Thiết kế hệ thống xử lý nước thải chung cư 28 tầng Thủ Thiêm công suất 440 m3/ngày đêm

Chöông 1: MÔÛ ÑAÀU Ñaët vaán ñeà Xaõ hoäi Vieät Nam ñang chuyeån mình ñeå hoaø nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi, quùa trình CNH – HÑH khoâng ngöøng phaùt trieån vaø keùo theo ÑTH cuõng phaùt trieån. Trong quaù trình phaùt trieån, nhaát laø trong thaäp kyõ vöøa qua, caùc ñoâ thò lôùn nhö Haø Noäi vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ gaëp nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng ngaøy caøng nghieâm troïng, do caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp, noâng nghieäp, giao thoâng vaø sinh hoaït cuûa con ngöôøi gaây ra. Toác ñoä daân soá taêng leân raát nhanh neân caùc khu daân cö daàn daàn quy hoaïch vaø hình thaønh. Thöïc teá taïi nöôùc ta hieän nay ngaøy caøng nhieàu khu daân cö, chung cö, khu ñoâ thò môùi moïc leân cuøng vôùi hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi ñaõ söû dung moät löôïng nöôùc raát lôùn. Nöôùc sau khi söû duïng vaøo muïc ñích sinh hoaït, saûn xuaát, nöôùc möa chaûy treân maùi nhaø, maët ñöôøng, saân vöôøn, … bò nhieãm baån trôû thaønh nöôùc thaûi chöùa nhieàu hôïp chaát voâ cô, höõu cô deã bò phaân huyû, thoái röõa vaø ñaëc bieät chöùa nhieàu vi truøng gaây beänh vaø truyeàn beänh nguy hieåm. Hieän nay, vieäc quaûn lyù nöôùc thaûi keå caû nöôùc thaûi sinh hoaït laø moät vaán ñeà nan giaûi cuûa caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng treân Theá giôùi noùi chung vaø Vieät Nam noùi rieâng neân vieäc thieát keá heä thoáng thu gom vaø xöû lyù laø raát caàn thieát cho caùc khu daân cö, ngay caû caùc khu daân cö môùi quy hoaïch nhaèm caûi thieän moâi tröôøng ñoâ thò vaø phaùt trieån theo höôùng beàn vöõng. Vôùi mong muoán moâi tröøông soáng ngaøy caøng hoaøn thieän , vaán ñeà quaûn lyù nöôùc thaûi sinh hoaït ñöôïc deã daøng hôn ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån taát yeáu cuûa xaõ hoäi vaø caûi thieän nguoàn taøi nguyeân nöôùc ñang bò thoaùi hoaù vaø oâ nhieãm naëng neà neân ñeà taøi “ Thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi khu daân cö 28 taàng Thuû Thieâm, Q = 440m3/ngaøy.ñeâm” laø raát caàn thieát nhaèm taïo ñieàu kieän quaûn lyù nöôùc thaûi ñoâ thò ngaøy caøng toát hôn , hieäu quaû hôn vaø moâi tröôøng ñoâ thò ngaøy caøng trong saïch hôn. Muïc tieâu ñeà taøi Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi chung cö 28 taàng Thuû Thieâm, coâng suaát 440m3/ ngaøy.ñeâm, ñaït QCVN 14:2008/BTNMT – Coät A. Noäi dung nghieân cöùu Tìm hieåu veà vò trí ñòa lyù, töï nhieân, ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi, vaø hieän traïng moâi tröôøng taïi Quaän 2 vaø khu chung cö Thuû Thieâm. Toång quan veà nöôùc thaûi vaø caùc phöông phaùp xöû lyù. Ñöa ra caùc phöông aùn xöû lyù vaø löïa choïn phöông aùn xöû lyù hòeâu quaû nhaát ñeå thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi chung cö Thuû Thieâm. Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình ñôn vò. Tính toaùn chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh. Quản lý và vận hành hệ thống xử lý nước thải. Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp lyù thuyeát Quaän 2 ñang treân ñaø phaùt trieån veà maët kinh teá vaø xaõ hoäi, thuùc ñaåy caùc ngaønh thöông maïi, dòch vuï phaùt trieån maïnh keùo theo daân nhaäp cö cô hoïc ngaøy caøng taêng cao. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc hình thaønh caùc khu chung cö laø raát caàn thieát vaø thieát thöïc, vieäc xaây döïng caùc khu chung cö giuùp cho caùc cô quan nhaø nöôùc quaûn lyù toát veà vaán ñeà nhaø ôû. Ñoàng thôøi beân caïnh ñoù coù theå kieåm soaùt ñöôïc taûi löôïng, khaû naêng gaây oâ nhieãm vaø tieán trieån cuûa tình traïng gaây oâ nhieãm do nöôùc thaûi sinh hoaït gaây ra. Ñoà aùn naøy tính toaùn thieát keá döïa treân soá daân öôùc tính treân moät khu chung cö ñieån hình, nhaèm goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng vaø giaûm thieåu löôïng oâ nhieãm moâi tröôøng. Phöông phaùp thöïc nghieäm Nghieân cöùu khaûo saùt hieän traïng moäi tröôøng taïi khu daân cö Thuû Thieâm, Quaän 2. Tìm hieåu thaønh phaán tính chaát nöôùc thaûi sinh hoaït taïi khu daân cö Thuû Thieâm ñeå ñöa ra bieän phaùp xöû lyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. YÙù nghóa thöïc tieãn vaø yù nghóa khoa hoïc YÙù nghóa khoa hoïc Ñeà taøi goùp phaàn vaøo vieäc tìm hieåu vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït taïi khu daân cö Thuû Thieâm, Quaän 2. Töø ñoù goùp phaàn vaøo coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, caûi thieän taøi nguyeân nöôùc ngaøy caøng trong saïch hôn. Giuùp caùc nhaø quaûn lyù laøm vieäc hieäu quaû vaø deã daøng hôn. YÙ nghóa thöïc tieãn Ñeà taøi seõ ñöôïc nghieân cöùu vaø boå sung ñeå phaùt trieån cho caùc khu daân cö treân ñòa baøn thaønh phoá vaø toaøn quoác. Haïn cheá vieäc xaû thaûi böøa baõi laøm suy thoaùi vaø oâ nhieãm taøi nguyeân nöôùc. Chöông 2: TOÅNG QUAN KHU CHUNG CÖ THUÛ THIEÂM QUAÄN 2 Toång quan veà Quaän 2 Ñieàu kieän töï nhieân Vò trí ñòa lyù Quaän 2 laø moät quaän noäi thaønh cuûa Tp.HCM coù dieän tích 49,74km2. Quaän 2 coù 11 ñôn vò haønh chính tröïc thuoäc laø caùc phöôøng: An Khaùnh, An Lôïi Ñoâng, An Phuù, Bình An, Bình Khaùnh, Bình Tröng Ñoâng, Bình Tröng Taây, Caùt Laùi, Thaûo Ñieàn, Thanh Myõ Lôïi, Thuû Thieâm. Veà ranh giôùi ñòa lyù Quaän 2 giaùp vôùi caùc quaän sau: Phía Ñoâng: Giaùp vôùi Quaän 9. Phía Taây : Giaùp vôùi Quaän 4, Quaän 7. Phía Nam : Giaùp vôùi soâng Saøi Goøn. Phía Baéc : Giaùp vôùi Quaän 1, Quaän Bình Thaïnh vaø Quaän Thuû Ñöùc. Ñieàu kieän khí haäu Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm toång quaùt veà vò trí ñòa lyù cho thaáy neàn khí haäu cuûa Quaän 2 laø moät boä phaän cuûa Tp.HCM. Naèm trong khu vöïc nhieät ñôùi gioù muøa, caû 2 muøa möa vaø khoâ vôùi ñaëc ñieåm laø: Muøa möa: Töông öùng vôùi gioù muøa Taây Nam, töø thaùng 5 ñeán thaùng 10. Muøa khoâ : Töông öùng vôùi muøa gioù Ñoâng Baéc, töø thaùng 9 ñeán thaùng 4 naêm sau. Nhieät ñoä: Nhieät ñoä töông ñoái cao vaø ít bieán ñoåi qua caùc thaùng trong naêm. Nhieät ñoä trung bình ngaøy qua caùc thaùng laïnh nhaát trong naêm cuõng luoân treân 200C. Thaùng naéng nhaát thöôøng laø thaùng 4, nhieät ñoä trung bình thaùng vôùi suaát baûo ñaûm 50% ñaït ñeán 290C. Thaùng laïnh nhaát laø thaùng 12, nhieät ñoä trung bình cuõng ñaït ñeán 25,50C. Bảng 2.1: Nhiệt đñộ trung bình của Quận 2 Cả năm 2002 2003 2004 2005 2006 28,4 28,1 28,0 28,0 28,2 Thaùng 1 27,1 26,6 27,2 26,2 27,2 Thaùng 2 27,3 28,0 26,7 27,7 28,2 Thaùng 3 28,6 29,0 28,5 28,4 28,6 Thaùng 4 30,0 30,3 30,1 29,8 29,5 Thaùng 5 30,5 28,7 29,5 29,7 29,2 Thaùng 6 28,9 28,9 28,1 28,9 28,4 Thaùng 7 28,9 27,9 27,8 27,5 27,9 Thaùng 8 27,7 28,1 28,0 28,4 27,6 Thaùng 9 28,1 27,7 27,9 27,9 27,6 Thaùng 10 27,9 27,2 27,5 27,6 27,7 Thaùng 11 27,8 27,8 28,0 27,5 28,9 Thaùng 12 28,1 26,6 26,6 26,2 27,3 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ, 2006 Thôøi gian chieáu saùng trong ngaøy vaø soá giôø naéng: Thôøi gian chieáu saùng trong ngaøy giöõa caùc thaùng trong naêm ôû thaønh phoá thay ñoåi raát nhoû. Thaùng 6 coù thôøi gian chieáu daøi nhaát cuõng chæ ñeán 12g42’, thaùng 12 laø thaùng coù soá giôø chieáu saùng ngaén nhaát trong ngaøy cuõng ñaït ñeán 11g32’. (Nguoàn: soá lieäu thoáng keâ cuûa traïm Taân Sôn Nhaát). Soá giôø naéng: Soá lieäu thoáng keâ cuûa traïm Taân Sôn Nhaát cho thaáy: Töø thaùng 1 – 3 coù soá giôø naéng trong ngaøy nhieàu nhaát, töø thaùng 6 – 10 laø thôøi kyø möa nhieàu nhaát, soá giôø naéng ñaït ít nhaát. Bảng 2.2: Số giờ nắng trong năm của Quận 2 Cả năm 2002 2003 2004 2005 2006 2.370,7 2.245,9 2.080,8 2.071,9 1.923,2 Thaùng 1 206,8 216,6 181,8 164,8 131,0 Thaùng 2 224,4 219,7 190,7 215,3 157,7 Tháng 3 259,1 254,9 220,6 252,9 221,6 Thaùng 4 238,6 250,2 216,9 225,6 213,4 Thaùng 5 237,4 137,7 176,9 200,4 208,7 Thaùng 6 161,9 207,3 143,6 185,6 161,5 Thaùng 7 187,3 168,5 164,5 153,1 140,2 Thaùng 8 142,9 180,3 161,3 178,1 157,2 Thaùng 9 157,9 160,7 162,3 142,2 141,4 Thaùng 10 179,7 135,9 146,8 138,8 127,2 Thaùng 11 172,7 166,7 167,3 124,6 142,1 Thaùng 12 202,0 147,4 148,7 90,5 121,2 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ, 2006. Löôïng möa: Do tính chaát cuûa gioù muøa nhieät ñôùi neân möa raøo ñeán nhanh vaø keát thuùc nhanh. Muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau, löôïng möa haàu nhö khoâng ñaùng keå, chieám 3,2 – 6,7% löôïng möa caû naêm. Coù nhöõng thaùng haàu nhö khoâng coù möa. Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, löôïng möa chieám töø 93,3 – 96,8% löôïng möa caû naêm. Coù toång löôïng möa bình quaân 1300 – 1950 mm tuyø theo vuøng. Bảng 2.3: Lượng mưa trong năm của Quận 2 Cả năm 2002 2003 2004 2005 2006 1.332,0 1.788,0 1.783,0 1.742,8 1.798,4 Thaùng 1 0,0 0,0 0,1 - - Thaùng 2 0,0 0,0 0,0 - 72,7 Thaùng 3 0,0 0,5 0,0 - 8,6 Thaùng 4 59,0 2,1 13,2 9,6 212,1 Thaùng 5 71,0 303,8 263,9 143,6 299,2 Thaùng 6 262,0 327,4 246,8 273,9 139,4 Thaùng 7 107,0 198,4 355,9 228,0 168,6 Thaùng 8 78,0 198,2 201,3 146,3 349,0 Thaùng 9 220,0 295,4 283,7 182,9 247,7 Thaùng 10 285,0 347,1 309,0 388,6 256,1 Thaùng 11 132,0 101,4 97,0 264,5 16,1 Thaùng 12 96,0 1,6 12,7 105,4 28,9 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ, 2006 Ñoä aåm khoâng khí: Söï phaân muøa theo caùn caân aåm cuõng ñöôïc theå hieän theo giaù trò bieán thieân naêm cuûa ñoä aåm khoâng khí, caùc thaùng muøa möa coù ñoä aåm trung bình töø 80% trôû leân, caùc thaùng muøa khoâ töø 70 – 75%. Ñoä aåm töông ñoái thaáp nhaát töông ñoái rôi vaøo caùc thaùng muøa khoâ. Thoâng thöôøng luùc 13 – 14h ñoä aåm khoâng khí xuoáng thaáp nhaát, sau 15h taêng daàn ñeán 7h saùng hoâm sau ñaït ñeán cao nhaát, töø 8h baét ñaàu giaûm cho ñeán 13h. Bảng 2.4: Độ ẩm tương đñối trung bình của Quận 2 Cả năm 2002 2003 2004 2005 2006 73 74 75 75 76 Thaùng 1 67 70 68 69 73 Thaùng 2 66 65 70 69 68 Thaùng 3 68 66 70 67 71 Thaùng 4 69 69 71 70 73 Thaùng 5 69 78 75 74 75 Thaùng 6 77 77 80 77 81 Thaùng 7 76 80 81 81 81 Thaùng 8 78 80 80 78 82 Thaùng 9 78 80 81 80 81 Thaùng 10 80 82 79 82 81 Thaùng 11 77 76 73 79 75 Thaùng 12 74 70 72 77 73 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ, 2004 Cheá ñoä gioù Höôùng gioù thay ñoåi roõ reït theo muøa. Muøa ñoâng gioù Ñoâng Baéc, muøa khoâ gioù Taây vaø Taây Nam. Töø thaùng 10 ñeán thaùng 1 chuû yeáu laø gioù Baéc, töø thaùng 2 ñeán thaùng 4 gioù Ñoâng leäch Ñoâng Nam. Töø thaùng 5 ñeán thaùng 10 gioù Taây Nam vaø Taây, thònh haønh nhaát töø thaùng 6 ñeán thaùng 9, thaùng 10 tuy coøn coù gioù Taây Nam nhöng ñaõ suy yeáu nhieàu. Ñaëc ñieåm ñòa hình Quaän 2 ñöôïc hình thaønh bôûi caùc traàm tích soâng chieám öu theá, ñoä cao ñòa hình chia thaønh 2 vuøng khaù roõ reät. Vuøng phía Baéc coù ñòa hình cao hôn 2m, phaàn dieän tích coøn laïi laø vuøng truõng thuoäc baõi boài soâng Saøi Goøn vaø soâng Ñoàng Nai, nhieàu nôi thöôøng bò ngaäp. Ñaëc ñieåm kinh teá - xaõ hoäi Daân soá vaø toå chöùc haønh chính Quaän 2 coù dieän tích 49,74km2 vôùi soá daân laø 123.663 ngöôøi, Quaän coù 11 ñôn vò haønh chaùnh tröïc thuoäc laø caùc phöôøng: An Khaùnh, An Lôïi Ñoâng, An Phuù, Bình An, Bình Khaùnh, Bình Tröng Ñoâng, Bình Tröng Taây, Caùt Laùi, Thaûo Ñieàn, Thanh Myõ Lôïi, Thuû Thieâm. Dieän tích, daân soá vaø ñôn vò haønh chaùnh cuûa Quaän ñöôïc neâu leân treân baûng. Bảng 2.5: Diện tích, daân soá vaø ñôn vò haønh chaùnh Quận 2 STT Teân phường Diện tích (km2) Daân số (người) Mật ñoä daân số (người /km2) 1 An Khaùnh 1,77 16.572 9.363 2 An Phuù 10,21 10.024 982 3 An Lôïi Ñoâng 3,60 6.606 1.835 4 Bình An 1,85 15.160 8.195 5 Bình Khaùnh 2,01 8.485 4.221 6 Bình Trưng Taây 3,32 11.715 3.529 7 BìnhTrưng Đoâng 2,05 14.5339 7.092 8 Caùt Laùi 6,62 9.239 1.396 9 Thảo Điền 3,81 14.716 3.874 10 Thạnh Mỹ Lợi 13,01 9.844 757 11 Thủ Thieâm 1,50 6.718 4.479 Tổng cộng 49,74 123.663 2.486 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ Quaän 2 năm 2002- 2004. Tình hình bieán ñoäng daân soá Daân soá trung bình cuûa Quaän 2 gia taêng ñaùng keå trong nhöõng naêm qua. Tuy nhieân tyû leä gia taêng naøy ña soá laø do gia taêng cô hoïc, tyû leä taêng töï nhieân khoâng cao thaäm chí coù xu höôùng giaûm trong caùc naêm gaàn ñaây. Tyû leä taêng cô hoïc ôû möùc cao coù theå do caùc nguyeân nhaân sau: Söï phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, caùc khu chieát xuaát. Söï di chuyeån daân soá töø noäi thaønh ra caùc vuøng ven. Söï hình thaønh caùc khu ñoâ thò môùicao caáp, khu daân cö. Bảng 2.6: Tỷ lệ biến ñoåi daân soá Quaän 2 qua caùc naêm Tăng tự nhieân (%) Tăng cơ học (%) Tăng chung (%) 2000 1,295 3,677 4,972 2001 1,047 -1,223 -0,176 2002 1,115 2,003 3,118 2003 1,279 -2,917 -1,637 2004 1,300 11,661 12,961 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâê Quận 2 năm 2004 Söï phaân boá daân cö Daân cö Quaän 2 phaân boá khoâng ñoàng ñeàu, nhöõng phöôøng coù dieän tích nhoû nhöng laø trung taâm kinh teá – vaên hoaù – xaõ hoäi cuûa Quaän thöôøng taäp trung ñoâng daân cö. Phöôøng coù maät ñoä daân soá cao nhaát laø phöôøng An Khaùnh vôùi 9.030 ngöôøi/km2 maëc duø dieän tích töï nhieân nhoû nhaát (1,77km2). Phöôøng coù maät ñoä daân soá cao nhaát thöù hai laø phöôøng Bình An vôùi maät ñoä daân soá laø 7,277ngöôøi/km2 . Trong khi ñoù phöôøng Thaïnh Myõ Lôïi coù dieän tích 13,01km2, lôùn nhaát trong toaøn Quaän nhöng maät ñoä daân cö thöa thôùt chæ 743ngöôøi/km2. Trong töông lai Quaän 2 caàn coù söï phaân boá laïi daân cö ôû caùc phöôøng. Ñaëc bieät chuù troïng ñaàu tö cô sôû vaät chaát, haï taàng kyõ thuaät ñoàng ñeâàu giöõa caùc phöôøng ñeå coù söï phaùt trieån ñoàng boä, taïo ñeàu kieän phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa caùc Quaän. Kinh teá Coâng nghieäp: Ngaønh coâng nghieäp – TTCN laø ngaønh chuû löïc cuûa Quïaân, ñoùng goùp giaù trò saûn xuaát nhieàu nhaát trong caùc ngaønh kinh teá. Tuy nhieân töø naêm 2000 – 2004 giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh Coâng nghieäp – TTCN coù xu höôùng giaûm do söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá giöõa caùc ngaønh. Cuï theå naêm 2000 ngaønh Coâng nghieäp – TTCN ñoùng goùp 90,97% trong toång soá giaù trò saûn xuaát treân ñòa baøn. Ñeán naêm 2001 laø 90,53%, naêm 2002 laø 89,1%, naêm 2003 giaûm xuoáng coøn 81,57% vaø naêm 2004 chæ coøn 70,86%. Bảng 2.7: Danh saùch caùc cô sôû SXCN treân ñòa baøn Quaän vaø giaù trò saûn xuaát qua caùc naêm Loại hình cơ sở SXCN Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Số cơ sở Giaù trò (tỷ đñồng) Số cơ sở Giaù trò (tỷ đñồng) Số cơ sở giaù (tỷ đñồng) 1. Quốc doanh 2. Lieân doanh 3.Ngoaøi quoác doanh - Caù thể - DN tư nhaân - Coâng ty TNHH 2 4 262 226 12 23 49,49 1704,08 223,15 30,99 46,88 137,18 2 4 296 256 14 26 80,408 1788,675 358,542 43,05 80851 234,241 2 4 312 271 14 27 67,82 1074,80 411,58 47,12 118,21 246,52 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ Quận 2, 2004 Theo baùo caùo hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá 6 thaùng ñaàu naêm 2006 cuûa Quaän 2, cho thaáy hoaït ñoäng saûn xuaát CN – TTCN taêng 10% so vôùi cuøng kyø. Trong ñoù coâng nghieäp Quaän quaûn lyù ñaït 48,7% keá hoaïch naêm vaø baèng 129% so vôùi cuøng kyø. Ñaëc bieät ngaønh saûn xuaát caùc saûn phaåm töø goã phaùt trieån maïnh, chieám 35% treân toång giaù trò saûn xuaát ngaønh CN –TTCN do Quaän quaûn lyù. Thöông maïi – Dòch vuï: Ngaønh Thöông maïi – Dòch vuû cuûa Quaän 2 trong caùc naêm qua lieân tuïc taêng tröôûng maïnh, ñoùng goùp ngaøy caøng nhieàu vaøo giaù trò saûn xuaát caùc ngaønh kinh teá cuûa Quaän. Cuï theå naêm 2000 ngaønh thöông