Thiết kế hệ thống xử lý nước thải Khu công nghiệp Đông Nam Củ Chi và khu dân cư phục vụ công nghiệp (giai đoạn 1), với công suất 3.000 m3/ngày đêm

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO ÑAÏI HOÏC KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH KHOA MOÂI TRÖÔØNG & COÂNG NGHEÄ SINH HOÏC ------------o0o----------- ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP ÑEÀ TAØI: THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI KCN ÑOÂNG NAM CUÛ CHI VAØ KHU DAÂN CÖ PHUÏC VUÏ COÂNG NGHIEÄP (GIAI ÑOAÏN 1) – COÂNG SUAÁT 3.000 M3/NGAØY ÑEÂM Chuyeân ngaønh : Moâi Tröôøng Maõ ngaønh : 108 GVHD : TS. LEÂ ÑÖÙC TRUNG SVTH : LAÂM HOÀNG QUAÂN MSSV : 08B1080054 THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, NGAØY 22 THAÙNG 07 NAÊM 2010BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM ÑHKTCN TPHCM ÑOÄC LAÄP – TÖÏ DO – HAÏNH PHUÙC KHOA: MT & CN SINH HOÏC ---o0o--- NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP Hoï vaø teân : Laâm Hoàng Quaân MSSV : 08B1080054 Ngaønh : Moâi tröôøng Lôùp : 08HMT1 1. Ñaàu ñeà Ñoà aùn toát nghieäp “Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi KCN Ñoâng Nam Cuû Chi vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp (giai ñoaïn 1), coâng suaát 3.000 m3/ngaøy ñeâm” 2. Nhieäm vuï Giôùi thieäu sô löôïc veà KCN Ñoâng Nam Cuû Chi vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp; Toång quan caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp; Xaây döïng phöông aùn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cho KCN Ñoâng Nam vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp; Tính toaùn caùc coâng trình ñôn vò theo phöông aùn ñeà xuaát; Döï toaùn kinh teá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi; Boá trí coâng trình vaø veõ maët baèng toång theå traïm xöû lyù nöôùc thaûi; Veõ sô ñoà maët caét coâng ngheä (theo nöôùc, cao ñoä coâng trình); Veõ chi tieát caùc coâng trình ñôn vò hoaøn chænh. 3. Ngaøy giao Ñoà aùn toát nghieäp : 19/04/2010 4. Ngaøy hoaøn thaønh Ñoà aùn toát nghieäp : 22/07/2010 5. Giaùo vieân höôùng daãn : TS. LEÂ ÑÖÙC TRUNG Noäi dung vaø yeâu caàu Ñoà aùn toát nghieäp ñaõ ñöôïc thoâng qua Boä moân. Tp.HCM, ngaøy … thaùng … naêm 2010 CHUÛ NHIEÄM BOÄ MOÂN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN CHÍNH (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) PHAÀN DAØNH CHO KHOA Ngöôøi duyeät (chaám sô boä) : Ñôn vò : Ngaøy baûo veä : Ñieåm toång keát : Nôi löu tröõ Ñoà aùn toát nghieäp : LÔØI CAÛM ÔN Trong quaù trình thöïc hieän Ñoà aùn toát nghieäp, em ñaõ nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ vaø uûng hoä raát lôùn cuûa caùc Thaày, Coâ, ngöôøi thaân vaø baïn beø. Ñoù laø ñoäng löïc raát lôùn giuùp em hoaøn thaønh toát Ñoà aùn toát nghieäp. Lôøi ñaàu tieân, em xin baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñeán Thaày TS. Leâ Ñöùc Trung ñaõ taän tình höôùng daãn, cung caáp cho em nhöõng kieán thöùc vaø kinh nghieäm quyù baùu trong quaù trình laøm Ñoà aùn. Em cuõng xin göûi lôøi caùm ôn ñeán Ban giaùm hieäu Tröôøng Ñaïi hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä TP HCM, Ban chuû nhieäm khoa Moâi tröôøng vaø Coâng ngheä sinh hoïc, cuøng taát caû caùc thaày coâ trong khoa, ñaõ taïo ñieàu kieän ñeå em hoaøn thaønh toát Ñoà aùn naøy. Cuoái cuøng, khoâng theå thieáu ñöôïc, laø loøng bieát ôn ñoái vôùi gia ñình, baïn beø vaø nhöõng ngöôøi thaân yeâu nhaát ñaõ ñoäng vieân tinh thaàn vaø giuùp ñôõ em trong quaù trình thöïc hieän Ñoà aùn. Xin chaân thaønh caûm ôn! Thaønh phoá HCM, ngaøy 22 thaùng 07 naêm 2010 Sinh vieân Laâm Hoàng Quaân MUÏC LUÏC Trang bìa Nhieäm vuï Ñoà aùn toát nghieäp Lôøi caûm ôn Muïc luïc Danh muïc caùc kyù hieäu, caùc töø vieát taét Danh saùch baûng Danh saùch hình Danh saùch bản vẽ Trang CHÖÔNG MÔÛ ÑAÀU 1 1 TEÂN ÑEÀ TAØI 1 2 ÑAËT VAÁN ÑEÀ 1 3 MUÏC ÑÍCH VAØ NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI 3 Muïcđñíchđñeà taøi 3 Noäi dung ñeà taøi 3 4 PHAÏM VI ÑEÀ TAØI 3 5 PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN 3 6 CAÁU TRUÙC THUYEÁT MINH 4 CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ KHU COÂNG NGHIEÄP ÑOÂNG NAM CUÛ CHI VAØ KHU DAÂN CÖ PHUÏC VUÏ COÂNG NGHIEÄP 5 1.1 MOÂ TAÛ TOÙM TAÉT DÖÏ AÙN 5 1.1.1 Teân Döï aùn, chuû ñaàu tö 5 1.1.2 Vò trí ñòa lyù cuûa Döï aùn 5 1.1.3 Noäi dung chuû yeáu cuûa Döï aùn 5 1.2 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, MOÂI TRÖÔØNG VAØ KINH TEÁ XAÕ HOÄI 8 1.2.1 Ñieàu kieän töï nhieân vaø moâi tröôøng 8 1.2.2 Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi khu vöïc Döï aùn 9 1.3 ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG 11 1.3.1 Nguoàn gaây taùc ñoäng khi Döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng 11 1.3.2 Ñaùnh giaù taùc ñoäng 13 CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP VAØ TÌNH HÌNH XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TAÏI CAÙC KCN 15 2.1 PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CÔ HOÏC 15 2.1.1 Song chaén raùc 15 2.1.2 Löôùi loïc 16 2.1.3 Beå laéng caùt 16 2.1.4 Beå taùch daàu môõ 16 2.1.5 Beå ñieàu hoaø 16 2.1.6 Beå laéng 17 2.1.7 Beå loïc 18 2.2 PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOAÙ HOÏC 18 2.2.1 Ñoâng tuï vaø keo tuï 18 2.2.2 Trung hoaø 19 2.2.3 Oxy hoaù khöû 20 2.2.4 Ñieän hoaù 20 2.3 PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOAÙ LYÙ 21 2.3.1 Tuyeån noåi 21 2.3.2 Haáp phuï 22 2.3.3 Trích ly 22 2.3.4 Trao ñoåi ion 22 2.4 PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ SINH HOÏC 22 2.4.1 Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân 22 2.4.2 Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo 24 2.4.3 Coâng trình xöû lyù sinh hoïc kî khí 29 2.5 MOÄT SOÁ HEÄ THOÁNG XLNTTT ÑANG AÙP DUÏNG TAÏI CAÙC KCN 31 2.5.1 Khu coâng nghieäp Taân Taïo 31 2.5.2 Khu coâng nghieäp Vieät – Sing 33 2.5.3 Khu coâng nghieäp Linh Trung 1 35 2.5.4 Khu cheá xuaát Taân Thuaän 36 2.6 TÌNH HÌNH XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TAÏI CAÙC KCN TP HCM 37 2.6.1 Nhaø maùy XLNT taäp trung 37 2.6.2 Maïng löôùi thu gom nöôùc thaûi 38 2.6.3 Ñaáu noái thoaùt nöôùc 38 2.6.4 Chaát löôïng nöôùc thaûi ñaáu noái 38 2.6.5 Chaát löôïng nöôùc thaûi sau XLNT taäp trung 39 CHÖÔNG 3 LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 40 3.1 LÖU LÖÔÏNG NÖÔÙC THAÛI 40 3.2 GIÔÙI HAÏN ÑAÀU VAØO VAØ ÑAÀU RA CUÛA TRAÏM XLNT TAÄP TRUNG 41 3.2.1 Giôùi haïn ñaàu vaøo 41 3.2.2 Giôùi haïn nöôùc thaûi ñaàu ra 46 3.3 ÑEÀ XUAÁT COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 47 3.3.1 Phaân tích löïa choïn coâng ngheä 47 3.3.2 Daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù theo phöông aùn 1 49 3.3.3 Daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù theo phöông aùn 2 52 3.4 LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI 53 CHÖÔNG 4 TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ CAÙC COÂNG TRÌNH XÖÛ LYÙ 55 4.1 TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ CAÙC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ CHO CAÛ BA GIAI ÑOAÏN 55 4.1.1 Song chaén raùc 55 4.1.2 Haàm Bôm 59 4.1.3 Beå laéng caùt 60 4.1.4 Hoá thu 63 4.2 TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ CAÙC COÂNG TRÌNH GIAI ÑOAÏN 1, COÂNG SUAÁT Q = 3.000 M3/NGAØY ÑEÂM 64 4.2.1 Beå taùch daàu 64 4.2.2 Tính toaùn beå trung hoøa 65 4.2.3 Tính toaùn thieát keá beå ñieàu hoøa 65 4.2.4 Beå keo tuï taïo boâng 69 4.2.5 Beå laéng ñôït 1 74 4.2.6 Tính toaùn thieát keá beå Aerotank 78 4.2.7 Tính toaùn beå laéng ñöùng ñôït 2 90 4.2.8 Tính toaùn beå tieáp xuùc 93 4.2.9 Beå neùn buøn 96 4.2.10 Tính toaùn hoùa chaát 100 CHÖÔNG 5 TÍNH TOAÙN KINH PHÍ 103 5.1 CHI PHÍ XAÂY DÖÏNG VAØ MAÙY MOÙC THIEÁT BÒ 103 5.2 CHI PHÍ HOAÙ CHAÁT VAØ NAÊNG LÖÔÏNG 5.2.1 Hoùa chaát 104 5.2.2 Naêng löôïng (Ñieän) 105 5.3 CHI PHÍ CHO NHAÂN COÂNG VAÄN HAØNH 106 5.3.1 Chi phí lao ñoäng 106 5.3.2 Chi phí vaän haønh, söûa chöõa 106 5.4 CHI PHÍ XÖÛ LYÙ 107 CHÖÔNG 6 VAÄN HAØNH VAØ QUAÛN LYÙ 108 6.1 NGUYEÂN TAÉC CHUNG CUÛA HEÄ THOÁNG 108 6.2 ÑÖA COÂNG TRÌNH VAØO HOAÏT ÑOÄNG 109 6.2.1 Khôûi ñoäng kyõ thuaät 109 6.2.2 Khôûi ñoäng heä thoáng sinh hoïc 109 6.3 QUY TRÌNH VAÄN HAØNH HAØNG NGAØY 110 6.4 SÖÏ COÁ VAØ BIEÄN PHAÙP KHAÉC PHUÏC 112 6.4.1 Nguoàn nöôùc thaûi bò ngöng cung caáp trong moät thôøi gian daøi 112 6.4.2 Söï coá veà kyõ thuaät 113 6.5 AN TOAØN LAO ÑOÄNG VAØ VEÄ SINH MOÂI TRÖÔØNG 113 Chöông 7 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 115 7.1 KEÁT LUAÄN 115 7.2 KIEÁN NGHÒ 116 PHUÏ LUÏC BAÛN VEÕ DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CHÖÕ VIEÁT TAÉT KCN : Khu coâng nghieäp KCX : Khu cheá xuaát HEPZA : Ban quaûn lyù caùc Khu cheá xuaát vaø coâng nghieäp TP HCM STN&MT : Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng TP HCM TP HCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh DN : Doanh nghieäp NMXLNTTT: Nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung CTNH : Chaát thaûi nguy haïi SS : Chaát raén lô löõng BOD : Nhu caàu oxi sinh hoùa COD : Nhu caàu oxi hoùa hoïc TCVN : Tieâu chuaån Vieät Nam DO : Oxy hoaø tan MLSS : Hoãn dòch chaát raén lô löûng MLVSS : Hoãn dòch chaát raén lô löûng deã bay hôi SS : Chaát raén lô löûng DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 3.1 : Caùc chæ tieâu oâ nhieãm trong nöôùc thaûi cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp döï kieán hoaït ñoäng taïi XLNT KCN Ñoâng Nam Baûng 3.2 : Giôùi haïn ñaàu vaøo nhaø maùy XLNT KCN Ñoâng Nam Baûng 3.3 : Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm sau xöû lyù taïi NMXLNTTT KCN ÑN Baûng 3.4 : So saùnh 2 phöông aùn xöû lyù Baûng 4.1 : Thoâng soá thieát keá möông daãn nöôùc thaûi vaøo SCR Baûng 4.2 : Baûng toùm taét caùc thoâng soá thieát keá SCR thoâ Baûng 4.3 : Thoâng soá thieát keá möông daãn nöôùc thaûi vaøo beå laéng caùt Baûng 4.4 : Thoâng soá thieát keá beå laéng caùt ngang Baûng 4.5 : Baûng toùm taét caùc thoâng soá thieát keá hoá thu Baûng 4.6 : Thoâng soá thieát keá beå taùch daàu Baûng 4.7 : Thoâng soá thieát keá beå trung hoøa Baûng 4.8 : Thoâng soá thieát keá beå ñieàu hoøa Baûng 4.9 : Thoâng soá thieát keá beå khuaáy troän phaûn öùng Baûng 4.10 : Thoâng soá thieát keá beå taïo boâng Baûng 4.11 : Thoâng soá thieát keá beå laéng 1 Baûng 4.12 : Thông số thiết kế bể thieáu khí Baûng 4.13 : Thông số thiết kế bể Aerotank Baûng 4.14 : Thoâng soá thieát keá beå laéng 2 Baûng 4.15 : Caùc thoâng soá thieát keá traïm khöû truøng nöôùc thaûi Baûng 4.16 : Thoâng soá thieát keá beå neùn buøn Baûng 4.17 : Thoâng soá thieát keá beå chöùa buøn Baûng 5.1 : Chi phí cho vieäc xaây döïng vaø ñaàu tö maùy moùc thieát bò Baûng 5.2 : Thoáng keâ chi phí nhaân coâng vaän haønh DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ Hình 2.1 : Beå laéng ngang Hình 2.2 : Quaù trình taïo boâng caën cuûa caùc haït keo Hình 2.3 : Beå loïc sinh hoïc nhoû gioït Hình 2.4 : Quaù trình vaän haønh cuûa beå SBR Hình 2.5 : Beå UASB Hình 2.6 : Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi khu coâng nghieäp Taân Taïo Hình 2.7 : Sô ñoà coâng ngheä khu coâng nghieäp Vieät – Sing Hình 2.8 : Sô ñoà coâng ngheä khu coâng nghieäp Linh Trung 1 Hình 2.9 : Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi KCX Taân Thuaän DANH MUÏC CAÙC BAÛN VEÕ Baûn veõ soá 1 : Maët baèng boá trí cuïm beå xöû lyù giai ñoaïn 1 NMXLNTTT Baûn veõ soá 2 : Maët baèng cuïm beå giai ñoaïn 1, Q = 3000 m3/ngaøy ñeâm Baûn veõ soá 3 : Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä traïm XLNTTT KCN Ñoâng Nam Baûn veõ soá 4 : Coát cao trình Baûn veõ soá 5 : Chi tieát song chaén raùc – Beå laéng caùt – Hoá thu Baûn veõ soá 6 : Chi tieát beå taùch daàu – Beå ñieàu hoaø Baûn veõ soá 7 : Chi tieát beå laéng 1 – Phaûn öùng – Keo tuï taïo boâng Baûn veõ soá 8 : Chi tieát beå thieáu – Beå Aerotank Baûn veõ soá 9 : Chi tieát beå laéng 2 – beå tieáp xuùc Baûn veõ soá10 : Chi tieát beå neùn buøn – Beå chöùa buøn CHÖÔNG MÔÛ ÑAÀU TEÂN ÑEÀ TAØI Thieát kế hệ thống xử lý nước thải KCN Đông Nam Củ Chi và Khu dân cư phục vụ công nghiệp (Giai đoạn 1), công suất 3.000 m3/ngày đêm. