Thiết kế hệ thống xử lý nước thải xưởng dệt thủy lực Weaing II công ty Hua Lon Corporation Việt Nam công suất 2000 m3/ngày đêm

MÔÛ ÑAÀU. Ñaët vaán ñeà. Việt Nam là nước đang phát triển coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao vôùi vieäc trôû thaønh thaønh vieân thöù 150 cuûa toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO ñöôïc xem laø con hoå treû ñaày naêng ñoäng cuûa chaâu AÙ khieán laøn soùng ñaàu tö vaøo Vieät Nam ngaøy caøng maïnh meõ. Công nghiệp hóa - hiện đại hóa laø chìa khóa quan troïng cho söï phát triển kinh teá, hiện với hơn 800.000 cơ sở sản xuất công nghiệp và gần 70 khu chế xuất - khu công nghiệp tập trung đã đóng góp một phần rất lớn vào GDP của đất nước. Cùng với sự phát triển của caùc ngaønh kinh teá trong nước, ngành công nghiệp dệt nhuộm cuõng khoâng ngöøng ñöôïc cuûng coá vaø ngaøy caøng đáp ứng toát nhu cầu của người tiêu dùng trong thời đại mới nhờ những ưu điểm: bền đẹp, tiện dụng, hợp túi tiền vv… song beân caïnh ñoù noù cuõng mang laïi nhieàu nhöõng heä luïy veà moâi tröôøng ñaùng keå. Nguyeân nhaân chính cuûa vaán ñeà naøy laø do löôïng nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy thaûi ra quaù lôùn vôùi taûi löôïng oâ nhieãm cao, tuy nhieân heä thoáng xöû lyù hieän taïi thöôøng khoâng hoaøn thieän laïi phaûi hoaït ñoäng trong tình traïng quaù taûi caàn ñöôïc naâng caáp caûi tao môû roäng. Với đề tài “Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi xöôûng deät thuyû löïc Weaving II coâng ty Hualon Corporation Vieät Nam công suất 2000 m3/ngñ” Toâi hy vọng seõ đóng góp một phần nhoû vào việc laøm giảm thiểu sự ô nhiễm do nước thải ngaønh dệt nhuộm gây ra trong thôøi gian gaàn ñaây. Muïc tieâu ñoà aùn. Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho xöôûng deät thuyû löïc weaving II coâng suaát 2000 m3/ngñ trong giai ñoaïn môû roäng, nhaèm laøm giaûm oâ nhieãm moâi tröôøg nhaø maùy. Noäi dung ñoà aùn. Toång quan veà ngaønh deät vaø oâ nhieãm nöôùc thaûi ngaønh deät nhuoäm. Toång quan veà caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm. Löïa choïn sô ñoà coâng ngheä cho heä thoáng xöû lyù. Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình ñôn vò. Phöông phaùp thöïc hieän. Phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát. Xöû lyù nöôùc thaûi ñaëc bieät laø nöôùc thaûi ngaønh deät nhuoäm laø bieän phaùp caàn thieát ñeå ngaên ngöøa söï oâ nhieãm, caùc taøi lieäu khoa hoïc ñeàu cho thaáy phaàn lôùn nöôùc thaûi deät nhuoäm ñeàu coù möùc ñoä oâ nhieãm raát cao vaø chöùa nhieàu hoùa chaát ñoäc haïi. Coù raát nhieàu heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø vaän haønh caû ôû trong laãn ngoaøi nöôùc vaø moãi heä thoáng xöû lyù ñeàu mang nhöõng ñaëc tröng rieâng vaø coù nhöõng tieâu chuaån quy caùch nhaát ñònh. Nhö heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ôû nöôùc ta khi thieát keá xaây döïng phaûi döïa treân boä tieâu chuaån Vieät Nam ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thôøi tieát, khí haäu trong nöôùc, ngoaøi ra heä thoáng thieát keá phaûi coù giaù thaønh phuø hôïp vôùi ñieàu kieän saûn xuaát cuõng nhö caùc chi phí vaän haønh heä thoáng. Tính chaát nöôùc thaûi tröôùc khi thaûi vaøo moâi tröôøng phaûi ñaït möùc ñoä cho pheùp nhaèm ñaûm baûo nguoàn tieáp nhaän coù khaû naêng pha loaõng noàng ñoä oâ nhieãm ñeán möùc cao nhaát vaø coù khaû naêng naâng caáp caûi taïo tôùi möùc cao nhaát trong nhöõng ñieàu kieän cuï theå. Phöông phaùp thöïc tieãn. - Nghieân cöùu toång hôïp caùc nguoàn taøi lieäu, caùc sô ñoà coâng ngheä veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh deät nhuoäm hieän coù töø ñoù tìm ra moät sô ñoà coâng ngheä toái öu nhaát cho nhaø maùy. - Thu thaäp vaø phaân tích caùc soá lieäu, caùc thoâng soá veà möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa xöôûng deät thoâng qua bieân baûn toång hôïp baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng döï aùn. - Phaân tích caùc ñaëc tröng möùc ñoä oâ nhieãm cuûa doøng thaûi, döï aùn xaây döïng nhaø maùy töø ñoù thieát keá heä thoáng xöû lyù theo yeâu caàu ñaët ra. Giôùi haïn ñoà aùn. Ñoà aùn thöïc hieän treân cô sôû döï aùn ñaàu tö xaây döïng xöôûng deät thuûy löïc weaving II coâng suaát 60.000.000 m /naêm vôùi löu löôïng nöôùc thaûi laø 2000 m3/ngñ. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cuûa nhaø maùy xaây döïng theo quy hoaïch coù coâng suaát 9000 m3/ngñ hieän ñang vaän haønh vôùi coâng suaát 2500 m3/ngñ ñaït chaát löôïng nöôùc thaûi theo TCVV 5945: 1995 coät B ñeå tieáp nhaän xöû lyù nöôùc thaûi töø phaân xöôûng I vaø moät soá heä thoáng xaû thaûi khaùc coù khaû naêng tieáp nhaän theâm löu löôïng thaûi cuûa xöôûng deät II, tuy nhieân trong giai ñoaïn môû roäng saûn xuaát sau naøy xöôûng deät caàn phaûi coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi rieâng ñeå ñaûm baûo xöû lyù toát hôn nöõa löu löôïng cuõng nhö chaát löôïng doøng thaûi. CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC NHAØ MAÙY DEÄT NHUOÄM VAØ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI DEÄT NHUOÄM. Toång quan veà caùc nhaø maùy deät nhuoäm. Giôùi thieäu chung. Ngành công nghiệp dệt nhuộm là một trong các ngành công nghiệp lâu đời, có bề dày truyền thống ở Việt Nam và khu vực cũng như trên thế giới. Trong thời kỳ kinh tế thị trường hiện nay ngành deät nhuoäm chiếm một vị trí hết sức quan trọng đáp ứng được một trong những nhu cầu cơ bản của cuộc sống khi dân số đang ngày càng tăng lên, noù đóng góp một phần đáng kể cho ngân sách nhà nước và là nguồn giải quyết công ăn việc làm cho nhiều lao động ñaëc bieät hôn nöõa noù ñaõ phaùt trieån ñöôïc lôïi theá veà nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc phong phuù. Dự báo đến năm 2010 ngành dệt nhuộm cả nước sẽ sản xuất 2 tỷ mét vải, xuất khẩu từ 3 ÷ 4 tỷ USD tạo ra 1.8 triệu việc làm với mức tăng trưởng hàng năm là 14 %. Do có một tầm quan trọng to lớn như vậy nhiều mục tiêu kinh tế - xã hội quan trọng đã được đặt ra đối với ngành công nghiệp dệt nhuộm. Vì vậy sự tăng trưởng bền vững lành mạnh và sự phát triển lieân tuïc cuûa ngành công nghiệp dệt nhuộm chiếm vị trí heát söùc quan troïng đối với söï phaùt trieån kinh tế đất nước. Dệt nhuộm là loại hình công nghiệp đa dạng về chủng loại sản phẩm và có sự thay đổi lớn về nguyên liệu đặc biệt là thuốc nhuộm. Một cách tổng quát ngành công nghiệp dệt nhuộm ở nước ta được chia thành các loại sau: - Dệt và nhuộm vải cotton: với loại vải này thuốc nhuộm hoạt tính hoặc thuốc nhuộm hoàn nguyên hoặc thuốc nhuộm trực tiếp được sử dụng ở hầu hết các nhà máy dệt (Công ty dệt may Gia Định, Công ty dệt Sài Gòn…) - Dệt và nhuộm sợi tổng hợp (polyester): thuốc nhuộm phân tán (Công ty dệt Thành Công, Công ty dệt Sài Gòn,…) - Dệt và nhuộm vải peco: thuốc nhuộm hoàn nguyên và phân tán (Công ty dệt Sài Gòn) - Ươm tơ và dệt lụa: đây là dạng công nghiệp mới được phát triển ở nước ta thời gian sau này, với nguyên liệu chủ yếu laáy ở trong nước. Nguyeân lieäu deät nhuoäm. Nguyeân lieäu deät. Nguyên liệu chung cho caùc nhà máy dệt hieän nay là các loại sợi thuoäc 3 nhoùm sôïi cô baûn sau: - Sợi cotton: được kéo từ sợi bông vải, có đặc tính hút ẩm cao, xốp, bền trong môi trường kiềm, phân hủy trong môi trường axit. Mặt hàng này thích hợp với mùa hè nóng. Tuy nhiên sợi còn lẫn nhiều tạp chất như sáp, mài bông và dễ nhàu. Do vậy cần xử lý kỹ trước khi nhuộm để loại bỏ tạp chất. - Sợi polyeste: là sợi hóa học dạng cao phân tử được tạo thành từ quá trình tổng hợp hữu cơ, cứng bền ở trạng thái ướt xơ… Tuy nhiên kém bền với ma sát nên loại vải này thường được trộn chung với các loại xơ khác. Sợi này bền với axit nhưng kém bền với kiềm. - Sợi pha PECO (polyeste và cotton): sợi polyeste là sợi hóa học dạng cao phân tử được tạo thành từ quá trình tổng hợp hữu cơ, hút ẩm kém, cứng bền ở trạng thái ướt xơ. Tuy nhiên kém bền với ma sát nên loại vải này thường được trộn chung với các loại xơ khác. Sợi này bền với axit nhưng kém bền với kiềm. Sợi pha PECO được pha chế để khắc phục các nhược điểm của sợi polyeste và cotton kể trên. Nguyeân lieäu nhuoäm vaø in hoa. Các loại sản phẩm nhuộm thường được sử dụng bao gồm: - Phẩm nhuộm phân tán: là loại phẩm không tan trong nước nhưng ở trạng thái phân tán và huyền phù trong dung dịch, có thể phân tán trên sợi và mạch phân tử thường nhỏ. Nhóm phẩm nhuộm này có cấu tạo phân tử từ các gốc azo, antraquinon và nhóm amin (NH2, NHR, NR2, NR - OH), dùng chủ yếu để nhuộm các loại sợi tổng hợp (sợi axetet, sợi polyester…). - Phẩm nhuộm trực tiếp: đây là nhóm phẩm nhuộm bắt màu trực tiếp với xơ sợi không qua giai đoạn xử lý trung gian, thường sử dụng để nhuộm sợi 100 % cotton, sợi protein (tơ tằm) và sợi poliamid. Phần lớn phẩm nhuộm trực tiếp có chứa azo (mono, di and poliazo) và một số là dẫn xuất của dioxazin. Ngoài ra, trong phẩm nhuộm trực tiếp còn chứa các nhóm làm tăng độ bắt mầu như triazin và salicilic axit có thể tạo phức với các kim loại để tăng độ bền màu. - Phẩm nhuộm axit: là các muối sunfonat của các hợp chất hữu cơ khác nhau có công thức là R - SO3Na khi tan trong nước phân ly thành nhóm R - SO3 mang màu. Các phẩm nhuộm này thuộc nhóm mono, diazo và các dẫn suất của antraquinon, triaryl metan… - Phẩm nhuộm lưu huỳnh: là nhóm phẩm nhuộm chứa mạch dị hình như tiazol, tiazin, zin,… trong đó có cầu nối - S - S - dùng để nhuộm các loại sợi cotton và visco. - Phẩm nhuộm hoạt tính: loại phẩm nhuộm này khi thải vào môi trường có khả năng tạo thành các amin thơm được xem là tác nhân gây ung thư. Các loại phẩm nhuộm thuộc nhóm này có công thức cấu tạo tổng quát là S - F - T - X. Trong đó:   S là nhóm làm cho thuốc nhuộm có tính tan;   F là phần mang màu, thường là các hợp chất azo (- N = N -), antraquinon, axit chứa kim loại hoặc ftaloxiamin;   T là gốc mang nhóm phản ứng;   X là nhóm phản ứng. - Phẩm hoàn nguyên: gồm 2 nhóm chính là nhóm đa vòng có chứa nhân antraquinon và nhóm indigoit có chứa nhân indigo, dùng để nhuộm chỉ, sợi bông, visco, sợi tổng hợp. - Phẩm in, nhuộm pigment: có chứa nhóm azo, hoàn nguyên đa vòng, ftaoxianin, dẫn suất của antraquinon,… Ngoài ra, để có được mặt hàng vải đẹp, bền màu và đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, bên cạnh phẩm nhuộm còn dùng các chất trợ khác như: chất làm đều màu, chất thấm ướt, chất tải (nhuộm phân tán), chất giặt, chất điện ly (Na2SO4), chất điều chỉnh pH (NaOH, Na2CO3,…), chất hồ chống nước, chất chống loang màu,… Coâng ngheä deät nhuoäm. Với mọi loại xơ nguyeân lieäu thì quy trình sản xuất vaûi đều có thể toùm taét thành ba bước chính sau: - Sản xuất sợi. - Dệt vải. - Xử lý hoàn tất vải. Sau khi ñaõ xöû lyù hoaøn taát vaûi ta chuyeån sang böôùc tieáp theo laø nhuoäm vaûi. Sô ñoà toång quaùt quaù trình nhuoäm vaûi. Saûn xuaát sôïi. Các nguyên tắc chung của sản xuất sợi đều như nhau cho mọi loại xơ, trước tiên xơ sẽ được làm sạch các tạp chất như bụi và các tạp chất khác từ cây cối. Sau đó xơ được pha troän và kéo ra thành màng xơ sao cho chúng song song với nhau mà không bị xoắn. Tiếp theo là quá trình xe mảnh xơ và tiếp tục trộn bằng cuộn cúi rồi lại được xe tiếp. Sau đó những xơ rất ngắn sẽ bị loại bỏ và đảm bảo các xơ sẽ được sắp xếp theo dạng của con cúi đạt được độ dài giới hạn của tấm vải. Quá trình này gọi là chải thô quaù trình tieáp theo các xơ này sẽ được chải kỹ và kéo duỗi kỹ để các xơ song song với nhau. Khi kéo duỗi sẽ đạt tới một giai đoạn mà xơ không thể dính vào nhau được nữa trừ phi phải