Thị trường xăng dầu Việt Nam. Thực trạng và giải pháp

LêI Më §ÇU Víi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, ®êi sèng con ng­êi ngµy cµng c¶i thiÖn, th× nhu cÇu sö dông hµng ho¸ t¨ng lªn vÒ sè l­îng vµ tèt h¬n vÒ chÊt l­îng lµ mét xu thÕ tÊt yÕu. §Ó t¹o ra d­îc khèi l­îng hµng ho¸ ®ã th× chóng ta ngµy cµng sö dông nhiÒu h¬n nguyªn nhiªn vËt liÖu, nguån n¨ng l­îng sÏ kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. HiÖn nay ®Êt n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, nguån n¨ng l­îng l¹i cµng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®Ó phôc vô c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, vµ dÇu khÝ lµ mét trong nh÷ng nguån n¨ng l­îng quan träng nhÊt hiÖn nay, nã kh«ng chØ ®¶m b¶o cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ nã cßn ®¶m b¶o cho nÒn quèc phßng toµn d©n ®­îc gi÷ v÷ng. HiÖn nay khi trªn thÕ giíi vÉn ch­a t×m ra ®­îc nguån n¨ng l­îng thay thÕ cho dÇu má th× viÖc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÇu má lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu cña mçi quèc gia. §ã chÝnh lµ lý do t¸i sao em chän ®Ò tµi: "ThÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p". §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò ¸n ®ã lµ nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam thêi gian qua, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng, Gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng cïng víi xu h­íng biÕn ®éng cña nã. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi lµ dùa trªn c¸ch tiÕp cËn tæng qu¸t tíi chi tiÕt, tõ quan ®iÓm cña nhµ n­íc tíi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu. Trong ®Ò ¸n em dÉ tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ vµ c¬ b¶n nhÊt diÔn biÕn thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua vµ nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn l­îc cña toµn ngµnh x¨ng dÇu trong nh÷ng n¨m tíi cÇn thùc hiÖn. KÕt cÊu cña ®Ò ¸n gåm 3 phÇn : PhÇn 1: Thùc tr¹ng thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam ThÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ giíi vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã tíi th× tr­êng x¨ng dÇu trong n­íc Thùc tr¹ng thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam Thùc tr¹ng nhËp khÈu x¨ng dÇu cña ViÖt Nam. PhÇn 2: Dù b¸o vµ xu h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam. Dù b¸o thÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ giíi. Dù b¸o thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam ®Õn 2020. §Þnh h­íng ph¸t triÓn. PhÇn 3: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng x¨ng dÇu ViÖt Nam. PhÇn 1: THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG XĂNG DẦU VIỆT NAM I. THỊ TRƯỜNG XĂNG DẦU THẾ GIỚI VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ TỚI THỊ TRƯỜNG XĂNG DẦU TRONG NƯỚC * Thùc tr¹ng thÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ giíi: Giíi thiÖu chung vÒ tæ chøc c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu löa ( OPEC): Tæ chøc nµy ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1959, ho¹t ®éng m¹nh vµo nh÷ng n¨m 1960-1970 ®Õn n¨m 1975 cã 13 thµnh viªn, gåm 6 n­íc ë Trung §«ng (IRan, IRac, ARap-Xeut, Kata, TiÓu V­¬ng Quèc ARap thèng nhÊt, K«et) 4 n­íc Ch©u Phi (GaB«ng, Nirªria, Libi, Algiªri), 2 n­íc Chau Mü Latinh (Vªnªzuªna,£quado) vµ mét n­íc ë §«ng nam ¸ (In®«nªxia). Tæ chøc nµy ®­îc thµnh lËp mh»m b¶o vÖ lîi Ých, quyÒn lîi d©n téc cña c¸c quèc gia xuÊt khÈu dÇu löa, h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña 5 c«ng ty dÇu Mü, 2 cña Anh vµ 1 cña Ph¸p ®ang ho¹t ®éng ë c¸c quèc