Thông tin thị trường trên báo chí thông qua báo Diễn đàn doanh nghiệp và Thời báo tài chính

Lêi më ®Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ThÞ tr­êng lµ lÜnh vùc quan träng trªn b¸o chÝ, nhÊt lµ trong thêi kú ®æi míi hiÖn nay khi nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trong giai ®o¹n më cöa. Nh÷ng vÊn ®Ò cña thÞ tr­êng lu«n ®­îc quan t©m cña nhiÒu cÊp ®é tõ nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp kinh doanh s¶n xuÊt ®Õn ng­êi tiªu dïng. Bé mÆt nÒn b¸o chÝ lµ bé mÆt cña nÒn kinh tÕ ®ã, nªn nãi ®Õn b¸o chÝ mµ kh«ng nãi ®Õn thÞ tr­êng th× kh«ng ®­îc v× ®©y lµ m¶ng träng t©m. ThÞ tr­êng biÓu hiÖn mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a cÊp qu¶n lý - doanh nghiÖp s¶n xuÊt liªn doanh l­u th«ng - ng­êi tiªu dïng hay chÝnh c«ng chóng réng r·i lµ ®éc gi¶ cña b¸o chÝ. 2. Vai trß th«ng tin vÒ thÞ tr­êng rÊt quan träng vµ x¸c thùc. Trong t×nh h×nh hiÖn nay trªn b¸o chÝ ch­a cã nguyªn t¾c chung nµo hay chuÈn mùc vª nguyªn lý cña nhµ b¸o khi viÕt vÒ thÞ tr­êng tõ gãc ®é nghiªn cøu còng nh­ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu. V× vËy, trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ®ã t«i xin chän ®Ò tµi nµy víi mong muèn b­íc ®Çu h­íng tíi mét nguyªn mÉu ®Çy ®ñ vÒ lý thuyÕt ®Ó x©y dùng bµi thÞ tr­êng. 3. Môc ®Ých cña ®Ò tµi. VËn dông lý thuyÕt kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ m¶ng néi dung thÞ tr­êng ph¶n ¸nh trªn b¸o mµ cô thÓ lµ Thêi b¸o Tµi chÝnh vµ DiÔn ®µn Doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã cè g¾ng ®i t×m, tËp hîp nh÷ng kinh nghiÖm vµ rót ra ®Ò xuÊt cña c¸ nh©n vÒ nguyªn t¾c viÕt. T×m hiÓu t¸c phong viÕt vÒ thÞ tr­êng cña phãng viªn. 4. NhiÖm vô NhiÖm vô tËp trung vµo s­u tÇm, thèng kª, so s¸nh c¸c bµi b¸o chuyªn viÕt vÒ thÞ tr­êng tõ ®ã chØ ra c¸i ®­îc vµ c¶ c¸i ch­a ®­îc cña bµi vÒ néi dung vµ h×nh thøc. §ång thêi nªu mét vµi quan ®iÓm mang tÝnh nguyªn t¾c. 5. §èi t­îng ph¹m vi nghiªn cøu. Lµ nh÷ng bµi b¸o trªn chuyªn trang viÕt vÒ thÞ tr­êng cña 2 tê Thêi b¸o Tµi chÝnh vµ DiÔn ®µn Doanh nghiÖp trong n¨m 2004. 6. C¬ së lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghiªn cøu sau: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp Ph­¬ng ph¸p so s¸nh 7. §ãng gãp cña Kho¸ luËn T×m vµ chØ ra nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh th«ng tin liªn kÕt gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn thÞ tr­êng. Trªn c¬ së ®ã nªu lªn mét sè kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c bµi vë cña phãng viªn thÞ tr­êng nh»m x©y dùng mét m« h×nh chung trong t¸c nghiÖp. MÆt kh¸c kho¸ luËn cã thÓ gãp phÇn më réng vÒ ®Ò tµi néi dung trªn trang viÕt trªn ph¹m vi bao qu¸t toµn thÞ tr­êng trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay. 8. KÕt cÊu kho¸ luËn. Kho¸ luËn Th«ng tin thÞ tr­êng trªn b¸o chÝ gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i niÖm thÞ tr­êng vµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n. Ch­¬ng II: Nh÷ng vÊn ®Ò thÞ tr­êng ®­îc ph¶n ¸nh trªn hai tê b¸o DiÔn ®µn Doanh nghiÖp vµ Thêi b¸o Tµi chÝnh. Ch­¬ng III: §¸nh gi¸ chung vµ mét sè nguyªn t¾c vÒ nghiÖp vô viÕt vÒ thÞ tr­êng. Ch­¬ng 1: Kh¸i niÖm thÞ tr­êng vµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n I. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng 1.ThÞ tr­êng lµ g×? ThÞ tr­êng xuÊt hiÖn kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn. Nã n¶y sinh vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸. Trong x· héi nguyªn thuû tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp, s¶n phÈm lao ®éng lµm ra cßn rÊt h¹n chÕ, kh«ng cã s¶n phÈm d­ thõa ®Ó trao ®æi, do ®ã kh«ng tån t¹i c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh thÞ tr­êng. Khi søc s¶n xuÊt ph¸t triÓn, s¶n phÈm lao ®éng d­ thõa th× míi b¾t ®Çu trao ®æi hµng ho¸ vµ lóc nµy thÞ tr­êng míi ®­îc h×nh thµnh. VËy thÞ tr­êng lµ g×? Theo nghÜa ban ®Çu nguyªn thuû thÞ truêng g¾n víi mét ®Þa ®iÓm, kh«ng gian, thêi gian nhÊt ®Þnh. Nã lµ n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸. Theo nghi· nµy th× thÞ tr­êng lµ h÷u h×nh, cã thÓ lµ chî phiªn, héi chî hoÆc lµ khu vùc tiªu thô s¶n phÈm, lµ cöa hµng bu«n b¸n theo c¸c mÆt hµng, ngµnh hµng. Khi s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn th× kÐo theo thÞ tr­êng cµng më réng, ®a d¹ng vµ phong phó h¬n. V× thÕ, thÞ tr­êng ®­îc hiÓu theo nghÜa réng h¬n. Ngoµi thÞ tr­êng h÷u h×nh nh­ tr­íc xuÊt hiÖn thªm thÞ tr­êng v« h×nh. ThÞ tr­êng v« h×nh lµ chØ n¬i trao ®æi kh«ng cè ®Þnh, dùa vµo qu¶ng c¸o, m«i giíi trung gian vµ c¸c h×nh thøc trao ®æi kh¸c ®Ó t×m nguån hµng vµ t×m ng­êi mua. XÐt tõ cÊu tróc, thÞ tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè tiÒn vµ hµng, ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cÊu t¹o nªn. Do ®ã, h×nh thµnh c¸c quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, mua - b¸n, cung - cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Nãi tíi thÞ tr­êng lµ nãi tíi tù do kinh doanh, tù do trao ®æi, tù do mua b¸n, tù do giao dÞch, thuËn mua võa b¸n. Quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ trªn thÞ tr­êng lµ b×nh ®¼ng vµ c¹nh tranh. Chñ thÓ thÞ tr­êng lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng trao ®æi trªn thÞ tr­êng nh­ c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp, d©n c­, chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc kh¸c. Ngoµi ra, chñ thÓ cña thÞ tr­êng cßn bao gåm mét sè c¬ cÊu trung gian nh­ phßng luËt s­, phßng kÕ to¸n th«ng tin t­ vÊn…Trong kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i th× c¸c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu trung gian nµy ngµy cµng quan träng. Theo nhµ kinh tÕ häc næi tiÕng P.A Samuelson, “thÞ tr­êng lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã ng­êi mua vµ ng­êi b¸n mét thø hµng ho¸ t¸c ®éng qua l¹i nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè l­îng hµng”. Nh­ vËy, cã thÓ hiÓu thÞ tr­êng lµ mét “qu¸ tr×nh” diÔn ra mét c¸ch trùc tiÕp gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, kh«ng cã sù ®iÒu khiÓn tËp trung. Trªn thÞ tr­êng diÔn ra hµng triÖu hµnh vi cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ thÞ tr­êng ho¹t ®éng v« h­íng mµ nã vËn hµnh theo mét c¬ chÕ tinh vi th«ng qua sù ph¸t huy t¸c dông cña c¸c quy luËt kinh tÕ: quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt kinh cÇu, quy luËt c¹nh tranh…Th«ng qua thÞ tr­êng, ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan gi¸ c¶ hµng ho9¸, x¸c ®Þnh l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. Kh¸i niÖm hµng ho¸ ë ®©y ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Çy ®ñ, nã kh«ng chØ lµ vËt phÈm dïng cho nhu cÇu c¸ nh©n, nhu cÇu s¶n xuÊt, mµ cßn lµ s¶n phÈm cña chÊt x¸m th«ng tin dÞch vô…Hµng ho¸ lµ tÊt c¶ c¸c hµng ho¸, nh÷ng yÕu tè ®­îc trao ®æi mua b¸n trªn thÞ tr­êng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. 2. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng Chøc n¨ng thõa nhËn Th«ng qua thÞ tr­êng, n¬i diÔn c¹nh tranh trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn. Nh÷ng hµng ho¸ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu x· héi vÒ chÊt l­îng, chñng lo¹i, h×nh thøc, hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng… tiªu thô ®­îc (b¸n ®­îc), nghÜa lµ c«ng dông cña nã ®· ®­îc x· héi thõa nhËn. §ång thêi, ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ chi phÝ lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ còng ®­îc thõa nhËn, gi¸ trÞ hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn vµ ng­îc l¹i. Trªn thÞ tr­êng, mèi quan hÖ lîi Ých gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®­îc thùc hiÖn. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn b×nh th­êng. Chøc n¨ng thùc hiÖn cña thÞ tr­êng diÔn ra mét c¸ch kh¸ch quan d­íi t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt cung cÇu. Sô thùc hiÖn cña thÞ tr­êng xÐt vÒ mÆt tæng thÓ lµ sù thùc hiÖn tæng khèi l­îng hµng ho¸ cung øng ra thÞ tr­êng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi c¬ cÊu vµ quan hÖ cung cÇu thÝch hîp. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch vµ h¹n chÕ s¶n xuÊt, tiªu dïng Tõ sù biÕn ®éng cung - cÇu, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng dÉn ®Õn sù ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch vµ l­u chuyÓn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c. Khi gi¸ c¶ mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã t¨ng lªn th× ng­êi s¶n xuÊt nãi chung sÏ t¨ng s¶n xuÊt mÆt hµng Êy. ChÝnh tõ viÖc x· héi chÊp nhËn mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã víi gi¸ c¶ cao hay thÊp tõ viÖc th«ng qua thÞ tr­êng nguêi s¶n xuÊt thùc hiÖn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ng­êi mua hµng ho¸ th× thùc hiÖn tèi ®a ho¸ lîi Ých sö dông hµng ho¸ lµm cho thÞ tr­êng cã t¸c dông ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã. Chøc n¨ng th«ng tin Chøc n¨ng nµy cßn gäi lµ chøc n¨ng ph¸t tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng ®èi víi viÖc s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô mét lo¹i hµng ho¸ hoÆc mét dÞch vô nµo ®ã. §ã lµ nh÷ng th«ng tin vÒ tæng sè cung - cÇu, gi¸ c¶ thÞ tr­êng, ®iÒu kiÖn mua b¸n, c¬ chÕ ­u tiªn…®èi víi mét hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã. Nh÷ng th«ng tin nµy lµ c¨n cø quan träng lµ c¬ së gióp c¸c doanh nghiÖp ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ chiÕn l­îc kinh doanh, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Cßn tõ phÝa ng­êi tiªu dïng, th«ng qua thÞ tr­êng hä sÏ ®iÒu chØnh hµnh vi vµ nhu cÇu cña m×nh ®Ó cã lîi Ých tiªu dïng lín nhÊt. Chøc n¨ng thóc ®Èy tiÕn bé kü thuËt, gi¶m l­îng lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. ThÞ tr­êng lµ n¬i kiÓm tra cuèi cïng vÒ chñng lo¹i hµng ho¸, sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm. ThÞ tr­êng kiÓm nghiÖm tÝnh phï hîp cña s¶n xuÊt ®èi víi tiªu dïng x· héi. Trªn ý nghÜa ®ã, cã thÓ nãi thÞ tr­êng lµ ®ßn bÈy cho sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c doang nghiÖp, ®ång thêi thóc ®Èy Êp dông tiÕn bé kü thuËt ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸, c¶i tiÕn l­u th«ng…tiÕn ®Õn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thùc hiÖn v¨n minh th­¬ng nghiÖp. Cã thÓ nãi thÞ tr­êng thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng, c¸c chøc n¨ng cã mèi quan hÖ trùc tiÕp vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, cïng thÓ hiÖn vai trß vµ t¸c dông kh¸ch quan vèn cã cña thÞ tr­êng. II. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng Trong ®êi sèng thùc tÕ, ng­êi ta dïng rÊt nhiÒu thuËt ng÷ g¾n liÒn víi kh¸i niÖm thÞ tr­êng nh­: thÞ tr­êng b¸n bu«n, thÞ tr­êng b¸n lÎ, thÞ tr­êng hµng tiªu dïng, thÞ tr­êng t­ liÖu s¶n xuÊt, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng nhµ n­íc…vµ mçi lo¹i hµng ho¸ còng cã thÞ tr­êng riªng cña m×nh nh­: thÞ tr­êng g¹o, thÞ tr­êng v¶i, thÞ tr­êng x¨ng dÇu….V× vËy, trong lÞch sö ®· cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i thÞ tr­êng kh¸c nhau do xÐt tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. ViÖc t×m hiÓu c¸ch ph©n lo¹i vµ c¸c h×nh th¸i cña thÞ tr­êng sÏ gióp chóng ta n¾m ®­îc b¶n chÊt cña thÞ tr­êng, nhËn biÕt ®­îc ®Æc ®iÓm vµ sù ho¹t ®éng cña tõng lo¹i thÞ tr­êng cïng c¸c yÕu tè tham gia vµo thÞ tr­êng. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng theo ph¹m vi l·nh thæ: cã thÞ tr­êng thµnh phè, thÞ tr­êng n«ng th«n, thÞ tr­êng miÒn nói; thÞ tr­êng d©n téc, thÞ tr­êng khu vùc, thÞ tr­êng thÕ giíi… Ph©n lo¹i thÞ tr­êng theo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c¸c s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi: cã thÞ tr­êng hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng, thÞ tr­êng hµng n«ng s¶n, thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (søc lao ®éng, ®Êt ®ai…) Ph©n lo¹i thÞ tr­êng theo c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ : thÞ tr­êng b¸n bu«n, thÞ tr­êng b¸n lÎ. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng theo møc ®é c¹nh tranh: thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o vµ thÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o. §©y lµ c¸ch ph©n lo¹i g¾n liÒn víi ph­¬ng thøc h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña gi¸ c¶ ®­îc quyÕt ®Þnh bëi vai trß cña ng­¬× b¸n ®èi víi cung, vai trß cña ng­êi mua ®èi víi cÇu cña mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ thÞ tr­êng trong ®ã kh«ng mét ng­êi b¸n hay ng­êi mua nµo cã vai trß lín ¶nh h­ëng tíi gi¸ c¶ thÞ tr­êng . §iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña sù tån t¹i thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ sè ng­êi mua vµ b¸n nhiÒu víi qui m« hµng ho¸ nhá. NÕu mét ng­êi mua hay mét ng­êi b¸n rót ra khái thÞ tr­êng th× gi¸ c¶ còng kh«ng ®æi. Gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng do hµnh ®éng chung cña rÊt nhiÒu ng­êi b¸n vµ ng­êi mua quyÕt ®Þnh, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ bÊt kú ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua nµo còng chØ lµ ng­êi tiÕp nhËn gi¸, kh«ng ph¶i lµ ng­êi quyÕt ®Þnh gi¸ c¶. