Thiết kế hệ thống xử lý nước thải công ty TNHH thương mại sản xuất bia EU, Khu công nghiệp Agtex Long Bình công suất 40M3/Ngày đêm

CHÖÔNG 1 – MÔÛ ÑAÀU 1. Ñaët vaán ñeà Hieän nay, nhu caàu soáng cuûa xaõ hoäi ngaøy caøng taêng cao: nhu caàu giaûi trí, vui chôi, thöôûng thöùc nhöõng ñieàu thuù vò môùi, ...vaø bia laø moät trong nhöõng ñoà uoáng ñöôïc öa chuoäng nhieàu nhaát ñeå söû duïng trong caùc hoaït ñoäng naøy. Do ñoù, caùc nhaø maùy bia, ñöôïc ñaàu tö vaø xaây döïng raát nhieàu. Ngoaøi vieäc saûn xuaát bia, caùc nhaø maùy naøy cuõng thaûi ra moät löôïng lôùn nöôùc thaûi mang ñaëc tröng cuûa ngaønh. Hieän nay tieâu chuaån nöôùc thaûi taïo thaønh trong quaù trình saûn xuaát bia laø 10 – 15 lít nöôùc thaûi/lít bia, phuï thuoäc vaøo coâng ngheä vaø caùc loaïi bia saûn xuaát. Caùc loaïi nöôùc thaûi naøy chöùa haøm löôïng lôùn caùc chaát lô löûng, COD vaø BOD deã gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Vì vaäy, caùc loaïi nöôùc thaûi naøy caàn phaûi xöû lyù tröôùc khi xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän. Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU ñöôïc Sôû Keá Hoaïch vaø Ñaàu Tö tænh Ñoàng Nai caáp Giaáy chöùng nhaän ñaêng kí kinh doanh soá 4702001048 ñaêng kí laàn ñaàu ngaøy 1/6/2004 vaø ñaêng kí thay ñoåi laàn thöù 4 ngaøy 25/9/2007 vôùi ngaønh ngheà kinh doanh saûn xuaát nöôùc giaûi khaùt leân men (bia). Hoaït ñoäng cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Ñoàng Nai noùi chung vaø Thaønh phoá Bieân Hoøa noùi rieâng. Tuy nhieân, nhö nhieàu ngaønh coâng nghieäp khaùc, caùc hoaït ñoäng cuûa saûn xuaát cuûa coâng ty seõ khoâng traùnh khoûi nhöõng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng xung quanh do vieäc phaùt sinh caùc chaát thaûi coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñaëc bieät laø nöôùc thaûi. Ñeà taøi “Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty TNHH thöông maïi – saûn xuaát Bia EU thuoäc khu coâng nghieäp Agtex Long Bình – Phöôøng Long Bình – TP. Bieân Hoøa – Tænh Ñoàng Nai, coâng suaát 40m3/ngaøy”, ñöïôc thöïc hieän nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà ñang toàn taïi ôû coâng ty saûn xuaát bia noùi chung vaø taïi coâng ty bia EU noùi rieâng, ñoù laø vieäc thaûi nuôùc thaûi sau saûn xuaát vaøo moâi tröøông maø khoâng qua xöû lyù, hay laø xöû lyù chöa hieäu quaû. 2. Muïc ñích nghieân cöùu. - Tìm hieåu tính chaát ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi ngaønh bia noùi chung vaø cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU noùi rieâng. - Töø ñoù, ñeà xuaát giaûi phaùp coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU, vaø tính toaùn chi tieát caùc coâng trình ñôn vò. 3. Phaïm vi nghieân cöùu. - Giôùi haïn veà maët khoâng gian: Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø nöôùc thaûi saûn xuaát bia cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU. - Giôùi haïn veà maët thôøi gian: Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian töø ngaøy 5/4/2010 ñeán ngaøy 28/6/2010. - Giôùi haïn veà maët noäi dung: Ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù phuø hôïp vaø tính toaùn thieát keá caùc coâng trình ñôn vò. 4. Noäi dung nghieân cöùu. - Thu thaäp taøi lieäu lieân quan veà ngaønh saûn xuaát bia. - Tìm hieåu veà caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi ngaønh bia vaø caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi nghaønh bia vaø moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ñieån hình cuûa ngaønh bia hieän nay. - Thu thaäp moät soá thoâng tin lieân quan cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU. - Nghieân cöùu löïa choïn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi phuø hôïp cho Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU. - Tính toaùn, thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñaõ ñeà xuaát vaø döï toaùn kinh teá. 5. Phöông phaùp nghieân cöùu. - Toång hôïp vaø nghieân cöùu caùc taøi lieäu coù lieân quan nöôùc thaûi cuûa Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU. - Xaây döïng caùc phöông aùn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi khaùc nhau vaø so saùnh löïa choïn ñeå tìm ra phöông aùn toái öu cho Coâng ty TNHH Thöông Maïi – Saûn Xuaát Bia EU. - Trao ñoåi yù kieán vôùi chuyeân gia. CHÖÔNG 2 – TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA. 2.1. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA 2.1.1. Treân theá giôùi. Bia laø moät trong nhöõng thöù ñoà uoáng laâu ñôøi nhaát maø loaøi ngöôøi ñaõ taïo ra, coù nieân ñaïi ít nhaát laø töø thieân nieân kæ thöù 5 Tröôùc Coâng Nguyeân vaø ñaõ ñöôïc ghi cheùp trong caùc thö tòch coå cuûa ngöôøi Ai Caäp coå ñaïi. Gioáng nhö phaàn lôùn caùc chaát chöùa ñöôøng khaùc coù theå bò leân men moät caùch töï nhieân, raát coù theå laø bia ñaõ döôïc phaùt minh ñoäc laäp giöõa caùc neàn vaên minh treân theá giôùi. Taïi chaâu AÂu, trong thôøi Trung coå, bia chuû yeáu ñöôïc saûn xuaát trong gia ñình. Vaøo theá kæ 14 – 15 vieäc saûn xuaát bia ñaõ daàn daàn chuyeån töø hoaït ñoäng gia ñình sang sinh hoaït thuû coâng. Vôùi söï phaùt minh ra ñoäng cô hôi nöôùc 1765, coâng nghieäp hoùa saûn xuaát bia ñaõ trôû thaønh söï thöïc. Caùc caûi tieán môùi trong coâng ngheä saûn xuaát bia ñaõ xuaát hieän cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa nhieät keá vaø tyû troïng keá vaøo Theá kæ 19, ñaõ cho pheùp caùc nhaø saûn xuaát taêng tính hieäu quaû vaø kieåm soaùt noàng ñoä coàn. Naêm 1953, moät ngöôøi New Zealand ñaõ phaùt trieån kó thuaät leân men lieân tuïc uû vaø saûn xuaát trong voøng 4 thaùng xuoáng coøn chöa ñaày 24 tieáng. Coâng ngheä cuûa oâng vaãn ñöôïc söû duïng ñeán ngaøy nay. 2.1.2. Taïi Vieät Nam. Cuoái Theá kæ 19, khi Thöïc daân Phaùp sang xaâm löôïc Vieät Nam, chính hoï cuõng mang theo thöù ñoà uoáng naøy sang. Ñoù chính laø lyù do giaûi thích vì sao thuaät ngöõ “bia” trong tieáng Vieät coù nguoàn goác töø Bie’re trong tieáng Phaùp. Ngaønh Bia Vieät Nam coù lòch söû vaø truyeàn thoáng treân 100 naêm vôùi hai nhaø maùy Bia cuûa Phaùp xaây döïng taïi phía Baéc vaø Nam töø nhöõng naêm 1890. Ñeán nay, ngaønh bia ñaõ phaùt trieån thaønh moät ngaønh kinh teá maïnh cuûa ñaát nöôùc, ñoùng goùp tích cöïc cho ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûi quyeát vieäc laøm cho moät löôïng lôùn ngöôøi lao ñoäng. 2.2. HIEÄN TRAÏNG NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA TAÏI VIEÄT NAM. Theo thoáng keâ cuûa Hieäp hoäi Bia – Röôïu – Nöôùc giaûi khaùt Vieät Nam (VBA), caû nöôùc hieän nay coù khoaûng 500 nhaø maùy vaø cô sôû saûn xuaát bia vôùi quy moâ khaùc nhau. Taäp trung ôû caùc thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi (13%), Thaønh phoá Hoà chí minh (23%), Haûi Phoøng (8%)…Naêm 2004, coâng suaát bia cuûa caû nöôùc ñaït 1.37 tyû lít/naêm, ñeán naêm 2006 ñaõ vöôït leân 1.7 tyû lít/naêm. Hieän nay, toång coâng suaát cuûa caùc nhaø maùy treân caû nöôùc ñaõ leân tôùi 2 tyû lít/naêm. Rieâng 10 tænh mieàn Trung laø treân 500 trieäu lít. Nhöng moät soá ñòa phöông vaãn ñang chuaån bò trieån khai nhöõng döï aùn saûn xuaát bia töông ñoái lôùn, quy moâ töø 100 – 150 trieäu lít/naêm. Coâng ty bia Hueá ñang coù keá hoaïch naâng coâng suaát leân 100 trieäu lít/naêm vaø beân caïnh ñoù laø hôïp taùc vôùi Nhaø maùy bia Ñoâng Haø (Quaûng Trò) ñeå naâng coâng suaát Nhaø maùy naøy leân 30 trieäu lít/naêm. Taïi Ngheä An moät döï aùn saûn xuaát bia vôùi coâng suaát treân 100 trieäu lít/naêm saép ñi vaøo hoaït ñoäng. Toång Coâng ty Röôïu – Bia – Nöôùc giaûi khaùt Haø Noäi (Habeco) cuõng ñang xaây döïng keá hoaïch ñaàu tö moät nhaø maùy saûn xuaát bia coâng suaát 100 trieäu lít/naêm taïi Quang Minh (Vónh Phuùc), voán ñaàu tö khoaûng 100 trieäu USD. Beân caïnh ñoù laø ñaàu tö chieàu saâu naâng coâng suaát cuûa Habeco leân 100 trieäu lít/naêm. Sau khi caùc döï aùn naøy hoaøn thaønh, ñi vaøo hoaït ñoäng toång coâng suaát cuûa Habeco seõ ñaït 200 trieäu lít/naêm. Moät nhaø maùy saûn xuaát bia lôùn trong nöôùc laø Toång coâng ty Bia – Röôïu – Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn (Sabeco) cuõng ñang chuaån bò taêng coâng suaát treân cô sôû hieän coù vaø xaây döïng cô sôû môùi, vôùi coâng suaát taêng theâm khoaûng 100 trieäu lít/naêm. Veà trình ñoä coâng ngheä, thieát bò: Nhöõng nhaø maùy bia coù coâng suaát treân 100 trieäu lít/naêm taïi Vieät Nam ñeàu coù thieát bò hieän ñaïi, tieân tieán, ñöôïc nhaäp khaåu töø caùc nöôùc coù neàn coâng nghieäp phaùt trieån maïnh nhö Ñöùc, Mó, YÙ,...Caùc nhaø maùy bia coù coâng suaát treân 20 trieäu lít/naêm cho ñeán nay cuõng ñaõ ñöôïc ñaàu tö chieàu saâu, ñoåi môùi thieát bò, tieáp thu trình ñoä coâng ngheä tieân tieán vaøo saûn xuaát. Caùc cô sôû coøn laïi vôùi coâng suaát thaáp vaãn ñang trong tình traïng thieát bò, coâng ngheä laïc haäu, yeáu keùm, khoâng ñaït yeâu caàu Veä sinh an toaøn thöïc phaåm. Trong soá caùc saûn phaåm ñoà uoáng coù coàn, bia laø saûn phaåm raát ñöôïc öa chuoäng. Naêm 2006, toång giaù trò saûn löôïng chieám 97% giaù trò saûn löôïng ñoà uoáng. Tuy naêm 2008 laø naêm suy thoaùi kinh teá nhöng toång giaù trò saûn löôïng chieám khoaûng 98%. Theo quy hoaïc toång theå ngaønh Röôïu – Bia – Nöôùc giaûi khaùt, ñeán naêm 2010 saûn löôïng toaøn ngaønh phaán ñaáu ñaït 4 tyû lít/naêm. Tuy nhieân, so vôùi moät soá thò tröôøng treân Theá giôùi, quy moâ ngaønh bia Vieät Nam vaãn coøn ôû möùc khieâm toán, saûn löôïng tieâu thuï tính treân ñaàu ngöôøi cuûa Vieät Nam chæ ñaït 15 lít/naêm, trong khi ñoù saûn löôïng tieâu thuï cuûa Thaùi Lan laø 60 lít/naêm vaø cuûa chaâu Aâu laø 150 lít/naêm. Nhö vaäy, saûn löôïng bia ôû Vieät Nam vaãn laø möùc thaáp so vôùi maët baèng chung cuûa khu vöïc vaø theá giôùi. 2.3. QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT BIA. Hieän nay, caùc nhaø maùy saûn xuaát bia treân theá giôùi hay taïi Vieät Nam noùi rieâng duø lôùn hay nhoû ñeàu aùp duïng quy trình coâng ngheä saûn xuaát bia chung quy trình ñoù goàm 3 coâng ñoaïn: Naáu – ñöôøng hoùa: Naáu boät vaø troän vôùi boät malt, cho thuûy phaân dòch boät thaønh ñöôøng, loïc boû baõ vaø caùc loaïi boät, baõ hoa buplon. Nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn naøy giaàu caùc chaát hidrocacbon, xenlulozo, hemixenlulozo, pentozo trong voû traáu, caùc maûnh haït vaø boät, caùc cuïc voùn… cuøng vôùi caùc xaùc hoa, moät ít tannin, caùc chaát ñaéng, chaát maøu. Coâng ñoaïn leân men chính vaø phuï: Nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn naøy raát giaàu xaùc men – chuû yeáu laø protein, caùc chaát khoaùng, vitamin vôùi bia caën. Giai ñoaïn thaønh phaåm (chieát) : Loïc, baõo hoøa CO2, chieát box, ñoùng chai, haáp chai. Nöôùc thaûi ôû ñaây chöùa boät trôï loïc laãn xaùc men, cuøng vôùi bia chaûy traøn. Chuaån bò nguyeân lieäu Naáu - ñöôøng hoùa Loïc dòch ñöôøng Naáu hoa Taùch baõ Laøm laïnh Leân men chính, phuï Loïc bia Baõo hoøa CO2 Chieát chai, lon Ñoùng naép gaïo malt Thanh truøng Kieåm tra, daùn nhaõn, nhaäp kho Nöôùc caáp ñeå röûa saøn, thieát bò Nöôùc meàm Hôi nöôùc Enzim Baõ malt Hoa buplon Hôi nöôùc Baõ malt Glycol hay nöôùc ñaù Men gioáng Hoaït hoùa vaø duøng laïi men Suïc khí Baõ men Neùn CO2 Baõ loïc Chaát trôï loïc Bia hôi Saûn phaåm Nöôùc thaûi Röûa chai chai lon hôi xuùt Hôi nöôùc Nöôùc thaûi Hình 1: Quy trình saûn xuaát bia vaø caùc doøng thaûi 2.3.1. Quy trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng naáu. 370C Gaïo nghieàn Hoùa gaïo nöôùc Laøm laïnh Huplon hoùa Loïc Hoùa malt nghieàn malt Thuøng leân men nöôùc 770C 660C Hình 2: Quy trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng naáu Moâ taû quy trình. Gaïo: chæ laø nguyeân lieäu phuï (chieám 30%), nguyeân lieäu duøng ñeå thay theá nhaèm giaûm giaù thaønh saûn phaåm. Gaïo ñöôïc mua töø gaïo aên bình thöôøng, ñem nghieàn naùt sau ñoù say mòn ôû daïng taám vaø ñöôïc ñöa vaøo noài gaïo. Ôû noài gaïo, gaïo daïng taám ñöôïc hoøa tan baèng nöôùc 770C vaø hoãn hôïp ñoù ñöôïc hoà hoùa ôû 1000C. Trong quaù trình hoà hoùa coù boå sung theâm moät soá hoùa chaát nhö CaCl2, CaSO4 nhaèm muïc ñích cung caáp Ca2+ ñeå phuïc vuï cho quaù trình ñöôøng hoùa sau naøy vaø coù boå sung theâm 1 loaïi enzym choáng chaùy coù teân thöông maïi laø Termamyl ñeå pha loaõng dung dòch, choáng chaùy noài. Malt: laø moät loaïi haït nguõ coác goïi laø luùa maïch (chieám 70%). Noù ñöôïc nhaäp khaåu töø Anh, UÙc, Ñan Maïch,….Malt daïng haït sau khi say ñöôïc hoøa tan baèng nöôùc 370C vaø cho vaøo noài malt. Ñoái vôùi vieäc hoøa tan malt khaùc vôùi vieäc hoøa tan gaïo vì malt deã bò hieän töôïng ñoùng cuïc hôn do ñoù malt ñöôïc khuaáy troän döôùi daïng phun nöôùc tröôùc khi cho vaøo noài. Men bia: thuoäc hoï naám Saccharomycetaceae ñöôïc cho vaøo vôùi tyû leä 5÷10 l/m3. Loaïi men bia ñöôïc choïn seõ quyeát ñònh tính chaát bia. Loaïi thöôøng duøng nhaát laø men bia ñaùy,(chuùng chìm xuoáng ñaùy noài vaø leân men ôû giai ñoaïn cuoái cuûa quaù trình leân men). Hoa Hupblon: duøng ñeå taïo vò ñaéng cho bia. Caây Hupblon laø moät loaïi daây leo, thích hôïp khí haäu oân ñôùi ñöôïc troàng nhieàu ôû Anh, Mó,…chuùng phaûi ñöôïc baûo quaûn ôû nhieät ñoä döôùi 100C ñeå giaûm ñoä maát maùt cuûa axit. Treân caây Hupblon ngöôøi ta thöôøng duøng hoa cuûa caây ñeå taïo vò ñaéng cho bia. Chaát löôïng nöôùc: laø moät vaán ñeà raát quan troïng. Nöôùc caàn phaûi saïch, khoâng muøi, khoâng maøu, kyõ thuaät laøm meàm nöôùc hieän ñaïi coù theå ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra 1 loaïi nöôùc thích hôïp vôùi nhieàu loaïi bia khaùc nhau. Quaù trình ñöôøng hoùa vaø loïc: ôû noài malt tieán haønh quaù trình ñöôøng hoùa ôû 660C trong 1 giôø. Sau ñoù naâng leân 760C vaø chuyeån qua noài loïc ñeå taùch taát caû baõ malt. Ôû noài loïc ngöôøi ta thu dung dòch ñaàu, sau ñoù duøng nöôùc röûa ôû 760C ñeå röûa hoaøn toaøn dung dòch ñöôøng coøn laïi. Sau ñoù baõ heøm ñöôïc xaû ra ngoaøi vaø baùn cho ngaønh chaên nuoâi. Ñeå thöû quaù trình ñöôøng hoùa hoaøn toaøn hay khoâng ngöôøi ta duøng iot ñeå thöû. Neáu ñaït thì naâng hoãn hôïp leân 760C tröïc tieáp baèng hôi, luùc naøy thì enzym – amylase baét ñaàu hoaït ñoäng. (Nöôùc thaûi loïc baõ heøm trong coâng ngheä: ñaây laø loaïi nöôùc thaûi oâ nhieãm nhaát, phaùt sinh töø coâng ngheä loïc pheøn neân chuùng bò nhieãm baån chuû yeáu bôûi caùc chaát höõu cô, caën, baõ heøm…..) Quaù trình Hupblon hoùa: ñöôïc tieán haønh taïi noài Hupblon, ôû ñaây xaûy ra quaù trình ñöôøng hoùa trong 1 giôø. Quaù trình laéng trong vaø laøm laïnh: quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän baèng moät thieát bò laéng trong goïi laø Whirlpool. Dòch ñöôïc qua thieát bò laéng trong ôû 1000C, taát caû caùc caën baõ trong quaù trình Hupblon hoùa ñöôïc taùch ra ôû thieát bò naøy. Dòch trong thu ñöôïc ñi qua thieát bò laøm laïnh, dung dòch sau khi ñi ra khoûi thieát bò laøm laïnh coù nhieät ñoä laø 160C vaø tieán haønh thu dòch ôû 160C. 2.3.2. Quy trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng leân men. Dòch ñöôøng Thuøng leân men Loïc Bia trong men oxi Hình 3: Quy trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng leân men. Quaù trình leân men: laø quaù trình trao ñoåi chaát qua maøng teá baøo. Trong quaù trình leân men, ñöôøng trong dung dòch leân men chuyeån hoùa thaønh röôïu, CO2 vaø caùc chaát thôm ñoàng thôøi giaûi phoùng nhieät. Nhieät ñoä cuûa quaù trình leân men ñöôïc ñieàu chænh baèng caùch bôm caùc chaát laïnh qua. Ôû phaân xöôûng leân men xaûy ra nhieàu quaù trình, taát caû caùc quaù trình ñeàu naèm ôû thuøng leân men. Dòch laïnh ôû 160C ôû phaân xöôûng naáu theo ñöôøng oáng daãn qua caùc thuøng leân men, ôû phaân xöôûng leân men coù raát nhieàu thuøng, moãi thuøng leân men coù ñoàng hoà nhieät ñoä rieâng. Trong 4 – 8 giôø ñaàu tieân xaûy ra quaù trình, men söû duïng chaát dinh döôõng trong ñöôøng, O2 (ñeå taêng noàng ñoä oxy hoùa) ñeå taïo thaønh sinh khoái cho men bia phaùt trieån. Caên cöù vaøo nhieät ñoä ñeå quy ñònh soá ngaøy leân men. Nhieät ñoä caøng cao thì toác ñoä leân men caøng nhanh. Khi löôïng ñöôøng leân men coøn laïi ñaït giaù trò khoâng ñoåi (thöôøng laø 7 – 8 ngaøy) thì ngöôøi ta baét ñaàu haï nhieät ñoä (töø 160C xuoáng – 1.50C). Trong 4 ngaøy ñaàu leân men ngöôøi ta tieán haønh thu hoài men, luùc naøy men ñaït cöïc ñaïi, noù keát thaønh töøng maûng lôùn roài laéng xuoáng ñaùy. Trung bình moät meû men coù theå söû duïng khoaûng 10 laàn ñeå leân men bia. (Luùc naøo ñoä leân men RDF thaáp thì tieán haønh thaûi men. Nöôùc thaûi cuûa caùc thieát bò giaûi nhieät ñöôïc coi laø saïch nhöng coù nhieät ñoä cao thöôøng laø 400C - 500C, coù theå chöùa moät soá löôïng daàu môõ nhöng khoâng ñaùng keå). Quaù trình loïc: muïc ñích cuûa quaù trình loïc bia laø ñeå loaïi caùc teá baøo naám men, caùc taïp chaát…..Bia sau khi leân men ñöôïc goïi laø bia non. Bia non sau khi leân men thöù caáp tieáp tuïc ñi qua maùy loïc khung baûn vôùi chaát trôï loïc laø ñaát loïc vaø giaáy loïc. Dung dòch sau loïc thu hoài goïi laø bia trong. Ñeå ño ñoä trong cuûa bia ngöôøi ta döïa vaøo maùy ño ñoä ñuïc. Bia trong Giaáy loïc Bia non Ñaát loïc Hình 4: Quaù trình loïc Sau khi loïc khoaûng 2 tuaàn ngöôøi ta tieán haønh veä sinh 1 laàn ñeå loaïi boû caùc caën baõ cuûa bia non ra ngoaøi. Bia non sau khi qua thieát bò loïc thu ñöôïc bia trong thaønh phaåm coù noàng ñoä Acol 4.5% vaø tieáp tuïc ñi qua phaân xöôûng chieát. 2.3.3. Quaù trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng chieát. Chai Maùy röûa Maùy chieát thanh truøng Daùn nhaõn Bia thaønh phaåm Hình 5: Quy trình coâng ngheä ôû phaân xöôûng chieát. Chai thu hoài ñöôïc ñöa qua maùy röûa baèng baêng taûi. Quaù trình röûa chai trong heä thoáng maùy röûa nhö sau: chai ñöôïc ñöa vaøo beå ngaâm khoaûng 5 phuùt ñeå boùc taát caû caùc nhaõn hieäu. Sau ñoù ñi vaøo beå suùt khoaûng 20 phuùt ñeå laøm saïch chai, tieáp tuïc qua maùy nöôùc noùng ñeå laøm saïch suùt, roài qua nöôùc aám, cuoái cuøng laø qua nöôùc laïnh vaø qua heä thoáng saáy khoâ. Chai sau khi ra khoûi maùy röûa tieáp tuïc ñi qua caùc baêng taûi khaùc, caùc baêng taûi naøy seõ ñöa chai röûa saïch qua heä thoáng ñeøn soi ñeå thu hoài nhöõng chai coøn baån vaø chai vôõ vaø tieáp tuïc ñi qua maùy chieát. Bia trong ñöôïc chieát vaøo chai baèng moät thieát bò xoay troøn (moãi voøng nhö vaäy coù theå chieát ñöôïc 50 chai) vaø tieáp tuïc ñöôïc ñöa qua heä thoáng ñoùng naép chai. Tröôùc khi qua heä thoáng ñoùng naép chai,chai bia ñaõ ñöôïc suïc CO2 (hoùa loûng) ñeå taïo ga vaø ñoàng thôøi qua heä thoáng bôm nöôùc noùng ñeå ñuoåi heát O2 khoâng khí ra ngoaøi nhaèm dieät con men bia. Chai bia sau khi ñaõ ñöôïc ñoùng naép tieáp tuïc ñi qua heä thoáng thanh truøng. Heä thoáng thanh truøng goàm coù nhieàu ngaên, 2 ngaên laïnh, 2 ngaên noùng, tieáp theo laø 2 ngaên laïnh, moãi ngaên nhö vaäy coù moät nhieät ñoä khaùc nhau, nhieät ñoä thaáp nhaát laø 200C, nhieät ñoä cao nhaát laø 670C. Bia sau khi ñöôïc thanh truøng tieáp tuïc qua boä phaän daùn nhaõn vaø ñöa vaøo keùt, caùc keùt ñoùng xong ñöôïc ñöa vaøo kho. 2.4. VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG DO NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA GAÂY RA. 2.4.1. Nöôùc thaûi. Trong nghaønh saûn xuaát bia, vaán ñeà ñöôïc quan taâm nhieàu nhaát laø moâi tröôøng nöôùc ñöôïc söû duïng. Vì xuyeân suoát quy trình saûn xuaát bia nhaän thaáy baát cöù coâng ñoaïn naøo cuõng caàn söû duïng nöôùc nhö: nöôùc ñöôïc söû duïng ñeå sô cheá nguyeân lieäu (gaïo vaø malt), nöôùc duøng ñeå naáu – ñöôøng hoùa, nöôùc duøng ñeå leân men, röûa chai, röûa caùc thieát bò,…Nöôùc sau khi söû duïng ñeàu thaûi ra ngoaøi mang theo haøm löôïng chaát höõu cô raát lôùn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc. Nöôùc thaûi cuûa moät nhaø maùy bia bao goàm: - Nöôùc thaûi saûn xuaát: Nöôùc thaûi chöùa haøm löôïng caùc chaát höõu cô lôùn(hidrocacbon, xenlulozo, pentozo,…)cuøng vôùi moät löôïng chaát ñaéng, chaát maøu pha laãn. Trong coâng ñoaïn leân men thì nöôùc thaûi luùc naøy laïi mang theâm nhöõng xaùc men (chuû yeáu laø protein), cuøng vôùi chaát khoaùng vaø caën. Trong giai ñoaïn thaønh phaåm thì nöôùc thaûi chöùa haøm löôïng lôùn chaát trôï loïc laãn xaùc men. - Nöôùc thaûi veä sinh coâng nghieäp : Ñaây laø loaïi nöôùc caàn duøng cho vieäc röûa saøn nhaø, phoøng leân men, phoøng döï tröõ. Nöôùc röûa thieát bò loïc, noài naáu, thuøng nhaân gioáng. Nöôùc röûa chai thöôøng phaûi pha kieàm loaõng neân löôïng nöôùc naøy laøm cho nöôùc thaûi nghaønh bia thöôøng coù pH kieàm tính. 2.4.2. Chaát thaûi raén. Chaát thaûi raén phaùt sinh trong nhieàu coâng ñoaïn nhöng nhieàu nhaát vaãn laø ôû khaâu sô cheá. Chaát thaûi nghaønh saûn xuaát bia phaùt sinh töø nhöõng nguoàn chính sau: - Töø quaù trình saûn xuaát: bao goàm moät löôïng baõ malt sau coâng ñoaïn loïc dòch ñöôøng, taùch baõ vaø löôïng baõ men, cuøng vôùi baõ loïc sau quaù trình leân men vaø loïc bia. - Phaùt sinh nhöõng maûnh chai loï vôõ trong quaù trình röûa vaø suùc chai. - Töø khu vöïc phuï trôï: Bao goàm chaát thaûi raén sinh hoaït töø caùc caên tin vaø nhöõng tem nhaõn, lon hoûng töø khu chieát. - Caùc loaïi caën baõ, buøn dö phaùt sinh töø quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy. 2.4.3. Khí thaûi Phaàn lôùn caùc nhaø maùy saûn xuaát bia, khí ñoäc haïi sinh ra ôû möùc ñoä töông ñoái thaáp. Khí thaûi sinh ra töø caùc nhaø maùy bao goàm caùc loaïi sau: - Khí Clo sinh ra töø quaù trình khöû truøng caùc thieát bò, duïng cuï, maùy moùc,… - Khí thaûi sinh ra töø caùc phöông tieän vaän chuyeån vaø boác dôõ bao bì, chai, loï, kieän haøng,…(trong ñoù caùc thaønh phaàn khí chuû yeáu laø CO2, NOx, SO2, CO,….nguoàn oâ nhieãm naøy raát khoù kieåm soaùt vì phaûi phuï thuoäc vaøo phöông tieän vaän chuyeån vaø quy trinh hoaït ñoäng) - Roø ræ khí CO2 trong coâng ñoaïn suïc khí neùn CO2. - Buïi sinh ra cuõng do quaù trình vaän chuyeån, boác dôõ. - Hôi dung moâi chaát laøm laïnh bò roø ræ bao goàm caùc chaát nhö: R12, R22, NH3, CFC,…. Caùc chaát khí naøy aûnh höôûng ñeán taàng OÂzon. - Ñaëc bieät muøi hoâi trong quaù trình leân men bia aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng xung quanh. 2.4.4. Taùc nhaân nhieät. Nhieät toûa töø loø naáu, loø hôi (nguoàn nhieät raát noùng) vaø töø heä thoáng laøm laïnh (nguoàn nhieät laïnh) vaø tieáng oàn do thieát bò saûn xuaát (maùy bôm, maùy laïnh, baêng chuyeàn,…) aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân vaø moâi tröôøng xung quanh. 2.4.5. Taùc nhaân hoùa hoïc. Caùc chaát khöû truøng vaø taåy röûa nhö : Clo, NaOH, caùc chaát phuï gia, baûo quaûn, enzim, …gaây haïi cho moâi tröôøng. 2.4.6. Taùc nhaân sinh hoïc. Caùc loaïi vi sinh vaät gaây beänh cho con ngöôøi cuõng nhö cho ñoäng vaät ñeàu coù trong nöôùc thaûi, vaø chaát thaûi raén cuûa nghaønh bia. Neáu khoâng phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi thì raát deã taïo ñieàu kieän cho vi sinh vaät gaây beänh phaùt taùn vaøo moâi tröôøng laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe coäng ñoàng xung quanh. 2.4.7. Tieáng oàn vaø ñoä rung. Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn vaø ñoä rung aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán thính giaùc cuûa con ngöôøi, laøm giaûm thò löïc, thính löïc cuûa coâng nhaân, aûnh höôûng ñeán heä thaàn kinh daãn ñeán giaûm söùc lao ñoäng, phaûn xaï, khaû naêng ñònh höôùng, giöõ thaêng baèng cuûa coâng nhaân. 2.4.8. Taùc nhaân khaùc. Haàu nhö caùc nhaø maùy saûn xuaát bia cuûa Vieät Nam hieän nay ñeàu coù trang bò nhöõng thieát bò baûo hoä lao ñoäng caàn thieát (uûng, gaêng tay, khaåu trang, noùn,….) cho coâng nhaân trong quaù trình laøm vieäc. Nhöng laïi chöa coù nhöõng thieát bò chuyeân cho ngaønh bia. Coâng nhaân laøm vieäc trong moâi tröôøng coù tieáng oàn lôùn vaø muøi leân men bia ñaëc tröng. Vì theá, tæ leä maéc beänh ngheà nghieäp laø raát cao. CHÖÔNG 3 – GIÔÙI THIEÄU VEÀ COÂNG TY SAÛN XUAÁT BIA EU 3.1. GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ COÂNG TY 3.1.1. Thoâng tin chung. Teân coâng ty : Coâng ty TNHH Thöông maïi – Saûn xuaát Bia EU. Giaáy chöùng nhaän ÑKKD : Soá 4702001048 ñaêng kí laàn ñaàu ngaøy 1/6/2006 vaø ñaêng kí thay ñoåi laàn thöù 4 ngaøy 25/9/2007 do Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö tænh Ñoàng Nai caáp. Naêm ñôn vò ñi vaøo saûn xuaát : 2004 Ñòa chæ lieân heä : Khu coâng nghieäp Agtex Long Bình, phöôøng Long Bình, Tp Bieân Hoøa, tænh Ñoàng Nai. Ngaønh ngheà saûn xuaát : Saûn xuaát nöôùc giaûi khaùt leân men (Bia) Voán ñaàu tö : 6.000.000.000 ñoàng (Saùu tæ ñoàng Vieät Nam) Ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa doanh nghieäp : Oâng PHAÏM ANH TUÙ Chöùc vuï : Giaùm ñoác Toïa ñoä ñòa lyù : 10055’32’’ N 106052’54’’ E Ñieän thoaïi : 0613.993.996 Fax : 0613.993.611 Vò trí coâng ty TNHH Thöông maïi – Saûn xuaát Bia EU naèm trong Khu coâng nghieäp Agtex Long Bình, phöôøng Long Bình, TP Bieân Hoøa, tænh Ñoàng Nai vôùi caùc vò trí tieáp giaùp nhö sau: Phía Ñoâng : giaùp ñöôøng noäi boä KCN Agtex Long Bình Phía Taây : giaùp vöôøn caây cuûa KCN Agtex Long Bình Phía Nam : giaùp Coâng ty Vinh Nghóa Phía Baéc : giaùp kho Coâng ty X28 Quy moâ dieän tích : dieän tích ñaát söû duïng 3.500 m2. Trong ñoù: Dieän tích xaây döïng : 1.452 m2. Dieän tích caây xanh : 595 m2 (chieám 17% toång dieän tích maët baèng). 3.1.2. Haï taàng kó thuaät. Ñöôøng giao thoâng: söû duïng ñöôøng giao thoâng cuûa KCN Agtex Long Bình. Heä thoáng caáp, thoaùt nöôùc: Nguoàn nöôùc söû duïng cho saûn xuaát vaø sinh hoaït cuûa doanh nghieäp laø nöôùc thuûy cuïc do Coâng ty 28 – Boä quoác phoøng caáp. Nhu caàu duøng nöôùc khoaûng 40m3/ngaøy ñeâm. Trong ñoù: Nöôùc söû duïng cho saûn xuaát : 34 m3/ngaøy ñeâm. Nöôùc duøng cho sinh hoaït: 3.5 m3/ngaøy ñeâm. Töôùi caây vaø Phoøng chaùy chöõa chaùy: 2.5 m3/ngaøy ñeâm. Heä thoáng caáp ñieän: Nguoàn ñieän söû duïng cho sinh hoaït vaø saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp laø ñieän 3 pha, ñöôïc cung caáp bôûi löôùi ñieän quoác gia. Toång nhu caàu duøng ñieän: 48.000kwh/thaùng. 3.1.3. Hoaït ñoäng saûn xuaát. Quy trình saûn xuaát Bia. Hoà hoùa Nghieàn Dòch hoùa Nghieàn Ñöôøng hoùa Loïc trong Laøm laïnh Leân men Loïc trong Baõo hoøa CO2 Ñoùng bình Thanh truøng Thaønh phaåm Naáu cao Hupblon Taùch baõ Bao bì Nöôùc, hôi Nöôùc roø ræ Nöôùc veä sinh Bao bì Bao bì Hoa thoâ Dòch roø ræ, baõ nhieät, baõ, nöôùc roø, nöôùc veä sinh nhieät Vaûi loïc, ñieän hôi Hôi coàn Dòch men Nöôùc veä sinh Nöôùc veä sinh Gaïo teû malt Hình 6 : Quy trình saûn xuaát bia cuûa coâng ty EU. Moâ taû quy trình saûn xuaát bia taïi coâng ty EU. Gaïo vaø Malt ñöôïc ñöa vaøo nghieàn nhoû. Gaïo sau khi ñöôïc nghieàn nhoû tieáp tuïc ñöôïc caáp nöôùc vaø nhieät ñeå thöïc hieän quaù trình dòch hoùa vaø hoà hoùa. Malt sau khi nghieàn vaø gaïo sau khi ñöôïc hoà hoùa ñöôïc ñöa vaøo quaù trình ñöôøng hoùa. Sau khi ñöôøng hoùa, dòch loïc trong sô boä nhaèm laøm giaûm löôïng caën baõ, thu laïi nöôùc trong ñeå tieáp tuïc saûn xuaát. Trong coâng ñoaïn laøm laïnh nhanh hôi coàn ñöôïc caáp vaøo ñeå taêng quaù trình laøm laïnh. Quaù trình saûn xuaát tieáp theo laø leân men. Taïi ñaây dòch men ñöôïc caáp vaøo ñeå kích thích söï leân men. Sau khi leân men dòch tieáp tuïc ñöôïc loïc trong moät laàn nöõa. Sau khi ñöôïc loïc trong luùc naøy ñaõ coù ñöôïc bia thaønh phaåm, tieáp tuïc cung caáp CO2 ñeå ñaït ñöôïc ñoä caàn thieát. Sau khi cung caáp CO2 bia vaøo heä thoáng chieát vaø ñöôïc chieát vaøo caùc Box ñöïng bia. Cuoái cuøng saûn phaåm ñöôïc thanh truøng vaø ñöa ra thò tröôøng tieâu thuï. Heä thoáng thieát bò, maùy moùc. Baûng 1 : Danh muïc thieát bò, maùy moùc daây chuyeàn saûn xuaát Bia Stt Teân thieát bò Soá löôïng Xuaát xöù Tình traïng 1 Boàn inox loaïi: 25m3 20 m3 12 m3 5 m3 2.5 m3 27 Vieät Nam Môùi 100% 2 Noài naáu inox: - Noài naáu gaïo, malt. - Noài coâ ñaëc, - Noài laéng, - Noài troän gaïo, malt, - Noài nöôùc soâi, - Noài naáu bia ñen 09 Vieät Nam Môùi 100% 3 Box ñöïng bia caùc loaïi: Box 18 Box 19 Box 20 Box 25 Box 30 inox Box 30 goã Box 50 inox Box 80 inox 517 Ñöùc Môùi 100% 4 Voû CO2 44 Nhaät, Mó Môùi 100% 5 Maùy laïnh (2 ñaàu 100HP & 40HP) 2 Nhaät Môùi 100% 6 Loïc thoâ 1 Vieät Nam Môùi 100% 7 Alphalaval (dòch bia) 2 Nhaät Môùi 100% 8 Thaùp giaûi nhieät 3 Ñaøi loan Môùi 100% 9 Maùy loïc tinh 1 Vieät Nam Môùi 100% 10 Boä caáy men 1 Vieät Nam Môùi 100% 11 Maùy li taâm 1 Nhaät Môùi 100% 12 Maùy neùn khí 2 Nhaät Môùi 100% 13 Motor aùp (röûa vaø laøm veä sinh..) 2 Nhaät Môùi 100% 14 Maùy xay Malt 2 Vieät Nam Môùi 100% 15 Maùy xay gaïo 1 Vieät Nam Môùi 100% 16 Noài hôi (coâng suaát 1000kg/p) 1 Trung quoác Môùi 100% 17 Aùp soït bia loaïi 500l 2 Vieät Nam Môùi 100% 18 Maùy chöõa chaùy 1 Nhaät Môùi 100% 19 Motor caùc loaïi: - Motor giaûm toác 5HP - Motor ñaàu inox (3HP &5HP) - Motor chaïy ñöôøng laïnh, coàn (10HP&7HP) - Motor thaùp giaûi nhieät (5HP&3HP) - Motor noài hôi 1.5 HP - Motor noài troän gaïo 1.5HP 21 Nhaät, YÙ Môùi 100% 20 Maùy chieát Box 3 Vieät Nam Môùi 100% (Nguoàn: Coâng ty EU, naêm 2008) Nguyeân, nhieân, vaät lieäu, hoùa chaát söû duïng. Baûng 2. : Nguyeân, nhieân, vaät lieäu, hoùa chaát söû duïng trong 1 thaùng. Stt Nguyeân, nhieân, vaät lieäu, hoùa chaát söû duïng Ñôn vò tính Soá löôïng 1 Gaïo Kg/thaùng 2.500 2 Malt Kg/thaùng 1.800 3 Hoa Hupblon Kg/thaùng 26 4 Than ñaù Kg/thaùng 1.000 (Nguoàn: Coâng ty EU, naêm 2008) Nguoàn cung caáp nöôùc vaø nhu caàu söû duïng nöôùc. Nguoàn cung caáp nöôùc : nöôùc thuûy cuïc do Coâng ty 28 – Boä Quoác Phoøng caáp Nhu caàu söû duïng nöôùc : 1.040 m3/thaùng ~ 40 m3/ngaøy ñeâm + Nöôùc duøng cho saûn xuaát : 34 m3/ngaøy ñeâm + Nöôùc duøng cho sinh hoaït : 3.5 m3/ngaøy ñeâm + Töôùi caây + PCCC : 2.5 m3/ngaøy ñeâm Saûn phaåm vaø coâng suaát. Saûn phaåm cuûa Coâng ty TNHH TM – SX Bia EU laø Bia vôùi coâng suaát laø 40.000 lít/thaùng. Toång soá lao ñoäng: Toång soá lao ñoäng cuûa toaøn coâng ty laø 35 ngöôøi. 3.2. NGUOÀN PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI TRONG QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT CUÛA COÂNG TY. 3.2.1. Nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi - Nöôùc thaûi saûn xuaát: Nöôùc thaûi cho saûn xuaát: 34 m3/ngaøy ñeâm. Nöôùc thaûi chöùa thaønh phaàn oâ nhieãm nhö: pH, SS, ñoä ñuïc, COD, BOD, vi sinh vaät, muøi,…Ñaây laø nguoàn raát deã phaân huûy, gaây aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng löu vöïc nöôùc thaûi. Nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh töø quaù trình naáu – ñöôøng hoùa: Nöôùc thaûi coâng ñoaïn naøy giaàu caùc chaát hidrocacbon, xenlulozo, pentozo trong voû traáu, caùc maûnh haït vaø boät, …cuøng vôùi caùc xaùc hoa, chaát maøu.. Nöôùc thaûi coâng ñoaïn leân men chính vaø phuï: giaàu xaùc men – chuû yeáu laø protein, caùc chaát khoaùng vaø baõ caën. Nöôùc thaûi coâng ñoaïn thaønh phaåm : chöùa boät trôï loïc laãn xaùc men. Nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh töø caùc khaâu nhö: röûa, veä sinh thieát bò, thuøng chöùa sau quaù trình leân men, röûa saøn, nöôùc röûa loïc…..ñaëc bieät laø nöôùc röûa chai. - Nöôùc thaûi sinh hoaït: Nöôùc söû duïng cho sinh hoaït: 3.5 m3/ngaøy ñeâm. Nöôùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh töø hoaït ñoäng veä sinh cuûa caùn boä coâng nhaân vieân. Thaønh phaàn nöôùc thaûi chöùa SS, pH, COD, BOD, nito, vi sinh vaät…..caàn phaûi coù bieän phaùp xöû lyù ñeå khoân gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng. Löu löôïng nöôùc thaûi khoaûng 3 m3/ngaøy ñeâm. - Nöôùc möa chaûy traøn: Vaøo muøa möa, nöôùc möa chaûy traøn qua khu vöïc maët baèng nhaø maùy seõ keùo theo ñaát, caùt, chaát caën baõ vaø daàu môõ rôi vaõi theo doøng nöôùc. Öôùc tính noàng ñoä._. caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc möa chaûy traøn nhö sau: Toång nito 0.5 – 1.5 mg/l Photpho 0.004 – 0.03 mg/l Nhu caàu oâxy hoùa hoïc 10 – 20 mg/l Toång chaát raén lô löûng (TSS) 10 – 20 mg/l Ñaëc tröng cuûa nöôùc möa chaûy traøn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá khaùc nhau nhö : hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén, tình traïng veä sinh, heä thoáng thu gom nöôùc thaûi,..cuûa khu vöïc saûn xuaát vaø xung quanh. So vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp thì nöôùc möa khaù saïch, vaø coù khaû naêng töï thaám vaøo loøng ñaát neân aûnh höôûng cuûa noù khoâng ñaùng keå. Hieän nay nhaø maùy ñaõ xaây döïng heä thoáng thu gom nöôùc möa rieâng vaø ñaáu noái vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa KCN Agtex Long Bình. 3.2.2. Chaát thaûi raén vaø chaát thaûi nguy haïi Chaát thaûi raén vaø chaát thaûi nguy haïi phaùt sinh trong giai ñoaïn hoaït ñoäng cuûa Coâng ty TNHH TM – SX Bia EU bao goàm chaát thaûi raén sinh hoaït, chaát thaûi raén coâng nghieäp khoâng nguy haïi vaø chaát thaûi nguy haïi. - Chaát thaûi raén sinh hoaït: sinh ra trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caùn boä, coâng nhaân vieân laøm vieäc bao goàm: tuùi nilon, giaáy vuïn, voû lon, chaát höõu cô,…neáu trung bình löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït phaùt sinh laø 0.5kg/ngöôøi/ngaøy thì toång löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh laø 18kg/ngaøy ~ 468kg/thaùng. Löôïng chaát thaûi naøy ñöôïc coâng ty hôïp ñoàng vôùi Hôïp taùc xaõ Saûn xuaát – Thöông maïi – Dòch vuï Tieåu thuû coâng nghieäp An Bình thu gom. - Chaát thaûi raén coâng nghieäp khoâng nguy haïi: bao goàm Baõ gaïo, malt : 4.000kg/thaùng, ñöôïc Coâng ty baùn cho Cô sôû ñeå saûn xuaát thöùc aên gia suùc. Tro xæ töø loø khí hoùa than: 150kg/thaùng (chieám khoaûng 15% saûn löôïng than söû duïng), do löôïng tro xæ töông ñoái ít, neân hieân taïi Coâng ty ñang söû duïng ñeå san laáp maët baèng. - Chaát thaûi nguy haïi: Chaát thaûi nguy haïi cuûa nhaø maùy bao goàm: boùng ñeøn huyønh quang thaûi: 0.5kg/thaùng, buøn thaûi töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. than hoaït tính. Löôïng chaát thaûi naøy caàn phaûi ñöôïc thu gom vaø löu chöùa trong nhöõng thuøng rieâng coù naép ñaäy ôû nhöõng khu vöïc quy ñònh daønh cho chaát thaûi nguy haïi. 3.2.3. Buïi vaø khí thaûi Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí bao goàm: - Buïi vaø khí thaûi (NOx, SOx, COx ) töø loø hôi (coâng suaát loø hôi: 1 taán/giôø) söû duïng naêng löôïng töø than ñaù ñeå cung caáp hôi cho quaù trình saûn xuaát bia. Tuy nhieân, vì laø nguoàn coá ñònh neân khí thaûi loø hôi coù theå ñöôïc thu gom vaø xöû lyù. - Chaát oâ nhieãm: buïi, SOx, COx,….vv töø vaän chuyeån nguyeân lieäu, nhieân lieäu vaø saûn phaåm. Caùc nguoàn oâ nhieãm naøy laø nguoàn di ñoäng vaø raûi raùc neân raát khoù trong vieäc quaûn lyù. - Muøi hoâi laø moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa nhaø maùy saûn xuaát bia. Muøi hoâi phaùt sinh töø quaù trình leân men,…muøi hoâi naøy seõ gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân cuõng nhö ngöôøi xung quanh vaø laïi khoù kieåm soaùt. 3.2.4. Tieáng oàn vaø ñoä rung. Phaïm vi aûnh höôûng tieáng oàn cuûa phaân xöôûng chuû yeáu trong noäi boä xöôûng saûn xuaát, tuy nhieân tieáng oàn khoâng cao chuû yeáu laø do moâ tô phaùt ra, maùy neùn khí, maùy bôm, caùc phöông tieän vaän chuyeån nguyeân lieäu, nhieân lieäu vaø saûn phaåm. 3.3. CAÙC BIEÄN PHAÙP BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG ÑAÕ THÖÏC HIEÄN TAÏI COÂNG TY. 3.3.1. Bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm do nöôùc thaûi Xöû lyù sô boä nöôùc thaûi sinh hoaït: Löôïng nöôùc thaûi chuû yeáu laø töø nhaø veä sinh vaø moät löôïng nöôùc thaûi nhoû töø nhaø aên taäp theå (Coâng ty khoâng toå chöùc naáu aên, chæ mua thöùc aên cheá bieán saün phuïc vuï cho nhaân vieân), löu löôïng 3m3/ngaøy.ñeâm. Löôïng nöôùc naøy ñöôïc thu gom vaø xöû lyù baèng beå töï hoaïi 3 ngaên, sau ñoù theo heä thoáng thu gom, daãn veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung ñeå xöû lyù. Nöôùc thaûi sinh hoaït ñöôïc xöû lyù sô boä baèng beå töï hoaïi, döôùi taùc ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät, caùc chaát höõu cô bò phaân giaûi, moät phaàn taïo thaønh khí vaø moät phaàn taïo thaønh caùc chaát voâ cô hoøa tan. Beå töï hoaïi ñöôïc thieát keá theo kieåu beå töï hoaïi 3 ngaên. Nöôùc thaûi sinh hoaït töø nhaø veä sinh, nhaø aên seõ ñöôïc phaân huûy kò khí taïi beå töï hoaïi 3 ngaên. Thôøi gian löu cuûa beå töï hoaïi khoaûng 3 – 5 ngaøy. Thôøi gian phaân huûy caën, chaát oâ nhieãm laø 3 ngaøy, thôøi gian löu buøn khoaûng 6 – 8 thaùng. Beå töï hoaïi 3 ngaên laø beå phaûn öùng kò khí vôùi caùc vaùch ngaên vaø ngaên loïc kò khí doøng höôùng töø treân xuoáng, coù chöùc naêng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø caùc loaïi nöôùc thaûi khaùc coù thaønh phaàn tính chaát töông töï nhö nöôùc thaûi sinh hoaït. Hình 7 : Quy trình coâng ngheä cuûa beå töï hoaïi 3 ngaên Nguyeân taéc: Nöôùc thaûi ñöôïc ñöa vaøo ngaên thöù nhaát cuûa beå, coù vai troø laøm beå chöùa- leân men kò khí, ñoàng thôøi ñieàu hoøa löu löôïng vaø noàng ñoä chaát baån trong doøng nöôùc thaûi. Nhôø caùc vò trí oáng daãn, nöôùc thaûi chaûy qua beå laéng theo chieàu chuyeån ñoäng töø döôùi leân treân, tieáp xuùc vôùi caùc vi sinh vaät kò khí trong lôùp buøn hình thaønh ôû chuyeån hoùa. Ngaên cuoái cuøng laø loïc kò khí, coù taùc duïng laøm saïch boå sung nöôùc thaûi, nhôø caùc vi sinh vaät kò khí dính baùm treân beà maët caùc haït cuûa lôùp vaät lieäu loïc vaø ngaên caën lô löûng troâi ra theo nöôùc. Lôùp vaät lieäu loïc bao goàm 3 lôùp; lôùp saïn 1x3cm, lôùp caùt vaøng, lôùp ñaù 4x6cm. Beân treân lôùp vaät lieäu coù ñaët maùng nöôùc traøn baèng beâ toâng ñeå nöôùc töø beå laéng ñöôïc traøn ñieàu treân beà maët lôùp loïc. Tieâu chuaån ñaït ñöôïc: Söû duïng beå töï hoaïi 3 ngaên ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cho pheùp ñaït hieäu suaát toát, oån ñònh. Hieäu suaát xöû lyù trung bình theo haøm löôïng caën lô löûng SS, nhu caàu oâxy hoùa hoïc COD, nhu caàu oâxy sinh hoùa BOD töø 70 – 75%. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi saûn xuaát: Nöôùc thaûi saûn xuaát sinh ra töø caùc khaâu nhö : röûa, veä sinh thieát bò, thuøng chöùa sau quaù trình veä sinh leân men, röûa saøn, nöôùc röûa loïc….. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp cuûa Coâng ty TNHH TM – SX Bia EU hieän taïi coù song chaén raùc, hoá thu gom, beå hieáu khí, beå laéng, beå chöùa,saân phôi buøn. Nöôùc möa chaûy traøn: Hieän nay, Coâng ty ñaõ xaây döïng heä thoáng möông thoaùt nöôùc möa xung quanh khuoân vieân Coâng ty vaø ñöôïc taùch rieâng vôùi heä thoáng thu gom nöôùc thaûi saûn xuaát, sau ñoù ñöôïc Coâng ty ñaáu noái vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa KCN Agtex Long Binh. Heä thoáng möông thoaùt nöôùc möa cuûa Coâng ty ñöôïc xaây döïng baèng ximaêng, boá trí doïc theo nhaø xöôûng, treân heä thoáng thoaùt nöôùc coù boá trí caùc hoá ga coù song chaén raùc 3.3.2. Bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. Giaûm thieåu oâ nhieãm do caùc phöông tieän giao thoâng gaây ra (buïi vaø khí thaûi..) Beâ toâng hoùa ñöôøng noäi boä ñeå giaûm thieåu buïi phaùt sinh Thöôøng xuyeân queùt doïn, veä sinh ñöôøng noäi boä vaø khu vöïc nhaø xöôûng, kho chöùa nguyeân lieäu. Giaûm toác ñoâ xe löu thoâng trong khuoân vieân nhaø xöôûng, Coâng ty < 5km/h. Ñoái vôùi caùc phöông tieän boác dôõ vaø caùc xe taûi vaän chuyeån thuoäc taøi saûn cuûa Coâng ty, tieán haønh baûo döôõng ñònh kì, vaän haønh ñuùng troïng taûi ñeå giaûm thieåu caùc loaïi khí thaûi. Caùc phöông tieän giao thoâng tuyeät ñoái khoâng noå maùy trong khi chôø giao nhaän haøng. Taêng cöôøng troàng caây xanh ñeå giaûm thieåu löôïng buïi vaø khí thaûi phaùt sinh do gioù cuoán. Dieän tích caây xanh cuûa Coâng ty ñaït 592 m2 (chieám 17% toång dieän tích maët baèng) Giaûm thieåu oâ nhieãm do khí thaûi loø hôi. Buïi vaø khí thaûi loø hôi ñöôïc xöû lyù theo phöông phaùp thu hoài vaø haáp thuï baèng nöôùc trong moâi tröôøng kieàm. Sô ñoà quy trình xöû lyù nhö sau: Hình 8 : Quy trình coâng ngheä xöû lyù khí thaûi loø hôi Khí thaûi loø hôi ñöôïc daãn theo ñöôøng oáng ñöa vaøo beå nöôùc thoâng qua quaït huùt, taïi beå nöôùc, buïi vaø caùc khí SO2, NOx,CO ñöôïc suïc vaø giöõ laïi trong nöôùc, khoâng khí saïch seõ theo oáng khoùi cao 8m thaûi ra ngoaøi moâi tröôøng. 3.3.3. Bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm do chaát thaûi raén. Chaát thaûi raén sinh hoaït: chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa Coâng ty ñöôïc thu gom vaø giao cho hôïp taùc xaõ Saûn xuaát – Thöông maïi – Dòch vuï Tieåu thuû coâng nghieäp An Bình thu gom vaø giao cho Coâng ty Dòch vuï Moâi tröôøng Ñoâ thò TP Bieân Hoøa xöû lyù. Chaát thaûi coâng nghieäp khoâng nguy haò : + Baõ gaïo, malt : 4.000kg/thaùng, ñöôïc Coâng ty baùn cho oâng Nguyeãn Thanh Phöôùc nguï taïi 106/779B Nguyeãn Kieäm, Quaän Goø Vaáp, TP HCM ñeå saûn xuaát thöùc aên gia suùc. + Tro, xæ töø loø khí hoùa than : 150 kg/thaùng (chieám khoaûng 15% saûn löôïng than söû duïng), do löôïng tro xæ töông ñoái ít, neân hieän taïi Coâng ty ñang söû duïng ñeå san laáp maët baèng. Chaát thaûi nguy haïi: Do löôïng chaát thaûi nguy haïi (boùng ñeøn thaûi, buøn thaûi, than hoaït tính thaûi,….) khoâng nhieàu, neân hieän taïi, coâng ty phaân loaïi, taäp trung laïi, toàn tröõ ôû nôi rieâng bieät vaø ñang tìm ñôn vò coù chöùc naêng thu gom, xöû lyù theo quy ñònh cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc. 3.3.4. Giaûm thieåu oâ nhieãm do tieáng oàn. Coâng ty thöôøng xuyeân tieán haønh baûo trì, baûo döôõng, vaän haønh maùy moùc ñuùng coâng suaát thieát keá nhaèm giaûm thieåu tieáng oàn trong quaù trình saûn xuaát. 3.3.5. Moät soá quy ñònh an toaøn lao ñoäng cuûa coâng ty 3.3.5.1. An toaøn thieát bò Taát caû caùc boä phaän chuyeån ñoäng cuûa thieát bò ñeàu coù boä phaän che chaén ñaûm baûo an toaøn cho coâng nhaân khi vaän haønh vaø laøm vieäc. Thöïc hieän nghieâm chænh caùc cheá ñoä vaø nguyeân taéc vaän haønh, baûo döôõng, söûa chöõa maùy moùc thieát bò. Coâng nhaân ñöôïc trang bò ñaày ñuû kieán thöùc vaän haønh maùy moùc vaø baûo hoä lao ñoäng. 3.3.5.2. An toaøn ñieän Caùc thieát bò ñieän ñöôïc laép ñaët, boá trí ñuùng kó thuaät, thuaän tieän cho coâng nhaân thao taùc. Boá trí nhaân vieân chuyeân traùch veà veä sinh, moâi tröôøng vaø an toaøn lao ñoäng. 3.3.5.3. Phoøng choáng ñoäc haïi Coâng nhaân ñöôïc trang bò caùc duïng cuï phoøng hoä caù nhaân nhö quaàn aùo, uûng, gaêng tay, khaåu trang, phuø hôïp vôùi nhieät ñoä… Ñònh kì kieåm tra söùc khoûe cho caùn boä coâng nhaân vieân toaøn coâng ty Coù cheá ñoä laøm vieäc, aên uoáng, nguû nghæ thích hôïp; khoâng aên uoáng, huùt thuoác laù trong khi laøm vieäc vaø gaàn khu vöïc saûn xuaát. 3.3.5.4. Heä thoáng chieáu saùng vaø thoâng gioù. Aùnh saùng ñaûm baûo cho coâng nhaân laøm vieäc toát. Xaây döïng nhaø xöôûng ôû höôùng gioù hôïp lyù vaø duøng heä thoáng quaït gioù baèng ñoäng cô ñieän ñeå thoâng gio.ù 3.3.5.5. Tieáng oàn vaø chaán ñoäng. Phaân boå khu vöïc saûn xuaát cho phuø hôïp, taäp trung nhöõng khu vöïc saûn xuaát gaây oàn laïi vôùi nhau vaø ñeå cuoái höôùng gioù caùch xa khu nhaø ñieàu haønh vaø ñöôøng giao thoâng, coù troàng caây xung quanh. Coù cheá ñoä baûo döôõng maùy moùc theo ñònh kì. Trang bò duïng cuï baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân. 3.3.5.6. Phoøng chaùy chöõa chaùy Ñoäi PCCC cuûa Nhaø maùy seõ ñöôïc chia thaønh caùc toå tröôûng thöôøng tröïc baùn chuyeân traùch taïi töøng phaân xöôûng saûn xuaát, saün saøng öùng cöùu khi coù daáu hieäu nguy hieåm chaùy noå xaûy ra trong nhaø maùy. Phöông tieän duøng phoøng chaùy chöõa chaùy goàm caùc bình PCCC (boät khoâ) ñöôïc ñaët taïi caùc khu vöïc caàn thieát vaø caùc hoïng nöôùc cöùu hoûa ñöôïc boá trí taïi caùc vò trí thích hôïp. Haøng naêm toaøn boä caùn boä, nhaân vieân vaø coâng nhaân laøm vieäc trong daây chuyeàn saûn xuaát hoaëc phuïc vuï ñeàu ñöôïc huaán luyeän ñònh kì veà an toaøn lao ñoäng, ñaëc bieät ñoái vôùi löïc löôïng PCCC cuûa Nhaø maùy haøng naêm thöôøng xuyeân taäp huaán, kieåm tra veà coâng taùc an toaøn vaø phoøng choáng chaùy noå. Xaây döïng keá hoaïch ñònh kì kieåm tra, baûo döôõng, thay theá hoaëc ñoåi môùi caùc maùy moùc thieát bò saûn xuaát kòp thôøi nhaèm traùnh gaây roø ræ caùc chaát oâ nhieãm, ñoäc haïi ra moâi tröôøng, haïn cheá caùc nguy cô gaây chaùy noå. Taïi nhöõng khu vöïc coù khaû naêng phaùt sinh chaùy, noå ñöôïc trang bò caùc thieát bò chöõa chaùy taïi choã. Boá trí ñuû, hôïp lyù caùc hoïng cöùu hoûa trong khuoân vieân nhaø xöôûng, tính toaùn döï truø nguoàn nöôùc chöõa chaùy, beå caáp nöôùc chöõa chaùy phaûi ôû vò trí thuaän tieän cho vieäc laáy nöôùc. Ñoái vôùi kho chöùa than ñöôïc phuû baït vaø ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ, traùnh coâng nhaân khoâng coù chuyeân moân vaøo. Coâng ty ñaõ tuaân thuû ñuùng caùc quy ñònh veà phaùp leänh an toaøn phoøng chaùy chöõa chaùy(PCCC )vaø ñaõ trang bò ñaày ñuû caùc trang thieát bò PCCC caàn thieát theo yeâu caàu cuûa cô quan coâng an PCCC ñòa phöông. CHÖÔNG 4 - TOÅNG QUAN VEÀØ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA. 4.1. TOÅNG QUAN VEÀ NÖÔÙC THAÛI NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA. 4.1.1. Phaân loaïi vaø löôïng thaûi. Coâng nghieäp saûn xuaát bia taïo neân moät löôïng nöôùc thaûi xaû vaøo moâi tröôøng. Hieän nay, tieâu chuaån nöôùc thaûi taïo thaønh trong quaù trình saûn xuaát laø 8 – 14 lit nöôùc thaûi/lit bia, phuï thuoäc vaøo coâng ngheä vaø caùc loaïi bia saûn xuaát. Caùc loaïi nöôùc thaûi töø nhaø maùy bia: coù 3 loaïi nöôùc thaûi: Nöôùc thaûi saûn xuaát Nöôùc thaûi sinh hoaït Nöôùc möa chaûy traøn beà maët Nöôùc thaûi saûn xuaát: Taïo ra töø caùc nguoàn: laøm saïch malt, beå troän, beå ngaâm, naáu, leân men, khöû truøng, veä sinh, laøm nguoäi maùy. (Trong ñoù, hoaït ñoäng laøm saïch malt, laøm nguoäi maùy, loïc, veä sinh coâng ty vaø khöû truøng taïo ra tôùi 70% toång löôïng nöôùc thaûi). Baûng 3 : Ñaëc tröng nöôùc thaûi trong töøng coâng ñoaïn saûn xuaát Bia TT Nguoàn thaûi Ñaëc ñieåm % löôïng thaûi Ghi chuù 1 Töø coâng ñoaïn naáu, ñöôøng hoùa: - Röûa thieát bò naáu - Röûa thieát bò loïc Chöùa nhieàu hôïp chaát höõu cô (tinh boät, ñöôøng,..) 