gia nµy. Khi míi thµnh lËp OPEC cã t¸c dông ®iÒu chØnh gi¸ c¶, ph©n chia thÞ tr­êng h¹n møc xuÊt vµ nhËp khÈu. Nh­ng do m©u thuÉn vÒ quyÒn lîi gi÷a c¸c thµnh viªn, ®Õn n¨m 1986, tæ chøc nµy b¾t ®Çu ph©n ho¸. HiÖn nay c¸c n­íc OPEC vÉn chiÕm h¬n 1/3 tæng s¶n l­îng dÇu má hµng n¨m cña thÕ giíi. Mµ dÉn ®Çu lµ ARap Xeut(8,20/0) vµ IRac(4,20/0 tæng s¶n l­îng dÇu thÕ giíi). Nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 80 ®Çu thÕ kû 90 nhu cÇu dÇu löa thÕ giíi t¨ng, c¸c n­íc OPEC ®ang trë l¹i víi vai trß quan träng cña m×nh trong ho¹t ®éng kinh tÕ th­¬ng m¹i thÕ giíi. Trªn thÞ tr]êng c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa OPEC cung cÊp h¬n 450/0 nhu cÇu, nh­ng c¸c n­íc OPEC chØ chiÕm 2,40/0 GNP cña toµn thÕ giíi, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn hiÖn ®¹i ch­a ph¸t triÓn, ph¶i nhËp khÈu nhiÒu hµng tiªu dïng vµ l­¬ng thùc thùc phÈm. Những năm gần đây thì thị trường xăng dầu thế giới có nhiều biến động, có rất nhiều tác nhân đã ảnh hưởng đến thị trường này nhưng trong đó chủ yÕu lµ t¸c nh©n kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. Vào những năm 1990 khi cuộc chiến tranh Iran, Irac nổ ra đã làm cho giá xăng dầu tăng lên nhanh chóng,sản lượng khai thác trên toàn thế giới đạt 4 triệu thùng/ngày với giá khoảng 40 USD/ thùng. Đặc biệt nghiêm trọng là vào năm 1997 cuộc khủng hoảng tài chính nổ ra ở khu vực châu ¸ đã ảnh h­ëng nghiêm trọng tới thị trường dầu mỏ thế giới. Năm 1998 giá dầu thô ở mức thấp nhất, chỉ đạt trung bình 13,35 USD/thùng. Đây là thời kỳ đen tối của nghành công nghiệp dầu lửa.Giá dầu thô giảm trung bình 11-12 USD dưới giá thành sản xuất, điều đó buộc các công ty phải cắt giảm chi phái qua các vụ hợp nhất, sa thải công nhân và giảm đầu tư. Năm 1999 các thành viên OPEC và các nước dầu lửa khác đã cùng nhau thoả thuận cắt giảm mức cung toàn cầu tới 3,7 triệu thùng mỗi ngày.Và nhờ đó giá dầu đã tăng lên mạnh mẽ từ 10 USD/ thùng tháng 12 năm 1998 lên tới mức 20-25 USD/ thùng năm 1999. Có thể nói năm 1999 là năm căng thẳng nhất của thị trường căng dầu thế giới với sự gia tăng mạnh mẽ của giá dầu thô. Một sự kiện chính trị khác vào năm 2000 cũng làm cho thị trường xăng dầu thế giới thêm căng thẳng đó là khi khủng hoảng chính trị xảy ra xảy ra vào tháng 10/2000 ,giá dầu đã tăng lên tới mức kỷ lục trong vòng mười năm đó là 35 USD/thùng. Giá dầu tăng mạnh đã làm cho giá cả tại nhiều nước tăng theo như tại thị trường Mỹ, Nhật, EU, ở nhiều nước đã có làn sóng phản đối giá xăng dầu tăng cao đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sông kinh tế của mọi người. Điều đó đã buộc OPEC phải tăng hạn ngạch trong tháng 11/2000 đó là sản xuất thêm 50000 thùng/ngày lên 26,70 triệu thùng/ngày. Đây là nguyên nhân chính đưa giá xăng dầu trên thị trường thế giới giảm mạnh xuống còn 23,75 USD/thùng vào tháng 12/2000 sang năm 2001chỉ còn 20 USD/thùng Trong n¨m 2003 chóng ta chøng kiÕn rÊt nhiÒu sù kiÖn mang tÝnh khñng ho¶ng trªn thÞ tr­êng dÇu khÝ thÕ giíi. Liªn quan ®Õn chóng lµ c¸c ph¶n øng cÊp ®é c«ng ty kinh doanh s¶n xuÊt dÇu khÝ ®Õn chÝnh s¸ch ®èi néi, ®èi ngo¹icña tÊt c¶ c¸c quèc gia nh»m gi¶m thiÓu rñi ro, ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn. Gi¸ dÇu th« khÝ ®èt vµ s¶n phÈm dÇu khÝ liªn tôc t¨ng. §Çu n¨m 2003, trong bèi c¶nh Mü chuÈn bÞ tÊn c«ng Irac còng nh­ thêi tiÕt bÊt th­êng, gi¸ dÇu th« vµ khÝ ®èt còng nh­ c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ t¨ng cao. Tuy nhiªn nhiÒu nhµ dù b¸o tin r»ng gi¸ dÇu sÏ h¹ d­íi møc 20 USD/ thïng do thÕ ggiíi ®· ®a d¹ng nguån cung, c¸c n­íc OPEC v­íng vÝu trong m©u thuÉn gi÷a chñ tr­¬ng gi÷ gi¸ dÇu cao vµ giµnh thÞ phÇn, Nga, Mexico, Nauy còng nh­ c¸c n­íc ngoµi OPEC t¨ng s¶n l­îng vµ dÇu Irac sÏ lµm ngËp lôt thÞ tr­êng khi qu©n Mü vµo Bagh®a. Ngoµi ra theo lý thuyÕt kinh tÕ cæ ®iÓn vÒ vai trß ®iÒu phèi cña thÞ tr­êng , khi gi¸ dÇu t¨ng cao th× nhu cÇu sÏ gi¶m,®ång thêi møc ®Çu t­ vµo th¨m dß, khai th¸c, chÕ biÕn dÇu sÏ t¨ng, kÕt qu¶ s¶n phÈm l¹i cµng nhiÒu, t¸c dông tæng hîp sÏ ®Èy gi¸ dÇu xuèng. Nh­ng nh÷ng ®iÒu ®ã ®· kh«ng x¶y ra. Gi¸ dÇu th« cho ®Õn cuèi n¨m 2003 lu«n ë møc cao, gi¸ c¸c s¶n phÈm läc dÇu còng theo ®ã mµ t¨ng theo. §èi víi nghµnh dÇu khÝ thÕ giíi, n¨m 2004 ®­îc ®¸nh dÊu b»ng nh÷ng rèi ren víi c­êng ®é vµ tÝnh phøc t¹p cao h¬n tr­íc. Nhu cÇu vÉn tiÕp tôc t¨ng trong khi nguån cung ngµy cµng th¾t chÆt. TÊt c¶ c¸c dù b¸o ®­a ra n¨m 2003 ®Òu ph¸ s¶n. Trong lóc nh©n lo¹i ch­a t×m ®­îc nguån n¨ng l­îng thay thÕ thÝch hîp vÒ tÝnh n¨ng kü thuËt còng nh­ vÒ gi¸ c¶, dÇu th«, khÝ ®èt vÉn tiÕp tôc lµ lo¹i hµng ho¸ chiÕn l­îc trong thÕ giíi hiÖn ®¹i v× nã g¾n chÆt víi toµn bé ®êi sèng kinh tÕ. §Çu n¨m 2004 c¸c c¬ quan dù b¸o thÕ giíi ®Òu cho r»ng gi¸ dÇu n¨m 2004 gi÷ ë møc b»ng hoÆc thÊp h¬n mét Ýt so víi møc gi¸ trung b×nh n¨m 2003, tøc lµ ë trong khung gi¸ OPEC mong muèn (22-28 USD/ thïng). Nh­ng trong n¨m 2004 gi¸ dÇu ®· t¨ng lªn kh«ng ngõng, g©y ra ho¶ng lo¹n trong c¸c th¸ng cuèi quý III vµ cuèi n¨m gi¸ cã h¹ xuèng nh­ng vÉn ë møc 40 USD/ thïng. D­íi ®©y lµ mét sè b¶ng biÓu vÒ s¶n l­îng tiªu dïng x¨ng dÇu ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi, vµ nhu cÇu thùc tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. B¶ng : Khèi l­îng x¨ng dÇu tiªu thô cña c¸c n­íc vµ c¸c khu vùc trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¬n vÞ: TriÖu tÊn N­íc 1998 1999 2000 2001 2002 Mü 836,5 848,0 863,8 882,8 920,5 NhËt 269,9 266,3 254,9 258,8 260,7 Trung Quèc 174,4 185,6 190,3 200,0 214,3 §øc 137,4 136,5 136,6 132,4 135,6 Nga 130,1 129,11 123,7 162,2 132,3 Khu vùc Ch©u Mü 1191,5 1220,3 1247,8 1265,9 1268,7 Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng 887,8 920,1 896,3 928,7 948,6 Ch©u ¢u 741,5 784,9 760,7 755,2 760,3 Liªn X« (cò) 188,4 186,7 182,1 182,0 189,65 Trung §«ng 200,1 204,3 207,0 215,0 209,3 Ch©u Phi 106,9 109,5 112,7 115,6 116,0 ThÕ Giíi 3315,2 3398,8 3406,6 3462,4 3492,5 Nguån : T¹p chÝ thèng kª n¨ng l­îng thÕ giíi PBA MoCo n¨m 2002 B¶ng: BiÕn ®éng gi¸ dÇu th« n¨m 2004 §¬n vÞ: USD/ thïng Gi¸ sprort Brent Dated OPEC Basket NhÑ Bonny Fatch- Dubai Minas- Indo ural- Nga T12/04 45,68 48,3 49,42 20/10/04 46,67 49,75 52,0 T10/04 50,2 55,2 50,0 T10/04 46,96 43,78 47,93 37,88 47,67 39,43 T9/04 40,37 38,4 40,92 35,71 42,6 35,77 T8/04 42,36 39,19 43,41 37,1 38,4 39,53 T7/04 36,19 35,31 36,34 34,38 36,7 33,72 T6/04 38,3 36,87 38,87 35,79 39,33 35,72 T5/04 36,05 34,72 36,83 32,48 34,9 33,03 T4/04 32,03 30,48 32,89 29,28 29,72 29,07 T3/04 33,91 32,04 34,49 30,4 32,03 31,71 T2/04 30,07 28,93 30,47 27,68 28,9 27,2 T1/04 31,21 30,14 31,41 28,57 31,35 28,71 T12/03 29 28,34 29,12 27,7 30,72 27,7 T5/03 23,89 23,96 24,03 23,18 27,55 21,99 ( Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ 2004-2005) B¶ng : Cung cÇu dÇu thÕ giíi (§¬n vÞ: TriÖu thïng/ngµy) Khèi n­íc Quý IV/2003 Quý IV/2002 Cung CÇu Cung CÇu Gåm c¸c n­íc OECD 23,66 49,43 23,44 48,92 Mü, Canada, Mexico, NhËt, Hµn quèc, Ph¸p, Italia,c¸c n­íc OECD Ch©u ¢u kh¸c, Australia, New Zealand Ngoµi OECD 26,46 31,14 24,96 31,56 Ngoµi OECD – Ngoµi OPEC OPEC 31,65 31,14 24,96 31,56 ARAPXªut,IRan, IRac, Coet, TiÓuv­¬ngquècArËp,Quatar,Venezuena, Indonexia Tæng 81,77 80,57 78,15 80,48 §i ®«i víi gi¸ dÇu th«, gi¸ c¸c s¶n phÈm läc dÇu còng t¨ng theo víi tû lÖ t¨ng gi¸ cao h¬n so víi n¨m tr­íc ®ã. §­¬ng