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ph¶i ®ång nhÊt kh«ng cã nhiÒu sù kh¸c biÖt víi nhau, c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cã thÓ di chuyÓn dÔ dµng tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c, hµng ho¸ cã thÓ b¸n ë bÊt cø ®©u cã gi¸ cao h¬n. Trªn thÞ tr­êng kh«ng cã sù ng¨n c¶n, h¹n chÕ viÖc tham gia hay rót khái thÞ tr­êng ®èi víi ng­êi b¸n, ng­êi mua, hoµn toµn cã sù tù do trao ®æi hµng ho¸. TÊt c¶ ng­êi mua, ng­êi b¸n ®Òu n¾m ®­îc th«ng tin vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng : cung cÇu, gi¸ c¶, chÊt l­îng… Cã nghÜa lµ ng­êi tiªu dïng, ng­êi s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn lùa chän tiªu dïng vµ ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt hîp lý. Trong ®êi sèng thùc tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ hiÕm cã, nã chØ cã nhiÒu ý nghÜa trong viÖc ph©n tÝch c¸c mèi quan hÖ vµ qu¸ tr×nh c¹nh tranh. C¸c chî phiªn n«ng phÈm ë n­íc ta cã thÓ ®­îc coi lµ thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o lµ thÞ tr­êng trong ®ã khèi l­îng s¶n phÈm cña ng­êi b¸n cã nhiÒu sù kh¸c nhau dÉn ®Õn vai trß cña mçi ng­êi b¸n cã ¶nh h­ëng tíi l­îng cung øng vµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o th­êng cã c¸c d¹ng sau: ThÞ tr­êng ®éc quyÒn ®¬n ph­¬ng §ã lµ thÞ tr­êng chØ cã mét ng­êi b¸n (ng­êi s¶n xuÊt duy nhÊt). Kh«ng cã s¶n phÈm kh¸c thay thÕ, hä lµm ®éc quyÒn tù nhiªn. ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ë n­íc ta thÞ tr­êng nµy chØ tån t¹i trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh nh­: ®iÖn, n­íc, b­u ®iÖn ThÞ tr­êng ®éc quyÒn ®a ph­¬ng §ã lµ thÞ tr­êng trong ®ã sè ng­êi b¸n ®ñ Ýt ®Ó cho nh÷ng ho¹t ®éng cña mét ng­êi cã ¶nh h­ëng ®Õn l­îng cung vµ gi¸ c¶ cña nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c. VD s¶n phÈm xi m¨ng, s¾t thÐp… ThÞ tr­êng c¹nh tranh ®éc quyÒn §ã lµ thÞ tr­êng trong ®ã cã nhiÒu ng­êi b¸n cïng mét lo¹i s¶n phÈm, nh­ng s¶n phÈm cña mçi ng­êi b¸n Ýt nhiÒu cã sù kh¸c nhau. VD thÞ tr­êng s¶n phÈm ngµnh dÖt (c¸c lo¹i v¶i), thÞ tr­êng s¶n phÈm ngµnh giÇy dÐp…ë ®©y hä b¸n nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ chñng lo¹i, qui c¸ch, dÞch vô cung øng…NghÜa lµ ®iÒu kiÖn mua, b¸n hµng rÊt kh¸c nhau nªn gi¸ c¶ còng kh¸c nhau, mçi ng­êi b¸n ®Òu t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ ë møc ®é nhÊt ®Þnh. Cø theo lý thuyÕt hiÖn ®¹i vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, cã thÓ chia thÞ tr­êng thµnh hai lo¹i: thÞ tr­êng “®Çu vµo”, thÞ tr­êng “®Çu ra” ThÞ tr­êng “®Çu vµo” lµ thÞ tr­êng tr­êng ng­êi ta mua, b¸n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt phôc vô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh nh­ c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, nguyªn nhiªn vËt liÖu søc lao ®éng… ThÞ tr­êng “®Çu ra” lµ thÞ tr­êng ng­êi ta mua b¸n c¸c t­ liÖu sinh ho¹t, dÞch vô phôc vô cho tiªu dïng ®êi sèng c¸ nh©n vµ gia ®×nh nh­: l­¬ng thùc, thùc phÈm, v¶i vãc thuèc men vµ c¸c ph­¬ng tiÖn ®i l¹i gi¶i trÝ thÈm mü…Nh×n chung, ë thÞ tr­êng “®Çu ra” ng­êi ta mua b¸n nh÷ng s¶n phÈm lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. III. C¬ chÕ thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng C¬ chÕ thÞ tr­êng HiÖn nay, cßn cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm c¬ chÕ thÞ tr­êng: “C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè, quan hÖ, m«i tr­êng, ®éng lùc vµ quy luËt chi phèi sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng” hay “C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ thiÕt chÕ klinh tÕ chi phèi ý chÝ vµ hµnh ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng, ng­êi b¸n vµ ng­êi mua th«ng qua thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶”. Theo P.A. Samuelson, c¬ chÕ thÞ thÞ tr­êng lµ mét tæ chøc kinh tÕ, ttrong ®ã c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ kinh doanh t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau qua thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh ba vÊn ®Ò trung t©m cña tæ chøc kinh tÕ lµ: S¶n xuÊt c¸i g×? S¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? S¶n xuÊt cho ai? C¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i lµ sù hçn ®én mµ lµ trËt tù kinh tÕ. §ã lµ “mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó phèi hîp kh«ng tù gi¸c nh©n d©n vµ doanh nghiÖp th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ vµ thÞ tr­êng. Nã lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp ®Ó tËp hîp tri th­c vµ hµnh ®éng cña hµng triÖu c¸ nh©n kh¸c nhau. Kh«ng cã bé n·o trung t©m nã vÉn gi¶i ®­îc bµi to¸n mµ m¸y tÝnh lín nhÊt ngµy nay kh«ng gi¶i næi …kh«ng ai thiÕt kÕ ra nã. Nã tù xuÊt hiÖn vµ còng nh­ x· héi loµi ng­êi nã ®ang thay ®æi” Tõ mét sè quan niÖm trªn, chóng ta cã thÓ nhËn thÊy c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th«ng qua gi¸ c¶ thÞ tr­êng. Trong c¬ chÕ ®ã, gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ trung t©m, trùc tiÕp ®iÒu chØnh hµnh vi cña chñ thÓ kinh tÕ, do ®ã còng ®iÒu tiÕt toµn bé ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Nãi ®Õn c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ nãi ®Õn mét c¬ chÕ tù vËn ®éng cña thÞ tr­êng theo quy luËt néi t¹i vèn cã cña nã mµ nhµ kinh tÕ häc Anh thÕ kû XVIII Adam Smith ®· h×nh dung nã nh­ “bµn tay v« h×nh”, trong ®ã cã mét lo¹t c¸c quy luËt kinh tÕ cïng ®ång thêi vËn ®éng vµ quan hÖ h÷u c¬ víi nhau nh­: quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt lîi nhuËn, quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ chÕ thÞ tr­êng tån t¹i, ho¹t ®éng mét c¸ch kh¸ch quan. a. Quy luËt gi¸ trÞ §©y lµ quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng c¬ b¶n cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Theo quy luËt nµy, s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt. Trong trao ®æi ph¶i tu©n theo quy t¾c ngang gi¸. Quy luËt gi¸ trÞ ho¹t ®éng th«ng qua qÝa c¶ trªn thÞ thÞ tr­êng, sù biÕn ®éng cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng biÓu thÞ sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông ®iÒu tiÕt vµ l­u th«ng hµng ho¸, kÝch thÝch lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ph©n ho¸ ng­êi s¶n xuÊt thµnh kÎ giµu ng­êi nghÌo. b. Quy luËt cung cÇu. Sù vËn ®éng cña quy luËt cung cÇu thÓ hiÖn ë mèi quan hÖ cung cÇu hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Quan hÖ cung- cÇu lµ quan hÖ kinh tÕ c¨n b¶n trªn thÞ tr­êng. Cung lµ khèi l­îng hµng ho¸ ®­a b¸n trªn thÞ tr­êng hoÆc cã kh¶ n¨ng thùc tÕ cung cÊp cho thÞ tr­êng trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. CÇu lµ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vÒ hµng ho¸ ®ã. Trªn thÞ tr­êng cung vµ cÇu lu«n vËn ®éng, biÕn ®æi, t¸c ®éng lÉn nhau. CÇu x¸c ®Þnh khèi l­îng c¬ cÊu cña cung vÒ hµng ho¸, ng­îc l¹i, cung t¹o ra cÇu th«ng qua gi¸ c¶, chñng lo¹i hµng ho¸. Mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a cung vµ cÇu vÒ sè l­îng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ h×nh thµnh quy luËt cung cÇu. Quy luËt nµy x¸c ®Þnh gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng vµ t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. c. Quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ Quy luËt nµy x¸c ®Þnh l­îng tiÒn tÖ cÇn thiÕt cho l­u th«ng nh»m ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng nhÞp nhµng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. ViÖc thõa thiÕu tiÒn ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triªn cña kinh tÕ. ThiÕu tiÒn hµng ho¸ kh«ng b¸n ®­îc g©y t×nh tr¹ng ¸ch t¾c, ng¨n c¶n l­u th«ng hµng ho¸. Thõa tiÒn g©y ra t×nh tr¹nng l¹m ph¸t, t¨ng gi¸ c¶ hµng ho¸ sÏ g©y ra nh÷ng biÕn ®éng tiªu cùc cho thÞ tr­êng. C«ng thøc chung cña l­u th«ng tiÒn tÖ lµ : M.V= P.Q hay M =P.Q/V trong ®ã M lµ sè tiÒn cÇn thiÕt cho l­u th«ng, V lµ sè cßng quay trung b×nh cuØa ®ång tiÒn, P lµ gi¸ c¶ hµng ho¸, Q lµ tæng sè hµng ho¸. Nh­ vËy sè tiÒn cÇn thiªt cho l­u th«ng tØ lÖ thuËn víi tæng sè gi¸ c¶ cña hµng ho¸, tû lÖ nghÞch víi vßng quay trung b×nh cña ®ång tiªn. Víi chøc n¨ng cña m×nh, tiÒn tÖ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn s¶n phÈm vµ trao ®æi hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Quy luËt lîi nhuËn. Quy luËt lîi nhuËn x¸c ®Þnh ®éng lùc ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn tham gia kinh tÕ thÞ tr­êng. Theo A. Smith, mçi c¸ nh©n ho¹t ®éng chØ biÕt t­ lîi, chØ thÊy t­ lîi vµ chØ lµm theo t­ lîi. §ång thêi, trong khi theo ®uæi lîi Ých cña m×nh, do sù chi phèi cña “bµn tay v« h×nh ” mµ mçi c¸ nh©n còng phôc vô lîi Ých cña x· héi mét c¸ch h÷u hiÖu h¬n c¶ khi anh ta cã ý ®Þnh lµm viÖc nµy. Trong t¸c phÈm “T­ b¶n”, M¸c còng ®¸nh gi¸ cao vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi c¸c nhµ t­ b¶n trong t­ c¸ch lµ chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c nhµ kinh tÕ còng ghÐt cay ghÐt ®¾ng t×nh tr¹ng kh«ng cã lîi nhuËn còng nh­ lîi nhuËn qu¸ Ýt, ch¼ng kh¸c g× giíi tù nhiªn ghª sî ch©n kh«ng. Nh­ vËy, nhµ kinh doanh tr­¬c hÕt ph¶i nghÜ tíi lîi nhuËn, lç hay l·i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, lîi nhuËn ®­a nhµ kinh doanh ®Õn c¸c khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ ng­êi tiªu dïng cÇn nhiÒu h¬n, tõ bá khu vùc tiªu dïng Ýt hµng ho¸. HÖ thèng thÞ tr­êng dïng lç vµ l·i ®Ó quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n. e. Quy luËt c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ sù ganh ®ua, ®Êu tranh vÒ kinh tÕ gi÷ nh÷ng chñ thÓ kinh tÕ trªn thÞ tr­êng ®Ó giµnh phÇn s¶n xuÊt, tiªu dïng hµng ho¸ cã lîi Ých lín nhÊt cho m×nh. C¹nh tranh cã vai trß tÝch cùc trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, nã ®ßi hái ng­êi s¶n xuÊt ph¶i tÝch cùc, n¨ng ®éng, th­êng xuyªn c¶i tiÕn kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý… nh»m phôc vô tèt nhÊt nhu cÇu thÞ tr­êng cña thÞ tr­êng. C¹nh tranh cã t¸c dông lùa chän c¸i tiÕn bé, ®µo th¶i c¸i l¹c hËu, tr× trÖ, kÐm ph¸t triÓn. C¹nh tranh trong lÜnh vùc s¶n xuÊt bao gåm c¹nh tranh trong néi bé ngµnh vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh. Trong lÜnh vùc l­u th«ng gåm c¹nh tranh gi÷a ng­êi b¸n víi ng­êi b¸n, ng­êi mua víi ng­êi mua, ng­êi b¸n víi ng­íi mua. C¹nh tranh lµ m«i tr­êng tån t¹i cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. V× vËy mçi doanh nghiÖp mçi chñ thÓ kinh tÕ cÇn ph¶i chuÈn bÞ cho m×nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng. Tãm l¹i sù t¸c ®éng tæng hîp cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®èi víi s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ lµ c¬ chÕ vËn hµnh cña thÞ tr­êng vµ ®­îc gäi lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¬ chÕ thÞ tr­êng vËn ®éng tu©n theo néi dung, yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan nªn c¬ chÕ thÞ tr­êng còng lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ, nguyÖn väng chñ quan cña con ng­êi. Tuy vËy, viÖc nhËn thøc ®Çy ®ñ yªu cÇu cña c¸c quy luËt kh¸ch quan cho phÐp con ng­êi cã thÓ t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­êng, kÕt hîp c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù ®iÒu tiÕt, qu¶n lý cña Nhµ n­íc t¹o ra c¬ chÕ vËn hµnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, gi¸ c¶ lu«n lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸. Nh­ vËy, gi¸ trÞ lµ c¬ së, lµ b¶n chÊt kinh tÕ cña gi¸ c¶, cßn gi¸ c¶ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ. Mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ xÐt vÒ tæng thÓ th× tæng sè gi¸ c¶ cña tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng b»ng víi tæng sè gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®ã. Bëi v×, trong ®iÒu kiÖn gi¸ trÞ tiÒn tÖ kh«ng ®æi, sù lªn xuèng gi¸ c¶ gi÷a c¸c hµng ho¸ cã sù bï trï. §iÒu ®ã thÓ hiÖn khi gi¸ c¶ mét sè lo¹i hµng ho¸ nµy cao h¬n gi¸ trÞ th× sÏ cã mét sè hµng ho¸ kh¸c thÊp h¬n gi¸ trÞ cña nã. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña hµng ho¸ do gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®ã quyÕt ®Þnh, song biÓu hiÖn cña nã l¹i th«ng qua quan hÖ cung cÇu, do ®ã cã thÓ nãi gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®­îc h×nh thµnh ë ®iÓm c©n b»ng cung cÇu vµ b»ng gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña hµng ho¸. Gi¸ trÞ thÞ tr­êng lµ gi¸ trÞ trung b×nh vµ mÆt kh¸c lµ gi¸ trÞ c¸ biÖt cña nh÷ng hµng ho¸ chiÕm phÇn lín trªn thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÓ hiÖn mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, lµ sù tho¶ thuËn, lµ ph­¬ng tiÖn gi¶i quyÕt m©u thuÉn lîi Ých kinh tÕ gi÷a ng­êi mua vµ n­êi b¸n (ng­êi b¸n lu«n muèn b¸n gi¸ cao, ng­êi mua lu«n muèn mua víi gi¸ th©p). Quan hÖ cung cÇu cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ c¶ thÞ tr­êng, ®ång thêi gi¸ c¶ thÞ tr­êng còng chi phèi, t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi cung cÇu. Nõu cung lín h¬n cÇu, gi¸ c¶ thÞ tr­êng sÏ gi¶m xuèng vµ ng­îc l¹i. Khi gi¸ c¶ mét hµng ho¸ nµo ®ã t¨ng th× cÇu sÏ gi¶m vµ cung t¨ng, khi gi¸ gi¶m th× cung còng gi¶m vµ cÇu t¨ng. Giíi h¹n thÊp nhÊt cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ chi phi s¶n xuÊt, gi¸ c¶ ph¶i bï ®¾p ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt. Giíi h¹n cao cña gi¸ c¶ chÝnh lµ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi mua. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ tiÒn tÖ cã mèi quan hÖ h÷u c¬ vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. NÕu sè tiÒn trong l­u th«ng phï hîp víi møc gi¸ c¶ cña hµng ho¸ th× gi¸ c¶ cña hµng ho¸ vµ søc mua cña ®ång tiÒn æn ®Þnh. NÕu tiÒn thõa so víi yªu cÇu l­u th«ng th× gi¸ c¶ t¨ng lªn, søc mua thùc tÕ cña ®ång tiÒn gi¶m xuèng, sÏ x¶y ra l¹m ph¸t. Nõu sè tiÒn trong l­u th«ng thÊp h¬n so víi yªu cÇu cÇn thiÕt th× gi¸ c¶ hµng ho¸ sÏ gi¶m xuèng vµ viÖc tiªu thô hµng ho¸ sÏ khã kh¨n, ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng cã quan hÖ chÆt chÏ víi gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng kh«ng chØ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ mµ nã cßn ph¶n ¸nh gi¸ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Mèi quan hÖ nµy thÓ hiÖn ë chç: gi¸ c¶ thÞ tr­êng bÞ chi phèi bëi ®¬n vÞ gi¸ trÞ sö dông, cã ph©n biÖt theo chÊt l­îng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng bÞ t¸c ®éng trong mèi quan hÖ víi chi phÝ sö dông hµng ho¸ cã thÓ thay thÕ cho nhau. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp thÓ hiÖn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ - x· héi nh­ quan hÖ cung - cÇu, tÝch luü vµ tiªu dïng, quan hÖ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c nhµnh, tÇng líp trong x· héi. V× vËy, Nhµ n­íc cã thÓ th«ng qua c¬ chÕ, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®Ó thùc hiÖn vai trß qu¶n lý vÜ m«, ®iÒu khiÓn c¸c mèi quan hÖ lín cña kinh tÕ- x· héi. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng Ho¹t ®éng thÞ tr­êng ph¸t triÓn hay kh«ng lµ do chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau nh­ sau: Tr­íc hÕt, lµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc bao gåm c¸c quan ®iÓm chñ tr­¬ng ph¸t trÓn, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· h«i (®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chÕ ®é së h÷u, chÝnh s¸ch ng©n hµng tµi chÝnh…), hÖ thèng c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn : h¶i quan, c«ng an… Thø hai, møc ®é t¨ng tr­ëng hay suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ thÓ hiÖn b»ng l¹m ph¸t, nî n­íc ngoµi, thÊt nghiÖp, møc ®é tham nhòng cña quan chøc nhµ n­íc. Thø ba, lµ c¸c nh©n tè cã tÝnh kinh tÕ. §ã lµ hµng lo¹t nh©n tè cã t¸c ®éng vÒ mçi phÝa bªn mua vµ bªn b¸n nh­ : møc sèng cña d©n c­ (thu nhËp, c¬ cÊu chi tiªu), t×nh tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi (®­êng giao th«ng, hÖ thång th«ng tin liªn l¹c, m¹ng l­íi d©n c­, chî bóa…), quan hÖ ®èi ngo¹i, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, møc ®é sö dông tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, søc mua cña ®ång tiÒn.. Thø t­, lµ c¸c nh©n tè vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ. Sù æn ®Þnh hay biÕn ®éng cña thÓ chÕ chÝnh trÞ, t×nh tr¹ng chiÕn tranh hay hßa b×nh cña ®Êt n­íc vµ khu vùc, t×nh tr¹ng bao v©y phong to¶ kinh tÕ, c¸c quan hÖ theo khèi, nhãm n­íc. Nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi hiÖn nay, c¸c nhµ kinh tÕ häc cµng kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n vÒ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng trªn ®Õn thÞ tr­êng nh­ thÕ nµo. IV. Kinh tÕ thÞ tr­êng vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ thÞ Tr­êng t¹i ViÖt Nam 1. Kinh tÕ thÞ tr­êng NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, “ë ®ã s¶n xuÊt c¸i g×? S¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai vµ mét phÇn c©u hái s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó lµm g× ?” ®­îc quyÕt ®Þnh th«ng qua thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp biÓu hiÖn qua mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Th¸i ®é c­ xö cña tõng thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng lµ h­íng vµo t×m kiÕm lîi Ých cña chÝnh m×nh theo sù dÉn d¾t cña gi¸ c¶ hay bµn tay v« h×nh. 2. §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong thÕ kû 21 a, Sù liªn kÕt vµ c¹nh tranh kinh tÕ diÔn ra trªn quy m« khu vùc vµ toµn cÇu. §©y lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt chi phèi thÕ kØ 21. Cïng víi sù héi nhËp mang tÝnh xu thÕ kh¸ch quan diÔn ra theo nhiÒu khèi, n­íc trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn (qu©n sù, kinh tÕ, chÝnh trÞ, th«ng tin c«ng nghÖ ®µo t¹o phßng chèng téi ¸c vµ téi ph¹m quèc tÕ, b¶o vÖ m«i tr­êng, d©n sè, ma tuý, khai th¸c cò trô vµ ®¹i d­¬ng, thiªn tai h¹n h¸n, c¸c c¨n bÖnh thÕ kû). Sù liªn kÕt kinh tÕ trong thÕ kû 21 lµ b­íc ph¸t triÓn tiÕp tôc cña thÕ kû 20 theo h­íng liªn doanh, x¸c nhËp cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín, vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ s¶n phÈm khai kho¸ng vµ khai th¸c vò trô. Sù liªn kÕt kinh tÕ diÔn ra trªn quy m« quèc gia vµ toµn cÇu, khëi ®Çu lµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ thuéc cïng c¸c nhãm ngµnh nghÒ vµ sau ®ã sÏ lµ c¸c tËp ®oµn siªu quèc gia thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. C¹nh tranh kinh tÕ trong thÕ kû 21 lµ sù tiÕp tôc xu thÕ tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng diÔn ra trªn quy m« toµn cÇu, nã võa lµ ®éng lùc võa lµ môc tiªu cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ ( tËp ®oµn, doanh nghÖp, quèc gia…) §©y lµ qóa tr×nh diÔn ra song hµnh víi qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ. Liªn kÕt vµ c¹nh tranh lµ 2 mÆt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong thÕ kØ 21. b, C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ tiÕp tôc ph¸t triÓn Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ diÔn ra trªn thÕ giíi tõ nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ thø 4 sau 3 cuéc c¸ch m¹ng vµ c«ng nghÖ tr­íc ®ã: C¸ch m¹ng n«ng nghiÖp thÕ kû 17, c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø nhÊt thÕ kû 18-19, c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø 2 cuèi thÕ kû 19 ®Çu thÕ kû 20 ®· vµ sÏ tiÕp tôc lµm ®¶o lén sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¸c ngµnh kinh tÕ dung n¹p ®­îc c¸c luång tri thøc cao sÏ ngµy mét chiÕm vÞ trÝ quan träng vµ quyÕt ®Þnh xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung cña c¸c n­íc, c¸c c«ng nghÖ míi vÒ tin häc, tù ®éng ho¸, sinh häc, vËt liÖu míi, n¨ng l­îng míi, khai th¸c vò trô vµ ®¹i d­¬ng, c«ng nghÖ quèc phßng…®ang vµ sÏ ®ãng nh÷ng vai trß then chèt cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong t­¬ng lai. Mäi hÖ thèng qu¶n lý (kinh tÕ hay phi kinh tÕ, qui m« toµn quèc hay doanh nghiÖp…) nÕu kh«ng biÕt tiÕp nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ th× sÏ bÞ ®µo th¶i. c, Sù c¹n kiÖt tµi nguyªn cho s¶n xuÊt Cïng víi thµnh qu¶ cña khoa häc c«ng nghÖ, mét ph¶n øng ng­îc chiÒu ®· g©y ra th¶m ho¹ cho nh©n lo¹i lµ sù c¹n kiÖt tµi nguyªn vµ sù « nhiÔm trÇm träng m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. ChÝnh c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, n¬i sö dông tËp trung c¸c thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghiÖp ®· gãp phÇn to lín vµo viÖc tµn ph¸ m«i tr­êng nh©n lo¹i ( N­íc Mü víi 4% d©n sè thÕ giíi ®· th¶i ra 40% l­îng chÊt th¶i ®éc h¹i c«ng nghiÖp, n­íc NhËt víi 2% d©n sè thÕ giíi ®· tiªu thô tíi 50% l­îng gç xuÊt khoa häcÈu cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ nghÌo, trªn 70% l­îng n­íc ngÇm bÞ nhiÔm ®éc, tr¸i ®Êt cø 5 n¨m nãng lªn 10C, c¸c giÕng dÇu, c¸c má than…ngµy mét c¹n kiÖt, trªn 50% c¸c loµi c«n trïng vµ ®éng vËt quý hiÕm bÞ tiªu diÖt…) Téi ¸c khñng bè x· héi ph¸t triÓn. Mét xu thÕ thø ba sau c¸c xu thÕ chÝnh ë trªn lµ tÖ n¹n khñng bè x· héi cña c¸c thÕ lùc cã tæ chøc ë nhiÒu n­íc víi môc ®Ých b¨ng nhãm sÏ ngµy mét ph¸t triÓn g©y kh«ng Ýt phiÒn hµ cho c¸c c­êng quèc, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ vµ cho c¶ d©n th­êng t¹i nh÷ng n¬i x¶y ra khñng bè, b¹o hµnh. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña c¸ tÖ n¹n khñng bè nµy mét mÆt do c¸ch c­ xö thiÕu v¨n ho¸ vµ bÕ t¾c cña x· héi, ®¹i diÖn lµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín siªu lîi nhuËn, ®a quèc gia, mÆt kh¸c ®ã cßn lµ do sù bÊt hîp t¸c hoÆc xay l­ng l¹i cña ng­êi d©n ®èi víi nhµ n­íc khi nhµ n­íc chØ lµ c«ng cô cña c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt vµ kinh doanh lín. Bèn xu thÕ nãi trªn t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh cña mäi doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ tham gia kinh doanh kh¸c cña c¸c n­íc, ®ßi hái c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ kinh doanh cña c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt ph¶i t×m c¸ch thÝch øng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam Tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay lµ mét b­íc tiÕn dµi trªn con ®­êng nhËn thøc vÒ m« h×nh kinh tÕ mµ chóng ta h­íng tíi – m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. Cã thÓ nªu lªn nh÷ng ®Æc tr­ng riªng cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN lµ : ThÞ tr­êng ph¸t triÓn trong ®Þnh h­íng vµ c¸c môc tiªu cña kÕ ho¹ch vÜ m«, g¾n chÆt víi c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi, ph¸t triÓn thÞ tr­êng g¾n víi ph¸t triÓn réng r·i hÖ thèng phóc lîi x· h«i nh»m võa gi¶i quyÕt c¸c hËu qu¶ cña chiÕn tranh l©u dµi vµ nÒn kinh tÕ yÕu kÐm (xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¸c chÝnh s¸ch x· héi), võa h¹n chÕ bÊt b×nh ®¼ng do c¬ chÕ thÞ tr­êng mang l¹i, t¹o nªn sù thèng nhÊt gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. Nhµ n­íc XHCN qu¶n lý thÞ tr­êng th«ng qua chÝnh s¸ch ph¸p luËt vµ c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt kh¸c. Lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ thÞ tr­êng vµ h­íng tíi mét thÞ tr­êng v¨n minh lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng bËc nhÊt cña nhµ n­íc XHCN ®èi víi thÞ tr­êng Nhµ n­íc cñng cè ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh ë c¸c lÜnh vùc then chèt vµ mòi nhän, lµm cho kinh tÕ quèc doanh trë thµnh søc m¹nh lµm chç dùa cña nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ thùc hiÖn c¸c ch­._.¬ng tr×nh x· héi. Tõ nh÷ng ph©n tÝch vÒ c¸i phæ biÕn vµ c¸i ®Æc thï cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN vµ trªn tinh thÇn c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng tõ §H VI ®Õn §H IX, cã thÓ x¸c ®Þnh ®Æc tr­ng tæng qu¸t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta nh­ sau: 3.1 §Æc tr­ng vÒ ®Þnh h­íng môc tiªu cña nÒn kinh tÕ §ã lµ thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy tr­íc hÕt ph¶i ph¸t triÓn m¹nh lùc l­îng s¶n xuÊt, ®éng viªn mäi nguån lùc x· héi, ph¸t huy cao ®é tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña toµn d©n, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng trong n­íc ®i ®«i víi sö dông cã chän läc thµnh qu¶ vµ kinh nghiÖm quèc tÕ vµo viÖc thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nh»m sím x©y dùng c¬ së vËt chÊt – kü thuËt cña mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. 3.2 §Æc tr­ng vÒ thÓ chÕ kinh tÕ ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN lµ thÓ chÕ cña c¸ chñ thÓ kinh tÕ tù do, tù chñ trong kinh doanh theo ph¸p luËt. Kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ võa c¹nh tr¹nh võa liªn kÕt hîp t¸c víi nhau nh»m ph¸t triÓn tr×nh ®é x· héi ho¸ cao, trong ®ã khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc cã vai trß chñ ®¹o trong mét sè lÜnh vùc vµ mét sè kh©u quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi theo ®Þnh h­íng XHCN cña ®Êt n­íc. 3.3 §Æc tr­ng vÒ thÓ chÕ qu¶n lý Trong qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng thÞ tr­êng ®­îc diÔn ra theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng, tøc lµ phï hîp víi c¸c qu¶n lý gi¸ trÞ, cung cÇu, c¹nh tranh, h¹n chÕ tèi ®a c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh kh«ng cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, ph¶i lµm tèt kÕ ho¹ch ho¸ ë tÇm vÜ m« vµ c¸c ho¹t ®éng ®Þnh h­íng cã hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp ®Ó ®iÒu tiÕt, h­íng dÉn thÞ tr­êng theo c¸ môc tiªu kinh tÕ vÜ m« ®· lùa chän. 3.4 §Æc tr­ng vÒ quan hÖ ph©n phèi NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN thùc hiÖn chñ yÕu c¬ chÕ ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ trÝ tuÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt ®Ó t¸i ph©n phèi hîp lý th«ng qua phóc lîi x· héi vµ thùc hiªn c¸c chÝnh s¸ch x· héi theo ph­¬ng ch©m g¾n tõng tr­ëng kinh tÕ víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ. 