Thời kì quá độ lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

PhÇn I: Lêi më ®Çu §Êt n­íc ta ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa.Vµ trong thêi k× qu¸ ®é §¶ng vµ nhµ n­íc ®· cã nh÷ng sù ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc vµ ®· kh¼ng ®Þnh “ph¸t huy yếu tố con người và lấy việc phục vụ con người làm mục đích cao nhất của mọi hoạt động, coi nguồn lực con người là quý báu nhất, có vai trò quyết định đối với sự phát triển của đất nước là yếu tố cơ bản”. Trong ®ã sinh viªn chóng ta lµ lùc l­îng nßng cèt c¬ b¶n ®Ó sau nµy ®­a ®Êt n­íc lªn chñ nghÜa x· héi, sÏ thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸- c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®­a ®Êt n­íc tiÕn nhanh, tiÕn ch¾c lªn chñ nghÜa x· héi; Vµ sinh viªn lµ lùc l­îng ®i tiªn phong trong qu¸ tr×nh x©y dùng con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa. V× vËy mçi sinh viªn cÇn hiÓu râ vÒ thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam ®Ó cã sù hiÓu biÕt s©u s¾c ®Ó n¾m v÷ng t­ t­ëng, tiÕp tôc x©y dùng, cñng cè mét b¶n lÜnh chÝnh trÞ, mét quyÕt t©m, mét lßng kiªn tr× ®Ó cã thÓ cã c¸ch häc tËp hîp lý ®Ó sau nµy ra x©y dùng ®Êt n­íc ®­a ®Êt n­íc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Do ®ã em viÕt vÒ ®Ò tµi “Thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam” ®Ó cã thÓ hiÓu râ vÒ qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vµ bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay tõ ®ã cã nh÷ng ph­¬ng h­íng häc tËp ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao trong häc tËp sau nµy ra x©y dùng ®Êt n­íc gãp mét phÇn c«ng søc ®­a ®Êt n­íc lªn chñ nghÜa x· héi. LÇn ®Çu tiªn viÕt mét bµi ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ , mÆc dï ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu nh­ng kh«ng thÓ tr¸nh khái s¬ suÊt vµ nhiÒu thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp x©y cña c¸c b¹n vµ thÇy c« gi¸o ®Ó cã sù hoµn thiÖn h¬n vÒ nh÷ng bµi viÕt sau. PhÇn II: Néi dung ®Ò ¸n Ch­¬ng 1:Lý luËn chung 1.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. 1.1. Quan ®iÓm cña chñ nghÜa Mac-Lªnin vÒ thêi k× qu¸ ®é C.M¸c kh¼ng ®Þnh: “ Gi÷a x· héi t­ b¶n chñ nghÜa vµ x· héi céng s¶n chñ nghÜa lµ mét thêi k× c¶i biÕn c¸ch m¹ng tõ x· héi nä sang x· héi kia. ThÝch øng víi thêi k× Êy lµ mét thêi k× qu¸ ®é chÝnh trÞ, vµ nhµ n­íc cña thêi k× Êy kh«ng thÓ lµ c¸i g× kh¸c h¬n lµ nÒn chuyªn chÝnh c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n”. Tøc lµ gi÷a chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa cÇn cã mét cuéc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. C.M¸c vµ Ph.¡ngghen dùa vµo t×nh h×nh cña n­íc Nga lóc bÊy giê còng ®· nªu nªn kh¶ n¨ng c¸c n­íc cßn ®ang ë trong giai ®o¹n ph¸t triÓn tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa cã thÓ chuyÓn th¼ng lªn h×nh th¸i x· héi céng s¶n chñ nghÜa vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn rót ng¾n cña c¸c n­íc nµy bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa.Tuy nhiªn hai «ng ®· kh«ng chØ ra ®­¬c néi dung cña thêi k× qu¸ ®é vµ nhiÖm vô cô thÓ g× cÇn ®¹t ®­îc trong thêi k× qu¸ ®é. Theo lý luËn cña V.I.Lªnin th× «ng cho r»ng mäi quèc gia ph¸t triÓn hay kÐm ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ ®Òu cã kh¶ n¨ng kh¸ch quan ®Ó v­ît qua thêi ®¹i t­ b¶n chñ nghÜa vµ b­íc vµo thêi ®¹i x· héi chñ nghÜa víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Vµ ®Ó lªn ®­îc chñ nghÜa x· héi c¸c n­íc cÇn ph¶i tr¶i qua thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Trong ®ã thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ thêi k× c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó, toµn diÖn, tõ x· héi cò sang x· héi míi- x· héi x· héi chñ nghÜa. Nã diÔn ra tõ khi c¸ch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi, giai cÊp v« s¶n giµnh ®­îc chÝnh quyÒn , b¾t tay vµo x©y dùng x· héi míi vµ kÕt thóc khi x©y dùng thµnh c«ng c¸c c¬ së cña x· héi x· héi chñ nghÜa vÒ vËt chÊt kÜ thuËt, kinh tÕ, v¨n ho¸, t­ t­ëng. Nãi c¸ch kh¸c, kÕt thóc thêi k× qu¸ ®é khi ®· x©y dùng xong c¶ vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt lÉn quan hÖ s¶n xuÊt c¶ c¬ së kinh tÕ lÉn kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi x· héi chñ nghÜa. ¤ng ®· v¹ch ra ®­îc nh÷ng néi dung nhiÖm vô cô thÓ trong thêi k× qu¸ ®é cÇn ®¹t ®­îcvµ nªu ®­îc con ®­êng ®i mµ c¸c n­íc cÇn thùc hiÖn. 