hµnh chÝnh cßn r­êm rµ: C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¸nh gi¸ thñ tôc hµnh chÝnh cña ViÖt Nam cßn nhiÒu phøc t¹p, g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t­. Ho¹t ®éng qu¶n lý chång chÐo, nhiÒu tÇng líp. C¸n bé qu¶n lý l¹i thiÕu th«ng hiÓu vÒ ph¸p luËt, thiÕu kinh nghiÖm chuyªn m«n trong viÖc xö lý c¸c t×nh huèng ph¸t sinh vµ nh×n chung, c¸c nhµ qu¶n lý cña ViÖt Nam vÉn mang t¸c phong n«ng nghiÖp. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc ch­a cao: MÆc dï chi phÝ tiÒn l­¬ng cho lao ®éng ViÖt Nam t­¬ng ®èi thÊp, nã chØ ®óng trong ®iÒu kiÖn so s¸nh víi c¸c n­íc ASEAN trong giai ®o¹n hiÖn nay. VÒ l©u dµi, khi tr×nh ®é s¶n xuÊt ph¸t triÓn, nÕu lao ®éng ViÖt Nam kh«ng ®­îc ®µo t¹o kÞp thêi th× lîi thÕ ®ã còng sÏ mÊt ®i trong so s¸nh víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c. NÕu so s¸nh víi c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× c¸c n­íc ASEAN vÉn ®ang gi÷ ®­îc lîi thÕ lµ thÞ tr­êng lao ®éng rÎ. Trong so s¸nh nµy th× c¸c n­íc ASEAN ®ang gÆp ph¶i ®èi thñ c¹nh tranh cã tiÒm lùc, ®ã lµ thÞ tr­êng Trung Quèc. C¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn, vèn ®ång bé trong n­íc cßn thÊp: §Ó tiÕp nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ FDI, n­íc nhËn ®Çu t­ cÇn ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn tèi cÇn thiÕt nh­: vèn ®èi øng trong n­íc ph¶i gÊp 2-3 lÇn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, cã c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, cã n¨ng lùc néi t¹i ®ñ tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ phï hîp cña dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­ tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt... Tõ nÒn s¶n xuÊt nhá vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, quan liªu, bao cÊp sang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ViÖt Nam ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp c¸c ®iÒu kiÖn nµy. §©y lµ thö th¸ch lín cña ViÖt Nam so víi c¸c n­íc ASEAN kh¸c trong cuéc c¹nh tranh thu hót vèn FDI. III. Mét sè gîi ý ®èi víi ViÖt Nam: Trªn c¬ së ph©n tÝch nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc còng nh­ kh¶ n¨ng hiÖn t¹i cña ViÖt Nam trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ta cã thÓ rót ra mét sè kinh nghiÖm sau cho qu¸ tr×nh thu hót FDI ë ViÖt Nam. 1. T¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc: Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy, Nhµ n­íc cã vai trß quan träng trong ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn ®Êt n­íc, x¸c ®Þnh môc tiªu tõng thêi kú trªn c¬ së ®ã bè trÝ c¬ cÊu vèn ®Çu t­ mét c¸ch hîp lý, thu hót ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh, vïng theo môc tiªu ®Þnh h­íng tr¸nh t×nh tr¹ng tù ph¸t. ThiÕu sù qu¶n lý cña nhµ n­íc cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ å ¹t vµo mét sè ngµnh, mét sè vïng, nh­ ngµnh dÖt, ®å ch¬i ë khu vùc ven biÓn Trung Quèc. ë ViÖt Nam thêi gian qua còng cã t×nh tr¹ng ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ å ¹t vµo mét sè lÜnh vùc vµ s¶n xuÊt t¹m thêi v­ît qu¸ nhu cÇu hiÖn t¹i nh­: c¸c dù ¸n kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho thuª, thøc ¨n gia sóc, n­íc gi¶i kh¸t cã ga, s¶n phÈm ®iÖn tö gia dông, l¾p r¸p « t«. §iÒu nµy ®· g©y ra søc Ðp víi s¶n xuÊt trong n­íc vµ sù gi¶i thÓ cña mét sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nguyªn nh©n lµ chóng ta ch­a x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh thøc quy ho¹ch ®èi víi mét sè ngµnh chñ chèt, trong khi ®ã mét sè ngµnh tá ra cã søc hÊp dÉn ®èi víi nhiÒu nhµ ®Çu t­ th× gÇn nh­ ®· ®Õn giai ®o¹n b·o hoµ vÒ nhu cÇu ®Çu t­. Bªn c¹nh ®ã, cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ n­íc theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc nh­ hiÖn nay, ®Èy m¹nh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia nh­ ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n râ rµng trong bé m¸y hµnh chÝnh, tinh gi¶m theo h­íng gän nhÑ, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña bé m¸y nµy nh»m ng¨n chÆn tham nhòng, quan liªu, g©y phiÒn hµ cho c¸c nhµ ®Çu t­. 2. TiÕp tôc gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, lµnh m¹nh ho¸ m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«: Khi nhµ ®Çu t­ bá vèn ra kinh doanh th× æn ®Þnh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu, ®Æc biÖt lµ víi nh÷ng nÒn kinh tÕ míi chuyÓn ®æi nh­ ViÖt Nam vµ Trung Quèc. ChÝnh trÞ cã æn ®Þnh th× ®êi sèng kinh tÕ x· héi trong n­íc míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m võa qua, n­íc ta d­íi sù l·nh ®¹o thèng nhÊt vµ xuyªn suèt cña mét §¶ng vÉn ®­îc d­ luËn thÕ giíi ®¸nh gÝa cao vÒ sù æn ®Þnh cña m«i tr­êng chÝnh trÞ. Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi gÇn ®©y cã nhiÒu biÕn ®éng, cuéc chiÕn cña Mü víi nh÷ng n­íc chøa chÊp khñng bè vÉn ch­a ®Õn håi kÕt th× sù æn ®Þnh chÝnh trÞ cña n­íc ta lµ mét lîi thÕ so s¸nh cÇn ®­îc t¨ng c­êng. Sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ theo h­íng tÝch cùc còng lµ tiÒn ®Ò cho viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña FDI. M«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« tèt cho ®Çu t­ bao hµm sù lµnh m¹nh vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ nguyªn vËt liÖu, vÒ gi¸ trÞ ®ång tiÒn vµ tØ gi¸ hèi ®o¸i, vÒ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng, thÞ tr­êng vèn , c¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý nÒn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng néi dung chÝnh cña t¹o lËp vµ æn ®Þnh m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« lµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. ViÖc sö dông hÖ thèng c«ng cô nµy ë n­íc ta cho ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu ®iÓm ph¶i söa ®æi bæ sung vµ hoµn chØnh. Muèn vËy, chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh quan ®iÓm râ rµng vÒ hiÓm ho¹ l¹m ph¸t vµ biÖn ph¸p kiÒm chÕ nã. Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nh­: chªnh lÖch thu nhËp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ cßn chËm ch¹p, sù nghÌo nµn, xuèng cÊp cña tµi nguyªn..®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ thiÕt lËp mét hÖ thèng thÞ tr­êng ®ång bé. Muèn vËy, ph¶i kiªn tr× ®æi míi, thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, thùc hiÖn c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thùc sù ph¸t triÓn, cã hÖ thèng thÞ tr­êng ®ång bé, mét m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh sÏ lµ mét nh©n tè tÝch cùc ®èi víi viÖc t¹o dùng m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn t¹i ViÖt Nam, gãp phÇn thu hót nhiÒu h¬n vèn FDI tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn. 3. T¨ng c­êng søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­: 3.1. Chó träng c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ “mÒm” Søc hót cña mçi quèc gia vÒ lÜnh vùc ®Çu t­ tr­íc hÕt thÓ hiÖn ë hÖ thèng luËt ph¸p cã liªn quan ®Õn ®Çu t­ cña n­íc ®ã. C¸c nhµ ®Çu t­ khi ®Çu t­ vµo mét n­íc sÏ quan t©m tíi c¸c vÊn ®Ò: tØ lÖ gãp vèn ra sao, vÊn ®Ò thuª ®Êt, tuyÓn dông lao ®éng, xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm, m¸y mãc, thuÕ...TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®Òu ®­îc quy ®Þnh cô thÓ b»ng c¸c v¨n b¶n luËt vµ d­íi luËt. Do vËy, nÕu kh«ng cã nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn râ rµng th× nhµ ®Çu t­ sÏ kh«ng biÕt ®­îc ý ®Þnh cña n­íc chñ nhµ nh­ thÕ nµo còng nh­ m×nh nªn tiÕn hµnh ®Çu t­ ra sao. VËy ®Ó cã mét m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, râ rµng, cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu , x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ theo h­íng: -ThiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ¸p dông cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh»m t¹o lËp m«i tr­êng æn ®Þnh, b×nh ®¼ng cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh, ®ång thêi ¸p dông mét sè quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ®Çu t­ vµ ­u ®·i phï hîp víi tõng ®èi t­îng , lÜnh vùc trong tõng thêi kú. -§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc FDI ®Ó khai th¸c thªm c¸c kªnh thu hót ®Çu t­ míi, nghiªn cøu vµ thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¸c h×nh thøc ®Çu t­ nh­ c«ng ty hîp danh, c«ng ty qu¶n lý vèn, cho phÐp nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mua, nhËn kho¸n kinh doanh, qu¶n lý, thuª c¸c doanh nghiÖp trong n­íc; nghiªn cøu m« h×nh kinh tÕ më. -Më réng lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi phï hîp víi cam kÕt trong qu¸ tr×nh chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tõng b­íc më cöa thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n cho ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­  ë n­íc ngoµi vµ c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tham gia ®Çu t­ ë ViÖt Nam; x©y dùng c¬ chÕ ®Ó doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc x©y dùng, kinh doanh nhµ ë vµ x©y dùng; x©y dùng kinh doanh ph¸t triÓn khu ®« thÞ míi, khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong lÜnh vùc dÞch vô khoa häc, c«ng nghÖ dÞch vô th«ng tin, chuyÓn giao c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, tõng b­íc më réng kh¶ n¨ng hîp t¸c ®Çu t­ trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch. -TiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn ®æi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi sang ho¹t ®éng theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp nµy tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nghiªn cøu söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ thêi h¹n ®µm ph¸n dù ¸n BOT vµ quy t¾c, thÈm quyÒn chØ ®Þnh nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµm dù ¸n BOT trong mét sè tr­êng hîp cÇn thiÕt. -Cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc cho phÐp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo dÞch vô nhËp khÈu, dÞch vô ph©n phèi trong n­íc, thu hÑp danh môc hµng ho¸ kh«ng thuéc ®èi t­îng doanh nghiÖp ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mua ®Ó më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. -Thùc hiÖn ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­: TiÕp tôc c¶i t¹o hÖ thèng thuÕ cho phï hîp t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc vµ cam kÕt quèc tÕ theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸ c¸c s½c thuÕ, tõng b­íc ¸p dông hÖ thèng thuÕ chung cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. X©y dùng chÝnh s¸ch thuÕ khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo s¶n xuÊt phô tïng, linh kiÖn, n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm, cho phÐp c¸c dù ¸n s¶n xuÊt nguyªn liÖu phô trî phôc vô hµng xuÊt khÈu ®­îc h­ëng ­u ®·i t­¬ng tù nh­ c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. B¶o hé cã thêi h¹n hîp lý vµ hiÖu qu¶ ®èi víi mét sè s¶n phÈm quan träng. 3.2. Chó träng c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ “cøng”: C¬ së h¹ tÇng lµ mét nh©n tè hÕt søc quan träng khi nhµ ®Çu t­ quyÕt ®Þnh bá vèn cña m×nh ra , bëi nã cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ thùc hiÖn dù ¸n. Thµnh c«ng cña Trung Quèc ®· cho chóng ta thÊy ®iÒu nµy. Bëi vËy, viÖc cÇn thiÕt hiÖn nay lµ x©y dùng mét quy ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cô thÓ vµ hîp lý ®Ó cã thÓ tËn dông c¸c kho¶n vay ­u ®·i tõ c¸c nhµ tµi trî. §ång thêi, chÝnh phñ còng cÇn bè trÝ c¬ cÊu ng©n s¸ch hîp lý, dµnh nhiÒu h¬n cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc nµy th«ng qua c¸c h×nh thøc BOT, BT, BTO, vµ ®Æc biÖt dµnh nhiÒu ­u ®·i vÒ gi¸ c¶ nh­ dÞch vô ®iÖn n­íc, th«ng tin liªn l¹c vµ chi phÝ gi¶i phãng mÆt b»ng nhiÒu h¬n c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ kh¸c. 4. §a d¹ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t­: Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· cã quan ®iÓm chuyÓn sang thu hót FDI tõ T©y ¢u vµ Mü. §©y lµ quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n v× trong bèi c¶nh cuéc khñng ho¶ng khu vùc võa qua, quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc ®· gi¶m ®¸ng kÓ, ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Trong thêi gian tíi, ViÖt Nam cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia (TNCs). V× vËy, tr­íc tiªn cÇn khuyÕn khÝch TNCs ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ dÞch vô. §©y lµ nh÷ng thÕ m¹nh cña c¸c TNCs, ®Æc biÖt nh÷ng TNCs lín cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. B»ng c¸ch nµy, ViÖt Nam kh«ng chØ thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ mµ cßn nhËn ®­îc c«ng nghÖ chuyÓn giao trùc tiÕp tõ c«ng nghÖ nguån vµ tiÕp cËn nhanh chãng vµo m¹ng l­íi Marketing toµn cÇu cña c¸c hä. Trong khi ®ã, c¸c ®èi t¸c cã tiÒm n¨ng ®Çu t­ h¹n chÕ th­êng chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹c hËu qua c¸c chi nh¸nh TNCs, theo m« h×nh «§µn nh¹n bay» hoÆc c«ng nghÖ tr×nh ®é thÊp. V× vËy cÇn cã nhiÒu tæ chøc t­ vÊn chÊt l­îng cao, cã nh÷ng toµ ¸n gi¶i quyÕt tranh chÊp cã uy tÝn, hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ ph¸p luËt ViÖt Nam vµ thÕ giíi. 5. X©y dùng ®Þnh h­íng vµ quy ho¹ch tæng thÓ vÒ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi : MÆc dï nhu cÇu thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña chóng ta hiÖn nay lµ rÊt lín, nh­ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ chóng ta chÊp nhËn nã b»ng mäi gi¸. §Õn nay, chóng ta ch­a x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh thøc quy ho¹ch ph¸t triÓn víi mét sè ngµnh chñ chèt, trong khi ®ã mét sè ngµnh tá ra cã søc hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t­ th× nay ®· ®Õn giai ®o¹n b·o hoµ vÒ nhu cÇu ®Çu t­. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do cña t×nh tr¹ng ch÷ng l¹i vµ gi¶m thiÓu cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y. §Ó c¶i thiÖn nhanh chãng t×nh h×nh nµy, bªn c¹nh viÖc hoµn thiÖn vµ t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c v¨n b¶n ph¸p quy th× viÖc sím c«ng bè quy ho¹ch còng trë nªn rÊt cÊp b¸ch. Quy ho¹ch nµy, cè g¾ng ®¶m b¶o ®é chuÈn x¸c cao víi t×nh h×nh vµ yªu cÇu cña thùc tÕ. B¶n quy ho¹ch ph¶i trë thµnh bøc tranh tæng thÓ vÒ nhu cÇu thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña ViÖt Nam. Mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc lùa chän dù ¸n ®Çu t­. MÆt kh¸c, c«ng khai lµm c¨n cø cho c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng tÝnh to¸n, chñ ®éng trong kªu gäi vèn ®Çu t­ mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶, gi¶i to¶ ®­îc nh÷ng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu ®Çu t­ n­íc ngoµi theo ngµnh kinh tÕ, kü thuËt vµ vïng l·nh thæ nh­ võa qua. 6. N©ng cao tr×nh ®é ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn tr×nh ®é s¶n xuÊt vµ ®Õn viÖc nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­ c«ng nghÖ cao vµo trong n­íc hay kh«ng. Muèn thu hót ®­îc c«ng nghÖ cao th× trong n­íc ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n cã ®ñ ®iªï kiÖn ®Ó vËn hµnh nã. Bªn c¹nh viÖc chó träng ®µo t¹o trong n­íc, Trung Quèc cßn cã chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thu hót nh©n tµi vÒ Tæ quèc. Vµo cuèi thËp kû 70, Trung Quèc b¾t ®Çu cho phÐp sinh viªn du häc n­íc ngoµi víi mong muèn hä sÏ trë vÒ hç trî c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. H¬n 320.000 sinh viªn ®· ®­îc ®­a ra n­íc ngoµi trong ®ã cã gÇn mét nöa ®­îc ®­a sang Mü, nh­mg ®Õn gi÷a thËp kû 80, chØ cã kho¶ng 1/3 sè hä trë vÒ sau tèt nghiÖp. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, Trung Quèc ®· cã nhiªï biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó khuyÕn khÝch l­u häc sinh trë vÒ nh­: thµnh lËp trung t©m dÞch vô sinh viªn håi h­¬ng n¨m 1991, cö hµng lo¹t quan chøc sang Mü gÆp gì vµ phæ biÕn nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·I cña chÝnh phñ cho sinh viªn h¶i ngo¹i. Nhê nh÷ng nç lùc ®ã, trong 4 n¨m qua, tû lÖ häc sinh tèt nghiÖp vÒ n­íc ®· t¨ng 13 % mçi n¨m. H©ï hÕt c¸c thµnh phè cu¶ miÒn Nam ®Õn §¹i Liªn cña miÒn B¾c ®Òu cè g¾ng t¹o ra m«i tr­êng lµm viÖc tèt nhÊt cho ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ cao. C¸c khu c«ng nghÖ cao ®· ®­îc x©y dùng trong toµn quèc vµ ®èi t­îng ­u tiªn lµ nh÷ng l­u häc sinh vµ c¸c nhµ khoa häc n­íc ngoµi. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc cña ViÖt Nam ch­a cao nªn viÖc häc tËp c¸c kinh nghiÖm trªn cña Trung Quèc lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. 7. N©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt : Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao cã vai trß rÊt quan träng trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §Õn nay, Nhµ n­íc ta ®· phª duyÖt cho thµnh lËp 68 KCX, KCN. Nh­ vËy , so víi tiÒm lùc ®Çu t­, vµ dù b¸o ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ x©y dùng trong KCX, KCN, khu c«ng nghÖ cao th× sè l­îng c¸c KCX, KCN hiÖn cã cña ta ®ang ®¹t møc cao. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ theo ®óng nh÷ng ­u thÕ vèn cã cña KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao, gãp phÇn t¹o ra sù hÊp dÉn h¬n ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ nhµ ®Çu trong n­íc, tr­íc m¾t chóng ta cÇn cã sù tËp trung h¬n cho viÖc hoµn thµnh x©y dùng c¬ b¶n c¸c KCN, KCX ®· phª duyÖt ®Ó sím ®­a hÖ sè sö dông cao h¬n. Tuy nhiªn, sù ph¸t triÓn cña h×nh thøc nµy còng cÇn ph¶i tu©n theo quy ho¹ch tæng thÓ, phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam, quan t©m ®Õn chÊt l­îng h¬n sè l­îng vèn ®Çu t­. Chóng ta cÇn thËn träng trong viÖc phª duyÖt thµnh lËp KCX, KCN, khu c«ng nghÖ cao míi. S¾p tíi, nªn h×nh thµnh mét c¸ch c©n ®èi c¸c KCX, KCN víi quy m« kh¸c nhau, nhÊt lµ c¸c côm KCN, KCX quy m« võa vµ nhá phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n. 8. T¨ng c­êng héi nhËp, tham gia vµo c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi : Trong xu thÕ héi nhËp vµ hîp t¸c m¹nh mÏ nh­ hiÖn nay, mét quèc gia kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®¬n lÎ mét m×nh mµ ph¶i g¾n m×nh vµo mét khèi thèng nhÊt trong khu vùc vµ thÕ giíi. Trung Quèc vµ ViÖt Nam ®Òu n»m trong khu vùc Ch©u ¸, khu vùc t¨ng tr­ëng n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. Trung Quèc hiÖn nay ®ang trë thµnh mét hiÖn t­îng cña thÕ giíi, cã quan hÖ hîp t¸c víi h¬n 200 quèc gia vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi vµ gÇn ®©y ®· gia nhËp WTO. ViÖc Trung Quèc tham gia vµo chiÕu chî lín nhÊt thÕ giíi sÏ phÇn nµo gîi ý cho ViÖt Nam ®iÒu chØnh h­íng ®i thÝch hîp, chuÈn bÞ cho viÖc gia nhËp vµo WTO. Do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é, ViÖt Nam cÇn nç lùc ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ cña m×nh cho phï hîp, n©ng cao n¨ng lùc néi sinh cña ®Êt n­íc, ph¸t triÓn n¨ng lùc hÊp thô, chuyÓn ho¸ hiÖu qu¶n c¸c nguån vèn n­íc ngoµi trong ®ã cã ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh hîp lùc m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 9. N©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t­ : N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng ®Ó t¹o dùng chÝnh x¸c h×nh ¶nh mét ®Êt n­íc ViÖt Nam thùc sù muèn më réng quan hÖ víi bªn ngoµi. VÒ néi dung, ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ cÇn tËp trung vµo viÖc c¶i thiÖn, tuyªn truyÒn tèt h¬n m«i tr­êng vµ c¬ héi ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng cïng víi viÖc x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch kªu gäi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi còng cÇn x©y dùng c¸c dù ¸n cô thÓ vµ cã biÖn ph¸p bè trÝ c¸c ®èi t¸c, c¸n bé gi¶i ph¸p tµi chÝnh. MÆt kh¸c cÇn nghiªn cøu thµnh lËp c¸c tæ chøc t­ vÊn ®Çu t­ chuyªn ngµnh ë mét sè ®Þa ph­¬ng ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô triÓn khai dù ¸n dù ¸n khi ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ nh­ dÞch vô vÒ ®Êt ®ai, dÞch vô qu¶n lý x©y dùng...t¹o thuËn lîi cho c¸c chñ ®Çu t­ 100% vèn. KÕt luËn MÆc dï cßn cã mét sè h¹n chÕ, nh÷ng thµnh c«ng cña Trung Quèc trong thu hót FDI lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Cho ®Õn nay, mét sè môc tiªu lín mµ ChÝnh phñ Trung Quèc ®Æt ra khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vÒ c¬ b¶n ®Òu ®¹t ®­îc. Trong ®iÒu kiÖn thiÕu c¸c nguån vèn trong n­íc, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gióp Trung Quèc “®¶m b¶o sù ph¸t triÓn ®i lªn bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n; thóc ®Èy c¶i c¸ch kinh tÕ vµ chuyÓn sang ho¹t ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng; ®ãng vai trß quan träng trong hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ”. Mét sè yÕu tè c¬ b¶n, ®¶m b¶o sù thµnh c«ng trong thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña Trung Quèc cã thÓ tãm t¾t l¹i lµ : Thø nhÊt, ®ã lµ chiÕn l­îc më cöa, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ theo vïng l·nh thæ tu©n theo quy ho¹ch ­u tiªn. VÒ mÆt nµy, Trung Quèc ®· rÊt thµnh c«ng vµ còng kh«ng ®Ó xÈy ra t×nh tr¹ng tËp trung c¸c dù ¸n ®Õn møc th¸i qu¸ nh­ tr­êng hîp cña Th¸i Lan. Thø hai, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c nguån huy ®éng vèn, kÕt hîp cã hiÖu qu¶ viÖc sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi c¸c nguån vèn tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc. T×m kiÕm c¸c nguån tÝn dông tõ bªn ngoµi víi c¸c ®iÒu kiÖn vay cã lîi nhÊt vµ sö dông mét phÇn ®¸ng kÓ vèn vay nµy vµo c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Thø ba, cã chÝnh s¸ch tháa ®¸ng ®Ó më réng viÖc thu hót ng­êi Hoa vµ Hoa kiÒu ®Çu t­ vÒ n­íc. Më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng, t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi, sö dông c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña tõng thêi kú, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­. Qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng chÝnh s¸ch thu hót FDI cña Trung Quèc, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña viÖc thu hót FDI phô thuéc rÊt lín vµo vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Qu¶n lý vµ thu hót kh«ng ®­îc t¸ch rêi nhau mµ ph¶i bæ sung cho nhau th× míi triÖt ®Ó tËn dông ®­îc nh÷ng mÆt tÝch cùc cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c h¹i cña nã. Bªn c¹nh ®ã, kinh nghiÖm cña Trung Quèc chØ ra r»ng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tù b¶n th©n nã kh«ng thÓ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ mong muèn cña nhµ ®Çu t­ nÕu kh«ng cã c¸c ®iÒu kiÖn thÝch øng cña n­íc nhËn ®Çu t­. Vµ l­îng vèn nµy ch¶y vµo nhiÒu hay Ýt còng kh«ng phô thuéc ý muèn cña n­íc chñ nhµ. VÒ h×nh thøc, ta cã c¶m gi¸c nh­ n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ hÇu nh­ ë thÕ thô ®éng tr­íc c¸c dßng chÈy cña vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Nh­ng b¶n chÊt cña vÊn ®Ò l¹i kh«ng ph¶i vËy, n­íc nhËn ®Çu t­ chÝnh lµ ng­êi chñ ®éng trong viÖc kªu gäi, hÊp dÉn ®Çu t­. Khi mét n­íc cã nhu cÇu tiÕp nhËn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nÕu cã c¸c ®iÒu kiÖn, c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®¹t hiÖu qu¶ cao th× ®ã sÏ lµ ®Þa bµn cã søc hót m¹nh- cã khi lµm ®æi h­íng c¶ dßng ch¶y ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. NhËn thøc ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm nµy rÊt cÇn thiÕt ®èi víi viÖc thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi. tµi liÖu tham kh¶o I. Tµi liÖu b»ng tiÕng ViÖt: Trung Quèc 20 n¨m c¶i c¸ch më cöa, c¶i c¸ch chÕ ®é së h÷u-TÒ QuÕ Tr©n-NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2001. Trung Quèc nh×n l¹i mét chÆng ®­êng ph¸t triÓn-Jun Ma- NXB trÎ TP Hå ChÝ Minh; Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn; Trung t©m kinh tÕ Ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng 2002. PhÐp l¹ Trung Quèc-ChiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ c¶i c¸ch kinh tÕ- Justin Yifu Lin- Fang Cai- Zhou li- NXB TP Hå ChÝ Minh- Trung t©m kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng; Thêi B¸o kinh tÕ Sµi Gßn 1998. VÒ c¶i c¸ch më cöa Trung Quèc- Lý ThiÕt ¸nh, NXB KHXH Hµ Néi 2002. Trung Quèc 2020-Ng©n hµng thÕ giíi- NXB KHXH Hµ Néi 2001. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë Trung Quèc- Ph¹m Th¸i Quèc- LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ häc, NXB Hµ Néi, 1999. Niªn gi¸m thèng kª Trung Quèc 2001, 2002. ViÖc thµnh lËp c¸c ®Æc khu kinh tÕ ë Trung Quèc- NguyÔn Minh H»ng, t¹p chÝ nghiªn cøu Trung Quèc, sè 5/1996. T¹p chÝ “Nghiªn cøu Trung Quèc” c¸c n¨m 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002. B¶n tin Trung Quèc c¸c sè n¨m 2000, 2001, 2002. Gi¸o tr×nh “§Çu t­ n­íc ngoµi”- Chñ biªn: PTS. Vò ChÝ Léc, vµ bµi gi¶ng m«n häc -Tr­êng ®¹i häc Ngo¹i th­¬ng. Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ ®Çu t­” ( Chñ biªn: PGS.PTS. NguyÔn Ngäc Mai)- tr­êng §H KTQD. S¸ch “§Çu t­ n­íc ngoµi vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë ViÖt Nam”-PTS. Vò Tr­êng S¬n-NXB Thèng kª. Nh÷ng néi dung kinh tÕ tµi chÝnh cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam-PTS. Ph¹m §µo Duyªn- NXB Tµi ChÝnh th¸ng 9/1999. Thùc tr¹ng vµ nh÷ng vÊn ®Ò vËn dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi-Vò TuÊn Anh-T­ liÖu ViÖn Kinh tÕ häc, Hµ Néi 1997. Vèn n­íc ngoµi vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam-Lª V¨n Ch©u- NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995. C«ng nghiÖp ho¸ vµ ChiÕn l­îc t¨ng tr­ëng dùa trªn xuÊt khÈu-NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1997. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ khu vùc, nguyªn nh©n vµ t¸c ®éng- NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1999. C¶i c¸ch kinh tÕ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn-NXB Khoa häc x· héi, Hµ Néi, 1994. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, NXB ChÝnh trÞ quèc gia , Hµ Néi, 1996. C¸c b¸o: §Çu t­, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, Lao §éng (2001-2002). C¸c b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam n¨m 1999, 2000, 2001, 2002 cña Vô Qu¶n lý dù ¸n vµ Vô ®Çu t­ n­íc ngoµi, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 23. “T×nh h×nh kinh tÕ x· héi n¨m 2001” , B¸o c¸o cña Tæng côc thèng kª. II. Tµi liÖu b»ng tiÕng Anh: Growth triangles: Conceptual and operational considerations. Growth triangles in Asia-Tang and Thant- Oxford University Press 1994. Economic Globalization, Crisis and Emergence of Chinese Communities in South East Asia- Wai- Cheng Yeung, Henry (2000), London. Ethnic Chinese Network and international investment evidence from inward FDI in China - Ting, Gao(2000)-Deparment of Economics, University of Misouri. FDI in China: an Asian perspective- Yasheng, Huang (1998)-Singapore. Investment Guide in Zhuhai-China Zhuhai Administration and service center of Foreign investment, 1997. Multinational and Expatriate FDI: A comparative analysis of the China and Indian experience- Guha, Ashok & Ray, Amit S. (2000), New Delhi. Taiwan Statistical Data Book 2001. China Statistical Yearbook 2001, 2002. UNCTAD World Investment Report 2001, 2002. Econosystem 23/2/2001. Taipei Times 12/1/1999. China Daily 23/3/2002. Data released by US Bureau of Economic Analysis, US Dept of Commerce. ._.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docluan van.doc
  • docmuc luc.doc
  • docphu luc.doc
  • docviet tat.doc