xoắn chúng lại. Khi đó con cúi được xem như máy kéo sợi thô. Sợi sẽ được xoắn lại để sợi thô đạt được độ bền đủ để tránh đứt gẫy khi kéo sợi. Cuối cùng xơ đồng nhất ở dạng sợi thô sẽ được kéo duỗi và xoắn để tạo thành sợi thành phẩm. Deät vaûi. Các loại sợi vừa đề cập ở trên sau đó sẽ được đưa đi dệt vải, các kiểu vải được sản xuất và quá trình deät nhö sau: - Vải dệt thoi : được làm từ hai lớp sợi: sợi dọc và sợi ngang, sợi kéo đến hết chiều dài của tấm vải là sợi dọc, sợi vắt ngang qua sợi dọc gọi là sợi ngang. Nói chung các sợi dọc phải đủ bền để chịu được sức căng trong khi dệt. Nếu như sợi dọc đủ bền thì có thể dùng một số sợi thứ cấp để làm sợi ngang vì chúng sẽ được kết lại với nhau bởi các sợi dọc trên mảnh vải. Để tránh bị đứt sợi trong khi dệt, sợi dọc được tăng độ bền bằng cách trước tiên phủ một lớp hồ và sau đó làm khô. Các loại hồ tinh bột thường được sử dụng chủ yếu cho sợi cotton, trong khi các loại hồ khác có chứa các polymer tổng hợp thường được sử dụng cho các loại sợi tổng hợp. Để vải bền chắc và có tính co dãn tương đối, các sợi dọc và sợi ngang cần được đan chéo lại với nhau trên tấm vải. Sự đan chéo hay dệt này được hoàn thành trên một chiếc máy dệt như khung cửi. - Vải dệt kim: dệt kim được thực hiện bằng thủ công hoặc bằng máy, các hàng vòng sợi được tạo thành sao cho mỗi hàng đều dựa vào một hàng ngay phía sau nó. Trong máy dệt kim có một loạt các kim được đặt đều nhau với khoảng cách tương xứng với kích thước của vòng sợi được dệt. Xung quanh mỗi kim là một mắt sợi để trong quá trình dệt sẽ trở thành một vòng sợi. Sợi được mắc vào từng kim và sau đó chuyển động của kim và sợi sẽ được diễn ra theo phương thức mà một vòng sợi được tạo thành từ mắt sợi và tạo thành quanh mỗi kim một mắt sợi mới, sau đó quy trình được lặp đi lặp lại. Các kim được đặt cạnh nhau và chuyển động như thế diễn ra đối với từng kim. Một hàng vòng sợi từ đó được tạo thành với từng vòng hoàn chỉnh và cuối cùng tạo thành một chiều dài liên tục của tấm vải dệt kim. - Vải không dệt: so với các loại vải đã được sản xuất thì vải không dệt là một loại vải hoàn toàn mới, chúng có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với cả nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng, có thể được sản xuất nhanh và chi phí không đắt, bên cạnh đó đem lại sự hài lòng cho khách hàng. Để sản xuất vải không dệt, cần có một hỗn hợp các loại xơ khác nhau, một trong các loại xơ này thường được phân bố đều trong các hỗn hợp là một loại xơ đặc biệt mà ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình dệt đều có thể trở thành sợi dính cho phép nó đóng vai trò là chất kết dinh. Hỗn hợp xơ sau đó được tạo thành một lớp hay một màng dày mà khổ của nó phù hợp với khổ của tấm vải sẽ được dệt sau này. Ở giai đoạn cuối cùng, lớp xơ này sẽ được nén ở nhiệt độ cao, để cho loại xơ đặc biệt chảy ra một phần và tạo thành lớp liên kết vững chắc các loại xơ với nhau. Khi bỏ áp lực đi, các loại xơ của tấm vải không dệt sẽ dính lại với nhau bằng những liên kết này. Xöû lyù hoaøn taát vaûi. Vải sau khi dệt thường ở dạng thô và thường được gọi là vải mộc, chạm vào vải này có cảm giác thô và vải chứa các tạp chất do bản chất của xơ hoặc do các chất được đưa thêm vào để hỗ trợ quá trình sản xuất vải. Quá trình hoàn tất được thực hiện nhằm cải thiện hình thức và tăng độ tiện dụng, độ bền cho tấm vải. Quá trình này chủ yếu bao gồm các công đoạn: Tiền xử lý (làm sạch hóa học) ¶ Giũ hồ Các chất hồ sợi được sử dụng trong dây chuyền sản xuất nhằm tăng độ bền và tính năng uốn của sợi trong quá trình dệt vải. Các loại chất hồ sợi bao gồm hồ thiên nhiên, hồ tổng hợp và hồ hỗn hợp. Đối với vải tổng hợp, vải mộc thường có chứa chất hồ tổng hợp hòa tan trong nước và đất như: polyvinyl alcohol (PVA), cacboxyl metyl xenlulo (CMC) và polyacrylite. Quá trình giũ hồ chính là nhằm loại bỏ các tạp hồ còn bám trong tấm vải mộc bằng cách hòa tan. Điều này là cần thiết vì sự có mặt của các tạp hồ này trên vải cản trở sự thẩm thấu các hóa chất khác trong các công đoạn sau đó. Quá trình giũ hồ được tiến hành triệt để trong các công đoạn nấu kiềm và tẩy trắng tiếp sau, tại đó diễn ra quá trình tách loại các chất tạp ngoại lai khác. Trong quá trình giũ hồ đơn giản, người ta thường sử dụng cách giặt lạnh tĩnh hoặc động để tách các tạp chất dễ hòa tan trong nước. ¶ Nấu kiềm - Quá trình này được áp dụng để tách một cách hiệu quả các chất tạp chất ngoại lai mà phần nào đã được loại bỏ ở khâu giũ hồ. Nấu được tiến hành bằng quá trình ngấm thấm/hấp theo mẻ hoặc liên tục hoặc xử lý nhiệt kéo dài ở nhiệt độ và áp suất cao. Quá trình bao gồm các bước:   Ngâm ép dung dịch giặt vào bên trong sợi vải (khử khí, làm ướt và ngấm thấm).   Tách các khoáng chất (hòa tan, tạo phức chất).   Giải phóng và tách các ngoại tạp chất và tạp chất bị phá hủy (phát tán, tạo nhũ tương, chống tạo keo). - Trong quá trình nấu kiềm, sợi vải bị trương lên làm tăng khả năng hấp phụ thuốc nhuộm (bắt màu) của vải trong các công đoạn tiếp sau. Tạp chất dầu mỡ các loại bị thủy phân bởi kiềm, mức độ xà phòng hóa phụ thuộc vào nhiệt độ và thời gian phản ứng. ¶ Tẩy trắng Quá trình tẩy kiềm không hoàn toàn tách hết các ngoại tạp chất khỏi vải. Thực ra, các tạp chất đó mới chỉ được phân hủy hóa học, do vậy phải được phân hủy tiếp bằng sự oxy hóa và thủy phân rồi sau đó được tách hoàn toàn trogn quá trình tẩu trắng tiếp theo. Độ trắng của vải được cải thiện nhờ quá trình phân hủy oxy hóa hoặc khử các tạp chất. Khả năng hấp thụ hóa chất xử lý cũng được nâng cao nhờ quá trình tẩy trắng. Đối với quá trình nhuộm vải màu trung tính và màu đậm, có thể không nhất thiết phải tiến hành tẩy trắng. Nói chung khó có thể đạt được độ trắng tuyệt đối cho vải tổng hợp bởi tẩy trắng chỉ có hiệu quả nhất định đối với loại vải này. Hơn nữa, có một số loại sợi tổng hợp, đặc biệt là những loại sợi thuộc nhóm polyacrilonitrite, vốn có màu hơi vàng nâu hoặc trắng do chúng là sản phẩm cùa các nhà sản xuất xơ tổng hợp. Nhuộm vải Công đoạn nhuộm nhằm tạo cho vải sợi có màu sắc. Quá trình này liên quan đến sự khuếch tán của phân tử thuốc nhuộm vào bên trong vải, nhờ đó tạo cho vải màu sắc mong muốn. Trong quá trình nhuộm, các phân tử thuốc nhuộm nhanh chóng tiếp xúc với bề mặt của sợi vải, tạo thành một màng mỏng và dần dần đi từ lớp màng này vào sâu trong lõi xơ sợi. Đây có thể được coi là trường hợp hòa tan một chất rắn vào trong một chất rắn khác. Các phương pháp nhuộm: có hai phương pháp nhuộm cơ bản quan trọng trong nhuộm vải: - Phương pháp gián đoạn(theo mẻ): dịch nhuộm và vật liệu vải được đưa vào trong cùng một thiết bị và thêm vào một lượng thuốc nhuộm cần thiết. - Phương pháp liên tục: thuốc nhuộm được hòa tan và phân tán trong dịch nhuộm, một lượng nhất định dịch nhuộm được ngấm ép trên vật liệu vải. In vải In là quá trình tạo hoa văn trên vải nhiều màu sắc có thể được tạo bằng cách đặt các khuôn in sắc nét có hồ in lên vải trắng hoặc vải đã được nhuộm nền. Hoàn tất Hoàn tất là tên đặt cho các quá trình tác động cuối cùng lên vải trước khi vải được đưa đi bán hoặc làm ra những sản phẩm như quần áo hay đồ đạc, quá trình này nhằm mục đích nâng cao những đặc tính về cảm giác, giá trị và độ mềm của vải, caùc công đoạn hoàn tất bao gồm: - Sấy: sấy được thực hiện trong máy sấy nhằm loại bỏ lượng ấm còn lại trong vải. - Văng khổ: đây là một trong những công đoạn hoàn tất quan trọng nhất vải trong điều kiện méo mó được xử lý để đạt chiều rộng và chiều dài mong muốn trong máy văng khổ. - Cán láng: quá trình này tạo nên lớp bóng láng cho bề mặt vải. Vải ẩm được ép trên bề mặt kim loại nóng và bóng cho đến khi khô. - Làm mềm: sau khi cáng láng vải trở nên rắn, việc phá độ cứng của vải này được gọi là làm mềm vải, vải được đưa qua trong máy làm mềm sao cho vải tiếp xúc với trục cuốn và cuộn vải, theo cách này bề mặt của vải bị chuyển động nhẹ làm cho vải trở nên mềm hơn. Bên cạnh các quy trình hoàn tất đã nên ở trên, còn rất nhiều tính chất đặc biệt khác phụ thuộc vào các nhu cầu như tính thấm nước, chịu lửa…Các tính chất này được thực hiện bằng cách đưa vải qua một máng hóa chất, sau đó làm khô sấy tại máy văng. Tuỳ thuộc vào loại vải và yêu cầu sản phẩm cuối cùng mà có thể thực hiện một số hoặc tất cả các khâu hoàn tất kể trên mỗi khâu hoàn tất đều cần nhiều nước và do vậy tiêu thụ lượng nước lớn và hóa chất. Hieän traïng moâi tröôøng taïi caùc nhaø maùy deät nhuoäm. Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc. a) Nguồn phát sinh nước thải dệt nhuộm Nước được sử dụng rất nhiều trong toàn bộ quá trình sản xuất vải trong đó xử lý hoàn tất vải là một trong những công đoạn tiêu thụ nhiều nước nhất. Trong tổng lượng nước sử dụng thì 88,4% được thải ra ngoài thành nước thải và phần còn lại 11,6 % là lượng nước thất thoát do quaù trình bay hơi. Bên cạnh nước các tạp chất bẩn có trong xơ cũng gây ra các chất ô nhiễm trong nước thải ngành dệt. Hầu hết các tạp chật có mặt trong xơ sợi như các kim loại và hydrocacbon được đưa vào có mục đích trong quá trình kéo sợi nhằm tăng cường những đặc tính vật lý và vận hành của sợi, các chất này thường được tách ra trước khi tiến hành khâu xử lý cuối cùng, do đó sẽ sinh ra một lượng chất ô nhiễm trong dòng thải. Thành phần của nước thải phụ thuộc nhiều vào đặc tính của vật liệu nhuộm, bản chất thuốc nhuộm, các chất phụ trợ và hóa chất khác được sử dụng. Nói chung nước thải dệt nhuộm có tính kiềm, nhiệt độ cao, độ dẫn điện lớn và tỷ lệ BOD: COD thấp (có nghĩa là khả năng phân hủy sinh học thấp). Thông thường giá trị BOD: COD nằm trong khoảng 1 : 25 đến 1 : 5. Tải lượng các chất hữu cơ trong nước thải chủ yếu sinh ra từ quá trình tiền xử lý bằng hóa chất, trong trường hợp nấu kiềm vải BOD có thể lên tới 210 kg/tấn. Nguồn nước thải bao gồm nước thải từ các công đoạn chuẩn bị sợi, chuẩn bị vải, nhuộm và hoàn tất. Các loại thuốc nhuộm được đặc biệt quan tâm vì chúng thường là nguồn sinh ra các kim loại, muối và màu trong nước thải, chất hồ vải với hàm lượng BOD, COD cao và các chất hoạt động bề mặt là nguyên nhân chính gây nên tính độc thủy sinh của nước thải dệt nhuộm. Các chất phụ trợ cho quá trình dệt nhuộm được chia thành những loại khác nhau theo mối nguy hiểm mà chúng gây ra, được thể hiện qua bảng: Bảng1.1: phân loại các chất ô nhiễm moâi tröôøng nước. Loại Mô tả Loại 0 Nhìn chung không gây tác hại cho nước (Ví dụ: axit citric, cacbonat canxi) Loại 1 Ít gây tác hại cho nước (Ví dụ: axit axetiic, các chất tạo liên kết ngang, chất phân tán polyme) Loại 2 Gây tác hại đối với nước (Ví dụ: amoniac, formaldehyde, dầu diezel, chất hoạt động bề mặt) Loại 3 Rất tác hại cho nước ( Ví dụ: perchloroethylene) (nguoàn : toång hôïp töø nhieàu nguoàn). Các nguồn phát sinh chất thải ô nhiễm quan trọng trong nước thải của phân xưởng nhuộm được thể hiện qua bảng: Baûng1.2: Nguồn phaùt sinh chất ô nhiễm trong nước thải dệt nhuộm. Thông số chất ô nhiễm Nguồn phát sinh Kiềm pH Nhuộm bằng các loại thuốc nhuộm hoạt tính, thuốc nhuộm hoàn nguyên không tan, thuốc nhuộm sunphua. Axit pH Thuốc nhuộm axit, thuốc nhuộm phân tán. Màu Thuốc nhuộm hoạt tính và thuốc nhuộm sunphua. Kim loại nặng Thuốc nhuộm phức chất kim loại và pigment. Hydrocacbon chứa halogen Chất tẩy rửa, chất khử nhờn, chất tải, tẩy trắng clo. Dầu khoáng Làm hồ in, chất khử và chống tạo bọt. Photpho Các chất tạo phức. Muối trung tính Thuốc nhuộm hoạt tính. (nguoàn : toång hôïp töø nhieàu nguoàn). b) Bản chất của nước thải dệt nhuộm - Nước thải dệt nhuộm là hỗn hợp gồm nhiều chất thải. Các chất thải có thể chia thành các loại sau:   Những tạp chất thiên nhiên được tách ra và loại bỏ từ bông, len như bụi, muối, dầu, sáp, mỡ…   Hóa chất các loại (bao gồm cả thuốc nhuộm) thải ra từ các quá trình công nghệ.   