Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào KCN,KCX tại Việt Nam. Thực trạng và giải pháp

Ch­¬ng II: thùc tr¹ng thu hót Fdi vµo khu c«ng nghiÖP - khu chÕ xuÊt t¹i viÖt nam i. quy chÕ vµ c¬ chÕ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót fdi vµo KCN- KCX t¹i viÖt nam trong thêi gian qua Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn KCN-KCX ë ViÖt Nam Sau khi më cöa nÒn kinh tÕ, n¨m 1987 ViÖt Nam ®· ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi - ®©y lµ tiÒn ®Ò ph¸p lý cho sù ra ®êi m« h×nh KCN, KCX ë n­íc ta. Ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1991, Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ ChÝnh phñ) ®· ban hµnh Quy chÕ KCX kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 322/H§BT. Quy chÕ KCX quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña KCX, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tiÔn, ®Ó t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc ph¸t triÓn lËp doanh nghiÖp chÕ xuÊt vÒ tµi chÝnh, ®Êt ®ai, x©y dùng, lao ®éng, xuÊt nhËp khÈu, ngo¹i hèi vµ qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCX. Sau ®ã, Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ (nay lµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) ®· ban hµnh Th«ng t­ sè 1126/ HT§T-PC ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 1992 h­íng dÉn thi hµnh Quy chÕ KCX. T¹i v¨n b¶n nµy, Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ quy ®Þnh ®iÒu kiÖn, thñ tôc thµnh lËp KCX vµ quy ®Þnh quy tr×nh vµ néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ vµo KCX vµ ®Çu t­ ®· uû quyÒn Ban qu¶n lý cÊp phÐp ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµ h­íng dÉn mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thuª l¹i ®Êt, thuª nhµ x­ëng, tuyÓn dông lao ®éng, th«ng tin liªn l¹c, xuÊt nhËp c¶nh vµ ra vµo KCX…§Ó qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ KCX, Ban qu¶n lý KCN ®­îc thµnh lËp t¹i tØnh, thµnh phè. C¸c Bé, c¬ quan liªn quan ®Õn qu¶n lý ho¹t ®éng KCX cö ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn lµm viÖc trùc tiÕp t¹i KCX. Tuú theo t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong KCX, c¸c c¬ quan chuyªn ngµnh nh­ H¶i quan, ng©n hµng…®­îc thµnh lËp t¹i tõng KCX. N¨m 1992, m« h×nh KCX ®· ®­îc quy ®Þnh trong LuËt söa ®æi bæ sung mét mét sè ®iÒu LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Sau gÇn 3 n¨m thùc hiÖn, m« h×nh KCX víi sù h¹n chÕ lµ kh«ng ®­îc tiªu thô s¶n phÈm t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa hoÆc cã thÓ tiªu thô mét phÇn s¶n phÈm t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa th× ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®· kh«ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Bëi vËy, nh»m kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña KCX, Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn m« h×nh KCN. Ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 1994, ChÝnh phñ ®· ban hµnh quy chÕ KCN kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 192/CP. TiÕp theo ®ã nh»m chuyÓn ®æi nh÷ng KCX ®· ®­îc thµnh lËp thµnh KCN, Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ ®· ban hµnh Th«ng t­ sè 2374/UB-KCX ngµy 20/10/1995 h­íng dÉn viÖc chuyÓn ®æi KCX thµnh KCN vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan. C¸c Bé, ngµy còng ®· ban hµnh mét lo¹t c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn liªn quan ®Õn KCN, KCX, KCNC nh­ ®Êt ®ai, th­¬ng m¹i, tµi chÝnh, h¶i quan.. . LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996 ®· quy ®Þnh m« h×nh KCN vµ m« h×nh KCX. C¨n cø vµo ®ã vµ c¸c luËt, nghÞ ®Þnh liªn quan kh¸c, ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 1997, ChÝnh phñ ®· ban hµnh Quy chÕ KCN, KCX, KCNC kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 36/CP. Quy chÕ KCN, KCX, KCNC lµ sù kÕ thõa chän läc Quy chÕ KCN vµ Quy chÕ KCX vµ bæ sung nh÷ng bÊt cËp cña hai quy chÕ trªn. §Õn nay, ®©y lµ v¨n b¶n ®iÒu chØnh chung vÒ KCN, KCX. Theo Quy chÕ nµy quy ®Þnh ChÝnh phñ hoÆc Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp KCN, KCX, KCNC. Quy chÕ còng quy ®Þnh ®èi t­îng ®Çu t­ vµo KCN, KCX, quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp KCN còng nh­ doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng, c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lao ®éng, qu¶n lý tµi chÝnh, tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX. §ång thêi quy chÕ KCN, KCX, KCNC còng cã nh÷ng quy ®Þnh ¸p dông riªng cho doanh nghiÖp chÕ xuÊt vµ KCNC, viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp chÕ xuÊt hay doanh nghiÖp KCN linh ho¹t h¬n v× Quy chÕ quy ®Þnh trong KCN cã thÓ cã doanh nghiÖp chÕ xuÊt. C¸c ­u ®·i ®èi víi doanh nghiÖp ë møc cao h¬n so víi quy ®Þnh tr­íc ®ã. MÆt kh¸c, Quy chÕ quy ®Þnh cô thÓ chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c¸c Bé ngµnh liªn quan, Uû ban Nh©n d©n cÊp tØnh vµ Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh ®­îc c¸c Bé, ngµnh liªn quan uû quyÒn thùc hiÖn mét sè chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc nh­ cÊp phÐp ®Çu t­, xÐt duyÖt kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu, thÈm ®Þnh thiÕt kÕ kü thuËt c«ng tr×nh…Sau khi Quy chÕ KCN, KCX, KCNC cã hiÖu lùc, thùc hiÖn chØ thÞ sè 264/TTg ngµy 24/4/1996 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®· lÇn l­ît ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ KCN, KCX, KCNC: Bé X©y dùng ®· ban hµnh th«ng t­ 04/BXD/CSXD ngµy 14/8/1997 h­íng dÉn lËp, xÐt duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt, qu¶n lý x©y dùng theo quy ho¹ch vµ thÈm ®Þnh thiÕt kÕ kü thuËt c«ng tr×nh thuéc dù ¸n ®Çu t­ vµo KCN, KCX, KCNC. Bé Th­¬ng m¹i lÇn l­ît quyÕt ®Þnh uû quyÒn cho c¸c Ban qu¶n lý KCN ®­îc xÐt duyÖt kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ qu¶n lý ho¹t ®éng thu¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp KCN, doanh nghiÖp chÕ xuÊt. Bé Tµi chÝnh ban hµnh th«ng t­ (sè 27/TS/CSTC ngµy 25/5/1996) h­íng dÉn chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ Ban qu¶n lý vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ thuÕ, tµi chÝnh chung cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Bé Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (sè 1100/TT-MTg ngµy 20/8/1997), h­íng dÉn vÒ x¸c ®Þnh vµ c«ng nhËn doanh nghiÖp c«ng nghÖ cao. Bé C«ng nghiÖp h­íng dÉn vÒ danh môc ngµnh nghÒ khuyÕn khÝch ®Çu t­, h¹n chÕ ®Çu t­ hoÆc cÊm ®Çu t­ vµo KCN, KCNC (sè 08/TT/KH§T ngµy 29/7/1997). Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®· ban hµnh v¨n b¶n huíng dÉn ®iÒu kiÖn thµnh lËp KCN, ban hµnh ®iÒu lÖ KCN mÉu, c¸c quyÕt ®Þnh uû quyÒn cÊp phÐp ®Çu t­ cho c¸c Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh. Bé Lao ®éng, th­¬ng binh vµ x· héi quyÕt ®Þnh uû quyÒn cho Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh mét sè nhiÖm vô vÒ qu¶n lý lao ®éng. Tæng côc H¶i quan ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 36/CP (sè 162/TCHQ/TT ngµy 14/7/1997), h­íng dÉn lËp tê khai h¶i quan cho doanh nghiÖp chÕ xuÊt (sè 2935/GSQL-VC ngµy 30/8/1997). Tæng côc §Þa chÝnh ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ vÊn ®Ò thuª ®Êt, thuª l¹i ®Êt trong KCN, KCX... Ngoµi ra c¸c bé ngµnh kh¸c còng ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n liªn quan ®Ó h­íng dÉn c¸c ho¹t ®éng cña KCX, KCN nh­ h­íng dÉn vÒ gi¸ tiªu thô n­íc ®èi víi KCN cña Ban vËt gi¸ ChÝnh phñ, kiÓm ®Þnh thùc vËt t¹i KCX cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, vÉn ®Ò xö lý chÊt th¶i r¾n trong KCN, c«ng t¸c tæ chøc vµ tiÒn l­¬ng cña Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh. Nh­ vËy, chØ trong vßng h¬n 10 n¨m qua, ViÖt Nam chóng ta ®· dÇn hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX. C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ph¸t triÓn KCN, KCX th­êng xuyªn ®­îc söa ®æi, bæ sung, thay thÕ nh»m ®¸p øng nhu cÇu thùc tÕ theo h­íng kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm bÊt cËp, th¸o gì khã kh¨n vµ t¹o thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­. 2. Mét sè chÝnh s¸ch ­u ®·i cña Nhµ n­íc ViÖt Nam ®èi víi c¸c dù ¸n FDI vµo KCN- KCX §Õn nay chóng ta ®· cã mét hµnh lang ph¸p lý kh¸ ®Çy ®ñ vµ râ rµng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c KCN- KCX theo ®óng qui ho¹ch, ®¶m bµo c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho viÖc triÓn khai thu hót ®Çu t­. Tuy nhiªn ®Ó tiÕn hµnh lÊp ®Çy c¸c khu, cÇn thiÕt ph¶i t¹o ra mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn, t¹o ra c¬ së ph¸p lý vÒ tµi chÝnh, ®Êt ®ai, ngo¹i hèi, vÒ c¬ chÕ qu¶n lý lao ®éng, thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp...th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i tµi chÝnh ®Æc biÖt vµ c¸c c¬ chÕ qu¶n lý th«ng tho¸ng vµ ®ång bé. C¸c chÝnh s¸ch nµy ®­îc cô thÓ ho¸ qua mét lo¹t c¸c v¨n b¶n cña ChÝnh phñ. Ngµy 9/6/2000 ChÝnh phñ ®· th«ng qua luËt söa ®æi vµ bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ban hµnh cïng nghÞ ®Þnh 24 CP ngµy 30/7/2000 qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi nh÷ng qui ®Þnh th«ng tho¸ng h¬n c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ t¹o thuËn lîi h¬n vÒ mÆt ph¸p lý cho qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh trong khu c«ng nghiÖp; NghÞ ®Þnh 36/CP cïng víi nh÷ng nghÞ ®Þnh, th«ng t­, v¨n b¶n kh¸c nh»m më réng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng x©y dùng, h×nh thµnh vµ qu¶n lý vµ ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX, KCNC kÌm víi c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch khi ®Çu t­ vµo c¸c khu nµy. Ngay trong ®iÒu 1 qui chÕ KCN- KCX ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh 36/CP nªu râ “ChÝnh phñ ViÖt Nam khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n n­íc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghÖ cao (gäi chung vµ t¾t lµ KCN, trõ tr­êng hîp cã quy ®Þnh riªng cho tõng lo¹i khu) trªn c¬ së Quy chÕ nµy vµ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam ’’. 2. 1. Nh÷ng ­u ®·i vÒ tµi chÝnh VÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, ngoµi nh÷ng ­u ®·i th«ng th­êng nh­ dù ¸n cïng lo¹i ®Çu t­ ngoµi KCN, dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ­u ®·i suèt thêi h¹n ho¹t ®éng cña dù ¸n, thêi gian miÔn, gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp dµi h¬n. C¸c møc thuÕ, thêi gian miÔn gi¶m ®èi víi thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi KCN, KCX ®­îc söa ®æi ®iÒu chØnh ngµy cµng ­u ®·i h¬n. Sau ®©y lµ b¶ng tãm t¾t nh÷ng ­u ®·i khi ®Çu t­ vµo khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ¸p dông theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ¸p dông theo qui chÕ khu chÕ xuÊt –khu c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (TNDN ) - Nép thuÕ TNDN 25% lîi nhuËn thu ®­îc ®èi víi c¸c dù ¸n th«ng th­êng vµ kh«ng ®­îc miÔn gi¶m vµ hoµn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp - §èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt: Nép thuÕ 20% trong vßng 10 n¨m vµ miÔn thuÕ TNDN trong vßng 01 n¨m kÓ tõ n¨m b¾t ®Çu kinh doanh cã lîi nhuËn, gi¶m 50% thuÕ TNDN trong thêi gian tèi 02 n¨m tiÕp theo, hoµn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ 50% - §èi víi c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­: nép møc thuÕ 15% trong vßng 12 n¨m, miÔn thuÕ TNDN trong vßng 02 n¨m kÓ tõ khi kinh doanh cã l·i vµ gi¶m 50% trong 03 n¨m tiÕp theo, møc hoµn thuÕ lµ 75% - §èi víi tr­êng hîp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo cac ®Þa bµn kinh tÕ –x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n møc thuÕ TNDN lµ 10% trong vßng 15 n¨m kÓ tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, miÔn thuÕ thu nhËp trong vßng 4 n¨m kÓ tõ khi kinh doanh cã l·i vµ gi¶m 50% trong vßng 4 n¨m tiÕp theo, møc hoµn thuÕ lµ 100% ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi - 3% ®Õn 7% sè tiÒn chuyÓn ra n­íc ngoµi ThuÕ TNDN - Kh«ng ¸p dông møc thuÕ 25% ®èi víi c¸c dù ¸n nµy - §èi víi doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc dÞch vô: møc thuÕ vµ gi¶m thuÕ TNDN gièng tr­êng hîp ®èi víi c¸c dù ¸n s¶n xuÊt ®Çu t­ ngoµi KCN, KCX - §èi víi c¸c dù ¸n dÞch vô trong khu chÕ xuÊt vµ c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp xuÊt khÈu trªn 50%: Møc thuÕ vµ gi¶m thuÕ trong nh­ tr­êng hîp ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­ nãi chung - §èi víi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng KCN, KCX,KCNC, doanh nghiÖp KCX: møc thuÕ vµ gi¶m thuÕ nh­ tr­êng hîp ®Çu t­ vµo danh môc ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ vµo c¸c ®Þa bµn kinh tÕ – x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n Thêi gian ¸p dông thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¸c dù ¸n KCN, KCX trong suèt thêi h¹n thùc hiÖn dù ¸n. ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi - ¸p dông chung lµ 3% sè tiÒn chuyÓn ra n­íc ngoµi VÒ th­¬ng m¹i, theo quy ®Þnh cña Quy chÕ KCX, Quy chÕ KCN vµ sau nµy lµ Quy chÕ KCN, KCX, KCNC, quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ gi÷a doanh nghiÖp chÕ xuÊt lµ quan hÖ xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ do nhu cÇu sö dông nguyªn liÖu, phô liÖu, c¸c nhu yÕu phÈm trong néi ®Þa, nhu cÇu xö lý c¸c phÕ liÖu, phÕ th¶i cßn gi¸ trÞ th­¬ng m¹i còng nh­ nhu cÇu néi ®Þa sö dông c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp chÕ xuÊt, doanh nghiÖp chÕ xuÊt ®­îc mua c¸c hµng ho¸ cÇn thiÕt t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa, ®­îc b¸n c¸c s¶n phÈm mµ trong n­íc cã nhu cÇu vµ c¸c phÕ liÖu, phÕ th¶i cßn gi¸ trÞ th­¬ng m¹i víi thñ tôc ®¬n gi¶n thuËn lîi. 2. 2. ­u ®·i vÒ thñ tôc hµnh chÝnh vµ c¬ chÕ qu¶n lý LuËt söa ®æi ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 2000 võa qua qui ®Þnh gi¶m thêi gian cÊp giÊy phÐp ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Theo ®ã, thêi gian ®èi víi viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo KCN, KCX ®¹t yªu cÇu vÒ tû lÖ xuÊt khÈu cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ th× thuéc diÖn ®¨ng kÝ cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ thêi gian cÊp giÊy phÐp gi¶m xuèng cßn 15 ngµy, so víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cïng lo¹i ngoµi khu lµ 30 ngµy. C¸c doanh nghiÖp KCN ®­îc h­ëng chÕ ®é qu¶n lý dÞch vô “mét cöa, t¹i chç” ®¬n gi¶n gän nhÑ vÒ thñ tôc. Theo ®ã, Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh ®­îc c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh uû quyÒn thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n­íc. Tr­íc ®©y, c¸c Bé, ngµnh cö ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn tham gia Ban qu¶n lý KCN, sau ®ã ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh c¸c Bé, ngµnh uû quyÒn cho Ban qu¶n lý KCN thùc hiÖn mét sè chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc. ViÖc uû quyÒn còng ®­îc thùc hiÖn tõng b­íc, ®Çu tiªn lµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ uû quyÒn cÊp giÊy phÐp ®Çu t­, Bé Th­¬ng m¹i uû quyÒn qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Sau ®ã, c¸c Bé nh­ Bé Lao ®éng-Th­¬ng binh vµ X· héi uû quyÒn qu¶n lý lao ®éng, cÊp giÊy phÐp cho ng­êi lao ®éng n­íc ngoµi, Bé Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng ban hµnh v¨n b¶n qui ®Þnh danh môc nghµnh nghÒ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ ­u tiªn ®Çu t­ vµo khu c«ng nghÖ cao vµ phèi hîp víi bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ kÜ thuËt ban hµnh c¸c v¨n b¶n qui ®Þnh vÒ nhËp khÈu thiÕt bÞ ®· qua sö dông, phßng Th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam uû quyÒn qu¶n lý cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt xø, Bé X©y dùng h­íng dÉn qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng trong KCN- KCX. C¸c Bé, c¸c nghµnh còng cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng thuËn lîi ®Ó Ban qu¶n lý KCN thùc hiÖn vµ cã nhiÖm vô h­íng dÉn tËp huÊn, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn uû quyÒn. §èi víi mét sè c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc thuéc diÖn qu¶n lý theo chuyªn ngµnh nh­ h¶i quan, thuÕ, c«ng an c¸c c¬ quan nµy ®Òu ®Æt ®¹i diÖn cã ®ñ thÈm quyÒn t¹i c¸c KCN, KCX. GÇn ®©y, KCN T©n T¹o ®· më ®iÓm th«ng quan néi ®Þa, ®­a vµo ho¹t ®éng kho ngo¹i quan, ngoµi ra c¸c c¬ quan nh­ ng©n hµng më chi nh¸nh t¹i c¸c KCX T©n ThuËn … Víi nh÷ng quy ®Þnh nh­ vËy, Ban qu¶n lý cã ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc nhanh chãng h¬n vµ ®· ph¸t huy ®uîc tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi gi¶m bít ®­îc tÖ quan liªu, phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp, còng nh­ gi¶m bít thêi gian, chi phÝ ®i l¹i vµ chi phÝ trong viÖc lµm nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh. 2. 3. Mét sè ­u ®·i kh¸c VÒ ®Êt ®ai, theo Quy chÕ KCX vµ Quy chÕ KCN, doanh nghiÖp trong KCN, KCX thuª l¹i ®Êt cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng trªn c¬ së hîp ®ång ký kÕt gi÷a c¸c bªn. Sau ®ã, Quy chÕ KCN, KCX, KCNC vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®· quy ®Þnh doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, ®­îc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï, gi¶i to¶ còng ®­îc söa ®æi, bæ sung theo h­íng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ ch¼ng h¹n nh­ thay viÖc c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i tù tho¶ thuËn víi ng­êi sö dông ®Êt b»ng viÖc quy ®Þnh Uû ban Nh©n d©n tØnh chÞu tr¸ch nhiÖm ®Òn bï, gi¶i to¶ vµ cã quy ®Þnh khung gi¸ cho ®Õn bï gi¶i to¶, gi¶m tiÒn thuª ®Êt ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo KCN, KCX. VÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, Nhµ n­íc ViÖt Nam còng tõng b­íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp. Nhµ n­íc ®· tõng b­íc ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng vµ hoµn vèn cho nh÷ng doanh nghiÖp ®· ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo KCN, KCX. §ång thêi cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nhµ ®Çu t­ øng tr­íc tiÒn vèn ®Çu t­ cã së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo sau ®ã ®­îc Nhµ n­íc hoµn tr¶. Nhµ n­íc ®a d¹ng c¸c h×nh thøc ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, ngoµi h×nh thøc Nhµ n­íc trùc tiÕp tiÕn hµnh x©y dùng, cßn cã h×nh thøc liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi, hoÆc kªu gäi c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi cïng tham gia x©y dùng. Víi c¸ch thøc nµy, chóng ta cã thÓ l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­, ®ång thêi cïng chia sÎ rñi ro, tr¸ch nhiÖm, buéc hä tÝch cùc tham gia tæ chøc vËn ®éng, l«i kÐo c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c cßn bì ngì tr­íc thÞ tr­êng ViÖt Nam ®Õn thuª c¬ së h¹ tÇng. Tãm l¹i, ®Ó ph¸t triÓn vµ thu hót KCN, KCX, Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ban hµnh vµ thùc hiÖn mét lo¹t chÝnh s¸ch cÇn thiÕt. C¸c chÝnh s¸ch nµy ®· c¶i thiÖn ®¸ng kÓ m«i tr­êng ®Çu t­ cña n­íc ta, ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ ®¸nh gi¸ cao vµ ®· thùc sù ph¸t huy t¸c dông trong thêi gian qua. Trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn ®æi theo kinh tÕ thÞ tr­êng vµ hoµ nhËp vµo xu thÕ héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, c¸c chÝnh s¸ch nµy cÇn nghiªn cøu, söa ®èi, bæ sung, thay thÕ ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, hÊp dÉn h¬n. II. THùc tr¹ng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh x©y dùng vµ ph©n bè KCN - KCX §Õn nay, trong vßng h¬n 10 n¨m thùc hiÖn kÓ tõ khi thµnh lËp khu chÕ xuÊt ®Çu tiªn ë ViÖt Nam - KCX T©n ThuËn, chóng ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ vÒ nhiÒu mÆt. §©y lµ mét b­íc tiÕn míi cña ViÖt Nam trong viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa. §Êt n­íc ta còng trong t×nh tr¹ng kinh tÕ gièng nh­ c¸c n­íc NICs nh÷ng thËp kØ 60, v× thÕ sau khi chóng ta thùc hiÖn më cöa nÒn kinh tÕ, chóng ta häc hái kinh nghiÖm ph¸t triÓn c¸c m« h×nh KCX cña c¸c n­íc nµy, vµ ngµy 24/9/1991 khu chÕ xuÊt T©n ThuËn - m« h×nh KCX- KCN ®Çu tiªn ®­îc thµnh lËp t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. T¹i quyÕt ®Þnh sè 519/Ttg ngµy 6/8/1996 vÒ viÖc phª duyÖt qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn KCN vµ kÕt cÊu h¹ tÇng thêi k× 1996-2010, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· c«ng bè danh môc 33 KCN, tiÕp ®ã Thñ t­íng ChÝnh Phñ ®· bæ sung vµo danh môc nãi trªn 23 KCN. Ngoµi ra, theo ®Ò nghÞ cña UBND c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng, Thñ t­íng ChÝnh Phñ còng ®· chÊp thuËn vÒ mét sè chñ tr­¬ng h×nh thµnh ®èi víi mét sè KCN. §Õn nay, tæng sè KCN theo qui ho¹ch ®­îc duyÖt hoÆc ®­îc chÊp thuËn vÒ chñ tr­¬ng lµ 110 khu (xem phô lôc 3). TÝnh ®Õn th¸ng 12/2001, trong vßng 10 n¨m qua cã 69 KCN, KCX, KCNC ®­îc thµnh lËp, trong ®ã 65 KCN, 3 KCX vµ 1 KCNC (kh«ng kÓ Khu Dung QuÊt 14.000 ha), víi tæng diÖn tÝch h¬n 11,2 ngh×n ha, trong ®ã ®Êt c«ng nghiÖp cã thÓ cho thuª lµ 7840 ha. C¸c KCN, KCX ®­îc thµnh lËp nhiÒu nhÊt vµo nh÷ng n¨m 1996, 1997 vµ n¨m 1998, tËp trung vµo c¸c vïng kinh tÕ trong ®iÓm nh­ sau: Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé (bao gåm c¸c tØnh, thµnh phè Hµ Néi, H¶i Phßng, H¶i D­¬ng, H­ng Yªn vµ Qu¶ng Ninh) cã 10 KCN, KCX,KCNC víi tæng diÖn tÝch 1307 ha, chiÕm 12,5 % tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX. B¶ng 1: T×nh h×nh thµnh lËp KCN, KCX ë ViÖt Nam (®Õn th¸ng 6-2002) Vïng kinh tÕ Sè KCN, KCX DiÖn tÝch (ha) 1. MiÒn nói trung du B¾c Bé 3 189 2. T©y Nguyªn 0 0 3. §B s«ng Cöu Long 7 667 4. Vïng träng ®iÓm B¾c Bé 10 1.300 5. Vïng träng ®iÓm Trung Bé 7 890 6. Vïng träng ®iÓm Nam Bé 34 9.240 7. C¸c vïng kh¸c 7 650 C¶ n­íc 68 12.936 Nguån: Vô Qu¶n lý KCN, KCX – Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé (bao gåm c¸c tØnh, thµnh phè Hå ChÝ Minh, B×nh D­¬ng, §ång Nai vµ Bµ RÞa-Vòng Tµu) cã 34 KCN, KCX víi tæng diÖn tÝch 9240 ha, chiÕm 71% tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Trung Bé (bao gåm c¸c tØnh, thµnh phè Thõa Thiªn-HuÕ, §µ N½ng, Qu¶ng Nam vµ Qu¶ng Ng·i) cã 7 KCN, KCX víi tæng diÖn tÝch 890 ha chiÕm 6,8% tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX. Ngoµi ra, t¹i Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Trung Bé, ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Khu Dung QuÊt (thùc chÊt lµ khu kinh tÕ tæng hîp víi diÖn tÝch 14.000 ha) vµ nghiªn cøu x©y dùng khu kinh tÕ më Chu Lai. Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long (bao gåm c¸c tØnh ®ång b»ng S«ng Cöu Long) cã 6 khu víi tæng diÖn tÝch gÇn 667 ha, chiÕm h¬n 5% tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX. Vïng nói B¾c Bé cã 3 KCN, cã tæng diÖn tÝch 139 ha chiÕm 1% tæng diÖn tÝch KCN, KCX toµn quèc C¸c KCN, KCX ®· ®­îc thµnh lËp ph©n bè kh«ng ®Òu theo l·nh thæ; tËp trung chñ yÕu t¹i 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé, Trung Bé, Nam Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long kh«ng chØ vÒ sè l­îng mµ cßn c¶ vÒ diÖn tÝch (chiÕm 57/68 khu). Trong khi ®ã, vïng T©y Nguyªn ch­a cã mét KCN hay KCX nµo. ë mét sè ®Þa ph­¬ng, nhiÒu KCN ®­îc thµnh lËp trong cïng mét thêi kú nh­ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §ång Nai, B×nh D­¬ng, Hµ Néi, Bµ RÞa-Vòng Tµu vµ nhiÒu ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi gièng nhau vµ gÇn nhau, thµnh lËp nhiÒu KCN chiÕm trªn 50% sè KCN ®­îc thµnh lËp trªn c¶ n­íc. 1. 2. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt trong hµng rµo Trong tæng thÓ c¸c KCN hiÖn cã, ®Õn nay ®· cã 50% KCN hoµn thµnh vµ c¬ b¶n hoµn thµnh c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng nh­ KCN Nomura H¶i Phßng, KCN T©n T¹o, KCN §µ N½ng, AMATA, Biªn HoµI, II…, 35% KCN ®ang trong giai ®o¹n x©y dùng vµ 15% ®ang thùc hiÖn gi¶i phãng mÆt b»ng hoÆc ch­a khái c«ng x©y dùng. MÆc dï møc ®é tËp trung ë c¸c tØnh miÒn Nam cao song tèc ®é x©y dùng h¹ tÇng (CSHT) vµ thu hót ®Çu t­ ë ®©y vÉn v­ît tréi h¬n so víi c¸c tØnh kh¸c, mét sè khu c«ng nghiÖp nhanh chãng hoµn thµnh viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giai ®o¹n I vµ ®ang tiÕp tôc b­íc sang giai ®o¹n II nh­ KCX Linh Trung, KCN T©n T¹o, Biªn Hoµ…Trong khi ®ã, cã tíi 9 trong sè 13 KCN ®­îc ph©n bè t¹i c¸c tØnh miÒn B¾c vÉn chËm x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ë ®©y th­êng gÆp khã kh¨n chñ yÕu do chËm trÔ trong viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng. C¸c chñ ®Çu t­ x©y dùng CSHT lµ c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng, c¸c c«ng ty nµy h×nh thµnh theo c¸c h×nh thøc ®Çu t­ víi c¸c chñ ®Çu t­ thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. HiÖn nay, cã 13 KCX, KCN do chñ ®Çu t­ x©y dùng CSHT lµ c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi nh­ KCN §µi T­ -Hµ Néi (§µi Loan); KCN §×nh Vò, KCN HiÖp Ph­íc II (Mü, BØ,Th¸i) vµ liªn doanh gi÷a ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi KCN AMATA, KCX T©n ThuËn, KCX Linh Trung, KCN Deawoo, KCN Th¨ng Long.. vv, cßn l¹i phÇn lín lµ c¸c chñ ®Çu t­ trong n­íc. Tæng diÖn tÝch qui ho¹ch cho c¸c khu c«ng nghiÖp ta t­¬ng ®èi lín kho¶ng 11.000 ha víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ ®Çu t­ lín nh­ng thùc ra, quÜ ®Êt ch­a ®­a vµo x©y dùng h¹ tÇng cßn nhiÒu kho¶ng h¬n 8000ha (phô lôc 2), tæng vèn thùc hiÖn ®Çu t­ vÉn thÊp (nhÊt lµ ®èi víi c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng trong n­íc), nÕu xÐt trong c¶ 10 n¨m thùc hiÖn míi huy ®éng d­íi 1 tû USD 1. 3. VÒ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kÜ thuËt KCN ngoµi hµng rµo Cho ®Õn nay, vèn ®Çu t­ yªu cÇu ®èi víi ph¸t triÓn h¹ tÇng ngoµi hµng rµo vµo c¸c KCN, KCX, KCNC ®· ®­îc phª duyÖt lµ 911 triÖu USD hay trªn 15,5 ngh×n tû ®ång. Ngoµi viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kÜ thuËt trong KCN nh­ hÖ thèng ®­êng giao th«ng, hÖ thèng cÊp n­íc, cÊp ®iÖn trong thêi gian qua, chóng ta ®· x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh ngoµi hµng rµo ®Ó hoµn chØnh hÖ thèng h¹ tÇng kÜ thuËt, ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé gi÷a trong vµ ngoµi hµng rµo nh­ nhµ ë cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c KCN, KCX. Tuy nhiªn, trong thêi gian qua, do viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng ngoµi hµng rµo ®ßi hái ph¶i chi phÝ vèn lín, mÆt kh¸c ®ßi hái nhiÒu thñ tôc liªn quan, nªn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt ngoµi hµng rµo vÒ c¬ b¶n vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. VÒ vÊn ®Ò cho thuª ®Êt trong KCN Trong KCN, KCX, nhµ ®Çu t­ thø cÊp thuª l¹i ®Êt cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng. §Õn nay ®· cho thuª 3422 ha, gÇn 42% diÖn tÝch KCN, KCX. Mét sè KCN ®· gÇn nh­ c¬ b¶n lÊp ®Çy nh­ KCN Biªn HoµI,II, KCX Linh Trung giai ®o¹n I, KCN Sµi §ång B giai ®o¹n I, KCN T©n T¹o giai ®o¹n I… Trong ®ã ®Æc biÖt lµ KCN Biªn Hoµ I thµnh lËp n¨m 2000 sau khi khu c«ng nghiÖp Biªn Hoµ II ®· lÊp ®Çy, ®Õn nay ch­a ®Çy 2 n¨m nh­ng tû lÖ cho thuª ®Êt ®¹t 100%. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã cã mét sè khu tuy ®· cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp tõ 2-3 n¨m, nh­ng ®Õn nay c¸c chñ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vÉn ch­a triÓn khai, vµ còng kh«ng cã chñ ®Çu t­ nµo thuª ®Êt nh­ KCX H¶i Phßng96, KCN C¸t L¸i, KCN Daewoo-Hanel, KCN Kim Hoa (VÜnh Phóc), KCNNomura (H¶i Phßng)… B¶ng 2: Ph©n lo¹i KCN, KCX theo tû lÖ cho thuª ®Êt (®Õn th¸ng 8-2002) TØ lÖ ®Êt cho thuª (%) Sè khu §· cho thuª tõ 80% trë lªn §· cho thuª tõ 50 - 80% §· cho thuª tõ 30 - 50% §· cho thuª tõ 10 - 30% §· cho thuª tõ 01 - 10% Ch­a cho thuª ®­îc ®Êt Tæng céng ( kh«ng tÝnh Khu Dung QuÊt) 5 9 18 12 10 14 68 Nguån: Vô qu¶n lÝ KCN- KCX: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ 2. t×nh h×nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo KCN –KCX Mét trong nh÷ng quan ®iÓm chiÕn l­îc cña sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc lµ kh«ng ngõng ®Èy m¹nh thu hót ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Êt n­íc, tËn dông nguån lùc bªn ngoµi trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m ®Õn nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi MÆc dï khi ra ®êi, KCN, KCX cã môc ®Ých chñ yÕu lµ nh»m thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI), nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi nh÷ng thuËn lîi trong ®Çu t­ vµ sù ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt trong n­íc, sè l­îng c¸c dù ¸n trong n­íc ®Çu t­ vµo KCN, KCX gia t¨ng ®¸ng kÓ. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, cã 571 dù ¸n s¶n xuÊt vµ dÞch vô s¶n xuÊt víi tæng vèn ®Çu t­ trong n­íc ®¹t gÇn 34.867 tû ®ång, chiÕm 26% tæng vèn ®Çu t­ vµo KCN-KCX (kh«ng kÓ c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng KCN, gåm 52 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 10.826 tû ®ång ViÖt Nam) (xem phô lôc 2). Ngoµi c¸c doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng tr­íc khi KCN ®­îc h×nh thµnh, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc chñ yÕu ®Çu t­ vµo KCN ®iÓn h×nh lµ c¸c ®Þa ph­¬ng nh­ Hå ChÝ Minh, B×nh D­¬ng, B×nh §Þnh, Phó Yªn …, trong ®ã vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Nam thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n nhÊt víi 430 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ trªn 28.000 tû ®ång (gÇn 84% vèn ®Çu t­ trong n­íc vµo KCN- KCX ). §©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng mõng ®èi víi lÜnh vùc ®Çu t­ trong n­íc, tuy nhiªn vÉn cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh KCN, KCX vÉn ®ãng vai trß ®Çu tÇu trong viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt trong t×nh h×nh sau khi cuéc khñng kho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ vµ gÇn ®©y lµ sù kiÖn 11 th¸ng 9 khiÕn cho t×nh h×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m sót, h¬n n÷a chóng ta cßn bÞ c¹nh tranh vÒ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi víi mét sè n­íc Ch©u ¸ kh¸c, ®¸ng chó ý nhÊt lµ Trung Quèc. KCN, KCX cÇn ph¶i mang träng tr¸ch thu hót FDI nÆng nÒ h¬n, ph¶i trë thµnh mét c«ng cô h÷u hiÖu trong viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, qua ®ã n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, c¶i tiÕn c«ng nghÖ kÜ thuËt … ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi theo xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. §Õn nay, ho¹t ®éng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCX, KCN ®­îc h¬n 10 n¨m (1991-2002) - lµ mét kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó chóng ta tæng kÕt l¹i nh÷ng g× ®· ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng ch­a lµm ®­îc cña lÜnh vùc nµy trong thêi gian qua. 2. 1. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông FDI vµo KCN, KCX 2. 1. 1. T×nh h×nh thu hót vµ sö dông FDI chung Trong nh÷ng n¨m ®Çu triÓn khai x©y dùng c¸c KCN, KCX, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ ®èi t­îng chÝnh trong viÖc thu hót ®Çu t­ cña c¸c KCN, KCX. §Õn hÕt n¨m 2001, ®· cã 908 dù ¸n cña c¸c nhµ ®Çu t­ tõ gÇn 40 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo KCN víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 8,72 tû USD (ch­a kÓ nhµ m¸y läc dÇu sè 1 ë Dung QuÊt víi vèn ®Çu t­ 1,3 tû vµ ch­a tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng kinh doanh KCN víi 16 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ lµ 903 triÖu). So víi vèn ®¨ng kÝ cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp FDI ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp trong c¶ n­íc, tû träng vèn ®¨ng kÝ trong KCN, KCX chiÕm 21,5%, nÕu chØ tÝnh riªng cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt (trõ dÇu khÝ, khu ®« thÞ, vui ch¬i gi¶i trÝ, bÖnh viÖn tr­êng häc, tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm), tû träng nµy lµ 40,6%. Qua b¶ng 3 ta dÔ dµng nhËn thÊy l­îng vèn ®¨ng kÝ vµo KCN, KCX kh«ng ngõng gia t¨ng tõ n¨m 1991 ®Õn 1997, vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt vµo nh÷ng n¨m 1995, 1996, 1997 ®Æc biÖt n¨m 1997 sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 1635 triÖu USD chiÕm trong tæng sè 31,7% tæng sè vèn FDI ®Çu t­ vµo ViÖt Nam gÇn b»ng l­îng vèn thu hót trong c¶ giai ®o¹n 1991-1995. Tuy nhiªn, b­íc sang n¨m 1998, 1999 FDI vµo KCN, KCX còng trong t×nh tr¹ng chung víi FDI c¶ n­íc, cã chiÒu h­íng gi¶m m¹nh. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ t¸c ®éng tíi c¸c chñ ®Çu t­, chñ yÕu c¸c n­íc Ch©u ¸, khiÕn cho ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m m¹nh. N¨m 1998, cã 84 dù ¸n ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ gi¶m h¬n mét nöa, chØ cßn h¬n 500 triÖu USD. Tr­íc t×nh tr¹ng ®ã, ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ c¶ n­íc còng nh­ ®èi víi c¸c KCN, KCX ChÝnh Phñ ®· ban hµnh mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch nh»m t¹o ra mét m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi h¬n, ®Æc biÖt lµ luËt söa ®æi bæ sung LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ngµy 9/6/2000, cïng víi NghÞ ®Þnh 24/N§-CP ngµy 30/7/2000 vÒ h­íng dÉn thi hµnh luËt söa ®æi bæ sung; NQ 09/NQ-CP vµ chØ thÞ 119Ttg ngµy 28/8/2001 vÒ t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi giai ®o¹n 2001-2005. Theo ®ã sè vèn vµ dù ¸n cã nh÷ng dÊu hiÖu gia t¨ng trë l¹i. N¨m 2000, ®¹t 608,17 triÖu USD, víi 180 dù ¸n, t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 110% vÒ vèn vµ 180% vÒ sè dù ¸n, n¨m 2001 sè dù ¸n t¨ng 127% so víi n¨m tr­íc, ®¹t 214 dù ¸n vµ sè vèn ®¹t 1024,17 triÖu USD, t¨ng 168% vÒ vèn so víi n¨m 2000. XÐt trong tæng thÓ vèn ®Çu t­ FDI c¶ n­íc th× tû träng FDI vµo c¸c KCN vÉn chiÕm mét tû träng ngµy cµng lín, nÕu trong giai ®o¹n míi thµnh lËp th× c¸c KCN, KCX míi chØ chiÕm ®­îc h¬n 10,4% sè vèn ®Çu t­ FDI, th× sang ®Õn nh÷ng n¨m gÇn ®©y tû lÖ nµy ®¹t 37,5%; 30,6%; 40,8% t­¬ng øng trong c¸c n¨m 1999, 2000, 2001 vµ 6 th¸ng n¨m nay th× sè dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX chiÕm h¬n 1/2 sè dù ¸n FDI c¶ n­íc, thËt sù trë thµnh ®Þa ®iÓm lùa chän cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. B¶ng 3 vµ biÓu ®å minh ho¹: Sè dù ¸n vµ sè vèn cÊp míi vµo KCN N¨m Sè dù ¸n Vèn §T ®¨ng kÝ (triÖu USD) Tæng vèn FDI ®¨ng kÝ c¶ n­íc (tû USD) Tû lÖ FDI cña KCN/c¶ n­íc (%) 91-95 158 1690,00 16,24 10,4 1996 122 1438,00 8,64 16,6 1997 112 1635,00 4,66 31,7 1998 84 513,00 3,9 15,9 1999 102 561, 80 1,57 35,7 2000 180 608, 60 2,01 30,8 2001 214 1024,20 2,52 40,6 6T-2002 131 326,80 0,57 57,1 Tæng 908 8720,64 38,58 22,6 Nguån: Vô qu¶n lý KCN, KCX – Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ vµ Vietnam Economic Times th¸ng 7 n¨m 2002 §Õn th¸ng 6 ®Çu n¨m nay tæng vèn thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n FDI vµo KCN, KCX ®¹t 4,34 tû (44,8% tæng vèn ®¨ng kÝ ). So víi tû lÖ vèn thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ ngoµi khu, nh×n chung c¸c dù ¸n nµy thùc hiÖn nhanh vµ ®¹t tû lÖ cao v× cã nh÷ng thuËn lîi h¬n so víi ®Çu t­ ngoµi khu c«ng nghiÖp v× ®Êt ®ai ®­îc qui ho¹ch víi nh÷ng h¹ tÇng s½n cã, chñ ®Çu t­ kh«ng ph¶i lo ®Õn ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng nªn cã thÓ x©y dùng ngay vµ c«ng ty cã thÓ ®i vµo s¶n xuÊt kinh doanh chØ trong vßng 6 th¸ng nh­ c«ng ty TNHH Canon, Parker Processing t¹i KCN B¾c Th¨ng Long, Hµ Néi; YKK t¹i KCN Biªn Hßa II, §ång Nai… Trong thêi gian qua, do triÓn khai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt nªn nhiÒu dù ¸n ®· xin t¨ng vèn nh­ C«ng ty CP (Th¸i Lan) t¹i khu c«ng nghiÖp Biªn Hoµ II, Orion-Hanel (Hµn Quèc) t¹i KCN Sµi §ång B, Hµ Néi… Bªn c¹nh ®ã, mét sè dù ¸n ®¸nh gi¸ ch­a ®óng vÒ thÞ tr­êng ViÖt Nam do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng kho¶ng kinh tÕ nh­ C«._.ng Ty Chrysler, Kolon (KCN Nh¬n Tr¹ch 1), Nissan (KCN Hoµ Kh¸nh) nªn ®· rót giÊy phÐp ®Çu t­. Mét sè dù ¸n lín ®· ®­îc cÊp phÐp ®Çu t­ ®Õn nay ch­a triÓn khai nh­ c«ng ty KÝnh ViÖt Nam (KCN Mü Xu©n), c«ng ty thÐp l¸ m¹ thiÕc ViÖt nam – Singapore. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000, cã 41 dù ¸n bÞ rót giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 743 triÖu USD (chiÕm 9%) - ®©y lµ mét tû lÖ nhá so víi sè dù ¸n FDI bÞ rót giÊy phÐp cña c¶ n­íc lµ 26%. B¶ng 4: Qui m« b×nh qu©n c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo KCN, KCX N¨m 91-95 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Qui m« vèn BQ(Tr. $) 10,70 11,78 14,60 5,50 3,37 4,78 2,49 Nguån : Vô qu¶n lý KCN, KCX: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Tuy nhiªn cã mét hiÖn t­îng lµ qui m« c¸c dù ¸n FDI vµo KCN, KCX cã chiÒu h­íng gi¶m, nÕu trong c¸c n¨m 1995, 1996 qui m« ®¹t gÇn 10 triÖu USD/dù ¸n th× n¨m 2000 qui m« c¸c dù ¸n cÊp míi ®¹t 3 triÖu USD ®Õn n¨m 2001 cã c¶i thiÖn ®¸ng kÓ ë møc 4,75 triÖu USD/dù ¸n, trong ®ã cã 4 dù ¸n cã qui m« vèn lín h¬n 100 triÖu USD, trong ®ã dù ¸n ®Çu t­ cña tËp ®oµn Fomosa t¹i tØnh §ång Nai cã vèn ®Çu t­ 245 tr. USD dù kiÕn sÏ ph¸t triÓn khu vùc nµy thµnh côm c«ng nghiÖp s¶n xuÊt sîi, dÖt, nhuém vµ hoµn tÊt; dù ¸n s¶n xuÊt m¸y in phun cña tËp ®oµn Canon t¹i thµnh phè Hµ Néi víi vèn ®Çu t­ 76,7 tr. USD. .,vµ 6 dù ¸n kh¸c cã qui m« trªn 10 triÖu USD. Cã thÓ tham kh¶o nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo KCN – KCX cã qui m« lín (phô lôc 1) Riªng trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kØ míi nµy, hai dù ¸n nhµ m¸y ®iÖn theo h×nh thøc hîp ®ång x©y dùng chuyÓn giao (BOT) ®­îc thùc hiÖn t¹i KCN Phó Mü 2,3 víi tæng sè vèn ®Çu t­ cña 2 dù ¸n trªn lµ 800 triÖu USD (100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) lµ sù khëi ®Çu cÇn ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n h¹ tÇng kÜ thuËt. Tuy nhiªn theo tÝnh to¸n s¬ bé, ®Ó lÊp ®Çy tÊt c¶ c¸c KCN ®· thµnh lËp, ph¶i cã kho¶ng h¬n 6000 doanh nghiÖp víi tæng sè vèn ®Çu t­ 20-25 tû USD. V× vËy, trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i thu hót thªm kho¶ng 5500 doanh nghiÖp víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 18-23 tû, trong ®ã chñ yÕu vÉn lµ nguån vèn trùc tiÕp n­íc ngoµi. Víi tèc ®é thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¶ n­íc trong c¸c n¨m qua, nÕu tËp trung tÊt c¶ c¸c dù ¸n FDI vµo c¸c KCN th× còng ph¶i mÊt 15 - 20 n¨m n÷a chóng ta míi cã thÓ lÊp ®Çy c¸c KCN ®· thµnh lËp. 2. 1. 2. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ®Þa bµn Còng gièng nh­ t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi chung, FDI vµo KCN, KCX ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, tËp trung t¹i mét sè vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña ®Êt n­íc. T×nh h×nh ®Çu t­ FDI vµo KCN, KCX ë nh÷ng vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã thÓ thÊy râ ë phô lôc 4 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé: gåm thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh §ång Nai, Bµ RÞa – Vòng Tµu, B×nh D­¬ng cã diÖn tÝch tù nhiªn 12604,4 km2, d©n sè 8,59 triÖu ng­êi, chiÕm 3,8% vÒ diÖn tÝch vµ 11,21 % vÒ d©n sè so víi c¶ n­íc. Vïng kinh tÕ Nam Bé lµ h¹t nh©n ph¸t triÓn cho vïng §«ng Nam Bé vµ c¶ khu vùc phÝa Nam nªn cã thÞ tr­êng tiªu thô hµng hãa réng lín. §©y lµ vïng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi, cã tiÒm lùc kinh tÕ lín nhÊt, nhiÒu lîi thÕ so s¸nh ®Æc biÖt lµ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý víi thµnh phè Vòng Tµu n»m ë “MÆt tiÒn Duyªn h¶i’’ ë phÝa Nam, lµ cÇu nèi giao l­u víi kinh tÕ thÕ giíi, n¬i ®©y cßn cã trôc ®­êng xuyªn ¸ ch¹y qua nªn khu vùc nµy lµ trung t©m vµ ®Çu mèi giao l­u cña c¸c tØnh phÝa Nam, víi c¶ n­íc vµ quèc tÕ, ®­îc g¾n kÕt b»ng c¶ ®­êng bé, ®­êng s«ng, ®­êng biÓn vµ ®­êng hµng kh«ng. §ång thêi ®©y lµ vïng ®· ph¸t triÓn, cã hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¸t triÓn vµo bËc nhÊt c¶ n­íc, gÇn c¸c vïng nguyªn liÖu n«ng nghiÖp tËp trung quy m« lín nhÊt c¶ n­íc, cã nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®Æc biÖt lµ dÇu khÝ nªn cã nhiÒu kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. So víi c¸c vïng kh¸c, vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé cã nhiÒu KCN, KCX ®· ®­îc thµnh lËp (38 khu) vµ ®· thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ nhÊt víi 1400 dù ¸n cã tæng vèn ®¨ng ký 7546 triÖu USD vµ trªn 30,187ngh×n tû ®ång. Trong ®ã, ®Çu t­ trong n­íc cã 33 dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng víi 375 triÖu USD vµ 8632 tû ®ång vèn ®¨ng ký, 485 dù ¸n doanh nghiÖp KCN víi vèn ®¨ng ký kho¶ng 15,930 ngh×n tû ®ång (chiÕm 84%); ®Çu t­ n­íc ngoµi cã 6 dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng víi 325 triÖu USD vèn ®¨ng ký vµ 512 dù ¸n doanh nghiÖp KCN víi 7221 triÖu USD vèn ®¨ng ký(chiÕm gÇn 85,8%). Trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm, thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m kinh tÕ, c«ng nghiÖp th­¬ng m¹i lín nhÊt cã nhiÒu lîi thÕ so s¸nh – lµ vïng l·nh thæ n¨ng ®éng nhÊt trªn c¶ n­íc. Thêi gian võa qua ®Þa bµn nµy thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi lín thø 2 trong c¶ n­íc. TÝnh ®Õn cuèi th¸ng 6/2002, c¸c KCN, KCX tp Hå ChÝ Minh ®· thu hót ®­îc 617 dù ¸n, trong ®ã cã 288 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 1,254 tû USD vµ 305 dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 6.054 tû ®ång. Vèn ®Çu t­ b×nh qu©n mçi dù ¸n FDI ®¹t 4,35 triÖu USD, vµ dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc cã qui m« 19,85 tû ®ång. Tû lÖ lÊp ®Çy c¸c KCN, KCX ë tp Hå ChÝ Minh còng ®¹t tû lÖ cao ë møc trung b×nh lµ 66,4%, ®Æc biÖt KCN B×nh ChiÓu, KCX Linh Trung I, KCX T©n ThuËn, KCN T©n T¹o (kh«ng tÝnh phÇn më réng) ®¹t tû lÖ cho thuª ®Êt lµ 100%; KCN T©n Thíi HiÖp: 98%, KCX Linh Trung II :70%. Ho¹t ®éng c¸c KCN ë vïng nµy ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan, doanh thu chiÕm trªn 80% doanh thu c¸c KCN, KCX c¶ n­íc. C¸c KCN, KCX ë vïng nµy thu©n lîi cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu v× ë gÇn c¶ng biÓn, c¶ng s«ng lín cã kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi kÜ thuËt thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ. NhiÒu KCN, KCX nh­ Biªn Hoµ II,ViÖt Nam-Xinh-ga-po,T©n ThuËn, Linh Trung.. . ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thµnh c«ng. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé: Bao gåm c¸c tØnh, thµnh phè: Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, H­ng Yªn, H¶i D­¬ng cã diÖn tÝch tù nhiªn 10. 912 km2 d©n sè kho¶ng h¬n 9 triÖu ng­êi trong ®ã kho¶ng 25% c¸n bé cã tr×nh ®é cao ®¼ng ®¹i häc; 36,9% c¸n bé cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc cña c¶ n­íc. C¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña vïng nµy cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n so víi nhiÒu vïng kh¸c trong c¶ n­íc. Hai trôc ®­êng huyÕt m¹ch ®­êng sè 5 vµ sè 18 cã ý nghÜa nh­ hai hµnh lang kinh tÕ lín cïng víi c¸c ®­êng sè 10,39 nèi Hµ Néi (cã s©n bay Néi Bµi) víi c¶ng biÓn C¸i L©n (H¹ Long) vµ c¶ng biÓn H¶i Phßng thµnh bé khung kinh tÕ quan träng cña vïng. Vïng kinh tÕ nµy tËp trung tíi 98% tr÷ l­îng than ®¸, h¬n 20% tr÷ l­îng ®¸ v«i lµm xi m¨ng, 40% cao lanh lµm sø vµ g¹ch chÞu löa. NhÞp ®é t¨ng tr­ëng cña vïng nµy trong giai ®o¹n 1991-2000 ®¹t kho¶ng 8,3%. V× vËy vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé cã tiÒm n¨ng lín vÒ thÞ tr­êng, nguån nguyªn liÖu vµ c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng thu hót vèn ®Çu t­. Cho ®Õn nay, 10 KCX,KCN,KCNC ë Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé ®· thu hót ®­îc 66 dù ¸n ®Çu t­, trong ®ã cã 64 dù ¸n FDI víi sè vèn lµ 699,26 triÖu USD (chiÕm 7,9% c¶ n­íc )vµ 2 dù ¸n trong n­íc víi sè vèn lµ 6,5 tû ®ång vèn ®¨ng ký. Trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé nh×n chung lµ khu vùc chñ yÕu thu hót ®Çu t­ FDI nhiÒu nhÊt trªn ®Þa bµn thñ ®« Hµ Néi. Cho ®Õn nay, Hµ Néi ®· cã 5 khu c«ng nghiÖp tËp trung cã tæng diÖn tÝch lµ 555 ha, thu hót 35 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 479,5 triÖu USD vµ 6,5 tû ®ång, thu hót gÇn 4800 lao ®éng. Khu c«ng nghiÖp Th¨ng Long ®Õn nay ®· thu hót ®­îc 7 dù ¸n ®¹t tû lÖ lÊp ®Çy lµ 35%, KCN Néi Bµi –Sãc S¬n sau nhiÒu n¨m kh¸ v¾ng lÆng nay ®· cã dÊu hiÖu ®¸ng khÝch lÖ, thu hót thªm 2 dù ¸n míi, KCN Sµi §ång B ®Õn nay còng cã 2 dù ¸n ®Çu t­ b»ng nguån vèn trong n­íc vµ tû lÖ lÊp ®Çy ®¹t 54%, KCN HµNéi - §µi T­ dï tiÕn ®é thùc hiÖn chËm so víi tiÕn hµnh, nh­ng võa qua còng ®· thu hót ®­îc sù chó ý quan t©m cña nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ nhµ ®Çu t­ Hµn Quèc. Nh÷ng doanh nghiÖp trong c¸c KCN tuy sè l­îng Ýt nh­ng qui m« s¶n xuÊt lín, tr×nh ®é c«ng nghÖ kÜ thuËt cao, doanh thu lín, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ quèc tÕ. ChØ riªng 2 c«ng ty D¨ewoo-Hanel vµ Oirion-Hanel ®· chiÕm 70% tû träng xuÊt khÈu hµng ®iÖn tö cña Hµ Néi. Nh×n chung, thu hót ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ FDI, vµo c¸c KCN, KCX cßn chËm, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé. Cã nhiÒu nguyªn nh©n tr­íc t×nh tr¹ng trªn: - Chi phÝ ®Çu t­ vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé cao -M«i tr­êng ®Çu t­ kh«ng thuËn lîi -Thu nhËp cña ng­êi d©n thÊp nªn nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÊp. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung: bao gåm c¸c tØnh, thµnh phè:Thõa Thiªn –HuÕ, §µ N½ng, Qu¶ng Nam –Qu¶ng Ng·i, cã diÖn tÝch 12863 km2 vµ d©n sè h¬n 4 triÖu ng­êi. Tr­íc hÕt ®©y lµ vïng cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi më réng giao l­u kinh tÕ gi÷a c¸c vïng kh¸c trong c¶ n­íc vµ quèc tÕ: ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn tuy kh«ng lín nh­ng ®a d¹ng vµ míi ë møc khai kh¸c thÊp, cã bê biÓn thuËn lîi cho viÖc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n, cã nhiÒu vÞ trÝ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y dùng c¶ng biÓn; lùc l­îng lao ®éng t­¬ng ®èi dåi dµo vµ næi tréi cña con ng­êi ë ®©y lµ ®øc tÝnh cÇn cï, kiªn ®Þnh, nhÊt qu¸n ®ång thêi cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng gian khæ, v­ît qua khã kh¨n. Khi cã mét qui ho¹ch ph¸t triÓn ®óng vµ nÕu ®­îc ®Çu t­ ®Çy ®ñ th× sÏ ph¸t huy thÕ m¹nh, t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi møc ®é cao kh«ng thua kÐm g× bÊt cø vïng nµo cña c¶ n­íc. §Õn hÕt n¨m 2001, t¹i vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung ®· cã 7 khu c«ng nghiÖp víi tæng diÖn tÝch 630 ha chiÕm 6% tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX cña c¶ n­íc. Ngoµi ra t¹i vïng nµy, ChÝnh Phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Khu Dung QuÊt (thùc chÊt lµ khu kinh tÕ tæng hîp vãi diÖn tÝch 14.000 ha) vµ nghiªn cøu x©y dùng khu kinh tÕ më Chu Lai. C¸c KCN ë Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Trung bé ®· thu hót ®­îc 108 dù ¸n víi 1556 triÖu USD vµ 2673 tû ®ång vèn ®¨ng ký (bao gåm dù ¸n Nhµ m¸y läc dÇu sè I vèn ®Çu t­ 1.300 triÖu USD, liªn doanh víi Liªn bang Nga). Trong ®ã, ®Çu t­ trong n­íc cã 6 dù ¸n x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng víi 37,3 triÖu USD vµ 563 tû ®ång vèn ®¨ng ký vµ 86 dù ¸n doanh nghiÖp KCN víi kho¶ng 2110 tû ®ång vèn ®¨ng ký; ®Çu t­ n­íc ngoµi cã 1 dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng víi 13 triÖu USD vèn ®¨ng ký vµ 15 dù ¸n doanh nghiÖp KCN víi 1506 triÖu USD vèn ®¨ng ký (bao gåm c¶ nhµ m¸y läc dÇu víi vèn ®Çu t­ lµ 1300 triÖu USD). Ta cã thÓ thÊy r»ng viÖc thu hót ®Çu t­ vµo c¸c KCN ë vïng nµy cßn rÊt chËm, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §©y lµ ®Æc ®iÓm chung cña c¶ khu vùc miÒn Trung. Nguyªn nh©n chñ yÕu nhÊt lµ m«i tr­êng ®Çu t­ kÐm thuËn lîi, c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi kÐm ph¸t triÓn, chi phÝ ®Çu t­ cao, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng gÆp nhiÒu trë ng¹i, khã kh¨n trong viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸, thiªn tai nhiÒu, thu nhËp d©n c­ thÊp… Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, gåm 12 tØnh: Long an, TiÒn Giang, BÕn Tre, §ång Th¸p, VÜnh Long, Trµ Vinh, CÇn Th¬, Sãc Tr¨ng, An Giang, Kiªn Giang, B¹c Liªu, vµ Cµ Mau, cã diÖn tÝch tù nhiªn lµ 39.600 km2, chiÕm 12% diÖn tÝch c¶ n­íc, n»m gi÷a mét khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng vµ ph¸t triÓn. §©y lµ mét trong nh÷ng ®ång b»ng ch©u thæ réng vµ ph× nhiªu cña khu vùc §«ng Nam ¸ vµ thÕ giíi, lµ vïng ®Êt quan träng ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n, cã bê biÓn dµi trªn 700km vµ kho¶ng 360.000 km2 l·nh h¶i rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn biÓn. §ång b»ng s«ng Cöu Long n»m trong khu vùc cã ®­êng giao th«ng hµng h¶i vµ hµng kh«ng quèc tÕ quan träng, nèi Nam ¸ ra §«ng ¸, ch©u óc vµ c¸c quÇn ®¶o kh¸c trong Th¸i B×nh D­¬ng nªn cã vÞ trÝ quan träng trong giao l­u quèc tÕ. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, t¹i vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã 6 KCN ®­îc thµnh lËp víi tæng diÖn tÝch gÇn 830 ha chiÕm 7% tæng diÖn tÝch c¸c KCN, KCX. C¸c KCN ë vïng nµy thu hót ®­îc 57 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ 37 dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc. §Çu t­ trong n­íc vµo c¸c khu vùc nµy cã 5 dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng KCN víi tæng vèn ®Çu t­ gÇn 32 triÖu USD vµ gÇn 500 triÖu ®ång; 52 dù ¸n doanh nghiÖp trong n­íc víi tæng vèn ®Çu t­ 700 tû ®ång. §Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCN gåm 1 dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng víi vèn ®Çu t­ 8 triÖu USD vµ 19 doanh nghiÖp KCN cã tæng vèn ®Çu t­ gÇn 173 triÖu USD, c¸c khu c«ng nghiÖp ë vïng nµy thuËn lîi cho c¸c ngµnh chÕ biÕn n«ng s¶n, thuû h¶i s¶n vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. Nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m nay sè dù ¸n ®Çu t­ c¶ trong vµ ngoµi n­íc ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ. Sè dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 38 dù ¸n, víi sè vèn ®Çu t­ lµ 278 triÖu USD, t¨ng 157,85 so víi n¨m 2001. Sè dù ¸n trong n­íc còng t¨ng lªn víi 64 dù ¸n ®Çu t­ hÕt 1500 tû ®ång. Tuy vËy, sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo khu vùc nµy còng chØ chiÕm mét tû lÖ nhá lµ 2,7% tæng FDI vµo c¸c KCN, KCX trong c¶ n­íc. PhÇn lín c¸c dù ¸n FDI tËp trung vµo KCN CÇn Th¬, hiÖn nay cã 20 dù ¸n (52% toµn vïng), vèn ®Çu t­ 87 triÖu (31,3%); KCN §øc Hoµ 1 víi 8 dù ¸n (chiÕm 21%) vèn lµ 71,8 triÖu USD (chiÕm 28,6%); KCN Mü Tho: 4 dù ¸n vµ 97,8 triÖu USD. Vïng trung du miÒn nói B¾c Bé HiÖn nay míi chØ cã 3 KCN ®­îc x©y dùng ë vïng nµy trong ®ã míi cã 1 dù ¸n FDI tiÕn hµnh triÓn khai ë KCN S«ng C«ng víi sè vèn ®Çu t­ lµ 3 triÖu USD. Vïng T©y Nguyªn Ch­a cã mét khu c«ng nghiÖp nµo ®­îc thµnh lËp ë vïng nµy NhËn xÐt: Mét trong nh÷ng môc tiªu cña ChÝnh phñ lµ ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o sù c©n ®èi gi÷a c¸c vïng, tuy nhiªn trong thêi gian qua, c¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung còng nh­ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo KCN, KCX ®Òu mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng, ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã. FDI vµo KCN, KCX chñ yÕu tËp trung ë nh÷ng ®Þa bµn thuËn lîi vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, vÒ m«i tr­êng kinh tÕ- x· héi, chñ yÕu ë c¸c thµnh phè lín, cßn c¸c tØnh vïng s©u vïng xa, miÒn nói hÇu nh­ ch­a cã dù ¸n nµo. H¬n n÷a, còng cã mét sù chªnh lÖch lín gi÷a khu vùc vïng kinh tÕ trong ®iÓm Nam Bé víi c¸c vïng, miÒn cßn l¹i. C¸c KCN, KCX ë vïng träng ®iÓm Nam Bé thu hót ®­îc phÇm lín c¸c dù ¸n (chiÕm 85%) tæng dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, thËm chÝ ngay c¶ vïng kinh tÕ B¾c Bé, trong ®ã cã thñ ®« Hµ Néi, lµ ®i¹ chØ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lín th­ hai c¶ n­íc, còng chØ chiÕm mét tû lÖ nhá lµ gÇn 7%. Do vËy chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ h¬n n÷a víi nh÷ng ®Þa bµn kinh tÕ – x· héi khã kh¨n, ®Æc biÖt khã kh¨n, c¶i thiÖn c¸c chÝnh s¸ch, m«i tr­êng ®Çu t­ ®Ó c¸c khu c«ng nghiÖp trë thµnh mét ®Þa chØ ®Çu t­ hÊp dÉn trªn toµn bé ®Êt n­íc. 2. 1. 3. C¬ cÊu ®Çu t­ theo ngµnh Mét trong nh÷ng tiªu chÝ quan träng khi xem xÐt ®Õn chÊt l­îng cña nguån vån ®Çu t­ lµ x¸c ®Þnh ngµnh nghÒ mµ c¸c dù ¸n thùc hiÖn. §èi víi ViÖt Nam, chóng ta chñ tr­¬ng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c KCN, KCX chñ yÕu vµo nh­ng ngµnh nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn theo con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong thêi gian qua, vÒ c¬ b¶n chóng ta ®· theo s¸t ®­îc chñ tr­¬ng ®Ò ra nµy. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp chñ chèt tõ c«ng nghiÖp nÆng ®Õn c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm. Ta cã thÓ xem c¬ cÊu ®Çu t­ vµo KCN, KCX theo nghµnh, lÜnh vùc chÝnh ë b¶ng sau: B¶ng 4: C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c KCN, KCX theo ngµnh Stt Ngµnh Sè dù ¸n Vèn ®Çu t­ (tr. $)) Tû lÖ V§K /ngµnh (%) Qui m« dù ¸n (tr. $) 1 DÖt may - 1321 17,12 - 2 §iÖn tö 31 618 8,02 19,90 3 §iÖn 5 447 5,79 89,33 4 ¤ t« xe m¸y 2 301 3,91 150,75 5 C¬ khÝ chÕ t¹o 16 179 2,33 11,20 6 S¾t, thÐp 3 142 1,83 47,08 7 Bia, n­íc gi¶i kh¸t 2 89 1,15 44,40 8 G¹ch èp l¸t 3 67 0,87 22,33 9 Ph©n bãn NPK 1 49 0,52 39,95 10 N­íc cho sinh ho¹t &s¶n xuÊt 1 19 0,23 19,00 11 ChÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu 1 10 0,13 10,00 Nguån : Vô qu¶n lý KCN, KCX –Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Qua b¶ng ta cã thÓ thÊy ngµnh dÖt may ®øng ®Çu trong viÖc thu hót ®Çu t­ FDI vµo KCN. Tæng vèn ®Çu t­ ®¹t 1321 triÖu USD chiÕm h¬n 17% tæng l­îng vån ®Çu t­ vµo KCN vµ h¬n 13,5 % tæng vèn FDI ®Çu t­ vµo ngµnh nµy trªn c¶ n­íc. C¸c chñ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt may lµ nh»m tËn dông nguån lao ®éng rÎ ë ViÖt Nam, nªn chñ yÕu lµ th«ng qua c¸c dù ¸n gia c«ng ®Ó xuÊt khÈu. TiÕp ®Õn lµ c¸c dù ¸n thuéc ngµnh s¶n xuÊt –l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö. Ngµnh nµy thu hót ®­îc 618 triÖu USD, víi 31 dù ¸n, do ®Æc ®iÓm cña nghµnh nªn qui m« dù ¸n lín (gÇn 20 triÖu/dù ¸n ). Vèn ®Çu t­ vµo ngµnh nµy ph©n bè ®Òu t¹i c¶ hai vïng kinh tÕ trong ®iÓm lµ Nam Bé vµ B¾c Bé. §©y lµ nghµnh ®­îc chóng ta ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ v× gióp ViÖt Nam t¨ng tr×nh ®é kÜ thuËt, tiÕp xóc ®­îc víi c«ng nghÖ míi. Tuy nhiªn, c¸c dù ¸n chñ yÕu lµ l¾p r¸p, sau ®ã ®­îc xuÊt khÈu ®Ó hoµn chØnh ë n­íc ngoµi, chØ mét phÇn nhá ®­îc b¸n ë thÞ tr­êng néi ®Þa. C¸c dù ¸n lín trong nghµnh nµy ®Çu t­ vµo KCN cã thÓ kÓ ®Õn nh­ c«ng ty Fijitsu, SamsungVina Synthesis,Daewoo-Hanel; C«ng ty ®iÖn m¸y gia dông Sanyo… Ngoµi ra mét sè ngµnh c«ng nghiªp nhÑ nh­ chÕ biÕn thùc phÈm, chÕ biÕn thùc phÈm t¹o còng chiÕm mét phÇn kh«ng nhá trong c¬ cÊu ngµnh nghÒ. C¸c dù ¸n c«ng nghiÖp nÆng næi bËt lµ ngµnh s¾t thÐp, x©y dùng, ho¸ chÊt, c¬ khÝ, chÕ t¹o « t« xe m¸y. C¸c dù ¸n c«ng nghiÖp nÆng nµy còng chiÕm tû lÖ lín nhÊt 39% tæng vèn ®Çu t­ vµ tû lÖ thùc hiÖn cao nhÊt (gÇn 39%). C¸c dù ¸n nµy b­íc ®Çu t¹o ra c¸c s¶n phÈm míi nh­ nhùa PVC nguyªn liÖu (cña c«ng ty TPC Vina); bãng ®Ìn h×nh (cña c«ng ty TNHH bãng ®Ìn h×nh Orion-Hanel). 2. 1. 4. C¬ cÊu ®Çu t­ theo khu vùc TÝnh ®Õn nay trong 66 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, cã 39 quèc gia vµ vïng l·nh thæ thùc hiÖn ®Çu t­ vµo KCN, KCX. HÇu hÕt c¸c chñ ®Çu t­ FDI chÝnh ®Òu cã mÆt ë trong c¸c KCN, KCX. B¶ng 5 lµ t×nh h×nh ®Çu t­ FDI nh÷ng ®èi t¸c chÝnh ®Çu t­ vµo KCN, KCX trong thêi gian qua Nh­ vËy, c¸c ®èi t¸c lín chñ yÕu lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ ®øng ®Çu lµ §µi Loan víi 2 tû USD vèn ®¨ng kÝ (chiÕm 37,7% so víi tæng vån FDI cña n­íc nµy vµo ViÖt Nam) vµ chiÕm 25% tæng vèn FDI vµo KCN, KCX cña c¶ n­íc. KÕ ®Õn lµ NhËt B¶n víi 146 dù ¸n, chiÕm 21,27% vÒ sè vèn, t­¬ng tù Hµn Quèc:124 dù ¸n, 1400 triÖu USD vèn ®Çu t­ chiÕm 17,2%; Singpapore: 60 dù ¸n víi 700 triÖu vèn ®Çu t­, chiÕm 8,6%. C¸c n­íc Ch©u ¸ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng c¨n cø vµo sè dù ¸n, víi 7 n­íc lµ: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, Singapore, Hång K«ng, Th¸i Lan vµ Malaysia ®· chiÕm h¬n 80% sè dù ¸n. Bªn c¹nh ®ã, MÜ vµ EU lµ hai chñ ®Çu t­ lín trªn thÕ giíi chØ chiÕm tØ lÖ nhá 12% tæng vèn ®¨ng kÝ vµo KCN, KCX. H¬n n÷a, ®©y lµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn nªn khi ®Çu t­ sÏ mang vµo nh÷ng c«ng nghÖ nguån, hiÖn ®¹i, cã tr×nh ®é tiªn tiÕn cña thÕ giíi, chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng c«ng nghÖ møc trung b×nh, ®· qua sö dông nh­ cña c¸c ®èi t¸c §«ng Nam ¸. V× vËy trong thêi gian tíi, víi nh÷ng c¬ héi mµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü, vµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-EU ®em l¹i, cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña hai chñ ®Çu t­ lín nµy vµo ViÖt nam nãi chung vµ KCN nãi riªng. B¶ng 5: C¸c n­íc ®øng ®Çu vÒ ®Çu t­ vèn FDI vµo c¸c KCN, KCX ViÖt Nam (tÝnh ®Õn th¸ng 6-2002) Stt Tªn n­íc Sè dù ¸n V§K (Tr.$) Tû lÖ (%) 1 §µi Loan 365 2000 24,46 2 NhËt B¶n 146 1730 21,27 3 Hµn Quèc 124 1400 17,2 4 Singapore 60 700 8,6 5 MÜ 39 370 4,5 6 EU 71 600 7,4 Nguån: Vô qu¶n lý KCN, KCX –Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ 2. 2. KÕt qu¶ thu ®­îc M« h×nh KCN, KCX lµ mét thö nghiÖm cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Víi sù ra ®êi cña khu chÕ xuÊt T©n Thô©n 10 n¨m tr­íc ®©y, ®Õn nay c¶ n­íc ®· cã 68 KCN, KCX (kh«ng kÓ KCN Dung QuÊt), vµ hÖ thèng m¹ng l­íi c¸c KCN, KCX nµy ®· chøng tá ®­îc vµi trß hiÖu qu¶ víi chøc n¨ng thu hót ®Çu t­, ®Õn nay khã cã thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh tùu cu¶ c¸c KCN, KCX ®èi víi viÖc t¹o ®µ t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp, c¶i thiÖn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 2. 1. 1 Gi¸ trÞ s¶n l­îng Ho¹t ®éng cña c¸c KCN ®· cã sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ vÒ gi¸ trÞ s¶n l­îng qua c¸c n¨m. Trong giai ®o¹n ®Çu c¸c KCN KCX míi thµnh lËp, c¸c dù ¸n míi tiÕn hµnh triÓn khai nªn tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp trong giai ®o¹n tõ n¨m 1991-1995 míi ®¹t 390 triÖu USD, nh­ng tõ n¨m 1996 ®· cã nh÷ng khëi s¾c ®¸ng kÓ, víi gi¸ trÞ s¶n l­îng n¨m 1996 lµ 400 triÖu USD. Con sè nµy lÇn l­ît lµ 1143, 1871, 1950 triÖu USD vµo c¸c n¨m 1997, 1998, 1999. Nh­ vËy mÆc dï trong giai ®o¹n nµy, nguån vèn ®Çu t­ ®· gi¶m ®¸ng kÓ do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng kho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ nh­ng ho¹t ®éng cu¶ c¸c doanh nghiÖp trong KCN ë ViÖt nam vÉn tèt. N¨m 2000, víi sù håi phôc trong FDI, vµ c¸c doanh nghiÖp tr­íc ®ã ®· ®i vµo æn ®Þnh nªn gi¸ trÞ s¶n l­îng t¨ng nhanh, ®¹t 3555 triÖu USD, hay t¨ng 182% so víi n¨m 1999, vµ n¨m 2001 vÉn tiÕp tôc ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng trªn lµ 4,5 tû USD. D­íi ®©y lµ t×nh h×nh gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN, KCX t¹o ra qua c¸c n¨m (b¶ng 6): B¶ng 6: T×nh h×nh gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong KCN, KCX N¨m 91-95 1996 1997 1998 1999 2000 2001 GTSL cña FDI KCN 390 400 1143 1871 1950 3555 4500 GTSL cña FDI c¶ n­íc - 1872 2538 3605 4600 6980 7400 Tû lÖ(%) - 21,36 45 51,9 42,39 51 60,8 §¬n vÞ: TriÖu USD Nguån: Vô Qu¶n lý KCN, KCX - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vµ Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 MÆc dï chØ chiÕm h¬n 40% sè dù ¸n ®Çu t­ nh­ng c¸c doanh nghiÖp trong KCN, KCX ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n, thÓ hiÖn ë tû lÖ gi¸ trÞ s¶n l­îng c¸c doanh nghiÖp nµy t¹o ra trong tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng mµ toµn bé doanh nghiÖp FDI ngµy cµng t¨ng, ®Õn n¨m 2000 ®¹t tû lÖ 60,8 %. C¸c doanh nghiÖp KCN phÝa Nam ®ãng gãp phÇn lín vµo thµnh c«ng nµy, ®Æc biÖt lµ tØnh §ång Nai víi thÕ m¹nh vÒ c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÉn ®Çu c¶ n­íc, tiÕp theo ®Õn thµnh phè Hå ChÝ Minh. HiÖn nay c¸c KCN míi chØ chiÕm 12% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp c¶ n­íc trong GDP. S¶n l­îng nµy ch­a t­¬ng xøng víi nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c KCN (chiÕm 60% ®Çu t­ cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp), tuy nhiªn ®iÒu nµy lµ do c¸c KCN ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ thu hót ®Çu t­, nªn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc nh­ trªn lµ ®¸ng khÝch lÖ. 2. 2. 2. Kim ng¹ch xuÊt khÈu Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, c¸c KCN, KCX ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ. V× phÇn lín c¸c s¶n phÈm trong khu chÕ xuÊt ®Ó xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp còng ngoµi s¶n xuÊt cung cÊp vµo néi ®Þa th× mét phÇn t­¬ng ®èi lín ®­îc xuÊt khÈu. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp trong KCN, KCX cã tû lÖ xuÊt khÈu cao, trung b×nh ®¹t 65%, tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu kh¸ nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. C¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 7: T×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi N¨m 1991-95 1996 1997 1998 1999 2000 2001 XuÊt khÈu FDI trong KCN 370 320 850 1080 1500 2170 3000 XuÊt khÈu FDI c¶ n­íc 1200 920 3850 4400 5200 7000 8200 Tû träng (%) 30,8 34,78 19,3 24,5 28,8 31 36,5 §¬n vÞ:triÖu USD Nguån: T¹p chÝ th«ng tin KCN, KCX vµ Vietnam Economic Times th¸ng 8/2002 Cïng víi sù gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n l­îng, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI trong KCN, KCX liªn tôc t¨ng, thµnh phè Hå ChÝ Minh chiÕm tû lÖ lín nhÊt trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2001, ®· cã trªn 359 c«ng ty ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra nhiÒu hµng ho¸ cã chÊt l­îng tèt, xuÊt khÈu ®i trªn 50 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu kÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay ®¹t trªn 3 tû USD. Riªng n¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c KCN- KCX cña thµnh phè ®¹t 850 triÖu USD, trong ®ã 2 KCX T©n ThuËn vµ Linh Trung ®¹t doanh sè xuÊt khÈu 812,4 triÖu USD chiÕm 85,5% doanh sè xuÊt khÈu cña c¸c KCN- KCX thµnh phè, hµng n¨m kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña KCX T©n ThuËn lu«n chiÕm trªn 16 % tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c¶ n­íc, hµng ho¸ ®i ®Õn gÇn 45 quèc gia trªn thÕ giíi, trong ®ã chñ yÕu xuÊt khÈu ®i thÞ tr­êng NhËt B¶n (45,3%), EU (chiÕm 24,1%), §µi Loan (10%) KCX T©n ThuËn –thµnh tùu 10 n¨m ph¸t triÓn, t¹p chÝ th«ng tin KCN ViÖt Nam 9/2001 . PhÇn gi¸ trÞ gia c«ng néi ®Þa cho KCX n¨m 2001 ®¹t 6,5 triÖu USD, cßn gi¸ trÞ hµng ho¸ KCN gia c«ng cho néi ®Þa chØ ®¹t 1,98 triÖu USD, trong khi phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng chØ ®¹t 0,348 triÖu USD. Trong n¨m 2001, tæng gi¸ trÞ hang hãa mua tõ néi ®Þa ®¹t 51258 triÖu USD t¨ng 141% so víi cïng k× n¨m 2000. §©y lµ mét tÝn hiÖu tèt thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn vÒ n¨ng lùc vµ chÊt l­îng cña s¶n xuÊt trong n­íc, tõng b­íc ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp trong KCX,KCN. §©y còng chÝnh lµ mét nh©n tè quan träng nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. Do vËy Nhµ n­íc cÇn cã ®Þnh h­íng cô thÓ, râ rµng vÒ nghµnh nghÒ, s¶n phÈm, tiªu chuÈn chÊt l­îng cña c¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt cã nhu cÇu ®ång thêi cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ tõ néi ®Þa ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc. 2. 2. 3. Thu hót lao ®éng, t¹o viÖc lµm ViÖt Nam lµ mét n­íc ®«ng d©n sè víi gÇn 80 triÖu d©n vµ lµ mét n­íc cã c¬ cÊu d©n sè trÎ, lùc l­îng trong ®é tuæi lao ®éng lín. Hµng n¨m tû lÖ thÊt nghiÖp n­íc ta chiÕm 8-9% ®©y lµ tû lÖ kh¸ cao, t¹o ra nh÷ng ¸p lùc vÒ kinh tÕ x· héi. V× thÕ, mét trong nh÷ng môc tiªu khi thµnh lËp c¸c KCN, KCX lµ nh»m t¹o viÖc thªm lµm cho ng­êi lao ®éng. Trong m­êi n¨m qua, KCN, KCX ®· thu hót ®­îc mét sè l­îng lín lao ®éng lµm viÖc, tÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2001 võa qua, sè lao ®éng nµy ®· lµ 255.257 ng­êi, kh«ng tÝnh sè lao ®éng x©y dùng c¬ b¶n vµ c¸c lao ®éng lµm viÖc trong c¸c dÞch vô kh¸c phôc vô cho KCN, KCX. Sau ®©y lµ t×nh h×nh lao ®éng trong KCN ë mét sè ®Þa ph­¬ng chÝnh (b¶ng 9) B¶ng 8: T×nh h×nh lao ®éng trong KCN, KCX theo vïng (®Õn th¸ng 6-2002) STT Vïng kinh tÕ Sè KCN, KCX Sè lao ®éng (ng­êi) 1 MiÒn nói Trung du B¾c Bé 3 _ 2 T©y Nguyªn 0 _ 3 §B S«ng Cöu Long 6 14.264 4 Vïng träng ®iÓm B¾c Bé 10 6.697 5 Vïng träng ®iÓm Trung Bé 7 17.524 6 Vïng träng ®iÓm Nam Bé 38 200.000 C¶ n­íc (Gåm mét sè ®Þa ph­¬ng kh¸c kh«ng thuéc nh÷ng vïng trªn ) 68 255.381 Nguån: Vô qu¶n lý KCN, KCX : Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Khu vùc thu hót ®­îc nhiÒu nhÊt trong c¸c vïng kinh tÕ lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé víi 200 ngh×n lao ®éng, ®Æc biÖt tØnh §ång Nai cã sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c KCN nhiÒu nhÊt (90.000 c«ng viÖc) trong ®ã riªng KCN Biªn Hoµ I vµ II t¹o ra ®­îc 60.000 chç. Theo thèng kª s¬ bé cña Vô qu¶n lý KCN, KCX c¬ cÊu lao ®éng trong c¸c khu vùc nµy th× tû lÖ n÷ chiÕm 68%, chñ yÕu trong løa tuæi tõ 18-35 chiÕm gÇn 88%; lao ®éng tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc chiÕm gÇn 5%, kü thuËt viªn 5%, c«ng nh©n kü thuËt ®· qua ®µo t¹o 35%, lao ®éng gi¶n ®¬n 55%; lao ®éng ®Þa ph­¬ng 57%, lao ®éng tõ c¸c tØnh kh¸c 43%. Tû lÖ n÷ chiÕm mét phÇn lín do c¸c dù ¸n trong KCN, KCX lµ c¸c nghµnh may mÆc, da giÇy, dÖt… lao ®éng n÷ phï hîp h¬n nam, nªn ®· gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn lín viÖc lµm cho n÷ vèn chiÕm tØ lÖ thÊt nghiÖp lín. Ngoµi ra, ®èi t­îng nµy chñ yÕu lµ tõ n«ng th«n, tr×nh ®é thÊp, thu nhËp thÊp nªn KCN, KCX gãp phÇn gióp cho hä lµm quen víi t¸c phong c«ng nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é, thu nhËp cña tÇng líp nµy. Do phÇn lín c¸c c«ng ty trong KCN lµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, møc l­¬ng lao ®éng, ®Æc biÖt ®èi víi lao ®éng cã tr×nh ®é th­êng cao h¬n so víi lao ®éng trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, l­¬ng nh©n viªn v¨n phßng trung b×nh 100 USD, l­¬ng vÞ trÝ qu¶n lý trung b×nh 400-500USD. Do ®ã, t¹o thu nhËp cao cho ng­êi lao ®éng, do ®ã gãp phÇn lµm t¨ng møc sèng cña ng­êi d©n. Tuy nhiªn, nh×n chung lùc l­îng lao ®éng ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái v× ®Õn 55% sè lao ®éng phæ th«ng, ch­a qua ®µo t¹o c¨n b¶n nªn khã tiÕp thu vËn hµnh nh÷ng m¸y mãc c«ng nghÖ cña c¸c chñ ®Çu t­. V× thÕ c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao ®ßi hái tay nghÒ chuyªn m«n cao rÊt khã tuyÓn dông. §©y lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n khi kªu gäi thu hót c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao, c¸c nghµnh sö dông nhiÒu kÜ thuËt ®Çu t­ vµo KCN, KCX. HiÖn nay, míi chØ cã KCN ViÖt Nam –Th¸i B×nh D­¬ng lµ cã trung t©m ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thô©t lµnh nghÒ. V× thÕ ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ th× chóng ta cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n kÜ thuËt lµnh nghÒ, phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Theo tÝnh to¸n trong thêi gian tíi, khi phÇn lín c¸c KCN,KCX ®­îc “lÊp ®Çy” th× cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc gÇn 1 triÖu lao ®éng. 2. 