maïi – Dòch vuï ñoùng goùp 7,22% trong toång soá giaù trò saûn xuaát, naêm 2001 laø 8,01%, naêm 2002 taêng leân 9,63%, naêm 2003 laø 17,36% vaø naêm 2004 taêng maïnh ñaït 28,5%. Maïng löôùi Thöông maïi – Dòch vuï cuûa Quaän goàm 5.294 cô sôû, thu huùt 12.421 lao ñoäng vôùi 58 DNTN, 85 Coâng ty TNHH vaø Coâng ty coå phaàn, 5.151 hoä caù theå hoaït ñoäng treân caùc lónh vöïc thöông nghieäp, aên uoáng, khaùch saïn vaø dòch vuï. Trong ñoù thöông nghieäp laø ngaønh ñoùng goùp giaù trò saûn xuaát cao nhaát, chieám 53% trong toång soá giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh Thöông maïi – Dòch vuï. Bảng 2.8: Cơ cấu giaù trị sản xuất của ngaønh Thương mại - Dịch vụ năm 2000- 2004 Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2005 Giaù trị (tỷ đñồng) Cơ cấu (%) Giaù trị (tỷ đñồng) Cơ cấu (%) Giaù trị (tỷ đñồng) Cơ cấu (%) Giaù trị (tỷ đñồng) Cơ cấu (%) Giaù trò (tỷ đñồng) Cơ cấu (%) 115,9 7,22 155,1 8,01 222,5 9,63 496,6 17,3 1.273,4 28,5 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ Quận 2, 2004 Theo baùo caùo hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 6 thaùng ñaàu naêm 2006 cuûa Quaän 2, doanh thu ngaønh Thöông maïi – Dòch vuï treân ñòa baøn Quaän ñaït 58,9% keá hoaïch naêm, taêng 76,74% so vôùi cuøng kyø. Trong ñoù giaù trò Quaän quaûn lyù ñaït 56% keá hoaïch vaø taêng 76% so vôùi cuøng kyø. Tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò töông ñoái oån ñònh. Doanh thu chuû löïc khoái Thöông maïi – Dòch vuï vaãn ôû caùc ngaønh xaêng daàu, gas ñoát chieám 40%, vaät lieäu xaây döïng, thuoác thuù y, maùy moùc thieát bò vaø mua baùn xe oâtoâ (chieám 30% toång doanh thu toaøn khoái), soá hoä kinh doanh nhaø cho ngöôøi nöôùc ngoaøi thueâ coù chieàu höôùng phaùt trieån taêng 66% so vôùi cuøng kyø, taäp trung taïi 2 phöôøng Thaûo Ñieàn vaø An Phuù. Noâng nghieäp: Ngaønh noâng nghieäp cuûa Quaän trong nhöõng naêm qua ít phaùt trieån vaø giaù trò ñoùng goùp vaøo neàn kinh teá cuûa Quaän ngaøy caøng giaûm suùt. Gía trò saûn xuaát lieân tuïc giaûm qua caùc naêm. Naêm 2000 giaù trò saûn xuaát chieám 1,81% trong toång giaù trò saûn xuaát ngaønh kinh teá. Naêm 2001 giaûm xuoáng coøn 1,46%, naêm 2002 laø 1,27%, naêm 2003 giaûm coøn 1,07% vaø naêm 2004 chæ coøn 0,64%. Veà troàng troït: Phaàn lôùn dieän tích laø troàng rau vôùi 1.524,2 ha. Ngoaøi ra coøn troàng caùc loaïi khaùc nhö hoa maøu, rau, hoa kieång vaø troàng sen vôùi dieän tích nhoû khoâng ñaùng keå. Dieän tích gieo troàng rau taäp trung ôû caùc phöôøng An Phuù, Bình Tröng Taây, Thaïnh Myõ Lôïi vaø nhieàu nhaát laø phöôøng Caùt Laùi vôùi 201,8ha. Bảng 2.9: Diện tích gieo trồng luùa theo phường qua caùc năm 2000 - 2004 Phường 2000 2001 2002 2003 2004 An Phuù Thảo Điền An Khaùnh Bình Khaùnh Bình An Thủ Thieâm An Lợi Đoâng Bình Trưng Đoâng Bình Trưng Taây Caùt Laùi Thạnh Mỹ Lợi 134,3 0,0 2,8 33,0 0,0 50,6 91,0 56,0 45,0 410,0 701,5 44,0 0,0 3,0 3,4 0,0 8,5 36,15 5,0 20,0 352,0 625,5 8,0 0,0 1,0 5,4 0,0 2,0 2,0 1,0 10,0 306,0 416,0 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0 0,0 7,0 142,0 216,0 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,5 201,8 155,0 Tổng cộng: 1524,2 1097,55 751,4 366,5 359,3 Nguồn: Nieân giaùm thoáng keâ Quận 2, 2004. Hoaït ñoäng xaõ hoäi Giaùo duïc – Ñaøo taïo Hoaït ñoäng giaùo duïc vaø ñaøo taïo laø moät trong nhöõng coâng taùc ñöôïc Quaän quan taâm haøng ñaàu. Toaøn Quaän coù 32 tröôøng hoïc, 13 tröôøng maãu giaùo, 9 tröôøng caáp I, 5 tröôøng caáp II, moät tröôøng caáp II – III, moät tröôøng boå tuùc vaø moät tröôøng caáp III. Trong naêm hoïc 2005 – 2006, Quaän 2 coù thöïc hieän toát chöông trình giaùo duïc theo quy ñònh, naâng cao chaát löôïng giaûng daïy. Caùc tröôøng ñeàu toå chöùc toát caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoaù, sinh hoaït taäp theå. Tieáp tuïc toå chöùc thöïc hieän nghieâm tuùc quy ñònh veà giaûm taûi noäi dung hoïc. Y teá Toång soá cô sôû y teá treân ñòa baøn Quïaân laø 12 cô sôû, trong ñoù coù 1 trung taâm y teá Quaän, 11 traïm y teá phöôøng. Trong naêm 2004 coù 4.700 löôït ngöôøi ñieàu trò noäi truù, toång soá laàn khaùm beänh laø 524.999 laàn. Toång soá caùn boä coâng nhaân phuïc vuï trong lónh vöïc y teá, chaêm soùc söùc khoeû laø 145 ngöôøi, nöõ hoä sinh 17 ngöôøi, kyõ thuaät vieân 7 ngöôøi vaø 20 nhaân vieân y teá khaùc. Hòeân nay, trung taâm y teá Quaän aùp duïng quy trình khaùm chöõa beänh môùi taïo söï thuaän lôïi cho ngöôøi daân. Caùc kyõ thuaät hieän ñaïi ñöôïc aùp duïng trong khaùm vaø ñieàu trò neân soá löôït khaùm chuõa beänh 6 thaùng ñaàu naêm 2006 ñaït 71,5% keá hoaïch naêm vaø taêng 15% so vôùi cuøng kyø. Trong ñoù soá ca caáp cöùu taêng 52,5%, treû döôùi 6 thaùng tuoåi ñeán khaùm taêng 69%, soá löôït chuyeån vieän giaûm 36,8%. Vaên hoaù theå thao Keát quaû thoáng keâ hoaït ñoäng vaên hoaù theå thao 6 thaùng ñaàu naêm 2006 cho thaáy caùc hoaït ñoäng vaên hoaù, thoâng tin truyeàn thoâng ñöôïc tieáp tuïc ñaåy maïnh. Quaän phaán ñaáu naâng cao daàn möùc höôûng thuï cuûa ngöôøi daân. Xaây döïng nhöõng chöông trình vaên hoaù ngheä thuaät vaø hoaït ñoäng thoâng tin truyeàn thoâng quy moâ lôùn phuïc vuï caùc leã teát, sinh hoïat chính trò. Phong traøo TDTT ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån toát. Trong ñoù chuù troïng phong traøo reøn luyeän thaân theå, naêng cao theå chaát trong caùc tröôøng hoïc, taäp trung ñaàu tö caùc boä moân chuû löïc. Ñaõ toå chöùc 15 giaûi caáp Quaän, tham gia thi ñaáu 24 giaûi caáp thaønh phoá vaø 12 giaûi caáp Quoác gia. Lao ñoäng xaõ hoäi vaø ñaøo taïo ngheà Lao ñoäng xaõ hoäi: Thöïc hieän toát vaø chi traû kòp thôøi caùc khoaûn löông, phuï caáp, trôï caáp cho dieän chính saùch vaø xaõ hoäi. Hoã trôï hoä ngheøo baèng nhieàu bieän phaùp: trôï voán caùc döï aùn taïo vieäc laøm, döï aùn toå vöôït ngheøo, ..., goùp phaàn hoaøn thaønh giaûm hoä ngheøo trong naêm 2006. Toå chöùc vieäc kieåm tra, vieäc thöïc hieän phaùp luaät veà lao ñoäng ôû 14 ñôn vò doanh nghieäp, thaønh laäp ñoaøn coâng taùc phoái hôïp giaûi quyeát kòp thôøi 2 vuï ñình coâng taïi caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn. Thöôøng xuyeân xöû lyù caùc ñoái töôïng lang thang, xin aên, laäp thuû tuïc ñöa vaøo caùc Trung taâm Baûo trôï xaõ hoäi. Ñaøo taïo ngheà: Duy trì vaø phaùt trieån caùc moân hoïc, ngaønh ngheà ñaøo taïo, töøng böôùc ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn. Ñaõ phoái hôïp vôùi tröôøng Ñaïi hoïc Môû Baùn Coâng thaønh phoá toå chöùc lôùp Kinh teá – Luaät. Ñaåy maïnh tieán ñoä xaây laép vaø trang tghieát bò ñeå ñöa Trung Taâm Daïy ngheà môùi cuûa Quaän vaøo hoaït ñoäng. Toång quan veà khu chung cö Thuû Thieâm Vò trí ñòa lyù Khu daân cö Thuû Thieâm, Quaän 2 thaønh phoá Hoà Chí Minh. Höôùng Ñoâng Nam: Giaùp khu daân cö thieän höõu. Höôùng Taây Baéc: Giaùp soâng Gioàng OÂng Toá. Höôùng Ñoâng Baéc: Giaùp ñöôøng Ñoã Xuaân Hôïp. Höôùng Taây Nam: Giaùp khu daân cö cuûa Coâng ty Kinh Doanh nhaø thaønh phoá. Dieän tích vaø daân soá Khu daân cö Thuû Thieâm coù 2000 ngöôøi, 500 caên hoä vôùi toång dieän tích 202,434m2 Cô caáu söû duïng ñaát: Ñaát coâng trình coâng coäng: 6,84% Ñaát ôû: 47,85% Ñaát caây xanh – TDTT: 15,60% Ñaát giao thoâng: 29,71% trong ñoù: coâng vieân tröôøng tieåu hoïc, tröôøng maãu giaùo. Hieän traïng moâi tröôøng Caáp nöôùc: Nguoàn nöôùc ñöôïc cung caáp cho khu daân cö ñöôïc laáy töø heä thoáng caáp nöôùc cuûa thaønh phoá. Thoaùt nöôùc: Heä thoáng thoaùt nöôùc trong khu daân cö khaù hoaøn chænh: nöôùc möa ñöôïc chaûy vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc möa vaø chaûy tröïc tieáp ra raïch Thaøy Tieâu. Nöôùc thaûi sinh hoaït coù heä thoáng thoaùt rieâng vaø ñöôïc ñöa ñeán traïm xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa khu. Raùc thaûi sinh hoaït vaø chaát thaûi raén nguy haïi ñöôïc