nhiªn khi gi¸ dÇu t¨ng th× toµn bé nÒn kinh tÕ bÞ ¶nh h­ëng ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ ë nh÷ng n­íc kh«ng cã hoÆc Ýt nguån tµi nguyªn chiÕn l­îc nµy. C¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu lín, ®Æc biÖt lµ Nga, Nauy, OPEC tuy cã thu nhËp cao nh­ng gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu tõ l­¬ng thùc, thùc phÈm, m¸y mãc thiÕt bÞ còng t¨ng cao, nguån thu nhËp tõ dÇu ë sè ®«ng c¸c n­íc nµy l¹i ch¶y vµo tói Ýt sè ng­¬× nªn t¸c dông ®Õn nÒn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn ®Õn nÒn kinh tÕ lµ rÊt h¹n chÕ Nguyªn nh©n dÔ nhËn thÊy nhÊt thị trường xăng dầu thế giới lại bị căng thẳng do nguồn cung dầu bị gián đoạn ở một số nước sản xuất. Tìng trạng bất ổn ở Nigieria và đình công ở Nauy, tình hình chính trị chưa ổ định ở IRac. Ngoài ra các thông tin về viÖc Shell, công ty dầu khổng lồ của Anh và Hà Lan đã công nhận trữ lượng thấp hơn 20 o/o so với ước đoán trước đây, hay đã có nguồn tin cho rằng ARAP-XEUT ®· gặp nhiều khó khăn trong quá trình khai thác dầu cũng đã làm thị trường thêm căng thẳng. Cuộc bạo động ở Vênêzêula hiện nay nước xuất khẩu dầu chính của thế giới cũng góp phần đẩy giá dầu thế giới tăng mạnh, trong khi đó thủ tướng Hugo Chavez còn đe doạ ngừng cung cấp dầu cho Mỹ do ngi ngờ nước này do nghi ngờ nước này đã ủng hộ chính đảng đối lập ở Vênêzêuna trong khi đó nước này sản xuất khoảng 2,7 triệu thùng mỗi ngày ,chiếm 11,50/0 tổng sản lượng dầu mỏ của OPEC Mặt khác do tồn kho của OPEC thấp đã gây tâm lý lo ngại nguồn cung bị gián đoạn. OPEC đã khẳng định rằng sẽ tiếp tục sản xuất dầu nhưng thị trường ít phản ứng về điều này vì chất lượng dầu mà họ sẵn sàng đưa ra chủ yếu là loại dầu nặng không phải là loại dầu mà thị trường cần. OPEC gần như khó có khả năng kiểm soát thị trường vì vậy tình trạng giá xăng dầu trên thế giới còn ở mức cao và khó có khả năng kiểm so¸t. Vì Việt Nam vẫn chưa xây dựng được nhà máy lọc dầu nên nguồn cung ứng xăng dầu trong những năm tới vẫn sẽ phải phụ thuộc vào thị trường xăng dầu thế giới, tức mọi sự biến động của thị trường của thị trường xăng dầu thế giới sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường xăng dầu trong nước , ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam, tác động cả đến người sản xuất và người tiêu dùng. Đối với người sản xuất thì khi giá dầu tăng cao sẽ mang lại thu nhập cao cho nước sản xuất dầu mà nguồn lợi trực tiếp là các tập đoàn xuất khẩu dầu. Còn thiệt hại là những nước nhập khẩu dầu. Với Việt Nam để đáp ứng nhu cầu trong nước thì mỗi năm phải nhập khẩu 1 lượng khoảng 8 triệu tấn, và hàng năm phải chi hơn 1,4 tỷ USD cho việc nhập khẩu xăng dầu. Vì vậy khi thị trường xăng dầu bấp bênh, không ổn định, giá cả tăng cao sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc chỉ đạo kinh doanh xăng dầu. Hệ quả là các doanh nghiệp sẽ rất khó khăn trong việc hạch toán kinh doanh, đảm bảo trong việc nhập khẩu xăng dầu, hoàn thành kế hoạch nhà nước giao, Ngoài ra, để ổn định giá xăng dầu phục vụ tốt cho nhu cầu đời sống và sản xuất trong nước nên nhà nước phải chi 1 khoản tiền lớn để bù giá thông qua quỹ bình ổn của nhà nước do chính các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đóng góp thông qua hình thức phụ thu. Như trong năm 2004 khi giá xăng dầu tăng cao mỗi ngày kinh doanh xăng dầu lỗ khoảng 4,2 tỷ, 1 tháng lỗ 128 tỷ và 1 quý lỗ khoảng 384 tỷ. Đối với người tiêu dùng khi hiện nay đời sống nhân dân được tăng lên rõ rệt. Số người sử dụng ô tô, bếp gas ngày càng nhiều,kéo theo nhu cầu sử dụng tăng dầu cũng tăng nhanh. Vì vậy khi giá dầu tăng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và