Xơ sợi tách ra bởi các tác động hóa học và cơ học trong các công đoạn xử lý. - Nước thải gia công xử lý mỗi loại xơ sợi có thành phần, tính chất khác nhau. - Bản chất của nước thải xử lý len lông cừu là BOD, COD, SS rất cao và hàm lượng dầu mỡ cũng khá cao. - Nước thải xử lý ướt vải, sợi bông 100 % không ô nhiễm nặng như len, song cũng có BOD và COD cao (nhưng thấp hơn nhiều so với nước thải giặt len), hàm lượng các chất rắn lơ lửng SS tương đối thấp so với giặt len, còn dầu mỡ rất thấp. - Nếu chỉ xử lý ướt vải, sợi bông 100 % thì COD không cao, nhưng COD sẽ tăng lên theo tỷ lệ thuận với tỷ lệ xơ sợi tổng hợp (polyeste) trong thành phần vải, sợi pha khi gia công xử lý ướt. Nguyên nhân chủ yếu là phải sử dụng nhiều PVA để hồ sợi dọc. - Còn ở đâu làm xử lý giảm trọng vải sợi polyeste (tạo sản phẩm mềm mại giống lụa tơ tằm) càng nhiều thì nước thải ô nhiễm càng nặng nề. Trước hết có tính kiềm cao, pH từ 11 ÷ 14, nghiêm trọng nhất là nồng độ BOD có thể lên 15.000 ÷ 30.000 mg/l chủ yếu do đi natri terephtalat sản sinh, do polyester bị phân hủy. - Ngoài ra trong các chu trình từ trồng trọt đến các quá trình gia công xử lý vật liệu dệt có sử dụng một số loại hóa chất như thuốc trừ sâu, dầu, mỡ, chất xử lý nước công nghệ và nồi hơi,… - Khi các chất trên đi vào dòng thải sẽ làm tăng cao tải lượng ô nhiễm dòng thải chung. Thêm nữa, ngay cả các hóa chất công nghệ cũng có thể đưa thẳng vào dòng thải do rò rỉ, loại bỏ, đổ đi, hoặc vệ sinh thùng, bể chứa, máng thuốc thừa. c) Đặc tính của nước thải ngành công nghiệp dệt nhuộm ở Việt Nam - Nước thải dệt nhuộm ô nhiễm hữu cơ: mức độ ô nhiễm do các hợp chất hữu cơ và các chất vô cơ sử dụng oxy hóa được thể hiện bằng các chỉ tiêu đặc trưng, nhất là COD và BOD5. Tỷ lệ COD/BOD của nước thải dệt nhuộm của công ty dệt nhuộm ở nước ta trong khoảng giới hạn 2:1 đến 3:1, tức là còn có thể phân hủy vi sinh. Song với xu hướng tăng sử dụng xơ sợi tổng hợp thì nước thải ngày cáng khó phân hủy vi sinh. - Nước thải dệt nhuộm có tính độc nhất định với vi sinh và cá do những yếu tố sau:   Nước thải trực tiếp đổ ra cống rãnh không qua xử lý.   Độ pH: nước thải dệt nhuộm ở nước ta hiện nay mà sản phẩm chủ yếu là sợi bông (100 % cotton) và sợi pha polyeste/bông, polieste/visco có tính kiềm cao. Độ pH đo được từ 9 ÷ 12. Nước thải có tính kiềm cao như thế, nếu không được trung hòa sẽ làm tổn hại hệ thống vi sinh. Cá cũng không thể sống được trong môi trường nói trên.   Các chất độc khác: kim loại nặng (đồng, crôm, niken, coban, kẽm, chì, thủy ngân), các halogen hữu cơ, … - Nước thải từ các cơ sở dệt nhuộm có màu rất đậm: màu đậm là do nước thải không được tận dụng hết và không gắn màu vào xơ sợi gây ra. Ngày nay thuốc nhuộm hoạt tính được sử dụng càng nhiều thì nước thải có màu càng đậm. Điều đó cộng đồng xã hội không chấp nhận. Và màu đậm của nước thải cản trở sự hấp thụ của oxy, của bức xạ mặt trời; ảnh hưởng đến sự hô hấp, sự sinh trưởng của sinh vật cũng như khả năng phân giải của vi sinh đối với các hợp chất hữu cơ có trong nước thải. - Tóm lại nước thải các cơ sở dệt nhuộm tại nước ta có nhiều chỉ tiêu ô nhiễm vượt quá giới hạn cho phép thải ra môi trường, có màu đậm khó chấp nhận được, có tính độc nhất định với vi sinh vật và cá. Vì vậy phải nhất thiết tiến hành xử lý nước thải dệt nhuộm trước khi thải ra ngoài môi trường. d) Các chất độc hại từ những nguồn gây ô nhiễm của nước thải dệt nhuộm Công nghiệp dệt nhuộm sử dụng rất nhiều nước và nhiều hóa chất, chất trợ và thuốc nhuộm. Mức độ gây ô nhiễm độc hại phù thuộc vào chủng loại, số lượng sử dụng chúng và cả công nghệ áp dụng. Có thể chia ra các chất thông thường sử dụng thành 3 nhóm chính: - Các chất độc hại với vi sinh và cá   Xút (NaOH) và natri cacbonat (Na2CO3) được sử dụng với số lượng lớn để nấu vải sợi bông và xử lý trước khi pha (chủ yếu là polyester/bông).   Axit vô cơ (H2SO4) dùng để giặt, trung hòa xút và hiện màu thuốc nhuộm hoàn nguyên (tan indigosol).   Các chất khử vô cơ như natri hydrosulfit (Na2S2O4) dùng trong nhuộm hoàn nguyên (vat dyeing).   Natri sulfur Na2S dùng khử thuốc nhuộm lưu hóa (sulfur dyes).   Formandehyt có trong thành phần các chất cầm màu và các chất xử lý hoàn tất.   Crom IV (K2Cr2O7) trong nhuộm len bằng thuốc nhuộm axit Crom.   Dầu hỏa dùng để chế tạo hồ in pigment.   Một hàm lượng nhất định kim loại nặng đi vào nước thải.   Hàm lượng halogen hữu cơ AOX độc hại (Organo - halogen content) đưa vào nước thải từ một số thuốc nhuộm hoàn nguyên, một số thuốc nhuộm phân tán (disperse dyes), một vài thuốc nhuộm hoạt tính (reactive dyes),… - Các chất khó phân giải vi sinh   Các polymer tổng hợp bao gồm các chất hồ hoàn tất, các chất hồ sợi dọc (sợi tổng hợp hay sợi pha) như polyacrylat, …   Các chất làm mềm, các chất tạo phức trong xử lý hóa học.   Tạp chất dầu khoáng, silicon từ dầu do kéo sợi tách ra. - Các chất ít độc và có thể phân giải vi sinh   Xơ sợi và các tạp chất thiên nhiên có trong xơ sợi bị loại bỏ trong các công đoạn xử lý trước.   Các chất dùng hồ sợi dọc trên cơ sở tinh bột biến tính.   Axit acetic (CH3COOH), axit formic (HCOOH) để điều chỉnh pH.   Các chất giặt với ankyl mạch thẳng dùng để giặt tẩy, làm mềm. Hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí. OÂ nhiễm không khí trong ngaønh coâng nghieäp deät nhuoäm laø tương đối nhỏ so với những ngành công nghiệp khác, song phát thải khí ô nhiễm của ngành dệt nhuộm được đánh giá là vấn đề môi trường lớn thứ hai của ngành này (sau nước thải). Do việc sử dụng một lượng lôùn ña daïng laø các loại nguyên liệu và hóa chất chuyên dụng trong sản xuất vải nên việc nhận dạng đặc thù và quản lý phát thải khí ô nhiễm thực sự là một nhiệm vụ đầy thách thức. Hieän traïng moâi tröôøng chaát thaûi raén. Chất thải rắn bao gồm xơ sợi phế phẩm thải loại ra (có thể tái sử dụng hoặc không thể tái sử dụng) bao bì đóng gói hỏng, mép vải cắt thừa, mảnh vải vụn. Lượng chất thải rắn sinh ra khác nhau giữa các cơ sở, phụ thuộc vào quy mô và loại dây chuyền sản xuất hoạt động của máy móc. Tóm lại, nguồn phát sinh chất thải do hoạt động của cơ sở dệt nhuộm và tính chất của chúng có thể trình bày một cách khái quát qua bảng: Baûng 1.3: Nguồn gây ô nhiễm của nhà máy dệt nhuộm. Chất ô nhiễm Nguồn gây ô nhiễm Mức độ, tính chất ô nhiễm 1. Nước thải Nước thải công nghiệp -Từ công đoạn hồ sợi -Từ công đoạn nấu -Từ công đoạn giặt -Từ công đoạn trung hòa -Từ công đoạn tẩy -Từ công đoạn nhuộm -Từ công đoạn hồ, hoàn tất -Từ công đoạn sấy khô Nước thải chứa xút (NaOH), soda (Na2CO3), axit sulfuric, clo hoạt tính, các chất khử vô cơ như Na2SO4 hoặc Na2S2O3, dung môi hữu cơ clo hóa, Crom IV, kim loại nặng, các polyme tổng hợp, sơ sợi, các muối trung tính, chất hoạt động bề mặt. 1.2 Nước mưa chảy qua các bãi vật liệu, rác của nhà máy Hàm lượng cặn lơ lửng lớn, BOD, COD rất cao. 1.3 Nước thải sinh hoạt phân ly cặn và sản phẩm Chứa nhiều đất cát, BOD, COD cao. 2. Khí thải -Từ khâu tẩy trắng -Từ công đoạn hiện màu, in -Lò hơi, máy phát điện - Khí clo, NO2, khí từ các hóa chất hữu cơ và axit (H2SO4, CH3COOH,…) - SO2, khí từ các hydrocarbon,… 3. Chất thải rắn -Chất thải rắn công nghiệp -Chất thải rắn sinh hoạt -Vải vụn, bụi bông, bao nilon, giấy, gỗ, thùng nhựa, chai, lọ đựng hóa chất,… -Đất, cát, mảnh vỡ thủy tinh, kim loại, giấy nhãn, bao bì. (nguoàn : toång hôïp töø nhieàu nguoàn). Moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm trong nöôùc vaø theá giôùi. Caùc nöôùc treân theá giôùi ñaëc bieät laø caùc quoác gia chaâu aâu ñaõ coù raát nhieàu thaønh coâng trong lónh vöïc xöû lyù nöôùc thaûi ñaëc bieät laø nöôùc thaûi deät nhuoäm, heä thoáng xöû lyù nöôùc cuûa hoï ñöôïc hình thaønh xaây döïng töø raát sôùm vaø hieäu quaû cho ñeán ngaøy nay. Sau ñaây laø moät soá sô ñoà coâng ngheä đã ñöôïc aùp duïng vaø coù hieäu quaû cuï theå caû ôû trong vaø ngoaøi nöôùc: Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng ty deät Thaønh Coâng: Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå laéng caùt Beå ñieàu hoøa + trung hoøa Beå loïc vaät lieäu noåi Beã loïc sinh hoïc coù vaät lieäu noåi Ngu._.oàn tieáp nhaän Laéng – maùy ly taâm buøn Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy deät nhuoäm Hoaøng Vieät. Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Giaûi nhieät Kò khí Hieáu khí Beå laéng Beå tieáp xuùc Thaûi ra ngoaøi ureâ pheøn Clo Sơ đồ công nghệ hệ thống xử lý nước thải công ty Schissen Sachen (CHLB Đức). ( Nguồn: Giáo trình công nghệ xử lý nước thải – NXB khoa học kỹ thuật) Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải của Công ty dệt len Bình Lợi – Tp.HCM coâng suaát 200 m3/ngñ. Nước thải Song chắn rác Bể lắng cát Bể điều hòa Bể sinh học hiếu khí Bể lắng Bể keo tụ Bể lắng Nguoàn tieáp nhaän Sơ đồ công nghệ hệ thống xử lý nước thải dệt nhuộm Công ty Stork Aqua – Hà Lan, với công suất 4000 m3/ngày.đêm. Nöôùc thaûi Song chắn rác Bể điều hòa Nöôùc eùp buøn Bể keo tụ Thiết bị XL bùn Bể lắng 1 Bể sinh học Buøn thaûi Bùn tuần hoàn Thiết bị XL bùn Bể lắng 2 Buøn dö Nguồn tiếp nhận Buøn thaûi ( Nguồn: Giáo trình công nghệ xử lý nước thải – NXB khoa học kỹ thuật) CHÖÔNG 2 GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ COÂNG TY HUALON CORPORATION VIEÄT NAM. Thoâng tin chung veà coâng ty. Teân coâng ty: CÔNG TY HUALON CORPORATION VIỆT NAM Địa chỉ: KCN Nhơn Trạch 2, Huyện Nhơn Trạch, Tỉnh Đồng Nai. Điện thoại: 061.3560338 Fax : 061.3560335 Hoạt động kinh doanh: Chế tạo, chế biến, kéo sợi, dệt thoi, dệt kim, nhuộm, xuất khẩu và nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh tất cả các loại xơ sợi và vải từ tất cả các loại vật liệu. Thực hiện hoạt động chế tạo, xuất nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh nguyên vật liệu để chế tạo và sản xuất các phần nói trên. Thực hiện các hoạt động chế tạo, thiết kế, sản xuất, xuất khẩu và kinh doanh tất cả các mặt hàng may mặc sẵn từ các sản phẩm kể trên. Thực hiện các hoạt động nghiên cứu, phát triển sản xuất, thực nghiệm mọi sáng chế đối với những mặt hàng kể trên. Thực hiện các hoạt động đầu tư có liên quan đến các hoạt động kể trên. Thực hiện các hoạt động kỹ thuật dân dụng cơ khí, điện, xây dựng, cố vấn và tổng hợp. Giấy phép đầu tư: Số 757/GP do Uỷ Ban Nhà nước về Hợp tác Đầu tư Việt Nam ký ngày 30/12/1993. Döï aùn ñaàu tö xaây döïng xöôûng deät thuûy löïc weaving II. Muïc tieâu xaây döï aùn. Đây là một Dự án nhằm đầu tư xây dựng một xưởng dệt thủy lực có khả năng sản xuất 60.000.000 m/năm với nhiều mục đích: Tạo ra nguồn cung ứng vải dệt có khả năng đáp ứng tốt nhất cho nhu cầu to lớn trên thị trường sẵn có hiện nay tại Việt Nam và một số nước trên thế giới. Giảm nguồn chi phí ngoại tệ cho Việt Nam vì sản phẩm của Xưởng dệt có khả năng thay thế các sản phẩm ngoại nhập tương tự. Góp phần làm tăng quỹ hàng hóa, xuất khẩu, tăng nguồn thu ngoại tệ cho Việt Nam vì một phần sản phẩm được xuất khẩu. Góp phần nâng cao đời sống xã hội tại Việt Nam bằng cách cung ứng các sản phẩm có chất lượng tốt, thích ứng với thị hiếu ngöôøi tiêu dùng trong thôøi ñieåm hiện nay. Thu hút vaø giaûi quyeát nhieàu lao động cho địa phương. Vò trí ñòa lyù cuûa döï aùn. Khu vực thiết kế có diện tích 16.000m2 nằm trong khuôn viên của Nhà máy liên