thu gom bôûi Coâng ty Ñoâ thò thaønh phoá vôùi taàn suaát hai ngaøy moät laàn. Chöông 3: TOÅNG QUAN VEÀ NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT VAØ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ Nguoàn goác vaø löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït Nguoàn goác nöôùc thaûi sinh hoaït Con ngöôøi trong hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi söû duïng moät löôïng nöôùc raát lôùn, nöôùc sau khi söû duïng vaøo muïc ñích sinh hoaït, saûn xuaát, nöôùc möa chaûy treân caùc maùi nhaø, maët ñöôøng, saân vöôøn, … deã bò nhieãm baån trôû thaønh nöôùc thaûi chöùa nhieàu hôïp chaát voâ cô, höõu cô deã bò phaân nhuyû thoái röõa vaø chöùa nhieàu vi truøng gaây beänh vaø truyeàn beänh nguy hieåm. Nguoàn goác nöôùc thaûi sinh hoaëc coù theå lieät keâ sô boä nhö sau: Nöôùc thaûi coâng nghieäp quy öôùc saïch laø nöôùc thaûi sau khi söû duïng laøm nguoäi saûn phaåm, laøm maùt thieát bò, nöôùc giaûi nhieät töø caùc quaù trình coâng ngheä, veä sinh neàn nhaø. Nöôùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh töø caùc quaù trình veä sinh cuûa coâng nhaân, töø caùc hoaït ñoäng vaêm phoøng, nhaø aên, töø caùc khu daân cö,… loaïi naøy thöôøng coù thoâng soá: SS, BOD, toång nitô, toång phosphor, NH3, NO3-, NO2- vaø vi truøng,... raát cao. Thaønh phaàn höõu cô chieám 52% - 78% coøn laïi laø thaønh phaàn voâ cô. Nöôùc thaûi saûn xuaát phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát. Tuyø coâng ngheä, nguyeân lieäu, saûn phaåm söû duïng cho saûn xuaát maø thaønh phaàn cuûa chuùng coù nhöõng ñaëc thuø khaùc nhau. Ngoaøi ra nöôùc thaûi sinh hoaït coøn coøn phaùt sinh töø caùc nguoàn khaùc nhö: beänh vieän, traïi ñieàu trò, ñieàu döôõng, … Löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït Löôïng nöôùc thaûi khu daân cö ñoâ thò xaùc ñònh theo tieâu chuaån tính treân ñaàu ngöôøi söû duïng heä thoáng nöôùc sinh hoaït (tieâu chuaån nöôùc thaûi thöôøng laáy baèng tieâu chuaån nöôùc caáp). Ñoái vôùi nhöõng khu thöông maïi, cô quan, tröôøng hoïc, beänh vieän, khu giaûi trí ôû xa heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò, phaûi xaây döïng traïm bôm vaø khu xöû lyù nöôùc thaûi rieâng. Tieâu chuaån nöôùc theå hieän trong caùc baûng 3.1, 3.2, 3.3, 3.4. Baûng 3.1: Tieâu chuaån nöôùc thaûi töø caùc khu dòch vuï thöông maïi STT Nguoàn nöôùc thaûi Ñôn vò tính Löu löôïng (l/ñôn vò tính.ngaøy) Khoaûng dao ñoäng Trò soá tieâu chuaån 1 Nhaø ga, saân bay Haønh khaùch 7,5 – 15 11 2 Gara oâtoâ, söõa xe Ñaàu xe 26 – 50 38 3 Quaùn bar Khaùch haøng 3,8 – 19 11 Ngöôøi phuïc vuï 38 – 60 50 4 Kho haøng hoaù Nhaø veä sinh 1515 – 2270 1900 Nhaân vieân 30 – 45 50 5 Khaùch saïn Khaùch 151 – 212 180 Ngöôøi phuïc vuï 26 – 49 38 6 Hieäu giaët laø Coâng nhaân 26 – 60 49 Maùy giaët 1703 – 2460 2080 7 Tieäm aên Ngöôøi aên 7,5 – 15 11 8 Sieâu thò Ngöôøi laøm 26 – 50 38 9 Cô quan Hnhaân vieân 26 – 60 49 Nguoàn: Theo taøi lieäu Metcalf & Eddy – “Wastewater Engineering” Baûng 3.2: Tieâu chuaån nöôùc thaûi töø caùc coâng sôû STT Nguoàn nöôùc thaûi Ñôn vò tính Löu löôïng (l/ñôn vò tính.ngaøy) Khoaûng dao ñoäng Trò soá tieâu chuaån 1 Beänh vieän Giöôøng beänh 437 – 908 625 Nhaân vieân 19 – 56 38 2 Nhaø tuø Tuø nhaân 284 – 530 435 Quaûn giaùo 19 – 56 38 3 Nhaø nghæ Ngöôøi nghæ 190 – 455 322 4 Tröôøng ñaïi hoïc Sinh vieân 16 – 113 95 Nguoàn: Theo taøi lieäu Metcalf & Eddy – “Wastewater Engineering” Baûng 3.3: Tieâu chuaån nöôùc thaûi töø caùc khu giaûi trí STT Nguoàn nöôùc thaûi Ñôn vò tính Löu löôïng (l/ñôn vò tính.ngaøy) Khoaûng dao ñoäng Trò soá tieâu chuaån 1 Khu nghæ maùt Ngöôøi 189 – 265 227 2 Quaùn giaûi khaùt Khaùch 3,8 – 11 7,5 Nhaân vieân 30 – 45 38 3 Caém traïi Ngöôøi 75 – 150 113 4 Nhaø aên Suaát aên 15 – 38 26,5 Nhaân vieân 30 – 189 151 5 Beå bôi Ngöôøi taém 19 – 45 38 Nhaân vieân 30 – 45 38 6 Nhaø haùt Gheá ngoài 7,5 – 15 11 7 Trieån laõm, giaûi trí Ngöôøi tham quan 15 – 30 19 Nguoàn: Theo taøi lieäu Metcalf & Eddy – “Wastewater Engineering” Baûng 3.4: Tieâu chuaån thaûi nöôùc khu vöïc daân cö STT Möùc ñoä thieát bò veä sinh trong coâng trình Tieâu chuaån thaûi (l/ngöôøi.ngaøy.ñeâm) 1 Coù heä thoáng caáp thoaùt nöùôc, coù duïng cuï veä sinh, khoâng coù thieát bò taém 80 – 100 2 Coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, coù duïng cuï veä sinh vaø thieát bò taém thoâng thöôøng (voi sen) 110 – 140 3 Coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, coù duïng cuï veä sinh, coù boàn taém vaø caáp nöôùc noùng cuïc boä 140 – 180 Nguoàn: Theo taøi lieäu Metcalf & Eddy – “Wastewater Engineering” Thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc thaûi Thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït chia laøm 2 loaïi: Nöôùc thaûi nhieãm baån do chaát baøi tieát cuûa con ngöôøi töø caùc phoøng veä sinh. Nöôùc thaûi nhieãm baån do caùc chaát thaûi sinh hoaït: caën baõ töø caùc nhaø beáp, caùc chaát röûa troâi keå caû laøm veä sinh saøn nhaø. Nöôùc thaûi sinh hoaït chöùa nhieàu chaát höõu cô deã hò phaân huûy sinh hoïc, ngoaøi ra coøn coù caû thaønh phaàn voâ cô, vi sinh vaät vaø vi truøng gaây beänh raát nguy hieåm. Chaát höõu cô chöùa trong nöôùc thaûi sinh hoaït goàm: protein (40 – 50%), hydratcacbon (40 – 50%), tinh boät, ñöôøng, xenluloâ, vaø caùc chaát beùo (5 – 10%). Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït laø thaønh phaàn cuûa chuùng töông ñoái oån ñònh. Thaønh phaàn tính chaát cuûa nöôùc thaûi chia laøm 2 nhoùm chính: Thaønh phaàn vaät lyù Thaønh phaàn vaät lyù: bieåu thò daïng caùc chaát baån coù trong nöôùc thaûi ôû caùc kích thöôùc khaùc nhau, ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm: Nhoùm 1: Goàm caùc chaát khoâng tan chöùa trong nöôùc thaûi daïng thoâ (vaûi, giaáy, laù caây, caùt, da, loâng…) ôû daïng lô löûng (> 10-1mm) vaø ôû daïng huyeàn phuø, nhuõ töông (= 10-1 – 10-4mm). Nhoùm 2: Goàm caùc chaát baån daïng keo (= 10-4 – 10-6mm). Nhoùm 3: Goàm caùc chaát hoøa tan (≤ 10-7 mm ). Chuùng taïo thaønh heä moät pha coøn goïi laø dung dòch thaät. Nhoùm 4: Goàm caùc chaát phaân taùn ion (≤ 10-8 mm). Thaønh phaàn hoaù hoïc Thaønh phaàn hoùa hoïc: Bieåu thò daïng caùc chaát baån trong nöôùc thaûi coù caùc tính chaát hoaù hoïc khaùc nhau, ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm: Thaønh phaàn voâ cô: Caùt, seùt, xæ, axit voâ cô, caùc ion cuûa muoái phaân ly…(khoaûng 42% ñoái vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït ). Thaønh phaàn höõu cô: Caùc chaát coù nguoàn goác töø ñoäng vaät, thöïc vaät, caën baõ baøi tieát…(chieám khoaûng 58%). Caùc chaát chöùa Nitô:Ureâ, proteâin, amin, acid amin… Caùc hôïp chaát nhoùm hydrocacbon: Môõ, xaø phoøng, cellulose… Caùc hôïp chaát coù chöùa phosphor, löu huyønh Thaønh phaàn sinh hoïc: Naám men, naám moác, taûo, vi khuaån… Sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït Tuyø thuoäc vaøo tính chaát, thaønh phaàn nöôùc thaûi, coâng ngheä saûn xuaát, taûi löôïng, noàng ñoä chaát oâ nhieãm vaø nguoàn tieáp nhaän nöôùc thaûi ñeå boá trí caùc coâng trình ñôn vò phuø hôïp vôùi nhu caàu nhaèm xöû lyù ñaït hieäu quaû cao, ñaûm baûo theo tieâu chuaån thaûi ra moâi tröôøng. Sau ñaây trình baøy sô ñoà heä thoáng söû lyù nöôùc thaûi. Coâng trình laøm khoâ caën Coâng trình xöû lyù caën Saân phôi caùt Maùy nghieàn raùc Beå tieáp xuùc Maùng troän Beå laéng II Coâng trình xöû lyù sinh hoïc Beå laéng I Beå laéng caùt Song chaén raùc Nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù Thaûi caën Thaûi caùt Nöôùc thaûi Khoái xöû lyù cô hoïc Khoái xöû lyù caën Khoái xöû lyù sinh hoïc Khoái khöû truøng Hình 3.1: Sô ñoà phaân khoái xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït Ghi chuù: Ñöôøng nöôùc Ñöôøng caën Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït Caùc phöông phaùp söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi phuï thuoäc vaøo caùc tính chaát vaät lyù, hoùa hoïc vaø sinh hoïc cuûa nöôùc thaûi, do ñoù veà baûn chaát kyõ thuaät xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc chia laøm 3 nhoùm chính: lyù hoïc (cô hoïc), hoùa hoïc, sinh hoïc. Neáu xaùc ñònh ôû caáp ñoä ._.xöû lyù, caùc kyõ thuaät xöû lyù treân aùp duïng ôû caùc möùc sau: Tieàn xöû lyù hay xöû lyù sô boä: Ñöôïc söû duïng duøng ñeå loaïi boû phaàn lôùn caën naëng (caùt), vaät noåi (daàu môõ, boït). Nhöõng thaønh phaàn naøy laøm caûn trôû cho caùc quaù trình xöû lyù tieáp theo, hay gaây hoûng hoùc caùc thieát bò phuï trôï khi hoaït ñoäng. Caùc thieát bò thöôøng duøng: song chaén raùc, löôùi chaén raùc, thieát bò nghieàn raùc, beå laéng caùt, vôùt daàu môõ, beå laøm thoaùng sô boä, beå ñieàu hoøa, … Xöû lyù baäc moät: Laø quùa trình laéng ñeå loaïi boû bôùt caën lô löûng vaø caùc chaát nhö daàu môõ. Caùc quaù trình xöû lyù sô boä thöôøng duøng nhö beå töï hoaïi, beå laéng hai voû, beå laéng ngang, beå laéng ñöùng. ÔÛ coâng ñoaïn xöû lyù sô boä laø loaïi boû ñöôïc moät phaàn caën lô löûng vaø caùc chaát noåi, ñoàng thôøi vôùi vieäc phaân huûy yeám khí caën laéng ôû ñaùy beå ñeå oån ñònh caên. Xöû lyù baäc 2: Muïc ñích laø duøng caùc vi sinh hieáu khí ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô, chuyeån caùc chaát höõu cô coù khaû naêng phaân huûy thaønh caùc chaát voâ cô vaø caùc chaát höõu cô oån ñònh keát thaønh boâng caën deã loaïi boû ra khoûi nöôùc thaûi. Caùc quaù trình thöôøng ñöôïc söï duïng trong xöû lyù baäc 2 laø beå laéng ñôït 2, beå loïc sinh hoïc nhoû gioït, beå aerotank, beå loïc hieáu khí, hoà hieáu khí vaø hoà laéng. Xöû lyù baäc cao: Neáu nôi tieáp nhaän yeâu caàu nöôùc thaûi phaûi xöû lyù ôû möùc cao hôn so vôùi xöû lyù baäc hai, hoaëc nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù seõ ñöôïc taùi söû duïng thì khi ñoù caàn tieán haønh xöû lyù baäc cao nöôùc thaûi. Thuaät ngöõ xöû lyù baäc ba thöôøng ñöôïc söû duïng ñoàng nghóa vôùi xöû lyù baäc cao. Tuy nhieân, hai phöông phaùp naøy khoâng phaûi laø moät. Xöû lyù baäc ba thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå loaïi tröø Photpho trong khi ñoù xöû lyù baäc cao coù theå theâm moät soá böôùc nhaèm caûi thieän chaát löôïng nöôùc thaûi baèng caùch loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm trô. Nhöõng quaù trình hieän coù theå loaïi treân 99% chaát raén lô löûng vaø BOD5. Nhö caùc bieän phaùp nhö thaåm thaáu ngöôïc vaø thaám taùch baèng ñieän. Caùc quaù trình khöû Amoniac, khöû nitrat vaø keát tuûa Photphat coù theå loaïi tröø ñöôïc caùc chaát dinh döôõng. Neáu nöôùc thaûi seõ ñöôïc taùi söû duïng laïi baèng phöông phaùp khöû truøng baèng Clo thì khöû truøng baèng Ozon ñöôïc coi laø ñaùng tin caäy nhaát. Xöû lyù caën: Caën laéng ôû sau caùc coâng ñoaïn xöû lyù sô boä vaø xöû lyù baäc 2 coøn chöùa nhieàu nöôùc (thöôøng ñoä aåm ñeán 99%) vaø chöùa nhieàu caën höõu cô coù khaû naêng thoái röõa vì theá caàn aùp duïng moät soá bieän phaùp ñeå xöû lyù caën laéng, laøm cho caën oån ñònh vaø loaïi boû bôùt nöôùc ñeå giaûm theå tích, troïng löôïng tröôùc khi ñöa ra nguoàn tieáp nhaän hoaëc söû duïng. Coù nhieàu phöông phaùp xöû lyù caën nhö coâ ñaëc, neùn caën, oån ñònh caën, saân phôi buøn, laøm khoâ caën baèng cô hoïc hoaëc ñoát caën trong loø thieâu, … Khöû truøng: Muïc ñích cuûa quaù trình khöû truøng laø nhaèm ñaûm baûo nöôùc thaûi tröôùc khi xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän khoâng coøn vi truøng, vi ruùt gaây vaø truyeàn beänh, khöû maøu, khöû muøi vaø giaûm nhu caàu oxy hoaù cuûa nguoàn tieáp nhaän. Coâng ñoaïn khöû truøng thöôøng sau coâng ñoaïn xöû lyù sô boä hoaëc sau söû lyù baäc 2, chaát khöû truøng thoâng duïng thöôøng laø clo, ozon, tia cöïc tím, … Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït baèng phöông phaùp cô hoïc Nhieäm vuï cuûa caùc giai ñoaïn xöû lyù cô hoïc laø loaïi boû caùc taïp chaát kích thöôùc lôùn nhö raùc, caùc chaát voâ cô chuû yeáu laø caùt vaø caùc chaát lô löûng höõu cô laéng ñöôïc. Coâng trình töông öùng cuûa xöû lyù cô hoïc laø song chaén raùc, beå laéng caùt, beå laéng 1, beå laéng ly taâm, beå laéng ñöùng, beå laéng ngang, thôøi gian laéng töø 1,5 – 2h. Giai ñoaïn xöû lyù cô hoïc laø giai ñoaïn xöû lyù sô boä coù theå loaïi boû khoûi nöôùc thaûi 60% caùc taïp chaát khoâng hoaø tan vaø 20% BOD. Song chaén raùc Nöôùc thaûi daãn vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc tröôùc heát phaûi qua song chaén raùc. Taïi ñaây caùc thaønh phaàn coù kích thöôùc lôùn nhö vaûi vuïn, voû ñoà hoäp, laù caây, bao niloâng, … ñöôïc giöõ laïi. Nhôø ñoù traùnh laøm taéc bôm, ñöôøng oáng hoaëc keânh daãn. Ñaây laø böôùc quan troïng nhaèm ñaûm baûo an toaøn vaø ñieàu kieän laøm vieäc thuaän lôïi cho caùc coâng trình sau. Song chaén raùc thöôøng laøm baèng kim loaïi, ñaët ôû cöûa vaøo keânh daãn vaø tuyø theo kích thöôùc khe hôû, song chaén raùc ñöôïc phaân thaønh loaïi thoâ, trung bình vaø mòn. Song chaén raùc thoâ coù khoaûng caùch giöõa caùc thanh töø 60 – 100mm vaø song chaén raùc mòn coù khoaûng caùch giöõa caùc thanh töø 10 – 25mm. Raùc coù theå laáy baèng phöông phaùp thuû coâng hoaëc thieát bò caøo raùc cô khí. Thieát bò nghieàn raùc Laø thieát bò coù nhieäm vuï caét vaø nghieàn vuïn raùc thaønh caùc haït, caùc maûnh nhoû lô löûng trong nöôùc thaûi ñeå khoâng laøm taéc oáng, khoâng gaây haïi cho bôm. Trong thöïc teá cho thaáy vieäc söû duïng thieát bò nghieàn raùc thay cho thieát bò chaén raùc ñaõ gaây nhieàu khoù khaên cho caùc coâng ñoaïn xöû lyù tieáp theo do löôïng caën taêng leân nhö laøm taéc ngheõn heä thoáng phaân phoái khí vaø caùc thieát bò laøm thoaùng trong caùc beå (ñóa, loã phaân phoái khí vaø dính baùm vaøo caùc tuabin…). Do vaäy phaûi caân nhaéc tröôùc khi duøng. Beå ñieàu hoaø Laø ñôn vò duøng ñeå khaéc phuïc caùc vaán ñeà sinh ra do söï bieán ñoäng veà löu löôïng vaø taûi löôïng doøng vaøo, ñaûm baûo hieäu quaû cuûa caùc coâng trình xöû lyù sau, ñaûm baûo ñaàu ra sau xöû lyù, giaûm chi phí vaø kích thöôùc cuûa caùc thieát bò sau naøy. Coù 2 loaïi beå ñieàu hoøa: Beå ñieàu hoøa löu löôïng Beå ñieàu hoøa löu löôïng vaø chaát löôïng Caùc phöông aùn boá trí beå ñieàu hoøa coù theå laø beå ñieàu hoøa treân doøng thaûi hay ngoaøi doøng thaûi xöû lyù. Phöông aùn ñieàu hoøa treân doøng thaûi coù theå laøm giaûm ñaùng keå dao ñoäng thaønh phaàn nöôùc thaûi ñi vaøo caùc coâng ñoaïn phía sau, coøn phöông aùn ñieàu hoøa ngoaøi doøng thaûi chæ giaûm ñöôïc moät phaàn nhoû söï dao ñoäng ñoù. Vò trí toát nhaát ñeå boá trí beå ñieàu hoøa caàn ñöôïc xaùc ñònh cuï theå cho töøng heä thoáng xöû lyù, vaø phuï thuoäc vaøo loaïi xöû lyù, ñaëc tính cuûa heä thoáng thu gom cuõng nhö ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi. Beå laéng caùt Nhieäm vuï cuûa beå laéng caùt laø loaïi boû caën thoâ, naëng nhö: caùt, soûi, maûnh thuûy tinh, maûnh kim loaïi, tro, than vuïn… nhaèm baûo veä caùc thieát bò cô khí deã bò maøi moøn, giaûm caën naëng ôû caùc coâng ñoaïn xöû lyù sau. Beå laéng caùt goàm nhöõng loaïi sau: Beå laéng caùt ngang: Coù doøng nöôùc chuyeån ñoäng thaúng doïc theo chieàu daøi cuûa beå. Beå coù thieát dieän hình chöõ nhaät, thöôøng coù hoá thu ñaët ôû ñaàu beå. Beå laéng caùt ñöùng: Doøng nöôùc chaûy töø döôùi leân treân theo thaân beå. Nöôùc ñöôïc daãn theo oáng tieáp tuyeán vôùi phaàn döôùi hình truï vaøo beå. Cheá ñoä doøng chaûy khaù phöùc taïp, nöôùc vöøa chuyeån ñoäng voøng, vöøa xoaén theo truïc, vöøa tònh tieán ñi leân, trong khi ñoù caùc haït caùt doàn veà trung taâm vaø rôi xuoáng ñaùy. Beå laéng caùt tieáp tuyeán: laø loaïi beå coù thieát dieän hình troøn, nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå theo chieàu töø taâm ra thaønh beå vaø