hành vi mua bán của người tiêu dùng II. THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG XĂNG DẦU VIÖT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA. 1. Thùc tr¹ng: Tình hình kinh doanh xăng dầu trong những năm qua được đặc trưng bởi các hiện tượng: Thứ nhất đó là sự bất ổn về nguồn và giá kinh doanh xăng dầu phát sinh lỗ. Thứ hai là môi trường kinh doanh thiếu lành mạnh, chứa đựng yếu tố gian lận thương mại, bất an toàn về môi trường, cháy nổ, hệ thống kinh doanh thiếu kế hoạch, Tuy nhiên, do tác động khách quan từ nhiều phía, đặc biệt là cơn sốt xăng dầu ngay trên địa bàn hà nội và nguy cơ sốt trên địa bàn nhạy cảm như tây nguyên ,các bộ nghành có liên quan mới thực sự nhìn lại cả một quá trình để đánh giá có hệ thống các nguyên nhân và đưa ra quyết định mang tính chất cứng rắn khi rút quyền nhập khẩu của một số đầu mối đã thực hiện một cách không nghiêm túc tién độ nhập khẩu khẩu. Về diÔn biến thị trường ta thấy do không có sự cam kết bằng văn bản về việc bù lỗ cho hoạt động nhập khẩu xăng dầu từ phái nhà nước so với trước đây nên đã xuất hiện tình trạng : Một số doanh nghiệp đã theo thói cũ hạn chế hoặc không nhập khẩu nên không có nguồn tham gia vào lưu thông ở các giai đoạn phát sinh lỗ cao. Nguồn cung cấp xăng dầu tập trung vào một vài dầu mối “truyền thống” do đã tiên lượng tình hình và chủ động nhập khẩu tăng hơn mức kinh doanh bình thường theo nhiệm vụ được giao. Thù lao trả cho đại lý buộc phải hạn chế chia sẻ khó khăn giữa nhà nước và doanh nghiệp. Theo đó, nhiều thương nhân lấy cớ tăng giá hoặc hạn chế bán hàng để gây sức ép làm bất ổn thị trường. Tình hình bảo đảm nguồn ở một số địa phương rất căng thẳng do trước đó nguồn xăng dầu được cung cấp trên địa bàn chủ yếu từ các đầu mối chỉ tham gia thị trường khi kinh doanh xăng dầu có lợi nhuận. Về điều kiện và môi trường kinh doanh : Tình trạng kinh doanh không bình dẳng vẫn tiếp diễn trong nhiều nămdo yếu tố quản lý lỏng lẻo, kiểm soát qui định về điều kiện kinh doanh và chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường chỉ theo từng đợt, kết thúc chiến dịch là thị trường diễn ra các hành vi gian lận thương mại như bán M90 theo giá M92, M83 theo giá M90. Trong mét ®ît kiÓm tra lÊy mÉu x¨ng ph©n tÝch ë c¸c ®¹i lý trªn ®Þa bµn TP HCM th× thÊy h×nh thøc gian lËn chñ yÕu cña c¸c c©y x¨ng lµ sö dông x¨ng M83 pha lÉn x¨ng M90 nh­ng khi b¸n tÝnh gi¸ x¨ng M90, råi lÊy x¨ng M83, M90 pha víi x¨ng M92 råi b¸n víi gi¸ x¨ng M92. b»ng c¸ch gian lËn nµy hang n¨m ng­êi tiªu dïng ®· bÞ mãc tói hµng tr¨m tû ®ång , H¬n thª viÖc sö dông x¨ng kh«ng ®óng chÊt l­îng ch¾c ch¾n sÏ lµm gi¶m tuæi thä ph­¬ng tiÖn vµ g©y ra nh÷ng hÖ luþ m«i tr­êng kh« l­êng do l­îng x¨ng ®èt kh«ng hÕt th¶i ra tõ ®éng c¬…KÌm theo ®ã lµ hiÖn t­îng thẩm lậu x¨ng dÇu qua biên giới hay quay trở lại Việt nam bằng tái xuất,chuyển khẩu, trốn thuế. Hoạt động chuyển tải trực tiếp không qua kho rất sôi nổi, mỗi chuyến tàu chuyển tải không chỉ kéo giá thị trường phía nam xuống vài trăm đồng mà còn tác động trực tiếp tới môi trường gây mất an toàn cháy nổ trong chuyển tải. Các cửa hàng xăng dầu tư nhân tiếp tục phát triển ngoài qui hoạch gây lãng phí chung cho xã hội. hệ thống này phát triển tự phát, tự nhận là đại lý và sử dụnh biểu trưng tuỳ ý ,không tổ chức kinh doanh liên tục ,gây mất ổn định và tác ®éng xấu đến tâm lý người tiêu dùng, vào các thời điểm nhạy cảm họ còn tác động trực tiếp đếnviệc hoạch định chính sách của nhà nước ,luôn đòi dủ thù lao mà không chịu chia sẻ khi tình hình khó khăn. Nguồn xăng M83 pha chế từ condénate nội địa tham gia thị trường ngày càng nhiều, lại không có sự kiểm soát nên phần