hợp dệt tự động HUALON CORPORATION VIETNAM tại KCN Nhơn Trạch 2 thuộc huyện Nhơn Trạch tỉnh Đồng Nai với diện tích là 311.672m2. Vị trí nhà máy nằm sát ngã tư giao lộ của hệ thống đường nội bộ KCN được xác định như sau: Phía Đông: giáp đường phân cách KCN Nhơn Trạch 2 và Nhơn Trạch 3. Phía Tây: giáp khu đất dành cho Nhà máy bê tông của Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị Công nghiệp Số 2. Phía Nam: giáp Nhà máy dệt lưới Chingfa. Phía Bắc: giáp đường phân cách KCN Nhơn Trạch 2 và Nhơn Trạch 1. Vị trí của dự án cũng như toàn KCN cách quốc lộ 51A khoảng 4km về hướng Đông, cách sông Thị Vải khoảng 5 km về hướng Đông Nam, có vị trí phù hợp với quy hoạch tổng thể của KCN cũng như toàn tỉnh, đảm bảo tính ổn định cũng như lâu dài về mặt hạ tầng cơ sở như hệ thống cấp nước, hệ thống cấp điện, hệ thống thoát nước mưa riêng. Trong KCN Nhơn Trạch có mạng lưới thoát và trạm xử lý nước thải tập trung. Ñòa ñieåm ñaët döï aùn. Khu vực thiết kế Xưởng dệt Weaving II có diện tích 16.000m2 nằm trong khuôn viên của Nhà máy liên hợp dệt tự động HUALON CORPORATION VIETNAM tại KCN Nhơn Trạch 2 thuộc huyện Nhơn Trạch tỉnh Đồng Nai với diện tích là 311.672m2. Thoâng tin veà hoaït ñoäng saûn xuaát. Quy moâ coâng suaát thieát keá. Đây là Xưởng dệt thuỷ lực vôùi heä thoáng saûn xuaát được đầu tư xây mới có công suất 60.000.000 m/năm, löu löôïng nöôùc thaûi cuûa xöôûng döï tính khoaûng 2000 m3/ngñ. Coâng ngheä saûn xuaát. Công nghệ sản xuất của Xưởng dệt Weaving II được thiết kế như sau: Sợi thành phẩm Mắc sợi Dệt Vải cuộn Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất vải dệt của Xưởng dệt Weaving II. Hoạt động sản xuất chủ yếu của xưởng là dệt vải cuộn từ sợi thành phẩm. Các nguyên vật liệu thô như sợi Nylon, sợi Polyester, cotton, được sử dụng từ các phân xưởng của giai đoạn 1 của nhà máy được mắc vào các máy dệt thuỷ lực, vải sau khi dệt được cuốn thành cuộn bán thành phẩm và chuyển qua phân xưởng nhuộm của giai đoạn 1 sẵn có. Coâng nghệ được áp dụng là công nghệ tiên tiến với các máy móc thiết bị được nhập khẩu từ Nhật mới 100% do vậy xưởng sẽ sử dụng một lượng nước khá lớn phục vụ cho các máy dệt thủy lực. Do vậy tiếng ồn và nộng độ bụi sinh ra giảm rất đáng kể so với công nghệ dệt cổ điển thường dùng. Hệ thống máy móc thiết bị được chia theo từng cụm trong xưởng có khả năng hoạt động tách biệt với nhau. Tổng giá trị máy móc và thiết bị của xưởng dệt là 14.220.000 USD. Baûng 2.1: Danh mục máy móc thiết bị của xưởng dệt : DANH MỤC SỐ LƯỢNG GIÁ CIF (USD) Máy mắc cạnh 4 703.000 Máy tách nhịp 4 44.150 Máy xâu go 8 25.500 Máy xâu lược 8 25.600 Xe vận chuyển trục cửi 6 47.500 Dàn để trục cửi 2 26.500 Máy xâu lược tự động 2 1.213.000 Trục mắc 100 1.165.000 Giàn rê đơn 2 166.500 Giàn rê đôi 2 449.000 Máy dệt nước 711 19.460.000 Xử lý nước 2 590.000 Sấy không khí nóng 6 375.000 Máy kiểm vải 20 1.733.334 TỔNG CỘNG 14.220.000 USD Nguồn : Công ty Hualon Corporation Việt Nam. (Ghi chuù: Caùc thieát bò ñöôïc nhaäp khẩu töø Nhaät, môùi 100% vaø saûn xuaát sau 2000). Nguyeân nhieân lieäu saûn xuaát. a. Nguyên liệu. Quy trình công nghệ của xưởng dệt được thiết kế sử dụng các loại nguyên vật liệu như sợi DTY, FDY, NYLON... với khối lượng 13.000 tấn/năm để làm ra sản phẩm dệt hoàn chỉnh. b. Năng lượng. Điện sử dụng cho sản xuất và thắp sáng là dòng điện 220/380V 50Hz. Điện năng tiêu thụ cho xưởng dệt là 14.000 MWH/năm. Trong đó xưởng dệt còn dự trù máy phát điện dự phòng sử dụng nguyên liệu là dầu FO khoaûng 2 tấn/tháng. Đây là máy phát điện đã được đầu tư từ giai đoạn trước đây. c. Nước. Nhu cầu sử dụng nước cấp sản xuất chủ yếu cho xưởng dệt thuỷ lực và cấp nước sinh hoạt cho khoảng 300 công nhân là 2.000 m3/ngày.đêm, trong đó nước cấp cho sinh hoạt : 20 m3/ng,đ và nước cấp cho sản xuất 1.980 m3/ng,đ. Nguồn cung cấp nước là nguồn nước cấp từ KCN và tái sử dụng. 2.3.4 Nhu cầu nhân công . Khi hình thành vaø ñi vaøo hoaït ñoäng xöôûng dệt Công ty sẽ ưu tiên đào tạo và thu hút nguoàn lao động tại chỗ, caùc nguồn lao động được dự kiến thu hút chủ yếu từ khu vực lân cận. Nhu cầu nhân lực phục vụ hoạt động taïi Xưởng dệt là 250 – 300 công nhân hoaït ñoäng thaønh 3 ca lieân tuïc. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi. Nước thải cuûa xöôûng deät weaving II bao gồm töø các nguồn sau: Nước thải là nước mưa. Nước thải sinh hoạt của 300 người làm việc trong xưởng. Nước thải công nghiệp tạo ra từ quá trình sản xuất. OÂ nhieãm do nöôùc möa. Loại nước thải là nước mưa được tập trung trên toàn bộ diện tích khu vực dự án, nöôùc möa thoâng thöôøng chöùa haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm laø raát nhoû khoâng caàn xöû lyù baèng heä thoáng xöû lyù maø coù theå thoaùt tröïc tieáp ra ngoaøi. Nöôùc möa được tổ chức thu gom bằng hệ thống thoát nước dành riêng cho nước mưa, sau đó chaûy vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc chung cuûa nhaø maùy vaø ñoå vaøo nguoàn tieáp nhaän. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi sinh hoaït. Là loại nước sau khi sử dụng cho nhu cầu sinh hoạt, ăn uống, tắm rửa, vệ sinh... từ khu vệ sinh của caùc boä công nhân viên hoạt động trong Xưởng dệt. Thành phần các chất ô nhiễm chủ yếu trong nước thải sinh hoạt bao gồm: các chất cặn bã, các chất lơ lửng (SS), các hợp chất hữu cơ (BOD, COD), các chất dinh dưỡng (N, P) và vi sinh gây bệnh (Coliform, E.Coli). Lưu lượng nước thải sinh hoạt được tính toán trên cơ sở định mức nước thải và số lượng công nhân. Theo tiêu chuẩn xây dựng, định mức nước cấp sinh hoạt là 120 lít/người.ngày. Định mức phát sinh nước thải sinh hoạt là 100 lít/người/ngày.đêm. Như vậy với tổng số nhân viên khoảng 300 người thì tổng lưu lượng nước thải sinh hoạt là 30 m3/ngày,đêm. Toaøn boä löôïng nöôùc thaûi naøy seõ ñöôïc thu gom chung vaø daãn vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi saûn xuaát. Ñaây laø loaïi nöôùc thaûi chöùa caùc thaønh phaàn oâ nhieãm chính cuûa nhaø maùy, loaïi nöôùc thải công nghiệp này được thu gom taïi taát caû caùc vò trí saûn xuaát cuûa xöôûng saûn xuaát vaø dẫn vào hệ thống thoaùt nöôùc thaûi saûn xuaát baèng möông daãn ñeå ñöa sang heä thoáng xử lý nước thải. Lưu lượng nước thải ước tính khoảng 1.980 m3/ngđ chỉ phục vụ cho các máy dệt thuỷ lực. OÂ nhieãm do chaát thaûi raén. Chaát thaûi raén saûn xuaát. Từ công nghệ sản xuất gọi là chất thải rắn công nghiệp (bụi sợi, vải vụn, thùng carton, các loại vỏ bao bì, dây thép mỏng ...) Các loại chất thải này hầu hết có thể sử dụng để tái sinh và tái chế lại, khối lượng ước tính 120 kg/ngày. Ngoài ra còn một lượng chất thải nguy hại như rẻ lau dính dầu mỡ ước tính 5kg/ngày và bùn thải từ hầm tự hoại. Chaát thaûi raén sinh hoaït. Chất thải rắn sinh hoạt của 300 công nhân khối lượng ước tính khoảng 100 kg/ngày,đêm bao goàm caùc loaïi chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc khu vöïc taäp trung nhö: nhaø aên, caên tin vaø khu vöïc veä sinh coâng nhaân. Ngoaøi ra cuõng coù moät soá loaïi raùc thaûi phaùt sinh töø khu vöïc vaên phoøng nhö: giaáy vuïn, bao bì vaø caùc loaïi vaên phoøng phaåm hö hoûng. Tieáng oàn. Nguồn ô nhiễm tiếng ồn cũng quan trọng và có thể gây ra các ảnh hưởng xấu đến môi trường, trước tiên là đến sức khoẻ của người công nhân lao động trực tiếp. Tiếng ồn từ xưởng dệt phát sinh từ các nguồn sau đây: Tiếng ồn sản xuất công nghiệp: được phát sinh từ quá trình va chạm hoặc chấn động, chuyển động qua lại do sự ma sát của các thiết bị và hiện tượng chảy rối của các dòng không khí, hơi. Ngoài ra tiếng ồn công nghiệp còn phát ra từ một bộ phận CBCNV làm việc trong các xí nghiệp này. Tiếng ồn phát ra từ các máy phát điện dự phòng ... Với phân xưởng dệt thuỷ lực tiếng ồn sẽ giảm rất nhiều so với các phân xưởng dệt cổ điển (dệt cơ). Baûng 2.2: Nguồn gây tác động có liên quan đến chất thải trong giai đoạn hoạt động. STT Nguồn gây tác động Đặc điểm tác động Phạm vi tác động Nguồn gây tác động tới môi trường không khí 1 Ô nhiễm không khí từ xưởng sản xuất và con người Các chất ô nhiễm không khí: bụi sợi, tiếng ồn, khí CO2, hơi nước . Trong xưởng sản xuất, trong thời gian sản xuất Nguồn gây tác động tới môi trường nước 1 Nhà vệ sinh. Nước thải sinh hoạt, mùi hôi, bùn thải. Nguồn tiếp nhận, lâu dài. 2 Rửa dụng cụ nhà xưởng. Nước thải vệ sinh. Nguồn tiếp nhận, lâu dài. 3 Công đoạn sản xuất. Nước thải sản xuất. Nguồn tiếp nhận, lâu dài. 4 Nước mưa chảy tràn. Dầu, mỡ, cát, bụi. Nguồn tiếp nhận, lâu dài. Nguồn gây tác động tới môi trường đất 1 Chất thải rắn sản xuất. Vật liệu thừa, bụi, bùn thải từ hầm tự hoại, rẻ dính dầu mỡ.. . Tại khu vực Dự án. Nguồn: Trung tâm Công nghệ Môi trường 5/2007 (tổng hợp từ nhiều nguồn) Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty. Chaát löôïng nöôùc thaûi cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy ñöôïc xaây döïng coâng coù suaát 9000 m3/ngñ nhöng hieän nay môùi chæ hoaït ñoäng vôùi coâng suaát 2500 m3/ngñ, chaát löôïng nöôùc thaûi sau heä thoáng xöû lyù ñaït tieâu chuaån TCVN 5945-1995 coät B bao goàm caùc thoâng soá cuï theå sau: Baûng 2.3: Chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu ra heä thoáng xöû lyù hieän taïi. Chỉ tiêu Đơn vị Kết quả TCVN 6984:2004 (Q>200 m3/s, F2) pH 7,1 5,5 – 9 (TCVN5945:1995 cột B) Độ màu (tại pH của mẫu) Pt – Co 45 50 Tổng chất rắn lơ lửng mg/l mg/l 14 100 Nhu cầu oxy sinh hoá (BOD5) mgO2/l 12 45 Nhu cầu oxy hoá học (COD) mgO2/l 25 90 Hàm lượng Nitơ tồng mg/l 4,44 60* Hàm lượng phospho tổng mg/l 0,30 8 Hàm lượng chì (Pb) mg/l 0,02 0,5 Hàm lượng cadimi (Cd) mg/l < 0,0005 0,02 Hàm lượng thuỷ ngân (Hg) mg/l < 0,0005 0,005* Hàm lượng kẽm (Zn) mg/l 0,17 2* Hàm lượng Crom VI (Cr6+) mg/l < 0,05 0,1* Hàm lượng Asen (As) mg/l < 0,001 0,1 Coliform MPN/100ml KPH 5.000 Nguồn: Trung tâm kỹ thuật quan trắc môi trường tỉnh Đồng Nai 11/2006. Chaát löôïng buøn thaûi cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Baûng 2.4: Chaát löôïng buøn thaûi cuûa heä thoáng. Chỉ tiêu Đơn vị Kết quả Giới hạn nguy hại Hàm lượng Pb % 58,29ppm > 2 Hàm lượng Cd KPH (NPH: 0,01ppm) > 0,1 Hàm lượng Cr % 18,95ppm - Hàm lượng Hg KPH (NPH: 0,01ppm) > 2 Hàm lượng Se % 3,5ppm > 0,1 Hàm lượng As % 2,42ppm > 0,1 Hàm lượng Cr KPH (NPH: 0,2ppm) > 0,1 Hàm lượng CN- KPH (NPH: 0,01ppm) - Nguồn: Trung tâm kỹ thuật quan trắc môi trường tỉnh Đồng Nai 11/2006 Ghi chú: “*” Tiêu chuẩn 5945:1995, cột B, KPH: không phát hiện Nhận xét: Các chỉ tiêu đều nằm trong giới hạn cho phép tại các mã mục [A1020], [A1030],[A1040],[A4050] trong danh mục chất thải nguy hại. CHÖÔNG 3 LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI. 3.1 Toång quan veà caùc phöông phaùp vaø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi. 3.1.1 Phöông phaùp cô hoïc. Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc (coøn goïi laø xöû lyù vaät lyù – xöû lyù baäc moät) laø moät trong nhöõng phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi khaù phoå bieán ñoái vôùi haàu heát caùc loaïi nöôùc thaûi. Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø loaïi khoûi nöôùc thaûi caùc chaát khoâng phaân taùn thoâ, caùc chaát voâ cô (caùt, saïn, soûi …) caùc chaát lô löûng coù theå laéng ñöôïc baèng caùch gaïn loïc … vaø ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc coâng trình xöû lyù ñôn vò töông öùng nhö: song chaén raùc (löôùi chaén raùc), beå laéng caùt, beå taùch daàu môõ vaø caùc daïng chaát noåi khaùc, beå ñieàu hoøa, beå laøm thoaùng sô boä (preaeration), beå laéng, beå loïc. a. Song chaén raùc, löôùi chaén raùc. Öùng duïng ñeå loaïi boû khoûi nöôùc thaûi caùc loaïi raùc vaø caùc loaïi taïp chaát coù kích thöôùc lôùn hôn 5 mm. Ñoái vôùi caùc loaïi raùc coù kích thöôùc nhoû hôn thöôøng söû duïng caùc loaïi löôùi löôïc raùc vôùi nhieàu côõ maét löôùi khaùc nhau. Caáu taïo cuûa song chaén raùc goàm caùc thanh chaén raùc ñöôïc laøm baèng theùp khoâng ræ, saép xeáp caïnh nhau vaø ñöôïc haøn coá ñònh treân khung theùp ñöôïc ñaët treân möông daãn nöôùc, khoaûng caùch giöõa caùc thanh theùp goïi laø caùc khe hôû Song chaén raùc coù theå phaân thaønh caùc nhoùm sau: - Theo kích thöôùc khe hôû, song chaén raùc phaân ra loaïi thoâ (30 – 200 mm) vaø loaïi trung bình (5 – 25 mm). - Theo ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa song chaén raùc thì phaân bieät loaïi song chaén raùc coá ñònh vaø loaïi song chaén di ñoäng. - Theo phöông phaùp vôùt raùc thì phaân bieät loaïi vôùt raùc thuû coâng vaø vôùt raùc cô giôùi. b. Beå laéng. Beå laéng coù nhieäm vuï taùch caùc chaát lô löûng coøn laïi coù trong nöôùc thaûi baèng troïng löïc caùc chaát coù tyû troïng lôùn hôn hoaëc nhoû hôn troïng löïc cuûa nöôùc seõ laéng xuoáng ñaùy beå hoaëc laø noåi leân treân maët nöôùc. Thoâng thöôøng beå laéng coù ba loaïi chuû yeáu: beå laéng ngang (nöôùc chuyeån ñoäng theo phöông ngang), beå laéng ñöùng (nöôùc chuyeån ñoäng theo phöông thaúng ñöùng) vaø beå laéng ly taâm (nöôùc chuyeån ñoänh töø taâm ra xung quanh) thöôøng coù daïng hình troøn treân maët baèng. Ngoaøi ra coøn coù moät soá caùc loaïi beå laéng khaùc nhö beå laéng nghieâng, beå laéng trong vaø beå laéng xoaùy chuùng ñöôc thieát keá nhaèm laøm taêng hieäu quaû laéng caùc chaát. c. Beå ñieàu hoøa. Nöôùc thaûi töø caùc vò trí thu gom cuûa xöôûng saûn xuaát ñöôïc daãn theo heä thoáng möông daãn chaûy veà traïm xöû lyù nöôùc thaûi, chaát löôïng cuõng nhö löu löôïng nöôùc thaûi thöôøng khoâng ñoàng ñeàu theo töøng thôùi ñieåm saûn xuaát, do ñoù chuùng ñöôïc daãn vaøo beå ñieàu hoøa tröôùc khi ñöôïc bôm vaøo caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo. Muïc ñích cuûa beå ñieàu hoøa trong quy trình xöû lyù nöôùc thaûi laø: - Giaûm bôùt söï giao ñoäng cuûa haøm löôïng caùc chaát baån trong nöôùc do quaù trình saûn xuaát thaûi ra khoâng ñeàu. - Tieát kieäm hoùa chaát ñeå trung hoøa nöôùc thaûi. - Giöõ oån ñònh löu löôïng nöôùc thaûi ñeå ñi vaøo caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo. - Laøm giaûm vaø ngaên caûn löôïng nöôùc coù noàng ñoä caùc chaát ñoäc haïi cao ñi tröïc tieáp vaûo caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Nhieäm vuï beå ñieàu hoøa: - Ñieàu hoøa löu löôïng: Löu löôïng nöôùc thaûi ñi vaøo beå thay ñoåi theo töøng giôø trong moät chu kyø saûn xuaát T1 – Giôø coá ñònh (thöôøng laø 1 ngaøy coù 24 giôø hoaëc 16 giôø) coøn löu löôïng ra khoûi beå vaø ñi vaøo caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo khoâng thay ñoåi trong suoát thôøi gian laøm vieäc cuûa traïm xöû lyù T2 giôø/ngaøy. - Ñieàu hoøa chaát löôïng: Noàng ñoä caùc chaát baån chöùa trong nöôùc thaûi ñi vaøo beå thay ñoåi theo giôø trong moät chu kyø saûn xuaát T (giôø) coøn chaát löôïng nöôùc ra töông ñoái oån ñònh. - Ñieàu hoøa caû löu löôïng vaø chaát löôïng: Löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi ñi vaøo beå thay ñoåi theo giôø cuûa moät chu kyø saûn xuaát T1 giôø/ngaøy, coøn löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc ra khoûi beå töông ñoái oån ñònh trong suoái thôøi gian laøm vieäc cuûa traïm xöû lyù T2 giôø/ngaøy. d. Beå loïc. Loïc nöôùc laø giai ñoaïn keát thuùc cuûa qua trình laøm trong nöôùc ñöôïc thöïc hieän trong caùc beå loïc, caùc beå naøy coù nhieäm vuï giöõ laïi caùc haït caën nhoû vaø moät soá vi khuaån coøn laïi sau khi ñaõ qua giao ñoaïn laéng. Vieäc loïc ñöôïc thöïc hieän baèng caùch cho nöôùc ñi qua lôùp vaät lieäu loïc, thöôøng laø caùt thaïch anh coù côõ haït 0.5 – 1 mm hoaëc aêng-tô-ra-xit (than gaày ñaäp vuïn) coù kích thöôùc haït töông töï. Sau moät thôøi gian laøm vieäc caùc lôùp vaät lieäu loïc bò nhieãm baån vaø giaûm coâng suaát cuûa beå vaø laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc loïc caàn phaûi tieán haønh röûa loïc. Beå loïc ñöôïc phaân bieät theo nguyeân taéc laøm vieäc (beå loïc nhanh, beå loïc chaäm), caáu taïo lôùp vaät lieäu loïc (beå loïc moät lôùp, hai lôùp hay nhieàu lôùp) vaø theo caùc thoâng soá vaän haønh khaùc nhau (loïc troïng löïc, loïc aùp löïc …) 3.1.2 Phöông phaùp hoùa lyù. Bản chất của quá trình xử lý nước thải bằng phương pháp hóa lý là áp dụng các quá trình vật lý và hoá học để loại bỏ các chất ô nhiễm ra khỏi nước thải. Chủ yếu để xử lý nước thải công nghiệp. Giai đoạn xử lý hóa lý là giai đoạn xử lý độc lập hoặc kết hợp cùng với các phương pháp cơ học, hoá học, sinh học trong công nghệ xử lý nước thải hoàn chỉnh. Các phương pháp được áp dụng như sau: a. Keo tuï taïo boâng. Quá trình keo tụ, tạo bông được áp dụng để loại bỏ các chất lơ lửng và các hạt keo có kích thước rất nhỏ (10-7 ¸ 10-8 cm). Các chất này tồn tại ở dạng khuếch tán không thể được loại bỏ bằng quá trình lắng vì tốn rất nhiều thời gian. Khi chất keo tụ cho vào nước và nước thải, các hạt keo bản thân trong nước bị mất tính ổn định, tương tác với nhau, kết cụm lại hình thành các bông cặn lớn, dễ lắng. Quá trình mất tính ổn định hạt keo là quá trình hóa lý phức tạp, có thể dựa trên các cơ chế sau: - Giảm điện thế zeta tới giá trị mà tại đó dưới tác dụng lực hấp dẫn Vander Waals cùng với năng lượng khuấy trộn cung cấp thêm, các hạt keo trung hòa điện kết cụm và tạo thành bông cặn. - Các hạt kết cụm do sự hình thành cầu nối giữa các nhóm hoạt tính trên hạt keo. - Các bông cặn đã hình thành khi lắng xuống sẽ bắt giữ các hạt keo trên quỹ đạo lắng. Công nghệ xử lý nước thải dệt nhuộm sử dụng quá trình keo tụ tạo bông và lắng để xử lý các chất lơ lửng, độ đục, độ màu. Độ đục, độ màu gây ra bởi các hạt keo có kích thước bé (10-2 ÷ 10-1 µm). Các chất này không thể lắng hoặc xử lý bằng phương pháp lọc mà phải sử dụng các chất keo tụ và trợ keo tụ để liên kết các hạt keo tụ lại thành các bông cặn có kích thước lớn để dễ dàng loại bỏ ở bể lắng. Các chất keo thường sử dụng là phèn nhôm, phèn sắt, các polyme… Trong đó, được dùng rộng rãi nhất là phèn nhôm và phèn sắt vì nó hòa tan tốt trong nước, già rẻ, hoạt động trong khoảng pH lớn. Để tăng cường quá trình keo tụ, tăng tốc độ lắng người ta thường cho thêm vào nước thải các hợp chất cao phân tử gọi là chất trợ keo tụ. Thông thường liều lượng chất trợ keo tụ khoảng 1 ÷ 5 mg/l. Để phản ứng diễn ra hoàn toàn và tieát kiệm năng lượng, phải khuấy trộn đều hóa chất với nước thải. Thời gian lưu lại trong bể trộn khoảng 5 phút. Tiếp đó thời gian cần thiết để nước thải tiếp xúc với hóa chất cho đến khi bắt đầu lắng dao động hkoảng 30 ÷ 60 phút. Trong khoảng thời gian này các bông cặn được tạo thành và lắng xuống nhờ vào trọng lực. Mặc khác để tăng cường quá trình khuấy trộn nước thải với hóa chất và tạo được bông cặn người ta dùng các thiết bị khuấy trộn khác nhau như: khuấy trộn thủy lực hay khuấy trộn cơ khí. - Khuấy trộn bằng thủy lực: trong bể trộn có thiết kế các vách ngăn để tăng chiều dài quãng đường mà nước thải phải đi nhằm tăng khả năng hòa trộn nước thải với các hóa chất. - Khuấy trộn bằng cơ khí: trong bể trộn lắp đặt các thiết bị có cánh khuấy có thể quay ở các góc độ khác nhau nhằm tăng khả năng tiếp xúc giữa nước thải và hóa chất. b. Tuyeån noåi. Tuyển nổi laø phöông phaùp duøng để loại bỏ khỏi nước thải các tạp chất không tan và khó lắng maø khoâng theå duøng caùc phöông phaùp laéng thoâng thöôøng ñeå xöû lyù chuùng. Có nhiều phương pháp tuyển nổi để xử lý nước thải: - Tuyển nổi với sự tách không khí từ dung dịch. - Tuyển nổi với việc cho không khí qua vật liệu xốp. - Tuyển nổi hóa học. - Tuyển nổi điện. - Tuyển nổi với sự phân tách không khí bằng cơ khí. c. Haáp phuï. Ñaây laø phöông phaùp ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp noàng ñoä caùc chaát höõu cô thaáp nhöng raát khoù xöû lyù hoaëc khoâng coù khaû naêng xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc thoâng thöôøng. Caùc chaát haáp phuï laø: than hoaït tính haït, than hoaït tính boät, than xöông, ñaát hoaït tính (bentonit), silicagel, nhöïa toång hôïp coù khaû naêng trao ñoåi ion, tro beáp ... 3.1.3 Caùc phöông phaùp hoùa hoïc. a. Phöông phaùp trung hoøa. Nöôùc thaûi coù chöùa axit hoaëc kieàm caàn ñöôïc trung hoaø ñeå ñöa veà ñoä pH 6.5 – 8.5 tröôùc khi thaûi vaøo heä thoáng coáng chung hoaëc tröôùc khi daãn ñeán caùc coâng trình xöû lyù khaùc. Trung hoaø nöôùc thaûi ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu caùch: Trung hoaø baèng caùch troän laãn chaát thaûi: Khi coù hai loaïi nöôùc thaûi moät mang tính chaát axit vaø moät mang tính chaát kieàm ta coù theå troän hai doøng nöôùc thaûi aáy laïi vôùi nhau baèng caùch coù hoaëc khoâng coù caùnh khuaáy cuõng coù theå hoaø troän baèng caùch suïc khí vôùi vaän toác ôû ñöôøng oáng caáp vaøo baèng 20 ñeán 40m/s. Trung hoaø baèng caùch boå sung taùc nhaân hoaù hoïc: tuyø thuoäc tính chaát, noàng ñoä cuûa töøng loaïi nöôùc thaûi maø ta löïa choïn caùc taùc nhaân ñeå trung hoaø cho phuø hôïp. Ñeå trung hoaø nöôùc axit, coù theå söû duïng caùc taùc nhaân hoaù hoïc nhö NaOH, KOH, Na2CO3, CaCO3, MgCO3. Taùc nhaân thöôøng söû duïng nhaát laø söõa voâi 5 ñeán 10% Ca(OH)2 tieáp ñoù laø soâña vaø NaOH ôû daïng pheá thaûi do giaù thaønh reû. Thôøi gian tieáp xuùc cuûa nöôùc thaûi vôùi taùc nhaân hoaù hoïc trong thieát bò phaûn öùng khoâng ñöôïc döôùi 5 phuùt vaø ñoái vôùi nöôùc thaûi axit coù chöùa caùc muoái kim loaïi naëng caàn khoâng ñöôïc döôùi 30 phuùt. Thôøi gian löu nöôùc trong beå laéng khoaûng 2h. Ñeå trung hoaø nöôùc thaûi kieàm ngöôøi ta söû duïng caùc axit khaùc nhau hoaëc khí thaûi mang tính axit. Trung hoaø nöôùc thaûi axit baèng caùch loïc vaät lieäu coù taùc duïng trung hoaø: trong tröôøng hôïp naøy ngöôøi ta thöôøng duøng caùc vaät lieäu nhö manhetit (MgCO3). b. Phöông phaùp oxi hoùa-khöû. Ñeå laøm saïch nöôùc thaûi ngöôøi ta coù theå söû duïng caùc chaát oxy hoaù maïnh nhö clo ôû daïng khí vaø hoaù loûng, dioxyt clo, clorat canxi, hypoclorit canxi vaø natri, oxy khoâng khí, ozon,.... Trong quaù trình oxy hoaù caùc chaát ñoäc haïi trong nöôùc thaûi ñöôïc chuyeån thaønh caùc chaát ít ñoäc haïi hôn vaø taùch ra khoûi nöôùc. Quaù trình naøy tieâu toán moät naêng löôïng lôùn caùc taùc nhaân hoaù hoïc. Do ñoù quaù trình oxy hoaù hoaù hoïc chæ ñöôïc duøng trong nhöõng tröôøng hôïp khi caùc taïp chaát gaây nhieãm baån trong nöôùc thaûi khoâng theå taùch baèng nhöõng phöông phaùp khaùc. 