1.2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam Sau n¨m 1954, miÒn B¾c ®­îc hoµ b×nh, chóng ta ®· b­íc vµo thêi k× qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.Tõ n¨m 1975 sau khi ®Êt n­íc hoµn toµn ®éc lËp vµ c¶ n­íc thèng nhÊt, c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ ®· hoµn toµn th¾ng lîi trªn ph¹m vi c¶ n­íc th× c¶ n­íc cïng tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, cïng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ mét tÊt yÕu lÞch sö v×: Toµn thÕ giíi ®· b­íc vµo thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Thùc tÕ ®· kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa t­ b¶n lµ chÕ ®é x· héi lçi thêi, sím hay muén còng bÞ thay thÕ b»ng h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ t­¬ng lai cña loµi ng­êi. §Æc ®iÓm cña thê ®¹i ngµy nay lµ thêi k× qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh c¶i biÕn x· héi cò x©y dùng x· héi míi lµ mét qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng s«i ®éng tr¶ qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸ch quan hîp víi quy luËt cña lÞch sö. Qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ®ã v× sù nghiÖp cao c¶ lµ gi¶i phãng con ng­êi, v× sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña con ng­êi, v× tiÕn bé chung cña loµi ng­êi. §i theo dßng ch¶y cña thêi ®¹i còng tøc lµ ®i theo quy luËt ph¸t triÓn tù nhiªn cña lÞch. C¸ch m¹ng ViÖt Nam ph¸t triÓn theo con ®­êng ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi. TÝnh tÊt yÕu lÞch sö Êy xuÊt hiÖn tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kØ XX. Nhê ®i con ®­êng Êy mµ nh©n d©n ta ®· lµm c¸ch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng, ®· tiÕn hµnh th¾ng lîi hai cuéc kh¸ng chiÕn hoµn thµnh sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc. Ngµy nay chØ cã ®i lªn chñ nghÜa x· héi míi gi÷ v÷ng ®­îc ®éc lËp, tù do cho d©n téc, míi thùc hiÖn ®­îc môc tiªu lµm cho mäi ng­êi d©n ®­îc Êm no, tù do, h¹nh phóc.Sù lùa chän con ®­êng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi cña nh©n d©n ta, sù lùa chän cña chÝnh lÞch sö d©n téc l¹i võa phï hîp víi xu thÕ thêi ®¹i. §iÒu ®ã ®· thÓ hiÖn sù qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ë n­íc ta. N­íc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n, tõ mét x· héi vèn lµ thuéc ®Þa, nöa phong kiÕn, lùc l­îng s¶n xuÊt rÊt thÊp. §Êt n­íc tr¶i qua hµng chôc n¨m chiÕn tranh, hËu qu¶ ®Ó l¹i cßn nÆng nÒ. Nh÷ng tµn d­ thùc d©n, phong kiÕn cßn nhiÒu. C¸c thÕ lùc thï ®Þch th­êng xuyªn t×m c¸ch ph¸ ho¹i chÕ ®é x· héi chñ nghÜa vµ nÒn ®éc lËp d©n téc. Vµ theo chñ tÞch Hå ChÝ Minh thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta mµ: “ NhiÖm vô quan träng nhÊt cña chóng ta lµ ph¶i x©y dùng nÒn t¶ng vËt chÊt vµ kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi ,…tiÕn dÇn lªn chñ nghÜa x· héi, cã c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã v¨n ho¸ khoa häc tiªn tiÕn. Trong qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i c¶i t¹o nÒn kinh tÕ cò vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ míi, mµ x©y dùng lµ nhiÖm vô chñ chèt vµ l©u dµi”. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy th× trong thêi k× qu¸ ®é chóng ta cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ sau: 2.1.Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. §©y ®­îc coi lµ nhiÖm vô träng t©m cña thêi k× qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµ diÖn ho¹t ®éng kinh tÕ-x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang viÖc sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng víi khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ nhiÖm vô cã tÝnh quy luËt cña sù qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë nh÷ng n­íc kinh tÕ l¹c hËu, chñ nghÜa t­ b¶n ch­a ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, chiÕn l­îc, néi dung, h×nh thøc, b­íc ®i, tèc ®é , biÖn ph¸p c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë mçi n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i ®­îc xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña tõng n­íc vµ tõ bèi c¶nh quèc tÕ trong mçi thêi k×. ChØ cã hoµn thµnh nhiÖm vu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc míi cã thÓ x©y dùng ®­îc c¬ së vËt chÊt- kÜ thuËt cho x· héi míi, n¨ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Õn møc cã thÓ lµm cho t×nh tr¹ng dåi dµo s¶n phÈm trë thµnh phæ biÕn. V× con ng­êi lµ lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n, cho nªn trong lao ®éng con ng­êi cã kh¶ n¨ng sö dông vµ qu¶n lý nÒn s¶n xuÊt x· héi ho¸ cao víi kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt. Bëi lÏ: “Muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, tr­íc hÕt cÇn cã con ng­êi x· héi chñ nghÜa”. 