lớn nguồn M83 đều được tiêu thụ theo nguồn M90, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, doanh nghiệp có nguồn lợi từ chênh giá vốn xăng nội địa và giá bán tối đa M83 dã sử dụng để giảm giá mặt hàng, gây thiệt hại cho ngân sách và có lợi cho tư thương mua bán đi lại. 2. Nguyên nhân: a.Về phía nhà nước: Cơ chế quản lý vĩ mô về kinh doanh xăng dầu còn chậm đổi mới, điều hành chưa sát với thực tế ,với biến động của thế giới. Nhà nước châư sử dụng đầy đủ và đúng thời điểm các công cụ điều hành thị trường xăng dầu nên tác động tích cực của các công cụ giá, thuế ,hạn ngạch và bù lỗ đã không phát huy được ở từng giai đoạn như thế gới đã tăng giá từ thời gian trước song đến nhièu ngày sau nhà nước mới duyệt đơn xét được tăng giá xăng. Về cơ chế quản lý thì việc buông lỏng quản lý thị trường xăng dầu, thiếu chế tài để xử lý các vi phạm trong hoạt động nhập khẩu xăng dầu cũng như hoạt động kinh doanh nội địa. Trong điều kiên chưa kiểm soát được chất lượng xăng dầu lưu thông, việc tồn tại cùng một lúc 4 loại xăng dầu M83, M92, M95, với chất lượng gần giống nhau ,người tiêu dùng khó có thể phân biệt ,có lợi cho gian thương và thiệt hại cho người tiêu dùng. BiÖn ph¸p xö ph¹t qu¸ nhÑ còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t×nh tr¹ng c¸c c©y x¨ng gian lËn kÐo dµi. Thêi gian qua, nh÷ng c©y x¨ng bÞ ph¸t hiÖn cã gian lËn trong ®o l­êng, chñ c©y x¨ng chØ bÞ ph¹t vµi triÖu ®ång, trong khi víi møc gian lËn 10/0 th× sè tiÒn chñ c©y x¨ng kݪm ®­îc cã thÓ bï ®­îc sè tiÒn bÞ ph¹t. T×nh tr¹ng kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®èi víi viÖc vi ph¹m cña c¸c cöa hµng còng lµm cho t×nh tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i thªm gia t¨ng. §iÒu ®¸ng nãi lµ t×nh tr¹ng nµy b©y giê míi x¶y ra vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng n¨m nµo còng kiÓm tra theo kÕ ho¹ch vµ c¶ kiÓm tra ®ét xuÊt theo yªu cÇu, khiÕu n¹i song gian lËn vÉn cø hoµnh hµnh. Nguyªn do, quy tr×nh qu¶n lý hiÖn kh¸ ®¬n gi¶n vµ thñ c«ng, trong khi c¸ch gian lËn cña chñ c©y x¨ng l¹i ®ang ngµy mét tinh vi h¬n rÊt nhiÒu. Dự trữ quốc gia còn thấp và không được huy động nên không phát huy được vai trò điều tiết của thị trườngkhi tình hình đảm bảo căng thẳng. b.Về phía doanh nghiệp Một số doanh nghiệp tận dụng kẽ hở quản lý nên không thực hiện đầy đủ trách nhiệmcủa mình trong khi vẫn có thể đổ lỗi cho cơ chế. Bản thân mỗi doanh nghiệp nhập khẩu chỉ chuẩn bị cho sự tăng trưởng trong giới hạn nhất định cả về số lượng và thời gian,khả năng sử lý đột biến là có hạn. Mạng lưới doanh nghiệp nhà nước trên một số địa bàn là quá mỏng, không đủ sức chi phối thị trường. hệ thống phân phối trung gian luôn đòi hỏi lợi íc trong điều kiện có biểu hiện kinh doanh chộp giật, đầu cơ trục lợi, không lấy thời kỳ lãi bù thời kỳ lỗ, không chia sẻ với doanh nghiệp nhập khẩu và thiếu trách nhiệm với người tiêu dùng. c.Về phía người tiêu dùng : Tâm lý dự trữ nhiều khi giá tăng cao và mua ít khi giá giảm, là nguyên nhân dẫn đến sốt xăng dầu hoặc bão hoa xăng dầu. Người tiêu dùng hiện nay ít chú trọng đến yêu cầu tiết kiệm tiêu dùng trong điều kiện toàn thế giới đang gặp khó khăn về giá và nguồn xăng dầu. Có tư tưởng ỷ lại vào sự bao ấp của nhà nước trước đây, không muốn tăng giá bán lẻ mặc dù hiểu rất rõ tình hình xăng dầu thế giới và xu thế giá xăng dầu thế giới tăng buộc nhà nước tăng giá nội địa. d.Về phía các cơ quan tuyên truyền báo chí: Với mục tieu dẫn dắt dư luận và định hướng người tiêu dùng, cơ quan báo chí đăng tải các nội dung có liên quan đế thị trường xăng dầu thế giới, trong nước là cần thiết. Tuy nhiên việc tuyên truyền vừa qua chưa thực sự bám sát mục