3.5 §Æc tr­ng vÒ vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ®­îc qu¶n lý, tæ chøc, h­íng dÉn, nu«i d­ìng, gi¸m s¸t bëi Nhµ n­íc cña d©n, do d©n, v× d©n. B¶o ®¶m sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt nh»m gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng XHCN. V× vËy, ph¶i x©y dùng cho ®­îc nhµ n­íc m¹nh vµ trong s¹ch, cã kh¶ n¨ng th­êng xuyªn tù ®æi míi ®Ó h­íng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tíi v¨n minh, hiÖn ®¹i, kh«ng xa rêi c¸c môc tiªu ®Þnh h­íng ®· chän. X©y dùng vµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tr­ng nªu trªn g¾n liÒn víi mét nhËn thøc hoµn toµn míi vÒ CNXH theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh lµ: d©n giµu, n­íc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i ®i liÒn víi d©n chñ, tù do, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. Trong b­íc qu¸ ®é t­¬ng ®èi dµi ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cuèi cïng ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ con ®­êng duy nhÊt ®Ó chóng ta lùa chän, lµ nÊc tang mµ chóng ta kh«ng thÓ bá qua ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Xu h­íng héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi cµng chøng tá sù lùa chän cña gÇn 20 n¨m tr­íc lµ ®óng ®¾n. Sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i thÞ tr­êng ë ViÖt Nam Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi chóng ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr­êng lµ do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Cïng víi møc ®é, tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau cña c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt (x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng chØ ë ph¹m vi quèc gia mµ cßn ë ph¹m vi què tÕ) mµ tõng lo¹i thÞ tr­êng dÇn dÇn ®­îc xuÊt hiÖn, tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Lóc ®Çu lµ thÞ tr­êng hµng tiªu dïng (tõ hµng ho¸ h÷u h×nh dÇn dÇn chuyÓn sang hµng ho¸ dÞch vô), råi ®Õn hµng ho¸ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ søc lao ®éng, vèn (tµi chÝnh, tiÒn tÖ…) vµ ®Êt ®ai. Sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn trao ®æi mua b¸n c¸c hµng ho¸ nµy tÊt yÕu ®­îc thùc hiÖn trªn c¸cc thÞ tr­êng kh¸c nhau mµ mçi thÞ tr­êng nµy l¹i cã vai trß, chøc n¨ng kh«ng gièng nhau. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh vai tß cña c¸c thÞ tr­êng chñ yÕu trong thêi kú kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay lµ rÊt quan träng. 4.1 ThÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô (thÞ tr­êng ®Çu ra) Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®Çu ra trªn c¬ së thùc hiÖn “tù do ho¸ th­¬ng m¹i”. Tøc lµ nhµ n­íc kh«ng, Ýt, hoÆc gi¶m thiÓu sù can thiÖp cña m×nh vµo lÜnh vùc l­u th«ng hµng ho¸. §ång thêi, víi chøc n¨ng nhiÖm vô cña chÝnh m×nh, nhµ n­íc kh«ng ngõng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn kh«ng chØ ë ph¹m vi quèc gia mµ cßn ë ph¹m vi quèc tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô. Nã cã vai trß hÕt søc quan träng. Nã ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng, phong phó cña con ng­êi vÒ vËt chÊt, ¨n ho¸ thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng nµy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy, më réng, hoÆc k×m h·m, thu hÑp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vai trß ®ã cña thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô ®­îc thÓ hiÖn ë 3 chøc n¨ng: §¶m b¶o c¸c nhu cÇu cho tiªu dïng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. B¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng, tr«i ch¶y. §iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. 4.2 ThÞ tr­êng tµi chÝnh. Theo c¸c nhµ kinh tÕ häc, thÞ tr­êng tµi chÝnh bao gåm 3 thÞ tr­êng bé phËn: thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng ngo¹i hèi. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ trong n­íc víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh phæ biÕn lµ tÝn phiÕu kho b¹c, th­¬ng phiÕu, kú phiÕu, tÝn phiÕu ng©n hµng, tiÒn vay “nãng” (theo ngµy)…thÞ tr­êng vèn trong n­íc víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh “kinh ®iÓn” lµ:cæ phiÕu c«ng ty, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu c«ng ty. ThÞ tr­êng ngoai hèi víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh lµ: tiÒn n­íc ngoµi, c¸c hèi phiÕu ng©n hµng, chuyÓn tiÒn ®iÖn tÝn, vµng ®¸ quý.. C¬ cÊu thÞ tr­êng tµi chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn nhiÒu c¨n cø vµ tuú theo c¸ch thøc vËn dông cña tõng n­íc trong viÖc tæ chøc cho m×nh mét m« h×nh thÝch hîp víi bèi c¶nh, ®iÒu kiÖn cña n­íc m×nh vµ th«ng lÖ chung cña quèc tÕ. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th­¬ng m¹i ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, trong ®ã cã tiÒn tÖ víi t­ c¸ch lµ lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cµng ph¸t triÓn, th× c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ cµng hoµn thiÖn h¬n; thÞ tr­êng tiÒn tÖ ph¸t triÓn cµng réng th× vai trß cña nã cµng trë nªn gi¸ trÞ h¬n ®èi víi hÇu hÕt mäi lÜnh vùc kinh tÕ – x· héi cña mét ®Êt n­íc, lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ t¨ng truëng kinh tÕ. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ nh»m môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng viÖc sö dông tèi ­u c¸c nguån vèn cña nh÷ng ng­êi tham gia. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ thùc hiÖn kh¶ n¨ng c¬ b¶n: c©n ®èi, ®iÒu hoµ kh¶ n¨ng chi tr¶ gi÷a c¸c ng©n hµng. c©n ®èi c¸c nguån vay vµ cho vay gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ng©n hµng Trung ­¬ng. Cã thÓ ph©n biÖt 2 nghiÖp vô thùc hiÖn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ: NghiÖp vô cho vay ng¾n h¹n cña Ng©n hµng T¦ hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông cã sè d­ t¹m thêi vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®ang gÆp khã kh¨n vÒ nguån vèn huy ®éng. NghiÖp vô mua b¸n c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n. ThÞ tr­êng vèn Lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n vµ c¸c giÊy ghi nî trung vµ dµi h¹n. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i: Lµ n¬i giao dÞch, mua b¸n c¸c lo¹i ngo¹i tÖ vµ x¸c ®Þnh tû gi¸ cho tõng lo¹i ngo¹i tÖ chñ yÕu trªn c¬ së cung cÇu ngo¹i tÖ. Tham gia vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c nhµ m«i giíi lµ nh÷ng trung gian ®­îc uû quyÒn gi÷a c¸c ng©n hµng vµ ng©n hµng trung ­¬ng. Tãm l¹i, chøc n¨ng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh lµ huy ®éng vèn (cho vay vµ ®i vay), lu©n chuyÓn vèn, ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 4.3 ThÞ tr­êng lao ®éng §©y lµ thÞ tr­êng ,mµ ë ®ã ng­êi ta mua b¸n søc lao ®éng. ThÞ tr­êng nµy t¹o lËp mét ®éi ngò lao ®éng ®a d¹ng vÒ søc lùc vµ trÝ tuÖ ph©n phèi nã mét c¸ch thÝch øng víi c¸c yªu cÇu ®a d¹ng cña s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng lao ®éng cßn b¶o ®¶m cho s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc tr«i ch¶y, thËm chÝ ngay c¶ lóc thêi vô. 4.4 ThÞ tr­êng ®Êt ®ai ThÞ tr­êng ®Êt ®ai ®¶m b¶o cung cÊp cho thÞ tr­êng, c¸c chñ thÓ kinh doanh mét yÕu tè víi t­ c¸ch lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong s¶n xuÊt kinh doanh dï ®ã lµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh hay lµ ®èi t­îng s¶n xuÊt kinh doanh (®èi t­îng lao ®éng). Ngoµi c¸c thÞ tr­êng trªn viÖc khÈn tr­¬ng tæ chøc thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ, b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ ®ang lµ vÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay. Chóng ta còng ®· b¾t ®Çu cã nh÷ng tiÕn bé râ nÐt trong viÖc chuÈn bÞ vÒ c¶ t­ t­ëng vµ ho¹t ®éng hiÖn nay. Bëi ®Ó nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn m¹nh vµ bÒn v÷ng, tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng trªn ®Òu ®­îc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña chóng, nÕu thiÕu mét trong sè c¸c thÞ tr­êng ®ã th× nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi. C¸c yÕu tè cña thÞ tr­êng lu«n lu«n cã quan hÖ chÆt chÏ vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, n­¬ng tùa vµo nhau. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng mét c¸ch ®ång bé lµ ph¶i n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c th«ng tin, dù b¸o thÞ tr­êng vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. CÇn x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vµ phèi hîp gi÷a Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp. V. TÇm quan träng cña th«ng tin thÞ tr­êng trªn b¸o chÝ. Mét trong nh÷ng chuyÓn biÕn lín lao cña x· héi ngµy nay lµ tõ x· héi c«ng nghiÖp sang x· héi th«ng tin. Th«ng tin trªn thÞ tr­êng h­íng ®Õn tõng ®èi t­îng cô thÓ tõ nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Th«ng tin hç trî cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh tõ l·nh ®¹o - qu¶n lý ®Õn s¶n xuÊt – kinh doanh, ®ãng vai trß ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh t¹o lËp mét x· héi nhanh – x· héi th«ng tin, cung cÊp th«ng tin cho ng­êi tiªu dïng gióp hä ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh hay lùa chän kh«n ngoan cïng hµnh ®éng hîp lý cho ®êi sèng hµng ngµy. §èi víi ng­êi qu¶n lý. Th«ng tin ®­îc hiÓu lµ nh­nngx tin tøc míi, ®­îc thu nhËn, ®­îc thô c¶m vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã Ých trong viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh cña ng­êi qu¶n k. Th«ng tin g¾n víi qu¸ tri×nh qu¶n lý kinh tÕ, nh÷ng chÝnh s¸hc chÕ ®é qu¶n lý cña nhµ n­íc. Trªn b¸o chÝ th«ng tin thÞ tr­êng lµ mét yªu cÇu c¬ b¶n cña nhµ qu¶n lý ®Ó n¾m ®­îc t×nh h×nh cô thÓ chÝnh x¸c. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhµ n­íc gi÷ vai trß qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«, ban hµnh luËt kinh tÕ, ®­a ra c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng. VÝ dô nh­, nhµ n­íc trùc tiÕp quy ®Þng ph¹m vi bu«n b¸n ®Ó r¸ng buéc th­¬ng nh©n n­íc ngoµi, dïng hµng rµo thuÕ quan ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, quy ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i, hay ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o hé gi¸ cho mét sè mÆt hµng quan träng. §Æc biÖt trong thõi kú chóng ta ®ang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam th× th«ng tin trªn b¸o chÝ gãp phÇn lín trong quyÕt s¸ch hç trî kÞp thêi. Qua th«ng tin b¸o chÝ nhµ qu¶n lý kh«ng chØ biÖt ®­îc t×nh h×nh s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸ cña tÇm vÜ m« mµ cßn cã thÓ n¾m b¾t khã kh¨n thuËn lîi cña doanh nghiÖp, tõ ®ã cã nh÷ng hµnh ®éng hîp lý kÞp thêi ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ n­íc ta nãi chung. VËy th«ng tin thÞ tr­êng trªn b¸o chÝ t¹o c¬ së nÒn t¶ng ®èi víi nµh qu¶n lý khi ®­a ra c¸c quyÕt s¸ch ®óng ®¾n. §èi víi doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ë mäi quy m« cÇn hiÓu r»ng vèn kh«ng cßn lµ lÜnh vùc chiÕn l­îc ®­îc ­u tiªn cao h¬n th«ng tin n÷a. Hµng ho¸ thö hái cã ai d¸m ®Çu t­ vèn mµ kh«ng cÇn kÕ ho¹ch hoÆc kh«ng cÇn nghiªn cøu thÞ tr­êng kh«ng? Víi c¸c th«ng tin chiÕn l­îc tiÕp cËn ®­îc víi hÖ thèng kinh tÕ quèc tÕ, hoÆc tiÕp cËn víi thÞ tr­êng quèc tÕ th× nh÷ng ng­êi cã ý ®Þnh bá vèn kinh doanh ch¾c ch¾n sÏ thuËn lîi h¬n nhiÒu. KiÕn thøc ngµy nay lµ mét søc s¶n xuÊt, lµ søcm¹nh cña doanh nghiÖp. KiÕn thøc cã vai trß lµ hÖ sè nh©n cña s¶n xuÊt bëi v× nã cã ®Æc tÝnh s¸ng t¹o. Khi chóng ta theo dâi nhÞp t¨ng cña th«ng tin, chóng ta thÊy r»ng th«ng tin khoa häc kü thuËt ngµy nay cø 5 n¨m mét lÇn l¹i t¨ng gÊp ®«i. NhiÌu khi th«ng tin thÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay b¹i trËn cña mét doanh nghiÖp. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau th× c¸c th«ng tin thÞ tr­êng ®èi víi c¸c nhµ doanh nghiÖp còng kh¸c nhau. Víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, giao l­u kinh tÕ còng trë thµnh tÊt yÕu kh¸ch quan cho sù tån t¹i cña mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. Muèn ®øng v÷ng trong c¹nh tranh th× cã rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm. ViÖc ph¶i lµm ®Çu tiªn lµ ph¶i thu nhËn ®­îc mét th«ng tin kinh tÕ ®ñ lín ®Ó ra quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt cho c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. C¸c doanh nghiÖp hiÖn nay b¨t s®Çu cã thãi quen t×m hiÓu hiÓu t×nh h×nh, n¾m b¾t th«ng tin ®Ó ®Þnh ra ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng trë thµnh ®èi t­îng trùc tiÕp cña c¸c doanh nghiÖp. Trªn c¬ së n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, doanh nghiÖp x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ s¶n xuÊt vµ kinh doanh nh÷ng s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ lo¹i dÞch vô mét khi ®· ®iÒu tra ®­îc nhu cÇu vµ ®¸nh gi¸ ®­îc triÓn väng cña nhu cÇu ®ã chø kh«ng ph¶i theo c¸ch lµm cò lµ cè g¾ng b¸n cho ®­îc s¶n phÈm, hµng ho¸ mµ m×nh ®ang s¶n xuÊt. Muèn x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc nh­ trªn ®ßi hái c¸c chñ doanh nghiÖp ph¶i sö dông “vò khÝ” th«ng tin mét c¸ch thµnh th¹o. S¶n xuÊt kinh doanh cã tÝnh phøc t¹p nªn viÖc thu thËp, xö lý vµ tæng hîp c¸c th«ng tin phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh rÊt ®a ®¹ng vµ kh«ng gièng nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ, gi÷a c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc. Tõ nh÷ng yÕu tè c¬ së trªn ta cã thÓ rót ra vai trß cña th«ng tin thÞ tr­êng ®èi víi doanh nghiÖp bao gåm c¸c ®iÒu sau: + Th«ng tin x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp, tøc lµ chän h­íng ®Çu t­. §©y lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc x©y dùng c¸c c¬ së míi hoÆc chuyÓn ®æi ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. Nhê c¸c th«ng tin vÒ quan hÖ cung – cÇu, doanh nghiÖp tÝnh ®­îc tæng cÇu ®Õn møc nµo, ®Çu t­ cña toµn bét nÒn kinh tÕ quèc d©n, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, lËp b¶ng c©n ®èi liªn ngµnh, so s¸nh víi tæng cung. + Th«ng tin trªn b¸o chÝ ®¶m b¶o lîi thÕ c¹nh tranh. S¶n xuÊt hµng ho¸ yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh vµ doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng giµnh cho ®­îc lîi nhuËn b×nh qu©n. Doanh nghiÖp th¾ng lîi trong “cuéc chiÕn” nµy lµ ng­êi cã ®Çy ®ñ th«ng tin trªn thÞ tr­êng tõ mäi gãc ®é. ThÞ tr­êng ®ang chuÈn bÞ cã g×, ®ang ®ßi hái nh÷ng g× ®èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô mµ m×nh ®ang s¶n xuÊt kinh doanh. Víi sù hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ tæ chøc hoµn thiÖn hÖ thèng s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ phï hîp víi ®Æc ®iÓm riªng cña m×nh ®Ó ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. Cã thÓ thÊy ®­îc vai trß cña th«ng tin thÞ tr­êng ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng qua c¸c sè liÖu sau: c¸c chñ doanh nghiÖp kh«ng nhanh nh¹y víi c¸c th«ng tin th× tõ 1-3 n¨m ®¬n vÞ sõng sá cã thÓ bÞ ®¸nh b¹i, tõ 3-5 n¨m cã thÓ bÞ lo¹i bá khái ngµnh vµ tõ 5-7n¨m cã thÓ ®Èy lïi mét siªu c­êng kinh tÕ. + Th«ng tin phôc vô tèi ­u ho¸ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cho doanh nghiÖp . §ã th­êng lµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc sö dông lao ®éng, nguyªn nhiªn vËt liÖu, thiÕt bÞ m¸y mãc…Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× “®Çu ra” do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh, nh­ng yÕu tè “®Çu vµo” tuú thuéc vµo sù th¸o v¸t cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, viÖc t×m kiÕm c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh«ng chØ dõng l¹i ë ph¹m vi mét quèac gia mµ cã thÓ t×m ®­îc yÕu tè “®Çu vµo” trªn ph¹m vi toµn cÇu. Qua th«ng tin thÞ tr­êng doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh víi chi phÝ thÊp nhÊt t¹o ra kh¶ n¨ng ®em l¹i lîi nhuËn tèi ®a. ChÝnh b¸o chÝ cung cÊp cho doanh nghiÖp nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ c¶ søc lao ®éng, gi¸ c¶ nguyªn vË liÖu, gi¸ c¶ thiÕt bÞ m¸y, mãc ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau ®Ó quyÕt ®Þnh chän n¬i mua b¸n cã lîi nhÊt. + Th«ng tin gióp doanh nghiÖp dù ®o¸n xu h­íng cña nÒn kinh tÕ vÜ m« ®Ó ®­a ra b­íc ®i phï hîp víi t×nh h×nh chung, tranh thñ thêi c¬ vµ kh¾c phôc rñi ro trong ho¹t ®éng cña m×nh. Doanh nghiÖp n¾m b¾t c¸i chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n hoÆc nh÷ng diÔn biÕn kinh tÕ trong khu vùc, kinh tÕ thÕ qiíi qua th«ng tin thÞ tr­êng. + Qua th«ng tin thÞ tr­êng doanh nghiÖp cµng kh¼ng ®Þnh vµ n©ng cao h¬n n÷a vÒ tªn tuæi th­¬ng hiÖu cña m×nh. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ kh©u quan träng trong chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸ xÝ nghiÖp c«ng ty. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu th­êng tr¶i qua 3 b­íc: thu thËp th«ng tin, xö lý th«ng tin, vµ ra quyÕt ®Þnh. Th«ng tin thÞ tr­êng ®a d¹ng, phong phó, doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh râ nh÷ng th«ng tin thÞ tr­êng nµo lµ cÇn thiÕt ®Ó ­u tiªn thu thËp, xö lý phôc vô cho c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §èi víi ng­êi tiªu dïng. Khi cã nhu cÇu mua mét thø hµng ho¸ hay s¶n phÈm nµo ®ã, ng­êi tiªu dïng lu«n ph¶i ®øng tr­íc v« vµn lùa chän, kh«ng ph¶i ai còng ®­a ra lùa chän ®óng phï hîp víi m×nh. V× vËy, hä ph¶i t×m kiÕm th«ng tin trªn nhiÒu ph­¬ng tiÖn vµ th«ng tin qua b¸o chÝ lµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn nhanh vµ tiÖn lîi. Th«ng tin thÞ tr­êng trªn b¸o chÝ cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Th«ng tin thÞ tr­êng cung cÊp kiÕn thøc vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ tÝnh n¨ng cña hµng ho¸, dÞch vô. §ã lµ nguån th«ng tin c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÐu ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Th«ng tin thÞ tr­êng h­íng ng­íi tiªu dïng vµo c¸c lo¹i s¶n phÈm tèt cã chÊt l­îng cao h¬n. §ång thêi chØ cho hä thÊy ®©u lµ s¶n phÈm hîp cíi së thÝch vµ kh¶ n¨ng mua cña ng­êi tiªu dïng. XuÊt ph¸t tõ ®©y hä ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh, lùa chän ®óng vÒ s¶n phÈm hä ®ang cã nhu cÇu trong sè hµng lo¹t nh÷ng s¶n phÈm cã trªn thÞ tr­ng. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn, ngµy nay nhu cÇu tiªu thô hµng ho¸ ngµy cµng cao. Kh«ng chØ gia t¨ng vÒ sè l­îng mµ hä còng ®­a ra nh÷ng ®ßi hái vÒ chÊt l­îng hoµn h¶o h¬n. trong khi ®ã hµng ho¸ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, kh«ng ph¶i mÆt hµng nµo ng­êi tiªu dïng còng kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc. ChÝnh v× vËy, lóc nµy ng­êi tiªu dïng cµng tr«ng cËy vµo c¸c th«ng tin x¸c thùc vÒ thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra lùa chän ®óng ®¾n. Ch­¬ng 2: Nh÷ng vÊn ®Ò thÞ tr­êng ®­îc ph¶n ¸nh trªn hai tê b¸o DiÔn ®µn Doanh nghiÖp vµ Thêi b¸o Tµi chÝnh A. Kh¶o s¸t tê Thêi b¸o Tµi chÝnh (TBTC) Giíi thiÖu kh¸i qu¸t Thêi b¸o Tµi chÝnh lµ c¬ quan ng«n luËn cña Bé Tµi chÝnh ra vµo thø 2, 4vµ thø 6 hµng tuÇn vµ cã ®Æc san hµng th¸ng. Nh÷ng sè b¸o ngµy th­êng th«ng tin th­êng tËp trung cè ®Þnh trªn trang 10 + 11 hay trang 14+15. Cßn c¸c sè ®Æc san hay b¸o tÕt th«ng tin thÞ tr­êng n»m r¶i r¸c qua c¸c trang b¸o. Tê Thêi b¸o Tµi chÝnh ra ngµy th­êng bao gåm 16 trang, riªng th«ng tin thÞ tr­êng ®¨ng t¶i trªn toµn 2 trang. Tû lÖ th«ng tin chiÕm 1/8 diÖn tÝch cña tê b¸o. N¨m 2004 Thêi b¸o Tµi chÝnh ®· xuÊt b¶n 157 sè b¸o. Tõ sè 1 ®Õn sè 91 cña n¨m 2004 th«ng tin thÞ tr­êng xuÊt hiÖn trªn 2 trang 10 vµ 11. Tõ sè 92 trë ®i th«ng tin thÞ tr­êng xuÊt hiÖn æn ®Þnh trªn trang 14 vµ 15. Néi dung cô thÓ ph¶n ¸nh trªn trang thÞ tr­êng Kh¶o s¸t trªn 157 sè b¸o trªn, c¸ tin bµi chia thµnh 5 lo¹i thÞ truêng sau: 603 tin bµi vÒ thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô, thÞ tr­êng tµi chÝnh cã 357 tin bµi, thÞ tr­êng mïa vô víi 65 tin bµi, thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ 82 tin bµi, sè l­îng tin bµi vÒ thÞ tr­êng ®ét biÕn chiÕm Ýt nhÊt lµ 13. ThÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô C¸c tin bµi thuéc thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô ®¨ng t¶i c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn mäi mÆt hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng còng nh­ c¸c tæ chøc, c«ng ty…tõ c¶ ba gãc ®é c¬ b¶n lµ nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Nh­ng ®a phÇn lµ tõ gãc ®é qu¶n lý. Nh÷ng ngµnh lÜnh vùc chñ yÕu ®­îc ®Ò cËp ®Õn bao gåm c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu nh­: n­íc, ®iÖn, x¨ng dÇu…Thêi b¸o Tµi chÝnh lu«n b¸m s¸t tõng biÕn chuyÓn hay thay ®æi cña t×nh h×nh t¨ng gi¶m chÊt l­îng, sè l­îng vµ gi¸ c¶ tõng mÆt hµng thuéc c¸c lÜnh vùc: tõ «t« xe m¸y, x¨ng dÇu, gas, ®iÖn, thÐp… ®Õn g¹o, cµ phª, h¹t ®iÒu, tiªu, hoa qu¶ c¸c lo¹i ( nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu). TiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng n«ng s¶n ®­îc nãi ®Õn nhiÒu h¬n c¶. Chuyªn trang thÞ truêng ®­a tin ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, t×nh h×nh thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô ë thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Víi ®Æc ®iÓm 3 sè b¸o 1 tuÇn, tê thø ba trong tuÇn th­êng lµ tæng kÕt vÒ gi¸ c¶ thÞ tr­êng nãi chung trong tuÇn qua. Ph¹m vi vÊn ®Ò kh«ng chØ bã hÑp trong n­íc mµ më réng kh¸i qu¸t c¶ gi¸ c¶ thÕ giíi: “Gi¸ c¶ trong n­íc tuÇn qua”, ”gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi tuÇn qua”. C¸c bµi tæng kÕt nµy ®­a ra ®¸nh gi¸ chung vÒ sù lªn xuèng vµ phÇn tr¨m biÕn ®æi ®ã cña c¸c mÆt hµng: g¹o, t«m, c¸…Tuy nhiªn, kh«ng cã nhiÒu ph©n tÝch vµ ®­a nguyªn nh©n cua t×nh h×nh lªn xuèng ®ã. H©ï nh­ c¸c bµi tæng kÕt tuÇn nghiªng vÒ sè liÖu nhiÒu h¬n. Th«ng tin tæng hîp cung cÊp cho ®éc gi¶ l­îng th«ng tin lín trªn thÞ tr­êng víi gi¸ c¶ cña mäi mÆt hµng thiÕt yÕu trong ®êi sèng. C¸i nh×n tæng quan nµy rÊt tèt kh«ng chØ ®èi víi riªng ng­êi tiªu dïng mµ ®èi víi c¶ doanh nghiÖp vµ nhµ qu¶n lý. Bµi “Gi¸ g¹o gi¶m, gi¸ gas t¨ng cao h¬n møc dù kiÕn” cña môc “Gi¸ c¶ thÞ tr­êng trong n­íc tuÇn qua” sè ngµy 13-9-2004 cho t×nh h×nhÊy tÝnh ®iÓn h×nh nh­ vËy. Më ®Çu t¸c gi¶ Hµ Chóc ®­a ra th«ng tin vµ ý kiÕn trªn thÕ giíi : “Theo t×nh h×nh«ng b¸o cña Bé Th­¬ng m¹i Th¸i Lan, ChÝnh Phñ n­íc nµy tiÕp tôc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh can thiÖp vµo thÞ tr­êng lóa g¹o trong n­íc nh»m hç trî cho ng­êi n«ng d©n. Theo ®ã, møc gi¸ mua thãc vô chÝnh 2004/2005 sÏ t¨ng 1000 bath/tÊn so víi gi¸ t¨ng vô tr­íc vµ t¨ng tõ 300-700 USD/tÊn so víi møc gi¸ can thiÖp ®· ®­îc ChÝnh phñ th«ng qua trong th¸ng 7 võa qua. Sau khi cã th«ng b¸o cña ChÝnh phñ, c¸c h·ng kinh doanh xuÊt khÈu g¹o cña n­íc nµy cho biÕt hä sÏ t¨ng gi¸ chµo b¸n c¸c lo¹i g¹o xuÊt khÈu t­¬ng øng víi gi¸ thãc trong khu«n khæ møc gi¸ can thiÖp cña chÝnh phñ. Theo ®ã, tõ ®Çu th¸ng 9 ®Õn nay gi¸ xuÊt khÈu (FOB b¨ng Kok) c¸c lo¹i g¹o cña Th¸i Lan ®· t¨ng phæ biÕn tõ 7-15 USD/tÊn so víi ®Çu th¸ng 8 n¨m 2004 vµ ®¹t møc hiÖn nay lµ: g¹o tr¾ng 100% lo¹i B 245 USD/tÊn; g¹o 5% tÊm 253 USD/tÊn vµ g¹o 25% tÊm 231USD/tÊn. T¹i Ên §é theo dù b¸o cña c¸c chuyªn gia l­¬ng thùc, do ngay tõ ®Çu vô, l­îng g¹o tån kho cña n­íc nµy gi¶m tíi 55% so víi niªn vô tr­íc, nªn ho¹t ®éng bu«n b¸n thiÕu dù tr÷ ®­îc ®Èy m¹nh; theo ®ã, l­îng g¹o xuÊt khÈu cña Ên §é n¨m nay cã nhiÒu kh¶ n¨ng gi¶m dÇn 37% so víi n¨m tr­íc, xuèng cßn kho¶ng 28triÖu tÊn ”. Víi nh÷ng sè liÖu tæng hîp vÒ gi¸ c¶ thÞ tr­êng trong n­íc kÕt hîp tham kh¶o sè liÖu quèc tÕ nh­ thÕ lµ rÊt quan träng. NhÊt lµ lÜnh vùc xuÊt khÈu g¹o th× ph¶i ®­a ra c¸c th«ng tin vÒ c¸c n­íc lµ ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nh­ th¸i Lan vµ Ên §é. Nh×n ra n­íc b¹n, ho¹t ®éng næi tréi nhÊt lµ sù can thiÖp cña ChÝnh phñ Th¸i Lan t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cho ng­êi d©n, tõ t×nh h×nh l­¬ng thùc trªn ®Êt n­íc Ên ®é t¸c gi¶ cïng lóc ph©n tÝch diÔn biÕn cã thÓ x¶y ra ®èi víi Ên §é. Qua b­íc nh×n nhËn t×nh h×nh thÕ giíi t¸c gi¶ Hµ Chóc míi ®i vµo t×nh h×nh cô thÓ t¹i ViÖt Nam. “ t¹i viÖt nam, theo ­íc tÝnh cña Bé Th­¬ng m¹i trong 8 th¸ng ®Çu n¨m nay, c¶ n­íc ®· xuÊt khÈu ®­îc khëng 2995 tÊn g¹o, t¨ng kho¶ng 10% vÒ l­îng, nh­ng t¨ng 24,4% vÒ gi¸ trÞ so víi cïng kú n¨m 2003. Theo sè liÖu cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, diÖn tÝch lóa n¨m 2004, c¶ n­íc ®¹t kho¶ng 7,33 triÖu ha, s¶n l­îng l­¬ng thùc c¶ n­íc sÏ ®¹t kho¶ng 34,8-35 triÖu tÊn,sau khi trõ ®i l­îng tiªu dïng néi ®Þa (27,6 – 28,1 triÖu tÊn) vµ ®Ó ¨n lµ 22 triÖu tÊn, l­îng lóa hµng ho¸ cã kh¶ n¨ng dµnh cho xuÊt khÈu trong n¨m nay kho¶ng 7 – 7,2 triÖu tÊn, t­¬ng ®­¬ng 3,9 – 4 triÖu tÊn g¹o. Míi ®©y Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· cã v¨n b¶n kiÕn nghÞ ChÝnh phñ vÒ viÖc cho phÐp xuÊt khÈu 3,8 triÖu tÊn g¹o trong n¨m 2004. Theo c¶nh b¸o cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, nÕu gi÷ møc chØ tiªu xuÊt khÈu g¹o trong n¨m nay 3,5 triÖu tÊn th× l­îng lóa hµng ho¸ tån sang n¨m 2005 lµ kh¸ lín, cã thÓ t¸c ®éng lµm gi¶m gi¸ lóa thÞ tr­êng trong n­íc, ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n. Trong thùc tÕ, theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng M¹i cho thÊy, trong vµi ba ngµy gÇn ®©y, gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®· gi¶m tõ 3 – 7 USD/tÊn, xuèng cßn (FOB): g¹o 5% tÊm 228 USD/tÊn vµ g¹o 25% tÊm lµ 218 USD/tÊn. Theo ®ã gi¸ lóa g¹o t¹i thÞ tr­êng ®ång b»ng S«ng Cöu Long ®· gi¶m trë l¹i 50 – 100 ®ång/Kg, xuèng møc: lóa tÎ th­êng 2000 – 2150/Kg vµ g¹o tÎ th­êng tõ 3200 – 3500 ®ång/Kg, ®ång thêi c¸c lo¹i g¹o xuÊt khÈu gi¶m m¹nh: g¹o nguyªn liÖu s¶n xuÊt gi¶m 130 – 160 ®ång/Kg (2680 - 2750); g¹o thµnh phÈm xuÊt khÈu lo¹i 5% tÊm gi¶m 150 – 170 ®ång/Kg (3100 - 3200), lo¹i 10% tÊm gi¶m 200 ®ång/Kg (3100 - 3150), lo¹i 15% tÊm gi¶m 150 ®ång/Kg (3050 - 3080) vµ lo¹i 25% tÊm gi¶m 160 ®ång/ Kg (2950 - 2970)). §©y míi chØ lµ con sè thèng kª vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chø t¸c gi¶ ch­a ®­a ra nhËn ®Þnh còng nh­ n©ng lªn tÇm dù b¸o vÒ biÕn ®æi t×nh h×nh lóa g¹o trong thêi gian tíi. Trong bµi tæng hîp sè ra 13/9/2004, khi kh¶o s¸t t×nh h×nh ga, t¸c gi¶ Hµ Chóc còng xuÊt ph¸t tõ sù ¶nh h­ëng cña yÕu tè bªn ngoµi ®èi víi thÞ tr­êng trong n­íc: “MÆc dï tõ h¹ tuÇn th¸ng 