ñöôïc thu vaøo maùng taäp trung roài daãn ra ngoaøi. Beå laéng caùt laøm thoaùng: Ñeå traùnh löôïng chaát höõu cô laãn trong caùt vaø taêng hieäu quaû xöû lyù, ngöôøi ta laép vaøo beå laéng caùt thoâng thöôøng moät daøn thieát bò phun khí. Daøn naøy ñöôïc ñaët saùt thaønh beân trong beå taïo thaønh moät doøng xoaén oác queùt ñaùy beå vôùi moät vaän toác ñuû ñeå traùnh hieän töôïng laéng caùc chaát höõu cô, chæ coù caùt vaø caùc phaân töû naëng coù theå laéng. Beå laéng Beå laéng coù nhieäm vuï laéng caùc haït caën lô löûng coù saün trong nöôùc thaûi, caën hình thaønh trong quaù trình keo tuï taïo boâng (beå laéng ñôït 1) hoaëc caën sinh ra trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc (beå laéng ñôït 2). Theo chieàu doøng chaûy, beå laéng ñöôïc phaân thaønh: beå laéng ngang vaø beå laéng ñöùng. Trong beå laéng ngang, doøng nöôùc chaûy theo phöông ngang qua beå vôùi vaän toác khoâng lôùn hôn 0,01m/s vaø thôøi gian löu nöôùc töø 1,5 – 2,5h Ñoái vôùi beå laêng ñöùng, nöôùc thaûi chuyeån ñoäng theo phöông thaúng ñöùng töø döôùi leân ñeán vaùch traøn vôùi vaän toác 0,5 – 0,6m/s vaø thôøi gian löu nöôùc trong beå dao ñoäng trong khoaûng 0,75 – 2h. Quaù trình loïc Loïc ñöôïc aùp duïng ñeå taùch caùc taïp chaát coù kích thöôùc nhoû khi khoâng theå loaïi ñöôïc baèng phöông phaùp laéng. Quùa trình loïc ít söû duïng trong xöû lyù nöôùc thaûi, thöôøng chæ söû duïng trong tröøông hôïp nöôùc sau xöû lyù ñoøi hoûi coù chaát löôïng cao. Trong caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coâng suaát lôùn khoâng söû duïng caùc thieát bò loc aùp suaát cao maø duøng caùc beå loïc vôùi vaät lieäu loïc daïng haït. Vaät lieäu loïc thoâng thöôøng nhaát laø caùt. Kích thöôùc hieäu quaû cuûa haït caùt thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 0,15mm ñeán vaøi mm, kích thöôùc loã roãng thöôøng coù giaù trò naèm trong khoaûng 10 - 100µm. Kích thöôùc naøy lôùn hôn nhieàu so vôùi kích thöôùc cuûa nhieàu haït caën nhoû caàn taùch loaïi, ví duï nhö vi khuaån (0,5 - 5µm) hoaëc vi ruùt (0,05µm). Do ñoù, nhöõng haït naøy coù theå chuyeån ñoäng xuyeân qua lôùp vaät lieäu loïc. Trong quaù trình loïc , caùc caën baån ñöôïc taùch khoûi nöôùc nhôø töông taùc giöõa caùc haït caën vaø vaät lieäu loïc theo cô cheá sau: Saøng loïc: Xaûy ra ôû beà maët lôùp vaät lieäu loïc khi nöôùc caàn xöû lyù chöùa caùc haït caën coù kích thöôùc quaù lôùn, khoâng theå xuyeân qua lôùp vaät lieäu loïc. Laéng: Nhöõng haït caën lô löûng coù kích thöôùc khoaûng 5µm vaø khoái löôïng rieâng ñuû lôùn hôn khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc ñöôïc taùch khoûi theo cô cheá laéng trong caùc khe roãng cuûa lôùp vaät lieäu loïc. Tuy nhieân, quaù trình laéng khoâng coù khaû naêng khöû caùc haït keo mòn coù kích thöôùc khoaûng 0,001 – 1µm. Haáp phuï: Caùc haït keo ñöôïc taùch loaïi theo cô cheá haáp phuï. Quùa trình naøy xaûy ra theo 2 giai ñoaïn: vaän chuyeån caùc haït trong nöôùc ñeán beà maët vaät lieäu loïc vaø sau ñoù keát dính caùc haït vaøo beà maët vaät lieäu loïc. Quùa trình naøy chòu aûnh höôûng cuûa löïc huùt giöõa caùc vaät lieäu loïc vaø caùc haït caàn taùch loaïi, löïc huùt quan troïng nhaát laø löïc Vander Waals vaø löïc huùt tænh ñòeân. Chuyeån hoaù sinh hoïc: Hoaït tính sinh hoïc cuûa caùc thieát bò loïc coù khaû naêng daãn ñeán söï oâxy hoaù caùc chaát höõu cô. Quùa trình chuyeån hoaù sinh hoïc hoaøn toaøn xaûy ra khi nhieät ñoä vaø thôøi gian löu nöôùc trong thieát bò loïc ñöôïc duy trì thích hôïp. Do ñoù, trong thieát bò loïc chaäm, hoaït tính sinh hoïc ñoùng vai troø quan troïng hôn trong thieát bò loïc nhanh. Chuyeån hoù hoaù hoïc: Caùc vaät lieäu loïc coøn coù khaû naêng chuyeån hoùa hoaù hoïc moät soá chaát coù trong nöôùc thaûi nhö NH4+, saét, mangan, … Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït baèng phöông phaùp hoaù hoïc Ñaây thöïc chaát chæ laø phöông phaùp ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng nhö oxy hoaù khöû, taïo chaát keát tuûa, hoaëc phaân huyû chaát ñoäc haïi ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát baån , bieán ñoåi hoùa hoïc vaø taïo caën laéng hoaëc taïo daïng chaát hoaø tan nhöng khoâng ñoäc haïi, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Phöông phaùp ñoâng tuï – keát boâng Ñoâng tuï vaø keát boâng laø moät coâng ñoaïn cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, maëc duø chuùng laø hai quaù trình rieâng bieät nhöng chuùng khoâng theå taùch rôøi nhau. Vai troø cuûa quaù trình ñoâng tuï vaø keát boâng nhaèm loaïi boû huyeàn phuø, chaát keo coù trong nöôùc thaûi. Ñoâng tuï: Laø phaù vôõ tính beàn vöõng cuûa caùc haït keo, baèng caùch ñöa theâm chaát phaûn öùng goïi laø chaát ñoâng tuï. Keát boâng: Laø tích tuï caùc haït “ ñaõ phaù vôõ ñoä beàn” thaønh caùc cuïm nhoû sau ñoù keát thaønh caùc cuïm lôùn hôn vaø coù theå laéng ñöôïc goïi laø quaù trình keát boâng. Quaù trình keát boâng coù theå caûi thieän baèng caùch ñöa theâm vaøo caùc chaát phaûn öùng goïi laø chaát trôï keát boâng. Tuy nhieân quaù trình keát boâng chòu söï chi phoái cuûa hai hieän töôïng: keát boâng ñoäng hoïc vaø keát boâng Orthocinetique. Keát boâng ñoäng hoïc lieân quan ñeán khuyeách taùn Brao (chuyeån ñoäng hoãn ñoän), keát boâng daïng naøy thay ñoåi theo thôøi gian vaø chæ coù taùc duïng ñoái vôùi caùc haït nhoû hôn 1 mcrofloc deã daøng taïo thaønh khoái ñoâng tuï nhoû. Keát boâng Orthocinetique lieân quan ñeán quaù trình tieâu hao naêng löôïng vaø cheá ñoä cuûa doøng chaûy laø chaûy taàng hay chaûy roái. Giai ñoaïn Hieän töôïng Thuaät ngöõ Cho theâm chaát Ñoâng tuï Phaûn öùng vôùi nöôùc, ion hoaù, thuyû phaân, polymer hoaù. Thuyû phaân Phaù huyû tính beàn Ñaëc tính huùt ion laøm ñoâng laïnh beà maêt caùc phaân töû Ñoâng tuï Ñaëc tính lieân quan ñeán ion hoaëc tröôøng hôïp beà maët cuûa phaân töû. Bao goàm caû chaát keo keát tuûa. Lieân quan ñeán beân trong caùc phaân töû, tröông hôïp ñoâng hôïp chaát Vaän chuyeån Chuyeån ñoäng Brao Keát boâng ngoaïi vi Naêng löôïng tieâu taùn (gradian toác ñoä) Keát boâng truïc giao Caùc chaát laøm ñoâng tuï, keát boâng: Ñeå taêng quaù trình laéng caùc chaát lô löûng hay moät soá taïp chaát khaùc ngöôøi ta thöôøng duøng caùc chaát laøm ñoâng tuï, keát boâng nhö nhoâm sunfat, saét sunfat, saét clorua hay moät soá polyme nhoâm, PCBA, polyacrylamit (CH2CHCONH2)n, natrisilicat hoaït tính vaø nhieàu chaát khaùc. Hieäu suaát cuûa quaù trình ñoâng tuï cao nhaát khi pH = 4 – 8,5. Ñeå boâng taïo thaønh deã laéng hôn thì ngöôøi ta thöôøng duøng chaát trôï ñoâng. Ñoù laø nhöõng chaát cao phaân töû tan ñöôïc trong nöôùc vaø deã phaân ly thaønh ion. Tuyø thuoäc vaøo töøng nhoùm ion khi phaân ly maø caùc chaát trôï ñoâng tuï coù ñieän tích aâm hay döông (caùc chaát ñoâng tuï laø anion hay cation). Ña soá chaát baån höõu cô, voâ cô daïng keo coù trong nöôùc thaûi chuùng toàn taïi ôû ñieän tích aâm. Vì vaäy caùc chaát trôï ñoâng cation khoâng caàn keo tu sô boä tröôùc ñoù. Vieäc löïa choïn hoaù chaát, lieàu löôïng toái öu cuûa chuùng, thöù töï cho vaøo nöôùc caàn phaûi tính baèng thöïc nghieäm. Thoâng thöôøng lieàu löôïng chaát trôï ñoâng tuï laø töø 1 – 5 mg/l. Ñeå phaûn öùng dieãn ra hoaøn toaøn vaø tieát kieäm hoaù chaát thì phaûi khuaáy troän ñeàu vôùi nöôùc thaûi, lieàu löôïng hoaù chaát cho vaøo phaûi caàn tính baèng Grotamet. Thôøi gian löu nöôùc trong beå troän laø 1 – 15 phuùt. Thôøi gian ñeå nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi hoaù chaát tôùi khi baét ñaàu laéng laø töø 20 – 60 phuùt, trong khoaûng thôøi gian naøy caùc chaát hoaù hoïc taùc duïng vôùi caùc chaát trong nöôùc thaûi vaø quaù trình ñoäng tuï dieãn ra. Phöông phaùp trung hoaø Phöông phaùp trung hoaø chuû yeáu ñöôïc duøng trong nöôùc thaûi coâng nghieäp coù chöùa kieàm hay axit. Ñeå traùnh hieän töôïng nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh thì ngöôøi ta phaûi trung hoaø nöôùc thaûi, vôùi muïc ñích laø laøm laéng caùc muoái cuûa kim loaïi naëng xuoáng vaø taùch chuùng ra khoûi nöôùc thaûi. Quùa trình trung hoaø tröôùc heát laø phaûi tính ñeán khaû naêng trung hoaø laãn nhau giöõa caùc loaïi nöôùc thaûi chöùa axit hay kieàm hay khaû naêng döï tröõ kieàm cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc soâng. Trong thöïc teá hoãn hôïp nöôùc thaûi coù pH = 6.5 – 8.5 thì nöôùc ñoù ñöôïc coi laø ñaõ trung hoaø. Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït baèng phöông phaùp hoaù lyù Phöông phaùp haáp phuï Phöông phaùp haáp phuï duøng ñeå loaïi heát caùc chaát baån hoaø tan vaøo nöôùc maø phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc cuøng caùc phöông phaùp khaùc khoâng theå loaïi boû ñöôïc vôùi haøm löôïng raát nhoû. Thoâng thöôøng ñaây laø caùc hôïp chaát hoaø tan coù ñoäc tính cao hoaëc caùc chaát coù muøi, vò vaø maøu raát khoù chòu. Caùc chaát haáp phuï thöôøng duøng laø: than hoaït tính, ñaát seùt hoaït tính, silicagen, keo nhoâm, moät soá chaát toång hôïp khaùc vaø moät soá chaát thaûi trong saûn xuaát nhö xæ tro, xi maï saêt.. trong soá naøy, than hoaït tính thöôøng ñöôïc duøng phoå bieán nhaát. Caùc chaát höõu cô, kim loaïi naëng vaø caùc chaát maøu deã bò than haáp phuï. Löôïng chaát haáp phuï tuyø thuoäc vaøo khaû naêng cuûa töøng loaïi chaát haáp phuï vaø haøm löôïng chaát baån coù trong nöôùc. Phöông phaùp naøy coù theå haáp phuï 58 – 95% caùc chaát höu cô maøu. Caùc chaát höuõ cô coù theå bò haáp phuï laø phenol, Alkylbenzen, sunfonic axit, thuoác nhoäm vaø caùc chaát thôm. Söû duïng phöông phaùp haáp thuï coù theå haáp thuï ñeán 58 – 95% caùc chaát höõu cô vaø maøu. Phöông phaùp trích ly Dung ñeå taùch caùc chaát baån hoaø tan ra khoûi nöôùc thaûi baèng caùch boå sung moät chaát dung moâi khoâng hoaø tan vaøo nöôùc, nhöng ñoä hoaø tan cuûa chaát baån trong dung moâi cao hôn trong nöôùc. Phöông phaùp chöng bay hôi Chöng nöôùc thaûi ñeå caùc chaát hoaø tan trong ñoù cung bay hôi leân theo hôi nöôùc, khi ngöng tuï hôi nöôùc vaø chaát baån deã bay hôi seõ hình thaønh caùc lôùp rieâng bieät vaø do ñoù deã daøng taùch caùc chaát baån ra. Phöông phaùp tuyeån noåi Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng haït raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan, töï laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong moät soá tröôøng hôïp quaù trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà maët. Quaù trình nhö vaäy ñöôïc goïi laø quaù trình taùch hay laøm ñaëc boït. Trong xöû lyù nöôùc thaûi veà nguyeân taéc tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí) vaøo trong pha loûng. Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo caùc haït cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu. Phöông phaùp trao ñoåi ion Phöông phaùp trao ñoåi ion ñöôïc öùng duïng ñeå loaïi boû khoûi nöôùc caùc kim loaïi (keõm, ñoàng, chì, thuyû ngaân, cadimi, mangan, … ). Phöông phaùp naøy cho pheùp thu hoài caùc chaát coù giaù trò vôùi ñoä laøm saïch nöôùc raát cao. Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng phoå bieán trong vieäc khöû caùc muoái vô cô trong nöôùc caáp. Phöông phaùp oxy hoaù – khöû Oxi hoaù baèng khoâng khí döïa vaøo khaû naêng hoaø tan cuûa oxi vaøo nöôùc. Phöông phaùp thöôøng duøng ñeå oxi hoaù Fe2+ thaønh Fe3+. Ngoaøi ra phöông phaùp coøn duøng ñeå loaïi boû moät soá hôïp chaát nhö: H2S, CO2 tuy nhieân caàn phaûi chuù yù haøm löôïng khí suïc vaøo vì neáu suïc khí qua maïnh seõ laøm taêng pH cuûa nöôùc. Oxi hoaù baèng phöông phaùp hoaù hoïc Clo laø moät trong nhöõng chaát duøng ñeå khöû truøng nöôùc, clo khoâng duøng döôùi daïng khí maø chuùng caàn phaûi hoaø tan trong nöôùc ñeå trôû thaønh HClO chaát naøy coù taùc duïng dieät khuaån. Tuy nhieân clo coù khaû naêng giöõ laïi trong nöôùc laâu. Ngoaøi ra ta coøn söû duïng hôïp chaát cuûa clo nhö cloramin, chuùng cuõng coù khaû naêng khöû truøng nöôùc nhöng hieäu quaû khoâng cao nhöng chuùng coù khaû naêng giöõ laïi trong nöôùc laâu ôû nhieät ñoä cao. Ozone laø moät chaát oxi hoaù maïnh ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc uoáng, nhöng chuùng khoâng coù khaû naêng giöõ laïi trong nöôùc. Pedroxit hydro: cuõng duøng khöû truøng nöôùc tuy nhieân giaù thaønh cao. Noù coù theå duøng khöû truøng ñöôøng oáng. Ngoaøi ra coøn duøng ñeå xöû lyù hôïp chaát chöùa löu huyønh trong nöôùc thaûi gaây ra muøi hoâi khoù chòu. Öu ñieåm duøng chaát naøy laø khoâng taïo thaønh hôïp chaát halogen. Phöông phaùp oxi hoaù ñieän hoaù ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït, vôùi muïc ñích khöû caùc chaát coù trong nöôùc thaûi ñeå thu hoài caën quyù (kim loaïi) treân caùc ñieän cöïc anot. Phöông phaùp naøy duøng xöû lí nöôùc thaûi xi maï Niken, maï baïc hay caùc nhaø maùy taåy gæ kim loaïi, nhö ñieän phaân dung dòch chöùa saét sunfat vaø Axit sunfuric töï do baèng maøng trao ñoåi ion seõ phuïc hoài 80 – 90% Axit sunfurric vaø thu hoài boät saét vôùi khoái löôïng laø 20 – 25 kg/m3 dung dòch. Neáu xöû lyù baèng phöông phaùp ñieän phaân thì nöôùc thaûi coù theå duøng laïi ñöôïc, vaø dung dòch Axit sunfuric coù theå duøng laïi cho qua trình ñieän phaân sau. Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït baèng phöông phaùp sinh hoïc Xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc laø vieäc söû duïng khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa VSV ñeå khoaùng hoaù caùc chaát baån höõu cô trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát voâ cô, caùc chaát khí ñôn giaûn vaø nöôùc. Caùc VSV söû duïng moät soá hôïp chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm ngoàn dinh döôõng vaø taïo ra naêng löôïng. Trong quaù trình dinh döôõng chuùng nhaän ñöôïc caùc chaát laøm vaät lieäu xaây döïng teá baøo, sinh tröôûng vaø sinh saûn neân khoái löôïng sinh khoái taêng leân. Phöông phaùp sinh hoïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå laøm saïch hoaøn toaøn caùc loaïi nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát höõu cô hoaø tan hoaëc caùc chaát phaân taùn nhoû, keo. Do vaäy, phöông phaùp naøy thöôøng duøng sau khi loaïi caùc taïp chaát phaân taùn khoâ ra khoûi nöôùc thaûi. Ñoái vôùi caùc chaát voâ cô chöùa trong nöôùc thaûi thì phöông phaùp naøy duøng ñeå khöû sunfide, muoái amoni, nitrate töùc laø caùc chaát chöa bò oxy hoaù hoaøn toaøn. Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huyû sinh hoaù caùc chaát baån laø khí CO2, N2, nöôùc, ion sulfate, sinh khoái, … Cho ñeán nay, ngöôøi ta ñaõ bieát nhieàu loaïi vi sinh vaät coù theå phaân huyû taát caû caùc chaát höõu cô coù trong thieân nhieân vaø raát nhieàu chaát höõu cô toång hôïp nhaân taïo. Giaûi phaùp xöû lyù baèng bieän phaùp sinh hoïc coù theå ñöôïc xem laø toát nhaát trong caùc phöông phaùp xöû lyù vôùi caùc lyù do sau: Chi phí thaáp Coù theå xöû lyù ñöôïc ñoäc toá Xöû lyù ñöôïc N – NH3 Tính oån ñònh cao Ñieàu kieän xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc Nöôùc thaûi phaûi thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau: Khoâng coù chaát ñoäc haïi laøm cheát vaø öùc cheá heä VSV trong nöôùc thaûi. Trong soá caùc chaát ñoäc phaûi chuù yù ñeán kim loaïi naëng. Theo möùc ñoä ñoäc haïi caùc kim loaïi, saép xeáp theo thöù töï laø Sb > Ag > Cu > Hg > Co > Ni > Pb > Cr3+ > V > Cd > Zn > Fe Muoái caùc kim loaïi naøy aûnh höôûng nhieàu ñeán caùc ñôøi soâùng VS, neáu vöôït quaù noàng ñoä cho pheùp, caùc VSV khoâng theå sinh tröôûng ñöôïc vaø coù theå cheát. Chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi phaûi laø chaát dinh döôõng nguoàn C vaø naêng löôïng cho VSV. Caùc hôïp chaát hydratcacbon, protein, lipit hoaø tan thoâng thöôøng laø