2.2.X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Ph¶i x©y dùng tõng b­íc nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt míi. Nh­ng viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi kh«ng thÓ theo ý muèn chñ quan duy ý chÝ mµ ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cho r»ng bÊt cø mét sù c¶ biÕn nµo vÒ mÆt quan hÖ së h÷u còng ®Òu ph¶i lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña viÖc t¹o lªn nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi. V× vËy viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi ë n­íc ta ph¶i ®­îc xuÊt ph¸t tõng b­íc, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . Trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë nh÷ng n­íc nh­ n­íc ta, chÕ ®é së h÷u tÊt yÕu ph¶i ®a d¹ng, ë c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ nhµ n­íc; kinh tÕ hîp t¸c mµ nßng cèt lµ hîp t¸c x·, kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc, kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi.§­êng nèi ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghÜa chiÕn l­îc l©u dµi, cã t¸c dông to lín trong viÖc ®éng viªn mäi nguån lùc c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi, lÊy néi lùc lµm chÝnh ®Ó x©y dùng kinh tÕ, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt V× quan hÖ së h÷u lµ ®a d¹ng cho nªn ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi vµ nhiÒu h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý hîp lý, còng nh­ x¸c lËp ®Þa vÞ lµm chñ cña ng­êi lao ®éng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¶i diÔn ra tõng b­íc, d­íi nhiÒu h×nh thøc ®i tõ thÊp ®Õn cao. 2.3. Më réng vµ n¨ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i §øng tr­íc xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vÌ sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng thÓ lµ nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, mµ ph¶i lµ mét nÒn kinh tÕ ‘më’ tøc lµ më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. §ã lµ xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i, lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt quy luËt trong thêi ®¹i ngµy nay. Chóng ta “më cöa” nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ®a d¹ng, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ, nh»m thu hót c¸c nguån lùc ph¸t triÓn tõ bªn ngoµi vµ ph¸t huy lîi thÕ kinh tÕ trong n­íc lµm thay ®æi m¹nh mÏ vÒ c«ng nghÖ, c¬ cÊu ngµnh vµ s¶n phÈm…më réng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ t¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c, lµ c¬ së ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn, v­¬n lªn b¾t kÞp tr×nh ®é thÕ giíi. Më réng quan hÖ s¶n xuÊt kinh tÕ quèc tÕ ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng ®«i bªn cïng cã lîi vµ kh«ng can thiÖp vµp néi bé cña nhau. Muèn vËy ph¶i tõng b­íc n¨ng cao søc c¹nh tranh quèc tª; tÝch cùc khai th¸c thÞ tr­êng thÕ giíi; tèi ­u ho¸ c¬ cÊu xu©t- nhËp khÈu; tÝch cùc tham gia hîp t¸c kinh tÕ khu vùc vµ hÖ thèng mËu dÞch ®a ph­¬ng toµn cÇu; xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi ®éc lËp tù chñ, tù lùc c¸nh sinh, b¶o vÖ an ninh quèc gia. Ch­¬ng 2:Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn th¾ng lîi trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. 1. C«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta Sau khi giµnh ®éc lËp, thèng nhÊt ®Êt n­íc. n­íc ta ®· thực hiện công cuộc xây đựng nước theo mô hình XHCN theo quan niÖn lóc bÊy giê. Theo ®ã chÕ ®é së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quan liªu bao cÊp ®ãng vai trß lµ nh÷ng yÕu tè chñ ®¹i cña m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong thêi k× chiÕn tranh ¸c liÖt nh©n d©n ViÖt Nam ph¶i ra søc ®éng viªn vµ vµ tËp chung søc m¹nh toµn d©n téc võa ®Ó x©y dùng ®Êt n­íc võa thùc hiÖn cuéc chiÕn tranh kh«ng c©n søc nh»m b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc, thèng nhÊt tæ quèc. ViÖc thùc hiÖn m« h×nh kinh tÕ nµy ®· mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ to lín kh«ng thÓ phñ nhËn. N­íc ta ®· hoµn thµnh ®­îc cuéc c¸ch m¹ng d©n téc- d©n chñ, vµ t¹o ®­îc mét sè c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt ë miÒn B¾c. Tuy nhiªn, th­c tÕ truíc ®æi míi, nhÊt lµ h¬m 10 n¨m tiÕn hµnh x©y dùng chñ nghÜa trªn ph¹m vi c¶ n­íc (1976-1985) nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vËn ®éng thiÕu n¨ng ®éng kÐm hiÖu qu¶. M« h×nh kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp béc lé mét c¸ch toµn diÖn mÆt tiªu cùc cña nã mµ hËu qu¶ lµ xuÊt hiÖn cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi s©u s¾c vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 ®Çu nh÷ng n¨m 80. T×nh tr¹ng thiÕu hôt kinh niªn lµm gia t¨ng c¨ng th¼ng trong ®êi sèng x· héi: Trong ®ã s¶n xuÊt ph¸t triÓn chËm, d©n sè th× t¨ng nhanh; thu nhËp quèc d©n ch­a ®¶m b¶o ®­îc tiªu dïng x· héi, mét phÇn tiªu dïng x· héi ph¶i dùa vµo vay vµ viÖn trî, nÒn kinh tÕ ch­a t¹o ®­îc tÝch luü; C¸c mÆt hµng thiÕt yÕu nh­ l­¬ng thùc, v¶i mÆc, c¸c mÆt hµng tiªu dïng ®Òu thiÕu; NhiÒu xÝ nghiÖp sö dông c«ng xuÊt ë møc thÊp; chªnh lÖch lín gi÷a thu vµ chi tµi chÝnh, g÷a nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu; thÞ tr­êng vËt gi¸ kh«ng æn ®Þnh, l¹m ph¸t t¨ng cao, ng­êi lao ®éng ch­a ®­îc sö dông cßn ®«ng. §êi sèng nh©n d©n gËp nhiÒu khã kh¨n. Lßng tin cña nh©n d©n ®èi ví sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù ®iÒu hµnh cña nhµ n­íc gi¶m sót. Tr­íc t×nh h×nh ®ã vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra cho §¶ng céng s¶n vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam lµ t×m kiÕm mét c¸ch thøc oh¸t triÓn míi cã kh¶ n¨ng ®¸p øng môc tiªu cña sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi, trong ®ã quan trong nhÊt lµ ph¶i th¸o gì c¸c rµng buéc vÒ c¬ chÕ vµ thÓ chÕ ®Ó gi¶i phãng c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc. D­íi ¸p lùc thùc tiÔn, ®· diÔn ra hai cuéc thö nghiÖm quan träng: i) ¸p dông chÕ ®é kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ng­êi lao ®éng trong hîp t¸c x· n«ng nghiÖp (kho¸n 100); ii)C¶i c¸ch c«ng t¸c kÕ ho¹ch vµ ho¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c xÝ nghÖp quèc doanh nh»m ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh vµ quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp (QuyÕt ®Þnh 25/CP). VÒ nguyªn t¾c c¶ hai cuéc thö nghiÖm nµy ®Òu diÔn ra mét xu h­íng chung: níi láng c¸c rµng buéc cña c¬ chÓ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung, më réng h¬n ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c quan hÖ thÞ tr­êng, trao nhiÒu quyÒn chñ ®éng kinh doanh h¬n cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµ ng­êi lao ®éng. Phong trµo lan réng ra kh¾p nÒn kinh tÕ vµ ®· nhanh chãng ®­a l¹i nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ næi bËt, tr­íc hÕt lµ mÆt trËn n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ cña xu h­íng c¶i c¸ch nµy cßn bÞ h¹n chÕ do viÖc thùc hiÖn nh÷ng c¶i c¸ch theo h­íng thÞ tr­êng míi mang tÝnh côc bé vµ chØ dïng l¹i ë cÊp ®é vi m«, trong khu«n khæ cè g¾ng b¶o tån c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ë tÇm vÜ m«. V× vËy nh÷ng cuéc thö nghiÖm nµy tuy ®­a ®Õn nh÷ng thµnh tùu næi bËt trong n«ng nghiÖp nh­ng vÉn kh«ng ng¨n c¶n ®­îc cuéc khñng ho¶ng ngµy cµng trë lªn trÇm träng. T×nh h×nh ®ã ®· khiÕn cho ®æi míi trë thµnh mét nhu cÇu hÕt søc bøc b¸ch, lµ ®ßi hái bøc thiÕt cña cuéc sèng. NhËn râ nhu cÇu bøc thiÕt Êy, §¹i héi VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam (12/1986) ®· chÝnh thøc khëi x­íng sù nghiÖp ®æi míi. Vµ c¸c ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII, IX, X ®· tiÕp tôc con ®­êng ®æi míi cña §¶ng. Th«ng qua c¸c quan ®iÓm cña c¸c kú ®¹i héi vµ tõ “C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi” ta cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n vµ chñ yÕu cña m« h×nh kinh tÕ míi 2. §Æc tr­ng c¬ b¶n vµ chñ yÕu cña m« h×nh kinh tÕ míi ChuyÓn tõ nÒn kinh tÕ hiÖn vËt, bao cÊp lµ chñ yÕu sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt tèi ­u ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kÜ thuËt cho chñ nghÜa x· héi mµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cuèi cïng lµ n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt l­îng tèt, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm thÆng d­ §éng viªn mäi nh©n tè tÝch cùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ duy tr× chóng trong mét thêi k× lÞch sö l©u dµi theo quan ®iÓm kh«ng xo¸ bá véi v· mét c¸ch duy ý chÝ c¬ cÊu