12 2 Nöôùc thaûi töø quaù trình leân men. Nöôùc thaûi röûa thieát bò (noài naáu, ñöôøng hoùa, loïc, thuøng leân men..) Ñoä pH = 5÷6 Chöùa tinh boät, baõ hoa, bia dö, chaát taåy röûa. 15 3 Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn chieát bia: Nöôùc thaûi töø quaù trình röûa chai, thuøng bia. Nöôùc thaûi töø quaù trình laøm laïnh. Nöôùc thaûi dung dòch suùt loaõng sau khi röûa. Ñoä pH cao: 8.5÷12 Laãn saûn phaåm bia trong quaù trình röûa Giaáy nhaõn chai Caùc chaát raén lô löûng 20 Trong ñoù 75% laø nöôùc thaûi töø quaù trình laøm laïnh 4 Nöôùc thaûi töø khu nhaø beáp, veä sinh Ñaõ qua xöû lyù töï hoaïi 25 Ñuû tieâu chuaån thaûi ra ngoaøi (ñaït tieâu chuaån loaïi B, nöôùc thaûi coâng nghieäp) 5 Nöôùc möa vaø nöôùc chaûy traøn beà maët Chöùa nhieàu caën lô löûng vaø chaát höõu cô do doøng chaûy beà maët mang theo Khoâng thöôøng xuyeân (Nguoàn: PGS.TS Löông Ñöùc Phaåm, Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi, NXB Giaùo duïc) Nöôùc thaûi sinh hoaït: Nöôùc möa chaûy traøn: Khi möa xuoáng, nöôùc möa chaûy traøn qua caùc khu vöïc maët baèng nhaø maùy neân thaønh phaàn chuû yeáu laø daàu môõ rôi vaõi, caùc chaát caën baõm ñaát caùt, bò cuoán theo. Neáu löôïng nöôùc möa naøy khoâng ñöôïc quaûn lyù toát cuõng seõ gaây taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán nguoàn nöôùc beà maët, nöôùc ngaàm vaø ñôøi soáng thuûy sinh trong khu vöïc. Thöôøng phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng aên uoáng, taém giaët cuûa caùn boä coâng nhaân vieân trong nhaø maùy. Thaønh phaàn nöôùc thaûi chöùa SS, pH, COD, BOD, vi sinh vaät, muøi,….Khi thaûi ra ngoaøi moâi tröôøng seõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc neáu khoâng ñöôïc xöû lyù. 4.1.2. Thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi. Nöôùc thaûi caùc ngaønh saûn xuaát ñaëc bieät laø ngaønh bia coù nhöõng ñaëc ñieåm ñaëc tröng sau: Baûng 4. : Tính chaát ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi ngaønh saûn xuaát Bia Chæ tieâu Ñôn vò Giaù trò COD mg/l 600 ÷ 2400 BOD mg/l 310 ÷1400 Toång chaát raén lô löûng mg/l 70 ÷ 600 Toång soá Phoâtpho mg/l 50 Toång soá Nito mg/l 90 Nhieät ñoä 0C 35 ÷ 55 (Nguoàn: PGS.TS Löông Ñöùc Phaåm, Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi, NXB Giaùo duïc) Nöôùc thaûi do saûn xuaát bia thaûi ra thöôøng coù ñaëc tính chung laø: + Chöùa haøm löôïng chaát höõu cô cao. Khi thaûi vaøo caùc thuûy vöïc tieáp nhaän thöôøng gaây oâ nhieãm nghieâm troïng do söï phaân huûy caùc chaát höõu cô dieãn ra raát nhanh. + Chaát raén lô löûng + Chaát raén laéng ñoïng cao + Nhieät ñoä cao + pH dao ñoäng lôùn + Nöôùc thaûi thöôøng coù maøu xaùm ñen + Caùc hoùa chaát söû duïng trong quaù trình saûn xuaát nhö: CaCO3, CaSO4, xuùt, xoâ ña... Nguyeân nhaân: + Haøm löôïng BOD cao laø do: baõ naáu, baõ heøm, men, heøm loaõng, bia dö roø ræ vaøo nöôùc thaûi. + pH dao ñoäng lôn do: caën xuùt, axit thaùo xaû cuûa caùc heä thoáng röûa noài, maùy röûa chai, röûa keùt, nöôùc traùng, röûa thieát bò, nöôùc röûa veä sinh saøn nhaø, traïm xöû lyù nöôùc.. + Aûnh höôûng tôùi noàng ñoä N, P : do men thaûi, caùc taùc nhaân trong quaù trình laøm saïch thaát thoaùt…. + Aûnh höôûng tôùi haøm löôïng chaát raén lô löûng: do röûa maùy loïc, röûa chai, chaát thaûi raén (giaáy nhaõn, bìa..). 4.1.3. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuûa nöôùc thaûi nghaønh bia Löôïng nöôùc thaûi. Nhu caàu söû duïng nöôùc cuûa nhaø maùy Bia – Röôïu – Nöôùc giaûi khaùt thöôøng lôùn neân ñeàu phaûi khoan gieáng hoaëc ñaøo gieáng ñeå khai thaùc nöôùc ngaàm phuïc vuï cho saûn xuaát vaø sinh hoaït cuûa nhaø maùy. Vieäc khai thaùc nöôùc ngaàm coù nguy cô gaây neân söï caïn kieät nguoàn nöôùc ngaàm vaøo muøa khoâ, daân cö trong khu vöïc seõ khoâng ñuû nöôùc duøng vaø töø ñoù keùo theo haøng loaït caùc taùc ñoäng tieâu cöïc khaùc. Ñoái vôùi vaán ñeà thoaùt nöôùc, hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy bia coù theå laøm gia taêng möùc chòu taûi cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc taäp trung hoaëc laøm gia taêng löu löôïng doøng chaûy, laøm oâ nhieãm caùc soâng tieáp nhaän nöôùc thaûi. Vì vaäy caàn phaûi xem xeùt vaø ñaùnh giaù thöïc teá veà khaû naêng tieâu thoaùt nöôùc cuûa khu vöïc döï aùn, khaû naêng xaûy ra tình traïng ngaäp luït…. Nhieät ñoä. Nöôùc thaûi töø phaân xöôûng leân men coù nhieät ñoä töø 10 ÷ 140C Nöôùc thaûi töø phaân xöôûng naáu coù nhieät ñoä töø 46 ÷ 550C, cao hôn raát nhieàu tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp – TCVN 5945 – 2005. Aûnh höôûng: + Nhieät ñoä nöôùc taêng leân gaây aûnh höôûng xaáu ñeán ñôøi soáng caùc loaøi thuûy sinh vaø quaù trình töï laøm saïch cuûa nöôùc. + Nhieät ñoä taêng laøm giaûm noàng ñoä oâxy hoøa tan daãn ñeán tình traïng maát caân baèng cuûa oâxy trong nöôùc, quaù trình phaân huûy chaát höõu cô seõ dieãn ra trong ñieàu kieän phaân huûy kò khí, ñieàu naøy laøm cho caù vaø caùc loaøi thuûy sinh khaùc bò cheát hoaëc laøm giaûm toác ñoä sinh tröôûng. Haøm löôïng oâxy hoøa tan (DO) DO cuûa nhaø maùy bia thöôøng raát thaáp (coù luùc = 0), do trong nöôùc thaûi chöùa nhieàu caùc hôïp chaát höõu cô deã bò phaân huûy. DO thöôøng dao ñoäng 0 ÷ 1.7 mg/l Taïi phaân xöôûng men: DOmin = 0 ; DOmax = 0.5 mg/l Taïi coáng chung : DO = 1.4 ÷ 1.7 mg/l Baûng 5 : Tieâu chuaån phaân loaïi möùc ñoä oâ nhieãm Möùc ñoä oâ nhieãm DO (mg/l) BOD5 (mg/l) SS (mg/l) N.NH3 (mg/l) Raát nheï > 6.5 < 3.0 < 20 < 0.5 Nheï 4.5 ÷ 6.5 3.0 ÷ 4.9 20 ÷ 49 0.5 ÷ 0.9 Töông ñoái naëng 2 ÷ 4.4 5 ÷ 15 50 ÷ 100 1 ÷ 3 naëng < 2.0 > 15 > 100 >3.0 (Nguoàn: Toå chöùc Y teá theá giôùi, naêm 2006 ) Aûnh höôûng: + Giaûm DO cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc moâi tröôøng nöôùc ñaõ bò oâ nhieãm do chuû yeáu laø chaát höõu cô, caùc chaát höõu cô trong nöôùc thaûi thoâ xaû ra töø nhaø maùy Bia traûi qua quaù trình thoaùi hoùa do hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät thì vieäc khöû oâxi seõ dieãn ra ( C + O2 => CO2) vaø caïn kieät nhanh choùng, ñieàu ñoù daãn ñeán vieäc sinh vaät cheát taïi choã hoaëc phaûi di chuyeån ñeán moâi tröôøng sinh soáng khaùc. + DO thaáp laøm caù cheát, kìm haõm söï phaùt trieån cuûa sinh vaät thuûy sinh + Aûnh höôûng tôùi quaù trình phaân huûy chaát höõu cô. + Ngoaøi ra, con ngöôøi cuõng seõ gaëp nguy hieåm khi söû duïng nguoàn nöôùc ñoù phuïc vuï cho nhu caàu aên uoáng. Ñoä pH (tính axit, tính kieàm) Phaân xöôûng leân men : pH = 0.5 axit maïnh Phaân xöôûng röûa chai : pH = 8.5 ÷ 10 coù tính kieàm Nöôùc thaûi saûn xuaát : pH = 6 ÷ 7.5pH thay ñoåi theo töøng coâng ñoaïn saûn xuaát bia. Nöôùc thaûi khi chaûy ra moâi tröôøng ngoaøi, pH seõ thay ñoåi, ñieàu naøy phuï thuoäc: möùc ñoä pha loaõng, thaønh phaàn vaø sinh khoái cuûa sinh vaät thuûy sinh. Aûnh höôûng: Tính axit cuûa moâi tröôøng nhaø maùy bia gaây aûnh höôûng xaáu tröïc tieáp tôùi ñôøi soáng thuûy sinh vaät vaø coøn gaây nhieàu hieäu quaû xaáu khaùc. Töôùi caây baèng nöôùc coù tính axit seõ laøm taêng ñoä hoøa tan cuûa moät soá kim loaïi coù saün trong ñaát nhö : Al3+, Zn2+, Mn2+, As2+, ….. Haøm löôïng chaát raén lô löûng (SS) Thöôøng töø 255 ÷ 700 mg/l so vôùi möùc cho pheùp laø 100mg/l möùc ñoä oâ nhieãm laø raát naëng. Haøm löôïng chaát raén lô löûng coù giaù trò lôùn nhaát thöôøng ôû trong phaân xöôûng leân men vaø naáu. Aûnh höôûng: Haäu quaû laø laøm giaûm khaû naêng hoøa tan cuûa oâxy vaøo nöôùc. Laøm thay ñoåi ñoä trong, haïn cheá söï xaâm nhaäp cuûa aùnh saùng vaøo caùc taàng nöôùc aûnh höôûng tôùi khaû naêng quang hôïp cuûa taûo vaø caùc thöïc vaät döôùi nöôùc. Laøm daøy theâm lôùp buøn laéng ñoïng ôû ñaùy. Chaát raén lô löûng laø taùc nhaân gaây taéc ngheõn coáng thoaùt nöôùc Nhu caàu oâxy sinh hoùa (BOD). BOD ôû nhaø maùy bia thöôøng raát lôùn thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 310 ÷ 1400 mg/l (theo Lovan & Forre) Aûnh höôûng: Nöôùc thaûi ñoå ra laøm cho caû heä thoáng coáng, ao, hoà xung quanh luoân coù muøi men bia vaø mang maøu traéng ñuïc. Do haøm löôïng chaát höõu cô cao xuaát hieän quaù trình phaân huûy kò khí maø caùc saûn phaåm cuûa quaù trình naøy laøm cho nöôùc bò bieán ñoåi thaønh maøu ñen, boác muøi hoâi thoái khoù chòu do xuaát hieän caùc khí ñoäc haïi (aldehyt, H2S, NH3, CH4 ,….) khí naøy goùp phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí cuøng vôùi muøi men bia thoái luoân gaây söï khoù chòu cho ngöôøi daân xung quanh. Gaây aûnh höôûng xaáu tôùi quaàn theå sinh vaät thuûy sinh vuøng xung quanh cöûa coáng vaø khu vöïc tieáp nhaän. 4.2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI NGAØNH SAÛN XUAÁT BIA. Cuõng gioáng nhö caùc ngaønh cheá bieán thöïc phaåm khaùc, nöôùc thaûi do saûn xuaát bia thaûi ra thöôøng coù ñaëc tính chung laø oâ nhieãm höõu cô raát cao (chöùa nhieàu hôïp chaát höõu cô deã phaân huûy chuû yeáu laø caùc hydratcabon, protein vaø xellulo ) nöôùc thaûi thöôøng coù maøu xaùm ñen vaø khi thaûi vaøo caùc thuûy vöïc tieáp nhaän thöôøng gaây oâ nhieãm nghieâm troïng do söï phaân huûy cuûa caùc chaát höõu cô dieãn ra nhanh. Theâm vaøo ñoù laø caùc hoùa chaát söû duïng trong quaù trình saûn xuaát nhö: CaCO3, CaSO4, xuùt, xoâ ña...Nhöõng chaát naøy cuøng vôùi chaát höõu cô trong nöôùc thaûi coù khaû naêng ñe doïa tôùi thuûy vöïc tieáp nhaän neáu khoâng ñöôïc xöû lyù. Caùc loaïi nöôùc thaûi ñeàu chöùa taïp chaát gaây oâ nhieãm raát khaùc nhau: töø caùc loaïi chaát raén khoâng tan, ñeán nhöõng loaïi chaát khoù tan hoaëc tan ñöôïc trong nöôùc. Xöû lyù nöôùc thaûi laø loaïi boû caùc taïp chaát ñoù, laøm saïch laïi nöôùc hoaëc thaûi vaøo nguoàn hay taùi söû duïng. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích ñoù ngöôøi ta thöôøng döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi taïp chaát ñeå löïa choïn phöông phaùp xöû lyù thích hôïp. Thoâng thöôøng coù caùc phöông phaùp xöû lyù sau: Xöû lyù baèng phöông phaùp cô hoïc Xöû lyù baèng phöông phaùp hoùa lyù Xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc. 4.2.1. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP CÔ HOÏC Goàm nhöõng quaù trình maø khi nöôùc thaûi ñi qua quaù trình ñoù seõ khoâng thay ñoåi tính chaát hoùa hoïc vaø sinh hoïc cuûa noù. Xöû lyù cô hoïc nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa nhöõng böôùc xöû lyù tieáp theo. 4.2.1.1. Thieát bò taùch raùc. Thieát bò taùch raùc thoâ: (Song chaén raùc, löôùi chaén raùc, löôùi loïc, saøng,…) Nhaèm giöõ laïi caùc vaät raén thoâ nhö: maûnh thuûy tinh vôõ, chai loï, nhaõn giaáy, nuùt baác,… Thieát bò loïc raùc tinh. Thieát bò loïc raùc tinh thöôøng ñöôïc ñaët sau thieát bò taùch raùc thoâ, coù chöùc naêng loaïi boû caùc taïp chaát raén coù kích côõ nhoû hôn, mòn hôn nhö : baõ heøm, con men… 4.2.1.2. Beå taùch daàu môõ. Nöôùc thaûi trong quaù trình saûn xuaát bia (röûa noài, laøm laïnh,…) thöôøng coù chöùa daàu. Caùc chaát naøy nheï hôn nöôùc, noåi treân maët nöôùc, moät phaàn tan trong nöôùc döôùi daïng nhuõ töông. Nöôùc thaûi sau xöû lyù khoâng coù laãn daàu môùi ñöôïc pheùp thaûi vaøo nguoàn tieáp nhaän. Hôn nöõa, nöôùc thaûi laãn daàu khi ñöa vaøo heä thoáng xöû lyù sinh hoïc seõ laøm bít caùc loã ôû vaät lieäu loïc, ôû maøng loïc sinh hoïc vaø coøn laøm hoûng caùc caáu truùc buøn hoaït tính trong beå Aeroten. 4.2.1.3. Beå laéng Beå laéng laø caùc loaïi beå, hoà, gieáng cho nöôùc thaûi chaûy theo nhieàu caùch khaùc nhau: theo tieáp tuyeán, theo doøng ngang, theo doøng töø treân xuoáng vaø toûa ra xung quanh. Nöôùc qua beå laéng döôùi taùc duïng troïng löïc cuûa haït caën seõ laéng xuoáng ñaùy vaø keùo theo moät soá taïp chaát khaùc. Beå laéng thöôøng ñöôïc chia thaønh beå laéng caùt vaø beå laéng buøn, caën. Caùc loaïi beå laéng caùt thoâng duïng laø beå laéng caùt ngang, hoá laéng caùt ñöùng vaø beå laéng caùt tieáp tuyeán. Beå laéng buøn, caën thöôøng laø beå laéng ngang hoaëc beå laéng ñöùng. Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi quaù trình laéng bao goàm: khoái löôïng rieâng vaø taûi troïng tính theo chaát raén lô löûng, taûi troïng thuûy löïc, söï keo tuï caùc chaát raén, vaän toác doøng chaûy trong beå, söï neùn buøn ñaëc, nhieät ñoä nöôùc, kích thöôùc beå laéng vaø thôøi gian löu nöôùc trong beå. 4.2.1.4. Beå loïc Ngöôøi ta duøng caùc beå loïc ñeå taùch caùc taïp chaát raát nhoû khoûi nöôùc thaûi (buïi, daàu, môõ boâi trôn,…) maø ôû caùc beå laéng khoâng giöõ laïi ñöôïc. Nhöõng loaïi vaät lieäu loïc coù theå söû duïng laø caùt thaïch anh, than buøn, than goã,…Vieäc choïn vaät lieäu loïc phuï thuoäc vaøo loaïi nöôùc thaûi vaø ñieàu kieän cuûa nhaø maùy. 4.2.2. XÖÛ LYÙNÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP HOÙA LYÙ Cô sôû cuûa phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù laø caùc phaûn öùng hoùa hoïc, caùc quaù trình lyù hoùa dieãn ra giöõa chaát baån vôùi hoùa chaát cho theâm vaøo. Caùc phöông phaùp chuû yeáu laø oâxy hoùa, trung hoøa, ñoâng keo tuï. Thoâng thöôøng caùc quaù trình keo tuï thöôøng ñi keøm vôùi quaù trình trung hoøa hoaëc caùc hieän töôïng vaät lyù khaùc. Nhöõng phaûn öùng xaûy ra laø phaûn öùng trung hoøa, phaûn öùng oâxy hoùa khöû, phaûn öùng taïo keát tuûa hoaëc phaûn öùng phaân huûy caùc chaát ñoäc haïi. 4.2.2.1. Beå ñieàu hoøa. Löu löôïng vaø chaát löôïng nöôùc thaûi töø heä thoáng thu gom chaûy veà khu xöû lyù thöôøng dao ñoäng theo caùc giôø trong ngaøy. Vaø nöôùc thaûi thöôøng coù giaù trò pH khaùc nhau. Muoán nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù toát baèng phöông phaùp sinh hoïc, phaûi tieán haønh trung hoøa vaø ñieàu chænh pH veà giaù trò thích hôïp (pH = 6 – 9 ) Nöôùc thaûi nhaø maùy bia coù khoaûng pH dao ñoäng raát lôùn (töø 5 – 12 ), vì theá muoán trung hoøa ta phaûi söû duïng caùc dung dòch axit, kieàm. Caùc chaát hoùa hoïc thöôøng duøng ñöôïc trình baøy theo baûng. Baûng 6 : Caùc hoùa chaát thöôøng duøng ñeå ñieàu chænh pH Teân hoùa chaát Coâng thöùc hoùa hoïc Löôïng * Canxi cacbonat CaCO3 1 Canxi oxit CaO 0.56 Canxi hidroxit Ca(OH)2 0.74 Magie oxit MgO 0.403 Magie hidroxit Mg(OH)2 0.583 Vôi sống dolomit {CaO0.6MgO0.4} 0.497 Vôi tôi dolômit {(Ca(OH)2)0.6(Mg(OH)2)0.4} 0.677 Natri hidroxit NaOH 0.799 Natri cacbonat NaCO3 1.059 Axit sulfuric H2SO4 0.980 Axit clohydric HCl 0.720 Axit nitric HNO3 0.630 (* löôïng chaát 1mg/l ñeå trung hoøa 1mg/l axit hoaëc kieàm tính theo mgCaCO3/l) Loaïi beå naøy coù theå coù hoaëc khoâng coù thieát bò khuaáy troän tuøy thuoäc tính chaát cuûa töøng loaïi nöôùc thaûi khaùc nhau. Thieát bò khuaáy troän laøm nhieäm vuï hoøa troän ñeå san baèng noàng ñoä caùc chaát baån cho toaøn boä theå tích nöôùc thaûi coù trong beå vaø ngaên ngöøa caën laéng trong beå, pha loaõng noàng ñoä caùc chaát ñoäc haïi neáu coù. 4.2.2.2. Beå keo tuï taïo boâng. Quaù trình laéng cô hoïc chæ taùch ñöôïc caùc chaát raén huyeàn phuø coù kích thöôùc lôùn hôn 10-2mm, coøn caùc haït nhoû hôn ôû daïng keo khoâng theå laéng ñöôïc. Ñoâng tuï : laø phaù vôõ tính beàn vöõng cuûa caùc haït keo baèng caùch ñöa theâm chaát phaûn öùng goïi laø chaát ñoâng tuï. Keát boâng: laø tích tuï caùc “haït ñaõ phaù vôõ ñoä beàn” thaønh caùc cuïm nhoû sau ñoù keát thaønh cuïm lôùn hôn vaø coù theå laéng ñöôïc. Caùc chaát ñoâng tuï thöôøng duøng trong muïc ñích naøy laø caùc muoái saét, muoái nhoâm hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Caùc muoái saét coù öu ñieåm hôn caùc muoái nhoâm trong vieäc laøm ñoâng tuï caùc chaát lô löûng cuûa nöôùc vì: Taùc duïng toát hôn ôû nhieät ñoä thaáp Khoaûng pH taùc duïng roäng hôn Taïo kích thöôùc vaø ñoä beàn boâng keo lôùn hôn Coù theå khöû ñöôïc muøi khi coù H2S Nhöng muoái saét cuõng coù nhöôïc ñieåm: chuùng taïo thaønh phöùc hoøa tan laøm cho nöôùc coù maøu. Nhöõng chaát keát laéng thaønh buøn vaø trong buøn chöùa nhieàu hôïp chaát khoù tan. Vieäc söû duïng phaân boùn caàn phaûi xem xeùt vì buøn luùc naøy coù theå laøm cho caây troàng khoù tieâu hoùa. 4.2.2.3. Beå khöû truøng Khöû truøng nöôùc thaûi nhaèm muïc ñích phaù huûy, tieâu dieät caùc loaïi vi khuaån gaây nguy hieåm hoaëc chöa ñöôïc hoaëc khoâng theå khöû boû trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi. Khöû truøng coù nhieàu phöông phaùp: Clo hoùa (roäng raõi nhaát) : clo cho vaøo nöôùc döôùi daïng hôi hoaëc clorua voâi. Löôïng clo hoaït tính caàn thieát cho moät ñôn vò theå tích nöôùc thaûi laø : 10g/m3 ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù cô hoïc, 5 g/m3 ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù sinh hoïc khoâng hoaøn toaøn, 3 g/m3 sau xöû lyù sinh hoïc hoaøn toaøn. Thôøi gian tieáp xuùc giöõa chuùng laø 30 phuùt tröôùc khi xaû nöôùc thaûi ra nguoàn tieáp nhaän. Duøng tia töû ngoaïi Ñieän phaân muoái aên ._.cao coâng taùc cuûa beå hnon laø chieàu cao baûo veä, choïn = 0.5 m Tính toaùn maùng thu nöôùc Maùng thu ñaët ôû voøng troøn coù ñöôøng kính baèng 0.8 ñöôøng kính beå. Ñöôøng kính maùng thu nöôùc : dm = 0.8*D = 0.8*2.7 = 2.16 (m) Chieàu roäng maùng thu nöôùc : rm = = = 0.54 (m) Chieàu cao cuûa maùng : hm = 0.5 (m) Chieàu daøi maùng thu : L = *dm = 3.14* 2.16 = 6.8 (m) Maùng raêng cöa : gaén vaøo maùng thu nöôùc (qua lôùp ñeäm cao su )ñeå ñieàu chænh cao ñoä meùp maùng thu (do coâng trình thöôøng coù ñoä suit luùn khi baét ñaàu vaän haønh, cao ñoä meùp thu khoâng ñeàu), chieàu daøi maùng thu laø 6.8 (m), neân chieàu daøi maùng thu cuõng laø 6.8 (m). Maùng raêng cöa xeû khe thu nöôùc chöõ V, goùc 900, chieàu cao khe laø 50 (mm), beà roäng moãi khe laø 100 (mm), hai khe keá tieáp caùch nhau moät khoaûng 200 (mm), vaäy treân 1 (m) chieàu daøi coù 1000/200 = 5 (khe), maùng daøi 6.8 (m), vaäy coù 34 (khe) xeû chöõ V. Chieàu cao maùng laø 150 (mm), beà daøy maùng raêng cöa laø 5 (mm), maùng ñöôïc baét dính vôùi maùng thu nöôùc. Chaát löôïng nöôùc thaûi sau khi qua beå laéng I Haøm löôïng COD ra: 1428 – (1428 *4%) = 1370.88 (mg/l) Haøm löôïng BOD ra: 912 – (912 *3%) = 884.64 (mg/l) Baûng 12 . Toùm taét thoâng soá thieát keá beå laéng I Soá thöù töï Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu cao xaây döïng beå H 4.55 m 2 Chieàu cao lôùp nöôùc trong beå h 2.7 m 3 Ñöôøng kính beå D 2.7 m 4 Ñöôøng kính oáng trung taâm d 0.35 m 5 Ñöôøng kính mieäng loe oáng trung taâm d1 0.5 m 6 Ñöôøng kính taám chaén d2 0.65 m 7 Chieàu cao phaàn noùn hnon 1.35 m 8 Ñöôøng kính maùng thu nöôùc dm 2.16 m 9 Chieàu daøi maùng thu nöôùc Lm 6.8 m 10 Chieàu cao cuûa maùng hm 0.5 m 6.2.4. BEÅ UASB Ñeå ñaït tieâu chuaån nöôùc thaûi ñaàu ra cuoái cuøng laø loaïi B, nöôùc thaûi sau beå UASB phaûi ñöôïc khoáng cheá sao cho COD ≤ 500 mg/l, ñaûm baûo seõ hoaït ñoäng toát ôû beå Aeroten sau ñoù. COD vaøo = 1370.88 (mg/l) BOD vaøo = 884.64 (mg/l_ Hieäu quaû xöû lyù caàn thieát tính theo COD E = *100% = 64% Löôïng COD caàn khöû trong 1 ngaøy G = *(Sv – Sr) = 40 * (1370.88 – 500) = 34.835 (kg/ngay) Taûi troïng khöû COD cuûa beå a = 4 ÷ 10 (kgCOD/m3.ngay), choïn a = 4 (kgCOD/m3.ngay) (Baûng 12.1/ trang 195, theo Giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình Xöû lyù nöôùc thaûi – NXB Xaây Döïng – TS Trònh Xuaân Lai) Dung tích xöû lyù kò khí caàn thieát V = = = 8.8 (m3), choïn V = 9 (m3) Toác ñoä nöôùc ñi leân trong beå Ñeå giöõ lôùp buøn ôû traïng thaùi lô löûng thì toác ñoä nöôùc daâng trong beå phaûi giöõ trong khoaûng 0.6 ÷ 0.9 m/h, choïn v = 0.7 m/h. (Theo Giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình Xöû lyù nöôùc thaûi – NXB Xaây Döïng – TS Trònh Xuaân Lai) Dieän tích beå caàn thieát F = = = 7.14 (m2), choïn F = 7.2 (m2) Choïn B = 2 m L = 3.6 m Chieàu cao phaàn xöû lyù kò khí H1 = = = 1.25 (m) Toång chieàu cao cuûa beå H = H1 + H2 + H3 = 1.25 + 1 + 0.3 = 2.55 (m) 2.6 (m) Trong ñoù: H1 laø chieàu cao phaàn xöû lyù kò khí H2 laø chieàu cao vuøng laéng ≥ 1m, choïn H2 = 1m H3 laø chieàu cao baûo veä, H3 = 0.3 m Kieåm tra thôøi gian löu nöôùc T = = = = 0.4 (ngaøy) 10 (h) Thoûa maõn yeâu caàu T = 4 ÷ 10 h, (Theo Giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình Xöû lyù nöôùc thaûi – NXB Xaây Döïng – TS Trònh Xuaân Lai) Theå tích laøm vieäc cuûa beå Vlv = (H1 + H2)*F = 2.25*7.2 = 16.2 (m2) Theå tích xaây döïng Vxd = H*F = 2.6*7.2 = 18.72 (m3) Heä thoáng phaân phoái nöôùc vaøo beå Nöôùc thaûi daãn vaøo beå UASB qua 4 oáng nhaùnh, choïn vaän toác doøng chaûy trong oáng nhaùnh laø 1m/s (Theo Giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình Xöû lyù nöôùc thaûi – NXB Xaây Döïng – TS Trònh Xuaân Lai) Ñöôøng kính oáng chính D = = = 0.042 (m) Choïn D = 50 mm Ñöôøng kính oáng nhaùnh (4 nhaùnh) d = = = 0.021 (m) Choïn d = 20 mm Choïn loã phaân phoái nöôùc coù ñöôøng kính loã dloã = 10mm, vaän toác nöôùc qua loã laø 0.8 m/s. Löu löôïng nöôùc qua 1 loã q = v*= 0.8*3600*= 0.226 (m3/h) Soá loã treân 1 oáng N = = = 18.79 (loã ), choïn N = 18 (loã) Caùc taám chaén doøng Caùc taám chaén doøng laøm baèng theùp khoâng gæ vì laøm vieäc trong moâi tröôøng nöôùc thaûi aên moøn, ngoaøi ra, trong quaù trình phaân huûy kò khí coøn coù khaû naêng sinh ra caùc khí coù tính aên moøn maïnh. Beà daøy taám theùp choïn laø 3mm, khoaûng caùch 2 taám theùp laø 150mm. Maùng thu nöôùc Coù caáu taïo laø theùp khoâng gæ, beà daøy khoaûng 3mm, coù tieát dieän hình chöõ nhaät, kích thöôùc 150mmx250mm, ñoä doác cuûa maùng thu laø 1%. Löôïng khí vaø löôïng buøn sinh ra Löu löôïng khí sinh ra khi loaïi boû 1kgCOD laø 0.5 m3 (Theo Design of Anaerobic Process the Treament of Industual and Minicipal Wastewater – Josep F.Manila) Vaäy löu löôïng khí sinh ra taïi beå trong 1 ngaøy Qkk = 0.5m3/kgCOD*G = 0.5*34.835 = 17.417 (m3/ngaøy) Trong ñoù, thaønh phaàn khí CH4 chieám 70% toång löôïng khí sinh ra QCH4 = 0.7 * 17.417 = 12.193 (m3/ngaøy) Löôïng buøn sinh ra khi loaïi boû 1kg COD laø 0.05 – 0.1kg Gbuøn = 0.05*G = 0.05*34.835 = 1.742 (m3/ngaøy) Chaát löôïng nöôùc thaûi sau khi ra khoûi beå UASB Haøm löôïng COD ra: Choïn hieäu quaû xöû lyù COD sau khi qua beå UASB laø 70%. (Theo baûng 1-11, trang 29, Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp – Laâm Minh Trieát ) CODra = CODvao(1 – e) = 1370.88(1 – 0.7) = 412.27 (mg/l) Haøm löôïng BOD ra: Choïn hieäu quaû xöû lyù BOD sau khi qua beå UASB laø 65%.(Theo baûng 1-11, trang 29, Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp – Laâm Minh Trieát ) BODra = BODvao(1 – e) = 884.64 (1 – 0.65) = 309.63 (mg/l) Baûng 13. Toùm taét thoâng soá thieát keá beå UASB Soá thöù töï Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu cao toång coäng beå H 2.6 m 2 Chieàu cao phaàn xöû lyù kò khí H1 1.25 m 3 Chieàu cao vuøng laéng H2 1 m 4 Chieàu daøi beå L 3.6 m 5 Chieàu roäng beå B 2 m 6 Vaän toác nöôùc ñi leân v 0.7 m/s 7 Thôøi gian löu nöôùc T 10 giôø 8 Ñöôøng kính oáng chính D 50 mm 9 Ñöôøng kính oáng phuï d 20 mm 6.2.5. BEÅ TRUNG GIAN. Choïn thôøi gian löu nöôùc trong beå laø t = 1.2 giôø Theå tích beå V = = = 6 (m3) Choïn chieàu saâu möïc nöôùc trong beå : hcoù ích = 1m Dieän tích maët thoaùng trong beå F = = = 6 (m2) Choïn chieàu daøi cuûa beå : L = 3 m Chieàu roäng cuûa beå : B = 2 m Chieàu cao xaây döïng cuûa beå : Hxd = hcoù ích + 0.3 = 1.3 (m). (Vôùi 0.3 laø chieàu cao baûo veä beå ) Baûng 14. Toùm taét thoâng soá thieát keá beå trung gian Soá thöù töï Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu cao xaây döïng H 1.3 m 2 Chieàu daøi beå L 3 m 3 Chieàu roäng beå B 2 m 6.2.6. BEÅ AEROTEN. Caùc thoâng soá tính toaùn : Löu löôïng nöôùc thaûi : 40 m3/ngaøy.