Thiết kế hệ thống đất ngập nước phục vụ xử lý nước thải cụm công nghiệp Tân Qui huyện Củ Chi

LÔØI GIÔÙI THIEÄU Phaùt trieån kinh teá laø nhu caàu caáp thieát cuûa moãi ñòa phöông, nhaèm caûi thieän ñôøi soáng cuûa nhaân daân vaø taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm neân caùc tænh, caùc huyeän, caùc thaønh phoá ñaõ tìm nhieàu giaûi phaùp öu ñaõi ñeå môøi goïi caùc nhaø ñaàu tö, caùc doanh nghieäp. Caùc ñòa phöông chæ chuù troïng vieäc keâu goïi ñaàu tö neân ñaõ boû loûng vieäc quaûn lyù caùc doanh nghieäp veà maët moâi tröôøng neân caùc yeâu caàu chaët cheõ veà phaùt thaûi ñaõ ñöôïc caùc ñòa phöông boû qua nhaèm taïo söï deã daõi cho caùc nhaø doanh nghieäp. Hieän nay, oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc thaûi coâng nghieäp ñang laø vaán ñeà böùc xuùc ôû nöôùc ta noùi chung ñaëc bieät laø caùc thaønh phoá lôùn vaø caùc cuïm, khu coâng nghieäp. Beân caïnh caùc khu coâng nghieäp lôùn coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung thì caùc cuïm coâng nghieäp töï phaùt thì khoâng coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung naøy, coù chaêng chæ laø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa töøng doanh nghieäp nhaèm ñoái phoù vôùi caùc cô quan chöùc naêng neân khoâng ñöôïc vaän haønh thöôøng xuyeân vaø hieäu quaû xöû lyù khoâng cao. Nhö vaäy trong ñieàu kieän hieän nay ôû nöôùc ta, khi phaàn lôùn caùc döï aùn xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho caùc cuïm coâng nghieäp töï phaùt quy moâ vöøa vaø nhoû laø chöa khaû thi, hoaëc neáu coù chæ döøng ôû möùc xöû lyù sô boä do thieáu thoán veà taøi chính, thì vieäc nghieân cöùu tìm giaûi phaùp cho vieäc xöû lyù nöôùc thaûi vöøa ñôn giaûn, coù chi phí xaây döïng vaø vaän haønh thaáp, vöøa ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng laø moät höôùng nghieân cöùu giaûi quyeát hôïp lyù vaø khaû thi. Phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi baèng heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo laø moät phöông phaùp ñaõ ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi caùch nay vaøi chuïc naêm. Hieän nay caùc heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc ñang ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït. ÔÛ Vieät Nam, vieäc söû duïng caùc heä thoáng töï nhieân noùi chung vaø heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo noùi rieâng ñaõ baét ñaàu ñöôïc söû duïng. Heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo ñöôïc xaây döïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi phoûng theo caùc quaù trình sinh hoïc, hoaù vaø lyù hoïc cuûa caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc töï nhieân. Caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc coù theå loaïi boû chaát oâ nhieãm hoaëc chuyeån chuùng thaønh caùc daïng vaät chaát ít gaây aûnh höôûng tôùi söùc khoeû con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Thuaän lôïi cuûa vieäc söû duïng heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø quaù trình xöû lyù ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc trong ñieàu kieän töï nhieân vôùi giaù thaønh reû vì chi phí xaây döïng vaø baûo quaûn thaáp, cho pheùp ñaït hieäu suaát cao, thaân thieän vôùi moâi tröôøng, ñoàng thôøi goùp phaàn laøm gia taêng giaù trò ña daïng sinh hoïc, caûi taïo caûnh quan moâi tröôøng sinh thaùi cuûa khu vöïc xung quanh. Caùc heä thoáng nhaân taïo ñaõ ñöôïc söû duïng cho vieäc xöû lyù caùc loaïi nöôùc thaûi coù chöùa nhieàu chaát höõu cô trong nöôùc nhö nöôùc thaûi nhaø maùy giaáy, nhaø maùy cheá bieán thöïc phaåm, bia röôïu, cheá bieán caø pheâ, cô sôû gieát moå… vaø hoaøn toaøn ñaït hieäu quaû xöû lyù töông ñöông caùc coâng ngheä khaùc. Nghieân cöùu thieát keá moät heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo hoaøn chænh nhaèm phuïc vuï xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caùc cuïm coâng nghieäp vöøa vaø nhoû laø hoaøn toaøn khaû thi vaø noù ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cô baûn laø veà hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi vaø tính kinh teá cuûa heä thoáng, hôn nöõa ñoái vôùi nhöõng vuøng coù quyõ ñaát coøn nhieàu nhö Cuû Chi thì döï aùn hoaøn toaøn phaùt huy ñöôïc öu theá so vôùi vieäc ñaàu tö moät heä thoáng coâng ngheä hoaù hoïc ñeå xöû lyù nöôùc thaûi. Chöông 1: PHAÀN CHUNG LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Vieäc keâu goïi caùc doanh nghieäp vaøo ñaàu tö phaùt trieån kinh teá vôùi nhieàu öu ñaõi taïi huyeän Cuû Chi ñaõ vaø ñang gaây ra nhieàu aùp löïc veà moâi tröôøng cho huyeän noùi rieâng vaø cho thaønh phoá noùi chung. Daãn ñeán tình traïng caùc doanh nghieäp chæ lo chuù troïng phaùt trieån kinh teá vaø xem nheï veà khía caïnh moâi tröôøng, gaây ra caùc löôïng phaùt thaûi lôùn chaát oâ nhieãm. Vieäc naøy ñang ñaët ra thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc caáp quaûn lyù vaø caùc nhaø doanh nghieäp tröôùc xu höôùng phaùt trieån trong töông lai laø höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Vieäc naøy ñoøi hoûi caùc nhaø quaûn lyù buoäc caùc doanh nghieäp phaûi xaây döïng caùc heä thoáng xöû lyù nhaèm kieåm soaùt nguoàn oâ nhieãm taïi moãi doanh nghieäp. Nghieân cöùu vaø thieát keá moät moâ hình ñaát ngaäp nöôùc ñeå xöû lyù nöôùc thaûi cho caùc doanh nghieäp laø moät vieäc laøm caàn thieát nhaèm giuùp doanh nghieäp giaûm bôùt chi phí ñaàu tö cho heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh maø chæ caàn xöû lyù sô boä theo yeâu caàu xaû thaûi. Vieäc naøy taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp taäp trung voán cho phaùt trieån doanh nghieäp, vaø caùc quaûn lyù moâi tröôøng Beân caïnh ñoù heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc coøn taïo theâm maûng xanh cho cho ñòa phöông vaø doanh nghieäp. Ñaây laø yeáu toá quan troïng goùp phaàn laøm trong saïch moâi tröôøng khoâng khí xung quanh doanh nghieäp beân caïnh vieäc xöû lyù nguoàn nöôùc thaûi oâ nhieãm. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc phuïc vuï xöû lyù nöôùc thaûi NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU - Tìm hieåu veà caùc loaøi thöïc vaät baûn ñòa coù khaû naêng haáp thuï chaát oâ nhieãm, cô cheá loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm. - Döïa treân caùc loaøi thöïc vaät baûn ñòa keát hôïp vôùi moät soá loaøi thöïc vaät coù khaû naêng haáp thuï chaát oâ nhieãm ñeå hoaøn thieän thaønh moät heä thoáng baõi loïc troàng caây coù hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi cao. - Ñeà xuaát moâ hình thieát keá ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU - Nguoàn nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy thuoäc cuïm coâng nghieäp Taân Qui ñaõ qua xöû lyù sô boä loaïi boû caùc chaát ñoäc haïi ñaëc tröng cuûa töøng ngaønh ngheà saûn xuaát. - Kieåm soaùt caùc nguoàn nöôùc thaûi oâ nhieãm töø ñaàu vaøo tröôùc khi qua heä thoáng, ñaûm baûo caùc nguoàn thaûi ñaõ ñöôïc xöû lyù sô boä. - Thieát keá heä thoáng xöû lyù ñaûm baûo nguoàn thaûi ñaàu ra ñaït yeâu caàu. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông phaùp tieáp caän Xuaát phaùt töø hieän traïng nguoàn nöôùc töø keânh tieâu aáp 12 thuoäc xaõ Taân Thaïnh Ñoâng bò oâ nhieãm do nguoàn nöôùc thaûi töø caùc doanh nghieäp thuoäc cuïm coâng nghieäp Taân Qui thaûi ra. Trong soá 15 doanh nghieäp thuoäc cuïm coâng nghieäp thì coù 11 doanh nghieäp coù ñaëc thuø veà oâ nhieãm nguoàn nöôùc thaûi, caùc doanh nghieäp ñaõ laép ñaët heä thoáng xöû lyù nhöng do vaän haønh khoâng thöôøng xuyeân daãn tôùi tình traïng nguoàn thaûi ra sau xöû lyù khoâng ñaït chuaån nhö yeâu caàu, gaây aûnh höôûng lôùn cho caùc khu vöïc saûn xuaát cuûa ngöôøi daân ôû trong löu vöïc thoaùt nöôùc thuoäc keânh tieâu aáp 12. Maëc khaùc Cuû Chi coù nhöõng ñieàu kieän töï nhieân vaø nhöõng chính saùch xaõ hoäi taïo nhieàu ñieàu kieän cho vieäc aùp duïng coâng ngheä ñaát ngaäp nöôùc nhö : Quyõ ñaát troáng cuûa cuïm coâng nghieäp coøn nhieàu, vaø coù ñòa hình truõng thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc hôn laø toán keùm chi phí cao ñeå san laáp cho doanh nghieäp thueâ. Ñieàu kieän khí haäu, thuyû vaên thuaän lôïi Caùc chính saùch öu tieân keâu goïi ñaàu tö cuûa ñòa phöông ñaõ taïo cô hoäi cho caùc doanh nghieäp buoâng loûng trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, do ñoù ñòa phöông caàn phaûi aùp duïng caùc bieän phaùp ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà noùi treân vaø vôùi moät nguoàn kinh phí thaáp. Phöông phaùp tieáp caän. Phöông phaùp cuï theå Phöông phaùp öùng duïng GIS Phöông phaùp öùng duïng GIS: trong nghieân cöùu thoâng tin ñòa lyù (GIS) laø moät coâng ngheä hieän ñaïi vaø höõu hieäu cho nhieàu lónh vöïc nhôø khaû naêng bieåu dieãn, löu tröõ, hieån thò caùc ñoái töôïng caàn quaûn lyù theo khoâng gian vaø thôøi gian. Döïa treân cô sôû döõ lieäu khoâng gian vaø phi khoâng gian, coâng ngheä thoâng tin ñòa lyù coøn giuùp phaân tích, ñaùnh giaù giaûi nhöõng baøi toaùn lieân quan ñeán quaûn lyù, phuïc vuï tieán trình ra quyeát ñònh. Phöông phaùp öùng duïng GIS ñöôïc söû duïng ñeå xaùc laäp vuøng nghieân cöùu treân baûn ñoà, ranh giôùi cuûa vuøng nghieân cöùu, tìm hieåu vaø xaùc laäp tuyeán khaûo saùt treân baûn ñoà ñeå chuaån bò cho coâng taùc khaûo saùt thöïc ñòa nhaèm phuïc vuï cho muïc ñích nghieân cöùu. Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin Tröôùc khi toå chöùc khaûo saùt thöïc ñòa chuaån bò cho vieäc thieát keá, vieäc thu thaäp, xöû lyù caùc soá lieäu, taøi lieäu lieän quan ñeán ñeà taøi laø heát söùc quan troïng, bôûi qua ñoù vieäc phaùt hieän caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ñeà taøi seõ saùng roõ hôn, xaùc ñònh ñöôïc caùc yeáu toá caàn keá thöøa, haïn cheá vieäc nghieân cöùu traøn lan, taäp trung giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà coát loûi cuûa ñeà taøi. Ñoàng thôøi vaïch ra ñöôïc moät caùch khaù chi tieát caùc tuyeán, vuøng caàn khaûo saùt chính xaùc hôn. Caùc thoâng tin caàn thu thaäp nhö: Ñieàu kieän khí haäu, thuyû vaên, ñòa hình, thoå nhöôõng cuûa khu vöïc khaûo saùt thieát keá. Hieän traïng söû duïng ñaát . Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm chính taïi khu vöïc khaûo saùt, vaø löu vöïc thoaùt nöôùc. Caùc chính saùch kinh teá xaõ hoäi cuûa ñòa phöông ñaëc bieät laø ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån trong töông lai. Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa Toå chöùc khaûo saùt thöïc ñòa theo tuyeán ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh tröôùc theo baûn ñoà nhaèm xaùc ñònh laïi ñoä chính xaùc cuûa caùc thoâng tin ñaõ thu thaäp ñöôïc. Vieäc khaûo saùt thöïc ñòa caàn phaûi thu thaäp theâm nhöõng thoâng tin thöïc teá nhö: Hieän traïng söû duïng ñaát vaø caùc hình thöùc söû duïng ñaát khaùc chöa ñöôïc thoáng keâ do ngöôøi daân töï chuyeån muïc ñích söû duïng Vieäc phaùt thaûi oâ nhieãm cuûa caùc doanh nghieäp gaây aûnh höôûng nhö theá naøo ñoái vôùi ngöôøi daân. Quy luaät veà thôøi gian phaùt thaûi nhieãm cuûa doanh nghieäp. Khaûo saùt ñòa hình vuøng nghieân cöùu, xem xeùt tính khaû thi khi thieát keá. Thu thaäp theâm thoâng tin veà cheá ñoä thuûy vaên, caùc höôùng doøng chaûy chính cuûa khu vöïc. Thu thaäp thoâng tin veà caùc loaøi thöïc vaät baûn ñòa, ñaëc bieät laø caùc loaøi coù khaû naêng haáp thuï oâ nhieãm. Laáy maãu nöôùc taïi nguoàn thaûi ñeå phaân tích möùc ñoä oâ nhieãm. Thu thaäp soá lieäu phaûi ñöôïc tieán haønh tröôùc moïi giai ñoaïn khaûo saùt. Nhöõng taøi lieäu thu thaäp keå treân laøm cô sôû hoaïch ñònh keá hoaïch khaûo saùt tieáp theo, löïa choïn noäi dung vaø khoái löôïng hôïp lyù cuõng nhö phöông phaùp khaûo saùt thích hôïp. Phöông phaùp phaân tích hoaù, lyù, sinh hoïc ñaát, nöôùc Ñoái vôùi ñaát Veà thaønh phaàn vaät lyù : chuû yeáu phaân tích thaønh phaàn cô giôùi, dung troïng, tyû troïng, ñoä xoáp, vaø ñoä beàn haït keát. Veà thaønh phaàn hoùa hoïc : Chuû yeáu phaân tích haøm löôïng caùc cation vaø anion chính, trong ñoù chuù troïng haøm löôïng caùc cation trong caùc pha khaùc nhau (pha hoøa tan, pha trao ñoåi vaø toång soá ), pH, EC, Eh vaø haøm löôïng höõu cô (bao goàm caùc acid muøn vaø toång muøn); caùc chaát dinh döôõng toång soá vaø deå tieâu vaø moät soá kim loaïi naêng. Veà sinh hoïc : Chuû yeáu phaân tích hoâ haáp ñaát, VSV haùo khí, yeám khí vaø maám moác. Ñoái vôùi nöôùc Veà thaønh phaàn hoaù hoïc: döïa vaøo ñaëc tính nöôùc thaûi cuûa caùc ngaønh ngheà trong cuïm coâng nghieäp neân chuû yeáu phaân tích caùc chæ tieâu veà BOD, COD, TS, toång nitô, toång phoátpho vaø caùc kim loaïi naëng trong nöôùc keát hôïp vôùi moät soá chæ tieâu ño taïi thöïc ñòa nhö :DO, pH, EC, Eh. Phöông phaùp thoáng keâ soá lieäu Baèng phöông phaùp thoáng keâ xöû lyù caùc soá lieäu phaân tích vaø caùc soá lieäu ñieàu tra lieân quan, söû duïng thuaät toaùn xaùc laäp caùc heä soá töông quan cuûa caùc thaønh phaàn trong moâi tröôøng ñaát, nöôùc. Trong ñoù chuù troïng ñeán khaû naêng töông quan giöõa möùc ñoä nhieãm baån vaø khaû naêng töï laøm saïch cuûa moâi tröôøng ñaát. Keát quaû thoáng keâ ñöôïc xaùc laäp thaønh caùc baûng nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc thieát keá nhö: Thoáng keâ veà löôïng möa, ñoä aåm, cheá ñoä thuûy vaên Baûn ñoà cao trình khu vöïc Ñòa chaát, ñòa taàng cuûa khu vöïc. Bieàu ñoà cô caáu söû duïng ñaát, baûng thoáng keâ caùc loaïi hình canh taùc. Ñòa chaát, ñòa taàng cuûa khu vöïc. Baûng phaân tích maãu nöôùc. Phöông phaùp chuyeân gia Muïc ñích chính cuûa phöông phaùp naøy laø söû duïng caùc thoâng soá kinh nghieäm cuûa caùc chuyeân gia trong caùc lónh vöïc nghieân cöùu nhaèm chuaån hoaù ñoä chính xaùc cuûa caùc coâng trình thieát keá baèng kinh nghieäm cuûa caùc chuyeân gia. Phöông phaùp naøy ñoøi hoûi phaûi tham khaûo yù kieán tröïc tieáp cuûa caùc chuyeân gia veà caùc vaán ñeà thaéc maéc trong vaán ñeà nghieân cöùu, nhôø söï tö vaán vaø giuùp ñôõ cuûa caùc chuyeân gia. Phöông phaùp quan traéc Ñöôïc söû duïng sau khi thieát keá ñaõ hoaøn chænh vaø trong thôøi gian vaän haønh hoaëc laø tính toaùn taàng suaát quan traéc tröôùc nhaèm muïc ñích baûo ñaûm cho coâng trình vaän haønh toái öu. Ñoái vôùi ñaát ngaäp nöôùc thì vieäc quan traéc laø raát quan troïng vì ñaây laø moät heä sinh thaùi thu nhoû, hoäi tuï cuûa caû 3 yeáu toá laø ñaát, nöôùc, thöïc vaät. Vì theá ta caàn phaûi toå chöùc quan traéc thaät kyõ vì neáu 1 trong 3 yeáu toá xaûy ra vaán ñeà thì seõ gaây roái loaïn cho toaøn boä heä thoáng. Aûnh höôûng ñeán hieäu suaát thieát keá. GIÔÙI THIEÄU CAÁU TRUÙC ÑOÀ AÙN Ñoà aùn goàm coù 100 trang, trong ñoù coù 23 hình veõ, 16 bieåu baûng vaø ñöôïc caáu truùc thaønh 4 chöông vaø phaàn keát luaän kieán nghò. Chöông1 : PHAÀN CHUNG Giôùi thieäu veà ñoái töôïng, muïc tieâu,caùc phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc aùp duïng trong ñeà taøi. Chöông 2 : TOÅNG QUAN VEÀ KHU VÖÏC NGHIEÂN CÖÙU. Goàm 2 noäi dung chính: Giôùi thieäu khaùi quaùt veà ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá xaõ hoäi cuûa huyeän Cuû Chi. Trong ñoù taäp trung chuû yeáu vaøo ñaëc ñieåm khí haäu, ñòa hình, cheá ñoä thuûy vaên vaø hieän traïng söû duïng ñaát cuûa khu vöïc xaây döïng heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc. Giôùi thieäu veà cuïm coâng nghieäp Taân Qui : Caùc ngaønh ngheà saûn xuaát, hieän traïng saûn xuaát vaø caùc aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng cuûa cuïm coâng nghieäp. Chöông 3 : KHAÙI QUAÙT VEÀ ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC VAØ CAÙC CHÖÙC NAÊNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI. Giôùi thieäu caùc ñònh nghóa veà ñaát ngaäp nöôùc, caùc chöùc naêng vaø cô cheá loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm trong ñaát ngaäp nöôùc. Vaø khaùi quaùt veà tình hình nghieân cöùu aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo xöû lyù nöôùc thaûi trong vaø ngoaøi nöôùc. Chöông 4 : KHAÙI QUAÙT VEÀ ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC VAØ CAÙC CHÖÙC NAÊNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI Tính toaùn dieän tích caàn thieát vaø caùc thoâng soá cuûa caùc ao xöû lyù vaø hieäu quaû xöû lyù, döï baùo caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa döï aùn vaø ñeà xuaát chöông trình quan traéc, giaùm saùt khi döï aùn hoaït ñoäng. PHAÀN KEÁT LUAÄN Keát luaän veà hieäu quaû khaû thi cuûa döï aùn vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp. Chöông 2 TOÅNG QUAN VEÀ KHU VÖÏC NGHIEÂN CÖÙU A. TOÅNG QUAN VEÀ HUYEÄN CUÛ CHI I. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN 1. Vò trí ñòa lyù Hình 2.1 : Baûn ñoà haønh chính huyeän Cuû Chi - Cuû Chi laø moät huyeän ngoaïi thaønh cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù dieän tích töï nhieân 434,50 km2. Huyeän Cuû Chi caùch Thaønh phoá Hoà Chí Minh veà phía Ñoâng Nam 45 km, vaø coù toaï ñoä ñòa lyù: + 106021’22’’ñeán 106039’56’’ kinh ñoä Ñoâng + 10054’28’’ ñeán 10009’30’’ vó ñoä Baéc - Ranh giôùi haønh chính cuûa huyeän nhö sau : + Phía Baéc giaùp vôùi huyeän Traûng Baøng – tænh Taây Ninh. + Ñoâng vaø Ñoâng Baéc giaùp huyeän Beán Caùt, thò xaõ Thuû Daàu Moät – tænh Bình Döông. + Taây vaø Taây Nam giaùp huyeän Ñöùc Hoøa – tænh Long An. + Nam giaùp huyeän Hoùc Moân - Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 2. Ñieàu kieän khí haäu 2.1. Nhieät ñoä - Huyeän Cuû Chi thuoäc vuøng coù nhieät ñoä cao vaø oån ñònh giöõa caùc thaùng trong naêm. Nhieät ñoä trung bình taïi Cuû Chi laø 27,30C, cheânh leäch nhieät ñoä giöõa caùc thaùng trong naêm lôùn (110C). Thaùng IV coù nhieät ñoä cao nhaát 38,20C, thaùng X coù nhieät ñoä thaáp nhaát 16,20C. 2.2. Ñoä aåm khoâng khí - Ñoä aåm khoâng khí thay ñoåi theo caùc muøa trong naêm, ñoä aåm trung bình haøng naêm khaù cao laø 79,2%, muøa möa khoaûng 82,5 % vaø muøa khoâ khoaûng 74,2%. 2.3. Löôïng möa - Löôïng möa trung bình naêm töø 1.300 - 1.770 mm, taêng daàn leân phía Baéc vaø taäp trung chuû yeáu töø thaùng V ñeán thaùng XI haøng naêm chieám 90% toång löôïng möa caû naêm. Löôïng möa naêm cao nhaát ñaït 2.201mm, thaáp nhaát 764mm, soá ngaøy möa trung bình 151 ngaøy/ naêm. Caùc thaùng muøa khoâ (thaùng XII ñeán thaùng IV) löôïng möa khoâng ñaùng keå. 2.4. Cheá ñoä gioù - Cuû Chi coù cheá ñoä gioù muøa, ít baõo ñöôïc phaân boá vaøo caùc thaùng trong naêm nhö sau: + Thaùng XI - thaùng V: gioù coù höôùng Ñoâng Nam, vaän toác TB 1,5-2,5 m/s. + Thaùng V - thaùng IX: thònh haønh höôùng gioù Taây Nam, vaän toác TB 1,5-3m/s. + Thaùng X - thaùng XI: thònh haønh höôùng gioù Ñoâng Baéc, vaän toác TB 1-1,5m/s. 3. Ñòa hình, thoå nhöôõng 3.1. Ñòa hình - Ñòa hình huyeän Cuû Chi mang ñaày ñuû daáu aán ñòa hình cuûa vuøng ñoàng baèng Ñoâng Nam Boä vôùi ñoä cao trung bình töø 5m ñeán 15m vaø chuyeån daàn sang ñòa hình truõng thaáp cuûa ñoàng baèng Taây Nam Boä vôùi ñoä cao trung bình töø 0,8m ñeán 2m. Döïa vaøo ñoä cao coù theå chia ra laøm hai daïng ñòa hình chính: + Daïng ñòa hình coù ñoä cao >5m: daïng ñòa hình naøy phaân boá ôû vuøng trung taâm, phía Baéc, phía Ñoâng vaø phía Taây Baéc. Ñaát ñaù chuû yeáu laø caùc traàm tích Pleistoxen thöôïng, heä taàng Cuû Chi, Pleistoxen trung - thöôïng, heä taàng Thuû Ñöùc. Do phaân boá ôû vò trí cao neân khoâng bò ngaäp nöôùc, raát thuaän tieän cho troàng caây aên traùi vaø caây coâng nghieäp. + Daïng ñòa hình coù ñoä cao <5m: daïng ñòa hình naøy chuû yeáu phaân boá ôû phía Taây Nam vaø Nam. Ñaát ñaù chuû yeáu laø caùc traàm tích soâng, soâng bieån, soâng ñaàm laày, thoáng Holoxen. Do phaân boá ôû vò trí thaáp neân moät soá nôi vaøo muøa möa bò ngaäp nöôùc vì vaäy raát thuaän tieän cho troàng caây noâng nghieäp (luùa). Hình 2.2 : Baûn ñoà 3D khu vöïc nghieân cöùu 3.2. Thoå nhöôõng - Thoå nhöôõng huyeän Cuû Chi coù theå phaân thaønh 6 nhoùm chính trong Baûng 2.1: Phaân loaïi thoå nhöôõng treân ñòa baøn huyeän Cuû Chi TT Loaïi ñaát Dieän tích (ha) Tyû leä (%) Phaân boá 1 Ñaát vaøng ñoû, vaøng xaùm 9.237 21,60 xaõ Phuù Myõ Höng, An Phuù, An Nhôn Taây, Nhuaän Ñöùc, Phuù Hoaø Ñoâng, Phöôùc Vónh An 2 Ñaát xaùm 15.329 35,84 Haàu heát ôû caùc xaõ cuûa huyeän 3 Ñaát phuø sa coå 1.538 3,60 Trung Laäp Thöôïng, Trung Laäp Haï 4 Ñaát nhieãm pheøn, doác tuï treân neàn pheøn 1.460 3,41 xaõ Thaùi Myõ, Trung Laäp Haï, Taân Phuù Trung. 5 Ñaát phuø sa treân neàn pheøn 192 0,45 Doïc theo soâng Saøi Goøn 6 Ñaát pheøn 15.011 35,10 Taây Nam (Tam Taân) vaø 1 soá nôi treân soâng Saøi Goøn Toång coäng 42.767 100 Nguoàn: Hieän traïng söû duïng ñaát naêm 2003 4. Ñòa chaát vaø ñòa chaát thuyû vaên 4.1. Ñòa taàng (Nguoàn ; Haø Quang Haûi, 2000) Hình 2.3 : Sô ñoà ñòa chaát khu vöïc nghieân cöùu - Ghi chuù: VT.NC: Vò trí nghieân cöùu. + amQIII3cc : Traàm tích soâng-bieån, heä taàng Cuû Chi. ● Traàm tích naøy ñöôïc moâ taû coù 2 lôùp nhö sau: ○ Lôùp treân : Caùt saïn, seùt maøu xaùm, xaùm ñen chöùa taûo nöôùc maën, vaø baøo töû phaán hoa. Ñoä löïa choïn So: 1.9; Hñ: 0.27. ○ Lôùp döôùi : Caùt seùt maøu xaùm vaøng, ñaùy lôùp coù ít saïn soûi chöùa taûo nöôùc maën vaø baøo töû phaán hoa. Ñoä choïn löïa: So: 1.9-5.0 coù nôi ñaït 8-9, Hñ: 0.34. Caùc keát quaû phaân tích thaïch hoïc vaø coå sinh treân ñaõ xaùc nhaän taàng Cuû Chi coù nguoàn goác soâng bieån hoãn hôïp. + amQIV1-2bc : Traàm tích soâng-bieån, heä taàng Bình Chaùnh ● Caùc traàm tích naøy phaân boá chuû yeáu ôû Hoác Moân vaø moät phaàn ôû Thuû Ñöùc. Bao goàm 2 lôùp nhö sau: ○ Lôùp treân : Seùt caùt mòn ñeán trung bình, maøu vaøng loang loå . Beà daøy lôùp khoaûng 2,0m. ○ Lôùp döôùi : Caùt boät, seùt maøu naâu ñen bôû rôøi. Qua keát quaû phaân tích thaønh phaàn thaønh hoïc cuûa 2 lôùp ñeàu cho thaáy chuùng coù ñoä löïa choïn khaù toát ( So 1.2-1.5 ), chöùng toû chuùng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng saøng loïc cuûa bieån. + baQIV2-3cg: Traàm tích ñaàm laày-soâng, heä taàng Caàn Giôø ● Traàm tích ñaàm laày soâng phaân boá doïc truõng Leâ Minh Xuaân, thung luõng soâng Saøi Goøn vaø Baéc Hoùc Moân. Traàm tích naøy ñöôïc phaân boá nhö sau: ○ Lôùp treân : Seùt maøu xaùm ñen chöùa muøn thöïc vaät, beà daøy 0,1 – 0,3 m. ○ Lôùp giöõa : Than buøn maøu naâu ñen, xoáp nheï. ○ Lôùp döôùi : Seùt maøu xaùm naâu chöùa chöùa caùc di tích thöïc vaät phaân huûy. + aQIV2-3cg: Traàm tích soâng, heä taàng Caàn Giôø. ● Traàm tích nguoàn goác soâng phaân boá chuû yeáu ôû Nam Thuû Ñöùc, moät daûi heïp doïc soâng Saøi Goøn töø Phuù Myõ Höng – Cuû Chi ñeán Thanh Ña. Traàm tích naøy phaân boá nhö sau: ○ Lôùp treân 0-1,3 m : Seùt than, than buøn, maøu naâu. ○ Lôùp döôùi 1,3 - 4,2 m : Seùt maøu ñen chöùa taøn tích thöïc vaät phaân huûy yeáu. + aQIV3: Traàm tích soâng, hieän ñaïi Phaân boá trong caùc loøng soâng hieän ñaïi ( Soâng Saøi Goøn, Ñoàng Nai ) vaø doïc caùc con raïch ôû Cuû Chi vaø Hoùc Moân. Thaønh phaàn chuû yeáu laø : caùt, saïn, boät laø caùc saûn phaåm do röûa troâi töø caùc traàm tích coå hôn ( taàng Thuû ñöùc vaø Cuû Chi ). 4.2. Ñòa chaát thuûy vaên - Treân cô sôû keát quaû nghieân cöùu ñaëc ñieåm ñòa chaát vuøng thaønh phoá Hoà Chí Minh, keát hôïp vôùi caùc coâng trình khoan saâu ñaõ thi coâng treân ñòa baøn huyeän Cuû Chi, cho thaáy Cuû Chi ñöôïc chia thaønh caùc phaân vò ñòa taàng sau: + Heä Jura - Thoáng haï, heä taàng Dray linh + Heä Neogen, thoáng Plioxen haï. Heä taàng Nhaø Beø + Heä Neogen, thoáng Plioxen thöôïng. Heä taàng Baø Mieâu + Heä Ñeä töù, thoáng Pleistoxen, phuï thoáng trung - thöôïng. Heä taàng Thuû Ñöùc + Heä Ñeä töù, thoáng Pleistoxen, phuï thoáng thöôïng. Heä taàng Cuû Chi (Nguoàn : Nguyeãn Vaên Ngaø,1998) Hình 2.4 : Sô ñoà ñòa chaát thuûy vaên khu vöïc nghieân cöùu Hình 2.5 : Maët caét Ñòa chaát thuyû vaên K. Thaùi Myõ – S. Saøi goøn 4.3. Cheá ñoä thuyû vaên - Cheá ñoä thuûy vaên cuûa huyeän chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa soâng Saøi Goøn vôùi cheá ñoä baùn nhaät trieàu, möùc nöôùc trieàu bình quaân thaáp nhaát laø : 1,2m vaø cao nhaát laø 2,0m. - Caùc heä thoáng keânh raïch töï nhieân khaùc ña soá chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cheá ñoä thuûy vaên soâng Saøi Goøn (Raïch Tra, raïch Möông, raïch Sôn…), rieâng chæ coù keânh Thaày Cai laø chòu aûnh höôûng cuûa cheá ñoä thuûy vaên cuûa soâng Vaøm Coû Ñoâng. II. ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ XAÕ HOÄI 1. Daân soá vaø ñôn vò haønh chính - Huyeän Cuû Chi coù dieän tích ñaát töï nhieân laø 43.450,2 ha, vôùi soá daân laø: 264.951 ngöôøi (thaùng 6/2003), trong ñoù khu vöïc ñoâ thò : 12.170 ngöôøi (chieám 4,6%), coøn laïi laø khu vöïc noâng thoân : 252.781 ngöôøi (chieám 95,4%). - Maät ñoä trung bình toaøn huyeän khoaûng 600 ngöôøi/km2 (bình quaân dao ñoäng töø 350 – 500 ngöôøi/km2). Rieâng caùc xaõ vaø thò traán gaàn trung taâm vaø ñöôøng quoác loä coù soá daân raát cao 900 – 1.200 ngöôøi/km2, taïi thò traán Cuû Chi maät ñoä daân khaù cao gaàn 3.000 ngöôøi/km2. - Huyeän coù 20 xaõ vaø 01 thò traán. Dieän tích, daân soá vaø ñôn vò haønh chaùnh huyeän Cuû Chi ñöôïc theå hieän qua - Dieän tích, daân soá vaø ñôn vò haønh chaùnh huyeän Cuû Chi : Baûng 2.2 : Daân soá vaø ñôn vò haønh chính huyeän Cuû Chi STT Teân Xaõ, Thò Traán Dieän tích (Km2) Daân soá (ngöôøi) Maät ñoä daân soá (ngöôøi/km2) 01 Taân An Hoäi 30,08 17.498 581,71 02 Phöôùc Thaïnh 15,05 15.156 1.007,04 03 Phöôùc Hieäp 19,65 9.187 467,53 04 Thaùi Myõ 24,02 10.545 439,01 05 Trung Laäp Haï 16,94 8.135 480,22 06 An Nhôn Taây 28,85 13.426 465,37 07 Phuù Myõ Höng 24,44 6.922 283,22 08 Thò Traán Cuû Chi 3,82 11.986 3.137,70 09 Trung Laäp Thöôïng 23,21 11.173 481,34 10 An Phuù 24,35 9.587 393,72 11 Nhuaän Ñöùc 20,60 9.427 457,62 12 Phaïm Vaên Coäi 23,44 5.719 243,98 13 Phuù Hoaø Ñoâng 21,82 18.319 831,30 14 Trung An 20,10 10.061 500,55 15 HoaøPhuù 9,07 8.117 894,93 16 Bình Myõ 25,42 13.921 547,64 17 Phöôùc Vónh An 16,20 9.362 577,90 18 Taân Phuù Trung 30,76 22.695 737,81 19 Taân Thoâng Hoäi 17,89 21.229 1.186,64 20 Taân Thaïnh Ñoâng 26,50 24.332 918,19 21 Taân Thaïnh Taây 11,84 7.970 673,14 Toång coäng 434,50 264.951 609,78 Nguoàn: UBND huyeän Cuû Chi 2004 2. Cô sôû haï taàng 2.1. Heä thoáng giao thoâng - Huyeän Cuû Chi coù theá maïnh laø tuyeán quoác loä 22 chaïy doïc suoát chieàu daøi cuûa huyeän hieän nay ñaõ ñöôïc naâng caáp (Ñöôøng Xuyeân AÙ) ñaït tieâu chuaån, neân vieäc löu thoâng vôùi caùc tænh vaø thaønh phoá raát thuaän tieän. Song song ñoù, ñòa phöông cuõng ñaõ vaø ñang trieån khai thöïc hieän naâng caáp Lieân tænh loä 15; tænh loä 6, 7, 8, 9, ñöôøng doïc soâng noái lieàn Lieân tænh loä 15 ñoaïn thò töù Hoøa Phuù Ñoâng taïo ñöôøng doïc soâng Saøi Goøn kheùp kín daøi 3km. - Taäp trung hoaøn thaønh chöông trình naâng caáp beâ toâng nhöïa noùng caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng noâng thoân. Ñaõ trieån khai thi coâng 240 tuyeán ñöôøng vôùi chieàu daøi 243km, ñeán nay hoaøn thaønh 227 tuyeán vôùi chieàu daøi 221km, tieáp tuïc thi coâng 13 tuyeán coøn laïi vôùi chieàu daøi 22,024km. 2.2. Caáp nöôùc - Hieän nay maïng löôùi caáp nöôùc chöa ñöôïc phaùt trieån, ñeán nay môùi chæ coù traïm caáp nöôùc cuûa Coâng ty Coâng ích Huyeän cung caáp ñöôïc cho 600 hoä daân thuoäc khu vöïc thò traán Cuû Chi, chieám tyû leä 1,5%. Nguoàn nöôùc naøy ñöôïc laáy töø caùc gieáng khoan bôm tröïc tieáp ñeán ñoái töôïng söû duïng maø khoâng qua traïm xöû lyù neân chaát löôïng nöôùc chöa ñaït tieâu chuaån nöôùc caáp sinh hoaït, haøm löôïng saét trong nöôùc coøn raát cao. - Caùc hoä daân coøn laïi söû duïng nöôùc gieáng ñaøo, gieáng khoan hoä gia ñình vaø gieáng khoan baùn coâng nghieäp cuûa UNICEF. 2.3. Thoaùt nöôùc - Hieän nay Cuû Chi môùi chæ ñaàu tö xaây döïng ñöôïc heä thoáng thoaùt nöôùc cho caùc khu trung taâm thò traán thò töù. Toaøn huyeän chæ coù 3.829 m coáng beâ toâng vaø möông hôû, doïc theo 04 tuyeán (khoâng keå QL 22 vaø tænh loä 8) laø: tuyeán coáng hôû khu vöïc thò töù – Taân Thoâng Hoäi vaø heä thoáng coáng hoäp cuoái ñöôøng Leâ Vónh Huy. Treân ñòa baøn Huyeän chöa coù coâng trình xöû lyù taäp trung caùc loaïi nöôùc thaûi nhieãm baån. 2.4. Heä thoáng keânh möông thuyû lôïi - Heä thoáng thuûy lôïi ñaùng keå vaø quan troïng nhaát cuûa huyeän Cuû Chi laø coâng trình keânh Ñoâng daãn nöôùc töø hoà Daàu Tieáng. Ngoaøi ra laø tuyeán bôø bao cho vuøng truõng doïc soâng Saøi Goøn nhaèm töôùi tieâu cho 6.500 ha ñaát canh taùc. Cho ñeán nay, maïng löôùi keânh möông thuûy lôïi cuûa Cuû Chi ñaõ cô baûn oån ñònh, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà töôùi tieâu, thay chua, röûa maën cho huyeän Cuû Chi. 3. Hieän traïng söû duïng ñaát - Theo soá lieäu toång kieåm keâ ñaát ñai naêm 2003, huyeän Cuû Chi coù dieän tích ñaát töï nhieân laø 43.450 ha, dieän tích vaø tyû leä ñaát treân ñòa baøn ñöôïc neâu trong baûng 2.3 Baûng 2.3 : Cô caáu söû duïng ñaát Phaân loaïi Dieän tích (ha) Tyû leä Ñaát noâng nghieäp 34.573,32 79,57% Ñaát laâm nghieäp 534,43 1,23% Ñaát chuyeân duøng 4.562,27 10,50% Ñaát thoå cö 2.228,99 5,13% Ñaát chöa söû duïng 1.551,17 3,57% Toång coäng: 43.450,2 100% Nguoàn: Baùo caùo KTXH huyeän Cuû Chi, naêm 2004 Hình 2.6 – Cô caáu söû duïng ñaát treân ñòa baøn huyeän Cuû Chi 4. Hoaït ñoäng kinh teá 4.1. Saûn xuaát coâng nghieäp - Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp naêm 2003 (coù tính caùc doanh nghieäp thuoäc Thaønh phoá quaûn lyù) laø 2.280.749.000.000 ñoàng, trong ñoù doanh nghieäp do Thaønh phoá quaûn lyù laø: 1.754.605.000.000 ñoàng Baûng 2.4 : Caùc cô sôû vaø giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn H.Cuû Chi naêm 2003 Cô caáu Soá löôïng cô sôû Giaù trò saûn xuaát-Trieäu ñoàng (theo giaù so saùnh naêm 1994) - Doanh nghieäp nhaø nöôùc Coå phaàn 1 10.761 - Doanh nghieäp ngoaøi nhaø nöôùc 136 357.983 - Hôïp taùc xaõ 3 1.102 - Hoä caù theå saûn xuaát nhoû 1083 53.098 - Doanh nghieäp Thaønh phoá quaûn lyù 1.754.605 - Doanh nghieäp tö nhaân 103.200 Toång coäng 2.280.749 Nguoàn: Thoáng keâ huyeän Cuû Chi - 2004 Baûng 2.5 : Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp bieán ñoäng qua caùc naêm Chæ tieâu ÑVT Naêm 2000 Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Giaù trò saûn xuaát Trieäu ñoàng 180.159 279.306 395.851 526.144 Nguoàn: Vieän KTNÑ&BVMT toång hôïp Hình 2.7 - Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp qua caùc naêm - Ngoaøi ra, ñeán giöõa naêm 2003 rieâng KCN Taây Baéc Cuû Chi ñaõ coù 41 döï aùn ñaàu tö vaø ñaêng kyù vaøo KCN. Nhu caàu thueâ ñaát trong KCN coøn khaù lôùn nhöng dieän tích ñaát cho thueâ giai ñoaïn 1 cô baûn ñaõ laáp kín, do ñoù UBND huyeän ñaõ kieán nghò thaønh phoá môû roäng quy moâ ñaàu tö giai ñoaïn 2 theâm 120 ha. - Ngoaøi caùc KCN taäp trung cuûa Huyeän, thaønh phoá ñaõ quy hoaïch KCN Taây Baéc Thaønh phoá (Taân Phuù Trung) vôùi dieän tích 6.000 ha chaïy doïc keânh Thaày Cai töø huyeän Hoác Moân – huyeän Cuû Chi (trong ñoù huyeän Cuû Chi treân 5.200 ha). Trong naêm 2003 ñaõ trieån khai ñaàu tö ngay 610 ha khu vöïc Taân Phuù Trung ñeå di dôøi xí nghieäp oâ nhieãm trong noäi thaønh ra ngoaïi thaønh. 4.2. Saûn xuaát noâng nghieäp - Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân haøng naêm (giai ñoaïn 2000 – 2003) laø 2,59%. Rieâng naêm 2003 giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp – laâm nghieäp – thuûy saûn thöïc hieän 592.148 trieäu ñoàng ñaït 100,12% keá hoaïch naêm vaø taêng 3,88% so vôùi cuøng kyø. Giaù trò saûn xuaát qua caùc naêm theå hieän qua. Baûng 2..6 : Giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp qua caùc naêm (giaù coá ñònh 1994) ÑVT: Trieäu ñoàng Chæ tieâu Naêm 2000 Naêm 2001 Naêm 2002 Öôùc Naêm 2003 - Troàng troït 336.519 326.975 333.472 340.414 - Chaên nuoâi 139.774 151.308 162.543 171.985 - Dòch vuï noâng nghieäp 55.953 60.148 63.895 68.247 - Thuûy saûn 1.778 2.624 3.015 3.200 - Laâm nghieäp 5.322 6.000 7.108 8.302 Toång giaù trò saûn xuaát 539.346 547.055 570.033 592.148 Nguoàn: Toång hôïp töø Baùo caùo KTXH cuûa huyeän qua caùc naêm Hình 2.8: Toång giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp qua caùc naêm Baûng 2.7 : Toång hôïp tình hình troàng troït qua caùc naêm TT Loaïi caây troàng Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Dieän tích (ha) Saûn löôïng (taán) Dieän tích (ha) Saûn löôïng (taán) Dieän tích (ha) Saûn löôïng (taán) 1 Caây luùa 30.633,7 109.694 24.072,8 92.755,6 24.957,0 86.796,3 2 Ñaäu phoäng 1.359,5 2._..334 1.639,8 2.730,7 1.512,0 2.690,8 3 Caây mía 614,5 41.174,2 659,9 39.515,3 826,4 50.188,0 4 Caây cao su 1.568,1 - 1.568,1 - 1.568,1 - 5 Caây maøu 943,6 4.519,2 1.446,7 5.759,7 1.301,9 48.236,9 6 Rau aên laù 146,0 4.540 130,0 3.815,0 180,3 4.582,0 7 Caây aên quaû 2.532,0 36.515,6 2.526,5 37.027,0 2.452,7 35.639,6 8 Caây aên cuû 62,5 2.700,0 45,0 2.340,0 51,3 2.658,5 9 Rau gia vò 97,8 1.358,3 855,0 1.158,5 103,7 626,0 10 Caây KT khaùc 113,7 - 332,5 - 429,5 - Toång 35.792,6 33.276,3 33.382,9 Nguoàn: Toång hôïp töø Baùo caùo KTXH cuûa huyeän qua caùc naêm - Ngaønh chaên nuoâi coù böôùc phaùt trieån vöôït baäc, ñaëc bieät ñaøn boø söõa taêng nhanh, ñaây laø moät trong nhöõng ngaønh saûn xuaát troïng ñieåm mang laïi nhieàu lôïi nhuaän cao nhaát trong ngaønh noâng nghieäp. Chính vì theá neân hoä chaên nuoâi gia ñình taêng quy moâ ñaøn vaø nhieàu trang traïi hình thaønh vôùi quy moâ khaù lôùn. Baûng 2.8 : Dieãn bieán cuûa ngaønh chaên nuoâi qua caùc naêm Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Heo (con) Boø söõa (con) Heo (con) Boø söõa (con) Heo (con) Boø söõa (con) 52.294 7.800 58.689 11.314 71.600 12.318 Nguoàn: Toång hôïp töø Baùo caùo KTXH cuûa huyeän qua caùc naêm - Ngoaøi ra, trong naêm 2002 ñaøn gia caàm ñaït 1.055.000 con, trong ñoù gaø coâng nghieäp laø 294.000 con, soá coøn laïi laø vòt ñaøn nuoâi thaû ñoàng. Maät ñoä chaên nuoâi naêm 2003 vaãn khoâng taêng veà soá löôïng. Tuy nhieân ñeán cuoái naêm 2003 do aûnh höôûng chung cuûa côn soát dòch cuùm gia caàm, Cuû Chi cuõng bò aûnh höôûng chung vaø phaûi tieâu huûy taát caû soá gia caàm hieän coù theo chuû tröông chung cuûa thaønh phoá B. KHAÙI QUAÙT VEÀ CUÏM COÂNG NGHIEÄP TAÂN QUI I. LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH - Cuïm coâng nghieäp Taân Qui ñöôïc hình thaønh töø naêm 1994 toaï laïc treân ñòa giôùi hai xaõ Taân Thaïnh Ñoâng vaø xaõ Hoaø Phuù theo chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa huyeän. Ban ñaàu chæ laø moät vaøi doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñöôïc caáp pheùp hoaït ñoäng saûn xuaát, veà sau phaùt trieån leân thaønh cuïm vôùi 15 doanh nghieäp ñöôïc caáp giaáy pheùp kinh doanh chính thöùc. Phaàn lôùn laø caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, vôùi 8 ngaønh ngheà saûn xuaát chính laø: + Ngaønh giaày da + Ngaønh may- nhuoäm vaûi + Ngaønh xeo giaáy + Ngaønh cô khí nhöïa gia duïng-xi maï + Ngaønh cheá bieán goã + Cheá bieán thöïc phaåm + Chaên nuoâi heo qui trình coâng nghieäp + Ngaønh vaät lieäu xaây döïng II. HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT VAØ ÑAËC TÍNH NGUOÀN THAÛI CAÙC NGAØNH NGHEÀ 1. Ngaønh giaày da 1.1. Hieän traïng saûn xuaát - Ngaønh giaày da goàm coù 1 doanh nghieäp laø coâng ty TNHH Sam Yang thuoäc aáp Thaïnh An- Trung An + Coâng ty hoaït ñoäng saûn xuaát ngaønh giaày da xuaát khaåu (Nike), coâng ty ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaát 600 m3/ngaøy vaø ñaõ ñöôïc Sôû Taøi Nguyeân Vaø Moâi Tröôøng nghieäm thu taïi vaên baûn soá: 421/GCN –SKHCNMT ngaøy 11/02/2002. Nöôùc thaûi sau khi qua xöû lyù ñöôïc thaûi taäp trung vaøo hoà chöùa nuoâi caù vaø duøng ñeå töôùi caây trong khuoân vieân coâng ty, khoâng thaûi ra khu vöïc tuyeán keânh tieâu cuûa aáp 12. . Ñaëc tính nöôùc thaûi - Do doanh nghieäp chæ hoaït ñoäng saûn xuaát chính laø may giaày da xuaát khaåu neân löu löôïng nöôùc thaûi chuû yeáu chæ laø nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân trong coâng ty. - Thaønh phaàn chuû yeáu trong nöôøc thaûi sinh hoaït laø caùc caën baån. Caùc chaát baån naøy vôùi thaønh phaàn höõu cô vaø voâ cô, toàn taïi döôùi daïng caën laéng, caùc chaát raén khoâng laéng ñöôïc vaø caùc chaát hoaø tan. Caùc chaát caën laéng trong nöôùc thaûi sinh hoaït do moät ngöôøi thaûi ra haøng ngaøy ñöôïc xaùc ñònh trong baûng sau. Baûng 2..9 : Thaønh phaàn caùc chaát caën laéng trong nöôùc thaûi sinh hoaït Thaønh phaàn Caën laéng Chaát raén khoâng laéng Chaát raén hoaø tan Toång coäng Höõu cô 30 10 50 90 Voâ cô 10 5 75 90 Toång coäng 40 15 125 180 - Trong nöôùc thaûi sinh hoaït, caùc chaát höõu cô chuû yeáu laø cacbonhydrat(CHO) nhö laø ñöôøng, xenlulozô, caùc chaát vaø daàu môõ(CHNO) nhö laø axit beùo deã bay hôi, caùc chaát ñaïm(CHOSP) nhö laø axit amin, amoni vaø ureâ (CHON)m. 2. Ngaønh may - nhuoäm vaûi 2.