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Hieän nay, nöôùc ta ñang treân ñaø phaùt trieån höôùng ñeán laø moät nöôùc coâng nghieäp ñeán naêm 2020, vôùi vò theá öu tieân veà khí haäu, nguoàn lao ñoäng doài daøo thì nöôùc ta coù nhieàu öu theá ñaàu tö phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät vaø thu huùt voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi. Töø khi nöôùc ta baét ñaàu môû cöûa thu huùt ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaø thoâng löu haøng hoùa vôùi theá giôùi sau cuoäc khuûng hoaûng kinh teá naêm 1997 – 1998, thì coâng nghieäp phaùt trieån maïnh meõ ñöa ñaát nöôùc ñi leân. Ñi ñaàu trong coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc laø khu vöïc Ñoàng Baèng Nam Boä, vôùi caùc tænh, thaønh phoá nhö: thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông,... laø nhöõng tænh thaønh coù neàn coâng nghieäp phaùt trieån maïnh vôùi caùc döï aùn xaây döïng vaø saûn xuaát töø caùc nguoàn voán trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Moät trong nhöõng muïc tieâu chính trong ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa TP Hoà Chí Minh laø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi treân ñòa baøn gaén lieàn vôùi toång theå phaùt trieån kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø caû nöôùc. Trong ñoù, KCN Ñoâng Nam Cuû Chi ñöôïc thaønh laäp nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thöïc tieãn. Coâng nghieäp phaùt trieån taïo nhieàu cô hoäi vieäc laøm cho nguoàn lao ñoäng baûn ñòa vaø nguoàn lao ñoäng töø caùc ñòa phöông khaùc ñeán sinh soáng vaø laøm vieäc. Xu höôùng coâng nghieäp phaùt trieån caàn coù caùc yeáu toá töø khoa hoïc – kinh teá – xaõ hoäi, hieän nay huyeän Cuû Chi ñang môû roäng vaø ñaàu tö theâm caùc khu coâng nghieäp ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu phaùt trieån coâng nghieäp cuõng nhö giaûi quyeát vaán ñeà vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Nhöng beân caïnh söï phaùt trieån veà coâng nghieäp cuõng mang laïi khoâng ít moái quan taâm töø ngöôøi daân vaø caùc nhaø laõnh ñaïo. Söï phaùt trieån coâng nghieäp nhö hieän nay vaø caùc vaán ñeà veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng ñang ñaët noãi lo ngaïi cho caùc nhaø chöùc traùch cuõng nhö ngöôøi daân. Ñeå saûn xuaát caàn phaûi coù nguyeân lieäu vaø saûn xuaát thì coù phaùt thaûi. Saûn xuaát phaùt trieån laâu daøi thì hai yeáu toá taøi nguyeân vaø moâi tröôøng caàn phaûi ñöôïc ñeà cao vaø coù tính chaát beàn vöõng thì coâng nghieäp môùi phaùt trieån beàn vöõng ñöôïc. Vì vaäy môû roäng vaø xaây döïng môùi caùc khu coâng nghieäp môùi thì yếu toá moâi tröôøng cuõng ñi keøm vôùi caùc yeáu toá khaùc ñeå xaây döïng leân khu coâng nghieäp. Hieän nay, theo soá löôïng thoáng keâ treân toaøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù 2 khu cheá xuaát vaø 10 khu coâng nghieäp (tính ñeán ngaøy 31/12/2009) vaø khu coâng nghieäp Ñoâng Nam Cuû Chi laø khu coâng nghieäp môùi ñöôïc pheâ duyeät döï aùn, ñang trong giai ñoaïn chuaån bò ñöa vaøo khai thaùc. Laø moät khu coâng nghieäp môùi ñöôïc hình thaønh, khu coâng ngieäp Ñoâng Nam Cuû Chi bò aûnh höôûng bôûi cuoäc khuûng hoaûng kinh teá theá giôùi naêm 2008 ñeán nay, vì vaäy keâu goïi ñaàu tö vaøo khu coâng nghieäp vaãn coøn nhieàu khoù khaên. Caùc coâng trình xaây döïng caên baûn vaãn chöa ñöôïc xaây döïng cuõng laø yeáu toá ngaên caûn cho caùc nhaø saûn xuaát ñaàu tö. Theo luaät phaùp nöôùc ta hieän nay, ñeå caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát xaây döïng môùi ñöôïc hoaït ñoäng vaø keâu goïi ñaàu tö thì phaûi xaây döïng caùc coâng trình caên baûn nhö heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, ñieän, vieãn thoâng, ñöôøng xaù,… ñeå ñaûm baûo nhu caàu saûn xuaát cuõng nhö baûo veä moâi tröôøng. Treân thöïc teá hieän nay moâi tröôøng töø caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát chöa ñöôïc quan taâm vaø baûo veä. Ñieån hình laø nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy hay nöôùc thaûi taäp trung chöa coù heä thoáng xöû lyù hay xöû lyù nhöng chöa ñaït hieäu quaû, thaûi ra moâi tröôøng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø coäng ñoàng daân cö. Do ñoù phaûi coù bieän phaùp giaûm thieåu vaø xöû lyù trieät ñeå caùc nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Vì vaäy, caàn thieát phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát hoaëc caùc cô sôû saûn xuaát ñaït tieâu chuaån tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho khu coâng nghieäp Ñoâng Nam Cuû Chi laø nhu caàu taát yeáu vaø tuaân thuû phaùp luaät. MUÏC ÑÍCH VAØ NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI Muïc đích đeà taøi Thieát kế hệ thống xử lý nước thải KCN Đông Nam Củ Chi và Khu dân cư phục vụ công nghiệp (Giai đoạn 1). Noäi dung đeà taøi Thieát keá traïm xöû lyù nöôùc thaûi Xaùc ñònh löu löôïng, thaønh phaàn, ñaëc tính nöôùc thaûi cuûa KCN Ñoâng Nam Cuû Chi vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp; Löïa choïn CNXL nöôùc thaûi phuø hôïp ñeå xöû lyù thaønh phaàn oâ nhieãm trong nöôùc thaûi; Tính toaùn caùc coâng trình ñôn vò; Theå hieän baûn veõ maët baèng, maët caét, baûn veõ chi tieát caùc coâng trình haïng muïc; Tính toaùn chi phí xaây döïng. PHAÏM VI ÑEÀ TAØI Chæ quan taâm ñeán caùc vaán ñeà veà nöôùc thaûi, khoâng xöû lyù caùc vaán ñeà khí thaûi, chaát thaûi raén… PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Thu thaäp caùc taøi lieäu veà khu coâng nghieäp, tìm hieåu thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi vaø caùc soá lieäu caàn thieát khaùc; Phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát: Tìm hieåu nhöõng coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cho caùc khu coâng nghieäp qua caùc taøi lieäu chuyeân ngaønh; Phöông phaùp toång hôïp vaø phaân tích soá lieäu: Thoáng keâ, toång hôïp soá lieäu thu thaäp vaø phaân tích ñeå ñöa ra coâng ngheä xöû lyù phuø hôïp; Phöông phaùp so saùnh: So saùnh öu, nhöôïc ñieåm cuûa coâng ngheä xöû lyù hieän coù vaø ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi phuø hôïp; Phöông phaùp toaùn: Söû duïng coâng thöùc toaùn hoïc ñeå tính toaùn caùc coâng trình ñôn vò trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, tính toaùn chi phí xaây döïng, vaän haønh traïm xöû lyù; Phöông phaùp ñoà hoïa: Duøng phaàn meàm AutoCad ñeå moâ taû kieán truùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi. CAÁU TRUÙC THUYEÁT MINH Chöông Môû ñaàu Chöông 1: Giôùi thieäu veà KCN Ñoâng Nam vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp Chöông 2: Toång quan caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp Chöông 3: Löïa choïn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cho KCN Ñoâng Nam Chöông 4: Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình ñôn vò Chöông 5: Tính toaùn kinh teá Chöông 6: Vaän haønh vaø quaûn lyù Chöông 7: Keát luaän - kieán nghò CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KHU COÂNG NGHIEÄP ÑOÂNG NAM CUÛ CHI VAØ KHU DAÂN CÖ PHUÏC VUÏ COÂNG NGHIEÄP MOÂ TAÛ TOÙM TAÉT DÖÏ AÙN Teân Döï aùn, chuû ñaàu tö Teân Döï aùn : “Döï aùn ñaàu tö xaây döïng khu coâng nghieäp Ñoâng Nam Cuû Chi vaø Khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp” Chuû ñaàu tö : Coâng ty Coå phaàn Ñaàu tö Saøi Goøn VRG Vò trí ñòa lyù cuûa Döï aùn Döï aùn naèm veà phía Ñoâng Nam thò traán Cuû Chi – Huyeän Cuû Chi vôùi quy moâ xaây döïng 342,53 ha. Ranh giôùi khu ñaát ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: Phía Baéc : Giaùp Tænh loä 8; Phía Nam : Giaùp Ñöôøng Voõ Vaên Bích vaø Tænh loä 9; Phía Ñoâng Nam : Giaùp Tænh loä 9 vaø moät phaàn raïch; Phía Taây Baéc : Giaùp ñöôøng Beán Than. Noäi dung chuû yeáu cuûa Döï aùn Phaïm vi vaø lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa Döï aùn Ñoái vôùi khu coâng nghieäp Döï aùn ñaàu tö xaây döïng KCN Ñoâng Nam laø KCN ña ngaønh vôùi 03 loaïi hình coâng nghieäp khoâng hoaëc ít gaây oâ nhieãm, bao goàm: cô khí cheá taïo maùy; ñieän töû coâng ngheä thoâng tin; saûn xuaát caùc saûn phaåm hoaù döôïc, thaûo döôïc vaø thuoác y teá, caùc saûn phaåm hoaù chaát coâng nghieäp nhöïa, cao su kyõ thuaät cao caáp. Ñoái vôùi khu daân cö Beân caïnh söï hình thaønh KCN Ñoâng Nam Cuû chi, chuû ñaàu tö cuõng seõ xaây döïng khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp theo höôùng khu daân cö ñoâ thò ñeå phuïc vuï taùi ñònh cö trong coâng taùc giaûi phoùng maët baèng vaø coâng taùc boài thöôøng hoã trôï taùi ñònh cö cho ngöôøi daân, cung caáp nhaø ôû cho chuyeân gia, coâng nhaân cuûa KCN, taïo theâm quỹ nhaø ôû Thaønh phoá. Quy moâ xaây döïng, quy hoaïch söû duïng ñaát Khu coâng nghieäp Toång dieän tích ñaát KCN laø 287,16 ha. Trong ñoù: Ñaát cho thueâ xaây döïng nhaø maùy xí nghieäp : 178,34 ha; Ñaát xaây döïng kho baõi : 15,26 ha; Phaàn dieän tích xaây döïng khaùc : 93,56 ha. Khu daân cö Toång dieän tích ñaát khu daân cö: 55,37 ha. Trong ñoù: Ñaát ôû : 25,11 ha; Ñaát vaên hoaù, giaùo dục : 3,84 ha; Ñaát coâng trình coâng cộâng : 3,37 ha; Dieän tích coøn laïi. Phöông aùn phaùt trieån khoâng gian toång theå Nhaèm phaùt huy toái ña hieäu quaû söû duïng ñaát phaùt trieån KCN ñoàng thôøi ñaûm baûo tính beàn vöõng moâi tröôøng cuõng nhö caûnh quan khu vöïc, vieäc quy hoaïch söû duïng ñaát Döï aùn ñaàu tö xaây döïng KCN vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp phaûi döïa treân caùc tieâu chí sau: Ñaûm baùo tính thoáng nhaát cuûa ñònh höôùng quy hoaïch vaø cô caáu phaân khu chöùc naêng cuûa KCN; Ñaûm baûo hôïp lyù giöõa boá trí khoâng gian kieán truùc vaø caùc heä thoáng haï taàng kyõ thuaät; Ñaûm baûo ñöa vaøo khai thaùc caùc loaïi loâ ñaát thích hôïp cho caùc Döï aùn; Ñaûm baûo moái quan heä thuaän lôïi giöõa khu chöùc naêng vaø KCN. Boá trí maët baèng Nhaèm phaùt huy toái ña nhöõng öu theá saün coù, keát hôïp giaûm thieåu toái ña caùc taùc ñoäng leân moâi tröôøng, daân sinh, caûnh quan khu vöïc do vieäc xaây döïng vaø vaän haønh KCN. KCN Ñoâng Nam ñöôïc boá trí caùc phaân khu chöùc naêng nhö sau: Khu vöïc xaây döïng caùc xí nghieäp coâng nghieäp; Khu kho baõi vaø nhaø xöôûng tieâu chuaån; Trung taâm ñieàu haønh, dòch vuï; Caùc coâng trình ñaàu moái haï taàng kyõ thuaät (traïm caáp nöôùc, ñieän, khu xöû lyù); Toå chöùc caây xanh; Khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp… Toå chöùc quaûn lyù ñieàu haønh KCN vaø KDC Toå chöùc quaûn lyù ñieàu haønh KCN vaø KDC phuïc vuï coâng nghieäp bao goàm: Quaûn lyù KCN; Quaûn lyù haønh chính vaø phaùp lyù; Quaûn lyù quy hoaïch vaø xaây döïng; Quaûn lyù sôû höõu vaø söû duïng; Toå chöùc quaûn lyù vaø kinh doanh cô sở haï taàng. Nhu caàu lao ñoäng vaø nguoàn nhaân löïc Nhu caàu lao ñoäng Khi KCN ñi vaøo hoaït ñoäng, döï kieán thu huùt khoaûng 20.000 ngöôøi laøm vieäc taïi KCN. Nguoàn cung caáp lao ñoäng Nguoàn lao ñoäng laøm vieäc taïi KCN döï kieán bao goàm caùc nguoàn sau: Lao ñoäng ñòa phöông; Lao ñoäng töø khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp; Lao ñoäng taïi khu vöïc TP HCM, Bình Döông vaø moät soá tænh thaønh khaùc. Voán vaø nguoàn voán Döïa treân cô sôû tính toaùn chi tieát xaây döïng caùc haïng muïc coâng trình trong KCN, voán ñaàu tö döï kieán 1.242 tyû ñoàng vaø ñöôïc phaân boá nhö sau: Chi phí xaây dựng haï taàng kyõ thuaät vaø döï phoøng : 1.057 tyû ñoàng; Chi phí xaây döïng nhaø maùy XLNT : 40 tyû ñoàng; Chi phí xaây döïng heä thoáng caáp ñieän : 110 tyû ñoàng; Chi phí xaây döïng heä thoáng thoâng tin lieân laïc : 35 tyû ñoàng. Tieán ñoä thöïc hieän Döï aùn Thôøi gian xaây döïng döï kieán keùo daøi töø ñaàu naêm 2009 vaø keát thuùc vaøo naêm 2012. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, MOÂI TRÖÔØNG VAØ KINH TEÁ XAÕ HOÄI Ñieàu kieän töï nhieân vaø moâi tröôøng Ñieàu kieän veà ñòa hình, ñòa chaát Ñòa hình Khu vöïc Döï aùn nằm trong vuøng ñoàng ruoäng vaø ao hoà. Khu vöïc phía Baéc vaø Taây Baéc thuoäc xaõ Hoaø Phuù, ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, cao ñoä ñòa hình töø 0,9 – 1,0 m. Khu vöïc phía Ñoâng vaø Ñoâng Nam thuộc moät phaàn xaõ Hoaø Phuù vaø Bình Myõ coù ñòa hình töông ñoái thaáp, cao ñoä khoaûng 0,7 – 1,1 m. Ñòa chaát Khu vöïc coù caáu taïo neàn ñaát phuø sa môùi, thaønh phaàn chuû yeáu laø seùt, seùt pha, buøn seùt, laãn nhieàu taïp chaát hữu cô, thöôøng coù maøu saùm ñen baïc maøu. Söùc chòu taûi cuûa neàn ñaát thaáp, thöôøng < 0,7 kg/cm2. Ñieàu kieän khí töôïng thuyû vaên Khu vöïc Döï aùn naèm treân ñòa baøn Huyeän Cuû Chi, Tp HCM neân seõ mang nhöõng ñaëc tröng veà ñieàu kieän khí haäu, thuyû vaên cuûa TP HCM. Ñaëc tính khí haäu Khu vöïc Döï aùn thuoäc ñaëc tröng khí haäu cuûa TP HCM laø vuøng nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo. Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi khu vöïc Döï aùn Hieän traïng kieán truùc vaø tình hình daân cö taïi khu vöïïc Hieän traïng coâng trình saûn xuaát Trong khu vöïc Döï aùn coù moät soá traïi heo, gaø, vòt cuûa tö nhaân, moät soá traïi ñöôïc xaây döïng nhaø caáp IV vaø moät soá ñöôïc xaây döïng lieàu taïm. Hieän traïng daân cö vaø ñieàu kieän kinh teá caùc hoä daân Trong khu vöïc Döï aùn coù 89 hoä daân, vôùi daân soá laø 623 ngöôøi. Trong toång soá hoä daân ôû treân, coù 6 caên nhaø laø nhaø caáp III chieán 6,7%; 60 caên nhaø laø nhaø caáp IV chieám 67,4% vaø 13 caên nhaø caáp V, chieám 2,59%. Nhaø ôû phaân boá khoâng ñieàu, taäp trung nhieàu nhaát ôû khu vöïc xaõ Hoaø Phuù gaàn tænh loä 8 vaø caùc tuyeán ñöôøng moøn. Nhaø ôû xaây döïng trong khu ñaát quy hoaïch daïng nhaø taïm vaø caáp IV naèm thưa thôùt, raûi raùc theo quy moâ nhoû, caùc ñieàu kieän haï taàng coøn thieáu neân vieäc sinh hoaït cuûa ngöôøi daân coøn nhieàu khoù khaên. Caùc hoä daân cö naøy döï kieán seõ ñöôïc taùi ñònh cö phía Ñoâng Baéc cuûa KCN Ñoâng Nam. Hieän traïng coâng trình coâng coäng Trong khu vöïc Döï aùn khoâng coù coâng trình coâng coäng, chæ coù vaøi loâ ñaát thoå cö, chuû yeáu laø coâng trình nhaø caáp IV. Ñaây laø moät trong caùc lyù do thích hôïp ñeå chuyeån ñoåi muïc ñích söû duïng ñaát taïi khu vöïc. Hieän traïng haï taàng kyõ thuaät Hieän traïng giao thoâng ñöôøng boä Caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng chính keát noái Döï aùn vôùi caùc khu vöïc beân ngoaøi nhö: Noái keát vôùi TP HCM, caûng bieån Vuõng Taøu vaø khu kinh teá cöûa khaåu quoác teá Moäc Baøi baèng tuyeán ñöôøng Xuyeân AÙ (quoác loä 22); Noái keát vôùi khu vöïc Nam Taây Nguyeân vaø caùc tỉnh mieàn Ñoâng Nam Boä qua tỉnh Bình Döông baèng tænh loä 8, tænh loä 9 qua caàu Phuù Cöôøng; Ñöôøng tænh loä 15 vôùi 4 laøn xe (loä giôùi 40m) laø caùc tuyeán hoã trôï cho caùc tuyeán ñöôøng quoác loä xuyeân taâm TP HCM. Heä thoáng giao thoâng thuyû Vieäc giao thöông, vaän chuyeån haøng hoaù, nguyeân vaät lieäu baèng ñöôøng thuyû cuõng gaëp nhieàu thuaän lôïi do phía Baéc KCN Ñoâng Nam Cuû Chi tieáp giaùp vôùi soâng Saøi Goøn laø tuyeán ñöôøng giao thoâng thuyû quan troïng trong heä thoáng ñöôøng thuyû Saøi Goøn – Nhaø Beø – Soaøi Raïp ra bieån vaø tuyeán ñöôøng thuyû vaønh ñai 2, caáp IV laø soâng Saøi Goøn – raïch Tra – keânh Xaùng – keânh An Haï - keânh Ñoâi – keânh Teû - soâng Saøi Goøn. Hieän traïng heä thống caáp ñieän Trong khu vöïc Döï aùn coù tuyeán ñieän 110KV ñi ngang qua. Ngoaøi ra, khu vöïc xung quanh Döï aùn, doïc theo tænh loä 8, tænh loä 9, ñöôøng Beán Than ñieàu coù ñöôøng daây ñieän haï theá caáp ñieän cho ngöôøi daân. Hieän traïng heä thoáng caáp nöôùc Taïi khu vöïc chöa coù heä thoáng caáp nöôùc taäp trung. Nhaân daân taïi ñaây chuû yeáu laáy nöôùc ngaàm baèng caùc gieáng khoan Unicef hoaëc caùc gieáng khoan nhoû ñeå söû duïng. Hieän traïng heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi vaø vaán ñeà veä sinh moâi tröôøng Thoaùt nöôùc möa Khu vöïc quy hoaïch chöa coù theä thoáng coáng thu vaø thoaùt nöôùc maët, nöôùc möa chaûy töï do vaø thoaùt ra caùc raïch. Thoaùt nöôùc thaûi Hieän nay khu vöïc quy hoaïch chöa coù heä thoáng thoaùt nöôùc, toaøn khu vöïc ñeàu thoaùt nöôùc töï nhieân theo caùc ñöôøng phaân huyû coù saün, chaûy xuoáng choã truõng. Veä sinh moâi tröôøng Hieän nay, taïi khu vöïc Döï aùn chöa coù heä thoáng thu gom chaát thaûi raén. Raùc thaûi sinh hoaït töø caùc hoä daân ñöôïc ñoå ra ruoäng, xuoáng raïch, töï choân, ñoát… ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG Nguoàn gaây taùc ñoäng khi Döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi töø hoaït ñoäng cuûa KCN Theo nhö tính toaùn, löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát vaø nöôùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh töø khu ñaát KCN khoaûng 5.956 m3/ngaøy. Tính chaát nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh töø caùc nhaø maùy xí nghieäp vaø möùc ñoä oâ nhieãm thay ñoåi nhieàu tuyø thuoäc vaøo loaïi hình coâng nghieäp, coâng ngheä saûn xuaát ñaëc tröng vaø giaûi phaùp xöû lyù cuïc boä. Nöôùc thaûi sinh hoaït töø hoaït ñoäng cuûa KDC phuïc vuï coâng nghieäp. Theo quy hoaïch toång soá daân cö döï kieán khoaûng 13.000 ngöôøi, löôïng nöôùc thaûi döï kieán phaùt sinh töø KDC khoaûng 2.023 m3/ngaøy ñeâm. Toaøn boä löôïng nöôùc thaûi seõ ñöôïc thu gom vaø xöû lyù taïi traïm XLNT taäp trung. Nöôùc thaûi töø hoaït ñoäng cuûa chôï Chôï ñöôïc quy hoaïch taïi khu Döï aùn coù quy moâ khoaûng 150 quầy saïp vôùi löôïng nöôùc thaûi döï kieán khoaûng 8 m3/ngaøy ñeâm. Ñaëc tính chuû yeáu cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy laø coù haøm löôïng chaát höõu cô cao do nöôùc thaûi mang theo thaønh phaàn nhö daàu, môõ, trong nöôùc röûa thực phaåm vaø veä sinh quầy haøng moãi ngaøy. Nöôùc thaûi töø traïm y teá Hoaït ñoäng töø traïm y teá vôùi dieän tích khoaûng 9.300 m2. Löu löôïng nöôùc thaûi döï kieán phaùt sinh khoaûng 72 m3/ngaøy ñeâm. Nöôùc möa chaûy traøn Nöôùc möa chaûy traøn qua khu vöïc maët baèng Döï aùn seõ cuoán theo ñaát, caùt vaø caùc chaát rôi vaõi treân doøng chaûy. Neáu löôïng nöôùc möa naøy khoâng ñöôïc quaûn lyù toát seõ gaây taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán moâi tröôøng nöôùc. Khí thaûi Khí thaûi töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc nhaø maùy trong KCN Tính chaát vaø taûi löôïng khí thaûi töø caùc nhaø maùy hoaït ñoäng trong KCN phuï thuoäc raát nhieàu vaøo loaïi vaø löôïng nhieân lieäu söû duïng cuõng nhö coâng ngheä saûn xuaát. Trong thöïc teá khoâng theå thu gom vaø xöû lyù khí thaûi cho toaøn KCN. Moãi nhaø maùy phaûi töï trang bò heä thoáng thu gom vaø xöû lyù khí thaûi phaùt sinh, ñaûm baûo phaûi ñaït tieâu chuaån cho pheùp. Khí thaûi töø caùc phöông tieän vaän chuyeån nguyeân lieäu vaø saûn phaåm Khí thaûi töø hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän vaän chuyeån ra vaøo khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp Khí thaûi töø khu vöïc löu tröõ chaát thaûi raén Khí thaûi töø khu vöïc xöû lyù nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Chaát thaûi phaùt sinh töø KCN Chaát thaûi raén coâng nghieäp: thaønh phaàn, ñaëc tính oâ nhieãm vaø toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén coâng nghieäp phuï thuoäc vaøo coâng suaát saûn xuaát, coâng ngheä aùp duïng vaø caùc giaûi phaùp giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn, caùc giaûi phaùp trao ñoåi chaát thaûi vaø coâng ngheä xöû lyù; Chaát thaûi raén sinh hoaït töø KCN: Vôùi löôïng coâng nhaân laøm vieäc trong KCN khoaûng 20.000 ngöôøi, öôùc tính löôïng CTRSH phaùt sinh khoaûng 10 taán/ngaøy. Chaát thaûi sinh hoaït töø KDC CTRSH: phaùt sinh töø hoä gia ñình, töø ñöôøng phoá, töø khu trung taâm giaûi trí vaø töø khu vöïc chôï; CTNH: phaùt sinh töø traïm y teá vaø töø moät phaàn sinh hoaït cuûa KDC. Ñaùnh giaù taùc ñoäng OÂ nhieãm do nöôùc thaûi Nöôùc thaûi coâng nghieäp coù thaønh phaàn phöùc taïp vaø möùc ñoä oâ nhieãm cao hôn tuyø thuoäc vaøo ñaëc tính coâng ngheä SX cuûa töøng loaïi hình coâng nghieäp döï kieán ñaàu tö vaøo KCN. Vôùi caùc loaïi hình coâng nghieäp döï kieán ñaàu tö vaøo Döï aùn nhö: coâng nghieäp cô khí; coâng nghieäp ñieän töû, coâng ngheä thoâng tin; coâng nghieäp tieâu duøng... thì thaønh phaàn nöôùc thaûi vaø möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc nguoàn nöôùc thaûi naøy khaùc nhau. Beân caïnh ñoù, nöôùc thaûi töø loø hôi, caùc thieát bò loïc buïi, töø quaù trình röûa thieát bò… coù nhöõng tính chaát ñaëc thuø rieâng cuõng caàn ñöôïc thu gom, xöû lyù sô boä tröôùc khi thaûi vaøo TXLNTTT cuûa KCN hoaëc xöû lyù trieät ñeå tröôùc khi xaû tröïc tieáp vaøo raïch Baø Beáp. OÂ nhieãm do khí thaûi Khí thaûi phaùt sinh töø quaù trình saûn xuaát cuûa KCN Ñoâng Nam coù thaønh phaàn tuyø thuoäc töøng ngaønh coâng nghieäp ñaàu tö vaøo KCN vaø coù theå chia thaønh nhöõng loaïi chính sau ñaây: Khí thaûi do ñoát nhieân lieäu (than, daàu FO, DO, khí hoaù loûng) chöùa nhieàu buïi, caùc thaønh phaàn khí nhö NOx, SOx, COx, CxHy vaø muoäi khoùi; Khí thaûi phaùt s._.inh treân daây chuyeàn coâng ngheä SX. Thaønh phaàn khí naøy phöùc taïp hôn, ví duï hôi dung moâi töø ñaùnh vecni caùc saûn phaåm goã, khí thaûi töø daây chuyeàn ñuùc eùp saûn phaåm nhöïa, hôi chì trong coâng ñoaïn haøn caùc linh kieän ñieän töû…; Tieáng oàn phaùt sinh töø maùy phaùt ñieän, baêng taûi vaän chuyeån nguyeân lieäu, caùc maùy moùc thieát bò trong daây chuyeàn SX… Tuyø theo thaønh phaàn, khoái löôïng nguyeân nhieân lieäu töøng nhaø maùy söû duïng maø möùc ñoä gaây oâ nhieãm cuûa töøng loaïi hình coâng nghieäp seõ khaùc nhau. Taûi löôïng oâ nhieãm khoâng khí do caùc loaïi hình coâng nghieäp treân gaây ra coù theå öôùc tính baèng phöông phaùp ñaùnh giaù nhanh theo caùc heä soá oâ nhieãm. Mỗi nhaø maùy tröôùc khi hoaït ñoäng coù theå döï ñoaùn ñöôïc möùc ñoä phaùt sinh khí thaûi coù haïi ñeán moâi tröôøng vaø ñeán söùc khoeû coâng nhaân tröïc tieáp vaän haønh heä thoáng. OÂ nhieãm do chaát thaûi raén So vôùi nöôùc thaûi vaø khí thaûi, toác ñoä lan truyeàn taùc haïi ñoái vôùi moâi tröôøng do CTR khoâng cao baèng nhöng vôùi khoái löôïng lôùn vaø caùc thaønh phaàn khoù xöû lyù, CTRCN ñang laø moái ñe doaï ñoái vôùi moâi tröôøng trong ñaø phaùt trieån coâng nghieäp hieän nay, ñaëc bieät laø CTNH. Nguy cô aûnh höôûng ñaàu tieân laø moâi tröôøng ñaát vaø keùo theo laø moâi tröôøng nöôùc vaø khoâng khí. Quaûn lyù hôïp lyù, taùi söû duïng vaø taän duïng toái ña caùc CTR laø moät trong nhöõng bieän phaùp höõu hieäu ñeå haïn cheá möùc ñoä gaây oâ nhieãm cuûa nguoàn thaûi naøy. CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP Caùc loaïi nöôùc thaûi ñeàu chöùa caùc taïp chaát gaây nhieãm baån coù tính chaát raát khaùc nhau: töø caùc chaát raén khoâng tan ñeán caùc chaát khoù tan vaø caùc chaát hoaø tan trong nöôùc thaûi. Xöû lyù nöôùc thaûi laø loaïi boû caùc chaát ñoù, laøm saïch laïi vaø coù theå ñöa nöôùc vaøo nguoàn tieáp nhaän hoaëc taùi söû duïng. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích ñoù, chuùng ta thöôøng döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi taïp chaát ñeå löïa choïn phöông phaùp xöû lyù thích hôïp. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CÔ HOÏC Xöû lyù cô hoïc (hay coøn goïi laø xöû lyù baäc I) nhaèm muïc ñích loaïi boû caùc taïp chaát khoâng tan (raùc, caùt, nhöïa, daàu môõ, caën lô löûng, caùc taïp chaát noåi…) ra khoûi nöôùc thaûi, ñieàu hoøa löu löôïng vaø noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi. Caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc xöû lyù nöôùc thaûi thoâng duïng: Song chaén raùc Song chaén raùc thöôøng ñaët tröôùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc coù theå ñaët taïi caùc mieäng xaû trong phaân xöôûng saûn xuaát nhaèm giöõ laïi caùc taïp chaát coù kích thöôùc lôùn nhö: nhaùnh caây, goã, laù, giaáy, niloâng, vaûi vuïn vaø caùc loaïi raùc khaùc, ñoàng thôøi baûo veä caùc coâng trình bôm, traùnh aùch taéc ñöôøng oáng, möông daãn. Döïa vaøo khoaûng caùch caùc thanh, song chaén ñöôïc chia thaønh 2 loaïi: Song chaén thoâ coù khoaûng caùch giöõa caùc thanh töø 60 ÷ 100mm; Song chaén mòn coù khoaûng caùch giöõa caùc thanh töø 10 ÷ 25mm. Löôùi loïc Löôùi loïc duøng ñeå khöû caùc chaát lô löûng coù kích thöôùc nhoû, thu hoài caùc thaønh phaàn khoâng tan hoaëc khi caàn phaûi loaïi boû raùc coù kích thöôùc nhoû. Kích thöôùc maét löôùi töø 0,5 ÷1,0mm. Löôùi loïc thöôøng ñöôïc bao boïc xung quanh khung roãng hình truï quay troøn (hay coøn goïi laø troáng quay) hoaëc ñaët treân caùc khung hình dóa. Beå laéng caùt Beå laéng caùt ñaët sau song chaén, löôùi chaén vaø ñaët tröôùc beå ñieàu hoøa, tröôùc beå laéng ñôït I. Nhieäm vuï cuûa beå laéng caùt laø loaïi boû caën thoâ naëng nhö caùt, soûi, maûnh vôõ thuûy tinh, kim loaïi, tro taùn, thanh vuïn, voû tröùng… ñeå baûo veä caùc thieát bò cô khí deã bò maøi moøn, giaûm caën naëng ôû caùc coâng ñoaïn xöû lyù tieáp theo. Beå laéng caùt goàm 3 loaïi: Beå laéng caùt ngang; Beå laéng caùt thoåi khí; Beå laéng caùt ly taâm. Beå taùch daàu môõ Caùc loaïi coâng trình naøy thöôøng ñöôïc öùng duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi, nhaèm loaïi boû caùc taïp chaát coù khoái löôïng rieâng nhoû hôn nöôùc. Caùc chaát naøy seõ bòt kín loã hoång giöõa caùc haït vaät lieäu loïc trong caùc beå sinh hoïc… vaø chuùng cuõng phaù huûy caáu truùc buøn hoaït tính trong beå Aerotank, gaây khoù khaên trong quaù trình leân men caën. Beå ñieàu hoaø Beå ñieàu hoøa ñöôïc duøng ñeå duy trì doøng thaûi vaø noàng ñoä vaøo coâng trình xöû lyù oån ñònh, khaéc phuïc nhöõng söï coá vaän haønh do söï dao ñoäng veà noàng ñoä vaø löu löôïng cuûa nöôùc thaûi gaây ra vaø naâng cao hieäu suaát cuûa caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc. Beå ñieàu hoøa coù theå ñöôïc phaân loaïi nhö sau: Beå ñieàu hoøa löu löôïng; Beå ñieàu hoøa noàng ñoä; Beå ñieàu hoøa caû löu löôïng vaø noàng ñoä. Beå laéng Duøng ñeå taùch caùc chaát khoâng tan ôû daïng lô löûng trong nöôùc thaûi theo nguyeân taéc troïng löïc. Caùc beå laéng coù theå boá trí noái tieáp nhau. Quaù trình laéng toát coù theå loaïi boû ñeán 90 ÷ 95% löôïng caën coù trong nöôùc thaûi. Vì vaäy, ñaây laø quaù trình quan troïng trong xöû lyù nöôùc thaûi, thöôøng boá trí xöû lyù ban ñaàu hay sau khi xöû lyù sinh hoïc. Ñeå coù theå taêng cöôøng quaù trình laéng ta coù theå theâm vaøo chaát ñoâng tuï sinh hoïc. Beå laéng ñöôïc chia laøm 3 loaïi: Beå laéng ngang (coù hoaëc khoâng coù vaùch nghieâng): Hình 2.1 Beå laéng ngang Beå laéng ñöùng: maët baèng laø hình troøn hoaëc hình vuoâng. Trong beå laéng hình troøn nöôùc chuyeån ñoäng theo phöông baùn kính (radian). Beå laéng ly taâm: maët baèng laø hình troøn. Nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå theo chieàu töø taâm ra thaønh beå roài thu vaøo maùng taäp trung roài daãn ra ngoaøi. Beå loïc Coâng trình naøy duøng ñeå taùch caùc phaàn töû lô löûng, phaân taùn coù trong nöôùc thaûi vôùi kích thöôùc töông ñoái nhoû sau beå laéng baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua caùc vaät lieäu loïc nhö caùt, thaïch anh, than coác, than buøn, than goã, soûi nghieàn nhoû… Beå loïc thöôøng laøm vieäc vôùi hai cheá ñoä loïc vaø röûa loïc. Quaù trình loïc chæ aùp duïng cho caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi taùi söû duïng vaø caàn thu hoài moät soá thaønh phaàn quí hieám coù trong nöôùc thaûi. Caùc loaïi beå loïc ñöôïc phaân loaïi nhö sau: Loïc qua vaùch loïc; Beå loïc vôùi lôùp vaät lieäu loïc daïng haït; Thieát bò loïc chaäm; Thieát bò loïc nhanh. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOAÙ HOÏC Ñoâng tuï vaø keo tuï Phöông phaùp ñoâng tuï - keo tuï laø quaù trình thoâ hoùa caùc haït phaân taùn vaø nhuõ töông, ñoä beàn taäp hôïp bò phaù huûy, hieän töôïng laéng xaûy laéng. Söû duïng ñoâng tuï hieäu quaû khi caùc hạt keo phaân taùn coù kích thöôùc 1-100μm. Ñeå taïo ñoâng tuï, caàn coù theâm caùc chaát ñoâng tuï nhö: Pheøn nhoâm Al2(SO4)3.18H2O. Ñoä hoøa tan cuûa pheøn nhoâm trong nöôùc ôû 200C laø 362 g/l, pH toái öu töø 4.5-8; Pheøn saét FeSO4.7H2O. Ñoä hoøa tan cuûa pheøn saét trong nöôùc ôû 200C laø 265 g/l. Quaù trình ñoâng tuï baèng pheøn saét xaûy ra toát nhaát ôû pH >9; Caùc muoái FeCl3.6H2O, Fe2(SO4)3.9H2O, MgCl2.6H2O, MgSO4.7H2O, …; Voâi. Khaùc vôùi ñoâng tuï, keo tuï laø quaù trình keát hôïp caùc haït lô löûng khi cho caùc hôïp chaát cao phaân töû vaøo. Chaát keo tuï thöôøng söû duïng nhö: tinh boät, ester, cellulose, … Chaát keo tuï coù theå söû duïng ñoäc laäp hay duøng vôùi chaát ñoâng tuï ñeå taêng nhanh quaù trình ñoâng tuï vaø laéng nhanh caùc boâng caën. Chaát ñoâng tuï coù khaû naêng laøm môû roäng phaïm vi toái öu cuûa quaù trình ñoâng tuï, laøm taêng tính beàn vaø ñoä chaët cuûa boâng caën, töø ñoù laøm giaûm ñöôïc löôïng chaát ñoâng tuï, taêng hieäu quaû xöû lyù. Hieän töôïng ñoâng tuï xaûy ra khoâng chæ do tieáp xuùc tröïc tieáp maø coøn do töông taùc laãn nhau giöõa caùc phaân töû chaát keo tuï bò haáp phuï theo caùc haït lô löûng. Khi hoøa tan vaøo nöôùc thaûi, chaát keo tuï coù theå ôû traïng thaùi ion hoaëc khoâng ion, töø ñoù ta coù chaát keo tuï ion hoaëc khoâng ion. Hình 2.2 Quaù trình taïo boâng caën cuûa caùc haït keo Trung hoaø Nöôùc thaûi cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp, nhaát laø coâng nghieäp hoùa chaát, do caùc quaù trình coâng ngheä coù theå coù chöùa caùc acid hoaëc bazô, coù khaû naêng gaây aên moøn vaät lieäu, phaù vôõ caùc quaù trình sinh hoùa cuûa caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc, ñoàng thôøi gaây caùc taùc haïi khaùc, do ñoù caàn thöïc hieän quaù trình trung hoøa nöôùc thaûi. Caùc phöông phaùp trung hoøa bao goàm: Trung hoøa laãn nhau giöõa nöôùc thaûi chöùa acid vaø nöôùc thaûi chöùa kieàm; Trung hoøa dòch thaûi coù tính acid, duøng caùc loaïi chaát kieàm nhö: NaOH, KOH, NaCO3, NH4OH, hoaëc loïc qua caùc vaät lieäu trung hoøa nhö CaCO3, dolomit,…; Ñoái vôùi dòch thaûi coù tính kieàm thì trung hoøa bôûi acid hoaëc khí acid. Ñeå löïa choïn taùc chaát thöïc hieän phaûn öùng trung hoøa, caàn döïa vaøo caùc yeáu toá: Loaïi acid hay bazô coù trong nöôùc thaûi vaø noàng ñoä cuûa chuùng; Ñoä hoøa tan cuûa caùc muoái ñöôïc hình thaønh do keát quaû phaûn öùng hoùa hoïc. Oxy hoaù khöû Ña soá caùc chaát voâ cô khoâng theå xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoùa ñöôïc, tröø caùc tröôøng hôïp caùc kim loaïi naëng nhö: Cu, Zn, Pb, Co, Fe, Mn, Cr,… bò haáp phuï vaøo buøn hoaït tính. Nhieàu kim loaïi nhö: Hg, As,… laø nhöõng chaát ñoäc, coù khaû naêng gaây haïi ñeán sinh vaät neân ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp oxy hoùa khöû. Coù theå duøng caùc taùc nhaân oxy hoùa nhö Cl2, H2O2, O2 khoâng khí, O3 hoaëc pirozulite (MnO2). Döôùi taùc duïng oxy hoùa, caùc chaát oâ nhieãm ñoäc haïi seõ chuyeån hoùa thaønh nhöõng chaát ít ñoäc haïi hôn vaø ñöôïc loaïi ra khoûi nöôùc thaûi. Ñieän hoaù Cô sôû cuûa söï ñieän phaân goàm hai quaù trình: oxy hoùa ôû anod vaø khöû ôû catod. Xöû lyù baèng phöông phaùp ñieän hoùa raát thuaän lôïi ñoái vôùi nhöõng loaïi nöôùc thaûi coù löu löôïng nhoû vaø oâ nhieãm chuû yeáu do caùc chaát höõu cô vaø voâ cô ñaäm ñaëc. Öu ñieåm Khoâng caàn pha loaõng sô boä nöôùc thaûi; Khoâng caàn taêng thaønh phaàn muoái cuûa chuùng; Coù theå taän duïng laïi caùc saûn phaåm quyù chöùa trong nöôùc thaûi; Dieän tích xöû lyù nhoû. Nhöôïc ñieåm Toán keùm naêng löôïng; Phaûi taåy saïch beà maët ñieän cöïc khoûi caùc taïp chaát. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ HOAÙ LYÙ Trong daây chuyeàân coâng ngheä xöû lyù, coâng ñoaïn xöû lyù hoùa lyù thöôøng ñöôïc aùp duïng sau coâng ñoaïn xöû lyù cô hoïc. Phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù bao goàm caùc phöông phaùp haáp phuï, trao ñoåi ion, trích ly, chöng caát, coâ ñaëc, loïc ngöôïc, …. Phöông phaùp hoùa lyù ñöôïc söû duïng ñeå loaïi khoûi dòch thaûi caùc haït lô löûng phaân taùn, caùc chaát höõu cô vaø voâ cô hoøa tan, coù moät soá öu ñieåm nhö: Loaïi ñöôïc caùc hôïp chaát höõu cô khoâng bò oxi hoùa sinh hoïc. Khoâng caàn theo doõi caùc hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät; Coù theå thu hoài caùc chaát khaùc nhau; Hieäu quaû xöû lyù cao vaø oån ñònh hôn. Tuyeån noåi Laø quaù trình dính baùm phaân töû cuûa caùc haït chaát baån ñoái vôùi beà maët phaân chia cuûa hai pha khí - nöôùc vaø xaûy ra khi coù naêng löôïng töï do treân beà maët phaân chia, ñoàng thôøi cuõng do caùc hieän töôïng thaám öôùt beà maët xuaát hieän theo chu vi thaám öôùt ôû nhöõng nôi tieáp xuùc khí - nöôùc. Tuyeån noåi daïng boït: ñöôïc söû duïng ñeå taùch ra khoûi nöôùc thaûi caùc chaát khoâng tan vaø laøm giaûm moät phaàn noàng ñoä cuûa moät soá chaát hoøa tan; Phaân ly daïng boït: ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù caùc chaát hoøa tan coù trong nöôùc thaûi, ví duï nhö chaát hoaït ñoäng beà maët. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp tuyeån noåi laø coù theå thu caën vôùi ñoä aåm nhoû, coù theå thu taïp chaát. Phöông phaùp tuyeån noåi ñöôïc söû duïng nhieàu trong caùc ngaønh coâng nghieäp nhö: tô sôïi nhaân taïo, giaáy cellulose, thöïc phaåm,… Haáp phuï Haáp phuï laø thu huùt chaát baån leân beà maët cuûa chaát haáp phuï, phaàn lôùn laø chaát haáp phuï raén vaø coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän tónh hoaëc ñoäng. Quaù trình haáp phuï laø moät quaù trình thuaän nghòch, nghóa laø chaát bò haáp phuï coù theå bò giaûi haáp vaø chuyeån ngöôïc laïi vaøo chaát thaûi. Caùc chaát haáp phuï thöôøng ñöôïc söû duïng laø caùc loaïi vaät lieäu xoáp töï nhieân hay nhaân taïo nhö tro, maãu vuïn than coác, than buøn, silicagen, keo nhoâm, ñaát seùt hoaït tính,… vaø caùc chaát haáp phuï naøy coøn coù khaû naêng taùi sinh ñeå tieáp tuïc söû duïng. Trích ly Phöông phaùp taùch chaát baån höõu cô hoøa tan chöùa trong nöôùc baèng caùch troän laãn vôùi dung moâi naøo ñoù, trong ñoù, chaát höõu cô hoøa tan vaøo dung moâi toát hôn vaøo nöôùc. Trao ñoåi ion Caùc chaát caáu thaønh pha raén, maø treân ñoù xaûy ra söï trao ñoåi ion, goïi laø ionit. Caùc ionit coù theå coù nguoàn goác nhaân taïo hay töï nhieân, laø höõu cô hay voâ cô vaø coù theå ñöôïc taùi sinh ñeå söû duïng lieân tuïc. Ñöôïc söû duïng ñeå loaïi caùc ion kim loaïi trong nöôùc thaûi. PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ SINH HOÏC Coâng trình xöû lyù sinh học trong ñieàu kieän töï nhieân Thöïc chaát cuûa phöông phaùp sinh hoïc ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø söû duïng khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi. Chuùng chuyeån hoùa caùc chaát höõu cô hoøa tan vaø nhöõng chaát deã phaân huûy sinh hoïc thaønh nhöõng saûn phaåm cuoái cuøng nhö: CO2, H2O, NH4,.. Chuùng söû duïng moät soá hôïp chaát höõu cô vaø moät soá chaát khoaùng laøm nguoàn dinh döôõng vaø taïo naêng löôïng nhaèm duy trì quaù trình, ñoàng thôøi xaây döïng teá baøo môùi. Coâng trình xöû lyù sinh hoïc thöôøng ñöôïc ñaët sau khi nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc xöû lyù sô boä qua caùc quaù trình xöû lyù cô hoïc, hoùa hoïc, hoùa lyù. Ao hoà sinh hoïc Ñaây laø phöông phaùp xöû lyù ñôn giaûn nhaát vaø ñaõ ñöôïc aùp duïng töø xöa. Phöông phaùp naøy cuõng khoâng yeâu caàu kyõ thuaät cao, voán ñaàu tö ít, chí phí hoaït ñoäng reû tieàn, quaûn lyù ñôn giaûn vaø hieäu quaû cuõng khaù cao. Quy trình ñöôïc toùm taét nhö sau: Nöôùc thaûi à Loaïi boû raùc, caùt soûi, ... à Caùc ao hoà oån ñònh à Nöôùc ñaõ xöû lyù Hoà hieáu khí Ao noâng 0,3 - 0,5m coù quaù trình oxi hoaù caùc chaát baån höõu cô chuû yeáu nhôø caùc vi sinh vaät. Goàm 2 loaïi: hoà laøm thoaùng töï nhieân vaø hoà laøm thoaùng nhaân taïo. Hoà kò khí Ao kò khí laø loaïi ao saâu, ít hoaëc khoâng coù ñieàu kieän hieáu khí. Caùc vi sinh vaät kò khí hoaït ñoäng soáng khoâng caàn oxy cuûa khoâng khí. Chuùng söû duïng oxi töø caùc hôïp chaát nhö nitrat, sulfat… ñeå oxi hoaù caùc chaát höõu cô, caùc loaïi röôïu vaø khí CH4, H2S, CO2,… vaø nöôùc. Chieàu saâu hoà khaù lôùn khoaûng 2 - 6m. Hoà tuøy nghi Laø söï keát hôïp hai quaù trình song song: phaân huûy hieáu khí caùc chaát höõu cô hoaø tan coù ñeàu ôû trong nöôùc vaø phaân huûy kò khí (chuû yeáu laø CH4) caën laéng ôû vuøng ñaùy. Ao hoà tuøy nghi ñöôïc chia laøm 3 vuøng: lôùp treân laø vuøng hieáu khí, vuøng giöõa laø vuøng kò khí tuøy tieän vaø vuøng phía ñaùy saâu laø vuøng kò khí. Chieàu saâu hoà khoaûng 1 - 1,5m. Hoà oån ñònh baäc III Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù cô baûn (baäc II) chöa ñaït tieâu chuaån laø nöôùc saïch ñeå xaû vaøo nguoàn thì coù theå phaûi qua xöû lyù boå sung (baäc III). Moät trong caùc coâng trình xöû lyù baäc III laø ao hoà ổn ñònh sinh hoïc keát hôïp vôùi thaû beøo nuoâi caù. Phöông phaùp xöû lyù qua ñaát Thöïc chaát cuûa quaù trình xöû lyù laø: khi loïc nöôùc thaûi qua ñaát caùc chaát raén lô löûng vaø keo seõ bò giöõ laïi ôû lôùp treân cuøng. Nhöõng chaát naøy taïo ra moät maøng goàm raát nhieàu vi sinh vaät bao boïc treân beà maët caùc haït ñaát, maøng naøy seõ haáp phuï caùc chaát höõu cô hoøa tan trong nöôùc thaûi. Nhöõng vi sinh vaät seõ söû duïng oâxy cuûa khoâng khí qua caùc khe ñaát vaø chuyeån hoùa caùc chaát höõu cô thaønh caùc hôïp chaát khoaùng. Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong điều kiện nhân tạo Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän hieáu khí coù theå keå ñeán hai quaù trình cô baûn: Quaù trình xöû lyù sinh tröôûng lô löûng; Quaù trình xöû lyù sinh tröôûng baùm dính. Caùc coâng trình töông thích cuûa quaù trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí nhö: beå Aerotank buøn hoaït tính (vi sinh vaät lô löûng), beå thoåi khí sinh hoïc tieáp xuùc (vi sinh vaät dính baùm), beå loïc sinh hoïc, thaùp loïc sinh hoïc, beå sinh hoïc tieáp xuùc quay… Beå phaûn öùng sinh hoïc hieáu khí – Aerotank Quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi söû duïng buøn hoaït tính döïa vaøo hoaït ñoäng soáng cuûa vi sinh vaät hieáu khí. Trong beå Aerotank, caùc chaát lô löûng ñoùng vai troø laø caùc haït nhaân ñể cho vi khuaån cö truù, sinh saûn vaø phaùt trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi laø buøn hoaït tính. Buøn hoaït tính laø caùc boâng caën coù maøu naâu saãm chöùa caùc chaát höõu cô haáp thuï töø nöôùc thaûi vaø laø nôi cö truù ñeå phaùt trieån cuûa voâ soá vi khuaån vaø vi sinh vaät soáng khaùc. Caùc vi sinh vaät ñoàng hoaù caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát dinh döôõng cung caáp cho söï soáng. Trong quaù trình phaùt trieån vi sinh vaät söû duïng caùc chaát ñeå sinh saûn vaø giaûi phoùng naêng löôïng, neân sinh khoái cuûa chuùng taêng leân nhanh. Nhö vaäy, caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi ñöôïc chuyeån hoaù thaønh caùc chaát voâ cô nhö H2O, CO2 khoâng ñoäc haïi cho moâi tröôøng. Quaù trình sinh hoïc coù theå dieãn taû toùm taét nhö sau: Chaát höõu cô + vi sinh vaät + oâxy ⇒ NH3 + H2O + naêng löôïng + teá baøo môùi. Hay coù theå vieát: Chaát thaûi + buøn hoaït tính + khoâng khí ⇒ Saûn phaåm cuoái + buøn hoaït tính dö Moät soá loaïi beå aerotank thöôøng duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi: Beå Aerotank truyeàn thoáng: Nöôùc thaûi à beå laéng 1 à beå Aerotank à beå laéng 2 à nguoàn tieáp nhaän. Beå Aerotank taûi troïng cao: Hoaït ñoäng cuûa beå aerotank taûi troïng cao töông töï nhö beå coù doøng chaûy nuùt, chòu ñöôïc taûi troïng chaát baån cao vaø cho hieäu suaát laøm saïch cuõng cao, söû duïng ít naêng löôïng, löôïng buøn sinh ra thaáp. Nöôùc thaûi ñi vaøo coù ñoä nhieãm baån cao, thöôøng laø BOD>500mg/l. Taûi troïng buøn hoaït tính laø 400 – 1000mg BOD/g buøn (khoâng tro) trong moät ngaøy ñeâm. Beå Aerotank coù heä thoáng caáp khí giaûm daàn theo chieàu doøng chaûy Noàng ñoä chaát höõu cô vaøo beå Aerotank ñöôïc giaûm daàn töø ñaàu ñeán cuoái beå do ñoù nhu caàu cung caáp oâxy cuõng tæ leä thuaän vôùi noàng ñoä caùc chaát höõu cô. Öu ñieåm: Giaûm ñöôïc löôïng khoâng khí caáp vaøo töùc giaûm coâng suaát cuûa maùy thoåi khí; Khoâng coù hieän töôïng laøm thoaùng quaù möùc laøm ngaên caûn söï sinh tröôûng cuûa vi khuaån khöû caùc hôïp chaát chöùa Nitô; Coù theå aùp duïng ôû taûi troïng cao (F/M cao), chaát löôïng nöôùc ra toát hôn. Beå Aerotank coù ngaên tieáp xuùc vôùi buøn hoaït tính ñaõ oån ñònh Beå coù 2 ngaên: ngaên tieáp xuùc vaø ngaên taùi sinh. Öu ñieåm cuûa daïng beå naøy laø beå Aerotank coù dung tích nhoû, chòu ñöôïc söï dao ñoäng cuûa löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi, coù theå öùng duïng cho nöôùc thaûi coù haøm löôïng keo cao. Beå thoâng khí keùo daøi Khi nöôùc thaûi coù tæ soá F/M (tæ leä giöõa BOD5 vaø buøn hoaït tính - mgBOD5/mg buøn hoaït tính) thaáp, taûi troïng thaáp, thôøi gian thoâng khí thöôøng laø 20-30h. Beå Aerotank khuaáy troän hoaøn chænh Öu ñieåm: pha loaõng ngay töùc khaéc noàng ñoä cuûa caùc chaát oâ nhieãm trong toaøn theå tích beå, khoâng xaûy ra hieän töôïng quaù taûi cuïc boä ôû baát cöù phaàn naøo cuûa beå, aùp duïng thích hôïp cho loaïi nöôùc thaûi coù chæ soá theå tích buøn cao, caën khoù laéng. Oxytank Döïa treân nguyeân lyù laøm vieäc cuûa aerotank khuaáy ñaûo hoaøn chænh ngöôøi ta thay khoâng khí neùn baèng caùch suïc khí oxy tinh khieát. Öu ñieåm: Heäu suaát cao neân taêng ñöôïc taûi troïng BOD; Giaûm thôøi gian suïc khí; Laéng buøn deã daøng; Giaûm buøn ñaùng keå trong quaù trình xöû lyù. Möông oxy hoaù Möông oâxy hoùa laø daïng caûi tieán cuûa beå Aerotank khuaáy troän hoaøn chænh coù daïng voøng hình chöõ O laøm vieäc trong cheá ñoä laøm thoaùng keùo daøi vôùi dung dòch buøn hoaït tính lô löûng trong nöôùc thaûi chuyeån ñoäng tuaàn hoaøn lieân tuïc trong möông. Loïc sinh hoïc – Biofilter Laø coâng trình ñöôïc thieát keá nhaèm muïc ñích phaân huûy caùc vaät chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi nhôø quaù trình oâxy hoùa dieãn ra treân beà maët vaät lieäu tieáp xuùc. Trong beå chöùa ñaày vaät lieäu tieáp xuùc, laø giaù theå cho vi sinh vaät soáng baùm. Coù 2 daïng: Beå loïc sinh hoïc nhoû gioït: laø beå loïc sinh hoïc coù vaät lieäu loïc khoâng ngaäp trong nöôùc. Giaù trò BOD cuûa nöôùc thaûi sau khi laøm saïch ñaït tôùi 10 ÷ 15mg/l vôùi löu löôïng nöôùc thaûi khoâng quaù 1000 m3/ngñ; Beå loïc sinh hoïc cao taûi: lôùp vaät lieäu loïc ñöôïc ñaët ngaäp trong nöôùc. Taûi troïng nöôùc tôùi 10 ÷ 30 m3/m2.ngñ töùc laø gaáp 10 ÷ 30 laàn ôû beå loïc nhoû gioït. Thaùp loïc sinh hoïc cuõng coù theå ñöôïc xem nhö laø moät beå loïc sinh hoïc nhöng coù chieàu cao khaù lôùn. Hình 2.3 Beå loïc sinh hoïc nhoû gioït Ñĩa quay sinh hoïc RBC (Rotating Biological Contactors) RBC goàm moät loaïi ñóa troøn xeáp lieàn nhau baèng polystyren hay PVC. Nhöõng ñóa naøy ñöôïc nhuùng chìm trong nöôùc thaûi vaø quay töø töø. Trong khi vaän haønh, sinh vaät taêng tröôûng seõ dính baùm vaøo beà maët ñóa vaø hình thaønh moät lôùp maøng nhaøy treân toaøn boä beà maët öôùt cuûa ñóa. Ñóa quay laøm cho sinh khoái luoân tieáp xuùc vôùi chaát höõu cô trong nöôùc thaûi vaø vôùi khoâng khí ñeå haáp thuï oxy, ñoàng thôøi taïo söï trao ñoåi oxy vaø duy trì sinh khoái trong ñieàu kieän hieáu khí. Beå sinh hoïc theo meû SBR (Sequence Batch Reactor) SBR laø moät daïng cuûa beå Aerotank. Khi xaây döïng beå SBR nöôùc thaûi chæ caàn ñi qua song chaén, beå laéng caùt vaø taùch daàu môõ neáu caàn, roài naïp thaúng vaøo beå. Öu ñieåm laø khöû ñöôïc caùc hôïp chaát chöùa nitô, photpho khi vaän haønh ñuùng caùc quy trình hieáu khí, thieáu khí vaø yeám khí. Beå SBR hoaït ñoäng theo 5 pha: Pha laøm ñaày (fill): thôøi gian bôm nöôùc vaøo keùo daøi töø 1-3 giôø. Doøng nöôùc thaûi ñöôïc ñöa vaøo beå trong suoát thôøi gian dieãn ra pha laøm ñaày. Trong beå phaûn öùng hoaït ñoäng theo meû noái tieáp nhau, tuyø theo muïc tieâu xöû lyù, haøm löôïng BOD ñaàu vaøo, quaù trình laøm ñaày coù theå thay ñoåi linh hoaït: laøm ñaày – tónh, laøm ñaày – hoøa troän, laøm ñaày – suïc khí; Pha phaûn öùng, thoåi khí (React): Taïo phaûn öùng sinh hoùa giöõa nöôùc thaûi vaø buøn hoaït tính baèng suïc khí hay laøm thoaùng beà maët ñeå caáp oâxy vaøo nöôùc vaø khuaáy troän ñeàu hoãn hôïp. Thôøi gian laøm thoaùng phuï thuoäc vaøo chaát löôïng nöôùc thaûi, thöôøng khoaûng 2 giôø. Trong pha phaûn öùng, quaù trình nitrat hoùa coù theå thöïc hieän, chuyeån Nitô töø daïng N-NH3 sang N-NO22- vaø nhanh choùng chuyeån sang daïng N-NO3-; Pha laéng (settle): Laéng trong nöôùc. Quaù trình dieãn ra trong moâi tröôøng tónh, hieäu quaû thuûy löïc cuûa beå ñaït 100%. Thôøi gian laéng trong vaø coâ ñaëc buøn thöôøng keát thuùc sôùm hôn 2 giôø; Pha ruùt nöôùc (draw): khoaûng 0.5 giôø; Pha chôø: Chôø ñôïi ñeå naïp meû môùi, thôøi gian chôø ñôïi phuï thuoäc vaøo thôøi gian vaän haønh 4 quy trình treân vaø vaøo soá löôïng beå, thöù töï naïp nöôùc nguoàn vaøo beå. Xaû buøn dö laø moät giai ñoaïn quan troïng khoâng thuoäc 5 giai ñoaïn cô baûn treân, nhöng noù cuõng aûnh höôûng lôùn ñeán naêng suaát cuûa heä. Löôïng vaø taàn suaát xaû buøn ñöôïc xaùc ñònh bôûi naêng suaát yeâu caàu, cuõng gioáng nhö heä hoaït ñoäng lieân tuïc thoâng thöôøng. Trong heä hoaït ñoäng giaùn ñoaïn, vieäc xaû buøn thöôøng ñöôïc thöïc hieän ôû giai ñoaïn laéng hoaëc giai ñoaïn thaùo nöôùc trong. Ñaëc ñieåm duy nhaát laø ôû beå SBR khoâng caàn tuaàn hoaøn buøn hoaït hoaù. Hai quaù trình laøm thoaùng vaø laéng ñeàu dieãn ra ôû ngay trong moät beå, cho neân khoâng coù söï maát maùt buøn hoaït tính ôû giai ñoaïn phaûn öùng vaø khoâng phaûi tuaàn hoaøn buøn hoaït tính töø beå laéng ñeå giöõ noàng ñoä. Hình 2.4 Quaù trình vaän haønh cuûa beå SBR Coâng trình xöû lyù sinh hoïc kî khí Phaân huûy kî khí (Anaerobic Descomposotion) laø quaù trình phaân huûy caùc chaát höõu cô thaønh chaát khí (CH4 vaø CO2) trong ñieàu kieän khoâng coù oâxy. Vieäc chuyeån hoaù caùc axit höõu cô thaønh khí meâtan saûn sinh ra ít naêng löôïng. Löôïng chaát höõu cô chuyeån hoaù thaønh khí vaøo khoaûng 80 ÷ 90%. Hieäu quaû xöû lyù phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä nöôùc thaûi, pH, noàng ñoä MLSS. Nhieät ñoä thích hôïp cho phaûn öùng sinh khí laø töø 32 ÷ 35oC. Öu ñieåm noåi baät cuûa quaù trình xöû lyù kî khí laø löôïng buøn saûn sinh ra raát thaáp, vì theá chi phí cho vieäc xöû lyù buøn thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc quaù trình xöû lyù hieáu khí. Trong quaù trình leân men kî khí, thöôøng coù 4 nhoùm vi sinh vaät phaân huûy vaät chaát höõu cô noái tieáp nhau: Caùc vi sinh vaät thuûy phaân (Hydrolytic) phaân huûy caùc chaát höõu cô daïng polyme nhö caùc polysaccharide vaø protein thaønh caùc monomer. Keát quaû cuûa söï “beû gaõy” maïch cacbon naøy chöa laøm giaûm COD; Caùc monomer ñöôïc chuyeån hoùa thaønh caùc axit beùo (VFA) vôùi moät löôïng nhoû H2. Caùc axit chuû yeáu laø Acetic, propionic vaø butyric vôùi nhöõng löôïng nhoû cuûa axit Valeric. ÔÛ giai ñoaïn axit hoùa naøy, COD coù giaûm ñi