ñeâm BOD vaøo = 309.63 (mg/l) COD vaøo = 412.27 (mg/l) Nhieät ñoä nöôùc thaûi : 25 0 C Löôïng buøn hoaït tính trong nöôùc thaûi ôû ñaàu vaøo beå X0 = 0 Nöôùc thaûi sau xöû lyù ñaït tieâu chuaån : BOD ≤ 50 mg/l Caùc thoâng soá vaän haønh : Noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå X = 2800 ÷ 4000 mg/l ( caën bay hôi), choïn X = 3000 mg/l ( Theo Tinh toaùn thieát keá Coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, trang 72 - Traàn Hieáu Nhueä ) Noàng ñoä buøn hoaït tính tuaàn hoaøn, töùc laø noàng ñoä buøn caën laéng ôû ñaùy beå UASB (tính theo chaát raén lô löûng), choïn n = 10000 mg/l ( Theo Tinh toaùn thieát keá Coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, trang 72 - Traàn Hieáu Nhueä ) Ñoä tro cuûa caën z = 0.3 ( trong ñoù 70% laø caën bay hôi) Thôøi gian löu buøn hoaït tính (tuoåi cuûa caën ) trong coâng trình = 10 ngaøy Cheá ñoä thuûy löïc cuûa beå khuaáy troän hoaøn chænh : Giaù trò caùc thoâng soá ñoäng hoïc Y = 0.46 ; Kd = 0.06 ngaøy ( Theo Tinh toaùn thieát keá Coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, trang 71 - Traàn Hieáu Nhueä ) Nöôùc thaûi ñieàu chænh sao cho BOD : N : P = 100 : 5 : 1 Xaùc ñònh hieäu quaû xöû lyù Löôïng caën höõu cô trong nöôùc ra khoûi beå UASB b = 0.065 * 50 = 32.5 (mg/l) Löôïng O2 caàn thieát ñeå cung caáp cho quaù trình oxy hoùa heát löôïng chaát höõu cô: c = 1.42*b(1- z) = 1.42*32.5(1 – 0.3) = 32.305 (mg/l) (Theo PGS.TS Hoaøng Hueä : 1mg COD tieâu thuï 1.42mgO2) Löôïng oâxy caàn cung caáp naøy chính laø giaù trò BOD20 Quaù trình tính toaùn theo phaûn öùng : C5H7O2N + 5O2 → 5CO2 + NH3 + naêng löôïng Chuyeån ñoåi töø BOD20 → BOD5 BOD5 = BOD20 *K Trong ñoù: K laø heä soá chuyeån ñoåi, K = 0.68 BOD5 = 32.305*0.68 = 21.968 (mg/l) Löôïng BOD5 hoøa tan ra khoûi beå UASB baèng toång BOD5 cho pheùp ôû ñaàu ra – BOD5 coù trong caën lô löûng. Ta coù : 50 = S+ 21.968 (mg/l) → S = 28 (mg/l) Hieäu quaû xöû lyù theo COD E1 = = 84% Hieäu quaû xöû lyù cuûa beå Aeroten theo BOD5 hoøa tan E = S0 laø löôïng BOD5 ra khoûi beå UASB S laø löôïng BOD5 ra khoûi beå Aeroten Vaäy E = = 90% Theå tích beå Aeroten V = Trong ñoù : laø thôøi gian löu buøn ; 5 ÷ 10 ngaøy, choïn = 10 ngaøy Y laø heä soá saûn löôïng teá baøo cöïc ñaïi, Y = 0.46 Kd laø heä soá phaân huûy noäi baøo, Kd = 0.06 ngaøy-1 X laø haøm löôïng teá baøo chaát trong beå, choïn X = 3000 mg/l Thay vaøo ta coù : V = = 10.795 (m3) 11 (m3) Thôøi gian löu nöôùc trong beå = = = 0.275 (ngaøy) = 6.6 (giôø) Kích thöôùc beå Aeroten Choïn tæ soá L/B = 1.23 chieàu saâu. (Theo Tieâu chuaån xaây döïng 51 – 84, thoaùt nöôùc maïng löôùi beân ngoaøi vaø coâng trình cuûa Laâm Minh Trieát) Htc = 3 ÷ 6 m Chieàu saâu coâng taùc cuûa beå h = 3m Chieàu cao baûo veä hbv = 0.3m Chieàu cao xaây döïng H = h + hbv = 3 + 0.3 = 3.3 (m) Vôùi h = 3m, vaäy F = 3.8 (m2) Choïn chieàu roäng B = 1.5 m Chieàu daøi L = 2.7 m Vaäy theå tích thöïc cuûa beå : V = F* H = 3.8 * 3.3 = 12.54 (m3) = 13 (m3) Löôïng buøn höõu cô sinh ra do khöû BOD5 Toác ñoä taêng tröôûng cuûa buøn Yb = = = 0.2875 (mgVSS/mgBOD5) Theo PGS.TS Löông Ñöùc Phaåm Löôïng buøn hoaït tính sinh ra trong 1 ngaøy Px = Yb* Q (S0 – S) = 0.2875*40 ( 309.63 – 28) = 3238.745 (gr/ngaøy) = 3.24 (kg/ngaøy) Toång löôïng caën sinh ra trong 1 ngaøy P = = = 4.629 (kg/ngaøy) Löôïng caën dö caàn xöû lyù haøng ngaøy Pdö = P – Pra = P – (Q*SSra *10-3) = 4.629 – (40 *50*10-3) = 2.629 (kg.ngaøy) Löu löôïng xaû buøn Qxaû = Trong ñoù : Qr = Qv = 40 (m3/ngaøy.ñeâm). Coi nhö nöôùc thoaùt do tuaàn hoaøn buøn khoâng ñaùng keå. X = 3000 mg/l = 10 ngaøy XT = (1 – z)*10000 = 0.7*10000 = 7000 (mg/l), (noàng ñoä buøn hoaït tính trong dung dòch tuaàn hoaøn) Xr = 0.7*50*0.65 = 22.75 (mg/l), noàng ñoä buøn hoaït tính ra khoûi beå laéng, 0.7 laø tæ leä caën bay hôi trong toång soá caën höõu cô, caën khoâng tro) Qxa = = 0.342 (m3/ngaøy) Thôøi gian tích luõy caën (tuaàn hoaøn toaøn boä, khoâng xaû caën ban ñaàu) T = = 10 (ngaøy) Sau khi heä thoáng hoaït ñoäng oån ñònh, löôïng buøn höõu cô xaû ra haøng ngaøy B = Qxa * 10000 (gr/m3) = 0.342 * 10000 = 3420 (gr) = 3.4 (kg) Trong ñoù caën bay hôi : B’ = (1 – z) *B = 0.7*3.4 = 2.38 (kg) Caën bay hôi trong nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù ñi ra khoûi beå B’’ = Qr* Xr = 40*22.75 = 0.91 (kg) Vaäy toång caën höõu cô sinh ra : B’ + B’’ = 2.38 + 0.91 = 3.29 (kg) Px Xaùc ñònh löu löôïng tuaàn hoaøn. Beå Aerotank BeåLaéng II Qv+Qth, X Qra, Xra Qth,Xth Qxaû.Xt Q, X0 Hình 14. Sô ñoà laøm vieäc beå Aeroten Ñeå giöõ noàng ñoä buøn trong beå luoân ôû giaù trò X = 3000 mg/l, ta coù QX0 + QthXth = (Q + Qth)X Trong thöïc teá, noàng ñoä buøn hoaït tính trong nöôùc thaûi ñi vaøo beå X0 laø khoâng ñaùng keå, ta coù: QthXth = (Q + Qth)X → α = = = = 0.75 (Coâng thöùc 6.5/trang 93, Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi – Trònh Xuaân Lai) Qt = 0.75*40 = 30 (m3/ngaøy) = 1.25 (m3/h) Tæ soá F/M (tæ soá khoái löôïng chaát neàn/ khoái löôïng buøn hoaït tính) Tæ soá BOD5 coù trong nöôùc thaûi vaø buøn hoaït tính (mgBOD5/mg buøn) = = = 0.375 (mgBOD5/mgbuøn.ngaøy) Trong ñoù : laø thôøi gian löu nöôùc trong beå, = 0.275 (ngaøy) Tæ soá naøy naèm trong khoaûng cho pheùp F/M = 0.2 ÷ 0.6 Tính löôïng O2 caàn thieát Tính löôïng O2 caàn thieát cung caáp cho beå Aeroten ñeå khöû haøm löôïng BOD, oâxy hoùa amoni NH4+ thaønh NO3- (Coâng thöùc 6.15, Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi – Trònh Xuaân Lai) OC0 = Trong ñoù: 1.42 laø heä soá chuyeån ñoåi töø teá baøo sang COD f - heä soá chuyeån ñoåi BOD5 vaø BOD20 ; f = 0.45÷ 0.68, choïn f = 0.6 Q - löu löôïng doøng thaûi 40m3/ngaøy Px – phaàn teá baøo dö xaû ra ngoaøi theo buøn dö Vaäy OC0 = = 14.175 (kgO2/ngaøy) Do caàn duy trì löôïng O2 hoøa tan trong beå laø 2mg/l, neân löôïng oâxy thöïc teá caàn söû duïng cho beå laø : OCt = OC0* Trong ñoù: Cs – noàng ñoä oâxy baõo hoøa trong nöôùc, Cs= 9.08mg/l C – noàng ñoä oâxy hoøa tan caàn duy trì, C= 2 mg/l α – heä soá ñieàu chænh löôïng oâxy ngaám vaøo nöôùc thaûi do aûnh höôûng cuûa haøm löôïng caën, hình daùng beå, thieát bò laøm thoaùng, coù giaù trò töø 0.6 ÷ 0.94, choïn α = 0.7 T – nhieät ñoä nöôùc thaûi, T = 250C ( Caùc thoâng soá laáy theo giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi – Trònh Xuaân Lai) OCt = 14.175*= 23.066 (kgO2/ngaøy) OCtb = ==0.97 (kgO2/h) Tính löôïng khoâng khí caàn thieát Qkk = Trong ñoù: f – heä soá an toaøn, thöôøng töø 1.5 ÷ 2, choïn f = 1.5 OCt – löôïng O2 thöïc teá söû duïng cho beå 23.066(kgO2/ngaøy) OU – coâng suaát hoøa tan oâxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái OU = Ou*h1 = 7*2.8 = 19.6 (grO2/m3) Choïn heä thoáng phaân phoái khí neùn baèng ñóa xoáp, ñöôøng kính 170mm, dieän tích beà maët F = 0.02 (m2), cöôøng ñoä thoåi khí 100l/phuùt.ñóa. Beå coù ñoä saâu 3m, choïn ñoä ngaäp nöôùc cuûa thieát bò phaân phoái khí h1 = 2.8m. Vôùi noàng ñoä buøn hoaït tính X = 3000(mg/l)<4000(mg/l), thì choïn coâng suaát hoøa tan oâxy vaøo nöôùc cuûa thieát bò phaân phoái khí boït mòn ôû ñieàu kieän trung bình laø Ou = 7grO2/m3.m Qkk = = 1765.255 (m3/ngaøy) = 0.02 (m3/s) Boá trí heä thoáng suïc khí Choïn heä thoáng caáp khí cho beå laø heä thoáng phaân phoái daïng xöông caù. Vaän toác khí trong oáng 10 ÷ 15 m/s, choïn v = 10m/s (Theo giaùo trình Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi – Trònh Xuaân Lai) Ñöôøng kính oáng chính D = = = 0.05 (m) , choïn D = 50 (mm) Soá ñóa phaân phoái khí n = = = 12 (ñóa) Caùc oáng nhaùnh ñöôïc phaân phoái ñieàu vaø ñoái xöùng vôùi nhau qua oáng chính, choïn 3 oáng nhaùnh, moãi oáng nhaùnh coù 4 ñóa phaân phoái khí, vaän toác khí trong oáng nhaùnh v = 10 m/s Vaäy ñöôøng kính oáng nhaùnh Dn = = = 0.029(m) = 0.03(m), choïn Dn = 30 (mm) 50mm 30mm Coâng suaát maùy khí neùn Coâng suaát maùy khí neùn caàn thieát cho beå Aeroten (Theo giaùo trình Xöû lyù nöôùc thaûi cuûa PGS – TS Hoaøng Hueä, trang 112) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau N = Trong ñoù: q – löu löôïng khoâng khí caàn cung caáp (m3/s)Choïn heä soá an toaøn khi söû duïng thieát keá trong thöïc teá laø 2 : q = 2*0.02 = 0.04 (m3/s) - hieäu suaát maùy bôm = 0.7 Pkk – aùp löïc khí neùn (atm), ñöôïc tính theo coâng thöùc P = = = 1.39 (atm) Vôùi aùp löïc yeâu caàu Hc khi taïo boït ñöôïc tính Hc= h+hd+hc+hp=3+1=4(m) h = 3m – chieàu cao coâng taùc beå hd + hc + hp : laø toån thaát aùp löïc theo chieàu daøi, cuïc boä vaø cuûa oáng phaân phoái khí, choïn sô boä laø 1 m Vaäy, coâng suaát maùy khí neùn N = = 1.93(kw) Baûng 15. Toùm taét thoâng soá thieát keá beå Aeroten Soá thöù töï Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu cao xaây döïng beå H 3.3 m 2 Chieàu cao coâng taùc h 3 m 3 Chieàu roäng beå B 1.5 m 4 Chieàu daøi beå L 2.7 m 5 Thôøi gian löu nöôùc trong beå 6.6 Giôø 6 Ñöôøng kính oáng chính D 50 mm 7 Ñöôøng kính oáng nhaùnh Dn 30 mm 8 Soá ñóa phaân phoái khí n 12 Ñóa 6.2.7. BEÅ LAÉNG II Beå laéng II laøm nhieäm vuï laéng hoãn hôïp nöôùc – buøn töø beå Aeroten daãn ñeán vaø buøn laéng ôû ñaây ñöôïc goïi laø buøn hoaït tính. Thoâng soá thieát keá Q = 40 m3/ngaøy.ñeâm Noàng ñoä buøn hoaït tính X = 3000(mg/l) Ñoä tro cuûa buøn hoaït tính z = 0.3 Noàng ñoä buøn hoaït tính cuûa doøng tuaàn hoaøn XT = 10000(mg/l) Dieän tích maët baèng beå F = Trong ñoù : Q – löu löôïng nöôùc thaûi (m3/h) α – heä soá tuaàn hoaøn, α = 0.6÷ 0.8, choïn α = 0.7 C0 – noàng ñoä buøn hoaït tính trong beå Aeroten, C0 = X/β(β~0.8) C0 = = 3750 (mg/l) CT – noàng ñoän buøn tuaàn hoaøn, Xt = 10000(mg/l) VL – vaän toác laéng beà maët phaân chia öùng vôùi noàng ñoä CL VL = = = 0.35 (m/h) (Vmax = 7 m/h – vaän toác laéng cöïc ñaïi; k = 600; CL = = 5000(mg/l)) Thay vaøo, F = = 9.107 (m2), choïn F = 10 (m2) Dieän tích beå neáu theâm buoàng phaân phoái trung taâm Fbeå = 1.1*F = 1.1*10 = 11(m2) Ñöôøng kính beå D = = = 3.74 (m), choïn D = 4 (m) Ñöôøng kính buoàng phaân phoái d = 25%D = 0.25*4 = 1 (m) Dieän tích buoàng phaân phoái trung taâm f = = = 0.78 (m2) Vaäy dieän tích vuøng laéng cuûa beå Flaâng = Fbeå - f = 11 – 0.78 = 10.22 (m2) Taûi troïng thuûy löïc a = = = 3.91 (m3/ m2.ngaøy) Vaän toác ñi leân cuûa nöôùc trong beå v = = = 0.163 (m/h) Maùng thu nöôùc Maùng thu nöôùc ñaët theo chu vi vaønh trong cuûa beå. Ñöôøng kính cuûa maùng Dmang = 80%D = 0.8*4 = 3.2 (m) Chieàu daøi maùng thu nöôùc L = * Dmang = 3.14*3.2 = 10.048 (m) Taûi troïng thu nöôùc treân 1m daøi cuûa maùng QL = = = 3.98 (m3/ m2.ngaøy) Taûi troïng buøn sinh ra Qb = = = 0.966 (kg/m2.h) Xaùc ñònh chieàu cao cuûa beå Chieàu cao beå : H = 4 (m), vôùi Chieàu cao döï tröõ treân maët thoaùng h1 = 0.3 m Chieàu cao coät nöôùc cuûa beå : 3.7 m, goàm Chieàu cao phaàn nöôùc trong : h2≥1.5 m, choïn h2 = 1.8 m Chieàu cao phaàn choùp ñaùy beå, choïn ñaùy coù goùc nghieâng 300 veà phía taâm : h3 = R*tg30 = 2*tg30 = 1.155 (m) Chieàu cao chöùa buøn phaàn hình truï h4 = H - h1 – h2 – h3 = 4 – 0.3 – 1.8 – 1.155 = 0.745 (m) Theå tích phaàn chöùa buøn Vb = F* h4 = 11*0.745 = 8.195 (m3) Noàng ñoä buøn trung bình trong beå Ctb = = = 7500 (mg/l) = 7.5 (kg/m3) Trong ñoù : CL – noàng ñoä buøn ôû maët phaân chia laéng d d1 h’ d2 Ct – noàng ñoä buøn hoaït tính trong doøng tuaàn hoaøn Löôïng buøn chöùa trong beå laéng Gb = Vb*Ctb = 8.195*7.5 = 61.46 (kg) Dung tích beå laéng V = h*F = 3.7*11 = 40.7 (m3), choïn V= 40 (m3) Thôøi gian löu nöôùc trong beå (thôøi gian laéng) T = = = 4.7 (h) Oáng trung taâm Phaàn loe