3.1.4 Phöông phaùp sinh hoïc. Xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học là dựa vào khả năng sống và hoạt động của vi sinh vật trong nöôùc thaûi chuùng có nhieäm vuï phân giaûi những chất hữu cơ phöùc taïp thaønh caùc chaát voâ cô ñôn giaûn taïo ra naêng löôïng thoâng qua caùc quaù trình ñoàng hoùa vaø dò hoùa, nhôø kết quả của caùc quá trình sinh hóa phức tạp ñoù mà những chất bẩn hữu cơ được bieán ñoåi trở thành nước, những chất vô cơ và những chất khí đơn giản. Nhiệm vụ của công trình kỹ thuật xử lý bằng phương pháp sinh học là tạo điều kiện sống và hoạt động của các vi sinh hay nói cách khác là đảm bảo điều kiện để các chất hữu cơ phân hóa được nhanh chóng. Các phương pháp xử lý sinh học có thể phân loại trên cơ sở khác nhau, dựa vào quá trình hô hấp của sinh vật có thể chia ra làm 2 loại: quá trình hiếu khí và kỵ khí. Phương pháp xử lý sinh học trong môi trường hiếu khí được sử dụng phổ biến trong xử lý nước thải dệt nhuộm. Quá trình hieáu khí dựa trên nguyên tắc là vi sinh vật hiếu khí phân hủy các chất hữu cơ trong điều kiện có oxy hòa tan theo phương trình sau: Vi khuẩn Chất hữu cơ + O2 CO2 + H2O + NH3 + C5H7NO2 + + (tế bào mới) Ngoài việc phân hủy các chất hữu cơ để tạo ra tế bào mới, vi sinh vật còn thực hiện quá trình hô hấp nội sinh để tạo ra năng lượng theo phương trình: Vi khuẩn C5H7NO2 + 5O2 5CO2 + 2H2O + NH3 + năng lượng Các vi sinh vật ở trên được gọi là bùn hoạt tính, chúng tự sinh ra khi ta thổi không khí vào nước thải. Về khối lượng bùn hoạt tính được tính bằng khối lượng chất bay hơi có trong tổng hàm lượng bùn (cặn khô) đôi khi còn gọi là sinh khối. Ta có thể áp dụng nhiều quá trình khác nhau khi xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học trong môi trường hiếu khí. a. Quá trình tăng trưởng hiếu khí lơ lửng (aerobic suspended-growth process). Đây là quá trình vi sinh vật phát triển và tăng trưởng trong các bông cặn bùn hoạt tính ở trạng thái lơ lửng trong nước ở các bể xử lý sinh học. bể sinh học này luôn cần phải được làm thoáng để cung cấp đầy đủ oxy cho vi sinh vật tiến hành quá trình phân hủy chất hữu cơ và phát triển. Ngoài bể sinh học ta cũng cần phải bố trí thên bể lắng để tách các bông bùn hoạt tính ra khỏi nước, tuần hoàn một phần bùn trở lại bể sinh học nhằm duy trì nồng độ bùn cần thiết trong bể sinh học và xả bỏ bớt lượng bùn thừa sinh ra trong quá trình phát triển. Trong một số trường hợp, ta cũng có thể gộp chung hai bể sinh học và lắng thành một công trình duy nhất. Khi đó, ta không cần phải tuần hoàn bùn mà chỉ phải xả bùn. Caáp khí Bể lắng Bể sinh học Nước vào Nöôùc ra Bùn tuần hoàn Bùn xả Sơ đồ hệ thống xử lý nước thải theo quá trình tăng trưởng lơ lửng Treân sô ñoà reã daøng nhaän thaáy bùn được xả từ trên đường tuần hoàn bùn về bể sinh học, tuy nhiên ta cũng có thể xả bùn trực tiếp từ bể sinh học. b. Quá trình tăng trưởng hiếu khí dính bám (aerobic attached-growth process). Quá trình tăng trưởng hiếu khí dính bám là quá trình xử lý sinh học trong đó quần thể vi sinh vật hoạt động để chuyển hóa các chất hữu cơ và các thnàh phần khác trong nước thải thành khí và vỏ tế bào được dính bám vào một vài giá thể dạng tấm hoặc hạt có tính trơ như: hạt nhựa, sỏi, sành,… đôi khi còn gọi là các màng vi sinh vật được bố trí trong bể sinh học. Sơ đồ hệ thống xử lý nước thải theo quá trình vi sinh dính bám cũng gần giống như sơ đồ xử lý theo quá trình tăng trưởng lơ lửng, chỉ khác là thay vì tuần hoàn bùn nhö quaù trình taêng tröôûng lô löûng thì sơ đồ xử lý này sẽ tuần hoàn lại một phần nước đã qua xử lý nhằm giảm bớt mức độ ô nhiễm của nước thải đầu vào, tránh hiện tượng quá tải xảy ra và giúp giữ cho lớp màng vi sinh luôn trong điều kiện ẩm ướt. Cấp khí Bể lọc sinh học Bể lắng Nước vào Nước ra Nước tuần hoàn Bùn xả Sơ đồ hệ thống xứ lý nước thải theo quá trình vi sinh dính bám. Phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi theo quaù trình vi sinh dính baùm thöôøng döôïc söû duïng trong caùc beå loïc sinh hoïc, caùc dạng bể lọc sinh học thường hay sử dụng như: - Bể lọc sinh học nhỏ giọt (Trickling filter). - Bể lọc sinh học thô. - Bể lọc sinh học tiếp xúc quay (RBC) - Bể lọc sinh học có vật liệu tiếp xúc (AGWSP). Khi xử lý sinh học trong môi trường hiếu khí, ta cần lưu ý đến một số yếu tố nhằm duy trì môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn hiếu khí hoạt động: - Hàm lượng oxy trong nước thải: đây chính là điều kiện tiên quyết và quan trọng nhất trong quá trình. Ta phải cấp đầy đủ lượng oxy vào trong bể sinh học để vi khuẩn thực hiện quá trình phân hủy chất hữu cơ, đồng thời duy trì một lượng oxy hòa tan trong bể. Trong thực tế, lượng oxy hòa tan nên duy trì trong bể sinh học dao động 1.5 ÷ 4 mg/l tại mọi vị trí của bể, trong đó giá trị 2 mg/l là giá trị thường được sử dụng. Khi tăng hàm lượng oxy hòa trong nước thải lớn hơn 4mg/l thì hiệu quả xử lý không tăng lên nhiều nhưng ta lại phải tốn chi phí điện năng cho các máy cung cấp khí. - Nồng độ cho phép của các chất bẩn hữu cơ: vi sinh vật chỉ hoạt động hiệu quả với một tải lượng hữu cơ nhất định nào đó. Muốn xác định trị số này phải qua quá trình làm thí nghiệm. Khi tải lượng ô nhiễm tăng qua 1mức sẽ phá hủy chế độ hoạt động bình thường của vi sinh vật mà cụ thể là chất hữu cơ đó sẽ hủy hoại thành phần cấu tạo tế bào. - Độ pH của nước thải: giá trị pH ản._.h thöôùc beå tieáp xuùc. Choïn thôøi gian löu nöôùc trong beå laø 30 phuùt (0,5 giôø). Theå tích beå: V = Q * t = 83,3 * 0,5 = 41,6 (m3) Choïn chieàu cao coâng taùc cuûa beå: h = 2 m. Chieàu cao baûo veä cuûa beå: hbv = 0,5m. Chieàu cao toång coäng cuûa beå. H = h + hbv = 2 + 0,5 = 2,5 (m). Dieän tích cuûa beå tieáp xuùc: = 17 (m2). Kích thöôùc beå: L x B x H = 8.5 x 2 x 2,5 = 42,5 (m3). Chieàu cao vaùch ngaên baèng 3/4 cao coâng taùc cuûa beå. B1 = = * 2 = 1,5 (m). Choïn beå coù 6 vaùch ngaên khoaûng caùch giöõa caùc vaùch ngaên laø. k = m. Keát quaû tính toaùn. STT Teân thoâng soá (kyù hieäu) Ñôn vò Giaù trò 1 Chieàu cao xaây döïng beå (H). m 2,5 2 Chieàu cao coâng taùc (h). m 2 3 Chieàu roäng beå (B). m 2 4 Chieàu daøi beå (L). m 8,5 5 Thôøi gian löu nöôùc. phuùt 30 6 Soá ngaên tieáp xuùc trong beå . ngaên 6 7 Chieàu cao vaùch ngaên. m 1,5 8 Khoaûng caùch vaùch ngaên. m 1,4 Khai toaùn kinh teá. Công trình xây dựng đơn vị. STT Caùc coâg trình Theå tích (m3) Soá löôïng Ñôn giaù (ñoàng/m3) Thaønh tieàn (ñoàng) 1 Hoá thu 24 1 1.000.000 24.000.000 2 Beå ñieàu hoaø 660 1 1.000.000 660.000.000 3 Beå trung hoaø 1,5 1 1.000.000 1.500.000 4 Beå troän 1,5 1 1.000.000 1.500.000 5 Beå taïo boâng 28 1 1.000.000 28.000.000 6 Beå laéng I 200 2 1.000.000 400.000.000 7 Beå Aerotank 1025 1 1.000.000 1.025.000.000 8 Beå laéng II 232,4 2 1.000.000 232.400.000 9 Beå khöû truøng 41,6 1 1.000.000 41.600.000 10 Beå chöùa (neùn) buøn 150 1 1.000.000 150.000.000 11 Nhaø ñieàu haønh 1 10.000.000 10.000.000 Toång coäng 2.574.000.000 Máy móc thiết bị. STT Thieát bò Nhaõn hieäu (Vaät lieäu) Soá löôïng Ñôn giaù (VNÑ) Thaønh tieàn (VNÑ) 1 Song chaén raùc thoâ Theùp 1 1.000.000 1.000.000 2 Song chaén raùc tinh Theùp 1 3.000.000 3.000.000 3 Bôm chìm hoá thu Italy 3 35.000.000 105.000.000 4 Maùy neùn khí beå ñieàu hoøa Taiwan 2 20.000.000 40.000.000 5 Bôm nöôùc thaûi beå ñieàu hoaø Italy 3 35.000.000 105.000.000 6 Bôm ñònh löôïng dung dòch axit Taiwan 2 4.500.000 9.000.000 7 Bôm ñònh löôïng pheøn Taiwan 2 1.300.000 2.600.000 8 Bôm ñònh löôïng polyme Taiwan 2 3.000.000 6.000.000 9 Bôm ñònh löôïng dung dòch dinh döôõng Taiwan 2 1.300.000 2.600.000 10 Motor khuaáy heä beå trung hoaø, keo tuï vaø taïo boâng Taiwan 5 2.000.000 10.000.000 11 Boàn chöùa axit Ñaïi Thaønh PVC 300 lít 1 2.000.000 2.000.000 12 Boàn hoaø troän pheøn Theùp V = 1000 lít 1 2.500.000 2.500.000 13 Hoaø troän polymer Theùp V = 1000 lít 1 2.500.000 2.500.000 14 Maùy neùn khí vaøo beå aerotank Taiwan 2 25.000.000 50.000.000 15 Ñóa phaân phoái khí Þ 240 mm 223 300.000 66.900.000 16 Bôm buøn Italy 5 25.000.000 125.000.000 17 Motor gaït buøn 4 25.000.000 100.000.000 18 Maùy eùp buøn Taiwan 1 50.000.000 50.000.000 19 Heä thoáng oáng daãn, van, caùc phuï kieän khaùc 40.000.000 Toång coäng 723.100.000 4.2.3 Chí phí vận hành hệ thống xử lý nước thải: a) Chi phí hóa chất haøng naêm cho heä thoáng tính theo khoái löôïng: STT Hóa chất Khối lượng (kg) Đơn giá (VNĐ) Thành tiền (VNĐ) 1 2 3 4 5 Phèn H2SO4 Polyme Clorine Dinh döôõng 46.080 1.200 11.520 3.600 15.552 1.200 2.000 5.000 2.000 1.200 55.296.000 2.400.000 57.600.000 7.200.000 18.662.400 Tổng cộng(S1) 141.158.400 b) Chi phí nhân công: S2 = (2 coâng nhaân * 1.000.000 ñ/thaùng +1 kyõ sö *1.800.000 ñ/thaùng)* 12 thaùng S2 = 45.600.000 ñoàng - Toång chi phí quaûn lyù vaän haønh trong moät naêm : S vh = S1 + S2 = 141.158.000 + 45.600.000 = 186.758.400 ñoàng - Choïn chi phí xaây döïng khaáu hao 20 naêm, chi phí thieát bò khaáu hao 15 naêm. - Toång chi phí ñaàu tö trong moät naêm : S = Sxd1naêm + Stb1naêm + Svh = + + Svh = = 363.304.066 đồng - Toång voán ñaàu tö : (laõi suaát ngaân haøng i=0,5 %) So = (1+i) *S = (1+0,005)* 363.304.066 = 365.120.586 ñoàng - Giaù thaønh 1 m3 nöôùc sau xöû lyù: s = ñoàng Xaây döïng quy trình vaän haønh. 4.3.1 Moâ taû kí hieäu coâng trình thieát bò. Phaàn xaây döïng. 1. Hoá thu nöôùc thaûi: T-01 2. Beå ñieàu hoaø: T-02 3. Beå trung hoøa: T-03 4. Beå troän: T-04 5. Beå taïo boâng: T-05 6. Beå laéng I : T-06 7. Beå aerotank: T-07 8. Beå laéng II : T-08 9. Beå tieáp xuùc khöû truøng: T-09 10. Beå chöùa (neùn) buøn: T-10 11. Nhaø ñieàu haønh: N-01 Phaàn thieát bò. 1. Song chaén raùc thoâ: SC-01 2. Song chaén raùc tinh: SC-02 3. Bôm nöôùc thaûi: P-01A/B/C 4. Bôm nöôùc thaûi: P-02A/B/C 5. Heä thoáng phao ñieàu khieån vaø maùy ño pH: LS-01, LS-02 vaø LAS 6. Coâng trình chuaån bò hoaù chaát: CT-01, CT-02, CT-03 vaø CT-04 7. Maùy khuaáy: M-01, M-02, M-03, M-04, M-05, M-06 vaø M-07A/B/C 8. Bôm buøn: PS-01 vaø PS-02 9. Boàn chöùa chlorine CT-05 10. Tuû ñieän ñieàu khieån DB-01 - Nhieäm vuï : Ñieàu khieån toaøn boä caùc thieát bò trong heä thoáng. - Soá löôïng : 01 caùi. Ñaëc tính kyõ thuaät : + Phaàn ñoäng löïc : - Maïch khôûi ñoäng thieát bò. - Baûo veä ngaén maïch, quaù taûi, maát pha. - Relay trung gian. - Chuyeån ñoåi thieát bò döï phoøng sang hoaït ñoäng vaø ngöôïc laïi. - Nguoàn : Linh kieän : Mitsubishi – Nhaät/Haøn Quoác/Ñaøi Loan. + Phaàn ñieàu khieån töï ñoäng vaø hieån thò - Maøn hình hieån thò vaø ñieàu khieån löu löôïng nöôùc thaûi vaøo heä thoáng vaø buøn tuaàn hoaøn. - Maøn hình hieån thò löu löôïng nöôùc thaûi. - Maøn hình hieån thò ñoä pH trong beå trung hoøa. - Boä chuyeån ñoåi tín hieäu möïc nöôùc töø caùc thieát bò, coâng trình. - Boä chuyeån ñoåi tín hieäu ñieàu khieån. - Panel ñieàu khieån: caùc nuùt nhaán, ñoàng hoà ño vol, amper. - Nguoàn : Linh kieän : Mitsubishi – Nhaät/Haøn Quoác. Tuû ñieän : . Kích thöôùc : 1800 x 1250 x520 (mm). . Voû sôn tónh ñieän – Vieät Nam. - Vò trí: Nhaø ñieàu haønh N-01. 