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm coù 1 doanh nghieäp laø coâng ty TNHH Sea Hwa Vina thuoäc aáp 12 xaõ Taân Thaïnh Ñoâng + Hoaït ñoäng saûn cuaát ngaønh may maëc xuaát khaåu vaø nhuoäm vaûi. Ñaëc tröng oâ nhieãm laø coâng ñoaïn nhuoäm vaûi vôùi coâng suaát 600 taán vaûi/ngaøy. Coâng ty ñaõ xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñoái vôùi quy trình nhuoäm theo thieát keá cuûa heä thoáng xöû lyù 2500m3/ngaøy ñeâm, ñaõ ñöôïc Sôû Taøi Nguyeân Vaø Moâi Tröôøng nghieäm thu heä thoáng taïi coâng vaên soá: 5801/TNMT – QLMT ngaøy 13/09/2004. Nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc thaûi tröïc tieáp ra tuyeán keânh tieâu cuûa khu vöïc. 2.2. Ñaëc tình nöôùc thaûi ngaønh may-nhuoäm vaûi - Caùc chaát gaây oâ nhieãm chính trong nöôùc thaûi cuûa ngaønh may- nhuoäm vaûi bao goàm: + Caùc taïp chaát taùch ra töø vaûi sôïi nhö daàu môõ, caùc hôïp chaát chöùa nitô, pectin, caùc chaát buïi baån dính vaøo sôïi( trung bình chieám 6% khoái löôïng xô sôïi) + Caùc hoaù chaát söû duïng trong quy trình coâng ngheä nhö hoà tinh boät, H2SO4, CH3COOH, NaOH, NaOCl, H2O2, Na2SO3… Caùc loaïi thuoác nhuoäm, caùc chaát trôï, chaát ngaám, chaát caàm maøu, chaát taåy giaët. Löôïng hoaù chaát ñoái vôùi töøng loaïi vaûi, töøng loaïi maøu thöôøng khaùc nhau vaø chuû yeáu ñi vaøo nöôùc thaûi cuûa töøng coâng ñoaïn töông öùng. + Ñaëc tröng quan troïng nhaát cuûa nöôùc thaûi öø caùc cô sôû deät nhuoäm laø söï dao ñoäng raát lôùn veà caû löu löôïng vaø taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm, noù thay ñoåi theo muøa, theo maët haøng saûn xuaát vaø theo chaát löôïng saûn phaåm. Nhìn chung nöôùc thaûi töø caùc cô sôû deät nhuoäm coù ñoä kieàm khaù cao, coù ñoä maøu vaø haøm löôïng caùc chaát höõu cô, toång chaát raén cao. Baûng 2.10 : caùc chaát gaây oâ nhieãm vaø ñaëc tính nguoàn nöôùc thaûi deät nhuoäm Coâng ñoaïn Chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi Ñaëc tính nöôùc thaûi Hoà sôïi Tinh boät, glucose, carboxy metyl xelulo, polyvinyl alcol, nhöïa, chaát beùo vaø saùp BOD cao(34 ñeán 50% toång saûn löôïng BOD) Naáu taåy NaOH, chaát saùp vaø daàu môõ, tro, soda, silicat natri vaø xô sôïi vuïn. Ñoä kieàm cao, maøu toái, BOD cao(30% toång BOD) Taåy traéng Hypoclorit, hôïp chaát chöùa clo, NaOH, AOX, axit… Ñoä kieàm cao, chieám 5% BOD Laøm boùng NaOH, taïp chaát Ñoä kieàm cao, BOD thaáp (döôùi 1% toång BOD) Nhuoäm Caùc loaïi thuoác nhuoäm, axit axetic vaø caùc muoái kim loaïi Ñoä maøu raát cao, BOD khaù cao(6% toång BOD), TS cao In Chaát maøu, tinh boät, daàu, ñaát seùt, muoái kim loaïi, axit… Ñoä maøu cao, BOD cao vaø daàu môõ Hoaøn thieän Veát tinh boät, môõ ñoäng vaät, muoái Kieàm nheï, BOD thaáp, löôïng nhoû 2.3. Aûnh höôûng cuûa nöôùc thaûi deät nhuoäm tôùi nguoàn tieáp nhaän - Ñoä kieàm cao laøm taêng ñoä pH cuûa nöôùc. Neáu pH >9 seõ gaây ñoäc haïi vôùi caùc loaøi thuyû sinh, gaây aên moøn caùc coâng trình thoaùt nöôùc vaø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. - Muoái trung tính laøm taêng haøm löôïng toång chaát raén TS. Löôïng thaûi lôùn gaây taùc haïi ñoái vôùi caùc loaøi thuyû sinh do laøm taêng aùp suaát thaåm thaáu, aûnh höôûng tôùi quaù trình trao ñoåi chaát cuûa teá baøo. - Hoà tinh boät bieán tính laøm taêng BOD, COD cuûa nguoàn nöôùc, gaây taùc haïi ñoái vôùi ñôøi soáng thuyû sinh do laøm giaûm oxy trong nguoàn nöôùc. - Ñoä maøu cao do löôïng thuoác nhuoäm dö ñi vaøo nöôùc thaûi gaây maøu cho doøng tieáp nhaän, aûnh höôûng tôùi quaù trình quang hôïp cuûa caùc loaøi thuyû sinh, aûnh höôûng xaáu tôùi caûnh quan. Caùc chaát ñoäc nhö sunfit, kim loaïi naëng, hôïp chaát halogen höõu cô(AOX) coù khaû naêng tích tuï trong cô theå sinh vaät vôùi haøm löôïng taêng daàn theo chuoãi thöùc aên trong heä sinh thaùi nguoàn nöôùc, gaây moät soá beänh maõn tính hay ung thö ñoái vôùi ngöôøi vaø ñoäng vaät. - Haøm löôïng oâ nhieãm chaát höõu cô cao seõ laøm giaûm oxy hoaø tan trong nöôùc, aûnh höôûng tôùi söï soáng caùc loaøi thuûy sinh. 3. Ngaønh xeo giaáy 3.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm coù 4 doanh nghieäp laø coâng ty TNHH Phuù Long, coâng ty TNHH Taát Thaéng, DNTN An Thaùi, coâng ty TNHH CN-TM Goø Sao. + Coâng ty TNHH Phuù Long ñaõ ñöôïc sôû keá hoaïch ñaàu tö caáp pheùp hoaït ñoäng trong ngaønh saûn xuaát giaáy cuoän töø pheá lieäu nhaäp khaåu. Hieän taïi coâng ty ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi phuïc vuï saûn xuaát vôùi coâng suaát 200m3/ngaøy ñeâm, vaø ñaõ ñöôïc Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng nghieäm thu heä thoáng taïi coâng vaên soá : 2995/TNMT- QLMT ngaøy 30/12/2003. Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù thaûi ra tuyeán keânh tieâu aáp 12. + Coâng ty TNHH Taát Thaéng ñaõ ñöôïc Sôû Keá Hoaïch Ñaàu Tö caáp pheùp hoaït ñoäng treân lónh vöïc : saûn xuaát giaáy töø boät vaø pheá lieäu giaáy. Hieän traïng coâng ty saûn xuaát giaáy cuoän 2 traéng vaø giaáy 2 maët. UBND huyeän Cuû Chi ñaõ ra quyeát ñònh xöû phaït haønh chính veà haønh vi thaûi nöôùc chöa qua xöû lyù ra tuyeán keânh tieâu aáp 12 vôùi löu löôïng 100m3/ngaøy ñeâm vaø ñeà nghò coâng ty phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi phuïc vuï saûn xuaát. Hieän taïi coâng ty ñaõ hoaøn chænh heä thoáng vaø ñaõ ñöôïc Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng nghieäm thu taïi vaên baûn 7899/TNMT – QLMT ngaøy 1/11/2005. + Doanh nghieäp tö nhaân An Thaùi ñöôïc Sôû Keá Hoaïch Ñaàu Tö caáp pheùp laäp chi nhaùnh saûn xuaát taïi xaõ Taân Thaïnh Ñoâng vôùi ngaønh ngheà: saûn xuaát giaáy carton, hieän taïi doanh nghieäp An Thaùi ñang hoaït ñoäng saûn xuaát giaáy cuoän töø pheá lieäu. Doanh nghieäp ñaõ bò UNND huyeän Cuû Chi ra quyeát ñònh xöû lyù vi phaïm haønh chính 2 laàn vaø buoäc doanh nghieäp phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù phuïc vuï saûn xuaát. Doanh nghieäp ñaõ chuyeån heä thoáng xöû lyù töø ñòa ñieåm cuû veà ñòa ñieåm hieän taïi hieän ñang vaän haønh thöû vaø chôø nghieäm thu( do coâng ty Vieät Nam Xanh thöïc hieän). + Chi nhaùnh coâng ty TNHH CN – TM Goø Sao ñöôïc Sôû Keá Hoaïch Ñaàu tö caáp pheùp kinh doanh ngaønh ngheà saûn xuaát bao bì giaáy. Hieän taïi doanh nghieäp hoaït ñoäng giaáy cuoàn töø pheá lieäu (xeo giaáy) vôùi coâng suaát 15taán/ngaøy. Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc xöû lyù vaø ñöôïc Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng nghieäm thu taïi vaên baûn soá 8421/TNMT – QLMT ngaøy 16/11/2005. 3.2. Ñaëc tính nöôùc thaûi ngaønh giaáy - Doøng thaûi röûa nguyeân lieäu bao goàm caùc chaát höõu cô hoøa tan, ñaát ñaù, thuoác baûo veä thöïc vaät, voû caây.. - Doøng thaûi cuûa quaù trình naáu vaø röûa sau naáu chöùa phaàn lôùn caùc chaát höõu cô hoaø tan, caùc hoaù chaát naáu vaø moät phaàn xô sôïi. Doøng thaûi coù maøu toái neân thöôøng goïi laø dòch ñen. - Doøng thaûi töø coâng ñoaïn taåy cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy baèng phöông phaùp hoaù hoïc vaø baùn hoaù hoïc chöùa caùc hôïp chaát höõu cô, lignin hoaø tan vaø hôïp chaát taïo thaønh cuûa nhöõng chaát ñoù vôùi chaát taåy ôû daïng ñoäc haïi, coù khaû naêng tích tuï sinh hoïc trong cô theå soáng nhö caùc hôïp chaát clo höõu cô, laøm taêng AOX trong nöôùc thaûi. Doøng thaûi coù ñoä maøu, giaù trò BOD5 vaø COD cao. - Doøng thaûi töø coâng ngheä xeo giaáy chöùa chuû yeáu boät giaáy vaø caùc chaát phuï gia. Nöôùc naøy ñöôïc taùch ra töø caùc boä phaän cuûa maùy xeo giaáy nhö khöû nöôùc eùp nöôùc. Phaàn lôùn doøng thaûi ñöôïc tuaàn hoaøn söû duïng tröïc tieáp cho coâng ñoaïn taïo hình giaáy hay cho coâng ñoaïn chuaån bò nguyeân lieäu vaøo maùy xeo hoaëc coù theå giaùn tieáp sau khi nöôùc thaûi ñöôïc qua beå laéng ñeå thu hoài giaáy vaø cô sôïi. - Doøng thaûi töø quaù trình nghieàn boät vaø xeo giaáy chuû yeáu chöùa sôïi mòn, boät giaáy ôû daïng lô löûng vaø caùc chaát phuï gia nhö nhöïa thoâng, phaåm maøu, cao lanh. - Doøng thaûi töø khaâu röûa thieát bò, doøng chaûy traøn coù haøm löôïng chaát lô löûng vaø caùc hoaù chaát rôi vaûi. Doøng thaûi naøy khoâng lieân tuïc. - Trong caùc doøng thaûi thì nöôùc thaûi töø coâng ngheä saûn xuaát boät giaáy gaây ra nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng ñaùng quan taâm vaø xem xeùt ñeå giaûi quyeát nhaèm haïn cheá oâ nhieãm. 4. Ngaønh cô khí nhöïa gia duïng - xi maï 4.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm 3 doanh nghieäp laø : + Coâng ty TNHH Hoaøng Höng hoaït ñoäng trong lónh xi maï caáu kieän thieát bò ngaønh ñieän. Nöôùc thaûi coù ñaëc tröng oâ nhieãm cao veà kim loaïi. Coâng ty ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi coâng suaát 20m3/ngaøy ñeâm vaø ñaõ ñöôïc nghieäm thu. + Doanh nghieäp tö nhaân Minh Khoa ñaêng hyù kinh doanh ngaønh saûn xuaát noài côm ñieän( coù ñaëc tröng oâ nhieãm veà nöôùc vaø khí thaûi). Doanh nghieäp ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn xi maï vôùi coâng suaát 20m3/ngaøy ñeâm vaø ñaõ ñöôïc nghieäm thu taïi vaên baûn soá :1169/TNMT – QLMT ngaøy 24/2/2005. + Doanh nghieäp tö nhaân Baûo Lôïi hoaït ñoäng saûn xuaát gia coâng keùo bao nhöïa daây dieän, daây ñieän töø, trong quaù trình saûn xuaát khoâng phaùt sinh nöôùc thaûi. 4.2. Ñaëc tính nöôùc thaûi ngaønh xi maï - Quaù trình gia coâng kim loaïi laø quaù trình gia coâng ôû daïng taám oáng, thoi thaønh caùc saûn phaåm thöông maïi duøng trong coâng nghieäp, sinh hoaït, vaø caùc ngaønh kinh teá khaùc. - Tröø caùc quaù trình cô khí taïo hình saûn phaåm khoâng söû duïng nöôùc, caùc quaù trình xöû lyù beà maët kim loaïi khaùc ñeàu coù söû duïng nöôùc ñeå laøm saïch beà maët vaø söû duïng hoaù chaát ôû daïng dung dòch ñeå taåy röûa, maï boùng , sôn phuû… töø nhöõng quaù trình naøy, nöôùc thaûi ñöôïc sinh ra chöùa nhieàu chaát gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc nhö ræ saét, kim loaïi naëng, daàu môõ, xuùt, axít, caùc chaát taåy röûa…ñaëc tính nöôùc thaûi cuûa moãi loaïi hình gia coâng kim loaïi thöôøng khaùc nhau, noù phuï thuoäc vaøo coâng ngheä gia coâng, vaøo hoaù chaát söû duïng vaø coâng ngheä laøm saïch beà maët. Chaúng haïn trong coâng nghieäp maï kim loaïi, saûn phaåm thöôøng ñöôïc maï ñoàng, keõm, croâm, niken… coù nghóa laø dung dòch maï chöùa thaønh phaàn chuû yeáu laø caùc hôïp chaát cuûa caùc kim loaïi ñoù. Saûn phaåm tröôùc khi ñöa vaøo maï caàn ñöôïc laøm saïch beà maët ñeå taïo ñieàu kieän cho dung dòch maï baùm vaø phuû ñeàu. Caïo ræ, caïo lôùp sôn, maï cuõng coù theå baèng phöông phaùp khoâ hay öôùt. Neáu duøng nöôùc ñeå röûa thì nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn naøy coù chöùa ræ saét, caùc taïp chaát, daàu môõ. Neáu laøm saïch baèng phöông phaùp hoaù hoïc thì thöôøng duøng xuùt (NaOH) vaø axit (H2SO4, HCl), do vaäy nöôùc coù theå mang tính kieàm hay axit. Trong beå ngaâm vôùi xuùt ñeå taåy daàu môõ baùm treân beà maët kim loaïi thöôøng xaûy ra phaûn öùng xaø phoøng hoùa, taïo boït cho nöôùc thaûi vaø tieáp theo laø ngaâm trong axit ñeå taåy ræ saét. - Sau ñoù saûn phaåm ñöôïc nhuùng vaøo beå maï chöùa dung dòch maï vaø chaát trôï dung nhö NH4Cl, NaCN… Thoâng thöôøng quaù trình taåy, röûa beà maët kim loaïi vaø maï phuû beà maët thöïc hieän theo phöông thöùc giaùn ñoaïn. Caùc dòch taåy röûa, dung dòch maï thaûi boû ñònh kyø khi chuùng khoâng coøn ñaûm baûo yeâu caàu kyõ thuaät. Ñaây laø nguoàn oâ nhieãm lôùn vôùi haøm löôïng cao caùc kim loaïi naëng vaø hoaù chaát. Caùc doøng thaûi khaùc laø doøng nöôùc röûa saûn phaåm sau maï, röûa saøn, thieát bò ñeàu coù chöùa xyanua, kim loaïi naëng, axit… - Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn maï, sôn… taïo beà maët baûo veä kim loaïi coù haøm löôïng kim loaïi cao vaø caùc thaønh phaàn cuûa chaát trôï dung nhö CN-, SO42-, F2-… Ngoaøi ra coøn coù daàu môõ. 5. Ngaønh cheá bieán goã 5.