cô chaát dinh döôõng, raát toát cho VSV. Nöôùc thaûi ñöa vaøo xöû lyù sinh hoïc coù 2 thoâng soá ñaëc tröng laø BOD vaø COD. Tæ soá giöõa 2 thoâng soá naøy laø COD/BOD < 2 hoaëc BOD/COD ≥ 0,5 thì môùi coù theå ñöa vaøo xöû lyù sinh hoïc (hieáu khí). Neáu COD lôùn hôn BOD nhieàu laàn, trong ñoù neáu coù cenllulose, hemicenllulose, protein, tinh boät chöa tan thì phaûi qua xöû lyù kò khí Nöôùc thaûi khi ñöa ñeán coâng trình xöû lyù sinh hoïc caàn thoûa: Coù pH trong khoaûng 6,5 – 8,5. Nhieät ñoä trong khoaûng töø 10 – 400C. Toång haøm löôïng muoái hoøa tan khoâng vöôït quaù 15g/l. SS ≤ 150 mg/l. Tæ leä BOD:N:P = 100:5:1. Phaân loaïi caùc phöông phaùp sinh hoïc Vieäc phaân loaïi caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc phuï thuoäc vaøo ñaëc tính cuûa töøng loaïi beå phaûn öùng. Caùc beå phaûn öùng nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc chia laøm 2 nhoùm chính, theo caùch thöùc sinh tröôûng cuûa VSV trong moâi tröôøng sinh tröôûng hay dính baùm. Bảng 3.5: Caùc thiết bị xử lyù sinh học thoâng dụng Bể phản ứng với taùc nhaân sinh trưởng lơ lửng Bể phản ứng với taùc nhaân sinh trưởng baùm dính Buøn hoạt tính Loại bỏ chất dinh dưỡng bằng pp sinh học Phaân hủy hiếu khí Tiếp xuùc kị khí UASB Phaân hủy kị khí Hồ sinh học Kò khí coù ñeäm giaõn Đĩa quay sinh học Lọc nhỏ giọt Thaùp kín Thiết bị lọc kị khí Do vi sinh vaät ñoùng vai troø chuû yeáu trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc neân caên cöù vaøo tính chaát, hoaït ñoäng vaø moâi tröôøng cuûa chuùng, ta coù theå chia phöông phaùp sinh hoïc thaønh 2 daïng chính laø sinh hoïc kò khí vaø sinh hoïc hieáu khí Bảng 3.6: Caùc coâng trình xử lyù sinh học Hiếu khí Kị khí Nhaân tạo Aerotank, SBR, Unitank Metan Lọc sinh học UASB Đĩa tiếp xuùc sinh học quay Lọc kị khí Oxyten Mương oxy hoaù Tự nhieân Ao sinh học hiếu khí Ao sinh học kị khí Caùnh đñồngtưới Xöû lyù sinh hoïc hieáu khí Söï tham gia cuûa VSV hieáu khí laøm khoaùng hoaù caùc chaát baån höõu cô ôû daïng keo, lô löûng trong nöôùc thaûi (sau giai ñoaïn xöû lyù cô hoïc). Quùa trình hieáu khí taïo ra buøn hoaït tính (khi söû duïng earotank) vaø maøng sinh vaät (khi söû duïng beå biophin), ñöôïc giöõ laïi beå laéng II. Buøn hoaït tính, maøng sinh vaät coù yù nghóa raát quan troïng trong xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Buøn hoaït tính laø taäp hôïp caùc VSV coù khaû naêng haáp thuï caùc chaát höõu cô chöùa trong nöôùc thaûi leân beà maët cuûa chuùng vaø oxy hoaù caùc chaát höõu cô ñoù. Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa buøn hoaït tính goàm: Tro 15,58% (phaàn traêm chaát khoâ ôû 1000C), axit silic 3,95%, oxitsaét 1,58%, P2O5 2,14%, N höõu cô 3,01%, môõ 2,51%, axit beùo 0,39% Söï hình thaønh maøng VSV ôû beå biopin ta duøng vaät lieäu loïc laø than xæ, ñaù daêm vaø cung caáp baèng töï nhieân hay nhaân taïo. Vaän toác cuûa quaù trình khoaùng hoaù phuï thuoäc vaøo soá löôïng vaø chaát löôïng buøn hoaït tính (phuï thuoäc vaøo beà maët tieáp xuùc giöõa VSV vaø chaát höõu cô), caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñaûm baûo quaù trình xöû lyù sinh hoïc laø ñuû chaát dinh döôõng caàn thieát cho VSV, N, P, K, C, vitamin, ngueâyn toá vi löôïng, haøm löôïng chaát lô löûng cuûa nöôùc thaûi < 150mg/l, Ph ~ 7, khoâng coù caùc chaát hoaït tính beà maët (vì seõ caûn trôû hoaø tan oxy). Caùc coâng trình xöû lyù töông öùng: Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo: Biophin laø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo nhôø caùc vi sinh vaät hieáu khí. Quaù trình xöû lyù dieãn khi nöôùc thaûi ñöôïc töôùi leân beà maët cuûa beå vaø nöôùc thaám qua lôùp vaät lieäu loïc ñöôïc ñaët trong beå. ÔÛ beà maët vaø ôû caùc khe hôû cuûa caùc haït vaät lieäu loïc, caùc chaát caën ñöôïc giöõ laïi vaø taïo thaønh maøng goïi laø maøng vi sinh. Löôïng oâxy caàn thieát ñeå oâxy hoùa caùc chaát baån höõu cô thaâm nhaäp vaøo beå cuøng vôùi nöôùc thaûi khi ta töôùi, hoaëc qua khe hôû thaønh beå, qua heä thoáng nöôùc töø ñaùy ñi leân. Beå bioâphin ñöôïc phaân loaïi döïa theo nhieàu ñaëc ñieåm khaùc nhau, nhöng treân thöïc teá beå ñöôïc phaân laøm hai loaïi: Bioâphin nhoû gioït: duøng ñeå xöû lyù sinh hoùa nöôùc thaûi hoaøn toaøn. Ñaëc ñieåm rieâng cuûa beå laø kích thöôùc cuûa caùc haït vaät lieäu loïc khoâng lôùn hôn 25 – 30mm, vaø taûi troïng nöôùc nhoû 0,5 – 1,0 m3/m2, neân chæ thích hôïp cho tröôøng hôïp löu löôïng nhoû töø 20 – 1000 m3/ngaøy ñeâm. Bioâphin cao taûi: khaùc vôùi bioâphin nhoû gioït laø chieàu cao cuûa beå coâng taùc vaø taûi troïng töôùi nöôùc cao hôn, vaät lieäu loïc coù kích thöôùc 40 – 60 mm. Neáu ôû beå bioâphin nhoû gioït thoaùng gioù laø nhôø töï nhieân thì ôû beå bioâphin cao taûi laïi laø nhaân taïo. Beå coù theå ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc hoaøn toaøn hoaëc khoâng hoaøn toaøn. Aerotank: Coâng trình laø baèng beâ toâng, beâ toâng coát theùp, vôùi maët baèng thoâng duïng laø hình chöõ nhaät, laø coâng trình söû duïng buøn hoaït tính ñeå xöû lyù caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc. Buøn hoaït tính laø loaïi buøn xoáp chöùa nhieàu vi sinh coù khaû naêng oâxy hoùa vaø khoaùng hoùa caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Ñeå giöõ cho buøn hoaït tính ôû traïng thaùi lô löûng, vaø ñeå ñaûm baûo oâxy duøng cho quaù trình oâxy hoùa caùc chaát höõu cô thì phaûi luoân luoân ñaûm baûo vieäc laøm thoaùng gioù. Soá löôïng buøn tuaàn hoaøn vaø soá löôïng khoâng khí caàn caáp phuï thuoäc vaøo ñoä aåm vaø möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù nöôùc thaûi. Beå ñöôïc phaân loaïi theo nhieàu caùch: theo nguyeân lyù laøm vieäc coù beå thoâng thöôøng vaø beå coù ngaên phuïc hoài; theo phöông phaùp laøm thoaùng laø beå laøm thoaùng baèng khí neùn, maùy khuaáy cô hoïc, hay keát hôïp; … Xöû lyù sinh hoïc hieáu khí theo meû (SBR) laø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi buøn hoaït tình theo kieåu laøm ñaày vaø xaû caën. Quùa trình xaûy ra trong beå SBR töông töï nhö trong beå buøn hoaït tính hoaït ñoäng lieân tuïc, chæ coù ñieàu taát caø xaûy ra trong cuøng moät beå vaø ñöôïc thöïc hieän theo caùc böôùc: (1) laøm ñaày, (2) phaûn öùng, (3) laéng, (4) xaû caën, (5) ngöng. Ngoaøi coâng trình xöû lyù sinh hoïc nhaân taïo treân coøn coù caùc coâng trình khaùc: Möông oâxy hoùa, loïc sinh hoïc tieáp xuùc, … Xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc: Caùnh ñoàng töôùi vaø caùnh ñoàng loïc ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi coù ñoä doác töï nhieân 0,02, caùch xa khu daân cö veà cuoái höôùng gioù, vaø thöôøng ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi ñaát caùt, Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc laø nhöõng oâ ñaát ñöôïc san phaúng hoaëc doác khoâng ñaùng keå, vaø ñöôïc ngaên caùch baèng nhöõng bôø ñaát. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân phoái vaøo caùc oâ nhôø heä thoáng maïng löôùi töôùi, bao goàm: möông chính, möông phaân phoái vaø heä thoáng maïng löôùi töôùi trong caùc oâ. Kích thöôùc cuûa caùc oâ phuï thuoäc vaøo ñòa hình, tính chaát cuûa ñaát vaø phöông phaùp canh taùc. Hoà sinh hoïc: Hoà sinh hoïc laø hoà chöùa, duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc, chuû yeáu döïa vaøo quaù trình töï laøm saïch cuûa hoà. Ngoaøi nhieäm vuï xöû lyù nöôùc thaûi hoà sinh hoïc coøn coù theå ñem laïi nhöõng lôïi ích sau: Nuoâi troàng thuûy saûn. Nguoàn nöôùc ñeå töôùi cho caây troàng Ñieàu hoøa doøng chaûy nöôùc möa trong heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò. Caùc phaûn öùng xaûy ra trong ñieàu kieän hieáu khí: Caùc chaát höõu cô + O2 Vi sinh H2O + CO2 + Q + teá baøo môùi Teá baøo môùi + O2 Naêng löôïng (Q) CO2 + H2O + NH3 2NH4+ + 3O2 Nitrosomonas 4H+ + NO2- + 2H2O NO2- + O2 Ni._.