11. Heä thoáng ñöôøng oáng kyõ thuaät - Nhieäm vuï : Daãn nöôùc, khí, hoùa chaát, buøn trong heä thoáng xöû lyù. - Soá löôïng : 01 heä thoáng. - Xuaát xöù : Vieät Nam, Haøn Quoác, Nhaät... - Vò trí : Beân trong heä thoáng xöû lyù. 12. Heä thoáng ñöôøng ñieän kyõ thuaät - Nhieäm vuï : Phaân phoái ñieän cho taát caû caùc thieát bò ñieän trong heä thoáng. - Soá löôïng : 01 heä thoáng. - Xuaát xöù : Cadivi - Vieät Nam. - Vò trí : Beân trong heä thoáng xöû lyù. 4.3.2 Heä thoáng ñieän ñieàu khieån. Heä thoáng ñieän ñieàu khieån goàm coù: Tuû ñieän ñieàu khieån, caùp ñieàu khieån, caùc thieát bò caûm nhaän möùc nöôùc, pH … hoaït ñoäng cuûa moãi thieát bò ñöôïc baùo tín hieäu baèng ñeøn töông öùng treân Panel. Heä thoáng ñieän ñieàu khieån ñöôïc thieát keá vôùi hai cheá ñoä: ñieàu khieån töï ñoäng vaø hoaït ñoäng baèng tay (Thoâng qua coâng taéc xoay AUTO – OFF – MAN). Caùp ñoäng löïc taûi ñieän töø tuû ñieän ñieàu khieån ñeán caùc thieát bò ñöôïc thieát keá phuø hôïp vôùi coâng suaát cuûa töøng thieát bò. 1. Cheá ñoä ñieàu khieån töï ñoäng (Coâng taéc xoay ôû vò trí AUTO) Hai bôm nöôùc thaûi P-01A/B hoaëc C hoaït ñoäng töï ñoäng theo möïc nöôùc thaûi trong beå T-01 döïa treân tín hieäu cuûa phao LS-01 töông öùng. Phao naøy coù 4 caáp tín hieäu. ÔÛ vò trí thaáp nhaát (Töùc beå T-01 caïn) caû 2 bôm ñeàu ngöøng hoaït ñoäng. Ôû möùc baùo ñoäng cao (Beå T-01 ñaày nöôùc), caû hai bôm cuøng hoaït ñoäng ñoàng thôøi. Ôû vò trí trung gian giöõa hai möùc naøy 1 trong 2 bôm hoaït ñoäng. Hai bôm nöôùc thaûi P-02A/B hoaëc C hoaït ñoäng töï ñoäng theo möïc nöôùc thaûi trong beå T-02 döïa treân tín hieäu cuûa phao LS-02. Hai bôm naøy hoaït ñoäng theo cheá ñoä töông töï nhö trong beå T-01 nhöng vôùi möïc nöôùc thaûi caáp 1 cao khoaûng hôn 1/3 beå. Treân ñöôøng oáng töø beå T-02 sang beå T-03 coù gaén thieát bò löu löôïng keá töø ñeå khoáng cheá löôïng nöôùc thaûi vaøo beå trung hoaø T-03. Thieát bò khuaáy M-05, M-06 vaø M-07A/B/C hoaït ñoäng töï ñoäng theo bôm taïi beå T-02 chuùng hoaït ñoäng khi trong beå coù hai bôm ñang hoaït ñoäng. Caùc bôm ñònh löôïng DP-01A/B hoaït ñoäng töï ñoäng theo söï ñieàu khieån cuûa heä thoáng ñieàu chænh pH töï ñoäng. Tuøy theo giaù trò cuûa pH trong nöôùc thaûi maø bôm ñònh löôïng DP-01A/B seõ hoaït ñoäng. Caùc bôm naøy töï ñoäng ngöøng khi coù tín hieäu töø heä thoáng pH-03 baùo pH trong beå T-03 ñaõ ñaït giaù trò yeâu caàu. Ngoaøi ra caùc bôm naøy cuõng hoaït ñoäng döïa treân möïc hoùa chaát trong boàn CT-01, töï ñoäng ngöøng khi möïc nöôùc trong caùc boàn hoùa chaát caïn. Bôm ñònh löôïng DP-02A/B, DP-03A/B, DP-04A/B vaø DP-05AB hoaït ñoäng töï ñoäng baét ñaàu khi trong boàn hoaù chaát ñaày nöôùc vaø töï ñoäng ngöøng khi möïc hoùa chaát trong boàn caïn. Thieát bò caøo buøn M-08 vaø M-09, caùc bôm buøn SP-01 vaø SP-02 hoaït ñoäng theo möïc nöôùc trong beå buøn. 2. Cheá ñoä ñieàu khieån baèng tay (Coâng taéc xoay ôû vò trí MAN) Cheá ñoä ñieàu khieån baèng tay ñöôïc söû duïng trong quaù trình vaän haønh thöû, kieåm tra maùy moùc, thieát bò… Treân töøng nuùt nhaán ON, OFF ñeàu coù ghi kyù hieäu cuûa caùc thieát bò. Ñeå khôûi ñoäng, ta nhaán nuùt ON vaø khi döøng thieát bò, nhaán nuùt OFF ñoái vôùi thieát bò töông öùng. 3. Caùc thieát bò caûm nhaän möïc nöôùc vaø pH: Ñöôïc keát noái vôùi tuû ñieän ñieàu khieån baèng heä thoáng caùp tín hieäu. 4.3.3 Quy trình vaän haønh. 1. An toaøn ñieän: - Khoâng ñöôïc môû cöûa tuû ñieän ñieàu khieån luùc ñang vaän haønh heä thoáng. - Khi coù söï coá chaïm chaäp ñieän, aán nuùt OFF POWER, xuaát hieän ñeøn ñoû OFF POWER, môû cöûa tuû ñieän ngaét CB toång, baùo phoøng cô ñieän kieåm tra. - Trong luùc vaän haønh, khoâng ñöôïc thaùo hoäp noái ñieän taïi moâ-tô. - Khoâng ñöôïc keùo daây ñieän ñoäng löïc, ñieàu khieån beân ngoaøi vaø trong tuû. 2. An toaøn hoùa chaát: - Khi pha cheá hoùa chaát caàn caån thaän, phaûi coù gaêng cao su, kính baûo veä, khaåu trang baûo veä. - Khi hoùa chaát bò vaêng vaøo maét hoaëc da, caàn phaûi röûa ngay baèng nöôùc saïch vaø röûa nhieàu laàn. Neáu bò naëng, caàn ñöa ñeán traïm y teá gaàn nhaát. 3. An toaøn thieát bò vaø ñöôøng oáng: - Khoâng ñöôïc töï yù thaùo môû thieát bò. Neáu coù söï coá, baùo ngay vôùi phoøng baûo trì. - Trong khi vaän haønh heä thoáng khoâng ñöôïc tuøy tieän ñoùng môû van sai vôùi höôùng daãn. 4.3.4 Coâng taùc chuaån bò vaän haønh. 1. Kieåm tra heä thoáng ñöôøng oáng, van. - Kieåm tra heä thoáng ñöôøng oáng, van xem coù bò beå hay roø ræ - Kieåm tra caùc van ñaõ ôû ñuùng traïng thaùi ñoùng/môû theo traïng thaùi hoaït ñoäng chöa. - Kieåm tra heä thoáng ñöôøng oáng, van coù bò taét khoâng. 2. Kieåm tra thieát bò: - Kieåm tra caùc thieát bò, maùy moùc ñaõ ñöôïc boâi trôn toát hay chöa. - Kieåm tra coù vaät laï laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa maùy khoâng. 3. Kieåm tra ñieän söû duïng: - Kieåm tra ñöôøng daây, moái noái coù kín vaø ñaûm baûo khoâng bò roø ñieän. - Ñoùng CB chính, duøng coâng taéc chuyeån maïch vol ñeå bieát ñieän nguoàn coù ñuû ñieän aùp (Udaây = 380V, Upha = 220V); ñoä leäch pha cho pheùp ± 10%. Neáu ñaõ ñaït yeâu caàu, ñoùng caùc CB taàng (CB cho töøng thieát bò). Sau ñoù nhaán nuùt ON POWER ñeå saún saøng cho vaän haønh. - Khôûi ñoäng thöû tuaàn töï caùc thieát bò xem ñaõ ôû ñieàu kieän toát nhaát chöa. 4. Chuaån bò hoùa chaát: Caùc hoùa chaát sau ñaây ñöôïc söû duïng trong heä thoáng xöû lyù. a. Pheøn nhoâm: Pheøn ñöôïc söû duïng laøm chaát keo tuï, chuùng phaù vôõ can baèng ñieän theá cuûa caùc haït keo trong nöôùc thaûi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình taïo boâng xaûy ra trong beå tieáp theo. Anion Polymer: Ñaây laø chaát ñöôïc söû duïng nhaèm hoã trôï cho quaù trình keo tuï chuùng taïo ñieàu kieän cho caùc haït keo nhoû gaén keát laïi thaønh caùc haït lôùn laéng xuoáng ñaùy nhanh hôn. c. H2SO4: H2SO4 ñöôïc söû duïng nhaèm trung hoøa pH nöôùc thaûi ñeán giaù trò thích hôïp theo ñieàu khieån cuûa heä thoáng ñieàu khieån pH töï ñoäng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình keo tuï vaø tieát kieäm löôïng pheøn söû duïng. Dung dòch H2SO4 ñöôïc mua treân thò tröôøng coù noàng ñoä laø 98% ñöôïc bôm vaøo boàn chöùa H2SO4 CT-01, saün saøng cho vieäc söû duïng. Löu yù: Coâng nhaân vaän haønh caàn phaûi heát söùc caån thaän khi bôm axít H2SO4 vaøo boàn chöùa cuõng hö taïi beå trung hoaø. Caàn phaûi ñeo gaêng tay choáng axít, khaåu trang… d. dung dòch dinh döôõng: (NH4)2SO4 vaø Na3PO4 Laø thaønh phaàn boå sung caùc nguyeân toá Nitô vaø Photpho cho heä thoáng ñaûm baûo tyû leä. BOD : N : P = 100 : 5 : 1 e. Chlorine: Chlorine ñöôïc söû duïng ñeå khöû truøng nöôùc thaûi sau xöû lyù tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Dung dòch chlorine ñöôïc mua treân thò tröôøng ôû daïng pha cheá saün coù noàng ñoä laø 7%, ñöôïc bôm vaøo boàn chöùa chlorine CT-03, saün saøng cho vieäc söû duïng. 4.3.5 Vaän haønh thieát bò. + Tröôùc khi vaän haønh: Ñaûm baûo nöôùc thaûi tröôùc khi xöû lyù coù chaát löôïng vaø löu löôïng khoâng vuôït quaù giaù trò thieát keá : - Möùc nöôùc trong Beå gom T-01 ñuû cao, ñeå coâng taêc phao ôû vò trí ñoùng maïch ñieän, bôm P-01A/B vaø C coù theå hoaït ñoäng ñöôïc. - Caùc coâng taéc ñieàu khieån caùc thieát bò phaûi ôû vò trí AUTO. - Caùc hoùa chaát pha cheá hay toàn tröõ vôùi löôïng thích hôïp ñeå ñieàu chænh chaát löôïng nöôùc thaûi vaøo heä thoáng xöû lyù. + Vaän haønh heä thoáng : Chuyeån coâng taéc xoay (AUTO – OFF – MAN) veà vò trí MAN ñeå khôûi ñoäng thöû töøng thieát bò xem ñaõ ôû ñieàu kieän hoaït ñoäng toát nhaát chöa. Sau ñoù, chuyeån coâng taéc xoay sang vò trí AUTO, caùc thieát bò hoaït ñoäng töï ñoäng theo chöông trình ñaõ ñöôïc caøi saün. 4.3.6 Caùc hieän töôïng, söï coá thöôøng gaëp vaø caùch khaéc phuïc. 1. Caùc söï coá veà thieát bò: STT Hieän töôïng Nguyeân nhaân Caùch khaéc phuïc 1 Bôm nöôùc thaûi : P-01A/B/C khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho bôm, - Nöôùc trong beå T-01 quaù ít. -Van maùy bôm chöa môû. - Bôm P-01A/B/C bò cheøn vaät laï hay bò söï coá. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm P-01A/B/C (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Kieåm tra boä laáy tín hieäu möùc nöôùc trong beå T-01 coù hoaït ñoäng toát khoâng? - Chôø nöôùc ñaày. - Môû van vaø ñieàu chænh van ôû vò trí thích hôïp. - Kieåm tra bôm ñeå tìm caùch khaéc phuïc. 2 Bôm nöôùc thaûi: P-02A/B/C khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho bôm nöôùc thaûi P-02A/B/C - Nöôùc trong beå T-02 quaù ít. -Van maùy bôm chöa môû. - Bôm P-02A/B/C bò cheøn vaät laï hay bò söï coá. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm nöôùc thaûi P-02A/B/C (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Kieåm tra boä laáy tín hieäu möùc nöôùc trong beå T-02 coù hoaït ñoäng toát khoâng? - Chôø nöôùc ñaày. - Môû van vaø ñieàu chænh van ôû vò trí thích hôïp. - Kieåm tra bôm ñeå tìm caùch khaéc phuïc. 3 Caùc thieát bò khuaáy khoâng hoaït ñoäng - Chöa caáp ñieän cho motor khuaáy. - Motor bò chaùy - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån motor (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Quaán laïi motor. 4 Bôm ñònh löôïng H2SO4 DP-01A/B khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho caùc bôm ñònh löôïng DP-01A/B - Dung dòch H2SO4 trong boàn CT-01 coøn quaù ít. - Van maùy bôm chöa môû. - Bôm bò cheøn caën do quaù trình pha cheá hay bò söï coá. - Heä thoáng ñieàu khieån ño pH töï ñoäng hoaït ñoäng khoâng toát. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm ñònh löôïng DP-01A/B (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Kieåm tra coâng taéc phao taïi boàn chöùa H2SO4 CT-01 coù hoaït ñoäng toát khoâng? - Cung caáp theâm H2SO4. - Môû van. - Kieåm tra ñeå tìm caùch khaéc phuïc (coù theå suùc röûa caùc ñaàu huùt, ñaàu ñaåy maùy bôm, Y loïc). - Kieåm tra vaø chuaån laïi ñaàu doø pH, daây tín hieäu ñieàu khieån töø thieát bò ñieàu chænh pH ñeán bôm. 5 Bôm ñònh löôïng pheøn DP-02A/B khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho bôm ñònh löôïng DP-02A/B - Dung dòch pheøn trong boàn CT-02 coøn quaù ít. - Van maùy bôm chöa môû. - Bôm bò cheøn caën do quaù trình pha cheá hay bò söï coá. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm ñònh löôïng DP-02A/B (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Kieåm tra coâng taéc phao taïi boàn chöùa pheøn CT-02 coù hoaït ñoäng toát khoâng? - Cung caáp theâm pheøn - Môû van. - Kieåm tra ñeå tìm caùch khaéc phuïc (coù theå suùc röûa caùc ñaàu huùt, ñaàu ñaåy maùy bôm, Y loïc). 6 Thieát bò caøo buøn M-08 hoaëc M-09 khoâng hoaït ñoäng - Chöa caáp ñieän cho motor. - Motor bò chaùy. - Thieát bò bò cheøn bôûi vaät laï. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån motor (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Quaán laïi motor. - Laøm veä sinh thieát bò. 7 Bôm buøn SP-01 hoaëc SP-02 khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho bôm. - Möïc buøn trong beå T-06 chöa cao - Bôm bò cheøn vaät laï hay bò söï coá. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DB-01). - Chôø buøn ñaày. - Keùo bôm leân kieåm tra vaø khaéc phuïc . 8 Bôm ñònh löôïng chlorine DP-05A/B khoâng hoaït ñoäng. - Chöa caáp ñieän cho bôm DP-05A/B - Dung dòch chlorine trong boàn CT05 coøn quaù ít. - Van maùy bôm chöa môû. - Bôm bò cheøn caën do quaù trình pha cheá hay bò söï coá. - Kieåm tra vaø ñoùng taát caû thieát bò ñieän ñieàu khieån bôm DP-03A/B (CB, contactor, coâng taéc môû maùy – taïi tuû ñieän DBY). - Kieåm tra coâng taéc phao taïi boàn chöùa chlorine CT-05 coù hoaït ñoäng toát khoâng? - Cung caáp theâm chlorine. - Môû van vaø ñieàu chænh van ôû vò trí thích hôïp. - Kieåm tra ñeå tìm caùch khaéc phuïc (coù theå suùc röûa caùc ñaàu huùt, ñaàu ñaåy maùy bôm, Y loïc). 2. Caùc söï coá trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc: Theo doõi boït trong beå Aerotank: STT Hieän töôïng Nguyeân nhaân Kieåm tra Caùch khaéc phuïc 1 Treân beà maët beå sinh hoïc xuaát hieän nhöõng ñaùm boït maøu traéng khoù tan hoaëc boït daïng nhö boït xaø phoøng 1/ Buøn hoaït tính coøn non (haøm löôïng MLSS thaáp) cuõng coù nghóa beå sinh hoïc bò quaù taûi. Tröôøng hôïp naøy thöôøng gaëp trong giai ñoaïn khôûi ñoäng sinh hoïc. Hieän töôïng naøy seõ heát khi keát thuùc giai ñoaïn khôûi ñoäng. 2/ Vieäc thaûi buøn nhieàu laø nguyeân nhaân gaây ra quaù taûi beå sinh hoïc (MLSS thaáp) 3/ Nhöõng ñieàu kieän khoâng thuaän lôïi nhö vieäc thaûi ñoäc chaát cao hôn (kim loaïi …), söï thieáu huït chaát dinh döôõng, pH thaáp hoaëc cao, DO thaáp, nhieät ñoä nöôùc thaûi thaáp. 