2. 4. ChuyÓn giao c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng Cã thÓ nãi, c«ng nghÖ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ sù ph¸t triÓn cña mäi quèc gia, ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam th× vÊn ®Ò nµy cµng thÓ hiÖn râ. Trong thêi gian võa qua, KCN- KCX ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c«ng nghÖ, khoa häc kÜ thuËt, t¨ng c­êng viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ®ã phæ biÕn lµ d­íi d¹ng h×nh thøc c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia mang m¸y mãc vµo d­íi d¹nh h×nh thøc c«ng ty 100% vèn cña n­íc ngoµi, hoÆc thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh trong ®ã cã thÓ gãp vèn b»ng m¸y mãc, thiÕt bÞ. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp trong KCN cã trang thiÕt bÞ vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ ë møc tiªn tiÕn so víi tr×nh ®é chung cña c¶ n­íc. Trong ®ã chñ yÕu c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi mang thiÕt bÞ d©y truyÒn vµo trong n­íc, cö kÜ s­, chuyªn gia n­íc ngoµi tham gia h­íng dÉn vËn hµnh c«ng nghÖ, cö c¸n bé c«ng nh©n ViÖt Nam ®i häc ë n­íc ngoµi. §Ó thu ®­îc lîi nhuËn, tiÕn hµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nªn viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ nµy th­êng ®¶m b¶o ë møc ®é tiªn tiÕn. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp FDI trong c¸c KCN ®· gãp phÇn t¹o thªm nhiÒu n¨ng lùc s¶n xuÊt míi cho c¸c ngµnh kinh tÕ then chèt nhê viÖc du nhËp kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý cña c¸c c«ng ty t­ b¶n n­íc ngoµi. §· h×nh thµnh c¸c khu s¶n xuÊt, l¾p r¸p hµng ®iÖn tö d©n dông nh­ ti vi, tñ l¹nh, m¸y giÆt, ®iÒu hoµ kh«ng khÝ… Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngoµi viÖc tiÕp nhËn mét sè c«ng nghÖ ë møc trung b×nh tõ c¸c n­íc NICs, ngµy cµng nhiÒu c¸c dù ¸n víi c«ng nghÖ nguån tiªn tiÕn ®Çu t­ vµo c¸c KCN, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n cña chñ ®Çu t­ cña NhËt B¶n. Cã thÓ kÓ ®Õn mét sè c«ng ty cã c«ng nghÖ kh«ng nh÷ng hiÖn ®¹i so víi tr×nh ®é cu¶ ViÖt Nam mµ cßn so víi tr×nh ®é cña thÕ giíi ch¼ng h¹n nh­ C«ng ty Rodze Robotech ë KCN Nomura s¶n xuÊt R« bèt, c«ng ty Canon ë KCN Th¨ng Long s¶n xuÊt m¸y in phun kÜ thuËt sè; c«ng ty SP m¸y tÝnh Fijitsu …ChÝnh nh÷ng c«ng nghÖ nµy sÏ gãp phÇn ®­a ViÖt Nam chóng ta nhanh chãng theo kÞp víi tr×nh ®é kÜ thuËt tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. H¬n n÷a, c¸c dù ¸n ®Çu t­ KCN thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm so¸t vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. Do nhiÒu nhµ m¸y cïng tËp trung ë mét vÞ trÝ nªn cã thÓ tiÕt kiÖm trong viÖc ®Ç._. c¬ chÕ cho thuª ®Êt trong c¸c KCN ®­îc thùc hiÖn b»ng h×nh thøc nhµ n­íc giao ®Êt hoÆc doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng, sau ®ã cho thuª hoÆc cho thuª l¹i ®Êt ®· ph¸t triÓn h¹ tÇng ®ã. Nªn gi¸ thuª ®Êt theo N§36 nµy sÏ b»ng gi¸ ®Êt th« céng chi phÝ gi¶i to¶, chi phÝ ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, nªn gi¸ cho thuª ®Êt cña c¸c doanh nghiÖp trong KCN KCX th­êng cao h¬n gi¸ so víi c¸c doanh nghiÖp bªn ngoµi khu do c¸c c«ng ty kinh doanh h¹ tÇng th­êng ®Æt møc gi¸ cao do môc tiªu lµ theo ®uæi lîi nhuËn. H¬n n÷a mét trong nh÷ng tiªu chÝ lùa chän ®Þa ®iÓm ®Çu t­ lµ gi¶m chi phÝ, do vËy, hiÖn nay chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt hîp lý quan hÖ quyÒn lîi gi÷a mét bªn lµ c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ mét bªn lµ c¸c chñ ®Çu t­ muèn h¹ chi phÝ vµ b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiªp bªn ngoµi khu trong chi phÝ thuª c¬ së h¹ tÇng vµ môc tiªu cña Nhµ n­íc nh»m gi¶m chi phÝ cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­. V× vËy, cÇn nghiªn cøu, söa ®æi môc nµy trong qui chÕ KCN, KCX nªn theo nh÷ng h­íng nh­ sau: Gi÷ nguyªn c¬ chÕ cho thuª ®Êt hiÖn nay vµ chØ cã mét thay ®æi nhá lµ t¸ch biÖt gi¸ cho thuª ®Êt th« theo qui ®Þnh cña Nhµ N­íc vµ phÝ sö dông h¹ tÇng trong kÕt cÊu gi¸ cho thuª l¹i ®Êt cña c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng (mµ tr­íc ®©y gép chung vµo mét kho¶n) víi ph­¬ng ¸n nµy thuËn lîi h¬n cho c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng Thay ®æi c¬ chÕ cho thuª l¹i ®Êt theo h­íng c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng ®­îc giao ®Êt kh«ng ph¶i nép tiÒn sö dông ®Êt, nhµ ®Çu t­ kÝ hîp ®ång thuª ®Êt trùc tiÕp víi Nhµ n­íc theo gi¸ Nhµ n­íc qui ®Þnh vµ chØ kÝ hîp ®ång víi c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng tr¶ phÝ sö dông h¹ tÇng. Ph­¬ng ¸n nµy thuËn lîi cho c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vµ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong KCN - ThiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m t¹o lËp mét m«i tr­êng æn ®Þnh, b×nh ®¼ng cho s¶n xuÊt kinh doanh; ®ång thêi ¸p dông vÒ ®iÒu kiÖn ®Çu t­ vµ ­u ®·i phï hîp víi tõng ®èi t­îng, lÜnh vùc trong tõng thêi k× Tr­íc bèi c¶nh hiÖn nay, ®Çu t­ n­íc ngoµi tuy cã t¨ng nh­ng vÉn kh«ng nhanh nh­ giai ®o¹n nh÷ng n¨m 1995-1997, ®ång thêi chóng ta bÞ c¹nh tranh thu hót ®Çu t­ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi Trung Quèc víi nhiÒu lîi thÕ h¬n ta vÒ chi phÝ ®Çu t­, vÒ nh©n c«ng…§Ó t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c KCN KCX, trong thêi gian tíi, chóng ta cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch tµi chÝnh hÊp dÉn h¬n n÷a ®èi víi c¶ doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng còng nh­ c¸c chñ ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX TiÕn hµnh gi¶m chi phÝ ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp KCN. Theo thèng kª cña tæ chøc JETRO (NhËt B¶n) th× gi¸ mét sè lo¹i dÞch vô nh­ th«ng tin liªn l¹c, ®iÖn n­íc, chi phÝ vËn chuyÓn cña ViÖt Nam cao h¬n kh¸ nhiÒu c¸c n­íc trong khu vùc. §ång thêi c¸c doanh nghiÖp trong KCN vÉn ph¶i chÞu t×nh tr¹ng chÝnh s¸ch gi¸ ®èi víi mét sè lo¹i dÞch vô. Do vËy, hµ n­íc cÇn ph¶i chñ ch­¬ng tõng b­íc gi¶m thiÓu chi phÝ cho c¸c nhµ ®Çu t­, gi¶m gi¸ mét sè mÆt hµng Nhµ n­íc qu¶n lý nh­ ®iÖn, b­u chÝnh viÔn th«ng, gi¸ thuª ®Êt vµ tiÕn tíi thèng nhÊt mét gi¸ kh«ng ph©n biÖt gi÷a nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. HiÖn nay, trong KCN, KCX tuy cã nh÷ng lîi thÕ nhÊt ®Þnh nh­ng triÓn khai x©y dùng h¹ tÇng chËm vµ gi¸ thuª l¹i ®Êt, phÝ sö dông c¬ së h¹ tÇng trong c¸c KCN, KCX ®ang ë møc cao h¬n nhiÒu so víi ngoµi KCN, KCX. Tuy nhiªn, c¸c c«ng ty nµy ph¶i bá ra mét l­îng vèn lín øng tr­íc ®Ó tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho nhµ n­íc vµ nh÷ng chi phÝ ®Òn bï, gi¶i to¶ mÆt b»ng vµ x©y dùng nhµ x­ëng trong khi ®ã ph¶i sau mét thêi gian kh¸ l©u míi thÓ x©y dùng xong vµ tiÕn hµnh cho thuª. Do ®ã, c¸c c«ng ty nµy th­êng gÆp khã kh¨n do thu håi vèn l©u vµ ph¶i tr¶ l·i suÊt ng©n hµng trong thêi gian dµi. V× vËy, cÇn t¹o nh÷ng c¬ chÝnh s¸ch ­u ®·i nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng, gióp c¸c doanh nghiÖp nµy võa cã ®iÒu kiÖn triÓn khai nhanh viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt võa cã kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ thuª ®Êt vµ c¸c dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp trong KCN. Theo mét sè kiÕn nghÞ cña c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng, th× ChÝnh phñ nªn t¹o thªm mét sè ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp nµy, cô thÓ nh­ sau Nhµ n­íc hç trî doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng vÒ vèn b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ l·i suÊt thÊp h¬n, thêi gian vay, thêi gian ©n h¹n dµi h¬n vµ cã hç trî mét phÇn vèn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng ®èi víi nh÷ng ®Þa bµn khã kh¨n. Quy ®Þnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN, KCX ë møc 5% thay v× møc 10% nh­ hiÖn nay Cho phÐp doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ t»ng KCN, KCX ®­îc khÊu trõ ®Þnh møc thuÕ VAT ®èi víi chi phÝ ®Òn bï, gi¶i to¶. Ngay trong nh÷ng n¨m tíi, kÞp thêi cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi trong KCN, KCX, theo nh­ nh÷ng ­u ®·i mµ trong luËt söa ®æi bæ sung LuËt ®Çu t­ 2000 vµ NghÞ ®Þnh 24/2000/C§-CP qui ®Þnh “Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c bªn hîp doanh thuª ®Êt vµ thuª l¹i ®Êt trong KCN, KCX,KCNC ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt theo h­íng dÉn cña Tång côc ®Þa chÝnh’’ mµ hiÖn nay chóng ta míi cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông cho c¸c chñ ®Çu t­ trong n­íc, cßn c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn ch­a ®­îc cÊp. §iÒu nµy g©y nªn t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp nµy khã kh¨n trong viÖc dïng quyÒn sö dông ®Êt thuª ë c¸c KCN, KCX ®Ó vay vèn t¹i c¸c ng©n hµng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó khai th¸c thªm c¸c kªnh thu hót ®Çu t­ míi; nghiªn cøu vµ thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¸c h×nh thøc ®Çu t­ nh­ c«ng ty hîp danh, c«ng ty qu¶n lý vèn, c«ng ty cæ phÇn cã vèn n­íc ngoµi, nghiªn cøu m« h×nh khu kinh tÕ më. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng ngoµi hµng rµo KCN nh­ më réng h×nh thøc ®Çu t­ theo h×nh thøc BOT, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, thµnh lËp QuÜ hç trî ®Çu t­, tÝn dông ®Çu t­ tõ QuÜ ®Çu t­ ph¸t triÓn ®« thÞ. - Më réng lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi phï hîp víi cam kÕt trong qu¸ tr×nh chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc dÞch vô khoa häc, c«ng nghÖ dÞch vô th«ng tin, chuyÓn giao c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; tõng b­íc më réng kh¶ n¨ng hîp t¸c trong lÜnh vùc ®Çu t­ víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. C¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX Mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n b¶o ®¶m sù thµnh c«ng cña c¸c KCX, KCN lµ qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX. Tuy nhiªn c«ng t¸c nµy vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm ®Æc biÖt lµ do m« h×nh qu¶n lý Nhµ n­íc vÉn ch­a hoµn thiÖn, thñ tôc hµnh chÝnh vÉn ch­a thùc sù th«ng tho¸ng 3. 