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm 3 doanh nghieäp : + Doanh nghieäp tö nhaân Chaâu Thuyû Anh hoaït ñoäng kinh saûn xuaát ngaønh cheá bieán goã xuaát khaåu, coù ñaëc tröng oâ nhieãm veà nöôùc thaûi vaø khí thaûi ( buïi vaø muøi dung moâi höõu cô) do coù coâng ñoaïn phun sôn PU. Doanh nghieäp xöû lyù hôi dung moâi baèng maøng nöôùc neân nöôùc thaûi coù laãn daàu, nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc doanh nghieäp gaïn loïc daàu vaø xöû lyù sô boä tröôùc khi thaûi ra tuyeán keânh aáp 12 neân nöôùc thaûi vaãn khoâng ñaït tieâu chuaån loaïi B. Hieän doanh nghieäp ñaõ hôïp ñoàng vôùi coâng ty Thoï Nam Sang ñeå thu gom chaát thaûi nguy haïi vaø nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn sôn goã. + Coâng ty TNHH Wood Worth Wooden , hoaït ñoäng cheá bieán goã gia duïng xuaát khaåu vôùi soá löôïng coâng nhaân 2200 ngöôøi, coù ñaëc tröng oâ nhieãm veà buïi vaø dung moâi höõu cô. Trong quaù trình saûn xuaát coâng ty ñaõ thieát laäp heä thoáng cyclon xöû lyù buïi vaø hôi dung moâi. Tuy nhieân cyclon huùt buïi thöôøng xuyeân quaù taûi neân buïi goã bay ra khu vöïc xung quanh treân dieän roäng aûnh höôûng ñeán caùc doanh nghieäp keá caän. Nöôùc thaûi töø sinh hoaït cuûa coâng nhaân ñeàu thaûi tröïc tieáp ra tuyeán keânh doïc beân hoâng coâng ty. Coâng ty ñaõ bò xöû phaït haønh chính vaø buoäc caûi taïo laïi caùc haàm xöû lyù theo daïng töï hoaïi 3 ngaên, caûi taïo naâng caáp heä thoáng xöû lyù buïi, giaûi trình vôùi cô quan chöùc naêng veà baùo caùo ñaàu tö moâi tröôøng vì dieän tích coâng ty quaù lôùn (13ha) neân vieäc giaùm saùt moâi tröôøng laø vieäc thöôøng xuyeân phaûi quan taâm. + Cô sôû moäc Baûo Nhi:saûn xuaát caùc saûn phaåm moäc gia duïng thoâ, gia coâng cho doanh nghieäp tö nhaân Chaâu Thuûy Anh. Hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp khoâng coù nöôùc thaûi khoâng aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng daân cö. 5.2. Ñaëc tröng nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán goã - Trong thaønh phaàn nöôùc thaûi chuû yeáu cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã chuû yeáu goàm : + Buïi trong caùc coâng ñoaïn gia coâng saûn phaåm + Coù laãn daàu (do söû duïng dung moâi höõu cô) + Sôn phun ñeå baûo veä saûn phaåm + Vaø caùc thaønh phaàn höõu cô vaø voâ cô trong nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân. - Nhöng do doanh nghieäp ñaõ chuû ñoäng hôïp ñoàng vôùi caùc doanh nghieäp khaùc ñeå thu gom nöôùc thaûi trong coâng ñoaïn phun sôn vaø chuû ñoäng xöû lyù phaàn vaùn daàu trong nöôùc thaûi neân nöôùc thaûi ra chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït coù laãn buïi goã trong saûn xuaát. 6. Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm 6.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm coù 1 doanh nghieäp laø coâng ty coå phaàn Vieät Xuaân hoaït ñoäng saûn xuaát söõa töôi tieät truøng, nöôùc thaûi trong quaù trình taåy röûa boàn, duïng cuï cheá bieán söûa vaø doïn deïp xöôûng. Coâng ty taäp trung vaøo heä thoáng xöû lyù vôùi coâng suaát 1200m3/quyù vaø ñaõ ñöôïc nghieäm thu taïi vaên baûn soá: 2801/QLMT – TNMT ngaøy 4/5/2005. Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù thaûi ra tuyeán keânh tieâu aáp 12. 6.2. Ñaëc tröng nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán söõa - Nhaø maùy tieät truøng vaø ñoùng hoäp söõa : nöôùc röûa coù chöùa söõa do hao huït. - Nhaø maùy bô, söõa, cazein: dòch khöû protein coù nhieàu latose. - Nöôùc thaûi töø nhaø maùy saûn xuaát phona: loaïi nöôùc naøy chöùa lactose, protein. - Coâng nghieäp saûn xuaát vaø cheá bieán söõa ñang phaùt trieån maïnh, vôùi toác ñoä raát nhanh ôû Vieät Nam. Do ñoù vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ôû caùc nhaø maùy söõa vaø cheá bieán söõa phaûi ñöôïc quan taâm ngay töø giai ñoaïn thieát keá. - Tuyø theo coâng ngheä saûn xuaát ra töøng loaïi saûn phaåm söõa hay tuyø theo coâng suaát nhaø maùy, xí nghieäp maø tính chaát hoaù lyù cuûa nöôùc thaûi cuõng raát khaùc nhau. Moät soá tính chaát quan troïng cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy nhö sau: + Tæ leä COD/ BOD5 laø 1,4 (trong söõa), 1,9(trong huyeát thanh söõa) + Löôïng nitô toång ñöôïc tính laø 1-20 g/100 lít söõa. + BOD5 : 700-1600 mg O2/l. + pH khoaûng 7,5-8,8. Thaønh phaàn moät soá chaát thaûi ñaëc tröng trong ngaønh cheá bieán söõa ñöôïc toång hôïp trong baûng sau : Baûng 2.11 : Thaønh phaàn nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán söõa Ngaønh coâng nghieäp Taùc nhaân oâ nhieãm Noàng ñoä(mg/l) Cheá bieán söõa Toång chaát raén 4516 Chaát raén lô löûng(SS) 560 Nitô höõu cô 73.2 Natri 807 Kali 116 Phospho 59 BOD5 1890 - Ngöôøi ta loaïi chaát beùo baèng phöông phaùp tuyeån noåi, sau ñoù nöôùc thaûi ñöôïc ñöa qua beå ñoàng hoùa vaø tieán haønh quaù trình ñieàu chænh pH tröôùc khi tieán haønh phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc. 7. Chaên nuoâi heo theo qui trình coâng nghieäp 7.1. Hieän traïng saûn xuaát - Goàm 1 doanh nghieäp laø traïi heo Taân Trung, hoaït ñoäng ngaønh chaên nuoâi heo coâng nghieäp chuyeân heo gioáng vaø heo thòt qui moâ hieän taïi 4800 con. Nöôùc thaûi töø quaù trình chaên nuoâi heo ñöôïc thaûi vaøo haàm laéng gaïn phaân sau ñoù thaûi ra ao troàng rau muoáng vôùi löu löôïng 450m3/quí. Tuy nhieân vaøo muøa möa nöôùc töø tuyeán keânh tieâu aáp 12 vaãn hoaø vaøo caùc möông naøy vaø thoaùt ra ngoaøi goùp phaàn gaây oâ nhieãm trong khu vöïc. Hieän taïi chuû ñaàu tö ñaõ xaây döïng heä thoáng xöû lyù vaø ñöôïc sôû taøi nguyeân moâi tröôøng nghieäm thu ngaøy 4/4/2005 taïi vaên baûn soá :2665/TNMT – QLMT. 7.2. Ñaëc trưng nöôùc thaûi ngaønh chaên nuoâi. - Nöôùc thaûi töø hoaït ñoäng chaên nuoâi coù nguoàn goác töø vieäc taém röûa heo, veä sinh chuoàng traïi, maùng aên uoáng … vaø nöôùc thaûi do vaät nuoâi baøi tieát. Löôïng nöôùc thaûi naøy coøn chöùa moät phaàn phaân cuûa vaät nuoâi vaø coù haøm löôïng chaát raén lô löûng khaù cao cuõng nhö bò oâ nhieãm höõu cô raát lôùn. Ñaây laø moät nguoàn oâ nhieãm raát naëng, chöùa caùc chaát höõu cô, voâ cô coù trong phaân, nöôùc tieåu vaø thöùc aên. Caùc thaønh phaàn höõu cô trong nöôùc thaûi chaên nuoâi ñeàu deã phaân huûy, chieám 70 – 80% goàm xenlulo, protit, axit amin, chaát beùo, hydrat cacbon vaø caùc daãn xuaát cuûa chuùng coù trong phaân, trong thöùc aên thöøa. Caùc thaønh phaàn voâ cô chieám 20 – 30% goàm caùt, ñaát, muoái, ureâ, amoni, muoái Clorua… (Nghieân cöùu cuûa trung taâm Coâng Ngheä Moâi tröôøng– ENTEC) - Nöôùc thaûi chaên nuoâi khoâng chöùa caùc chaát ñoäc haïi nhö nöôùc thaûi coâng nghieäp (acid, kieàm, kim loaïi naëng, chaát oâxy hoùa…) nhöng chöùa raát nhieàu loaïi aáu truøng, vi truøng, tröùng giun saùn coù trong phaân. Coù theå noùi ñaëc tröng oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi chaên nuoâi laø haøm löôïng chaát raén lô löûng, chaát höõu cô hoøa tan vaø vi sinh vaät gaây beänh. Baûng 2.12 : Tính chaát nöôùc thaûi chaên nuoâi heo. Ñaëc tính Giaù trò Ñôn vò Ñoä maøu 350 – 870 Pt - Co Ñoä ñuïc 420 – 550 mg/l BOD5 3500– 8900 mg/l COD 5000 – 12000 mg/l SS 680 –1200 mg/l Pt 36 –72 mg/l Nt 220 - 460 mg/l Daàu môõ 5 - 58 mg/l pH 6,1 – 7,9 mg/l (Nguoàn: Tröông Thanh Caûnh & coäng taùc vieân, 1997,1998) 8. Ngaønh vaät lieäu xaây döïng - Goàm 1 doanh nghieäp laø doanh nghieäp tö nhaân Thanh Bình, hoaït ñoäng saûn xuaát gaïch boâng loùt væa heø, trong quaù trình saûn xuaát khoâng phaùt sinh nöôùc thaûi, coù buïi nhöng chöa taùc ñoäng ñeán coäng ñoàng. III. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG - Trong toång soá 15 ñôn vò ñöôïc caáp pheùp kinh doanh hoaït ñoäng saûn xuaát taïi cuïm coâng nghieäp Taân Qui coù 11 ñôn vò coù ñaëc tröng veà nöôùc thaûi trong ñoù ñaõ coù 10 ñôn vò ñaõ coù heä thoáng xöû lyù phuïc vuï saûn xuaát vaø moät ñôn vò ñang vaän haønh thöû chôø nghieäm thu. - Tuy ñaõ coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi phuïc vuï cho vieäc giaûm thieåu oâ nhieãm nhöng hieän nay taïi keânh tieâu aáp12 thuoäc xaõ Taân Thaïnh Ñoâng vaø moät phaàn xaõ Hoaø Phuù hieän traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc do nöôùc thaûi coâng nghieäp vaø sinh hoaït cuûa khu daân cö xung quanh cuïm coâng nghieäp ñang ôû tình traïng baùo ñoäng taïi cuoái nguoàn thaûi thuoäc xaõ Hoaø Phuù, nöôùc phaùt sinh muøi hoâi vaø coù maøu ñen aûnh höôûng ñeán saûn xuaát noâng nghieäp cuûa ngöôøi daân. Hình 2.9 : Möông daãn nöôùc thaûi cuûa cuïm coâng nghieäp - Nguyeân nhaân do yù thöùc cuûa doanh nghieäp quaù keùm khoâng tuaân thuû chaët cheõ caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà moâi tröôøng, coù heä thoáng xöû lyù phuïc vuï saûn xuaát nhöng ñoâi luùc do heä thoáng xöû lyù quaù taûi hoaëc vaän haønh khoâng thöôøng xuyeân neân nöôùc thaûi khoâng ñaït tieâu chuaån khi ra cuoái nguoàn vaø phaàn chính laø nöôùc thaûi bò tuø ñoäng neân phaùt sinh oâ nhieãm ( do daân ñaép bôø ngaên chaën khoâng cho nöôùc thoaùt ra heä thoáng thoaùt nöôùc chung cuûa khu vöïc) do ñoù caàn nhanh choùng caûi taïo naïo veùt khôi thoâng doøng chaûy ñeå nöôùc khoâng toàn ñoïng phaùt sinh oâ nhieãm. - Hieän nay theo ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån cuûa huyeän Cuû Chi seõ phaùt trieån moät khu coâng nghieäp Taân Qui vôùi qui moâ lôùn hôn ñeå thu huùt ñaàu tö beân caïnh cuïm coâng nghieäp cuõ do ñoù caàn phaûi coù nhöõng quy hoaïch cuï theå caùc ngaønh ngheà ñöôïc pheùp ñaàu tö vaøo khu coâng nghieäp nhaèm haïn cheá toái ña caùc taùc haïi do oâ nhieãm gaây ra nhö cuïm coâng nghieäp Taân Qui Chöông 3: KHAÙI QUAÙT VEÀ ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC VAØ CAÙC CHÖÙC NAÊNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI I. CAÙC ÑÒNH NGHÓA VEÀ ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC - Thuaät ngöõ ñaát ngaäp nöôùc ñöôïc hieåu theo nhieàu caùch khaùc nhau, tuyø theo quan ñieåm, ngöôøi ta coù theå chaáp nhaän caùc ñònh nghóa khaùc nhau. Caùc ñònh nghóa veà ñaát ngaäp nöôùc coù theå chia laøm 2 nhoùm chính. Moät nhoùm theo ñònh nhóa roäng, nhoùm thöù hai theo ñònh nghóa heïp.