oáng trung taâm : Ñöôøng kính mieäng loe oáng trung taâm d1 baèng chieàu cao phaàn oáng loe h’ : d1 = h’ = 1.35*d = 1.35*1 = 1.35 (m) Ñöôøng kính taám chaën hình noùn d2 = 1.3* d1 = 1.3*1.35 = 1.765 (m) Choïn khoaûng caùch töø mieäng loe oáng trung taâm ñeán taám chaën laø 0.3 m. (Nguoàn : taøi lieäu cuûa TS Trònh Xuaân Lai – Tính Toaùn Thieát Keá Caùc Coâng Trình XLNT – NXBXD) Baûng 16. Toùm taét thoâng soá thieát keá Beå laéng II Soá thöù töï Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu cao xaây döïng beå H 4 m 2 Chieàu cao coâng taùc h 3.7 m 3 Ñöôøng kính beå D 4 m 4 Ñöôøng kính oáng trung taâm d 1 m 5 Ñöôøng kính mieäng loe oáng trung taâm d1 1.35 m 6 Ñöôøng kính taám chaën d2 1.76 m 7 Ñöôøng kính maùng thu Dmang 3.2 m 8 Chieàu daøi maùng thu L 10 m 6.2.8. BEÅ KHÖÛ TRUØNG Sau khi qua beå laéng II, nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc kieåm soaùt caùc chæ tieâu hoùa, lyù vaø giaûm ñöôïc phaàn lôùn caùc vi sinh vaät gay beänh coù trong nöôùc thaûi, nhöng vaãn chöa an toaøn cho nguoàn tieáp nhaän. Do ñoù, caàn coù khaâu khöû truøng tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. Beå khöû truøng coù nhieäm vuï troän ñieàu hoøa chaát vôùi nöôùc thaûi, taïo ñieàu kieän tieáp xuùc vaø thôøi gian löu ñuû laâu ñeå oâxy hoùa caùc teá baøo vi sinh vaät. Tính löôïng Clo caàn thieát ñeå khöû truøng nöôùc thaûi Söû duïng Clorua voâi ñeå khöû truøng. Lieàu löôïng Clo hoaït tính caàn thieát ñeå khöû truøng nöôùc thaûi: a = 3g/m3 (ñoái vôùi nöôùc thaûi sau xöû lyù sinh hoïc hoaøn toaøn) . (Theo Traàn Hieáu Nhueä) Löôïng Clo trung bình caàn thieát cho xöû lyù nöôùc thaûi: Gmax = = = 0.015 (kg/h) Trong ñoù: Qhmax : Löu löôïng nöôùc thaûi lôùn nhaát theo giôø, m3/h a : lieàu löôïng Clo hoaït tính , g/m3 Theå tích höõu ích thuøng ñöïng Clo W = = = 0.024 (m3) Trong ñoù: b – noàng ñoä dung dòch Clorua voâi, b = 2.5% p – haøm löôïng Clo hoaït tính trong Clorua voâi, p = 20% Theå tích toång cuûa thuøng chöùa Wc = 1.15*W = 1.15*0.024 = 0.028 (m3) = 28 (l) Choïn 1 thuøng 30 lít coù baùn taïi thò tröôøng. Bôm hoùa chaát ñöôïc choïn coù daõy thang ñieàu chænh löu löôïng trong khoaûng ( 0.3 ÷ 1.5) l/phuùt vaø soá maùy bôm ñöôïc choïn laø 2 bôm ( 1 bôm coâng taùc vaø 1 bôm döï phoøng). Theå tích cuûa beå. V = Q*t Trong ñoù: Q – löu löôïng nöôùc thaûi theo giôø, m3/h, 5 m3/h t – thôøi gian löu nöôùc trong beå, choïn t = 30 phuùt = 0.5 giôø Vaäy V = 5*0.5 = 2.5 (m3) Kích thöôùc cuûa beå Choïn chieàu cao cuûa beå h = 1m, chieàu cao baûo veä hbv = 0.2 m, vaäy chieàu cao xaây döïng cuûa beå laø : H = 1.2 m Dieän tích maët baèng beå : F = = = 2.083 (m2) Choïn L*B = 2.5*1 Vaùch ngaên Chieàu daøi vaùch ngaên baèng 2/3 chieàu roäng cuûa beå Bv = = = 0.7 (m) Choïn 3 vaùch ngaên trong beå. Vaäy khoaûng caùch giöõa caùc vaùch ngaên laø : l = = = 0.625 (m) Baûng 17 . Toùm taét kích thöôùc beå khöû truøng Stt Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Chieàu daøi beå L 2.5 m 2 Chieàu roäng beå R 1 m 3 Chieàu cao toång coäng beå H 1.2 m 4 Chieàu cao vaùch ngaên Bv 0.7 m 5 Khoaûng caùch giöõa caùc vaùch ngaên l m 6 Soá vaùch ngaên 3 Vaùch 6.2.9. SAÂN PHÔI BUØN Chöùc naêng cuûa saân phôi buøn laø giaûm theå tích vaø khoái löôïng nöôùc chöùa trong buøn ñeå söû duïng laøm phaân boùn hay ñeå vaän chuyeån ñi nôi khaùc. Ñoä aåm cuûa caën ñöôïc giaûm xuoáng laø do moät phaàn nöôùc boác hôi vaø moät phaàn khaùc ñöôïc ruùt ra baèng heä thoáng oáng. Löôïng buøn ñöôïc daãn tôùi saân phôi buøn goàm: Buøn töø beå laéng II : 61.64 kg/ngaøy Buøn dö töø Aeroten : 2.629 kg/ngaøy Buøn töø UASB : 1742 kg/ngaøy Toång löôïng caën ñöôïc daãn tôùi saân phôi buøn Wc = 61.64 + 2.629 + 1742 = 1806.292 (kg/ngaøy)2 (m3/ngaøy) Dieän tích saân phôi buøn F1 = Trong ñoù: Wc – löu löôïng buøn q0 – taûi troïng caën leân saân phôi buøn laáy theo (baûng 3.17, saùch TTTKHTXLNT – Laâm Minh Trieát), choïn caën töôi vaø buøn hoaït tính ñaõ leân men vaø neàn nhaân taïo coù heä thoáng ruùt nöôùc, q0 = 2m3/m2.naêm n – heä soá phuï thuoäc vaøo khí haäu, ñoái vôùi caùc tænh Mieàn Nam: (n = 3.0 ÷ 4.2), choïn n = 4 Thay vaøo coâng thöùc: F1 = = 91.25 (m2) Saân phôi buøn ñöôïc chia laøm nhieàu oâ. Choïn kích thöôùc moãi oâ: 4*5.7 = 22.8 (m2) Soá oâ seõ laø : n = = 4.002 Choïn n = 4 oâ Dieän tích phuï cuûa saân phôi buøn goàm ñöôøng saù, möông maùng ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: F2 = F1*k = 91.25*0.2 = 18.25 (m2) Trong ñoù: k – heä soá tính ñeán dieän tích phuï, k = 0.2 ÷ 0.4, choïn k = 0.2 Dieän tích toång cuûa saân phôi buøn F = F1 + F2 = 91.25 + 18.25 = 109.5(m2) 110 (m2) Löôïng buøn phôi töø ñoä aåm 96% ñeán ñoä aåm 20% trong 20 ngaøy Wp = Wc *20 = 2*20= 1.5(m3) Trong ñoù: P1 – ñoä aåm trung bình cuûa caën, P1 = 96% ÷ 97%, laáy P1 P2 – ñoä aåm sau khi phôi, P2 = 20% Ñaùy saân laøm baèng beâ toâng coù ñoä doác i = 0.01, höôùng veà phía cuoái saân, vaø ñaët moät oáng thu nöôùc. Choïn oáng Þ60 laøm baèng nhöïa PVC Buøn ñaõ khoâ (ñeán ñoä aåm 20%) ñöôïc thu gom vaø vaän chuyeån ñi nôi khaùc. Vieäc thu gom buøn laøm thuû coâng. Nöôùc buøn ôû saân phôi buøn theo heä thoáng ruùt nöôùc vaø ñöôïc daãn veà traïm xöû lyù nöôùc thaûi. Baûng 18. Toùm taét thoâng soá thieát keá saân phôi buøn Stt Teân thoâng soá Kí hieäu Kích thöôùc Ñôn vò 1 Soá oâ n 4 oâ 2 Chieàu daøi 1 oâ L 5.7 m 3 Chieàu roäng 1 oâ R 4 m 4 Ñoä doác i 0.01 5 Ñöôøng kính oáng daãn nöôùc Þ 60 mm 6.3. DÖÏ TOAÙN KINH PHÍ CHO CAÙC COÂNG TRÌNH MOÂI TRÖÔØNG. Tính toaùn kinh teá laø vieäc xaùc ñònh chi phí xaây döïng caùc coâng trình, mua caùc thieát bò, … vaø chi phí vaän haønh heä thoáng. Treân cô sôû chi phí xaây döïng, xaùc ñònh thôøi gian khaáu hao vaø voán thu hoài, cuøng vôùi chi phí vaän haønh, duy tu, döï phoøng,…töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc toång chi phí caàn cho heä thoáng trong moät ñôn vò thôøi gian vaø xaùc ñònh giaù thaønh xöû lyù cho 1m3 nöôùc thaûi. Baûng 19 : Baûng döï toaùn chi phí cho caùc coâng trình moâi tröôøng STT HAÏNG MUÏC COÂNG TRÌNH ÑÔN VÒ TÍNH SOÁ LÖÔÏNG ÑÔN GIAÙ (VND) THAØNH TIEÀN (VND) I XAÂY DÖÏNG HT 561*106 1 Hoá thu gom Caùi 1 10*106 10*106 2 Beå laéng 1 Kích thöôùc: D*H = 2.7*4.55 Vaät lieäu: Theùp daøy 5mm Caùi 1 1 100*106 100*106 3 Beå UASB Kích thöôùc:H*L*B = 2.6*3.6*2 Vaät lieäu: BTCT Caùi 1 180*106 180*106 4 Beå trung gian Kích thöôùc: L*B*H = 3*2*1.3 Vaät lieäu: Töôøng xaây gaïch Coät, naép : BTCT Caùi 1 5*106 5*106 5 Beå Aeroten Kích thöôùc: H*B*L = 3.3*1.5*2.7 Vaät lieäu BTCT Caùi 1 220*106 220*106 6 Beå laéng II Kích thöôùc: D*H = 4*4 Vaät lieäu: Theùp daøy 5mm Caùi 1 109*106 109*106 7 Beå khöû truøng Kích thöôùc: H*B*L = 1.2*1*2.5 Vaät lieäu : BTCT Caùi 1 30*106 30*106 8 Saân phôi buøn Kích thöôùc: 110(m2) Vaät lieäu: Neàn xi maêng Maùng xaây gaïch Caùi 1 15 15*106 II MAÙY MOÙC THIEÁT BÒ HT 1 108*106 1 Song chaén raùc Vaät lieäu : Inox Kích thöôùc khe : 16mm Caùi 1 5*106 5*106 2 Bôm truïc ngang Coâng suaát : 0.3kw Xuaát xöù : Nhaät Baûn Caùi 5 5*10*106 50*106 3 Boàn pha hoùa chaát Vaät lieäu: Theùp khoâng gæ Xuaát xöù: Vieät Nam Caùi 1 4*106 4*106 4 Heä thoáng ñöôøng oáng coâng ngheä. Vaät lieäu : nhöïa PVC Bình Minh Phuï kieän: Van, maët bích, teâ, co,… Heä thoáng 1 8*106 8*106 5 Heä thoáng ñöôøng ñieän kó thuaät. Loaïi: 3 loõi vaø 2 loõi Xuaát xöù : CADIVI Heä thoáng 1 6*106 6*106 6 Maùy neùn khí Coâng suaát: 1.93 kw Caùi 2 2*5*106 10*106 7 Heä thoáng ñöôøng oáng phaân phoái khí Vaät lieäu: saét traùng keõm, inox Phuï kieän: maët bích, van cöûa, teâ, co… Heä thoáng 15*106 15*106 8 Tuû ñieän ñieàu khieån Linh kieän: LG – Haøn Quoác Caùi 1 10*106 10*106 III CHI PHÍ KHAÙC 34*106 1 Thieát keá phí 3*106 3*106 2 Chi phí hoùa chaát, nuoâi caáy vi sinh 10*106 10*106 3 Chi phí laép ñaët, vaän haønh heä thoáng 6*106 6*106 4 Caùc chi phí khaùc 15*106 15*106 TOÅNG CHI PHÍ 703*106 CHI PHÍ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG Chi phí hoùa chaát. Löôïng Ca(OCl)2 söû duïng trong 1 ngaøy laø: 5g/m3*40m3/ngaøy = 200(g/ngaøy) = 0.2(kg/ngaøy) Chi phí Ca(OCl)2 söû duïng trong 1 ngaøy : 0.2kg/ngaøy*45,000VND/1kg = 9,000 (VND/ngaøy) Chi phí ñieän naêng. Vôùi soá löôïng bôm hoaït ñoäng vaø nhu caàu thaép saùng, sinh hoaït thì öôùc tính ñieän naêng tieâu thuï laø : 100Kw/ngaøy. Vôùi möùc giaù ñieän laø 2,000/1Kw Chi phí ñieän cho 1 ngaøy laø: 100*2,000 = 200,000 (VND/ngaøy) Chi phí nhaân coâng. Ñeå quaûn lyù vaän haønh toát HTXLNT caàn 2 kó sö moâi tröôøng vaø 5 coâng nhaân vaän haønh. Löông kó sö : 3,000,000VND/1 thaùng. Löông coâng nhaân vaän haønh laø 2,000,000/thaùng. Vaäy chi phí cho nhaân coâng 1 ngaøy laø: (VND/ngaøy) Chi phí baûo döôõng Chi phí baûo döôõng ñònh kì: 7*106VND/naêm Chi phí baûo döôõng ñònh kì tính cho 1 ngaøy laø: Chi phí xöû lyù nöôùc thaûi. Chi phí xöû lyù nöôùc thaûi cho 1 ngaøy laø: 9,000 + 200,000 + 333,000 + 19,000 = 851,000(VND/ngaøy) Chi phí xöû lyù nöôùc thaûi tính treân 1m3 nöôùc thaûi laø: = 14,000 (VND/m3) CHÖÔNG 7 – KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 7.1. KEÁT LUAÄN Hoaït ñoäng cuûa Coâng ty TNHH Thöông maïi – Saûn xuaát Bia EU ñaõ mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá cuõng nhö xaõ hoäi: ñoùng goùp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Song song vôùi lôïi ích maø hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñem laïi, cuõng seõ naûy sinh moät soá vaán ñeà quan troïng laø oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng chuû yeáu laø nöôùc thaûi coâng nghieäp, khí thaûi loø hôi, khí thaûi töø caùc phöông tieän vaän taûi,..neáu khoâng coù caùc bieän phaùp xöû lyù vaø quaûn lyù thích hôïp seõ gaây aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng moâi tröôøng trong khu vöïc. Vôùi ñeà taøi: “Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty TNHH Thöông maïi – saûn xuaát Bia EU thuoäc khu coâng nghieäp Agtex Long Bình – Phöôøng Long Bình – TP. Bieân Hoøa – Tænh Ñoàng Nai, coâng suaát 40m3/ngaøy”, nhaèm giaûm thieåu aûnh höôûng töø nguoàn nöôùc thaûi cuûa coâng ty tôùi moâi tröôøng, ñoà aùn ñaõ giaûi quyeát ñöôïc moät soá noäi dung sau: Tìm hieåu caùc coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi cuûa moät soá nhaø maùy bia ñieån hình vaø thoâng qua hieän traïng moâi tröôøng cuûa coâng ty töø ñoù ñaõ ñeà xuaát vaø löïa choïn phöông aùn xöû lyù nöôùc thaûi phuø hôïp cho coâng ty bia EU. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi theo ñeà xuaát bao goàm: Song chaén raùc, hoá thu gom,beå laéng 1, beå UASB, beå trung gian, beå Aeroten, beå laéng 2, beå khöû truøng, vaø saân phôi buøn. Tính toaùn thieát keá vaø döï toaùn kinh phí caùc coâng trình trong daây chuyeàn XLNT treân. 7.2. KIEÁN NGHÒ Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, vieäc thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho coâng ty TNHH Thöông maïi – Saûn xuaát bia EU laø raát caàn thieát trong hoaøn caûnh hieän nay. Ñeå hieäu suaát cuûa coâng trình ñöôïc naâng cao hôn, ñeà taøi ñeà xuaát moät soá kieán nghò nhö sau: Heä thoáng caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi phaûi ñöôïc thöôøng xuyeân giaùm saùt vaän haønh vaø khaéc phuïc söï coá kòp thôøi. Maùy moùc thieát bò phaûi ñöôïc baûo döôõng, tra daàu môõ ñònh kì. Ñoäi nguõ quaûn lyù laø caùc kó sö vaø coâng nhaân vaän haønh coù trình ñoä chuyeân moân phuø hôïp. Phaân coâng chæ ñònh coâng vieäc roõ raøng cho töøng boä phaän cuûa coâng ty, naâng cao yù thöùc cuûa toaøn theå caùn boä, coâng nhaân vieân cuûa coâng ty trong vieäc baûo veä moâi tröôøng laøm vieäc cuõng nhö baûo veä moâi tröôøng xung quanh. ._.