1. §èi víi m« h×nh qu¶n lý KCN, KCX HiÖn nay, m« h×nh qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX theo c¬ chÕ "mét cöa" ®· ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX. Song còng ph¸t sinh mét sè tån t¹i nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX nªn m« h×nh nµy cÇn ®­îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. MÆc dï c¬ chÕ qu¶n lý tuy cã tæ chøc vµ râ ®Çu mèi tæng hîp vµ phèi hîp víi c¸c bé, ngµnh Trung ­¬ng, UBND cÊp tØnh nh­ng ch­a ph©n ®Þnh râ c¬ së ph¸p lý vÒ chøc n¨ng, thÈm quyÒn còng nh­ tÝnh chÊt cña lo¹i m« h×nh tæ chøc do Thñ t­íng thµnh lËp. ë nhiÒu n¬i, trªn thùc tÕ mét ®Þa ph­¬ng ®· h×nh thµnh 2 bé m¸y qu¶n lý; mét ë c¸c së, ban ngµnh thuéc Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, mét t¹i Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh. §iÒu ®ã kh«ng phï hîp víi chñ tr­¬ng c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tinh gi¶m bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc, kh«ng thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý theo ®Þa bµn l·nh thæ. MÆt kh¸c, thùc tÕ vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy, ë mét sè n¬i ®· xuÊt hiÖn t­ t­ëng coi KCN, KCX vµ Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh lµ cña Trung ­¬ng do vËy chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ch­a quan t©m nhiÒu, ch­a thÊy râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn KCN, KCX. ThËm chÝ ë mét sè ®Þa ph­¬ng ®· cã biÓu hiÖn kh«ng thuËn trong quan hÖ gi÷a ban qu¶n lý KCN víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña tØnh. Do vËy, c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ nh÷ng mÆt hîp lý còng nh­ nh÷ng bÊt cËp vÒ tæ chøc qu¶n lý ®èi víi KCN, KCX vµ nh÷ng yªu cÇu míi ph¸t triÓn KCN, KCX trong ®iÒu kiÖn míi, cÇn ph¶i ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p kiÖn toµn, hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc qu¶n lý s¾p tíi ®èi víi c¸c KCN, KCX. M« h×nh qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX s¾p tíi ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu nh­ sau: Ph¶i thiÕt kÕ m« h×nh qu¶n lý nhµ n­íc ®¶m b¶o tæ chøc ®Çu mèi cã ®ñ thùc quyÒn, võa lµm chøc n¨ng tham m­u, ®Ò xuÊt qu¶n lý vÜ m«, võa trùc tiÕp xö lý ®­îc nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh chÊt cËp nhËt thuéc thÈm quyÒn Trung ­¬ng t¹i c¸c KCN, KCX ë ®Þa ph­¬ng. Theo ®ã, m« h×nh tæ chøc qu¶n lý nhµ n­íc cña c¸c Bé, ngµnh trung ­¬ng vµ UBND cÊp tØnh, thµnh phè ®èi víi c¸c KCN, KCX th«ng qua ban qu¶n lý KCN, KCX cÊp tØnh cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶. Ph¶i ph©n râ chøc tr¸ch, thÈm quyÒn cña mçi lo¹i c¬ quan trong viÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò t¹i c¸c KCN, KCX. Mét yªu cÇu còng hÕt søc quan trong viÖc kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc lµ ph¶i ®¶m b¶o tinh gän, hîp lý, thiÕt kÕ bé m¸y theo m« h×nh qu¶n lý nhµ n­íc ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc, kÕt hîp chuyªn tr¸ch víi phèi hîp chuyªn ngµnh ®Ó xö lý c«ng viÖc theo yªu cÇu “mét cöa’’ t¹i chç, nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. ViÖc nghiªn cøu hoµn thiÖn tæ chøc qu¶n lý KCN, KCX cã thÓ thùc hiÖn theo m« h×nh kh¸c nhau, mçi m« h×nh cã nh÷ng ­u ®iÓm riªng, nh÷ng kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông riªng. Do ®ã, viÖc lùa chän m« h×nh tæ chøc nµo lµ phï hîp sÏ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng quan ®iÓm ­u tiªn trong ph­¬ng ph¸p chØ ®¹o chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ChÝnh phñ vµ tõ kh¶ n¨ng thùc tÕ cña bé m¸y tæ chøc hiÖn cã ë mäi cÊp. Trong ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ ë n­íc ta, nªn ¸p dông m« h×nh dùa trªn c¬ së ph©n cÊp m¹nh cho ®¬n vÞ c¬ së, ®Þa ph­¬ng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n­íc c¸c KCN, KCX, KCNC vµ c¸c khu t­¬ng tù. §Ó ®¸p øng nhu cÇu hiÖn nay, cÇn xem xÐt viÖc thùc hiÖn thµnh lËp tæng Côc qu¶n lý khu c«ng nghiÖp lµ ®¬n vÞ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, trùc thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, cã chøc n¨ng lµ c¬ quan tham m­u tæng hîp vÒ x©y dùng chiÕn l­îc, qui ho¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX, KCNC, võa t­ vÊn võa thùc hiÖn x©y dùng ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ qu¶n lý c¸c khu nµy, gióp Bé tr­ëng bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ban hµnh c¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt vµ trùc tiÕp qu¶n lý hÖ thèng c¸c KCN, KCX, KCNC vµ c¸c khu t­¬ng tù. HÖ thèng Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh (HiÖn t¹i lµ Tæng côc lo¹I II) lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc theo nguyªn t¾c mét cöa, t¹i chç ®èi víi c¸c KCN trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng do Thñ t­íng ChÝnh Phñ thµnh lËp vµ bæ nhiÖm tr­ëng ban thuéc biªn chÕ vµ ng©n s¸ch Nhµ n­íc ph©n bæ cho tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng §èi víi ®Þa ph­¬ng ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn thµnh lËp Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh, viÖc qu¶n lý ho¸t ®éng cña KCN giao cho Së KÕ ho¹ch §Çu t­ phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña tØnh gióp UBND cÊp tØnh thùc hiÖn, song vÉn ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c qu¶n lý mét cöa, t¹i chç. 3. 2. C¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh Theo c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh th× hiÖn nay th× thñ tôc hµnh chÝnh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung vµ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt nãi riªng ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn. Tuy nhiªn, thñ tôc hµnh chÝnh sau giÊy phÐp vÉn lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, r¾c rèi. C¸c nhµ ®Çu t­ cho r»ng, c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ cña ViÖt Nam lµ hÊp dÉn, nh­ng ®Ó ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i nµy th× tr­íc hÕt ph¶i tæ chøc ®­îc s¶n xuÊt, kinh doanh. ChÝnh ë kh©u tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh sau khi cã giÊy phÐp ®Çu t­, c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i lµm thñ tôc hµnh chÝnh t¹i c¸c c¬ quan chøc n¨ng theo qui ®Þnh cña tõng c¬ quan nµy, giÊy tê th× nhiÒu, th­êng kh«ng cã mÉu ®Ó kª khai, thêi gian xem xÐt kÐo dµi. Do vËy, ph¶i c¶i tiÕn thñ tôc theo h­íng gi¶n ®¬n thñ tôc, nh÷ng kh©u kh«ng cÇn thiÕt th× lo¹i bá nh­ thñ tôc phª duyÖt kÕ ho¹ch xuÊt khÈu, ®¨ng kÝ ho¹t ®éng theo tiªu chuÈn b¶o vÖ m«i tr­êng cña ViÖt Nam thay v× ph¶i cã giÊy phÐp. Nh÷ng thñ tôc nhÊt thiÕt ph¶i cã ®Ó ®¶m b¶o sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc th× ph¶i cã h­íng dÉn râ ®Ó c¸c doanh nghiÖp biÕt lËp hå s¬, qui ®Þnh râ thêi h¹n xem xÐt, quyÕt ®Þnh vµ gi¶i quyÕt t¹i chç c«ng viÖc theo c¬ chÕ hoÆc giao ban qu¶n lý cÊp tØnh thùc hiÖn, hoÆc lµ c¬ quan ®¹i diÖn ®ñ thÈm quyÒn t¹i KCN. C«ng t¸c kiÓm tra, göi b¸o c¸o còng cÇn ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt theo h­íng ®¬n gi¶n, tr¸nh trïng lÆp. Ngoµi ra, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ cÇn cã nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn ®Çu t­ vµo KCN, KCX víi nh÷ng tr×nh tù, thñ tôc ®­îc c«ng khai ho¸, kiªn quyÕt lo¹i bá tÖ n¹n quan liªu, cöa quyÒn cña mét sè c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý, g©y khã kh¨n, phiÒn nhiÔu cho c¸c doanh nghiÖp, nghiªm kh¾c xö lý c¸c tr­êng hîp tiªu cùc lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn h×nh ¶nh, m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam. 4. §Èy m¹nh vµ Hoµn thiÖn c«ng t¸c xóc tiÕn FDI vµo kcn, kcx Xóc tiÕn, vËn ®éng ®Çu t­ vµo KCN, KCX lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi KCN, KCX, ®ång thêi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña KCN, KCX. Trong giai ®o¹n võa qua còng nh­ nh÷ng n¨m tíi, cÇn nhËn thøc râ ®èi t­îng ®Çu t­ vµo KCN, KCX chñ yÕu lµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Bªn c¹nh viÖc t¨ng c­êng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, c¸c bé c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng cÇn triÓn khai ch­¬ng tr×nh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ theo c¸c môc tiªu, ch­¬ng tr×nh träng ®iÓm do c¸c §¹i héi §¶ng toµn quèc vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi víi nh÷ng h­íng nh­ sau : X©y dùng qui ho¹ch, danh môc dù ¸n gäi FDI: C«ng bè c¸c dù ¸n nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tiÕp cËn c¬ héi ®Çu t­ t¹i ViÖt nam. Ph¶i x©y dùng râ rµng danh môc c¸c dù ¸n, ®Þa bµn, lÜnh vùc kªu gäi ®Çu t­ lµm c¬ së cho viÖc vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­; t¨ng c­êng vËn ®éng c¸c dù ¸n míi, tiÕp tôc vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t­ ®· ho¹t ®éng ë KCN, KCX ®Çu t­ thªm dù ¸n hoÆc më réng qui m« vèn ®Çu t­ theo chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ. §èi víi nh÷ng dù ¸n quan träng, ®èi t¸c quan träng, dù ¸n cã tÇm ¶nh h­ëng lín, c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ph¶i tham gia tõ ®Çu ®Ó l«i kÐo nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, ®Çu t­ vµo KCN. Tæ chøc tuyªn truyÒn, vËn ®éng ®Çu t­: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ cÇn phèi hîp víi c¸c ®Þa ph­¬ng tæ chøc c¸c héi th¶o, nh»m vËn ®éng ®Çu t­, giíi thiÖu vÒ m«i tr­êng vµ c¬ héi ®Çu t­ ë ViÖt Nam, x©y dùng h×nh ¶nh cã søc hÊp dÉn FDI ®èi víi c¸c dù ¸n míi. Tæ chøc c¸c cuéc ®èi tho¹i víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi theo lÜnh vùc hoÆc vÊn ®Ò cô thÓ. §ång thêi, c¸c Ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh cÇn phèi hîp víi c¸c c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN, KCX tËp trung søc vµo viÖc tæ chøc vËn ®éng ®Çu t­ d­íi nhiÒu h×nh thøc víi chi phÝ tho¶ ®¸ng. TiÕp tôc triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn trong khu«n khæ hîp t¸c song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Ho¹t ®éng nµy ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng vµ rÊt cã hiÖu qu¶ cña viÖc xóc tiÕn vËn ®éng ®Çu t­. VÒ hîp t¸c song ph­¬ng, chóng ta ®· thiÕt lËp hîp t¸c víi v¨n phßng Héi ®ång ®Çu t­ Th¸i Lan (OBOI); c¬ quan ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Malaysia (MIDA); héi ®ång ph¸t triÓn kinh tÕ Singapore (EDB). Chóng ta còng hîp t¸c víi C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JACA), c¬ quan xóc tiÕn mËu dÞch NhËt B¶n (JETRO) nh»m xóc tiÕn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña NhËt B¶n, ngoµi ra còng hîp t¸c víi mét sè tæ chøc cña Ch©u ©u, cña §øc. VÒ hîp t¸c ®a ph­¬ng, quan hÖ hîp t¸c cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nh­ MIGA, FIAS, IFC, ECSAP…Trong khu«n khæ ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ®Çu t­ ®· tho¶ thuËn víi ASEAN, AFEC,ASEM, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ cÇn th­êng xuyªn cËp nhËt nh÷ng ch­¬ng tr×nh vÒ hµnh ®éng quèc gia vÒ ®Çu t­ nh»m thùc hiÖn cam kÕt tù do ho¸ vÒ ®Çu t­, phèi hîp víi c¸c n­íc kh¸c thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh chung nh»m c¶i thiÖn h×nh ¶nh, n©ng cao søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ khu v­c. §Ó chñ ®éng vËn ®éng ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ vµo KCN, KCX, cÇn nghiªn cøu thµnh lËp nhiÒu h¬n n÷a c¸c tæ chøc xóc tiÕn mËu dÞch vµ ®Çu t­ ë mét sè n­íc vµ khu vùc quan träng mµ trong thêi gian qua, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¸c n­íc nµy vÝ dô nh­ Ch©u ¢u, B¾c Mü ®Æc biÖt lµ Hoa K× vèn lµ n­íc cã tiÒm n¨ng m¹nh vÒ c¸c ngµnh nh­ n¨ng l­îng, ho¸ chÊt, b­u chÝnh viÔn th«ng, c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao nh­ng sè l­îng dù ¸n ®Çu t­ vÉn ë con sè h¹n chÕ. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p xóc tiÕn vËn ®éng ®Çu t­ hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc gi¶i quyÕt, xö lý vµ th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®ang x©y dùng hoÆc ®ang s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng thuËn lîi, cã hiÖu qu¶ sÏ lµ minh chøng thiÕt thùc, ®Çy tÝnh thuyÕt phôc vµ cã tiÕng vang lín, xa ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c ®ang cã ý ®Þnh ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nãi chung vµ vµo KCN, KCX nãi riªng. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hiÖn ®ang ®Çu t­ ë c¸c KCN, KCX vÝ nh­ nh÷ng con chim måi, con chim ®Çu ®µn, nÕu nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ nµy ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, thuËn lîi sÏ kÐo thªm nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c ®Çu t­ vµo KCN, KCX. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn dµnh kinh phÝ tháa ®¸ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c«ng t¸c nµy, kh«ng chØ dùa vµo nç lùc cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng hoÆc bªn n­íc ngoµi trong c¸c liªn doanh x©y dùng h¹ tÇng trong c¸c khu, tr­íc hÕt lµ kinh phÝ cho viÖc in Ên c¸c tµi liÖu phôc vô cho c«ng t¸c qu¶ng b¸ nh­ c¸c tµi liÖu ph¸p lý, tµi liÖu giíi thiÖu vÒ tiÒm n¨ng, m«i tr­êng ®Çu t­. C¸c tµi liÖu nµy ®­îc qu¶ng b¸ ra n­íc ngoµi kh«ng chØ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, qua c¸c ®ît vËn ®«ng, xóc tiÕn ®Çu t­ ë n­íc ngoµi mµ cßn ph¶i sö dông nh÷ng ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i hiÖn nay nh­ internet; x©y dùng c¸c trang Web cho ®Çu t­ n­íc ngoµi, KCN, KCX cho c¶ n­íc, cho tõng ®Þa ph­¬ng. C¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng KCN, KCX Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña c¸c chñ ®Çu t­ khi ®Çu t­ vµo KCN, KCX lµ sù ph¸t triÓn,thuËn lîi cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng bao gåm c¶ h¹ tÇng kü thuËt lÉn hË tÇng x· héi KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt lµ thµnh phÇn c¬ b¶n nhÊt thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt, trao ®æi th«ng tin, giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c vïng trong vµ ngoµi n­íc. KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt ph¶i ®Çu t­ x©y dùng tr­íc ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho mäi ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, thu hót vµ tiÕp thu ®­îc vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. C¬ së h¹ tÇng x· héi bao gåm c¸c nhãm chøc n¨ng nh­ hµnh chÝnh, chÝnh trÞ, th­¬ng nghiÖp, dÞch vô c¸c lo¹i, v¨n ho¸ x· héi, gi¸o dôc ®µo t¹o, du lÞch -nghØ d­ìng- thÓ thao. Cô thÓ, c¬ së h¹ tÇng lµ nhµ ë, c¸c c«ng tr×nh phôc vô nh­ c«ng tr×nh y tÕ (bÖnh viÖn, tr¹m y tÕ), v¨n ho¸ (nhµ v¨n ho¸, nhµ truyÒn thèng, c©u l¹c bé…), gi¸o dôc (nhµ tr­êng, nhµ trÎ, mÉu gi¸o), thÓ dôc thÓ thao, th­¬ng nghiÖp (chî, cöa hµng), dÞch vô c«ng céng (b­u ®iÖn, th­ viÖn, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh… ), c©y xanh, c«ng viªn, mÆt n­íc.. . C¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt bªn trong khu c«ng nghiÖp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ nhanh chãng tiÕn hµnh x©y dùng nhµ x­ëng, tiÕt kiÖm thêi gian, cã thÓ tËp trung ngay vµo ho¹t ®éng kinh doanh, s¶n xuÊt cña m×nh. V× vËy, c¬ së h¹ tÇng bªn trong hµng rµo lµ yÕu tè quan t©m hµng ®Çu cña c¸c chñ ®Çu t­. Trong thêi gian tr­íc m¾t, cÇn tËp trung x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng bªn trong c¸c KCN hiÖn cã. Theo kinh nghiÖm cña Trung Quèc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Æc biÖt vÒ gi¸ c¶, dÞch vô, thuÕ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë c¸c KCN. §ång thêi, ban qu¶n lý c¸c KCN, KCX vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn theo dâi chÆt chÏ qu¸ tr×nh vµ chÊt l­îng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng vµ tiÖn Ých c«ng céng, sím ®­a ra c¸c tiªu chuÈn, qui ph¹m x©y dùng ®èi víi c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ t©ng KCN, KCX. Trong thêi gian qua ®· cã hiÖn t­îng do tÝnh c¹nh tranh thu hót ®Çu t­ (do cÇn nhanh chãng giao ®Êt cho c¸c nhµ ®Çu t­) nªn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng bªn trong c¸c KCN bÞ thi c«ng kÐm chÊt l­îng hoÆc kh«ng x©y dùng ®Çy ®ñ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c tiÖn Ých c«ng céng. KÕt qu¶ lµ ®· g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­. Muèn thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ chØ quan t©m ®Õn c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt trong hµng rµo lµ ch­a ®ñ. Thùc tÕ ®· cho thÊy, mét sè KCN ®· thÊt b¹i do kh«ng ®­îc ®Çu t­ ®ång bé c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo vµ trong hµng rµo. Tr­íc hÕt lµ vÊn ®Ò giao th«ng liªn l¹c, ®©y lµ mét yÕu tè tiªn quyÕt cho ho¹t ®éng cña mét khu vùc, ®èi víi KCN, KCX, hÖ thèng ®­êng x¸ cã thuËn lîi míi gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸, chi phÝ ®i l¹i. Tuy nhiªn, t¹i nhiÒu ®Þa ph­¬ng, hÖ thèng ®­êng x¸ bÞ xuèng cÊp trÇm träng, mét sè ®­îc n©ng cÊp nh­ng vÉn kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. Cïng víi ®ã, hÖ thèng cÇu cèng, cÊp n­íc, cÊp ®iÖn còng trong t×nh tr¹ng t­¬ng tù. CÇn kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch quan t©m h¬n n÷a ®Õn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng ngoµi hµng rµo, cã thÓ cho phÐp sö dông 50-60% c¸c nguån thu trong c¸c KCN KCX ®Ó sö dông x©y dùng vµ ph¸t triÓn nh÷ng c«ng tr×nh trªn. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng vµ c¸c ban ngµnh liªn quan cÇn nhanh chãng t¨ng c­êng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô hç trî phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh nh­: giao nhËn, kho vËn, chi nh¸nh ng©n hµng, b¶o hiÓm, viÔn th«ng, kiÓm to¸n vµ ®Æc biÖt thµnh lËp c¸c kho ngo¹i quan t¹i c¸c KCX vµ cho phÐp thµnh lËp c¸c khu b¶o thuÕ t¹i c¸c doanh nghiÖp cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín…trªn c¬ së gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc. §èi víi c¬ së h¹ tÇng x· héi, do trong thêi gian qua chóng ta kh«ng l­êng hÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh còng nh­ kh«ng quan t©m ®óng møc, ch¼ng h¹n nh­ hiÖn t­îng c«ng nh©n ph¶i thuª nhµ trong c¸c khu d©n c­, kh«ng ®¶m b¶o ®­îc cuéc sèng, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cho ng­êi lao ®éng trong c¸c KCN, KCX. VÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ngay ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng còng nh­ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn l©u dµi ®èi, bÒn v÷ng ®èi víi c¸c KCN, KCX. Tuy nhiªn mét khã kh¨n lµ do c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng x· héi khã thu lîi nhuËn cao, nªn khã thu hót vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh nµy. Do vËy, ChÝnh phñ cÇn ®­îc ra c¸c c¬ chÕ ph¸p lý, vµ tµi chÝnh ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ cïng nhËn thøc vµ chia sÎ g¸nh nÆng nµy víi nhµ n­íc. Cã thÓ thùc hiÖn theo mét sè h­íng gi¶i quyÕt nh­: VÒ chÝnh s¸ch + Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ thèng nhÊt ®Ó khi qui ho¹ch KCN, ph¶i qui ho¹ch khu nhµ ë c«ng nh©n còng nh­ c¸c chøc n¨ng phôc vô c«ng céng ®¬n thuÇn kh¸c + Nhµ n­íc can thiÖp víi HiÖp Héi ng©n hµng ®Ó xem xÐt cho vay víi l·i suÊt thÊp vµ b»ng vèn ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng nhµ ë c«ng nh©n còng nh­ nh÷ng chi phÝ vÒ b¶o d­ìng, duy tu nhµ ë hµng n¨m + Nhµ n­íc khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c c«ng ty kinh doanh ®Çu t­ x©y dùng nhµ ë b»ng c¸ch gi¶m thuÕ doanh nghiÖp tõ 5-8 n¨m, miÔn gi¶m tiÒn thuª ®Êt 8-10 n¨m… + KhuyÕn khÝch ng­êi c«ng nh©n mua nhµ tr¶ gãp råi trõ vµo thu nhËp hµng th¸ng ®Ó hä ph¸t huy tÝnh tù chñ, tù lo b¶o qu¶n vµ gi÷ g×n nhµ ë. VÒ thiÕt kÕ qui ho¹ch nhµ ë c«ng nh©n + C¸c nhµ t­ vÊn thiÕt kÕ qui ho¹ch KCN, KCX ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi qui ho¹ch khu ë c«ng nh©n phï hîp víi h¹ tÇng x· héi cã s½n hoÆc ch­a cã cña ®Þa ®iÓm lùa chän, chó träng ®Õn c¸c khu d©n c­ ®« thÞ l©n cËn, dù ®o¸n kh¶ n¨ng t¨ng d©n c­ c¬ häc trong t­¬ng lai + §èi víi c¸c KCN n»m gÇn c¸c khu ®« thÞ mµ quÜ nhµ ë cßn cao th× tËn dông ®Ó thuª c¸c khu ë trong ®« thÞ + §èi víi c¸c khu ë xa ®« thÞ th× nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng nhµ ë cho c«ng nh©n theo nh÷ng b­íc sau : B­íc 1: X©y dùng c¸c khu nhµ ë cã vèn ®Çu t­ nhá b»ng c¸ch x©y dùng c¸c d·y nhµ cÊp 4, dïng nhiÒu vËt liÖu ®Þa ph­¬ng kÕt hîp, dÔ vËn chuyÓn, dÔ th¸o rêi cã thÓ vËn chuyÓn ®i n¬i kh¸c tuú theo nhu cÇu thùc tÕ cña c«ng nh©n, khu nhµ nµy cã gi¸ cho thuª thÊp phï hîp víi møc l­¬ng ban ®Çu cña c«ng nh©n. B­íc 2: Khi sè c«ng nh©n ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng cao h¬n vµ cã kh¶ n¨ng lµm viÖc l©u dµi víi KCN thï tiÕp tôc x©y dùng c¸c nhµ cao tÇng cho c«ng nh©n thuª hoÆc mua tr¶ gãp ®ång thêi còng chó ý x©y dùng siªu thÞ, c©u l¹c bé, nhµ trÎ mÉu gi¸o, nhµ ®Ó xe, c©y xanh kÕt hîp víi nghØ ng¬i th­ gi·n… Nh­ vËy, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé trong viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¬ së c¶ trong lÉn ngoµi hµng rµo, còng nh­ ph¸t triÓn h¹ tÇng x· héi.Tr­íc hÕt c«ng t¸c quy ho¹ch c¬ së h¹ tÇng khu vùc cÇn ph¶i ®i tr­íc mét b­íc vµ mang tÝnh chiÕn l­îc. Quy ho¹ch x©y dùng KCN, KCX ph¶i ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cung øng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ngoµi hµng rµo, coi viÖc x©y dùng c¬ së x· héi lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong qui ho¹ch cho c¶ hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai. Quy ho¹ch chi tiÕt KCN, KCX ph¶i nªu râ c¸c ph­¬ng ¸n vÒ nguån (nguån vèn, nguån cung cÊp ®iÖn, n­íc), c¸c ®iÓm nèi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ liªn quan (giao th«ng, ®iÖn, n­íc, doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¹ tÇng, c¬ quan qu¶n lý ®Þa ph­¬ng…). Khi ®· cã quy ho¹ch c¬ së h¹ tÇng, vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i thùc hiÖn quy ho¹ch nµy mét c¸ch nghiªm tóc, Ýt thay ®æi, triÓn khai nhanh, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña kh«ng chØ KCN, KCX mµ c¶ ®èi víi ph¸t triÓn vïng. Tuy nhiªn, do c¸c c«ng tr×nh nµy chi phÝ ®Çu t­ lín nªn Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Æc biÖt hay dïng ng©n s¸ch nhµ n­¬c ®Ó ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh nµy. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc ph¶i t¹o ra nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thu hót c¸c nguån vèn kh¸c cïng tham gia x©y dùng nh­ nhµ ®Çu t­ øng tr­íc vèn x©y dùng, Nhµ n­íc hoµn tr¶ khi ®­a c«ng tr×nh ®i vµo ho¹t ®éng, huy ®éng theo h×nh thøc BOT, ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt ®Ó ®æi l¹i ®­îc thùc hiÖn mét dù ¸n kh¸c... 6. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc vµ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý khu c«ng nghiÖp TÝnh ®Õn nay c¸c KCN, KCX ®· thu hót ®­îc h¬n 240.000 lao ®éng lµm viÖc trùc tiÕp t¹i ®©y. §©y lµ nguån nh©n lùc ®¸ng kÓ vµ trong t­¬ng lai con sè nµy cã thÓ lªn tíi 1 triÖu lao ®éng nÕu lÊp ®Çy c¸c KCN, KCX hiÖn cã. §©y lµ mét nguån nh©n lùc ®¸ng kÓ vµ cã vai trß ngµy mét to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c KCN nãi riªng ®ang diÔn ra mét nghÞch lý hÕt søc lo ng¹i gi÷a nhu cÇu lao ®éng vµ chÊt l­îng lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy, trong khi nguån lao ®éng rÊt dåi dµo (nÕu kh«ng nãi lµ d­ thõa) th× c¸c doanh nghiÖp l¹i rÊt khã kh¨n trong vÊn ®Ò tuyÓn dông lao ®éng, do nguån lao ®éng ch­a ®¸p øng ®­îc ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp vÒ tr×nh ®é häc vÊn, tay nghÒ …nhÊt lµ vÒ lao ®éng kÜ thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ th× hÇu nh­ ®Þa ph­¬ng nµo còng thiÕu trÇm träng. Cho ®Õn nay c¶ n­íc ta cã h¬n 40 triÖu lao ®éng, gÇn 25% ë ®« thÞ, cßn l¹i tËp trung ë n«ng th«n, tû lÖ lao ®éng tèt nghiÖp trung häc ë møc thÊp (30-40%). Víi c¬ cÊu d©n sè vµ tr×nh ®é häc vÊn, tay nghÒ nh­ thÕ kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vµ yªu cÇu s¶n xuÊt c«ng nghiÖp víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Ngoµi ra, sè l­îng c¸c tr­êng trung hoc chuyªn nghiÖp, d¹y nghÒ cßn Ýt, kh«ng thu hót ®­îc ng­êi theo häc. MÆc kh¸c, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®· qu¸ l¹c hËu, häc viªn tèt nghiÖp vÉn ph¶i ®µo t¹o l¹i trong m«i tr­êng s¶n xuÊt víi thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Trong bèi c¶nh ®ã, cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p nh­: cÇn x¸c ®Þnh l¹i c¬ cÊu trong toµn bé hÖ thèng ®µo t¹o; më réng, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh d¹y nghÒ; chÊn chØnh tæ chøc vµ qu¶n lý chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng c¸c trung t©m h­íng nghiÖp vµ d¹y nghÒ; g¾n thÞ tr­êng lao ®éng víi c¬ së ®µo t¹o, víi doanh nghiÖp ®Ó gi¸o duc ®µo t¹o vµ s¶n xuÊt kinh doanh thùc sù lµ mét chu tr×nh khÐp kÝn. Bªn c¹nh ®ã, cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tay nghÒ t¹i c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp, cã thÓ b»ng h×nh thøc võa lµm võa häc; ®ång thêi cã chÕ ®é ­u ®·i, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tù n©ng cao tr×nh ®é cña b¶n th©n. Tr­íc m¾t, viÖc ®µo t¹o cÇn ­u tiªn cho c¸c ngµnh: c¬ khÝ chÝnh x¸c, vËn hµnh, l¾p r¸p, söa ch÷a, ®iÖn, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm… VÊn ®Ò ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý c¸c KCN, KCX còng ph¶i ®­îc quan t©m. M« h×nh KCN, KCX míi xuÊt hiÖn ë n­íc ta tõ mét thËp kØ trë l¹i ®©y, v× vËy nã vÉn cßn lµ mét m« h×nh míi mÎ,v× thÕ, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kh«ng ph¶i ai kh¸c mµ chÝnh lµ c¸c nhµ kinh tÕ, kÜ thuËt, c¸c luËt s­… ®­îc ®iÒu ®éng ®Õn tõ c¸c m«i tr­êng c«ng t¸c kh¸c nhau. Trªn thùc tÕ, ch­a cã mét tr­êng nµo chuyªn vÒ ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý KCN, KCX vµ còng ch­a kÞp më nh÷ng kho¸ häc båi d­ìng hay n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò nµy. Trong khi ®ã, víi tèc ®é ph¸t triÓn c¸c KCN nh­ hiÖn nay, cÇn cã mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý c¸c KCN vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Do yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cña c¸c c¸n bé KCN ph¶i cã tr×nh ®é cao vÒ nhiÒu mÆt, ph¶i cã b¶n chÊt chÝnh trÞ v÷ng vµng, cã t­ duy, vµ phong c¸ch c«ng nghiÖp, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt quèc tÕ vµ trong n­íc, cã n¨ng lùc qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; thµnh th¹o trong c¸c giao dÞch vÒ kinh tÕ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh víi c¸c ®èi t¸c. Do vËy, nhiÖm vô ®Æt ra trong c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé KCN, KCX rÊt nÆng nÒ, ph¶i x©y dùng ®­îc mét ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o trang bÞ cho c¸c häc viªn mét c¸ch c¨n b¶n, hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý, luËt ph¸p, kinh tÕ …®Ó cã thÓ vËn dông thÝch hîp víi yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý KCN, KCX. §èi t­îng ®µo t¹o båi d­ìng sÏ lµ c¸n bé cña c¸c ban qu¶n lý KCN cÊp tØnh, c¸n bé qu¶n lý cña c¸c c«ng ty Ph¸t triÓn h¹ tÇng, vµ c¸c c¸n bé kh¸c phô tr¸ch c«ng t¸c trªn …Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o, båi d­ìng kinh nghiÖm, cÇn triÓn khai tõng b­íc v÷ng ch¾c, häc g¾n liÒn víi thùc tiÔn, ®i ®«i víi hµnh, tr¸nh lµm theo kiÓu h×nh thøc, å ¹t. Nãi tãm l¹i, trªn ®©y chØ lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m kÞp thêi th¸o gì nh÷ng khã kh¨n ®ang gÆp ph¶i vµ thiÖn theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trong mét vµi n¨m tíi. ViÖc c¸c Bé Ngµnh nhanh chãng cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi vÊn ®Ò trªn lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó kh«ng lµm mÊt lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c KCN, KCX lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc l©u dµi trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta, v× vËy ®ßi hái §¶ng vµ Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ë tÇm vÜ m« h¬n, phèi hîp víi c¸c Bé ngµnh liªn quan cïng xem xÐt, nghiªn cøu ®Ó cã nh÷ng b­íc ®i m¹nh d¹n h¬n, toµn diÖn h¬n ®Ó ®­a khu c«ng nghiÖp trë thµnh xu h­íng ph¸t triÓn chung kh«ng chØ riªng trong lÜnh vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi mµ cßn cßn trong nÒn c«ng nghiÖp n­íc nhµ. Phô lôc 2: Nguån: Vô qu¶n lý KCN –KCX : Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ._.