tiêu này và chưa mang lại hiệu quả mong muốn, thậm chí có trường hợp phản tác dụng khi các nội dung phản ánh thiếu trung thực, không khách quan, nhận định còn thiếu thực tiễn ….làm cho dư luận hiểu sai điều hành của nhà nước ,quá hoang mang về về việc thiếu nguồn cung cấp và biến động giá, chê trách doanh nghiệp chỉ đạo, tạo điều kiện cho một số đối tượng thương nhân lợi dụng đầu cơ gây rối thị trường. Các nội dung có liên quan đến tăng giá xăng dầu được đăng tải như một nguồn thông tin chính thức xác nhận việc nhà nước sẽ tăng giá dẫn đến hiện tượng đầu cơ găm hàng và ảnh hưởng đến quá trình quản lý và điều hành của nhà nước và doanh nghiệp. III. T×NH H×NH NHËP KHÈU X¡NG DÇU CñA VIÖT NAM TRONG NH÷NG N¡M QUA. 1. T×nh h×nh nhËp khÈu x¨ng dÇu trªn thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhu cÇu X¨ng dÇu lµ rÊt lín ®èi víi mçi quèc gia trªn thÕ giíi, nhÊt lµ nh÷ng n­íc cã kinh tÕ ph¸t triÓn, cã nÒn s¶n xuÊt lín nhÊt thÕ giíi nh­ Mü, NhËt… Hµng n¨m hä ph¶i nhËp khÈu mét tr÷ l­îng x¨ng dÇu lín míi ®ñ ®¸p øng nhu cÇu sö dông trong n­íc. HiÖn nay T©y ¢u, Mü, NhËt B¶n lµ ba khu vùc nhËp khÈu x¨ng dÇu lín nhÊt thÕ giíi. Chóng ta thÊy r»ng Mü lµ mét n­íc s¶n xuÊt dÇu lín nhÊt thÕ giíi nh­ng còng lµ n­íc nhËp khÈu dÇu th« lín nhÊt thÕ giíi. n¨m 2001, khèi l­îng x¨ng dÇu nhËp khÈu cu¨ mü lµ 93,9 triÖu tÊn vµ n¨m 2002 lµ 97,54 triÖu tÊn, nguån cung cÊp chñ yÕu lµ tõ Trung §«ng, Vª-nª-zuª-na, Canada, Mexico vµ T©y ¢u. §øng thø hai nhËp khÈu dÇu th« lµ T©y ¢u Víi sè l­îng 87,5 triÖu tÊn vµo n¨m 2001 vµ n¨m 2002 lµ 89,3 triÖu tÊn. nguån cung cÊp chñ yÕu lµ Trung §«ng, Liªn X« cò, B¾c Phi ( Angiªri, Libi, nigieria). Ngoµi ba n­íc nhËp khÈu x¨ng dÇu lín nhÊt thÕ giíi cßn ph¶i kÓt ®Õn Trung Quèc vµ mét sè n­íc kh¸c. N¨m 2001 nhËp khÈu x¨ng dÇu cña Trung Quèc ®¹t 20,8 triÖu tÊn vµ n¨m 2002 ®¹t 21,3 triÖu tÊn. ThÞ tr­êng nhËp khÈu cña Trung Quèc lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ Trung §«ng. Trong ®ã Ch©u ¸ chiÕm tû träng lín bao gåm c¸c n­íc nh­ nh­ Indonesia, Malaixia, Th¸i Lan vµ ViÖtv nam. BiÓu ®å. T×nh h×nh nhËp khÈu x¨ng dÇu cña mét sè n­íc vµ khu vùc n¨m 2001-2003 2. T×nh h×nh nhËp khÈu x¨ng dÇu cña ViÖt Nam : Hiện nay, lượng xăng dầu tiieu thụ trong nước của Việt nam phụ thuộc gần như hoàn toàn vào xăng dầu nhập khẩu. Chúng ta mới có nhà máy lọc dầu mini là pẻto Sài Gòn với sản lượng thấp.hiịen nay nhà máy lọc dầu Dung Quất đã băt đầu đưa vào hoạt động nhưng do với nhu cầu tiêu thụ ngày càng lớn nên Việt nam vẫn phải nhập khẩu xăng dầu. Cho đến nay Việt Nam đã có 35 đơn vị kinh doanh nhập khẩu xăng dầu, được nhà nước giao nhiệm vụ cung ứng và điều tiết nguồng xăng dầu nhập khẩu để phục vụ nhu cầu trong nước và một phần tái xuất khẩu thu ngoại tệ. Hiện nay thị phần của Tổng công ty xăng dầu Việt nam là 610/0. đứng thứ hai là Petec với thị phần 120/0, đứng thứ ba là Sài Gòn Petro 110/0, tiếp đến là Vinapco 50/0 , Petechim 3,50/0, công ty thượng mại Đồng Tháp 30/0 c«ng ty x©y dùng qu©n ®éi 1,40/0, petro Mekong 0,90/0, c«ng ty xuÊt nhËp khÈu vËt t­ ®­êng biÓn 0,50/0, cßn l¹i 2,70/0 lµ cña PTSC nhµ m¸y ®iÖn hîp ph­íc vµ c«ng ty bét ngät Ve®an. BiÓu ®å thÞ phÇn nhËp khÈu x¨ng dÇu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam N¨m 2004 gi¸ x¨ng dÇu t¨ng cao ®· ¶nh h­ëng kh«ng Ýt tíi kim ng¹ch nhËp khÈu x¨ng dÇu cña ViÖt Nam. Theo tæng côc thèng kª th× n¨m 2004 l­îng nhËp khÈu x¨ng dÇu c¸c lo¹i ®¹t 11,050 triÖu tÊn, t¨ng 11,20/0 so víi n¨m 2003. Cßn vÒ trÞ gi¸ th× n¨m 2004 ®¹t 357,4 triÖu ®«la t¨ng 14,650/0 so víi cïng kú n¨m 2003. §©y lµ n¨m kû luc ®¹t c¶ s¶n l­îng vµ trÞ gi¸ vÒ nhËp khÈu x¨ng dÇu. 3. T×nh h×nh gi¸ c¶ trong