ñoâi chuùt (khoâng quaù 10%); Taát caû caùc axit coù maïch carbon daøi hôn axit acetic ñöôïc chuyeån hoùa tieáp thaønh acetac vaø H2 bôûi caùc vi sinh vaät Acetogenic. Phöông phaùp xöû lyù kî khí vôùi sinh tröôûng lô löõng Phöông phaùp tieáp xuùc kò khí Beå leân men coù thieát bò troän vaø beå laéng rieâng. Quaù trình naøy cung caáp phaân ly vaø hoaøn löu caùc vi sinh vaät gioáng, do ñoù cho pheùp vaän haønh quaù trình ôû thôøi gian löu töø 6 ÷ 12 giôø. Caàn thieát bò khöû khí (Degasifier) giaûm thieåu taûi troïng chaát raén ôû böôùc phaân ly. Ñeå xöû lyù ôû möùc ñoä cao, thôøi gian löu chaát raén ñöôïc xaùc ñònh laø 10 ngaøy ôû nhieät ñoä 32oC, neáu nhieät ñoä giaûm ñi 11oC, thôøi gian löu ñoøi hoûi phaûi taêng gaáp ñoâi. Beå UASB (Upflow anaerobic Sludge Blanket) Nöôùc thaûi ñöôïc ñöa tröïc tieáp vaøo phía döôùi ñaùy beå vaø ñöôïc phaân phoái ñoàng ñeàu, sau ñoù chaûy ngöôïc leân xuyeân qua lôùp buøn sinh hoïc daïng haït nhoû (boâng buøn) vaø caùc chaát höõu cô bò phaân huûy. Caùc boït khí meâtan vaø NH3, H2S noåi leân treân vaø ñöôïc thu baèng caùc chuïp thu khí ñeå daãn ra khoûi beå. Nöôùc thaûi tieáp theo ñoù chuyeån ñeán vuøng laéng cuûa beå phaân taùch 2 pha loûng vaø raén. Sau ñoù ra khoûi beå, buøn hoaït tính thì hoaøn löu laïi vuøng lôùp boâng buøn. Söï taïo thaønh buøn haït vaø duy trì ñöôïc noù raát quan troïng khi vaän haønh UASB. Thöôøng cho theâm vaøo beå 150 mg/l Ca2+ ñeå ñaåy maïnh söï taïo thaønh haït buøn vaø 5 ÷ 10 mg/l Fe2+ ñeå giaûm bôùt söï taïo thaønh caùc sôïi buøn nhoû. Ñeå duy trì lôùp boâng buøn ôû traïng thaùi lô löûng, toác ñoä doøng chaûy thöôøng laáy khoaûng 0,6 ÷ 0,9 m/h. Hình 2.5 Beå UASB Phöông phaùp xöû lyù kî khí vôùi sinh tröôûng gaén keát Loïc kò khí vôùi sinh tröôûng gaén keát treân giaù mang höõu cô (ANAFIZ) Loïc kî khí gaén vôùi söï taêng tröôûng caùc vi sinh vaät kî khí treân caùc giaù theå. Beå loïc coù theå ñöôïc vaän haønh ôû cheá ñoä doøng chaûy ngöôïc hoaëc xuoâi. Giaù theå loïc trong quaù trình löu giöõ buøn hoaït tính treân noù cuõng coù khaû naêng phaân ly caùc chaát raén vaø khí saûn sinh ra trong quaù trình tieâu hoùa. Loïc kò khí vôùi lôùp vaät lieäu giaû loûng tröông nôû (ANAFLUX) Vi sinh vaät ñöôïc coá ñònh treân lôùp vaät lieäu haït ñöôïc giaõn nôû bôûi doøng nöôùc daâng leân sao cho söï tieáp xuùc cuûa maøng sinh hoïc vôùi caùc chaát höõu cô trong moät ñôn vò theå tích laø lôùn nhaát. Öu ñieåm: Ít bò taéc ngheõn trong quaù trình laøm vieäc vôùi vaät lieäu loïc; Khôûi ñoäng nhanh choùng; Khoâng taåy troâi caùc quaàn theå sinh hoïc baùm dính treân vaät lieäu; Coù khaû naêng thay ñoåi löu löôïng trong giôùi haïn toác ñoä chaát loûng. MOÄT SOÁ HEÄ THOÁNG XLNTTT ÑANG AÙP DUÏNG TAÏI CAÙC KCN Khu coâng nghieäp Taân Taïo Thoâng soá cô baûn Toång löu löôïng nöôùc thaûi: 6000 m3/ngñ; Tính chaát nöôùc thaûi pH = 6-9; BOD5 = 400 mg/l; COD = 600 mg/l. Ñaàu ra: Xöû lyù ñaït tieâu chuaån loaïi A (QCVN 24: 2009/BTNMT). Nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy (tieàn xöû lyù) Beå thu gom Beå ñieàu hoøa Heä ñieàu chænh pH, NaOH, H2SO4 Beå buøn hoaït tính Beå taùch buøn Maùng ño löu löôïng Nguoàn tieáp nhaän Dinh döôõng N/P Khoâng khí Beå gom buøn Buøn hoài löu Maùy eùp buøn Baùnh buøn Thu gom xöû lyù Hình 2.6: Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi khu coâng nghieäp Taân Taïo Coâng ngheä chuû ñaïo: Coâng ngheä truyeàn thoáng xöû lyù sinh hoïc vôùi buøn hoaït tính sinh tröôûng lô löûng. Öu ñieåm Coâng ngheä ñôn giaûn, deã vaän haønh; Söû duïng trong tröôøng hôïp nöôùc thaûi coù löu löôïng lôùn; Heä thoáng ñöôïc ñieàu khieån hoaøn toaøn töï ñoäng, vaän haønh ñôn giaûn, ít söûa chöõa. Nhöôïc ñieåm Dieän tích xaây döïng lôùn; Ñoøi hoûi nhieàu naêng löôïng trong suoát quaù trình hoaït ñoäng; Khoâng ñeà phoøng ñöôïc söï coá kim loaïi naëng, deã gaây cheát buøn. Khu coâng nghieäp Vieät – Sing Thoâng soá cô baûn Löu löôïng doøng thaûi thieát keá: 6000 m3/ngaøy.ñeâm. Löu löôïng doøng thaûi thöïc teá hieän nay: 2500 m3/ng.ñeâm. Tính chaát nöôùc thaûi COD = 600 mg/l BOD = 400 mg/l SS = 400 mg/l TDS = 400 mg/l Ñaàu ra: Ñaït tieâu chuaån loaïi B (QCVN 24: 2009/BTNMT). Beå laéng Beå laéng Hoá thu gom Beå phaân phoái Troáng loïc Beå ñieàu hoøa Hoá bôm Thaùp loïc sinh hoïc Beå tuaàn hoaøn Beå aerotank Beå tieâu buøn Maùy eùp buøn Nöôùc thaûi sau xöû lyù Hình 2.7: Sô ñoà coâng ngheä khu coâng nghieäp Vieät – Sing Coâng ngheä chuû ñaïo: Söû duïng coâng ngheä vi sinh baùm dính (loïc sinh hoïc) keát hôïp vôùi buøn hoaït tính aerotank truyeàn thoáng. Öu ñieåm Xöû lyù nöôùc thaûi baèng bieän phaùp sinh hoïc, keát hôïp xöû lyù baèng vi sinh vaät lô löûng vaø dính baùm vì vaäy hieäu quaû xöû lyù raát cao; Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh, nöôùc thaûi ñaàu ra ñaït chaát löôïng toát. Nhöôïc ñieåm Khaù toán keùm do phaûi thöôøng xuyeân thay vaät lieäu loïc; Chi phí ñaàu tö ban ñaàu cao, toán nhieàu dieän tích xaây döïng; Söû duïng trong tröôøng hôïp löu löôïng nöôùc thaûi khoâng lôùn. Khu coâng nghieäp Linh Trung 1 Löu löôïng nöôùc thaûi thieát keá: 5000 m3/ngñ T._.tieáp xuùc ñeå khöû truøng baèng dung dòch NaOCl-10%. Beå tieáp xuùc ñöôïc thieát keá vôùi doøng chaûy zích zaéc qua töøng ngaên ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình tieáp xuùc giöõa ClO vaø nöôùc thaûi. Lieàu löôïng ClO tính theo coâng thöùc Trong ñoù: Nt+: soá vi khuaån coliform sau thôøi gian tieáp xuùc t, Nt = 2000 MPN/100ml; N0: soá vi khuaån ban ñaàu, giaû xöû qua quaù trình xöû lyù sinh hoïc löôïng coliform laø 10.000 MPN/100ml; Ct: löôïng chlorine caàn thieát, mg/l; t: thôøi gian tieáp xuùc, phuùt. Phöông trình treân coù theå vieát laïi nhu sau: Thôøi gian tieáp xuùc laø 30 phuùt, vaäy Ct = 0,1 mg/l. Do moät löôïng ClO seõ maát ñi do oxy hoùa caùc chaát khöû nhö chaát höõu cô coøn laïi trong nöôùc thaûi, vì vaäy laáy moät löôïng lôùn hôn Ct = 2 mg/l. Tính kích thöôùc beå tieáp xuùc Theå tích beå tieáp xuùc V = Q.t = 125 x 0,55 = 70 m3 Trong ñoù: Q: löu löôïng nöôùc thaûi ñöa vaøo beå tieáp xuùc, Q = 125 m3/h; T: thôøi gian tieáp xuùc, t = 0,55 h. Choïn vaän toác doøng chaûy trong beå tieáp xuùc v = 3,0 m/phuùt. Tieát dieän ngang cuûa beå m Chọn tiết diện ngang của bể = 1 m Choïn chieàu saâu höõu ích cuûa beå H = 1,0 m, chieàu roäng beå m Chieàu daøi beå m Ñeå giaûm chieàu daøi xaây döïng, chia beå thaønh 10 ngaên chaûy zích xaéc. Chieàu roäng moãi ngaên B = 1 m, chieàu daøi moãi ngaên: m Tính toaùn hoùa chaát Löôïng ClO tieâu thuï trong moät ngaøy MClO = Q.C = 3000 (m3/ngñ) x 2 (mg/l) = 6 kg/ngñ Hoùa chaát söû duïng laø NaClO 10% neân löôïng hoùa chaát caàn laø MNaClO = 6 / 0,1 = 60 kg/ngaøy Tính löu löôïng bôm ñònh löôïng Tæ leä pha loaõng NaClO 10% vaøo nöôùc 10kg NaClO = 200 lít nöôùc saïch Choïn theå tích beå pha loaõng laø 600 lít söû duïng cho 1 ngaøy vôùi hai laàn pha loaõng NaClO. Vaäy löu löôïng bôm dònh löôïng laø = 50 lít/h Baûng 4.15 Caùc thoâng soá thieát keá traïm khöû truøng nöôùc thaûi Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò Löu löôïng tính toaùn m3/ngñ 3.000 Löôïng Clo caàn thieát kg/ngaøy 6 Löu löôïng nöôùc Clo/h lít/h 50 Thôøi gian tieáp xuùc ôû beå tieáp xuùc phuùt 30 Theå tích beå tieáp xuùc m3 70 Soá ngaên ñôn nguyeân 10 Dieän tích moãi ngaên m2 7 Chieàu roäng m 1 Chieàu daøi m 7 Chieàu cao beå TX m 1 Beå neùn buøn Buøn dö töø beå laéng ñôït 2 ñöôïc ñöa veà beå neùn buøn. Döôùi taùc duïng cuûa trong löïc, buøn seõ laéng vaø keát chaët laïi. Sau khi neùn buøn ñöôïc laáy ra ôû ñaùy beå. Löu löôïng buøn vaøo Qv = Qblg1 + Qblg2 = 108 + 62 = 170 m3/ngñ Trong ñoù: Qblg1: löu löôïng buøn xaû töø beå laéng hoùa lyù, Qblg1 = 108 m3/ngñ Qblg2: löu löôïng buøn hoaït tính thaûi boû töø beå laéng sinh hoïc, Qblg2 = 62 m3/ngñ Haøm löôïng TS vaøo beå: TSvaøo = TSdö = 2% Giaû söû haøm löôïng buøn neùn ñaït TSneùn = 8% Döïa vaøo söï caân baèng khoái löôïng chaát raén, coù theå xaùc ñònh löu löôïng buøn neùn caàn xöû lyù laø QvTSv = QneùnTSneùn Trong ñoù: Qv: löu löôïng buøn vaøo beå neùn buøn; TSv: haøm löôïng TS vaøo beå neùn buøn; Qneùn: löu löôïng ñaõ neùn bôm ra khoûi beå; TSneùn: haøm löôïng TS cuûa lôùp buøn neùn. Qneùn = Qv= 170 x m3/ngñ Dieän tích cuûa beå neùn buøn ñöùng ñöôïc tính döïa theo coâng thöùc Fn = m2 Trong ñoù: qo: taûi troïng tính toaùn, m3/m2.ngñ ñöôïc löïa choïn phuï thuoäc vaøo noàng ñoä buøn hoaït tính daãn vaøo beå; Trong tröôøng hôïp ñang xeùt, buøn töø beå laéng 2 öùng vôùi noàng ñoä buøn Cd = 3000 mg/l, choïn qo = 0,3 m3/m2h. Ñöôøng kính cuûa beå neùn buøn Ñöøng kính oáng trung taâm Doáng = 0,1D = 0,1 x 5,4 = 0,54 m Chieàu cao phaàn laéng cuûa beå neùn buøn H1 = 0,3x10 = 3 m Vôùi t = 10 h, thôøi gian neùn buøn Chieàu cao phaàn noùn ngöôïc vôùi goùc nghieâng 450, ñöôøng kính beå D = 5,4 m, choïn ñöôøng kính choùp noùn d = 0,54 m seõ baèng: H2 = 2,5 m Chieàu cao phaàn buøn hoaït tính ñaõ neùn Hb = H2 – hth = 2,5 – 0,3 = 2,3 m Trong ñoù: hth: chieàu cao lôùp trung hoøa, hth = 0,3 m Chieàu cao toång coäng cuûa beå neùn buøn H = H1 + H2 + H3 = 3 + 2,5 + 0,5 = 6 m Maùng thu nöôùc Vaän toác nöôùc chaûy trong maùng thu nöôùc: 0,6 – 0,7 m/s, choïn v = 0,6 m/s Dieän tích maët caét öôùt cuûa maùng m2 Chọn cao x roäng = 200 mm x 200 mm Maùng beâ toâng coùt theùp daøy 100 mm chaïy voøng quanh chu vi beå, coù laép theâm maùng raêng cöa baèng theùp. Maùng raêng cöa Ñöôøng kính maùng raêng cöa ñöôïc tính theo coâng thöùc Drc = D – (0,2 + 0,1 + 0,003) x 2 = 5,4 – 0,6 = 4,8 m Trong ñoù: D: ñöôøng kính beå laéng, D = 5,4 m; 0,2: chieàu roäng maùng thu nöôùc; 0,1: chieàu roäng thaønh maùng thu nöôùc; 0,003: khoaûng hôû thaønh maùng thu nöôùc vaø maùng raêng cöa. Maùng raêng cöa ñöôïc thieát keá coù 5 khe/m daøi, khe taïi goùc 900 vaø coù khe ñieàu chænh ñoä cao. Toång soá khe treân maùng raêng cöa cuûa moät beå Nkhe = P x n = 4,8 x x 5 = 76 khe Löu löôïng nöôùc chaûy qua moãi khe m3/s Maët khaùc ta coù m3/s Trong ñoù: Cd: heä soá löu löôïng, Cd = 0,6; g: gia toác troïng tröôøng; ø: goùc cuûa chöõ V; H: möïc nöôùc chaûy qua khe. Töø phöông trình treân ta ñöôïc H = 10 mm < 50 mm chieàu saâu khe. Taûi trong maùng thu nöôùc treân 1m daøi thanh traøn m3/m.ngaøy Maùy eùp buøn Löu löôïng buøn daãn ñeán maùy eùp buøn töø beå neùn buøn: Qneùn = 42,5 m3ngñ Khoái löôïng buøn caàn eùp: M = 42,5 x 1,2 taán/m3 = 51 taán/ngñ Noàng ñoä buøn sau eùp = 18% Khoái löôïng buøn sau eùp = taán/ngñ Soá giôø hoaït ñoäng cuûa maùy eùp buøn, t = 12 h/ngaøy Taûi troïng buøn tính teân 1m chieàu roäng baêng taûi choïn = 500kg/m.h Chieàu roäng baêng taûi m Vaäy choïn maùy eùp buøn daây dai vôùi beà roäng 1,5 m Löôïng polymer söû duïng cho thieát bò khöû nöôùc cho buøn Löôïng buøn: 11,18 taán/ngñ Thôøi gian vaän haønh: t = 12 h Löôïng buøn trong 1h = 51x103/12 = 4,25x103kg/h Lieàu löôïng polymer: 1kg/taán buøn Lieàu löôïng polymer tieâu thuï: 4,25x103x1/1000 = 4,25 kg/h Haøm löôïng polymer söû duïng hoøa tan vaøo trong nöôùc: 0,25% = 2,5 kg/m3 löôïng dung dòch polymer chaâm vaøo = m3/h Choïn maùy bôm ñònh löôïng ñeå bôm chaâm polymer vaøo ñöôøng oáng maùy eùp buøn coù coâng suaát Q = 0,47 lít/s.  