4/ Söï giaûm ñoät nhieân löôïng buøn hoaït tính trong beå sinh hoïc (giaûm MLSS) gaây quaù taûi cho beå sinh hoïc. - Kieåm tra laïi taûi troïng BOD vaø MLSS trong beå sinh hoïc. Tính toaùn tyû leä F/M töø ñoù xaùc ñònh MLSS phuø hôïp vôùi taûi troïng BOD taïi thôøi ñieåm vaän haønh. - Kieåm tra nöôùc thaûi ñaàu ra coù theå nöôùc thaûi ñaàu ra bò vaån ñuïc. - Kieåm tra DO trong beå laøm thoaùng. - Xem xeùt laïi buøn gioáng. - Kieåm tra vaø giaùm saùt veà caùc höôùng: . Giaûm MLSS . Giaûm thôøi gian löu buøn . Taêng tyû soá F/M . Hieäu quaû laøm thoaùng keùm, DO giaûm . Taêng löu löôïng buøn thaûi - Kieåm tra haøm löôïng cuûa caùc ñoäc chaát. Kieåm tra laïi hoãn dòch nöôùc thaûi trong beå sinh hoïc baèng kính hieån vi. Laáy maãu phaân tích ñeå kieåm tra caùc thaønh phaàn: kim loaïi, vi khuaån, nhieät ñoä. - Kieåm tra vaø giaùm saùt nöôùc thaûi ñaàu vaøo vaø ra. Kieåm tra löôïng chaát raén trong nöôùc sau xöû lyù. Kieåm tra buøn coù bò ñoùng cuïc hay noåi hay khoâng? Kieåm tra vaø ghi cheùp theo doõi söï thay ñoåi ñoät ngoät veà nhieät ñoä cuûa nöôùc thaûi. - Sau khi tính toaùn laïi F/M vaø MLSS ta seõ thaáy tyû soá F/M cao vaø MLSS thaáp. Do ñoù khoâng neân thaûi buøn trong vaøi ngaøy hoaëc haïn cheá toái ña löu löôïng buøn thaûi - Taêng cöôøng tuaàn hoaøn buøn ôû möùc cao, haïn cheá vieäc thaát thoaùt buøn ôû ñaàu ra, ñaëc bieät trong thôøi ñieåm löu löôïng nöôùc thaûi lôùn nhaát. Vieäc thaát thoaùt buøn laø nguyeân nhaân laøm taêng F/M. - Duy trì DO trong khoaûng 1-2 mg/l - Buøn gioáng phaûi laø buøn khoûe vaø neân laáy töø caùc heä thoáng ñang hoaït ñoäng toát. - Giaûm löu löôïng buøn thaûi xuoáng möùc khoâng lôùn hôn 10% tính cho 01 ngaøy, cho ñeán khi heä thoáng trôû laïi hoaït ñoäng bình thöôøng. Taêng löôïng buøn tuaàn hoaøn haïn cheá vieäc buøn bò thaát thoaùt ôû ñaàu ra. - Neáu nguyeân nhaân laø do ñoäc chaát thì caàn thöïc hieän vieäc nuoâi caáy môùi buøn hoaït tính trong moâi tröôøng coù ñoäc chaát. Nhöõng buøn thaûi coù ñoäc chaát coù theå tuaàn hoaøn quay laïi quaù trình xöû lyù. - Caàn kieåm tra vaø coù nhöõng bieän phaùp kieåm soaùt caùc nguoàn thaûi. 2 Xuaát hieän boït maøu saùng boùng, naâu ñaäm treân beå sinh hoïc. Beå sinh hoïc ñang hoaït ñoäng non taûi (tyû soá F/M thaáp) do löôïng buøn thaûi töø quaù trình ít. Kieåm tra vaø giaùm saùt theo caùc höôùng sau (coù hay khoâng?) . Taêng MLSS, mg/l . Taêng thôøi gian löu buøn . Giaûm F/M . Giaûm DO . Löôïng buøn thaûi ít . Taêng nhieät ñoä Taêng löu löôïng buøn thaûi nhöng khoâng qua 10% treân 01 ngaøy cho ñeán khi quaù trình xöû lyù bình thöôøng trôû laïi vaø xuaát hieän boït maøu naâu nhaït treân maët beå sinh hoïc. 3 Xuaát hieän lôùp boït vaùng daøy vaø boït maøu naâu ñaäm treân beå sinh hoïc. Taûi troïng beå sinh hoïc quaù thaáp do qui trình thaûi buøn khoâng hôïp lyù - Kieåm tra vaø giaùm saùt theo caùc höôùng sau (coù hay khoâng?): . Taêng MLSS, mg/l . Taêng thôøi gian löu buøn . Giaûm F/M . Taêng cöôøng laøm thoaùng (DO) . Giaûm löôïng buøn thaûi . Taêng haøm löôïng nitrate ôû nöôùc thaûi ra (treân 1.0mg/l) Taêng löôïng buøn thaûi nhöng khoâng quaù 10% treân 01 ngaøy cho ñeán khi quaù trình trôû laïi bình thöôøng vaø xuaát hieän maøu naâu nhaït treân beå sinh hoïc. 4 Xuaát hieän treân beå sinh hoïc: boït maøu naâu ñaäm, nhö môõ vaø raát khoù tan coù theå coù caû ôû nöôùc thaûi ñaàu ra. Toàn taïi loaïi vi khuaån Filamentous Kieåm tra vaø xaùc ñònh laïi caùc chuûng loaïi vi khuaån coù trong beå sinh hoïc. Kieåm soaùt nöôùc thaûi ñaàu vaøo vaø tuaàn hoaøn môõ vaø caùc chaát beùo, giaûm thôøi gian löu buøn xuoáng töø 2-9 ngaøy, thu gom boït treân beå sinh hoïc vaø vaùng treân beå laéng. 5 Xuaát hieän treân beå sinh hoïc boït maøu naâu ñaäm vaø ña soá laø boït maøu ñen gioáng nhö boït xaø phoøng. Nöôùc thaûi trong beå sinh hoïc coù maøu raát naâu ñaäm vaø haàu heát laø ñen, xuaát hieän muøi hoâi thoái. Do beå sinh hoïc ñang hoaït ñoäng trong ñieàu kieän thieáu khí - Kieåm tra laïi DO - Kieåm tra laïi MLSS - Kieåm tra hoaït ñoäng cuûa thieát bò laøm thoaùng beà maët SA-04 vaø thieát bò ño DO töï ñoäng DO-04. - Neáu MLSS quaù cao, ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi F/M 6 Xuaát hieän boït maøu naâu nhaït Heä thoáng ñang hoaït ñoäng toát Theo doõi buøn hoaït tính: STT Hieän töôïng Nguyeân nhaân Kieåm tra Caùch khaéc phuïc 1 Xuaát hieän nhöõng ñaùm buøn noåi treân beå sinh hoïc vaø caû beå laéng. Coù caùc ñoäc chaát Kieåm tra haøm löôïng caùc ñoäc toá trong beå sinh hoïc. Kieåm soaùt laïi caùc nguoàn thaûi, duy trì tính chaát nöôùc thaûi ñaàu vaøo ñuùng theo thoâng soá thieát keá. Haïn cheá vieäc thaûi ñoäc chaát. 2 Duøng noùn imhoff kieåm tra thaáy buøn laéng chaäm, löôïng buøn laéng döôùi ñaùy ít, ña soá laø buøn noåi keát thaønh töøng ñaùm. Trong nhöõng ñaùm buøn chöùa nhieàu vi khuaån Filamentous - Tyû soá F/M cao 1/ Nöôùc thaûi thieáu chaát dinh döôõng nguyeân nhaân gaây ra hieän töôïng buøn noåi chöùa vi khuaån daïng filamentous. 2/ DO thaáp cuõng laø nguyeâân nhaân gaây buøn noåi – filamentous 3/ Söï dao ñoäng lôùn pH cuûa nöôùc thaûi, Khi pH<6,5 coù theå gaây ra hieän töôïng buøn noåi vaø ñoùng khoái. Naám xuaát hieän khi pH<6. 4/ Xuaát hieän nhieàu vi khuaån daïng filamentous ôû nöôùc thaûi vaøo. - Kieåm tra vaø theo doõi theo caùc höôùng sau (coù hay khoâng?): . Thay ñoåi MLSS . Thay ñoåi thôøi gian löu buøn . Thay ñoåi F/M . Thay ñoåi DO . Thay ñoåi BOD ñaàu vaøo - Kieåm tra haøm löôïng chaát dinh döôõng trong nöôùc thaûi vaøo, trong beå sinh hoïc, ra. (BOD, N, P). - Kieåm tra vaø theo doõi pH ñaàu vaøo - Kieåm tra coù hay khoâng söï xuaát hieän cuûa naám - Kieåm tra baèng duïng cuï söï coù maët cuûa caùc vi khuaån filamentous ôû nöôùc thaûi ñaàu vaøo. - Lieân heä Trung taâm Nghieân cöùu ÖÙng duïng & Dòch vuï Khoa hoïc Kyõ thuaät. - Boå sung chaát dinh döôõng nhö: ñaïm urea, Phoát phaùt natri… lieàu löôïng theâm vaøo phaûi caên cöù caùc keát quaû phaân tích maãu, sao cho haøm löôïng caùc chaát C : N : P theo ñuùng tyû leä quy ñònh. - Kieåm tra hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ñieàu khieån pH töï ñoäng vaø caùc bôm ñònh löôïng H2SO4 pheøn nhoâm vaø chaát dinh döôõng. 3 Buøn maøu naâu nhaït, laéng nhanh, khoâng coù buøn noåi. Heä thoáng ñang hoaït ñoäng oån ñònh 4.3.7 Baûo trì thieát bò. Nhaèm ñaûm baûo heä thoáng hoaït ñoäng oån ñònh caàn phaûi thöôøng xuyeân tieán haønh coâng taùc baûo trì . 1. Ñoái vôùi heä thoáng ñöôøng oáng kyõ thuaät, heä thoáng beå xöû lyù: - Ñeå traùnh taét ngheõn ñöôøng oáng ñaãn nöôùc thaûi caàn phaûi thöôøng xuyeân kieåm tra vaø laøm saïch raùc treân caùc song chaén SC-01 vaø SC-02, thöôøng xuyeân kieåm tra huùt caùt taïi beå bôm T-01. - Vôùt laù caây, gieû, bao nilong, vaät laï rôi vaøo caùc beå . - Ñònh kyø vôùt caën noåi treân beà maët cuûa beå vaø laøm veä sinh xung quanh caùc beå . - Khi heát muøa saûn xuaát, ngöøng hoaït ñoäng heä thoáng xöû lyù, caàn huùt heát nöôùc vaø laøm saïch taát caû caùc beå, sau ñoù bôm nöôùc saïch vaøo vaø chöùa laïi ñeå ñaûm baûo caùc beå khoâng bò hoûng do thôøi tieát. - Ñeå traùnh taét ngheõn caùc ñöôøng oáng daãn hoùa chaát: Phaûi loaïi boû ngay caùc vaät laï ra khoûi hoaù chaát tröôùc khi pha troän, cuõng nhö caùc vaät laï rôi vaøo caùc thuøng chöùa hoùa chaát. Tröôùc khi ngöøng hoaït ñoäng thôøi gian daøi, phaûi cho bôm ñònh löôïng bôm huùt vaø ñaåy baèng nöôùc saïch trong khoaûng töø 5 - 10 phuùt ñeå chuùng röûa saïch caùc caën baùm treân ñöôøng oáng. 2. Caùc thieát bò: Löu yù raèng caàn phaûi ngaét nguoàn ñieän ra khoûi thieát bò trong suoát quaù trình baûo trì vaø söûa chöõa maùy. + Maùy bôm: - Haøng ngaøy khi vaïân haønh bôm neân kieåm tra bôm coù ñaåy nöôùc leân ñöôïc hay khoâng. Khi maùy bôm hoaït ñoäng nhöng khoâng leân nöôùc caàn kieåm tra laàn löôït caùc nguyeân nhaân sau: Nguoàn ñieän cung caáp coù bình thöôøng khoâng. Caùnh bôm coù bò cheøn bôûi caùc vaät laï hay khoâng. Ñoäng cô bôm coù bò chaùy hay khoâng. - Khi bôm phaùt ra tieáng keâu laï, cuõng caàn ngöøng bôm ngay laäp töùc vaø tìm caùc nguyeân nhaân ñeå khaéc phuïc söï coá nhö treân. - Haøng thaùng phaûi ño ñoä caùch ñieän cuûa bôm. Maùy hoaït ñoäng ñöôïc bình thöôøng khi ñoä caùch ñieän cuûa noù lôùn hôn 1MÆ. Coâng taùc baûo trì caàn thöïc hieän bôûi coâng nhaân laønh ngheà. + Caùc ñieän cöïc – coâng taéc phao: Caùc ñieän cöïc, coâng taéc phao caàn phaûi laøm saïch baèng choåi queùt thöôøng xuyeân ñeå traùnh hieän töôïng ngaén maïch giöõa caùc cöïc, hay keït phao coù theå daãn ñeán vieäc baùo sai tín hieäu vaø tuû ñieän ñieàu khieån sai caùc thieát bò. 4.3.8 Kieåm tra chaát löôïng nöôùc sau xöû lyù. Nöôùc thaûi sau khi qua heä thoáng xöû lyù, caùc thaønh phaàn hoùa ly, höõu cô ñaït tieâu chuaån nöôùc thaûi loaïi A: TCVN 5945 – 2005. Ñeå cho heä thoáng xöû lyù hoaït ñoäng toát, ngöôøi theo doõi heä thoáng xöû lyù caàn thöôøng xuyeân theo doõi chaát löôïng nöôùc thaûi sau khi xöû lyù thoâng qua caùc chæ tieâu sau ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù: COD, BOD, SS, pH ñònh kyø ít nhaát 01 thaùng 01 laàn. - Vò trí laáy maãu: Beå gom vaø beå bôm, Beå tieáp xuùc khöû truøng. - Theå tích maãu laáy: 02 lít/ maãu. Maãu ñöôïc ñöïng trong bình nhöïa hay bình thuûy tinh coù naép ñaäy. 4.3.9 Coâng taùc laäp soå theo doõi baùo caùo. Soå theo doõi caàn ghi roõ caùc noäi dung sau: + Thôøi gian vaän haønh: Ngaøy thaùng naêm Ca tröïc : töø giôø ñeán + Ngöôøi tröïc: + Coâng taùc hoaù chaát: Löôïng pheøn söû duïng: l/ngaøy Löôïng H2SO4 söû duïng: l/ngaøy Löôïng chlorine söû duïng: l/ngaøy. + Chæ soá ñieän taïi Voân keá: Ampe keá: + Nhaän xeùt chung: . Tính chaát nöôùc ñaàu vaøo: . Tính chaát nöôùc sau xöû lyù: . Tình traïng hoaït ñoäng cuûa caùc maùy moùc tröôùc khi baøn giao qua ca tröïc tieáp theo. Qua soå theo doõi, ngöôøi coâng nhaân vaän haønh heä thoáng xöû lyù coù theå ruùt ra nhöõng kinh nghieäm cho baûn thaân trong quaù trình vaän haønh heä thoáng. Ngöôøi quaûn lyù coù theå kieåm tra coâng taùc cuûa ngöôøi coâng nhaân vaän haønh, löôïng hoùa chaát tieâu thuï, tình traïng maùy moùc... Ngöôøi coâng nhaân vaän haønh caàn ñoïc kyõ vaø tuaân thuû theo caùc noäi dung caên baûn ñaõ neâu, keát hôïp vôùi nhöõng kinh nghieäm thöïc teá qua quaù trình vaän haønh ñeå heä thoáng xöû lyù hoaït ñoäng coù hieäu quaû. KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc thieát keá treân cô sôû cuûa caùc heä thoáng khaùc ñaõ hoaït ñoäg hieäu quaû, chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu ra ñaûm baûo theo chaát löôïng TCVN 5945-2005 coät A vôùi caùc thoâng soá xöû lyù. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñaõ xaây döïng vaø ñang hoaït ñoäng cuûa coâng ty Hualon Coporation ñöôïc xaây döïng theo tieâu chuaån TCVN 5945-1995 coät B ñaõ khoâng coøn phuø hôïp vôùi tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng hieän nay. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO. 1. Nguyeãn Ngoïc Dung – Xöû lyù nöôùc caáp, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, 1999. 2. Laâm Minh Trieát – Kyõ thuaät moâi tröôøng, Nhaø xuaát baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. Hoà Chí Minh, 2006. 3. Laâm Minh Trieát, Nguyeãn Thanh Huøng, Nguyeãn Phöôùc Daân – Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp-Tính toaùn thieát keá coâng trình, Nhaø xuaát baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. Hoà Chí Minh, 2006. 4. Hoaøng Hueä - Xöû lyù nöôùc thaûi, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, 1996 5. Trònh Xuaân Lai, Nguyeãn Troïng Döông – Xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, 2005. 6. Nguyeãn Thò Thu Haø – Ñoà aùn toát nghieäp, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, 2006. ._.