8 ®Õn nay, gi¸ dÇu th« trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ®· gi¶m liªn tôc vµ ®¹t møc phæ biÕn hiÖn nay: gi¸ giao ngay: dÇu th« WTI t¹i New York 41,55 USD/ thïng vµ dÇu th« Brent BiÓn B¾c kho¶ng 40,7 USD/thïng; nh­ng gi¸ khÝ ho¸ láng tiÕp tôc t¨ng v÷ng trªn diÖn réng: møc gi¸ giao th¸ng 9 t¨ng so víi th¸ng 8 n¨m 2004 ®èi víi hai lo¹i khÝ ho¸ láng (LPG) lµ Propane vµ Butare lÇn l­ît t¹i c¸c thÞ tr­êng t­¬ng øng nh­ sau: t¹i NhËt B¶n t¨ng 59 – 62 USD/tÊn vµ 62 USD/tÊn, t¹i §µi Loan t¨ng 59 USD/ tÊn vµ t¹i VÞnh ¶ RËp tõ 43 – 54 USD/tÊn” – PhÇn nµy lu«n gióp cho ®éc gi¶ cã c¸i nh×n s©u s¾c vµ toµn diÖn h¬n vÒ “gi¸ ga t¨ng” nh­ thÕ nµo. Mçi vÊn ®Ò ®Òu cã mèi quan hÖ tíi mét khÝa c¹nh, gãc ®é nµo ®ã nªn t¸c gi¶ xuÊt ph¸t tõ thÞ tr­êng thÕ giíi víi nh÷ng th«ng tin cËp nhËt lµ hoµn toµn chÝnh x¸c. NÕu ®­a riªng con sè mµ kh«ng ®¶ ®éng tíi t×nh h×nh gi¸ c¶ n­íc ngoµi th× thiÕu sãt rÊt lín, kh«ng thÓ t¹o ra bµi b¸o cã tÝnh chÆt chÏ, logic ®­îc. Kh«ng cã th«ng tin n­íc ngoµi lµ thiÕu h¼n ®i mét gãc ®é rÊt dÔ t¹o cho ®éc gi¶ c¸i nh×n “thiÕu”. Gièng nh­ phÇn “gi¸ g¹o gi¶m” , trong phÇn nµy t¸c gi¶ tiÕp tôc ®­a ra sè liÖu t¹i ViÖt nam:”theo th«ng b¸o cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh gas trong n­íc, do gi¸ thÕ giíi t¨ng…12,5kg.” §o¹n trªn t¸c gi¶ míi chØ so s¸nh b»ng ®­a ra sè liÖu t¨ng gi¶m . Tãm l¹i, phÇn liÖt kª chiÕm diÖn tÝch nhÊt, ch­a xuÊt hiÖn phÇn dù b¸o. Qua ®ã ta thÊy næi bËt lªn ®Æc ®iÓm c¸c bµi tæng hîp chØ mang tÝnh chÊt th«ng b¸o – mét c¸ch tæng hîp nhiÒu h­íng thiÕu quan ®iÓm nhËn ®Þnh cña chÝnh t¸c gi¶. Tuy nhiªn, bµi b¸o chøa ®ùng ý nghÜa nhÊt ®Þnh khi cïng t¸c ®éng lªn c¶ ba ®èi t­îng lµ nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Trong ®ã nhµ qu¶n lý vµ doanh nghiÖp nhÊt thiÕt lµ quan t©m nhiÒu h¬n. Tõ t×nh h×nh ®Êy thóc ®Èy nhµ n­íc tiÕn hµnh hµnh ®éng g× ®Óc hØ ®¹o viÖc xuÊt khÈu ra sao, chØ ra cho doanh nghiÖp cÇn chuÈn bÞ biÖn ph¸p hîp lý ®èi phã víi t×nh h×nh. ViÕt vÒ thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô c¸c bµi b¸o lín cña Thêi b¸o Tµi chÝnh th­êng quan t©m ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c mÆt hµng n«ng s¶n gåm g¹o, cµ phª, h¹t ®iÒ, hå tiªu, giµy dÐp, s¶n phÈm cña ngµnh thuû s¶n (c¸ tra, c¸ ba sa, t«m). Riªng mÊy th¸ng ®Çu n¨m TBTC th­êng xuyªn ®¨ng t¶i tin tøc vÒ c¸c doanh nghiÖp ®iÓn h×nh cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh, thËm chÝ lµ tuyªn d­¬ng c¶ mét ngµnh mét lÜnh vùc. Ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng t¸m g­¬ng tiªu biÓu cho tõng ngµnh nh­: Cty may 10 (§a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng, doanh thu, th­¬ng m¹i xuÊt khÈu gÇn 40%), Vietsovpetro (§Çu t­ lín- xuÊt khÈu lín), Qu¶ng Ninh (Lµm g× ®Ó khai th¸c tèt s¶n phÈm du lÞch), “TCTY X¨ng dÇu: lu«n gi÷ thi phÇn chñ lùc”, “Xi m¨ng Made in ViÖt Nam: ®ñ søc c¹nh tranh trong khu vùc”. Lµ c¬ quan ng«n luËn cña Bé Tµi chÝnh, nh×n thÞ tr­êng tõ gãc ®é cña ng­êi qu¶n lý TBTC ®· gãp phÇn lµm cho c¸i nh×n ®­îc toµn diÖn h¬n khi ph©n tÝch thÞ tr­êng. V× vËy kh«ng thÓ bá qua nh÷ng bµi dµnh cho ®èi t­îng ®ã : “Th­¬ng m¹i ViÖt –Trung c¸nh cöa ®· tho¸ng dÇn”,”gi¶i ph¸p tµi chÝnh cho xuÊt khÈu cµ phª Gia Lai”, ”§iÒu hµnh gi¸ b»ngchèng ®Çu c¬”, ”C¾t c¬n ”t¨ng gi¸” thuèc: cÇn thiÕt lËp l¹i vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc”- bµi pháng vÊn «ng Vò C«ng ChÝnh- Phã Côc tr­ëng Côc Qu¶n lý gi¸ (Bé Tµi chÝnh). MÆc dï l­îng bµi rÊt phong phó vµ ®a d¹ng nh­ng tû lÖ l­îng th«ng tin gi÷a ba ®èi t­îng lµ gÇn ngang b»ng nhau. H­íng tíi ®èi t­îng lµ nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp lµ nh÷ng bµi lín. Cßn th«ng tin cho ng­êi tiªu dïng th­êng ®¨ng t¶i qua nh÷ng bµi nhá h¬n kho¶ng 100-200 tõ vµ sè tin rÊt lín. Thùc tÕ, tin bµi nµy mang tÝnh chÊt giíi thiÖu nh»m khuyÕn khÝch l­îng cÇu t¨ng. ChØ cÇn ®äc tÝt bµi lµ cã thÓ thÊy ngay ®­îc néi dung cèt lâi trong ®ã: “BAT ViÖt nam trao xe h¬i BMW cho ng­êi tróng gi¶i”, ”VMC kÕt thóc chh­¬ng tr×nh khuyÕn m·i “Mua xe BMW tróng th­ëng xe BMW””, “Vidamco giíi thiÖu xe Magnus míi”, “4 mÉu ®iÖn tho¹i Cityfone míi nhÊt”, “Kh¸ch mua vÐ m¸y bay sím ®­îc gi¶m gi¸ ®Õn 35%”, “Gi¸ gas gi¶m tõ 7-9%”, “Gi¸ ®­êng t¨ng cao”… Sè b¸o ra ngµy 23-7-2004 thu hót ®éc gi¶ mét c¸ch ®Æc biÖt b»ng bµi “ThÞ tr­êng n­íc Ðp tr¸i c©y tr­íc ¸p lùc c¹nh tranh: Coi chõng “uèng n­íc ®ôc””. Bëi bµi b¸o nµy ®­îc coi lµ h×nh mÉu trªn trang “tiªu ®iÓm- thÞ tr­êng “ b»ng c¶ néi dung vµ c¸ch tiÕp cËn vÊn ®Ò. Më ®©ï, nhµ b¸o Nguyªn Ph¹m nªu lªn hiÖn t­îng”cã mét cuéc ho¸n ®æi ng«i gi÷a c¸c lo¹i thøc uèng cã gas vµ kh«ng gas, dï ®©y lµ lo¹i s¶n phÈm “sinh sau ®Î muén” vµ míi chØ xuÊt hiÖn r¶i r¸c trong vßng 10 trë l¹i ®©y. HiÖn thÞ phÇn n­íc gi¶i kh¸t kh«ng gas lo¹i ®ãng chai, hép ®ang chiÕm tíi 56% v­ît h¬n h¼n n­íc cã gas ®Õn 12% (xin l­u ý n­íc uèng kh«ng gas ë ®©y chñ yÕu lµ n­íc Ðp tr¸i c©y (NECT), rau qu¶ ch­a kÓ ®Õn n­íc kho¸ng vµ n­íc tinh khiÕt) –kh¶o s¸t trªn ®Þa bµn TP.Hå ChÝ Minh- ®o¹n nµy kh«ng ph¶i lµ Sapo nh­ng vÉn lµ lêi mµo ®Çu. Bµi chia lµ 2 phÇn chÝnh víi 2 tÝt phô “Kh«ng ngõng ®a ®¹ng ho¸ s¶n phÈm” & ”Vµ cuéc ®ua më réng ®Çu t­, n©ng cao chÊt l­îng”, cuèi cïng lµ kÕt luËn. PhÇn “kh«ng ngõng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm” t¸c gi¶ ®­a d÷ liÖu c¸c c«ng ty s÷a ViÖt Nam (Vinamilk) ho¹t ®éng trong thÞ tr­êng n­íc kh«ng cã gas ra sao, “C«ng ty s÷a ViÖt Nam ®­î._. diÖc tÝch vµ s¶n l­îng RAT kh«ng ngõng t¨ng. Trong thêi gian ®Çu, c¸c tæ viªn tæ hîp RAT h¸o høc h­ëng øng ch­¬ng tr×nh RAT cña ®Þa ph­¬ng(x· T©n H¹nh), nh­ng råi ba n¨m nay kh«ng t×m ®­îc ®Çu mèi tiªu thô cho s¶n phÈm ”. T¸c gi¶ ®­a tiÕp dÉn chøng thø 2 ®Ó chøng minh lËp luËn vÒ nguyªn nh©n nµy “¤ng Vò §øc Hïng- tæ tr­ëng tæ hîp t¸c RAT R¹ng §«ng, ng­êi ®· g¸nh trªn vai tr¸ch nhiÖm vÒ sù sèng cong cña 40 tæ viªn, cho biÕt, ®· nhiÒu n¨m nay ch¹y v¹y liªn hÖ kh¾p n¬i ®Ó t×m mèi l¸i b¸n n«ng s¶n s¹ch, nh­ng chØ cã duy nhÊt siªu thÞ Metro An Phó chÞu ký hîp t¸c tiªu thô víi sè l­îng trªn d­íi 1 tÊn/ngµy”. T¸c gi¶ tiÕp tôc ph©n tÝch nguyªn nh©n tõ gãc ®é cña n¬i tiªu thô cho thÊy quan ®iÓm tõ phÝa ng­êi mua, ®¹i diÖn cña Sai Gon Coop: ”HÖ thèng siªu thÞ Coop mçi ngµy b¸n ra kho¶ng 5 tÊn RAT, nh­ng do nhu cÇu ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm nªn buéc ph¶i thu mua ë nhiÒu c¬ së trång RAT kh¸c nhau. Trong khi ®ã, kh«ng ph¶i ng­êi trång nµo còng ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn…”. Mét nguyªn nh©n kh¸c n¸y sinh trong chÝnh qu¸ tr×nh thu mua s¶n phÈm cña n«ng d©n. TiÒn tr¶ cho ng­êi n«ng d©n rÊt mÊt thêi gian ”®«i lóc mÊt gÇn c¶ th¸ng trêi chóng t«i míi nhËn ®­îc tiÒn qua chuyÓn kho¶n. Trong khi ®ã t©m lý ng­êi n«ng d©n th× l¹i muèn b¸n rau lÊy “tiÒn t­¬i” ®Ó xoay vßng vèn”. Ngoµi ra, tõ Nguyªn Ph¹m nhÊn m¹nh mét hiÖn t­îng diÔn ra tõ nguyªn nh©n trªn ®ã lµ “ng­êi n«ng d©n cßn e ng¹i tham gia viÖc trång RAT” vµ ý kiÕn “do kh«ng cã ai ®øng ra tæ chøc thu mua RAT nen gia ®×nh t«i vÉn ph¶i trång vµ b¸n ra chî theo c¸ch thøc cò”. Qua tõng lËp luËn chÆt chÏ ng¾n gän nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò ph©n tÝch næi bËt h¬n h¼n. Víi diÖn tÝch chiÕm 2/3 bµi phÇn ph©n tÝch nguyªn nh©n nµy béc lé ý nghÜa quan träng nhÊt. 4 ý lín vµ 1 ý nhá ®­îc s¾p xÕp hîp lý so víi néi dung tÝt bµi “Rau an toµn ®ang “bÝ ” ®Çu ra”. ë phÇn cuèi cïng, Nguyªn Ph¹m tuÇn tù tr×nh bµy gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt t×nh h×nh nh­: “bï lç kinh phÝ tham gia héi chî triÓn l·m hµng n«ng nghiÖp”, “®Ò nghÞ Së Th­¬ng m¹i §ång Nai cÊp s¹p b¸n RAT ë c¸c chî cho c¸c tæ hîp t¸c”. Gi¶i ph¸p trùc tiÕp ®­îc Nguyªn Ph¹m nh¾c nhë ë thÓ nghi vÊn “Ph¶i ch¨ng, do hÇu hÕt c¸c tæ hîp trång RAT ®Òu ch­a ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp chøng nhËn an toµn?”. Cao h¬n thÕ, t¸c gi¶ chØ ra yªu cÇu cÇn tiÕng nãi chung gi÷a “4 nhµ: n«ng d©n, doanh nghiÖp, c¬ quan chøc n¨ng vµ ng­êi tiªu thô”, nhÊt lµ triÓn khai “Ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ RAT nh­ ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ muèi i-èt mµ chÝnh phñ ®· tõng thùc hiÖn thµnh c«ng trong thêi gian qua”. Tãm l¹i, Nguyªn Ph¹m chó träng phÇn nguyªn nh©n h¬n c¶. Kh¸c víi Nguyªn Ph¹m, C.B¾c quan t©m nhÊt vµo phÇn gi¶i ph¸p. Nhµ b¸o C.B¾c chøng tá quan niÖm cña m×nh qua “Ph¸t triÓn trung t©m GDCK Hµ Néi: RÊt cÇn “tiÕp søc” tõ chÝnh quyÒn” chøa ®ùng tíi 3/4néi dung lµ gi¶i ph¸p. T¸c gi¶ ®­a gi¶i ph¸p thø nhÊt: “g¾n ch­¬ng tr×nh CPH doanh nghiÖp nhµ n­íc cña thµnh phè víi thÞ tr­êng chøng kho¸n”. LËp luËn ®­a th«ng tin cô thÓ t¹i v× “hiÖn Hµ Néi cã gÇn 200 doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc thµnh phè, trong ®ã cã kho¶ng 60% doanh nghiÖp cã quy m« vèn nhá vµ võa. Chñ tr­¬ng cuat thµnh phè trong nh÷ng n¨m tíi lµ gi¶m sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc xuèng cßn 7 doanh nghiÖp, sè cßn l¹i sÏ ®­îc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u. V× thÕ g¾n qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u víi viÖc b¸n cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua TTGDCK vµ niªm yÕt c¸c chøng kho¸n nµy trªn trung t©m th× ®©y sÏ lµ c¬ së ®¶m b¶o nguån cung cÊp hµng ho¸ ban ®Çu cho thÞ tr­êng”. Gi¶i ph¸p thø hai, C. B¾c chó träng ®­a ra viÖc “triÓn khai h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®« thÞ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n” kÕt hîp lý do t¹i sao ph¶i thùc hiÖn gi¶i ph¸p ®ã v× “Hµ Néi còng cã nhu cÇu vèn rÊt lín cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, TTGDCK Hµ Néi cßn lµ kªnh huy ®éng vèn trùc tiÕp cho thñ ®« th«ng qua viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®« thÞ, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh phôc vô cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín, träng ®iÓm cña thñ ®«”. Song song víi hai gi¶i ph¸p ®­a trªn, C.B kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng cho phÐp “c¸c doanh nghiÖp cña thµnh phè tham gia gãp vèn thµnh lËp c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng ty chøng kho¸n thuéc thµnh phè nh­ kinh nghiÖm cña TP.Hå ChÝ Minh.” Tõ ®©y, t¸c gi¶ lý gi¶i ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng nh­ lîi Ých mµ gi¶i ph¸p ®em l¹i. Gi¶i ph¸p thø ba, chÝnh quyÒn thµnh phè Hµ Néi cÇn phèi hîp víi UBCKNN, TTGDCK Hµ Néi trong viÖc tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ trung t©m chøng kho¸n cho lao ®éng c¸c së, ban, ngµnh, c«ng chóng ®Çu t­ vµ doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi ®Ó t¹o cung vµ cÇu vÒ hµng ho¸ cho TTCK”. Nh­ vËy, bè côc bµi b¸o nµy thÓ hiÖn rÊt râ quan ®iÓm cña t¸c gi¶. Träng t©m cña bè côc r¬i vµo phÇn gi¶i ph¸p. Nh÷ng ®¸nh gi¸ minh chøng tÝnh ®óng ®¾n cho tõng gi¶i ph¸p ®­îc C.B¾c ®¶o ng­îc theo kiÓu diÔn gi¶i. Dù b¸o xuÊt hiÖn ë phÇn cuèi trong bè côc bµi b¸o nµy qua lý lÏ ph©n tÝch triÓn väng vèn cã cña thñ ®«. §iÒu ®ã thuéc ý kiÕn cña c¸c chuyen gia bµn vÒ t­¬ng lai cña TTCK sÏ lµ mét kªnh huy ®éng vèn trung dµi h¹n chñ yÕu vµ quan träng cho c¸c doanh nghiÖp cña thñ ®«. Mét ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng ngoµi ba phÇn trªn th× phÇn dù b¸o còng gi÷ vai trß rÊt quan träng nªn ph¶i chiÕm diÖn tÝch cuèi mçi bµi b¸o. “Chao ®¶o theo gi¸ dÇu” cña Nam Phong sè 84 ngµy 22/10/2004 ®­îc chØ ra lµ bµi ph¸t huy kh¶ n¨ng dù b¸o thÞ tr­êng. Bè côc bµi chia lµm 4 phÇn, néi dung xoay quanh t¸c ®éng cña gi¸ dÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. PhÇn ®Çu tiªn xuÊt ph¸t ®iÓm tõ “lo l¾ng cña giíi ®Çu t­, ng©n hµng Mü vÒ dÇu má t¨ng”. T¸c gi¶ ®­a ý kiÕn “chuyªn gia kinh tÕ c¶nh b¸o r»ng nh÷ng høng khëi, s«i ®éng trong giao dÞch dÇu má hiÖn nay l¹i chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm b¸o cho sù suy yÕu cña kinh tÕ thÕ giíi n¨m tíi”. PhÇn thø hai, Nam Phong lÊy con sè thèng kª vÒ t×nh h×nh thiÕu hôt x¨ng dÇu t¹i Mü- mét dÉn chøng ®iÓm h×nh. L¹i mét lµn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß dù b¸o khi ®­a ra tÝnh to¸n cña «ng Alan Greenspan- Côc Dù tr÷ Liªn bang Mü: “n¨m nay Mü sÏ ph¶i chi thªm mét kho¶n t­¬ng ®­¬ng víi 0,75% GDP cña n­íc nµy cho c¸c hîp ®ång x¨ng dÇu. Cßn nÕu tÝnh tæng thiÖt h¹i th× t¨ng gi¸ dÇu má ®· khÊu døt 0,4% GDP cña c¸c n­íc giµu vµ 0,3% GDP cña nÒn kinh tÕ sè 1 thÕ giíi Mü”. Riªng phÇn cuèi t¸c gi¶ xen kÏ ®¸nh gi¸ vµ dù b¸o do t¸c ®éng cña “gi¸ dÇu” g©y ra thiÖt h¹i m¹nh mÏ ®Õn toµn kinh tÕ ë Ch©u ¸, ®Õn søc mua, g¸nh nÆng gia ®×nh. §Æc biÖt t¸c gi¶ nhÊn m¹nh dù b¸o søc Ðp dÇu má sÏ g©y ra c¸c t¸c ®éng d©y chuyÒn tíi nhu cÇu ®ßi t¨ng l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®Ó bï ®¾p cho chi phÝ n¨ng l­îng…§iÒu nµy lµ trî lùc ®Ó l¹m ph¸t tiÕp tôc bay lªn… DÇu má tiÕp tôc t¨ng cao t¸c ®éng tiªu cùc tíi nh÷ng nç lù xuÊt khÈu hµng ho¸ ..” Bè côc t¸c phÈm phÇn lín kÕt cÊu b»ng c¸c dù b¸o, nh÷ng c¶nh b¸o nghiem träng mµ nÒn kinh tÕ toµn cÇu ph¶i g¸nh chÞu ®ang dÇn gi¶i quyÕt. Thùc tÕ t¸c gi¶ kh«ng quan träng gi¶i ph¸p vµ t×nh h×nh mµ cè g¾ng ®­a ra dù b¸o cho t×nh h×nh “gi¸ dÇu t¨ng” dùa trªn nh÷ng lËp luËn, ph©n tÝch lý lÏ thÊu ®¸o theo nguyªn lý t¸c ®éng cña thÞ tr­êng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Theo phãng viªn NguyÔn H­¬ng (DDDN), trong bµi thÞ tr­êng phÇn nhËn ®Þnh vµ dù b¸o phÇn quan träng nhÊt. NhÊt thiÕt ph¶i cã phÇn dù b¸o nµy, cã thÓ chiÕm tíi 2/3 diÖn tÝch bµi. Nh÷ng dù b¸o th­êng lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nhËn ®Þnh, nhËn xÐt nªu trªn vÒ t×nh tr¹ng cña vÊn ®Ò nµo ®ã. MÆc dï còng cÇn nãi tíi gi¶i ph¸p nh­ng kh«ng ®i s©u nhiÒu qu¸. MÆt kh¸c, ph¶i nhÊn m¹nh nhiÒu vµo nhËn ®Þnh vµ dù b¸o. C¸c nhµ b¸o cña TBTC l¹i kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p cho thÞ tr­êng lµ quan träng nhÊt. V× vËy, gi¶i ph¸p lu«n chiÕm diÖn tÝch cña bµi b¸o thÞ tr­êng. Quan ®iÓm nµy chó träng vµo gi¶i p¸hp nh»m gi¶i quyÕt tËn gèc vÊn ®Ò mét c¸ch nhanh chãng. HiÖn t­îng hay gÆp trªn TBTC lµ ®«i lóc phÇn t×nh h×nh liÖt kª qu¸ dµn tr¶i, qu¸ nÆng nhäc vÒ nªu t×nh h×nh, t×m nguyªn nh©n th× Ýt h¬n. V× thÕ, cÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy. Tõ mÉu bµi b¸o ®ang phæ biÕn trªn hai tê TBTC vµ DDDN, ®Æc biÖt tõ nguyªn lý còng còng nh­ t¸c ®éng cu¶ th«ng tin thÞ tr­êng nªu trªn ch­¬ng I, chóng t«i xin rót ra mét kiÓu bè côc chung c¶ vÒ dung l­îng vµ c¸ch s¾p ®Æt ý lín nhá trong bµi viªtc vÒ thÞ tr­êng Bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng ph¶i tho¶ m·n 4 ý lín sau: PhÇn thø nhÊt, nªu vÊn ®Ò: th«ng quan nhiÒu sù kiÖn, sù viÖc, hiÖn t­îng, t×nh huèng hay mét vµi con ng­êi cô thÓ, t¸c gi¶ nªu bËt vÊn ®Ò, diÔn biÕn cña mét lÜnh vùc thÞ tr­êng mµ bµi viÕt cña m×nh ®Ò cËp tíi. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ®­a vÊn ®Ò nh­: më ®Çu b»ng kh¸i qu¸t t×nh h×nh, më ®Çu b»ng bèi c¶nh dÉn tíi n¶y sinh ph¶n øng thÞ tr­êng, cã thÓ xuÊt ph¸t tõ ®Ønh ®iÓm cña t×nh h×nh råi so s¸nh qu¸ khø hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. C¸ch nªu hËu qu¶ lªn trªn phÇn më ®Çu cã sùc hu hót m¹nh ®«i víi ®éc gi¶ vÒ t×nh h×nh diÔn biÕn vÊn ®Ò ®ã. Cô thÓ t¸c gi¶ nªn lµm næi bËt ngay tõ phÇn ph¶n ¸nh t×nh h×nh b»ng c¸ch nhÊn m¹nh hËu qu¶ khã kh¨n cña mét trong ba ®èi t­îng cña thÞ tr­êng ph¶i g¸nh chÞu. PhÇn thø hai, t×m hiÓu nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã. Mçi vÊn ®Ò th­êng cã nhiÒu nguyªn nh©n mãc nèi víi nhau. §«i khi t¸cgi¶ chØ nªu nguyªn nh©n trªn diÖn réng mµ bá qua nh÷ng nguyªn nh©n n¶y sinh trong chÝnh ph¹m vi cña ®Êt n­íc. Muèn t×m ra ®­îc h­íng gi¶i quyÕt ®óng ®¾n, tr­íc hÕt ph¶i biÕt ®Ých x¸c cÆn kÏ c¸c nguyªn nh©n g©y ra, ®Ó tõ ®ã x©y dùng ph­¬ng ph¸p. V× cã nhiÒu nguyªn nh©n buéc t¸c gi¶ bµi viÕt thÞ tr­êng ph¶i ph©n tÝch râ rµng tõng nguyªn nh©n cô thÓ mét. S¾p xÕp c¸c nguyªn nh©n theo thø tù logic tõ mäi gãc ®é cña t×nh h×nh. T×m nguyªn nh©n cho t×nh tr¹ng lu«n lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¸c kh©u cho ®Çu vµo vµ ®Çu ra, yÕu tè néi t¹i vµ yÕu tè bªn ngoµi, ¶nh h­ëng tõ quan ®iÓm míi vµ sù ph¸t triÓn. C¸c nguyªn nh©n t×m ®­îc nªn ghi râ ( thø nhÊt lµ…, thø 2 lµ…, thø 3 lµ…). Sau ®ã t¸c gi¶ nªn ®èi chiÕu víi gi¶i ph¸p ë phÇn sau. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c nguyªn nh©n quan träng nh­ vËy ®ßi hái t¸c gi¶ ®Æt sù viÖc hiÖn t­îng trong mèi liªn quan chÆt chÏ. PhÇn thø ba, tr×nh bµy gi¶i ph¸p – lµ ý kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong bµi viÕt trªn chuyªn trang thÞ tr­êng. Khi ®· x¸c ®Þnh ®èi t­îng bµi viÕt thÞ tr­êng nh»m h­íng tíi, bµi viÕt kh«ng thÓ bá ngá gi¶i ph¸p. §éc gi¶ ®ang tr«ng chê vµo sù ph©n tÝch cã ®Þnh h­íng cña t¸c gi¶, muèn nghe ý kiÕn cña nhµ ph©n tÝch thÞ tr­êng trªn b¸o, rÊt cÇn tham kh¶o h­íng gi¶i quyÕt cô thÓ lµ c¸c gi¶i ph¸p cho tõng nguyªn nh©n nªu trªn. Muèn c¶i t¹o ®­îc t×nh h×nh yªu cÇu ®Æt ra cho mçi ng­êi tham gia viÕt bµi thÞ tr­êng ph¶i biÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, ph©n tÝch nã vµ kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p kh¶ quan cña m×nh. Gi¶i p¸p cã ý nghÜa lín trong viÖc thùc hiÖn vai trß cña bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng. Nã ®Þnh h­íng cho quyÕt s¸ch cña chÝnh phñ, h­íng dÉn ho¹t ®éng s¶n xuÊt l­u th«ng cña doanh nghiÖp, ®ång thêi quyÕt ®Þnh cho sù lùa chän cña ng­êi tiªu dïng. Néi dung cña gi¶i ph¸p cµng chi tiÕt th× cµng h÷u Ých h¬n, ph¸t huy h¬n cho tõng ®èi t­îng Êy. NÕu mét bµi b¸o thÞ tr­êng kh«ng ®Ò cËp ®Õn gi¶i ph¸p tøc lµ bµi b¸o ®ã kh«ng thùc hiÖn ®­îc vai tß cña m×nh - mét bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng. Gi¶i ph¸p ®­a ra nhÊt thiÕt ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng chÊt l­îng cho ®éc gi¶. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn ®­a ra mét gi¶i ph¸p nµo ®ã mµ kh«ng cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh thÞ tr­êng ®ang ho¹t ®éng. Gi¶i ph¸p ph¶i cã tÝnh thùc tiÔn cho tõng giai ®o¹n thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã thÓ ph©n ra tõng gi¶i ph¸p t­¬ng øng víi mçi giai ®o¹n cô thÓ. Ng­êi ta gäi lµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng tõng phÇn theo h­íng kh¾c phôc råi míi më réng ph¸t triÓn. Gi¶i ph¸p cã quy m« tõ nhá ®Õn lín, cã nh­ vËy míi cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò “tõ gèc ®Ðn ngän”. Kh«ng nªn nÆng vÒ h×nh thøc tæng thÓ, quan träng nhÊt lµ gi¶i ph¸p ®­îc ¸p dông cã chÊt l­îng tõ ph¹m vi nhá hÑp ®Õn ph¹m vi réng lín. PhÇn thø t­, ®­a ra nhËn ®Þnh, dù b¸o vÒ thÞ tr­êng trong thêi gian tíi. HiÖn nay phÇn dù b¸o cña c¸c bµi b¸o thÞ tr­êng ®ang cßn rÊt yÕu. Dù b¸o nµy bao gåm c¶ ý kiÕn cña ng­êi cã uy tÝn trong vai trß qu¶n lý thÞ tr­êng, quan ®iÓm cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ (Nh÷ng ng­êi chuyªn nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng) vµ cña c¶ t¸c gi¶. Dù b¸o cña chuyªn gia kinh tÕ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn. ý kiÕn cña hä lu«n cã träng l­îng, v× hä rÊt am hiÓu c¸c hiÖn t­îng biÕn ®æi, quy luËt cña thÞ tr­êng. Dù b¸o lµ phÇn n©ng cao h¬n mét bËc so víi viÖc ®­a gi¶i ph¸p. Lóc nµy bµi viÕt kh«ng cßn dõng l¹i ë tÇm vi m« n÷a mµ chøng tá tÇm nh×n cña vÜ m« tæng qu¸t. Dù b¸o nh»m môc ®Ých t¹o ra ho¹t ®éng chuÈn bÞ s½n sµng ®èi phã cã hiÖu qu¶ cña tõng ®èi t­îng. TÝnh ®Õn lµm ¨n kinh tÕ ng­êi ta chØ quan t©m ®Õn thêi gian thËt ng¾n ngµy mét ngµy hai, nhanh chãng thu hiÖu qu¶ lîi nhuËn- chuyÖn ®ã kh«ng x¶y ra dÔ dµng nh­ thÕ. Mµ ph¶i cã chiÕn l­îc kinh doanh vµ s¶n xuÊt l©u dµi. Nh­ vËy, dù b¸o trªn thÞ tr­êng thùc hiÖn nhiÖm vô tiÕp søc cho chiÕn l­îc l©u dµi, sù tiÕp søc ®ã ph¶i diÔn ra liªn tôc kh«ng ngõng nghØ. Ho¹t ®éng thÞ tr­êng liªn tôc lµm míi m×nh, ®æi míi yÕu tè c¹nh tranh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cao cña ng­êi d©n. NÕu cã chiÕn l­îc ho¹t ®éng míi ®Ó ¸p dông cho kinh doanh s¶n xuÊt th× míi ®Çy ®ñ yÕu tè tÊt yÕu cho ng­êi lµm kinh doanh cÇn ph¶i cã. Nh÷ng bµi ®· tr×nh bµy dù b¸o trªn TBTC vµ DDDN th­êng tËp trung phÇn dù b¸o ®ã vÒ phÇn ®Çu hoÆc gi÷a bµi. Muèn nhÊn m¹nh ®ång thêi n©ng cao møc ®é th«ng tin thÞ tr­êng, t«t h¬n hÕt, t¸c gi¶ ®­a phÇn dù b¸o vÒ cuèi bµi. PhÇn ®Çu chØ lµ ý ®¸nh gi¸ tr×nh bµy kh¸i qu¸t th«i. PhÇn dù b¸o tr­íc hÕt dùa trªn c¬ së nªu vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, gi¶i ph¸p phÝa trªn, phô thuéc vµo quy luËt thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra h­íng diÔn biÕn trong t­¬ng lai gÇn. Dù b¸o cµng b¸m s¸t thùc tÕ vµ quy luËt bao nhiªu cµng x¸c thùc bÊy nhiªu, nghÜa lµ hoµn toµn cã Ých cho ®éc gi¶. Nh­ vËy, yÕu tè th«ng tin dù b¸o thÞ tr­êng rÊt cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc nhÊt trong bµi b¸o. Mét bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng kh«ng thÓ hoµn thiÖn ®­îc nÕu thiÕu phÇn dù b¸o PhÇn n¨m, h­íng dÉn ng­êi tieu dïng. Ph©n fnµy cã xuÊthiÖn hay kh«ng phô thuéc vµo môc ®Ých bµi viÕt cña t¸c gi¶. Gi¶ nh­ m«t bµi viÕt vÒ s¶n phÈm míi, ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm cña tõng lo¹i hµng ho¸, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng ra sao, th× yÕu tè lêi khhuyªn dµnh cho ng­êi nhÊt thiÕt ph¶i cã. §iÒu ®ã nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. Cßn nh÷ngbµi viÕt mang tÇm vÜ m«, kh«ng nªn xuÊt hiÖn phÇn h­íng dÉn nµy. So víi TBTC, DDDn cã môc dµnh cho ng­êi tiªu dïng nªn c¸c bµi viÕt th­êng tham kh¶o tæng hîp c¶ ý kiÕn ng­êi tiªu dïng hµng hµng ho¸ dÞch vô. H­íng dÉn ng­êi tiªu dïng lµ gi¶i thÝch, cho lêi khuyªn nªn sö dông s¶n phÈm ra sao, s¶n phÈm nµo tèt h¬n, ­u viÖt h¬n. b. Ng«n ng÷ cña bµi thÞ tr­êng Ng«n ng÷ trªn chuyªn trang thÞ tr­êng mang ®Ëm phong c¸ch chÝnh luËn. C¸c c¨n cø luËn ph¶i v÷ng ch¾c râ rµng, lËp luËn chÆt chÏ, logic vµ diÔn ®¹t sao cho dÔ hiÓu, gi¶n dÞ, thÓ hiÖn chÝnh x¸c nh÷ng kh¸i niÖm vèn phøc t¹p. Tõng biÕn ®æi cña thÞ tr­êng lµ “chuyÓn dÞch” cña c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ. G¾n víi kinh tÕ yªu cÇu ng­êi tham gia ho¹t ®éng cph¶i cã tÝnh nhanh, nh¹y bÐn, ®Çu ãc ph©n tÝch thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ang biÕn ®æi theo tõng giê tõng phót, do ®ã ho¹t ®éng thu thËp th«ng tin thÞ tr­êng cµng ph¶i nhanh nh¹y ®Ó cã thÓ canh tranh duy tr× lîi nhuËn. Ng­êi lµm doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®äc ®i ®äc l¹i x¸c ®Þnh th«ng tin cèt lâi råi míi ®­a ra mét quyÕt ®Þnh kinh tÕ nµo ®ã. Hä cÇn th«ng tin nhanh c©u ng¾n gän thÓ hiÖn hµm l­îng ý nghÜa sóc tÝch. Mét c©u v¨n dµi nhiÒu thµnh phÇn mãc nèi víi nhau g©y mÊt thêi gian quý b¸u cña ng­êi lµm kinh tÕ thÞ tr­êng. Ng«n ng÷ trªn chuyªn trang thÞ tr­êng kh«ng chøa yÕu tè v¨n hoa l·ng m¹n, nh÷ng dßng c¶m xóc mïi mÉn. Ngay lËp tøc, b»ng ng«n ng÷ ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu thÓ hiÖn sù quyÕt liÖt, t¸c gi¶ tËp trung vµo vÊn ®Ò. Tr¸nh “vßng vo Tam Quèc” trong khi ®ã vÊn ®Ò träng t©m cña thÞ tr­êng vÉn kh«ng thÊy ®©u. Bªn c¹nh ®ã ng«n ng÷ mét t¸c phÈm vÒ thÞ tr­êng kh«ng nªn t¹o ra cho ®äc gi¶ yÕu tè hoang mang dao ®éng mµ ph¶i h­íng ®éc gi¶ cña m×nh theo chiÒu h­íng nhÊt ®Þnh. C©u ng¾n nhanh chãng truyÒn t¶i th«ng tin thÞ tr­êng, gãp phÊn t¹o sù liÖn tôc trong qu¸ tr×nh tiÕp thu th«ng tin. Sö dông ng«n tõ ®a d¹ng t¸c gi¶ cã thÓ s¸ng t¹o ra c¸ch chuyÓn ý míi bæ sung cho tÝnh uyÓn chuyÓn gi÷a c¸c ®o¹n v¨n kh«ng theo mét lèi mßn s¸o. 3. C¸ch xö lý sè liÖu Sè liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong th«ng tin nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng th«ng tin vÒ l­îng. Cho nªn thËt dÔ hiÓu b¸o kinh tÕ l¹i chøa ®ùng khèi l­îng con sè “khæng lå” ®Õn vËy. Víi b¸o kinh tÕ, con sè vµo bµi viÕt kh«ng chØ dõng ë t¸c dông “y nh­ khi gia gi¶m m¾m muèi vµo mãn ¨n” (quan niÖm cña Lo- ic Ðc- vu - e) n÷a. TBTC th­êng ®­a c¸c sè liÖu th«ng tin theo c¸c liÖt kª tÊt c¶ víi môc ®Ých lµm næi bËt t×nh h×nh, tr¹ng vÊn ®ª. Tuy nhiªn, do sè liÖu qu¸ nhiÒu lµm m¾t ®éc gi¶ khã nhËn biÕt. Khi ®¨ng t¶i tÊt c¶ mäi sè liÖu diÔn biÕn, c¸c con sè th­êng rèi tung khiÕn ®éc gi¶ kh«ng biÕt chó träng vµo ®©u. Bëi vËy, t¸c gi¶ lu«n xö lý sè liÖu mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt, mang tÝnh ®¸nh gi¸ so s¸nh nh÷ng sè liÖu tiªu biÓu. Mét bµi thÞ tr­êng quan träng lµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ thèng kª c¸c con sè. Trong v« vµn sè liÖu thay ®æi liªn tôc, ng­êi viÕt bµi thÞ tr­êng lµm sao lùa chän nh÷ng con sè biÕt nãi, chøa ®ùng tÝnh kh¸i qu¸t chung nhÊt. NÕu ph¶i lùa chän vÝ dô chøng minh th× nªn ®­a ra sè liÖu cô thÓ næi bËt h¬n c¶. 