[5] - Caùc ñònh nghóa veà ñaát ngaäp nöôùc theo nghóa roäng nhö ñònh nghóa cuûa coâng öôùc Ramsar, ñònh nghóa theo chöông trình ñieàu tra ñaát ngaäp nöôùc cuûa Myõ, Canada, New Zealand vaø OÂxtraâylia. - Theo coâng öôùc Ramsar (naêm 1971) ñaát ngaäp nöôùc ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: "Ñaát ngaäp nöôùc ñöôïc coi laø caùc vuøng ñaàm laày, than buøn hoaëc vuøng nöôùc duø laø töï nhieân hay nhaân taïo, ngaäp nöôùc thöôøng xuyeân hoaëc töøng thôøi kyø, laø nöôùc tónh, nöôùc chaûy, nöôùc ngoït, nöôùc lôï hay nöôùc maën, bao goàm caû nhöõng vuøng bieån maø ñoä saâu möïc nöôùc khi thuûy trieàu ôû möùc thaáp nhaát khoâng vöôït quaù 6m." - Theo chöông trình quoác gia veà ñieàu tra ñaát ngaäp nöôùc cuûa Myõ : Veà vò trí phaân boá, ñaát ngaäp nöôùc laø nhöõng vuøng chuyeån tieáp giöõa nhöõng heä sinh thaùi treân caïn vaø nhöõng heä sinh thaùi thuyû vöïc. Nhöõng nôi naøy möïc nöôùc ngaàm thöôøng naèm saùt maët ñaát hoaëc thöôøng xuyeân ñöôïc bao phuû bôûi lôùp nöôùc noâng. Ñaát ngaäp nöôùc phaûi coù moät trong ba thuoäc tính sau: + Coù thôøi kyø naøo ñoù, ñaát thích hôïp cho phaàn lôùn caùc loaøi thöïc vaät thuûy sinh. + Neàn ñaát haàu nhö khoâng bò khoâ. + Neàn ñaát khoâng coù caáu truùc roõ reät hoaëc baõo hoøa nöôùc, bò ngaäp nöôùc ôû möùc caïn taïi moät soá thôøi ñieåm naøo ñoù trong muøa sinh tröôûng haøng naêm. - Theo caùc nhaø khoa hoïc Canada : “Ñaát ngaäp nöôùc laø ñaát baõo hoøa nöôùc trong thôøi gian daøi ñuû ñeå hoå trôï caùc quaù trình thuûy sinh. Ñoù laø nhöõng nôi khoù tieâu thoaùt nöôùc, coù thöïc vaät thuyû sinh vaø caùc hoaït ñoâng sinh hoïc thích hôïp vôùi moâi tröôøng aåm öôùt.” - Theo caùc nhaø khoa hoïc New Zealand : “Ñaát ngaäp nöôùc laø moät khaùi nieäm chung ñeå chæ nhöõng vuøng ñaát aåm öôùt töøng thôøi kyø hoaëc thöôøng xuyeân. Nhöõng vuøng ñaát ngaäp nöôùc ôû möùc caïn vaø nhöõng vuøng chuyeån tieáp giöõa ñaát vaø nöôùc. Nöôùc coù theå laø nöôùc ngoït, nöôùc lôï hoaëc nöôùc maën. Ñaát ngaäp nöôùc ôû traïng thaùi töï nhieân hoaëc ñaëc tröng bôûi caùc loaïi thöïc vaät vaø ñoäng vaät thích hôïp vôùi ñieàu kieän soáng aåm öôùt.” - Theo caùc nhaø khoa hoïc OÂxtraâylia : “Ñaát ngaäp nöôùc laø nhöõng vuøng ñaàm laày, baõi laày than buøn, töï nhieân hoaëc nhaân taïo, thöôøng xuyeân, theo muøa hoaëc theo chu kyø, nöôùc tónh hoaëc nöôùc chaûy, nöôùc ngoït, nöôùc lôï hoaëc nöôùc maën, bao goàm nhöõng baõi laày vaø nhöõng khu röøng ngaäp maën loä ra khi thuyû trieàu xuoáng thaáp.” - Ñònh nghóa do caùc kyõ sö quaân ñoäi Myõ ñeà xuaát vaø laø ñònh nghóa chính thöùc taïi myõ : “Ñaát ngaäp nöôùc laø nhöõng vuøng ñaát bò ngaäp hoaëc baõo hoaø bôûi nöôùc beà maët hoaëc nöôùc ngaàm moät caùch thöôøng xuyeân vaø thôøi gian ngaäp ñuû ñeå hoã trôï cho tính öu vieät cuûa thaûm thöïc vaät thích nghi ñieån hình trong ñieàu kieän ñaát baõo hoaø nöôùc. Ñaát ngaäp nöôùc nhìn chung goàm: ñaàm laày, ñaàm phaù, ñaàm laày caây buïi vaø nhöõng vuøng ñaát töông töï.” - Nhöõng ñònh nghóa treân theo nghóa heïp, nhìn chung ñeàu xem ñaát ngaäp nöôùc nhö ñôùi chuyeån tieáp sinh thaùi, nhöõng dieän tích chuyeån tieáp giöõa moâi tröôøng treân caïn vaø ngaäp nöôùc, nhöõng nôi maø söï ngaäp nöôùc cuûa ñaát gaây ra söï phaùt trieån cuûa moät heä thöïc vaät ñaëc tröng. Hieän nay ñònh nghóa theo coâng nöôùc Ramsar laø ñònh nghóa ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng. II. CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC 1. Chöùc naêng sinh thaùi cuûa ñaát ngaäp nöôùc. - Naïp nöôùc ngaàm : nöôùc ñöôïc thaám töø caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc xuoáng caùc taàng ngaäp nöôùc trong loøng ñaát, nöôùc ñöôïc giöõ ôû ñoù vaø ñieàu tieát daàn thaønh doøng chaûy beà maët ôû vuøng ñaát ngaäp nöôùc khaùc cho con ngöôøi söû duïng. - Haïn cheá aûnh höôûng cuûa luõ luït : baèng caùch giöõ vaø ñieàu hoaø löôïng nöôùc möa nhö boàn chöùa töï nhieân, giaûi phoùng nöôùc luõ töø töø, töø ñoù coù theå laøm giaûm hoaëc haïn cheá luõ ôû vuøng haï löu. - OÅn ñònh vi khí haäu : do chu trình trao ñoåi chaát vaø nöôùc trong caùc heä sinh thaùi, nhôø lôùp phuû thöïc vaät cuûa ñaát ngaäp nöôùc, söï caân baèng giöõa O2 vaø CO2 trong khí quyeån laøm cho vi khí haäu ñòa phöông ñöôïc oån ñònh, ñaëc bieät laø nhieät ñoä vaø löôïng möa oån ñònh. - Choáng soáng, baõo, oån ñònh bôø bieån vaø choáng xoùi moøn : nhôø lôùp phuû thöïc vaät, ñaëc bieät laø röøng ngaäp maën ven bieån, thaûm coû… coù taùc duïng laøm giaûm söùc gioù cuûa baõo vaø baøo moøn ñaát cuûa doøng chaûy beà maët. - Xöû lyù, giöõ laïi chaát caën, chaát ñoäc, chaát oâ nhieãm : vuøng ñaát ngaäp nöôùc ñöôïc coi nhö laø beå loïc töï nhieân, coù taùc duïng giöõ laïi caùc chaát laéng ñoïng vaø chaát ñoäc( chaát thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp). - Giöõ laïi chaát dinh döôõng : laøm nguoàn phaân boùn cho caây vaø thöùc aên cuûa caùc sinh vaät soáng trong heä sinh thaùi ñoù. - Saûn xuaát sinh khoái : raát nhieàu vuøng ñaát ngaäp nöôùc laø nôi saûn xuaát vaø xuaát khaåu sinh khoái laøm nguoàn thöùc aên cho caùc sinh vaät thuûy sinh, caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ cuõng nhö vaät nuoâi. - Giao thoâng thuûy : haàu heát soâng, keânh, raïch, caùc vuøng hoà chöùa nöôùc ._.â hình ñaát ngaäp nöôùc xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp cho thaáy : + Hieäu quaû xöû lyù seõ cao hôn neáu chia vuøng ñaát ngaäp nöôùc ra thaønh nhieàu ñôùi. + Vieäc ñöa caùc loaøi thöïc vaät coù khaû naêng xöû lyù nöôùc thaûi vaøo vuøng ñaát ngaäp nöôùc seõ laøm naâng cao hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm, giaûm ñi ñaùng keå löôïng boác hôi nöôùc, laøm giaûm nguy cô gia taêng noàng ñoä oâ nhieãm do boác hôi nöôùc. - Phaân chia dieän tích ñaát ngaäp nöôùc söû duïng ra laøm 2 ñôùi nhö: + Ñôùi thöù nhaát coù vai troø nhö ao oxy hoaù nhaèm laøm giaûm noàng ñoä BOD, COD, TSS vaø caùc chaát oâ nhieãm tröôùc khi ñöa vaøo ñôùi thöù 2. Vôùi dieän tích 3.6ha + Ñôùi thöù hai laø vuøng coù troàng theâm caùc loaøi thöïc vaät haáp thuï oâ nhieãm, nhaèm gia taêng hieäu quaû xöû lyù oâ nhieãm . Vôùi dieän tích 8 ha. - Ñôùi thöù 2 ñöôïc chia ra laøm 2 khu vöïc keá tieáp nhau ñeå troàng 2 loaøi thöïc vaät ñoù laø Saäy vaø Luïc Bình. Muïc ñích cuûa vieäc ñöa hai loaïi thöïc vaät khaùc nhau laø nhaèm taêng hieäu quaû xöû lyù caùc nguoàn oâ nhieãm khaùc nhau. Cuï theå nhö: + Nöôùc thaûi sau khi qua ao oxy hoaù thì löôïng chaát raén lô löûng vaø hoøa tan coøn cao neân ta boá trí troàng Saäy tröôùc vì Saäy vaø loaøi thöïc vaät coù boä reã caém vaøo ñaùy ao coù thaân nhoâ leân khoûi maët nöôùc neân seõ taïo söï caûn trôû laøm taêng khaû naêng laéng cuûa caùc chaát lô löûng. Maëc khaùc Saäy laø loaïi coù khaû naêng haáp thuï caùc loaïi kim loaïi naëng cao hôn caùc loaøi thöïc vaät khaùc neân boá trí Saäy tröôùc caùc loaøi thöïc vaät khaùc nhaèm laøm giaûm noàng ñoä caùc kim loaïi tröôùc khi qua caùc ao xöû lyù khaùc nhaèm laøm giaûm nguy cô cheát cuûa caùc loaøi thöïc vaät khaùc do khoâng chòu ñöôïc noàng ñoä kim loaïi cao. + Tieáp theo nöôùc thaûi seõ qua ao Luïc Bình vì luùc naøy trong nöôùc thaûi chuû yeáu chæ coøn caùc thaønh phaàn höõu cô, Luïc Bình laø thöïc vaät noåi coù reã troâi noåi trong nöôùc neân seõ coù hieäu quaû cao hôn trong vieäc loaïi boû höõu cô trong nöôùc. - Choïn tyû leä giöõa chieàu daøi vaø chieàu roäng cuûa caùc vuøng xöû lyù laø 5-1. tyû leä naøy laø toái öu töø thöïc teá caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng ñaát ngaäp nöôùc ( Breen, P F& Spears, M 1995, Somes et al. 1998, Persson et al. 1999) Ñôùi thöù nhaát : Dieän tích 3.6ha -> chieàu daøi L = 500m , chieàu roäng B = 72m Ñôùi thöù hai : Dieän tích 8 ha, chia laøm 2 khu vöïc troàng Saäy vaø Luïc Bình, moãi khu vöïc 4 ha. ->Kích thöôùc daøi roäng cuûa moãi khu vöïc laø: Chieàu daøi L = 450m, chieàu roäng B = 89m Hình 4.5 : Moâ hình thieát keá sô bôï Treân lyù thuyeát ta tính ñöôïc dieän tích ñaát caàn thieát ñeå thieát keá vaø thi coâng nhöng neáu thieát keá nhö sô ñoà treân thì chöa thaät mang laïi hieäu quaû toái öu nhaát. Qua tham khaûo moät soá moâ hình tính toaùn vaø ñònh daïng thieát keá ñaát ngaäp nöôùc döïa vaøo caùc ñieàu kieän ñòa hình cuûa ñòa phöông nôi thieát keá cuûa moät soá taùc giaû vaø töø thöïc traïng ñòa hình cuûa khu vöïc doïc theo tuyeán keânh tieâu aáp 12 sau cuïm coâng nghieäp Taân Qui coù moät vuøng ñaát truõng vaø coù ñoä doác vôùi dieän tích laø gaàn 14ha, hoaøn toaøn thích hôïp cho thieát keá treân. Hình 4.6 : Hieän traïng söû duïng ñaát vaø maët baèng thieát keá Töø hieän traïng ñòa hình nhö treân sô ñoà treân coù theå boá trí heä thoáng xöû lyù goàm 3 khu vöïc xöû lyù vaø moät khu vöïc duøng ñeå xaây döïng caùc coâng trình phuï ñeå phuïc vuï cho vieäc quan traéc kieåm tra heä thoáng. Dieän tích caùc khu vöïc nhö sau: Khu vöïc 1: ao oxy hoaù vôùi dieän tích 3.2ha Khu vöïc 2 : baõi loïc troàng Saäy vôùi dieän tích 3.9ha Khu vöïc 3 : baõi loïc troàng Luïc Bình vôùi dieän tích 3.8ha. Khu vöïc 4 : khu vöïc quan traéc vôùi dieän tích 2ha 2.3. Tính toaùn caùc coâng trình khaùcï 2.3.1. Tính ñöôøng kính oáng daãn Choïn oáng coù kích thöôùc laø 0.8m. Vôùi D : ñöôøng kính oáng daãn(m) vm : vaän toác nöôùc trong möông (m/s) Q :löu löôïng nöôùc lôùn nhaát (m3/s) 2.3.2. Tính song chaén raùc Löu löôïng nöôùc chuyeån qua song chaén raùc : Qmax/s = 0.046 m3/s Chieàu saâu lôùp nöôùc cuûa ôû song chaén raùc laáy baèng ñoä ñaày tính toaùn cuûa möông daãn öùng vôùi Qmax: hm = 0.4 m( ño thöïc teá ) Soá khe hôû cuûa song chaén raùc Trong ñoù: Qmax/s : löu löôïng nöôùc thaûi lôùn nhaát theo giaây(m3/s) v : vaän toác nöôùc chaûy qua song chaén raùc, v = 0.2m/s b : khoaûng caùch giöõa caùc khe hôû, b = 16mm = 0.016m( b = 10-25mm,” coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi Taäp 1- 2003, Nguyeãn Ñöùc Löôïng vaø Nguyeãn Thò Thuyø Döông) hm : chieàu saâu lôùp nöôùc qua song chaén, hm = 0.4 m K0 : heä thoáng tính ñeán möùc ñoä caûn trôû doøng chaûy do heä thoáng caûn raùc, K0 = 1.05 Song chaén raùc coù n khe hôû, vaäy soá thanh laø (n-1)thanh. Chieàu roäng cuûa nôi ñaët song chaén raùc Bs = S*(n-1)+ b*n Vôùi S : chieàu roäng song chaén, S =0.01m -> Bs = 0.01*(39-1)+0.016*39 =1.1 m Vaäy kích thöôùc thanh : roäng * daøy = 10 mm * 40 mm vaø khe hôû giöõa caùc thanh laø b = 10 mm. Toång soá song chaén raùc laø 2, trong ñoù : 1 coâng taùc, 1 döï phoøng Vaän toác doøng chaûy trong möông Toån thaát aùp löïc qua song chaén Trong ñoù Vmax : toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa nöôùc thaûi tröôùc song chaén öùng vôùi löu löôïng lôùn nhaát, vmax = 0.1 m/s K :heä soá tính ñeán söï toån thaát do vöôùng raùc ôû song chaén. K = 2-3. choïn K = 2 : heä soá söùc caûn cuïc boä cuûa song chaén :heä soá phuï thuoãc tieát dieän ngang cuûa thanh. Tieát dieän chöõ nhaät =2.42 :goùc nghieâng ñaët song chaén so vôùi phöông ngang, =600 ->m Chieàu daøi ñoaïn môû tröôùc möông Chieàu daøi ñoaïn thu heïp phía sau song chaén l2 = 0.5*l1 = 0.5*1= 0.5 m 2.3.3. Tính kích thöôùc ñeâ bao Choïn kích thöôùc maët ñeâ bao voøng ngoaøi cuûa khu vöïc xöû lyù laø 4m, ñeâ ngaên giöõa caùc ao xöû lyù laø 2m Choïn kích thöôùc ñeâ bao ngoaøi laø 4m nhaèm ñaûm baûo cho caùc phöông tieän cô giôùi coù theå löu thoâng vaøo khi xaûy ra caùc söï coá nhö traøn nöôùc thaûi qua ñeâ hay vôõ ñeâ bao. [16] Kích thöôùc chaân ñeâ bao ngoaøi: Bb = Tb + 2*(d*z) = 4 + 2*(1.5*1) = 7 m Trong ñoù: Bb : chieàu roäng chaân ñeâ ( m) d : chieàu cao cuûa ñeâ (m) Tb : chieàu roäng maët ñeâ (m) z : heä soá tæ leä giöõa chieàu cao vaø chieàu roäng cuûa ñeâ Kích thöôùc chaân ñeâ ngaên giöõa caùc ao xöû lyù Bn = Tn + 2*(d*z) =2 + 2*(1.5*1) = 5 m Bn : chieàu roäng chaân ñeâ ( m) Tn : chieàu roâng maët ñeâ ngaên(m) 3. Tính toaùn khoái löôïng thi coâng 3.1.Tính ñoä saâu vaø möïc nöôùc trong caùc ao xöû lyù 3.1.1. Ao oxy hoaù Ñoä saâu cuûa ao h1 = hS1 +hd = 0.5 + 1 = 1.5 m Trong ñoù h1 : ñoä saâu ao (m) hS1 : ñoä saâu ñaøo xuoáng so vôùi maët neàn (m), choïn hS1 = 0.5 hd : ñoä cao ñeâ so vôùi maët neàn (m), choïn hd = 1m ( choïn hd baèng vôùi chieàu cao cuûa ñeâ doïc theo möông thoaùt nöôùc cuûa cuïm coâng nghieäp) Möïc nöôùc trong ao :choïn hn1 = 0.8m 3.1.2. Ao xöû lyù troàng saäy Do möïc nöôùc trong caùc ao xöû lyù baèng thöïc vaät thöôøng thaáp hôn1.2m môùi ñaûm baûo hieäu quaû xöû lyù ( EPA, 9-1999), neân choïn möïc nöôùc trong caùc ao xöû lyù coù phuû thöïc vaät laø 1m. Ñoä saâu cuûa ao h2 = h1+0.2 =1.5+0.2=1.7m ->Ñoä saâu phaûi ñaøo xuoáng laø:hS2 =0.7m 3.1.3. Ao xöû lyù troàng luïc bình h3 = h2 =1.7m ->Ñoä saâu phaûi ñaøo xuoáng laø :hS3= 0.7m 3.1.4. Kieåm tra möïc nöôùc