kinh tÕ kh¸ch quan, mµ ph¶i chÊn h­¬ng th­¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhá, sö dông vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n trong møc ®é cÇn thiÕt; ®ång thêi x©y dùng vµ cñng cè thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ hîp t¸c dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thu hót m¹nh mÏ ®Çu t­ cña t­ b¶n bªn ngoµi vµ h­íng sù ph¸t triÓn Êy theo con ®­êng chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc d­íi h×nh thøc vµ tr×nh ®é kh¸c nhau. M« h×nh kinh tÕ míi kh«ng ®èi lËp chñ nghÜa t­ b¶n víi chñ nghÜa x· héi mét c¸ch trõu t­îng nh­ tr­íc mµ sö dông chñ nghÜa t­ b¶n vµo sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi, võa ®Êu tranh võa hîp t¸c. Tuú theo tr×nh ®é cña tõng lùc l­îng s¶n xuÊt ®¹t ®­îc trong thùc tÕ mµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt d­íi h×nh thøc phï hîp víi tr×nh ®é kh¸c nhau cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn h¬n n÷a, tiÕn dÇn ®Õn x· héi ho¸ nÒn kinh tÕ trªn c¬ së chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu d­íi h×nh thøc thÝch hîp tõ thÊp ®Õn cao. Thùc hµnh nhiÒu chÕ ®é ph©n phèi kh¸c nhau tuú theo sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ së h÷u, tiÕn dÇn ®Õn sù thèng trÞ cña chÕ ®é ph©n phèi theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. Thùc hiÖn nguyªn t¾cchung khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých vËt chÊt ®i ®«i víi gi¸o dôc vµ ®éng viªn tinh thÇn Trong c¬ chÕ míi kÕ ho¹ch vÉn ®ãng vai trß quan träng lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc nh­ng chñ yÕu mang tÝnh chÊt ®Þnh h­íng, h­íng dÉn sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, thÞ tr­êng trùc tiÕp h­íng dÉn c¸c tæ chøc s¶n xuÊt– kinh doanh. NÒn kinh tÕ ®­îc qu¶n lý b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p kinh tÕ lµ chñ yÕu, víi ®éng lùc thóc ®Èy lµ sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých cña toµn x· héi, lîi Ých cña tËp thÓ, lîi Ých cña riªng tõng c¸ nh©n, lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tr­íc m¾t… NÒn kinh tÕ më héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn nguyªn t¾c võa hîp t¸c võa c¹nh tranh vµ ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, tù chñ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa 3.Thùc tr¹ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hiÖn nay ë ViÖt Nam trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. 3.1.Nh÷ng thµnh tùu cña nÒn kinh tÕ Sau 20 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta trong thêi k× qu¸ ®é ®· ®¹t nh÷ng thµnh tùu quan träng Mét lµ ®· ®­a ®Êt n­íc ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ-x· héi, kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ®­îc t¨ng c­êng, ®êi sèng tÇng líp nh©n d©n kh«ng ngõng ®­îc c¶i thiÖn. Tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m 1989, c«ng cuéc ®æi míi ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu quan träng. Nh­ng vµo ®Çu thËp kØ 90 khi b­íc vµo thùc hiÖn chiÕn l­îc 10 n¨m 1991-2000 , ®Êt n­íc vÉn ch­a tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi.Nhê triÓn khai m¹nh mÏ ®­êng lèi ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng ®Õn n¨m 1995 hÇu hÓt c¸c chØ tiªu chñ yÕu cña kÕ ho¹ch n¨m 1991-1995 ®­îc hoµn thµnh v­ît møc; ®Êt n­íc tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi, ®· tËo ®­îc tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn sang thêi k× ph¸t triÓn míi: ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Vµ tõ n¨m 1996 ®Õn nay ®Êt n­íc ®· cã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng cao. Trong ®ã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n cña 10 n¨m (1990-2000) ®¹t 7,5%; n¨m 2000 so víi n¨m 1990 GDP t¨ng gÊp 2 lÇn ; Trong 5 n¨m(2001- 2005) th× GDP t¨ng gÇn 7,5 % cô thÓ: n¨m 2001 t¨ng 6,9%; n¨m 2002 t¨ng 7,08%; n¨m 2003 t¨ng 7,34%; n¨m 2005 t¨ng 7,7%; ®Æc biÖt n¨m 2005 n­íc ta ®· t¨ng 8,4%. Quy m« tæng s¶n phÈm trong n­íc n¨m 2005 ®¹t 815 ngh×n tû ®ång gÊp ®«i n¨m 1995. Nhê cã sù t¨ng tr­ëng vÒ kinh tÕ mµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ë n­íc ta ®­îc t¨ng c­êng. NhiÒu c«ng tr×nh kinh tÕ, kÜ thuËt, v¨n ho¸, thÓ thao, y tÕ, gi¸o dôc ®µo t¹o vµ x· héi ®­îc x©y dùng lªn nh­ mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu: cÇu CÇn Th¬ khëi c«ng ngµy 25/9/2004 tæng møc ®Çu t­ lµ 4832 tû ®ång, dù kiÕn kÐo dµi ®Õn 50 th¸ng( 2004- 