4. ThÓ lo¹i ph¶n ¸nh HÇu nh­ c¸c bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng thuéc thÓ lo¹i ph¶n ¸nh, cã khi lµ tin ng¾n hoÆc tin s©u vµ xuÊt hiÖn mét sè bµi pháng vÊn thu thËp ý kiÕn tõ phÝa l·nh ®¹o vµ doanh nghiÖp. Do ®Æc thï c¬ b¶n cña thÞ tr­êng nªn hîp nhÊt vÉn lµ thÓ lo¹i ph¶n ¸nh. ë ®©y thÓ lo¹i nµy ®· ph¸t huy rÊt m¹nh. Trªn c¶ DDDN vµ TBTC c¸c bµi ph¶n ¸nh lu«n chiÕm vÞ trÝ lín hµng ®Çu víi kho¶ng 800 -1200 ch÷. §Æc ®iÓm cña chóng phæ biÕn t×nh hÝnh cña hiÖn t­îngvÊn ®Ò míi ®ang n¶y sinh trong thÞ tr­êng, nªu lªn tån t¹i ®ang c¶n trë sù ®i lªn cña nÒn kinh tÕ. Bµi ph¶n ¸nh kh«ng chØ th«ng b¸o mµ cßn ph©n tÝch mäi sù kiÖn cña thÞ tr­êng. Bëi nã x©y dùng trªn tæng thÓ c¸c d÷ liÖu ®­îc liªn kÕt bëi ®Ò tµi nhÊt ®Þnh. §Ó viÕt vÒ thÞ tr­êng ph¶i lu«n h­íng tíi d¹ng bµi ph¶n ¸nh ph©n tÝch. T­¬ng øng víi thÞ tr­êng biÕn ®éng, mçi vÊn ®Ò ®­a ra cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nguyªn nh©n g©y ra biÕn ®éng ®ã. Tõ viÖc chØ ra b¶n chÊt vµ ý nghÜa cña hiÖn t­îng ®Ò cËp ®èi víi lîi Ých ®éc gi¶, c¸c bµi ph¶n ¸nh trªn chuyªn trang thÞ tr­êng ®­a ra biÖn ph¸p vµ dù b¸o t×nh h×nh. Ngoµi ra, c¸c yÕu tè cña phãng sù còng xuÊt hiÖn th­êng xuyªn qua mçi bµi trªn chuyªn môc “Gi¸ c¶ thÞ tr­êng trong tuÇn”, “Ph¶n håi thÞ tr­êng ” hay nh÷ng bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng mïa vô. Nh­ng do xuÊt ph¸t tõ lîi Ých tæng hoµ gi÷a ba ®èi t­îng cña thÞ tr­êng, c¸c bµi viÕt cña thÞ tr­êng kh«ng nªn chØ coi träng c¸c bµi ph¶n ¸nh mµ cÇn kÕt hîp c¸ bµi pháng vÊn, phãng sù t¹o tÝnh ®a d¹ng trªn chuyªn trang. C¸c bµi phãng sù cã thÓ hîp víi nh÷ng bµi viÕt cho ng­êi tiªu dïng. C¸c bµi pháng vÊn dµnh ®Ó thu thËp th«ng tin tõ phÝa ng­êi qu¶n lý. Cã nh­ vËy míi ph¸t huy toµn diÖn vÒ ph¶n ¸nh thÞ tr­êng ®­îc. H¬n thÕ n÷a khi ®äc phãng sù ®éc gi¶ sÏ c¶m thÊy trùc tiÕp chøng kiÕn diÔn biÕn cña thÞ tr­êng thËt sinh ®éng. TÊt nhiªn phãng sù chØ nªn dïng ®Ó viÕt bµi khi x¸c ®Þnh ®èi t­îng lµ ng­êi tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô. 5. HiÖu qu¶ th«ng tin do chuyªn trang mang l¹i HiÖu qu¶ lµ môc ®Ých cuèi cïng cña mäi ho¹t ®éng cña con ng­êi, trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Th«ng tin thÞ tr­êng còng nh»m môc ®Ých ®ã vµ tu©n theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ mong muèn. Tuy nhiªn tÝnh hiÖu qu¶ kh«ng thÓ quan niÖm mét c¸ch chung chung mµ ph¶i xem xÐt mét c¸ch cô thÓ ®èi víi tõng ®èi t­îng mµ th«ng tin mong ®¹t ®­îc. Tõ khi c«ng chóng tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr­êng ®Õn ®iÒu chØnh hµnh vi x· héi cña m×nh phï hîp v¬i quy m« tÝnh chÊt vµ khuynh h­íng cña nguån th«ng tin qua b¸o, hiÖu qu¶ chia lµm ba cÊp ®é: hiÖu qu¶ tiÕp nhËn, hiÖu øng x· héi, hiÖu qu¶ thùc tÕ. HiÖu qu¶ thùc tÕ cña th«ng tin thÞ tr­êng lµ nh÷ng thay ®æi, vËn ®éng cña ®êi sèng x· héi d­íi t¸c ®éng cña th«ng tin thÞ tr­êng. Tõ TBTC vµ DDDN cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng cã gi¸ trÞ x¸c thùc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh vµ s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. HiÖu qu¶ th«ng tin thÞ tr­êng qua chÝnh hµnh vi cña c«ng chóng. VÝ dô qua bµi “ThÞ tr­êng r­îu b¾t ®Çu “bèc” “trªn chuyªn môc Ph¶n håi thÞ tr­êng sè 98-10/12/2004 vµo thêi ®iÓm chuÈn bÞ cho tÕt ®· thu ®­îc hiÖu qu¶ th«ng tin nh­ thÕ. Sau khi bµi b¸o ®­îc ®¨ng t¶i, xuÊt hiÖn mét xu h­íng míi trong c«ng chóng, hä ®æ x« ®i t×m c¸c cöa hµng r­îu d©n téc. NhiÒu ng­êi cßn trùc tiÕp liªn hÖ víi t¸c gi¶ NguyÔn H­¬ng víi mong muèn t×m ®­îc ng­êi cung cÊp r­îu nh­ bµi b¸o ®· nªu. Lóc nµy phãng viªn trë thµnh nhÞp cÇu nèi trung gian gi÷a c«ng chóng vµ doanh nghiÖp. Nh­ vËy, hiÖu qu¶ kh«ng chØ dõng ë viÖc tiÕp nhËn th«ng tin, mµ nh÷ng ph¶n øng t©m lý ®· xuÊt hiÖn, t©m lý thay ®æi chuéng r­îu t©y thµnh r­îu d©n téc ®©u ph¶i lµ dÔ. HiÖu qu¶ cuèi cïng lµ biÕn thµnh sù thay ®æi trong hµnh vi cña c«ng chóng – mua r­îu d©n téc. Sù kÕt hîp hiÖu qu¶ th«ng tin cña hai tê b¸o t¹o ra c¸i nh×n toµn diÖn nhÊt, tõ tÊt c¶ c¸c gãc ®é, tõng diÔn biÕn tr¹ng th¸i liªn tôc ph¶n ¸nh trªn nhiÒu mÆt vµ ®em l¹i lîi Ých cho c¸c ®èi t­îng. §iÒu ®ã thu ®­îc dùa trªn thµnh qu¶ tÝnh x¸c thùc, cô thÓ cña c¸c th«ng tin thÞ tr­êng. Nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸, lý gi¶i, nªu nguyªn nh©n h­íng gi¶i ph¸p, dù b¸o gióp ®èi t­îng cã thÓ bao qu¸t toµn thÞ tr­êng trªn tÇm vÜ m«. ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng bao gåm nhiÒu yÕu tè tõ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, yÕu tè ®ét biÕn do tù nhiªn mang l¹i yÕu tè thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng cã ¶nh h­ëng rÊt lín, do thµnh tùu c«ng nghÖ… Do ®ã, ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ th«ng tin thÞ tr­êng nhµ b¸o cÇn dùa trªn th«ng tin thÞ tr­êng trung thùc chÝnh x¸c. KÕt hîp sù am hiÓu cña m×nh vÒ thÞ tr­êng tõ ®ã ph©n tÝch lý gi¶i nguyªn nh©n s©u s¾c dÉn tíi t×nh tr¹ng ®ã. Nãi chung, hiÖu qu¶ th«ng tin chØ cã ®­îc khi t¸c gi¶ biÕt c¸ch t¸c hîp c¸c quy tr×nh nªu ë nh÷ng môc trªn mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn, hîp lý vµ ®óng ®¾n. Vµ còng nªn kÓ ®Õn hiÖu qu¶ th«ng tin thÓ hiÖn ngay qua lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, nhu cÇu cña ng­êi d©n ®­îc tho¶ m·n, ng©n s¸ch quèc gia thu ®­îc. 6. Yªu cÇu ®èi víi phãng viªn Kh«ng ph¶i phãng viªn nµo còng cã thÓ viÕt nªn mét bµi thÞ tr­êng hay ®­îc, hiÖu qu¶ ®­îc. Mµ ®Ó viÕt mét bµi thÞ tr­êng hoµn chØnh tu©n theo nguyªn t¾c trªn, ®ßi hái nhµ b¸o ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau. Phãng viªn tr­íc hÕt ph¶i cã ph«ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ nãi chung vµ thÞ tr­êng nãi riªng. Muèn viÕt vÒ mét lÜnh vùc nµo ®ã cÇn ®Æt nã trong tæng quan sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bëi mçi lÜnh vùc nµy l¹i cã quan hÖ chÆt chÏ mËt thiÕt víi lÜnh vùc kia, nªn phãng viªn kh«ng thÓ t¸ch rêi nã ra khái ngµnh kinh tÕ. Ngoµi kiÕn thøc chung, ®ßi hái ng­êi phãng viªn am hiÓu thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc m×nh ®ang theo dâi. Am hiÓu nµy cã ®é s©u s¾c. Lµm ®­îc ®iÒu ®ã, phãng viªn ph¶i th­êng xuyªn theo dâi, n¾m b¾t tõng biÕn ®éng cña vÊn ®Ò ®ang nghiªn cøu. Qu¸ tr×nh tiÕp xóc trao ®æi ®ã ph¶i liªn tôc kh«ng gi¸n ®o¹n. Thu thËp t­ liÖu cã liªn quan, tÝch luü vµ nghiªn cøu t­ liÖu lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho bµi ph¶n ¸nh thÞ tr­êng. Sau kü n¨ng khai th¸c th«ng tin, kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ th«ng tin ®ã lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi phãng viªn. Trong qu¸ tr×nh xö lý d÷ liÖu th«ng tin, phãng viªn ph¶i biÕt s¾p xÕp bè trÝ tr×nh bµy sao cho hîp lý. Khi ph©n tÝch sù kiÖn, cÇn chý ý ®Õn nh÷ng chi tiÕt ®iÓn h×nh xem xÐt nã tõ mäi phÝa, cã sù ®¸nh gi¸ c«ng b»ng vÒ ­u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña tõng yÕu tè thÞ tr­êng. Ai lµ ng­êi am hiÓu kinh tÕ vµ nh¹y c¶m víi kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ yÕu tè nh¹y c¶m th× nhÊt ®Þnh sÏ cã nh÷ng nhËn ®Þnh, dù b¸o vÒ thÞ tr­êng mang ®é chÝnh x¸c cao. Ng­êi phãng viªn lu«n ph¶i thÓ hiÖn nhËn ®Þnh thÞ tr­êng dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kü l­ìng vÒ c¶ t×nh h×nh vµ triÓn väng cña viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p. Khi thÓ hiÖn trong t¸c phÈm ph¶i ®¸p øng c¸c yÕu tè ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c ý trong khu«n mÉu cña thÞ tr­êng: ph¶n ¸nh ®óng, chÝnh x¸c b»ng sè liÖu vÒ thùc tr¹ng cña thÞ tr­êng, ph©n tÝch nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng, quan träng ph¶i chØ ra dù b¸o vÒ thÞ tr­êng sÏ diÔn ra nh­ thÕ nµo ®ång thêi h­íng dÉn ng­êi tiªu dïng nªn cã lùa chän ra sao. Nh¹y c¶m thÞ tr­êng kh«ng ph¶i phãng viªn nµo còng cã ®­îc dï hä cã hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng hay kh«ng. Nh¹y c¶m thÞ tr­êng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña ng­êi viÕt thÞ tr­êng. Nh¹y c¶m – nguån gèc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dù b¸o c¨n cø theo thÞ tr­êng. Mµ c¨n cø thÞ tr­êng cßn bao gåm nguyªn lý vèn cã vµ t×nh h×nh hiÖn t¹i cïng nh÷ng biÕn ®çi tÝch cùc sau khi ¸p dông biÖn ph¸p. Tõ nh¹y c¶m ®Õn dù b¸o tÝnh ra rÊt gÇn. Ph©n tÝch thÞ tr­êng, mµ sö dông tÝnh nh¹y c¶m gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi cho hµng ho¸ ®· ®Ò cËp ®Õn. Gióp Ých cho ng­êi tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr­êng ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng nh¹y c¶m thÞ tr­êng. Kh¶ n¨ng nh¹y c¶m víi thÞ tr­êng nh­ hiÖn t¹i lµ rÊt cÇn thiÕt, nã cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh khi thÞ tr­êng n­íc ta ®ang cã nhiÒu biÕn ®æi m¹nh mÏ vµ liªn tôc. Kh¶ n¨ng t­ duy ph©n tÝch lý lÏ khoa häc dù trªn kiÕn thøc thÞ tr­êng mét c¸ch sinh ®éng b¶o ®¶m cho nguån dù b¸o dù ®o¸n c¸c hiÖn t­îng thÞ tr­êng. Thùc tÕ trªn b¸o chÝ n­íc ta cßn thiÕu nhiÒu nh÷ng c©y bót cã kh¶ n¨ng dù b¸o t­¬ng lai cho thÞ tr­êng. ViÕt vÒ vÊn ®Ò thÞ tr­êng ng­êi phãng viªn ¾t h¼n ph¶i thÓ hiÖn kiÕn thøc s©u vÒ thÞ tr­êng, ®­a ra lý luËn cña ng­êi nghiªn cøu thÞ tr­êng. NÕu kh«ng am hiÓu thÞ tr­êng th× kh«ng cã mét chót c¬ së nµo lµm tiÒn ®Ò cho nh÷ng dù b¸o sau nµy. ChØ ra dù b¸o lµ chØ ra nh÷ng khuynh h­íng ph¸t triÓn cña hiÖn t­îng, vÊn ®Ò mµ t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn. Khi rót ra dù b¸o nÕu chØ xÐt vÊn ®Ò ®ã mét c¸ch riªng biÖt sÏ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, ®¶m b¶o tÝnh tu©n theo quy luËt cña thÞ tr­êng, dÔ dÉn ®Õn dù b¸o sai l¹c. Yªu cÇu ®Æt ra lµ phãng viªn ®Æt vÊn ®Ò trong toµn diÖn cña thÞ tr­êng. Tãm l¹i, b¾t tay vµo viÖc viÕt bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh phãng viªn ph¶i x¸c ®Þnh viÕt cho lîi Ých cña nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Lîi Ých cña tõng ®èi t­îng ngang b»ng nhau, kh«ng cã ai h¬n ai. C©n nh¾c cho môc ®Ých ban ®Çu thËt thiÕt thùc. 7. KÕt ch­¬ng N­íc ta ®ang chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ vµ thÝch nghi víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Theo Thñ T­íng Ph¹m Gia Khiªm “Toµn cÇu ho¸ ®· mang l¹i nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc, nhÊt lµ më réng chuyÓn giao vèn, c«ng nghÖ, lao ®éng kü n¨ng vµ më réng thÞ tr­êng”. ThÞ tr­êng më réng sÏ cã r¸t nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh buéc nhµ qu¶n lý ph¶i hµnh ®éng, doanh nghiÖp hµnh ®éng vµ ng­êi tiªu dïng ph¶i cã quyÕt ®Þnh phï hîp víi thÞ tr­êng. Mét trong nh÷ng hµnh ®éng míi ®©y nhÊt cña nhµ qu¶n lý ®ã lµ LuËt C¹nh tranh ®­îc Quèc Héi th«ng qua toµn v¨n vµo ngµy 9/11/2004 vµ LuËt Th­¬ng m¹i söa ®æi vµ bæ sung còng ®­îc Quèc Héi th«ng qua. LuËt c¹nh tranh v× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, nhê c¹nh tranh lµnh m¹nh ng­êi tiªu dïng ®­îc h­ëng lîi. Do vËy, trong thêi kú kinh tÕ thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cµng më réng vµ ph¸t triÓn nhanh cïng nhÞp ®é cña thÞ tr­êng. HiÖn nay vai trß cña së h÷u trÝ tuÖ ngµy cµng trë nªn quan träng. Cuéc c¹nh tranh hiÖn nay vµ s¾p tíi kh«ng ph¶i lµ chiÕm h÷u ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn. c«ng cô s¶n xuÊt mµ lµ chiÕm h÷u tµi nguyªn trÝ tuÖ. T¹i c¸c n­íc tiªn tiÕn ®· ban hµnh luËt ph¸p nh»m n¾m lÊy vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, bëi v× tri thøc nãi cho cïng lµ tµi s¶n cña nh©n lo¹i chø kh«ng ph¶i chØ lµ cña riªng ng­êi cã b»ng s¸ng chÕ ra nã. Trong t­¬ng lai ë n­íc ta cã thÓ coi ®©y nh­ lµ lÜnh vùc cña thÞ tr­êng. Gi¸ trÞ tµi s¶n trÝ tuÖ cÇn ®Ó thÞ tr­êng ®¸nh gi¸ vµ quy ®Þnh, dï biÕt r»ng gi¸ trÞ ®ãng gãp cña ng­êi s¸ng t¹o ra tri thøc lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Cã thÓ hiÖn t¹i 2 chuyªn trang thÞ tr­êng cña TBTC vµ DDDN ch­a ®Ò cËp ®Õn, nh­ng trong thêi gian tíi nã sÏ trë thµnh ®Ò rtµi nãng báng thu hót sù quan t©m ®Æc biÖt cña mäi ng­êi. TrÝ tuÖ cÇn x· héi khuyÕn khÝch vµ s·n sµng tr¶ gi¸ xøng ®¸ng cho nã. Së h÷u trÝ tuÖ mét lÜnh vùc míi xuÊt hiÖn nªn chóng ta h·y khëi ®Çu víi sù quan t©m ®óng møc ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®ång bé thÞ tr­êng. Mét ®iÒu n÷a chóng ta cÇn c«ng nhËn thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, nhÊt lµ thÞ tr­êng lao ®éng. Thùc sù, ch­a cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ thÞ tr­êng nµy vµ chÝnh hai chuyªn trang thÞ tr­êng còng thÓ hiÖn ®iÒu ®ã.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÕp quan niÖm cò kh«ng cßn phï hîp n÷a vÒ gi¸ trÞ lao ®éng. Dï muèn dï kh«ng, chóng ta vÉn kh«ng thÓ ng¨n c¶n viÖc nh×n nhËn søc lao ®éng nh­ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æ biÖt chi phèi theo quy luËt thÞ tr­êng. Ng­êi lµm giái th× ®­îc l­¬ng cao, ng­êi lµm dë chÞu l­¬ng thÊp. Sù c¹nh tranh trong viÖc chµo b¸n søc lao ®éng lµ yÕu tè thóc ®Èy tõng c¸ nh©n vµ toµn x· héi nç lùc lµm viÖc, tù ®µo t¹o vµ n©ng cao chÊt l­îng lµm viÖc cña m×nh. §iÒu ®ã chøng tá th«ng tin vÒ lÜnh vùc nµy ®ang rÊt cÇn thiÕt. Thùc tÕ, nh÷ng trang th«ng tin thÞ tr­êng cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn kh¶ n¨ng lao ®éng, chÊt l­îng lao ®éng vµ nhÊt lµ viÖc ®èi xö cña doanh nghiÖp ®èi víi ng­êi lao ®éng t¹i ViÖt Nam. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lu«n diÔn ra nhanh nhÑn vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn Ýt ®­îc bµn ®Õn nÕu kh«ng nãi lµ thiÕu trÇm träng. Ng­êi ®äc kh«ng ®ßi hái phãng viªn thÞ tr­êng nh­ c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi, nh­ng phãng viªn thÞ tr­êng cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn luËt ph¸p kinh doanh, c¸c chÕ ®é ­u ®·i, nhu cÇu ng­êi d©n cña nh÷ng n­íc lµ ®èi t¸c quan träng hµng ®Çu cña chóng ta hiÖn nay, thËm chÝ c¶ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc tiÒm n¨ng. Tµi LiÖu Tham kh¶o David Begg, Kinh tÕ häc, NXB Gi¸o dôc - n¨m 1995 GS, TS §ç Hoµng §oµn vµ PGS.TS NguyÔn Kim Trang, Marketing, NXB- Thèng kª - n¨m 2001 GS,TS Vò §×nh B¸ch, Mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – n¨m 2003 Kinh tÕ ph¸t triÓn, Häc viÖn Tµi chÝnh – NXB Thèng kª- n¨m 2004 GS, TS NguyÔn §×nh H­¬ng(chñ biªn), Hoµn thiÖn m«i tr­êng thÓ chÕ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia Hµ Néi, n¨m 2003 PGS,TS Vò Hång TiÕn (chñ biªn), Mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam, NXB §H S­ Ph¹m- n¨m 2003 Héi Nhµ b¸o ViÖt Nam, TruyÒn th«ng hç trî ph¸t triÓn, NXB S¸ch gi¸o khoa M¸c - Lªnin, n¨m 1986 T¹ Ngäc TÊn, TruyÒn th«ng ®¹i chóng, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – n¨m 2001 NhiÒu t¸c gi¶, Mét gãc nh×n cña tri thøc tËp1, tËp 2, NXB TrÎ Vò Quang Hµo, Ng«n ng÷ b¸o chÝ, NXB §H QG Hµ Néi- n¨m 2001 TrÇn Quang, C¸c thÓ lo¹i chÝnh luËn b¸o chÝ, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia-n¨m 2000 C¸c sè b¸o cña TBTC vµ DDDN cña n¨m 2004 MôC LôC ._.