thöïc trong caùc ao xöû lyù Do ñoä cheânh ñòa hình giöõa caùc ao xöû lyù laø 0.1m, neân ta coù möïc nöôùc thöïc trong caùc ao laø hn1 = 0.8m hn2 = 1 + 0.1 = 1.1m hn3 = hn2 + 0.1 = 1.2m Thoaû ñieàu kieän möïc nöôùc trong caùc ao coù phuû thöïc vaät coù möïc nöôùc thaáp hôn 1.2m [ 11] Vôùi hn1 : möïc nöôùc trong ao oxy hoùa(m) hn2 : möïc nöôùc trong ao xöû lyù troàng Saäy(m) hn3 : möïc nöôùc trong ao xöû lyù troàng Luïc Bình ( m) 3.2. Khoái löôïng ñaát phaûi ñaøo R = S1* hS1+ S2* hS2 + S3* hS3 Trong ñoù R : theå tích ñaát phaûi thi coâng ñaøo(m3) S1 : dieän tích ao oxy hoaù(m2), S1=3.2ha = 32000m2 S2 : dieän tích ao xöû lyù troàng Saäy (m2), S2=3.9ha = 39000m2 S3 : dieän tích ao xöû lyù troàng Luïc Bình(m2), S3=3.8ha = 38000m2 -> R = 32000*0.5 + 39000*0.7 +38000*0.7 = 69600 m3 Khoái löôïng ñaát ñaép ñeâ Ñeâ bao ngoaøi Rb = l*Sb Trong ñoù: Rb : theå tích ñaát thi coâng ñeâ bao ngoaøi(m3) L : chieàu daøi ñeâ bao ngoaøi(m) Sb : dieän tích ñeâ bao(m2), Sd = 8.3m2 -> Rn = 1100*8.3+630*(8.3/2) = 11745 m3 Trong ñoù coù 1100m chieàu daøi ñeâ bao ngoaøi phaûi ñaép môùi vaø 630m ñeâ bao doïc theo keânh ta taân daän maët ñeâ cuû (kích thöôùc 2m), vaø ñaép theâm 2m Ñeâ ngaên giöõa ao oxy vaø ao troàng Saäy Rn = l * Sn Rn : theå tích ñaát thi coâng ñeâ ngaên(m3) L : chieàu daøi ñeâ ngaên(m) Sn : dieän tích ñeâ ngaên giöõa(m2), Sd = 5.25m2 ->Rn =740*5.25 =3885m3 Ñeâ ngaên giöõa ao troàng Saäy vaø ao troàng Luïc Bình Rn = l * Sn = 596*5.25 = 3129 m3 Ñeä ngaên giöõa ao troàng Luïc Bình vaø khu vöïc quan traéc Rn = l * Sn =350*5.25 = 1838m3 Ñeâ phaân phoái nöôùc trong caùc ao Coù toång coäng 4 ñaäp phaân phoái nöôùc trong caùc ao: 1 trong ao xöû lyù troàng saäy, 2 trong ao xöû lyù troàng luïc bình vôùi kích thöôùc laø 1*3*1.5 Rn = l * Sn = 114*2.4 = 274m3 4. Caùc thoâng soá thuûy löïc trong caùc ao xöû lyù Theo Kadlec vaø Knight (1996) caùc thoâng soá thuûy löïc trong caùc ao xöû lyù nhö : thoâng soá ñoä doác, taûi troïng thuûy löïc, ñoä saâu ñaët oáng thaûi ñaàu vaøo vaø ra, thôøi gian löu nöôùc thöïc teá trong caùc ao xöû lyù coù theå ñöôïc tính nhö sau: 4.1. Ao xöû lyù troàng Luïc Bình + Thoâng soá ñoä doác Trong ñoù: L : chieàu daøi cuûa ao xöû lyù(m), L = 448m Si : ñoä doác ñaùy, Si =0.2/448 (0.1 laø ñoä cheânh leäch neàn ñaùy ) Sd : thoâng soá ñoä doác d0 : ñoä saâu nguoàn nöôùc ra(m), d0 = 1.2m -> + Taûi troïng thuûy löïc m/ngaøy Trong ñoù: S3 : dieän tích ao xöû lyù troàng Luïc Bình(m2) + Thoâng soá taûi löôïng Trong ñoù: M1 : thoâng soá taûi löôïng a : maät ñoä thöïc vaät, a = 1*107 d-1m-1 choïn a = 1*107 d-1m-1 neáu vuøng coù thöïc vaät daøy ñaëc a = 5*107 d-1m-1 neáu vuøng coù thöïc vaät thöa thôùt -> Ta coù M1 = 0.00102, Sd = 0.17 tra hình 5.6 baûng thoâng soá taûi löôïng M1 ( phuï luïc 1) ->choïn tæ leä -> Vôùi di : ñoä saâu nöôùc ñaàu vaøo(m) + Vaän toác nöôùc trong ao m/ngaøy = 0.072cm/s Vôùi b : chieàu roäng cuûa ao + Thôøi gian löu nöôùc thöïc teá trong ao ngaøy 4.2. Ao xöû lyù troàng Saäy + Thoâng soá ñoä doác Trong ñoù: L : chieàu daøi cuûa ao xöû lyù(m), L = 632m Si : ñoä doác ñaùy, Si =0.1/632 (0.1 laø ñoä cheânh leäch neàn ñaùy ) Sd : thoâng soá ñoä doác d0 : ñoä saâu nguoàn nöôùc ra(m), d0 = 1.02m -> + Taûi troïng thuûy löïc m/ngaøy + Thoâng soá taûi löôïng Trong ñoù: M1 : thoâng soá taûi löôïng a : maät ñoä thöïc vaät, a = 1*107 d-1m-1 -> Ta coù M1 = 0.0044, Sd = 0.15 tra hình 5.6 baûng thoâng soá taûi löôïng M1 ( phuï luïc 1) choïn tæ leä + Vaän toác nöôùc trong ao m/ngaøy = 0.115cm/s + Thôøi gian löu nöôùc thöïc teá trong ao xöû lyù troàng Saäy ngaøy 4.3. Ao oxy hoùa + Thoâng soá ñoä doác Trong ñoù: L : chieàu daøi cuûa ao xöû lyù(m), L = 758m Si : ñoä doác ñaùy, Si =0.4/758 (0.4 laø ñoä cheânh leäch neàn ñaùy ) Sd : thoâng soá ñoä doác d0 : ñoä saâu nguoàn nöôùc ra(m), d0 = 0.8364m -> + Taûi troïng thuûy löïc m/ngaøy Trong ñoù: Ao : dieän tích ao xöû lyù(m2) + Thoâng soá taûi löôïng Trong ñoù: M1 : thoâng soá taûi löôïng a : maät ñoä thöïc vaät, a = 1*107 d-1m-1 -> Ta coù M1 = 0.015, Sd = 0.48 tra hình 5.6 baûng thoâng soá taûi löôïng M1 ( phuï luïc 1) choïn tæ leä + Vaän toác nöôùc trong ao m/ngaøy = 0.4cm/s + Thôøi gian löu nöôùc thöïc teá trong ao oxy hoaù ngaøy 4.4. Dung tích thöïc teá cuûa khu vöïc xöû lyù VT = S1*hn1 + S2*hn2 + S3*hn3 = 32000*0.8 + 39000*1.1 + 38000*1.2 = 114100 m3 4.5. Hieäu quaû xöû lyù chaát oâ nhieãm qua caùc ao. 4.5.1. Ao oxy hoaù _ Noàng ñoä BOD ñaàu ra. Vôùi : C0 : noàng ñoä BOD5 ñaàu vaøo(mg/l) t(HRT) : thôøi gian löu nöôùc (ngaøy) Kb : haèng soá toác ñoä loaïi boû BOD rieâng (T-1) T : nhieät ñoä (0C) _ Hieäu quaû xöû lyù 4.5.2 . Ao xöû lyù troàng Saäy. _ Noàng ñoä BOD ñaàu ra(neáu chæ tính maët thoaùng khoâng phuû thöïc vaät) _ Noàng ñoä ñaàu ra treân chöa bao goàm hieäu quaû xöû lyù cuûa thöïc vaät. Theo taøi lieäu nghieân cöùa cuûa Kathe Seidel(1976) thì hieäu quaû loaïi boû oâ nhieãm BOD sau khi qua ao xöû lyù troàng Saäy laø töø 90-100%, vôùi maät ñoä thoâng thöôøng töø 80-120 caây/m2, choïn maät ñoä 100 caây/m2, töø ñoù ta tính ñöôïc noàng ñoä ñaàu ra thöïc sau ao xöû lyù troàng Saäy neáu xem hieäu quaû xöû lyù laø 90% [ 10] Vôùi Ctt : noàng ñoä BOD5 thöïc teá ñaàu ra (mg/l) _ Maät ñoä thöïc vaät boá trí theo caùc taøi lieäu tham khaûo neân seõ ñieàu chænh thích hôïp theo ñieàu kieän khí haäu vaø thoå nhöôõng cuûa töøng vuøng. 4.5.3 .Ao xöû lyù troàng Luïc Bình _ Noàng ñoä BOD ñaàu ra (neáu chæ tính maët thoaùng khoâng phuû thöïc vaät) _ Ta coù hieäu quaû loaïi boû BOD cuûa Luïc Bình laø töø 80-90%, neáu ta choïn hieäu quaû xöû lyù laø 85% thì noàng ñoä chaát BOD ñaàu ra laø _ Maät ñoä boá trí Luïc Bình phuï thuoäc vaøo khaû naêng phaùt trieån caây vaø caùc yeáu toá veà khí haäu. Theo caùc keát quaû thöïc nghieäm söû duïng Luïc Bình ñeå xöû lyù nöôùc baõi raùc thì maät ñoä troàng thí nghieäm khoaûng 20-40 caây/m2, choïn maät ñoä boá trí laø 30 caây/m2, maät ñoä naøy coù theå ñieàu chænh khi vaän haønh tuøy theo söï phaùt trieån cuûa caây 4.6. Boá trí caùc oáng daãn vaø thu nöôùc thaûi - OÁng daãn nöôùc töø möông vaøo coù ñöôøng kính 800mm vôùi chieàu daøi ñoaïn oáng daãn laø 50m. OÁng ñöôïc choân saâu 1.5m phía möông thoaùt nöôùc vaø 1.1m tröôùc khi vaøo heä thoáng treân neàn ñòa hình ñöôïc ñaép cao baèng maët ñeâ bao. Chieàu saâu choân oáng tính töø neàn ñòa hình baèng maët ñeâ _ Nhaèm ñaûm baûo cho vieäc phaân phoái nöôùc ñeàu töø ao xöû lyù naøy qua ao xöû lyù khaùc neân boá trí taïi moãi ao moät nguoàn thu laø oáng coù ñöôøng kính 800mm vaø phaân phoái ra ao xöû lyù keá tieáp thaønh nhieâu oáng nhoû tuyø theo chieàu roäng cuûa ao xöû lyù tieáp theo, ñaûm baûo khoaûng caùch toái öu giöõa caùc oáng phaân phoái laø töø 3-5m (theo DLWC,1998). Ñoä saâu ñaët oáng nhö ñaõ tính trong phaàn caùc thoâng soá thuûy löïc. + Ao oxy hoaù: Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu vaøo caùch möïc nöôùc 0.412m-> choïn 0.4m. Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu ra caùch möïc nöôùc: 0.8364m -> choïn 0.8m + Ao xöû lyù troàng Saäy: Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu vaøo caùch möïc nöôùc 0.8364m-> choïn 0.8m, vaäy oáng ñaët caùch ñaùy ao 0.3m Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu ra caùch möïc nöôùc: 0.984m -> choïn 1m, vaäy oáng ñaët caùch ñaùy ao 0.1m. + Ao xöû lyù troàng Luïc Bình: Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu vaøo caùch möïc nöôùc 1m-> oáng ñaët caùch ñaùy ao troàng Luïc Bình 0.2m Ñoä saâu ñaët oáng daãn ñaàu ra caùch möïc nöôùc: 1.2m -> oáng ñaët saùt ñaùy. _ Boá trí theâm 2 cuûa ñieàu tieát nöôùc ôû ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa heä thoáng. Kích thöôùc cuûa cuûa ñieàu tieát löïa choïn phuø hôïp vôùi kích thöôùc oáng. 5. Ñaëc tính cuûa caùc loaøi thöïc vaät ñöôïc boá trí trong caùc ao xöû lyù 5.1. Caây Saäy _ Phöông phaùp öùng duïng saäy vaøo vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc Giaùo sö – Tieán só Kathe Seidel nghieân cöùu vaø aùp duïng vaøo nhöõng naêm 60, oâng nhaän bieát ñöôïc taùc duïng ñoàng thôøi giöõa reã, caây vaø caùc vi sinh vaät taäp trung taïi choã ñaát ñoù. Trong heä sinh thaùi cuûa ñaát ñöôïc troàng caây vaø bò ngaäp nöôùc, caùc vi sinh vaät laáy ñi caùc chaát coù theå phaân huûy vi sinh trong nöôùc thaûi, coøn kim loaïi naëng ñoïng laïi trong ñaát vaø moät phaàn trong thaân caây. _ Quaù trình loaïi boû chaát oâ nhieãm cuûa caây Saäy: + Saäy laø loaøi caây coù theå soáng trong ñaát buøn, chuùng tieáp nhaän oxy töø trong khoâng khí khoâng nhö caùc caây khaùc qua khe hôû trong ñaát vaø reã, maø coù moät cô caáu chuyeån oxy khoâng khí ôû beân trong thaân caây cho tôùi taän reã. Quaù trình naøy cuõng hoaït ñoäng trong giai ñoaïn taïm ngöøng sinh tröôûng cuûa caây. Nhö vaäy , reã vaø toaøn boä caây lau saäy coù theå soáng trong nhöõng ñieàu kieän thôøi tieát khaéc nghieät nhaát. Oxy ñöôïc reã thaûi vaøo khu vöïc quanh ñoù vaø ñöôïc vi sinh vaät söû duïng cho quaù trình phaân huûy hoaù hoïc. Vieäc tích luõy oxy quanh reã taïo neân caùc khu vöïc yeám khí vaø hieáu khí. Vi sinh vaät trong ñaát phaân huûy chaát thaûi trong caùc vuøng hieáu khí vaø yeám khí naøy. Soá löôïng vi khuaån trong ñaát coù theå nhieàu nhö soá löôïng vi khuaån coù trong caùc beå hieáu khí kyõ thuaät, khoaûng töø 10 ñeán 100 trieäu vi khuaån treân 1g ñaát, ñoàng thôøi söï phong phuù veà chuûng loaïi vi khuaån ôû ñaây lôùn hôn 10 ñeán 100 laàn trong caùc beå hieáu khí kyõ thuaät. _ Hieäu quaû loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm: + Ñoái vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït: theo thoáng keâ veà vieäc aùp duïng heä thoáng trong vieäc xöû lyù nöôùc thaûi gia ñình taïi caùc laøng xaõ ôû Canada. Thuïy Só, Hunggari thì caùc chæ soá veà Nitô Amoni, Nitrat, Phosphate, BOD taïi nhöõng nôi aùp duïng heä thoáng thì cho tæ leä phaân huûy töø 92-96%. + Ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp : coù chöùa löu huyønh vaø asen hay nöôùc thaûi noâng nghieäp coù chöùa nhieàu phaân gia suùc khoâng theå söû duïng ñöôïc do chuùng coù chöùa nhieàu phosphor cuõng ñöôïc loïc saïch. Moät thí nghieäm ôû Phaùp cho thaáy nöôùc thaûi coù chöùa kim loaïi naëng ñaõ phaân huyû nhöõng chaát nhö : COD, BOD5, Croâm, Ñoàng, Nhoâm, Saét, Chì, Keõm töø 90-100%. _ Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa heä thoáng töø 30-50 naêm, ñoái vôùi vuøng nhieät ñôùi vaø caän nhieät ñôùi coù theå leân ñeán 75 naêm. 5.2. Caây Luïc Bình(Beøo Taây) _ Luïc bình coù thaân xoáp phaùt trieån, moïc thaúng treân maët nöôùc hoaëc troâi daït theo nöôùc. Luïc bình sinh saûn raát maïnh, moät caây trong 2 thaùng coù theå ñeû ra con chaùu ñeán 1000 caù theå. _ Hieäu quaû xöû lyù chaát oâ nhieãm cuûa Luïc Bình: + Thí nghieäm chöùng toû trong 1 ha ta troàng Luïc Bình, trong 24h noù huùt ñöôïc 34kg Na, 22kg Ca, 17kg P, 4kg Mn, 2.1kg Phenol, 89g Hg, 104g Al, 297g Keõm, 321g Stronti. Khaû naêng huùt vaø tích Keõm raát maïnh vaø khaû naêng giaûm taûi löôïng BOD laø töø 80-90%. Ngoaøi ra Luïc Bình coøn coù khaû naêng phaân giaûi Phenol vaø Xyanua 6. Caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa döï aùn Döï aùn nhaèm muïc caûi thieän moâi tröôøng nöôùc thaûi cuûa cuïm coâng nghieäp tröôùc khi thaûi ra heä thoáng keânh thuûy lôïi nhöng trong giai ñoaïn thi coâng vaø vaän haønh cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng xung quanh. Ñaây laø nhöõng taùc ñoäng coù theå döï baùo vaø ñeà xuaát giaûi phaùp haïn cheá. 6.1. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc - Trong thôøi kyø xaây döïng coâng trình: Quaù trình chuaån bò vaø thi coâng coâng trình vôùi caùc hoaït ñoäng noùi treân seõ taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc trong khu vöïc. Chaát thaûi coâng nghieäp cuõng nhö chaát thaûi sinh hoaït trong moâi tröôøng nöôùc seõ gia taêng ñaùng keå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc. Löôïng chaát thaûi naøy phuï thuoäc vaøo soá coâng nhaân xaây döïng vaø soá löôïng xe maùy hoaït ñoäng trong thôøi gian thi coâng. - Trong thôøi kyø vaän haønh coâng trình : trong giai ñoaïn ñaàu cho nöôùc vaøo trong caùc ao xöû lyù theo möïc nöôùc yeâu caàu thì chaát löôïng nguoàn nöôùc phuï thuoäc vaøo vieäc thi coâng vaø doïn deïp veä sinh ñaùy caùc ao xöû lyù. Neáu vieäc veä sinh ñaùy ao xöû lyù thöïc hieän toát thì nöôùc ñaàu ra seõ ít bò taùc ñoäng. Ngöôïc laïi, khoâng laøm toát ñieåm naøy thì nöôùc trong caùc ao xöû lyù seõ gia taêng theâm löôïng oâ nhieãm keùo theo nhieàu taùc ñoäng tieâu cöïc tôùi ñôøi soáng cuûa daân ñòa phöông. - Thaønh phaàn oâ nhieãm chuû yeáu trong caùc giai ñoaïn treân laø: + Raùc sinh hoaït cuûa coâng nhaân + Daàu môõ do vieäc vaän haønh caùc maùy moùc thi coâng + Ñoä ñuïc trong nöôùc gia taêng do vieäc ñaøo ñaép thi coâng - Caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm + Raùc thaûi chuû yeáu trong quaù trình sinh hoaït cuûa coâng nhaân caàn boá trí nhieàu choã thu gom taäp trung veà moät nôi ñeå thueâ xe raùc tôùi vaän chuyeån theo ñònh kyø. + Daàu môõ phaùt sinh töø vieäc vaän haønh vaø söõa chöõa caùc thieát bò cô giôùi caàn ñöôïc trieät ñeå thu gom. Neân boá trí moät nôi ñeå tu boå xe ñeå thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù. 6.2. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí - Nguoàn gaây oâ nhieãm chính chuû yeáu laø trong giai ñoaïn thi coâng : caùc hoaït ñoäng ñaøo ñaép, vaän chuyeån ñaát caùt trong giai ñoaïn thi coâng, vaät lieäu xaây döïng rôi vaõi trong quaù trình vaän chuyeån, thöôøng gaây oâ nhieãm buïi raát traàm troïng ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí xung quanh, ñaëc bieät oâ nhieãm buïi ôû caùc nôi coù hoaït ñoäng xaây döïng vöôït quaù trò soá tieâu chuaån cho pheùp tôùi 10-20 laàn. - Caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm. Trong quaù trình chuaån bò vaø thi coâng caàn thöïc hieän moät soá bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm khoâng khí nhö: + Caùc xe vaän chuyeån ñaát caùt thi coâng phaûi coù taám baït phuû khi vaän chuyeån + AÙp duïng caùc bieän phaùp phun aåm trong quaù trình san uûi maët baèng, vaøo nhöõng thôøi ñieåm coù naéng to vaø gioù caàn phaûi phun aåm moãi ngaøy ít nhaát 2 laàn. + Tieán haønh phun nöôùc treân caùc ñoaïn ñöôøng gaàn coâng tröôøng, nôi coù xe vaän chuyeån vaät lieäu ñi qua. + Coù cheá ñoä ñieàu tieát xe phuø hôïp ñeå traùnh laøm gia taêng maät ñoä xe laøm vieäc. + Taát caû caùc xe vaän taûi vaø thieát bò thi coâng cô giôùi phaûi ñaït tieâu chueån qui ñònh cuûa cuïc ñaêng kieåm veà möùc ñoä an toaøn kyõ thuaät vaø an toaøn moâi tröôøng. 6.3. Taùc ñoäng moâi tröôøng xung quanh. - Chuû yeáu laø oâ nhieãm tieáng oàn do hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän cô giôùi aûnh höôûng nhieàu ñeán cö daân xung quanh vaø hai beân tuyeán ñöôøng vaän chuyeån cuûa xe vaän chuyeån. Ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng thi coâng vaø phöông tieän vaän taûi thì tieáng oàn thöôøng coù baùn kính aûnh höôûng khoaûng 1km. - Bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm + Boá trí thôøi gian hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän sao cho traùnh ñöôïc nhöõng thôøi ñieåm nhaïy caûm nhaát laø thôøi gian nghỉ ngôi cuûa cö daân xung quanh. Nhaèm haïn cheá tôùi möùc thaáp nhöõng nhöõng taùc ñoäng ñeán söùc khoeû cuûa coäng ñoàng xung quanh. 7. Chöông trình quan traéc vaø quaûn lyù heä thoáng xöû lyù. Ñeå ñaûm baûo cho heä thoáng vaän haønh ñaït hieäu quaû vaø khoâng gaây taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng xung quanh neân ñeà ra chöông trình giaùm saùt heä thoáng gom caùc vaán ñeà sau. 7.1. Quan traéc moâi tröôøng neàn - Xây döïng moät traïm quan traéc vôùi muïc ñích: + Giaùm saùt nguoàn nöôùc ñaàu vaøo, ñaàu ra, möïc nöôùc, söï bieán ñoåi chaát löôïng nöôùc trong caùc ao xöû lyù. + Giaùm saùt chaát löôïng nöôùc maët cuûa khu vöïc xung quanh nôi ñaët heä thoáng xöû lyù ñeå ñaûm baûo khoâng bò roø ræ nöôùc thaûi ra caùc nguoàn xung quanh. + Giaùm saùt söï phaùt trieån cuûa caùc loaøi thöïc vaät trong caùc ao xöû lyù. + Giaùm saùt caùc yeáu toá khí töôïng nhö nhieät ñoä, löôïng möa, ñoä aåm, thuûy trieàu nhaèm phuïc vuï cho vieäc ñieàu tieát nöôùc trong ao xöû lyù. - Vò trí xaây döïng traïm quan traéc : taïi ñaàu ra cuûa heä thoáng xöû lyù, phía gaàn tænh loä 15. - Caùc haïng muïc cuûa traïm quan traéc: nhaø ôû vaø laøm vieäc, caùc coâng trình phuï, caùc thieát bò ño ñaïc, laáy maãu vaø baûo quaûn maãu tröôùc khi göûi ñi phaân tích . 7.2. Toå chöùc vieäc quan traéc - Ñaàu tieân caàn ñaøo taïo coâng nhaân coù kyõ thuaät vaø thuaàn thuïc caùc thao taùc ño ñaïc caùc thoâng soá veà löu löôïng, möïc nöôùc, beân caïnh ñoù coøn phaûi bieát caùc quy ñònh trong vieäc laáy vaø baûo quaûn maãu phaân tích. Coâng taùc giaùm saùt vaø laáy maãu naøy caàn 2 coâng nhaân. - Chöông trình quan traéc goàm coù: + Kieåm tra löu löôïng nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra taïi caùc cöûa ñieàu tieát, kieåm tra möïc nöôùc trong caùc ao xöû lyù neáu coù söï bieán ñoåi thì ñieàu chænh löu löôïng nöôùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra. + Ñònh kyø laáy maãu phaân tích 23 ngaøy 1 laàn theo thôøi gian löu nöôùc. Caùc vò trí caàn laáy maãu: Ñaàu vaøo vaø ñaàu ra ôû moãi ao xöû lyù Maãu nöôùc maët ôû khu vöïc xung quanh khu vöïc xöû lyù. + Giaùm saùt söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caùc loaøi thöïc vaät trong ao xöû lyù. Coâng vieäc naøy ñöôïc tieán haønh theo chu kyø 7 ngaøy. Caùc yeáu toá caàn quan saùt : Toác ñoä phaùt trieån vaø möùc ñoä xanh toát. Xem xeùt coù caùc loaøi saâu beänh treân caây khoâng. Thu nhaët caùc caây cheát vaø caùc raùc thaûi rôi vaøo ao. Xem xeùt maät ñoä caây, vöôït quaù maät ñoä troàng thì tæa thöa laïi theo ñuùng maät ñoä. KEÁT LUAÄN & KIEÁN NGHÒ I Keát luaän _ Caùc öùng duïng veà ñaát ngaäp nöôùc ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø öùng duïng töø laâu ôû nhieàu nôi treân theá giôùi vaø ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu keát quaû raát khaû quan vaø ñieàu ñoù chöùng minh raèng vieäc aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït hay coâng nghieäp laø hoaøn toaøn khaû thi . _ Qua nghieân cöùu veà thöïc traïng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa cuïm coâng nghieäp Taân Qui vaø caùc ñieàu kieän töï nhieân ñòa hình nôi ñaây thì cho thaáy raèng vieäc aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc nhaân taïo ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø hoaøn toaøn khaû thi, ñieàu naøy mang laïi nhöõng lôïi ích sau: + Giuùp ñòa phöông vaø cuïm coâng nghieäp giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà nöôùc thaûi vöôït ngöôõng cho pheùp vì lyù do chuû quan hay khaùch quan. + Taïo theâm ñöôïc nhieàu maûng xanh cho cuïm coâng nghieäp vaø caùc khu vöïc xung quanh. + Moät phaàn giuùp ñieàu tieát vi khí haäu cuûa khu vöïc xung quanh. + Cho pheùp phaùt thaûi moät soá chaát thaûi ñaëc bieät laø caùc kim loaïi naëng trong ngöôõng giôùi haïn xöû lyù cuûa heä thoáng xöû lyù, caùc kim loaïi naøy seõ bò loaïi boû nhôø khaû naêng haáp thuï cuûa caùc loaøi thöïc vaät xöû lyù. + Laø nôi tröõ vaø tieáp nhaän nöôùc möa chaûy traøn neáu löôïng möa taêng ñoät bieán. Ñieàu naøy ñaûm baûo cho vieäc haïn cheá söï ngaäp uùng cho nhöõng khu vöïc xung quanh. + Vaän haønh vôùi chi phí baûo döôõng thaáp, chi phí chuû yeáu phaùt sinh töø vieäc quan traéc. Vaø noù thaáp hôn nhieàu so vôùi vieäc vaän haønh moät coâng ngheä xöû lyù hoaù hoïc _ Beân caïnh ñoù cuõng coù nhöõng khoù khaên nhö: + Dieän tích ñaát caàn thieát cho thieát keá laø töông ñoái lôùn gaây khoù khaên cho nhöõng vuøng eo heïp veà dieän tích ñaát döï tröõ + Do heä thoáng tröõ nöôùc neân nguy cô phaùt sinh muoãi gaây beänh soát xuaát huyeát laø coù theå, yeáu toá naøy daãn tôùi söï e ngaïi cuûa caùc caáp quaûn lyù. Tuy nhieân trong heä thoáng xöû lyù nöôùc vaãn löu thoâng vôùi vaän toác phuø hôïp ñaûm baûo cho vieäc khoâng trôû thaønh moâi tröôøng soáng cuûa muoãi. _ Qua vieäc phaân tích caùc yeáu toá treân cho thaáy vieäc aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc coù nhieàu maët baát lôïi veà maët kinh teá. Neáu ñöùng ôû khía caïnh cuûa moät nhaø kinh teá thì chaéc chaén raèng döï aùn naøy laø khoâng khaû thi nhöng ôû goùc ñoä cuûa moät nhaø moâi tröôøng thì döï aùn naøy laø hoaøn toaøn khaû thi vì caùc giaù trò veà moâi tröôøng cuûa döï aùn mang laïi thì khoù coù theå chæ coù theå ñònh löôïng baèng tieàn. Cuï theå caùc giaù trò veà moâi tröôøng cuûa döï aùn mang laïi nhö: + Vôùi dieän tích gaàn 11ha, trong ñoù coù 7.7ha laø vuøng coù troàng thöïc vaät. Ñaây laø seõ laø nôi soáng lyù töôûng cho caùc heä sinh thaùi ñoäng thöïc vaät thuûy sinh. Töø moät soá taøi lieäu tham khaûo cho thaáy raèng caùc ñaàm laày ñaát ngaäp nöôùc coù söï ña daïng veà caùc loaøi laø raát cao, ñaëc bieät laø caùc loaøi chim nöôùc. + Ñaûm baûo nguoàn nöôùc töôùi cho caùc vuøng canh taùc ôû haï löu vì nöôùc thaûi sau xöû lyù ñaõ ñaït chuaån neân khoâng aûnh höôûng tôùi caùc loaøi caây troàng. Caùi giaûm ôû ñaây chính laø söï tích luõy caùc ñoäc chaát trong caùc loaïi caây troàng, töø ñoù seõ ñaûm baûo cho söùc khoeû cuûa ngöôøi söû duïng. + Hôn nöõa ñaây cuõng seõ laø nôi tham quan vaø giaùo duïc veà yù thöùc moâi tröôøng cho coäng ñoàng xung quanh, ñaëc bieät laø hoïc sinh, sinh vieân veà baûo veä moâi tröôøng, veà moái quan heä giöõa caùc yeáu toá, caùc caù theå soáng trong moâi tröôøng maø moät minh chöùng cuï theå laø taùi taïo ñöôïc caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc laø taùi taïo laïi ñöôïc söï ña daïng sinh hoïc. _ Töø ñoù coù theå keát luaän raèng döï aùn laø caàn thieát, noù giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà böùc xuùc cuûa caùc doanh nghieäp veà nguoàn thaûi, taïo ñieàu kieän phuïc hoài caùc heä sinh thaùi thuûy sinh, taïo ñieàu kieän naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng cho coäng ñoàng ñòa phöông. II Kieán nghò _ Vôùi ñòa phöông nhö Cuû Chi thì quyõ ñaát coøn nhieàu ta neân aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp vì caùi khoù khaên nhaát trong xöû lyù baèng ñaát ngaäp nöôùc chính laø quyõ ñaát cho döï aùn. Theâm vaøo ñoù, theo ñònh höôùng trong töông lai Cuû Chi seõ phaùt trieån theâm nhieàu khu coâng nghieäp taäp trung nhaèm thuùc ñaåy söï taêng tröôûng kinh teá cuûa ñòa phöông. Trong quaù trình quy hoaïch caùc khu coâng nghieäp thì ñòa phöông neân giaønh ra moät quyõ ñaát ñeå thieát keá caùc heä thoáng ñaát ngaäp nöôùc nhaèm phuïc vuï 3 muïc ñích : + Xöû lyù nöôùc thaûi + Taïo theâm maûng xanh cho khu coâng nghieäp + Taïo theâm nguoàn thu thueá moâi tröôøng töø vieäc cho pheùp doanh nghieäp phaùt thaûi vaøo heä thoáng trong giôùi haïn cho pheùp. Beân caïnh ñoù, vieäc aùp duïng ñaát ngaäp nöôùc cho xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø chaên nuoâi ôû ñòa phöông cuõng coù nhieàu ñieàu kieän khaû thi ñeå thöïc hieän. Qua tham khaûo taøi lieäu thì thaáy raèng heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa ñòa phöông coøn raát thieáu, nhieàu vuøng haàu nhö khoâng coù coáng thoaùt nöôùc. Nöôùc thaûi sinh hoaït chæ chuû yeáu thaûi vaøo caùc keânh, möông, ao hoà xung quanh khu vöïc soáng. Töø thöïc teá ñeà xuaát vôùi ñòa phöông neân aùp duïng, phoå bieán kieán thöùc tôùi ngöôøi daân veà hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caùc loaøi thöïc vaät nöôùc cuõng nhö giôùi thieäu cho ngöôøi daân veà nhöõng moâ hình xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït baèng ñaát ngaäp nöôùc, ñieån hình laø khuyeán caùo ngöôøi daân neân troàng caùc loaøi thöïc vaät coù khaû naêng haáp thuï nöôùc thaûi trong caùc ao ôû xung quanh khu vöïc soáng ._.