Baûng 4.16 Thoâng soá thieát keá beå neùn buøn Thoâng Soá Ñôn Vò Giaù trò Soá ñôn nguyeân beå 1 Löôïng buøn sau neùn m3/ngaøy 170 Dieän tích cuûa beå neùn buøn ñöùng m2 23,6 Thôøi gian neùn buøn giôø 8 Ñöôøng kính beå neùn m 5,4 Ñöôøng kính oáng trung taâm m 0,54 Chieàu cao phaàn laéng buøn cuûa beå m 3 Chieàu cao phaàn hình choùp m 2,5 Chieàu cao toaøn phaàn cuûa beå m 6 Chieàu cao baûo veä m 0,5 Baûng 4.17 Thoâng soá thieát keá beå chöùa buøn Thoâng Soá Ñôn Vò Giaù trò Soá ñôn nguyeân beå 1 Chieàu cao lôùp buøn m 3,5 Chieàu roäng m 6,2 Chieàu daøi m 6,2 Tính toaùn hoùa chaát Tính toaùn dung dòch H2SO4 Löu löôïng thieát keá: Q= 125 m3/h pHvaøo max = 9; pHtrung hoaø = 7; K = 0.000005 mol/l. Khoái löôïng phaân töû H2SO4 : 98 g/mol; Noàng ñoä dung dòch H2SO4 : 5% (Quy phaïm 5 -10%); Troïng rieâng cuûa dung dòch : 1,84. Lieàu löôïng chaâm vaøo = = 0,7 l/h Thôøi gian löu = 30 ngaøy. Theå tích caàn thieát cuûa beå chöùa = 0,7 x 24 x 30 = 504 lít Vaäy: Choïn theå tích boàn chöùa V = 1000 lít; Choïn 2 bôm chaâm H2SO4 (moät bôm hoaït ñoäng, moät bôm döï phoøng); Ñaëc tính bôm ñònh löôïng: Q = 0,7 lít/h. Tính toaùn dung dòch NaOH Löu löôïng thieát keá: Q= 125 m3/h pHvaøo min = 6; pHtrung hoaø = 7; K = 0.00001 mol/l. Khoái löôïng phaân töû NaOH : 40 g/mol; Noàng ñoä dung dòch NaOH : 5%( Quy phaïm 5 -10%); Troïng rieâng cuûa dung dòch : 1,53. Lieàu löôïng chaâm vaøo = = 0,7 l/h Thôøi gian löu = 30 ngaøy Theå tích caàn thieát cuûa beå chöùa = 0,7 x 24 x 30 = 504 lít Vaäy: Choïn theå tích boàn chöùa V = 1000 lít; Choïn 2 bôm chaâm NaOH (moät bôm hoaït ñoäng, moät bôm döï phoøng); Ñaëc tính bôm ñònh löôïng: Q = 0,7 lít/h. Tính toaùn dung dòch pheøn nhoâm Theå tích beå pha troän pheøn m3 Trong ñoù: Q: löu löôïng nöôùc caàn xöû lyù, m3/h, q = 125 m3/h; T: thôøi gian giöõa hai laàn pha, t = 24 h; : lieàu löôïng pheøn cho vaøo nöôùc, theo thí nghieäm jartest (giaû ñònh) thì c = 1000 g/m3; P: noàng ñoä % dung dòch hoùa chaát khi hoøa tan trong thuøng, p = 50%; : troïng löôïng rieâng cuûa dung dòch, = 1,2 T/m3. Vaäy: Choïn theå tích boàn chöùa V = 5 m3; Choïn 2 maùy bôm chaâm pheøn (moät maùy hoaït ñoäng, moät maùy döï phoøng); Ñaëc tính bôm ñònh löôïng q = 210 lit/h. CHÖÔNG 5: TÍNH TOAÙN KINH PHÍ CHI PHÍ XAÂY DÖÏNG VAØ MAÙY MOÙC THIEÁT BÒ Voán ñaàu tö luoân laø yeáu toá quan troïng nhaát trong baát cöù Döï aùn naøo. Bôûi vaäy, vieäc tính toaùn veà voán ñaàu tö ban ñaàu cuûa Traïm XLNT cuõng khoâng theå khoâng xeùt ñeán. Nhöõng haïng muïc, ñaëc tính kyõ thuaät vaø soá tieàn seõ ñöôïc toùm taét trong baûng 5.1. Baûng 5.1 Chi phí cho vieäc xaây döïng vaø ñaàu tö maùy moùc thieát bò Teân Haïng muïc Kích thöôùc (Dieän tích) Soá löôïng Ñôn giaù (VNÑ) Thaønh tieàn (VNÑ) Kho hoùa chaát Dieän tích 22 m2 1 kho 2.000.000/m2 44.000.000 Nhaø pha hoùa chaát Dieän tích 12 m2 2 nhaø 2.000.000/m2 48.000.000 Traïm bieán ñieän Trang thieát bò Dieän tích 6 m2 1 traïm 1 boä 2.000.000/m2 50.000.000 12.000.000 50.000.000 Buoàng ñaët SCR Song chaén raùc Thieát bò laáy raùc Dieän tích 4,2 m2 1 boä 1 boä 5.000.000/m2 3.500.000/boä 20.000.000/boä 21.000.000 3.500.000 20.000.000 Haàm Bôm Bôm nöôùc thaûi Dieän tích 156 m2 156 m2 3 bôm 3.000.000/m2 20.000.000/bôm 468.000.000 60.000.000 Beå laéng caùt - Ñöôøng oáng - Maùy bôm nöôùc ñaåy caùt Saân phôi caùt Dieän tích 15 m2 + 36,4m2 1 beå 9,6m+ 6m 2 5.000.000/m2 100.000 10.000.000 2.000.000/m2 75.000.000 1.560.000 20.000.000 182.000.000 Beå taùch daàu + beå trung hoøa Thanh caøo vôùt vaùng Motor Dieän tích 26,2 m2 1 beå 1 2 3.000.000/m2 50.000.000 5.000.000/maùy 78.600.000 50.000.000 10.000.000 Beå ñieàu hoøa Ñöôøng oáng Maùy bôm thoåi khí Dieän tích 187 m2 340 m 1 beå 1 máy 3.000.000/m2 100.000 5.000.000 561.000.000 34.000.000 5.000.000 Beå keo tuï taïo boâng -Beå khuaáy troän -Beå keo tuï: 3 buoàng Theå tích: 6,61m3 Dieän tích 27m2 1 beå 1 beå 3.000.000/m2 3.000.000/m2 20.000.000 81.000.000 Beå laéng ñôït 1 Thieát bò caøo caën Maùng thu nöôùc Bôm buøn Dieän tích 94 m2 1 beå 1 boä 1 boä 1 bôm 5.000.000/m2 100.000.000 20.000.000 10.000.000 470.000.000 100.000.000 20.000.000 10.000.000 Beå Thoåi khí Beå thieáu khí OÁng phaân phoái khí Dóa phaân phoái khí Maùy bôm khí Dieän tích 130 m2 Dieän tích 108 m2 2 beå 1 beå 450 m 148 ñóa 2 3.000.000/m2 3.000.000/m2 100.000/m 200.000/ñóa 10.000.000/bôm 780.000.000 324.000.000 45.000.000 29.600.000 20.000.000 Beå laéng 2 Maùng thu nöôùc Bôm buøn Dieän tích 95 m2 2 beå 1 boä 2bôm 5.000.000/m2 20.000.000 10.000.000/bôm 950.000.000 20.000.000 20.000.000 Coâng trình khöû truøng Clorator Thuøng chöùa Clo Beå tieáp xuùc Chi phí khaùc Dieän tích 7 m2 2 thuøng 1 thuøng 20.000.000/thuøng 20.000.000/ thuøng 5.000.000/m2 5.000.000 40.000.000 20.000.000 35.000.000 5.000.000 Beå neùn buøn Beå chöùa buøn Bôm buøn Chi phí khaùc Dieän tích 23 m2 Dieän tích 38 m2 1 beå 1 beå 2 3.000.000/m2 3.000.000/m2 10.000.000/bôm 50.000.000 69.000.000 114.000.000 20.000.000 50.000.000 Maùy eùp buøn 1 800.000.000/maùy 800.000.000 Xaây döïng vaø laép ñaët 150.000/ng.ngñ 750.000.000 Toång chi phí cho vieäc xaây döïng vaø ñaàu tö maùy moùc thieát bò cuûa traïm XLNT taäp trung döï kieán laø 7.951.500.000 VNÑ CHI PHÍ HOAÙ CHAÁT VAØ NAÊNG LÖÔÏNG Hoùa chaát Chi phí cho löôïng pheøn nhoâm tieâu thuï trong moät ngaøy: P1 = 20 (kg/ngaøy)x2000 (VNÑ/kg) = 40.000 (VNÑ/ngaøy) Chi phí cho löôïng NaOH tieâu thuï trong moät ngaøy: P2 = 3 (L/ngaøy)x20.000(VNÑ/L) = 60.000VNÑ Chi phí cho löôïng axit H2SO4 tieâu thuï trong moät ngaøy: P3 = 1 (L/ngaøy)x30.000 (VNÑ/L) = 30.000VNÑ Chi phí cho löôïng polymer tieâu thuï trong moät ngaøy: P4 = 1,5 (m3/ngaøy)x280.000 (VNÑ/m3) = 420.000.VNÑ Toång chi phí hoaù chaát cho moät năm laø: Phc = (P1 + P2 + P3 + P4)*365 = (40.000 + 60.000 + 30.000 + 420.000)*365 = 200.750.000 VNÑ Ngoaøi ra trong traïm xöû lyù coøn duøng hoùa chaát ñeå phuïc vuï cho vieäc röûa saøn nhaø vaø thieát bò. Caùc loaïi hoùa chaát naøy laø: xaø phoøng, dung dòch taåy röûa…, giaû söû moãi tuaàn laøm veä sinh moät laàn, moãi laàn duøng 2 kg hoùa chaát, giaù moãi kg khoaûng 10.000 VNÑ. Chi phí cho vieäc taåy röûa tính trong 1 naêm khoaûng 2 x 10.000 x 52 = 1.040.000 VNÑ. Vaäy chi phí toång coäng moãi naêm: 200.750.000 + 1.040.000 = 201.790.000 VNÑ. Naêng löôïng (Ñieän) Ñieän saûn xuaát: 1.000 kW/ngñ (giaû ñònh). Ñôn giaù: 4.500 VNÑ/ kW. Giaù thaønh söû duïng ñieän cho saûn xuaát laø 4.500 x 1.000 = 4.500.000 VNÑ/ngñ. Ñieän sinh hoaït: 40 kW/ngñ. Ñôn giaù: 1.500 VNÑ/kW. Giaù thaønh söû duïng ñieän cho sinh hoaït laø 1.500 x 40 = 64.000 VNÑ/ngñ. Chi phí söû duïng ñieän trong 1 ngaøy laø 4.564.000 VNÑ. Toång chi phí söû duïng ñieän trong 1 naêm laø 1.666.000.000 VNÑ. CHI PHÍ CHO NHAÂN COÂNG VAÄN HAØNH Chi Phí Lao Ñoäng Soá löôïng nhaân coâng taïi nhaø maùy XLNTTT Quaûn lyù : 02 ngöôøi; Coâng nhaân vaän haønh : 08 ngöôøi; Baûo veä : 03 ngöôøi. Chi phí cho nhaân coâng haøng thaùng ñöôïc lieät keâ trong Baûng 5.2. Baûng 5.2 Thoáng keâ chi phí nhaân coâng vaän haønh Caùc khoaûn löông Soá löôïng Möùc löông VNÑ/thaùng Tieàn traû (VNÑ/thaùng) Möùc löông 2 quaûn lyù 8 coâng nhaân 3 baûo veä 5.000.000 3.000.000 3.500.000 10.000.000 24.000.000 10.500.000 Phuï caáp ngoaøi giôø 2 coâng nhaân 400.000 800.000 Phuï caáp ñoäc haïi 11 ngöôøi 100.000 1.100.000 Baûo hieåm 13 ngöôøi 40.000 520.000 Coâng ñoaøn 13 ngöôøi 20.000 260.000 Toång coäng 47.180.000 Toång chi phí cho nhaân coâng trong 1 naêm laø 566.160.000 VNÑ. Chi Phí Vaän Haønh, Söûa Chöõa Khaáu Hao Thieát Bò Tuoåi thoï cuûa coâng trình baèng beâ toâng coát theùp laø 50 naêm, thieát bò maùy moùc laø 10 naêm. Ta laáy tuoåi thoï chung cuûa caû heä thoáng laø 20 naêm. Chi phí khaáu hao haøng naêm laáy baèng 5% voán ñaàu tö. Vaäy chi phí khaáu hao tính cho 1 naêm laø: 7.951.500.000x0,05 = 379.575.000 VNÑ. Chi Phí Söûa Chöõa Söûa chöõa nhoû laáy baèng 0,1% voán ñaàu tö = 7.951.500.000x0,001 = 7.951.500 VNÑ Söûa chöõa lôùn laáy baèng 0,5% voán ñaàu tö = 7.951.500.000x0,005 = 39.757.500 VNÑ Toång chi phí söûa chöõa trong 1 naêm laø 47.709.000 VNÑ. Chi Phí Döï Phoøng Laáy baèng 10 % (Khaáu hao thieát bò + Chi phí söûa chöõa) = 0,1 x (379.575.000 + 47.709.000) = 42.700.000 VNÑ Toång Chi Phí Cho Vieäc Vaän Haønh TVH = 201.790.000+1.666.000.000+566.160.000+47.709.000=2.346.564.000 VNÑ CHI PHÍ XÖÛ LYÙ Chi phí hoaït ñoäng cuûa caû heä thoáng trong 1 naêm 379.575.000 + 2.346.564.000 = 2.726.139.000 VNÑ Coâng suaát xöû lyù cuûa traïm xöû lyù nöôùc laø 3.000 m3/ngñ Coâng suaát xöû lyù cuûa traïm xöû lyù nöôùc trong 1 naêm laø 1.095.000 m3/naêm. Chi phí cho vieäc xöû lyù 1 m3 nöôùc thaûi laø 2.480 VNÑ/m3 nöôùc thaûi. CHÖÔNG 6: VAÄN HAØNH VAØ QUAÛN LYÙ NGUYEÂN TAÉC CHUNG CUÛA HEÄ THOÁNG Sau khi xaây döïng xong caùc coâng trình ñôn vò vaø toaøn boä heä thoáng, tröôùc khi ñöa vaøo vaän haønh chính thöùc phaûi coù baøn giao giöõa caùc boä phaän coù lieân quan vaø coù söï tham gia cuûa caùc cô quan moâi tröôøng ñòa phöông veà keát quaû ñöa coâng trình vaøo hoaït ñoäng. Tröôùc khi vaän haønh phaûi chuaån bò caùc coâng taùc caàn thieát nhö döï tröõ hoùa chaát, huaán luyeän caùn boä kyõ thuaät, hoà sô baûn veõ, keát caáu, ñöôøng oáng, maïch ñieän, soå saùch, nhaät kyù. Tröôùc khi vaän haønh thöû phaûi taåy röûa heä thoáng baèng caùc hoùa chaát khöû truøng. Sau khi chaïy thöû neáu chaát löôïng nöôùc ñaït tieâu chuaån vaø caùc coâng trình vaän haønh bình thöôøng thì heä thoáng ñöôïc pheùp ñöa vaøo hoaït ñoäng chính thöùc. Khi ñoù phaûi coù ñaïi dieän cuûa cô quan moâi tröôøng ñòa phöông vaø thöïc hieän ñuùng phaùp luaät. Taát caû caùc nhaân vieân khi laøm vieäc ôû traïm xöû lyù phaûi ñöôïc trang bò quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng vaø tuaân thuû caùc tieâu chuaån phoøng hoä. Ñònh kyø 01 naêm khaùm söùc khoûe 01 laàn, tieâm phoøng caùc beänh nhö thöông haøn, taû, kieát lî … Khi vaän haønh heä thoáng yeâu caàu nhaân vieân kyõ thuaät phaûi naém roõ caùc lyù lòch maùy moùc, thieát bò, vò trí van, ñöôøng oáng, sô ñoà coâng ngheä. Phaûi luoân coù saün caùc taøi lieäu thieát keá kyõ thuaät trong phoøng ñieàu haønh ñeå deã thao taùc khi coù söï coá. Khi pha hoùa chaát caàn chuù yù: Khi pha hoùa chaát, coâng nhaân phaûi ñöôïc trang bò caùc duïng cuï baûo hoä lao ñoäng nhö : gaêng tay, khaåu trang,…; Khi coù söï coá veà thieát bò, maùy moùc vaø ñieän ñeå ngaét ñieän moät caùch nhanh choùng coâng nhaân coù theå aán nuùt an toaøn maøu ñoû hình troøn ôû phía treân beân phaûi cuûa tuû ñieän; Trong quaù trình vaän haønh neáu phaùt hieän coù söï hö hoûng caùc thieát bò hay coù tieáng ñoäng laï phaùt ra töø caùc thieát bò thì ngöøng hoaït ñoäng ngay vaø kieåm tra, söûa chöõa tröôùc khi cho thieát bò hoaït ñoäng laïi; Pha hoùa chaát theo ñuùng thao taùc, lieàu löôïng ñöôïc höôùng daãn taïi kho löu tröõ hoùa chaát. Coù keá hoaïch vaø lieàu löôïng caàn pha ñeå traùnh laõng phí vaø gaây oâ nhieãm. ÑÖA COÂNG TRÌNH VAØO HOAÏT ÑOÄNG Tröôùc khi tieán haønh vaän haønh toaøn boä heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, caàn tieán haønh caùc thao taùc: khôûi ñoäng kyõ thuaät, khôûi ñoäng heä thoáng sinh hoïc. Khôûi ñoäng kyõ thuaät Kieåm tra heä thoáng cung caáp ñieän cho toaøn boä heä thoáng; Kieåm tra hoaù chaát caàn cung caáp vaø möïc nöôùc trong caùc beå; Kieåm tra kyõ thuaät toaøn boä heä thoáng (vaän haønh caùc bôm suïc khí, caùc van, chöông trình…). Ñoàng thôøi thöïc hieän vieäc thöû baèng nöôùc saïch tröôùc khi vaän haønh heä thoáng treân nöôùc thaûi thöïc teá. Khôûi ñoäng heä thoáng sinh hoïc Chuaån bò buøn Löïa choïn buøn chöùa caùc vi sinh vaät laøm nguyeân lieäu caáy vaøo beå coù yù nghóa quan troïng, laø moät trong nhöõng nhaân toá quyeát ñònh hieäu quaû xöû lyù cuûa beå. Buøn söû duïng laø loaïi buøn xoáp coù chöùa nhieàu vi sinh vaät coù khaû naêng oxy hoùa vaø khoaùng hoùa caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Tuøy theo tính chaát vaø ñieàu kieän moâi tröôøng cuûa nöôùc thaûi maø söû duïng buøn hoaït tính caáy vaøo beå xöû lyù khaùc nhau. Buøn coù theå ñöôïc phaùt trieån moät caùch töï nhieân baèng caùch naïp nöôùc thaûi lieân tuïc vaøo beå. Tuy nhieân ñeå tieát kieäm thôøi gian, thoâng thöôøng coù theå caáy vaøo beå phaûn öùng sinh khoái laéng töø caùc beå töông töï. Neáu khoâng coù ñöôïc loaïi buøn nhö vaäy thì caùc loaïi sinh khoái khaùc cuõng coù theå söû duïng ñöôïc nhöng thôøi gian khôûi ñoäng laâu hôn. Noàng ñoä buøn ban ñaàu caàn cung caáp cho beå hoaït ñoäng laø 1g/l-1,5g/l. Löu löôïng