2008); Thuû ®iÖn S¬n La khëi c«ng ngµy 2/12/2005 víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 38000 tØ ®ång; cÇu MÜ ThuËn khëi c«ng ngµy 6/7/1997 vµ hoµn thµnh 5/2000 víi chi phÝ 90,86 triÖu ®«la óc, lµ c©y cÇu d©y v¨ng dµi nhÊt vµ hiÖn ®¹i nhÊt §«ng Nam ¸; thuû ®iÖn Hoµ B×nh khëi c«ng x©y dùng ngµy 6/11/1979 vµ hoµn thµnh 20/12/1994 víi c«ng suÊt 1920MW; khu liªn hiÖp thÓ thao quèc gia Mü §×nh trÞ gi¸ gÇn 1000 tØ ®ång kh¸nh thµnh ngµy 2/9/2003; nhµ m¸y läc dÇu Dung QuÊt víi tæng møc ®Çu t­ 2,5 tØ USD dù kiÕn hoµn thµnh vµo cuèi n¨m 2008 ®µu n¨m 2009; hÇm ®Ìo H¶i V©n víi sè vèn ®Çu t­ lµ 251 triÖu USD lµ mét trong 30 hÇm ®­êng bé lín nhÊt thÕ giíi… vµ cßn rÊt nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c. Cïng víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®êi sèng t»ng líp nh©n d©n ta ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. TØ lÖ ®i häc ë ®é tuæi ®¹t 97,5% n¨m 2004-2005; n¨m 2005 cã 30 tØnh thµnh phè ®¹t phæ cËp trung häc c¬ së. Ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®¹t kÕt qu¶ tèt, tØ lÖ hé nghÌo gi¶m tõ 23% n¨m 2002 xuèng d­íi 17% n¨m 2005( theo chuÈn nghÌo míi), thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi mét th¸ng t¨ng tö 356,1 ngh×n ®ång n¨m 2001-2002 lªn 484,5 ngh×n ®ång n¨m 2003- 2004. C«ng t¸c b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, m¹ng l­íi y tÕ c¬ së ®­îc n¨ng cÊp, gÇn 100% x· ph­êng cã tr¹m y tÕ, trong ®ã 15% ®¹t chuÈn quèc gia; n¨m 2005 nhµ n­íc thùc hiÖn trÎ em d­íi 6 tuæi ®­îc kh¸m bÖnh miÔm phÝ ë c¸c c¬ së y tÕ; tuæi thä trung b×nh ng­êi d©n 2005 ®¹t 71,3 tuæi…vµ cßn nhiÒu thµnh tùu kh¸c Hai lµ thùc hiÖn cã kÕt qu¶ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. §Ó n¨ng cao vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc, ®¶ng ®· quan t©m l·nh ®¹o ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc. LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc n¨m 2003 t¹o khung ph¸p lý, cã t¸c dông gi¶i phãng lùc l­îng s¶n xuÊt, phôc vô cho viÖc x¾p xÕp ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc. C¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc ®æi míi mét b­íc quan träng thao h­íng xo¸ bao cÊp, thùc hiÖn chÕ ®é c«ng ty, ph¸t huy quyÒn tù chñ vµ tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp trong kinh doanh, gi¶m thiÓu sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp; tËp chung chØ ®¹o x¾p xÕp, ®æi míi, n¨ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nhµ n­íc. Qua x¾p xÕp, ®æi míi vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· gi¶m ®i (n¨m 1990 lµ 12084, ®Õn th¸ng 6/2005 cßn cã 2980 doanh nghiÖp 100% vèn nhµ n­íc ), ngoµi ra cßn cã 670 c«ng ty cæ phÇn doanh nghiÖp nhµ n­íc chi phèi trªn 51% vèn ®iÒu lÖ. Nhê ®æi míi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. n¨m 2005 c¸c doanh nghiÖp ®ãng gãp 39%GDP, 50% tæng ng©n s¸ch nhµ n­íc. VÒ kinh tÕ tËp thÓ mµ nßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x·, ®· ®­îc tõng b­íc ®æi míi theo luËt Hîp t¸c x· vµ c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Sè hîp t¸c x· qua c¸c n¨m tuy cã gi¶m nh­ng nhê ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý trong hîp t¸c x· nªn ®¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña hîp t¸c x· ®­îc tèt h¬n, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kh¸ h¬n, mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n tr­íc. N¨m 2005 kinh tÕ tËp thÓ ®ãng gãp 8%GDP. VÒ kinh tÕ t­ nh©n ph¸t huy ngµy cµng tèt c¸c nguån lùc vµ tiÒm n¨ng trong nh©n d©n, nhÊt lµ sau khi cã luËt doanh nghiÖp n¨m 200. Sau 5 n¨m c¶ n­íc cã gÇn 108300 doanh nghiÖp ®¨ng kÝ míi. ®­a tæng sè doanh nghiÖp ®¨ng kÝ lªn kho¶ng 150000 v¬i tæng sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t h¬n 302250 tØ ®ång . Kinh tÕ t­ nh©n ®· t¹o viÖc lµm kh«ng nhá gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng x· héi. c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· thu hót 49% viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«ng , kho¶ng 26% lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc, vµ ®ãng gãp 37,7%GDP cña c¶ n­íc (n¨m 2005). VÒ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cã b­íc ph¸t triÓn quan träng. N¨m 2005 khu vùc nµy ®ãng gãp 15,5%GDP, trªn 7,5% tæng thu ng©n s¸ch, trªn 17,1% tæng vèn ®Çu t­ x· héi, trªn 23% kim ng¹ch xuÊt khÈu, ®¹t trªn 35% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, thu hót nöa triÖu lao ®éng Ba lµ, thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa dÇn ®­îc h×nh thµnh. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo chñ tr­¬ng cña §¶ng ®­îc quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p 1992 ®· ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c luËt, ph¸p lÖnh. Víi luËt doanh nghiÖp, quyÒn tù do kinh doanh ®­îc hiÕn ph¸p 1992 quy ®Þnh ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng. Ph¸p lÖnh vÒ hîp ®ång kinh tÕ, bé luËt d©n sù, luËt th­¬ng m¹i, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ®· t¹o khung ph¸p lý ban ®Çu cho c¸c yÕu tè thÞ tr­êng h×nh thµnh vµ vËn hµnh tõng b­íc. Nhµ n­íc còng tõng b­íc t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, chøc n¨ng chñ së h÷u doanh nghiÖp chuyÓn tõ qu¶n lý cô thÓ c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ sang qu¶n lý tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc d©n; chuyÓn tõ can thiÖp trùc tiÕp sang can thiÖp gi¸n tiÕp th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« kh¸c Bèn lµ c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh ,vïng cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. VÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ: Tõ n¨m 1988 ®Õn nay, tû träng c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong GDP t¨ng nhanh vµ liªn tôc (n¨m 1988 lµ 21,6%GDP, n¨m 1995 lµ 28,8%, n¨m2005 lµ 41%); NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp tr­íc kia ch­a cã nay ®· xuÊt hiÖn víi tØ träng lín nh­ n¨m 2005 dÇu th« ®¹t 18498 ngh×n tÊn, l¾p gi¸p tivi lµ 2352 ngh×n c¸i…trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n chiÕm cao nhÊt lµ 30,02% cßn l¹i c«ng nghiÖp khai th¸c 10,52%; c«ng nghiÖp c¬ b¶n 29.16%; c«ng nghiÖp dÖt may da giÇy 12,74%; c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng 9,8%; c«ng nghiÖp ®iÖn ga vµ n­íc 6,24%; c«ng nghiÖp kh¸c 1,42%. Tû träng n«ng nghiÖp còng gi¶m trong GDP tõ 46,3% n¨m 1988 xuèng vµ 20,5% n¨m 2005; Trong néi bé ngµnh n«ng nghiÖp, c¬ cÊu c©y trång vµ vËt nu«i ®· chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng tû träng c¸c s¶n phÈm cã n¨ng suÊt hiÖu qu¶ kinh tÕ cao; Tû träng dÞch vô trong GDP t¨ng tõ 33,1% n¨m 1988 lªn 38,5% n¨m 2005. C¸c ngµnh dÞch vô còng ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n, ®¸p øng tèt nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng; Ngµnh b­u chÝnh- viÔn th«ng vµ du lÞch ph¸t triÓn nhanh; C¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, t­ vÊn ph¸p luËt...cã b­íc ph¸t triÓn kh¸; Sè l­îng kh¸ch du lÞch ®Õn ViÖt Nam còng t¨ng qua c¸c n¨m: n¨m 2001 lµ 2,33 triÖu l­ît ®Õn n¨m 2005 lµ trªn 3,4 triÖu l­ît. Ta cã b¶ng sè liÖu c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong n­íc GDP (tÝnh theo ®¬n vÞ %) tõ n¨m 2001 ®Õn 2005 2001 2002 2003 2004 2005 Toµn bé nÒn kinh tÕ 100 100 100 100 100 Khu vùc n«ng l©m thuû s¶n 23.24 21.23 21.94 21.76 20.6 Khu vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng 38.17 37.49 39.32 40.09 41.0 Khu vùc dÞch vô 38.59 41.28 38.74 38.15 38.4 VÒ ngo¹i th­¬ng: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng nhanh n¨m 2005 xuÊt khÈu 32,3 tØ USD (gÊp 2,13 lÇn n¨m 2001 vµ t¨ng 20,7% so víi n¨m 2004) nhËp khÈu 37 tØ USD (gÊp 2,2 lÇn n¨m 2001 vµ t¨ng 15,79% so víi n¨m 2004); Trong ®ã c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu còng cã sù thay ®æi. Tr­íc ®©y, chñ yÕu trªn 70% gi¸ trÞ kim ng¹ch thu ®­îc lµ nhê xuÊt khÈu s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, nay chØ cßn h¬n 50%. NhiÒu mÆt hµng ®· ®­îc xÕp thø h¹ng cao trªn thÕ giíi vµ cã uy tÝn t¹i kh vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng nh­ cµ phª, h¹t ®iÒu, cao su, g¹o…ThÞ tr­êng còng ®­îc cñng cè vµ më réng. NhËt B¶n vÉn lµ b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam. Chóng ta còng më réng thÞ tr­êng víi c¸c n­íc Ch©u Phi. VÒ c¬ cÊu c¸c vïng kinh tÕ: Cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh vµ quan t©m hç trî c¸c vïng cßn nhiÒu khã kh¨n. Ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é cao h¬n møc b×nh qu©n c¶ n­íc, hiÖn chiÕm h¬n 60% GDP c¶ n­íc, dÇn ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, b­íc ®Çu cã vai trß thóc ®Èy c¸c vïnh ven ph¸t triÓn. C¸c vïng kinh tÕ cßn khã kh¨n ®ang tõng b­íc v­¬n lªn, cã chuyÓn biÕn tèt vÒ ®êi sèng kinh tÕ x· héi. C¸c vïng ngo¹i thµnh, ven ®« thÞ ®­îc chó träng ph¸t triÓn. VÒ c¬ cÊu lao ®éng: cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng gi¶m tû lÖ lao ®éng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, t¨ng tØ lÖ trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. N¨m 1990, lao ®éng n«ng, l©m, ng­ nghiÖp chiÕm 73,02% tæng sè lao ®éng n¨m 2004 cßn 58%, n¨m 2005 cßn 57%; n¨m 2005 lao ®éng trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ gÇn 18%, trong dÞch vô lµ 25% VÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ cã nhiÒu tiÕn bé. Tû lÖ tiÕt kiÖm GDP t¨ng kh¸ nhan; nguån vèn tÝch lòy trong n­íc ®· ®­îc khai th¸c tèt h¬n, chiÕm 60% tæng vèn ®Çu t­. MÆt kh¸c còng huy ®éng ®­îc nguån vèn tõ bªn ngoµi, nh­ 10/2005 ta ®· ph¸t hµnh 750 triÖu USD tr¸i phiÕu ra ngoµi n­íc, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp FDI vµo ViÖt Nam t¨ng nhanh; n¨m 2005 c¶ n­íc thu hót gÇn 5,5 tØ USD, møc cao nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay; Nguån vèn ODA mµ c¸c nhµ tµi trî cam kÕt cho ViÖt Nam trong c¸c n¨m ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn trong ®ã n¨m 2005 lµ 3,4 tØ USD , trong ®ã cã 15-20% lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. §· h­íng m¹nh h¬n ®Çu t­ vµo c¸c môc tiªu chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n; bæ xung thiÕt bÞ vµ hiÖn ®¹i ho¸ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp; x©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt; x©u dùng kÕt cÊu h¹ tÇng; ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, xo¸ ®ãi g¶m nghÌo-nhÊt lµ ë vïng nói vïng khã kh¨n N¨m lµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc trong h«i nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.V­ît ra khái chÝnh s¸ch bao v©y cÊm vËn cña Mü vµ c¸c lùc l­îng thï ®Þch n­íc ngoµi. ViÖt Nam ®· tham ra hîp t¸c, liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ trªn c¸c cÊp ®é vµ trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ then chèt (nh­ th­¬ng m¹i dÞch vô, lao ®éng, ®Çu t­, khoa häc vµ c«ng nghÖ…) §Æc biÖt lµ n­íc ta ®· tham gia HÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN) ngµy 28/7/1995. N­íc ta ®· kh«ng ngõng më réng quan hÖ kinh tÕ song ph­¬ng, tiÓu vïng, vïng, liªn vïng vµ tiÕn tíi tham gia liªn kÕt kinh tÕ toµn cÇu. §Õn n¨m 2005 n­íc ta cã quan hÖ th­¬ng m¹i víi 221 n­íc vµ vïng l·nh thæ, kÝ 90 hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, ®a ph­¬ng. Trong ®ã næi bËt nhÊt lµ kÝ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü, vµ chóng ta chuÈn bÞ ra nhËp WTO. 3.2.Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tù ®· ®¹t ®­îc, t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi ë n­íc ta trong thêi k× qu¸ ®é cßn nhiÒu bÊt cËp vµ h¹n chÕ. TÝnh bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ ch­a cao, søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô cßn h¹n chÕ. Kinh tế vẫn trong tình trạng kém phát triển, nguy cơ tụt hậu xa hơn so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn tại. C¬ cÊu chuyÓn dÞch kinh tÕ cßn chËm vµ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ngµnh c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c vïng, trong ®ã ta thÊy tû träng dÞch vô trong c¸c n¨m gÇn ®©y cã sù gi¶m . NhiÒu vÊn ®Ò x· héi cßn diÔn biÕn phøc t¹p, t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi ch­a cã sù hµi hoµ. M«i tr­êng sinh th¸i ®Êt ®ai, nguån n­íc, kh«ng khÝ, rõng biÓn, ...cßn bÞ « nhiÔm v× nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong c«ng nghiÖp, h¹n chÕ lín nhÊt lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ch­a cao. Tû lÖ chªnh lÖch gi÷a tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm cßn lín vµ cã xu h­íng t¨ng dÇn tõ 4% n¨m 2001 lªn 6,5% n¨m 2005, doanh nghiÖp chi phÝ trung gian t¨ng. Søc c¹nh tranh cña mét sè mÆt hµng c«ng nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu ch­a theo kÞp yªu cÇu héi nhËp s©u vµo thÞ tr­êng thÕ giíi theo lé tr×nh thùc hiÖn AFRA vµ chuÈn bÞ gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. Kinh tÕ khu vùc nhµ n­íc cßn t¨ng tr­ëng chËm, nhÊt lµ c«ng nghiÖp doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. C«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng tr­ëng cao nh­ng kh«ng bÒn v÷ng, chñ yÕu lµ quy m« võa vµ nhá, vèn Ýt tr×nh ®é m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ vµ c«ng nh©n kÜ thuËt cßn h¹n chÕ c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm cßn thÊp. Trong n«ng, l©m, ng­ nghiÖp vµ thuû s¶n th× h¹n chÕ lín nhÊ._.