nöôùc thaûi Do haøm löôïng sinh khoái trong giai ñoaïn khôûi ñoäng coøn thaáp vaø sinh khoái chöa thích nghi ñöôïc vôùi nöôùc thaûi môùi neân taûi löôïng höõu cô trong pha khôûi ñoäng ñöôïc thay ñoåi töø luùc khôûi ñoäng ñeán khi coù theå vaän haønh heä thoáng hoaøn chænh. Kieåm tra buøn Chaát löôïng buøn: Boâng buøn phaûi coù kích thöôùc ñeàu nhau. Maøu cuûa buøn laø maøu naâu. Tuoåi cuûa buøn khoâng quaù 3 ngaøy. Neáu ñieàu kieän cho pheùp coù theå kieåm tra chaát löôïng vaø thaønh phaàn quaàn theå vi sinh vaät cuûa beå ñònh laáy buøn söû duïng tröôùc khi laáy buøn 2 ngaøy. QUY TRÌNH VAÄN HAØNH HAØNG NGAØY Naém roõ nguyeân lyù hoaït ñoäng töï ñoäng vaø hoaït ñoäng baèng tay cuûa caùc thieát bò ñieän vaø ñieàu khieån vaø thao taùc vaän haønh nhö soå tay höôùng daãn thao taùc. Kieåm tra caùc thieát bò tröôùc khi vaän haønh nhö: bôm, van khoùa treân ñöôøng oáng, ñoàng hoà ño aùp löïc vaø löu löôïng, phao möïc nöôùc, maùy thoåi khí, tuû ñieän ñieàu khieån… Haøng ngaøy phaûi tieán haønh phaân tích caùc chæ tieâu chuû yeáu trong nöôùc thaûi ñaàu ra, coù bieän phaùp xöû lyù cuï theå, hieäu quaû, kòp thôøi khaéc phuïc caùc söï coá khi coù hieän töôïng baát thöôøng. Neáu ngöôøi coâng nhaân vaän haønh khoâng xöû lyù ñöôïc caàn tieán haønh caùc bieän phaùp khaéc cheá taïm thôøi, sau ñoù nhanh choùng baùo caùo cho boä phaän chuyeân moân xöû lyù. Heä thoáng vaän haønh theo hai cheá ñoä baèng tay vaø töï ñoäng, phaûi ñaûm baûo 2 cheá ñoä naøy luoân hoaït ñoäng ñeå coù theå xöû lyù kòp thôøi caùc söï coá. Ghi cheùp ñaày ñuû caùc thoâng soá haøng ngaøy, tieán haønh baûo trì söõa chöõa theo ñuùng lòch trình vaø thôøi gian vaän haønh. Thöôøng xuyeân vôùt raùc taïi song chaén raùc, ñoàng thôøi laøm veä sinh saïch seõ song chaén raùc ñeå nöôùc thaûi löu thoâng qua song ñöôïc deã daøng. Raùc ñöôïc vôùt boû vaøo thuøng chöùa mang taäp trung ñeán baõi raùc cuûa xí nghieäp, hôïp ñoàng vôùi coâng nhaân veä sinh mang ñi ñeán baõi raùc taäp trung. Quaù trình phaân huûy hieáu khí vaø thôøi gian thích nghi cuûa caùc vi sinh vaät dieãn ra trong beå Aerotank thöôøng dieãn ra raát nhanh, do ñoù thôøi gian khôûi ñoäng beå raát ngaén. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: Kieåm tra heä thoáng khí neùn, caùc van cung caáp khí; Cho buøn hoaït tính vaøo beå. Trong beå Aerotank, quaù trình phaân huûy cuûa vi sinh vaät phuï thuoäc vaøo caùc ñieàu kieän sau: pH cuûa nöôùc thaûi, chaát dinh döôõng, nhieät ñoä, noàng ñoä buøn vaø tính ñoàng nhaát cuûa nöôùc thaûi. Do ñoù caàn phaûi theo doõi caùc thoâng soá pH, nhieät ñoä, noàng ñoä COD, noàng ñoä MLSS, SVI, DO ñöôïc kieåm tra haøng ngaøy, chæ tieâu BOD5, nitô, photpho chu kyø kieåm tra 1 laàn/ tuaàn. Caàn coù söï keát hôïp quan saùt caùc thoâng soá vaät lyù nhö ñoä maøu, ñoä muøi, ñoä ñuïc, lôùp boït trong beå cuõng nhö doøng chaûy. Taàn soá quan saùt laø haøng ngaøy. Yeâu caàu ñoái vôùi moät ngöôøi vaän haønh: Naém vöõng coâng ngheä; Theo doõi, phaân tích ñònh kyø, quan saùt söï bieán ñoäng, caùc yeáu toá baát thöôøng; Ghi cheùp, löu tröõ thoâng tin chính xaùc deã tìm; Quan saùt vaän haønh; Caûm quan cuûa ngöôøi vaän haønh laø muøi, maøu vaø boït cuûa heä thoáng. Söï thay ñoåi maøu bieåu hieän hoaït ñoäng cuûa heä thoáng xöû lyù, chaát raén lô löûng daïng raõ, mòn cuõng gaây maøu, maøu cuûa chính nöôùc thaûi nguyeân thuûy. Heä thoáng hoaït ñoäng toát thöôøng khoâng gaây muøi. Boït theå hieän roõ nhaát tình traïng cuûa heä thoáng. Neáu coù hieän töôïng: Quaù nhieàu boït traéng: Sinh khoái ñang trong giai ñoaïn thích nghi hay hoài phuïc, quaù taûi, thieáu oxy, thieáu döôõng chaát, nhieät ñoä bieán ñoåi, haøm löôïng chaát hoaït ñoäng beà maët cao, hieän dieän caùc chaát ñoäc; Boït naâu: vi khuaån hình que, thieáu döôõng chaát, taïo sinh khoái ñaëc, taûi troïng höõu cô thaáp, nöôùc thaûi coù chöùa daàu môõ; Boït ñen: Nöôùc coù maøu, thieáu oxy, quaù taûi, keøm theo muøi tanh cuûa buøn; Vaäy buøn toát laø buøn coù maøu socola vaø boït maøu vaøng naâu nhaït. SÖÏ COÁ VAØ BIEÄN PHAÙP KHAÉC PHUÏC Nguoàn nöôùc thaûi bò ngöng cung caáp trong moät thôøi gian daøi Trong thôøi gian hoaït ñoäng seõ coù luùc nguoàn caáp nöôùc thaûi ngöøng hoaït ñoäng, luùc ñoù söï thieáu thöùc aên caàn thieát cho vi sinh vaät seõ aûnh höôûng xaáu ñeán hoaït tính cuûa vi sinh vaät nhö quaàn theå vi sinh bò ñoùi hay sinh khoái cheát seõ troâi ra ngoaøi laøm gia taêng löôïng caën lô löûng trong nöôùc sau xöû lyù. Coù theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp sau: Oxy caàn phaûi ñöôïc cung caáp ñeå traùnh hieän töôïng kî khí gaây muøi; Giaûm löôïng nöôùc thaûi vaøo heä thoáng sinh hoïc khoaûng 20-30% vaø cung caáp dinh döôõng neáu caàn thieát. Söï coá veà kyõ thuaät Hoûng hoùc bôm Kieåm tra gioáng nhö khi baûo trì bôm. Trang bò hai bôm vöøa ñeå döï phoøng hoaït ñoäng luaân phieân hoaëc ñoàng thôøi vôùi löu löôïng lôùn hôn coâng suaát bôm. Ngoaøi ra coù moät bôm döï phoøng ñeå hoaït ñoäng luùc söõa chöõa bôm bò hö hoaëc thay theá bôm khaùc. Suïc khí Oxy laø nguyeân toá quan troïng nhaát trong quaù trình sinh khoái hoaït tính. Neáu nguoàn cung caáp oxy bò caét hoaëc ngay caû khi cung caáp haïn cheá, sinh khoái seõ bò saãm maøu, toûa muøi khoù chòu vaø chaát löôïng nöôùc sau xöû lyù seõ bò suy giaûm. Caàn phaûi giaûm ngay löu löôïng nöôùc thaûi cung caáp hoaëc ngöng haún. Sau thôøi kyø daøi khoâng ñuû oxy, sinh khoái phaûi ñöôïc suïc khí maïnh maø khoâng naïp nöôùc thaûi môùi. Sau ñoù löu löôïng caáp nöôùc thaûi coù theå ñöôïc taêng leân töøng böôùc moät. Cuùp ñieän Nguoàn ñieän bò ngaét khi heä thoáng ñang hoaït ñoäng, caàn coù nguoàn ñieän döï phoøng kòp thôøi khi xaûy ra söï coá maát ñieän (maùy phaùt ñieän döï phoøng). AN TOAØN LAO ÑOÄNG VAØ VEÄ SINH MOÂI TRÖÔØNG Khi coâng nhaân laøm vieäc caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù ñeán an toaøn lao ñoäng. Höôùng daãn hoï veà caáu taïo vaø chöùc naêng cuûa töøng coâng trình, kyõ thuaät quaûn lyù vaø an toaøn, höôùng daãn hoï caùch söû duïng maùy moùc vaø thieát bò, traùnh tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nöôùc thaûi. Moïi coâng vieäc phaûi ñöôïc trang bò quaàn aùo, noùn baûo hoä vaø caùc thieát bò baûo hoä khaùc. Traïm xöû lyù caàn trang bò bình chöõa chaùy ñeå phoøng traùnh chaûy noå xaûy ra. CHÖÔNG 7: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN Vieäc xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi ôû KCN Ñoâng Nam Cuû Chi laø phuø hôïp vôùi nhu caàu ñaàu tö hôïp taùc cuûa caùc doanh nghieäp, ñoàng thôøi laøm giaûm chi phí xöû lyù nöôùc thaûi cho töøng xí nghieäp vaø cuõng taïo ñieàu kieän deã daøng cho nhaø nöôùc quaûn lyù deã daøng. Vieäc löïa choïn coâng ngheä phuø hôïp vôùi quy moâ cuûa KCN Ñoâng Nam Cuû Chi vaø ñaûm baûo ñaàu ra ñaït tieâu chuaån xaû thaûi laø vieäc heát söùc caàn thieát. Vieäc thieát keá moät coâng trình xöû lyù ñaït tieâu chuaån cho 1 khu coâng nghieäp ñang laø vaán ñeà caáp baùch vì ña soá caùc khu coâng nghieäp duø coù hay chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vaãn thöôøng xuyeân xaûy ra caùc tình traïng xaû thaûi böøa baõi hoaëc xöû lyù nöôùc chöa ñaït tieâu chuaån maø vaãn thaûi boû ra ngoaøi moâi tröôøng. Qua vieäc ñeà xuaát vaø tính toaùn caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi trong nhieàu phöông aùn, thì ta ñaõ thaáy ñöôïc daây chuyeàn coâng ngheä trong phöông aùn 1 laø toái öu nhaát veà maët kyõ thuaät cuõng nhö kinh teá, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän nöôùc ta, coù theå laø moâ hình trieån khai cho caùc khu coâng nghieäp coù thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi töông töï. Öu ñieåm noåi baät cuûa heä thoáng naøy laø khaû naêng hoaït ñoäng vôùi taûi löôïng chaát höõu cô cao, ñoàng thôøi coù theå hoaït ñoäng giaùn ñoaïn maø khoâng aûnh höôûng ñeán hieäu quaû coâng trình. Treân cô sôû lyù thuyeát vaø ñieàu kieän thöïc teá cuûa KCN Ñoâng Nam Cuû Chi qua quaù trình tính toaùn thieát keá kyõ thuaät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coù theå toùm taét caùc ñaëc ñieåm heä thoáng nhö sau: Khía caïnh moâi tröôøng Veà maët moâi tröôøng, heä thoáng ñaûm baûo nöôùc thaûi sau xöû lyù ñaït tieâu chuaån cho pheùp coù theå xem nhö ñaït yeâu caàu. Tuy nhieân, xeùt veà maët veä sinh moâi tröôøng thì löôïng oâ nhieãm phaùt thaûi ra nguoàn tieáp nhaän caøng thaáp caøng toát, nhö vaäy môùi coù theå ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa moâi tröôøng. Khía caïnh kinh teá cuûa heä thoáng xöû lyù Chi phí ñaàu tö cho toaøn heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi khaù lôùn. Trong khi ñoù chi phí coâng taùc quaûn lyù vaän haønh haøng naêm cuõng khaù cao. Cho neân caàn xem xeùt kyõ caùc giaûi phaùp coâng ngheä nhaèm giaûm thieåu ñieän naêng tieâu thuï. Tuy nhieân, vieäc ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuõng ñem laïi nhöõng lôïi ích kinh teá ñaùng keå. Vôùi giaù thaønh xöû lyù, möùc voán ñaàu tö tính toaùn sô boä keå treân, vieäc xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi laø hoaøn toaøn khaû thi. Khaû naêng hoaøn voán coù theå thöïc hieän ñöôïc thoâng qua nguoàn voán ñaàu tö vaø thu phí haï taàng khu coâng nghieäp. Khía caïnh kyõ thuaät Quy trình coâng ngheä ñeà suaát thöïc hieän laø quy trình phoå bieán, khoâng quaù phöùc taïp veà maët kyõ thuaät. Quy trình naøy hoaøn toaøn coù theå ñaûm baûo vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån yeâu caàu, ñoàng thôøi coøn coù khaû naêng môû roäng heä thoáng trong töông lai. Neáu keát hôïp toát khía caïnh moâi tröôøng, kinh teá vaø kyõ thuaät cuûa heä thoáng thì heä thoáng naøy hoaøn toaøn coù khaû naêng öùng duïng vaøo thöïc tieãn. KIEÁN NGHÒ Ñeå phöông aùn naøy coù theå khaû thi vaø ñi vaøo thöïc tieãn söû duïng thì caàn phaûi xem xeùt ñeán moät soá vaán ñeà sau: Baûo ñaûm coâng taùc quaûn lyù vaø vaän haønh ñuùng theo höôùng daãn kyõ thuaät, coâng nhaân, caùn boä coù tay ngheà cao; Thöôøng xuyeân kieåm tra tình hình xaû thaûi cuûa caùc nhaø maùy, xí nghieäp hoaït ñoäng trong KCN, phaûi ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc thaûi ñaàu vaøo; Thöôøng xuyeân quan traéc chaát löôïng nöôùc thaûi xöû lyù ñaàu ra ñeå kieåm tra so saùnh vôùi ñieàu kieän xaû thaûi nguoàn loaïi A vaø quan traéc chaát löôïng nöôùc nguoàn tieáp nhaän; Nghieân cöùu vieäc öùng duïng caùc saûn phaåm taïo ra töø pheá phaåm cuûa vieäc xöû lyù nöôùc thaûi, chaúng haïn duøng löôïng buøn dö laøm compost boùn cho caây xanh trong khuoân vieân traïm xöû lyù; Xem xeùt khaû naêng môû roäng cuûa heä thoáng trong töông lai khi keát hôïp xöû lyù nöôùc thaûi KCN Ñoâng Nam Cuû Chi giai ñoaïn 2. Ä µ Å TAØI LIEÄU THAM KHAÛO SAÙCH Baùo caùo chi tieát ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng döï aùn Khu Coâng Nghieäp Ñoâng Nam Cuû Chi vaø Khu daân cö phuïc vuï coâng nghieäp; Boä xaây döïng, tieâu chuaån xaây döïng TCXD 51-84, Thoaùt nöôùc maïng löôùi beân ngoaøi vaø coâng trình, TPHCM, 2003; Coâng ty moâi tröôøng Taàm Nhìn Xanh (2006). Giaùo trình tính toaùn caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi; Hoaøng Hueä, Tính toaùn thieát keá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, NXBXD Haø Noäi, 2000; Laâm Minh Trieát, Nguyeãn Thanh Huøng, Nguyeãn Phöôùc Daân, Xöû lyù nöôùc thaûi doâ thò vaø coâng nghieäp – Tính toaùn thieát keá coâng trình, NXB Ñaïi hoïc Quoác gia TPHCM, 2004; Löông Ñöùc Phaåm, Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi baèng bieän phaùp sinh hoïc, NXB Giaùo duïc, 2003; Nguyeãn Ngoïc Dung, Xöû lyù nöôùc caáp, NXB Xaây döïng, Haø Noäi, 2003; TCXD 33-2006 Caáp nöôùc – Maïng löôùi beân ngoaøi vaø coâng trình – Tieâu chuaån thieát keá; Trònh Xuaân Lai, Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, NXB Xaây döïng, 2000; INTERNET ._.