n­íc: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc gi¸ x¨ng dÇu thÕ giíi ®øng ë møc cao ®· t¸c ®éng ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi viÖc kinh doanh x¨ng dÇu trong n­íc. sau ®ît t¨ng gi¸ ngay 19/6/2004, th× gi¸ x¨ng dÇu thÞ tr­êng thÕ giíi dao ®éng ë møc x¨ng RON92 : 48,4 USD/ thïng vµ nhµ n­íc ¸p dông thuÕ nhËp khÈu lµ 00/0. tuy nhiªn gi¸ x¨ng dÇu thÞ tr­êng thÕ giíi tõ ®ã ®Õn nay tiÕp tôc t¨ng, cô thÓ lµ FOB b×nh qu©n 10/2004 : dÇu th« b¹h hæ: 50,6 USD/ thïng, x¨ng 92 :53,68 USD/thïng. Møc gi¸ x¨ng nµy t¨ng víi thÞ tr­êng thÕ giíi t¹i thêi ®iÓm ®iÒu chØnh gi¸ th¸ng 6/2004 t¨ng 110/0. Gi¸ x¨ng nhËp khÈu cao h¬n gi¸ hiÖn hµnh trªn d­íi 500®/lit tuú theo tõng chñng lo¹i x¨ng. NÕu gi¸ x¨ng dÇu thÕ giíi tiÕp tôc dao ®éng ë møc cao nh­ hiÖn nay th× mét ngµy kinh doanh x¨ng dÇu l« kho¶ng 4,2 tû, 1 th¸ng lç 128 tû vµ mét quý lç kho¶ng 384 tû. V× vËy viÖc t¨ng gi¸ x¨ng dÇu lµ hoµn toµn hîp lý theo tinh thÇn nghÞ quyÕt sè 162/ TB-VPCP ngµy 19/8/2004 cña thñ t­íng chÝnh phñ. ViÖc ®iÒu chØnh t¨ng gi¸ x¨ng dÇu lÇn nµy ®¶m b¶o nguyªn t¾c :kinh doanh x¨ng dÇu kh«ng lç vµ tiÕp tôc thùc hiÖn ph­¬ng ch©m : nhµ n­íc, ng­êi sö dông vµ doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu cïng chia sÎ khã kh¨n trong ®ã nhµ n­íc chÞu phÇn lín : ®ã lµ tiÕp tôc bï lç cho gi¸ c¸c lo¹i dÇu vµ tiÕp tôc duy tr× thuÕ nhËp khÈu b»ng 00/0 c¸c lo¹i x¨ng dÇu, c¸ nh©n sö dông x¨ng chÞu n©ng gi¸ x¨ng t¨ng 500®/lit. PHÇN II : Dù B¸O Vµ XU H¦íNG PH¸T TRIÓN 1. Dù b¸o thÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ giíi : Tr÷ l­îng x¨ng dÇu trªn thÕ giíi hiÖn nay cßn l¹i kho¶ng 140 tû tÊn (1.016 tû thïng ) vµ khÝ ®èt lµ 140.000 m3 ( 4.933.000 tû fit khèi ). Tr÷ l­îng nµy l¹i ph©n bè kh«ng ®Òu Trªn c¸c Ch©u lôc vµ ®¹i d­¬ng, nhiÒu nhÊt ë Trung CËn §«ng ( 650/0 ) vµ Ýt nhÊt ë vïng §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ - Australia (4,40/0). Víi tèc ®é khai th¸c nh­ hiÖn nay th× tr÷ l­îng dÇu trªn thÕ giíi cßn ®ñ dïng cho nh©n lo¹i 50 n¨m n÷a. Theo c¸c c«ng ty t­ vÊn cho r»ng riªng l­îng khÝ ®èt cßn ®ñ dïng ®Õn cuèi thÕ kû 21. Trong thêi gian ®ã c¸c n­íc cã tr÷ l­îng x¨ng dÇu ë møc thÊp vÉn ph¶i tiÕn hµnh nhËp khÈu dÇu th« lµm sè l­îng ng­êi mua cµng t¨ng . Bªn c¹nh ®ã nh÷ng khã kh¨n hiÖn h÷u vµ tiÒm Èn mµ c¸c tæ chøc hiÖp héi kinh doanh dÇu má lín trªn thÕ giíi ®· vµ sÏ gÆp ph¶i lµ gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ngµy cµng t¨ng . Sù kiÖn gi¸ dÇu cao còng ¶nh h­ëng tÝch cùc chø kh«ng hoµn toµn tiªu cùc. §èi víi b¶n th©n nghµnh dÇu khÝ th× viÖc ®Çu t­ cho t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c chÕ biÕn theo ®ã mµ ®­îc t¨ng cao. S¶n l­îng dÇu ®· ®¹t ®Ønh ®iÓm míi trong n¨m 2004( 80 triÖu thïng /ngµy) vµ s¶n l­îng khÝ lÇn ®Çu tiªn ®¹t møc 100 TCF (ngh×n tû feet khèi). Bªn c¹nh ®ã n¨m 2003 cã 46 ph¸t hiÖn lín ( tr÷ l­îng lín h¬n 100 triÖu thïng dÇu quy ®æi ) t¨ng 5 ph¸t hiÖn so víi n¨m 2002. Nh÷ng ph¸t hiÖn lín ph©n bè trªn 51 quèc gia trong giai ®o¹n 1994- 2004. Ph¸t hiÖn lín nhÊt lµ má khÝ Lavan ë IRan víi tr÷ l­îng khÝ thu håi ­íc tÝnh ®¹t 6 TCF, 8 ph¸t hiÖn lín kh¸c víi tr÷ l­îng dÇu thu håi trªn 500 triÖu thïng dÇu qui ®æi gåm 3 ph¸t hiÖn ë Brazin, 1 ë Trung Quèc, 1 ë Malaisia, 1 ë Sudan vµ 1 ë ViÖt Nam. TÝnh tê n¨m 1999 ®Õn nay tr÷ l­îng dÇu th« bæ xung míi trªn toµn cÇu dËt 13,9 tû thïng, tyhay thÕ ®­îc 50 0/0 s¶n l­îng. Nh÷ng n­íc cã tû lÖ gia t¨ng tr÷ l­îng cao nhÊt s¾p sÕp theo thø tù lµ Angola, Kazactan, Brazin, Viet Nam, Colombia, §an m¹ch vµ Trung Quèc. Tr÷ l­îng khÝ bæ xung lµ 68 tcf, chØ thay thÕ ®­îc 670/0 s¶n l­îng khai th¸c. Vïng n­íc s©u ®ãng vai trß ngµy cµng næi bËt trong nghµnh dÇu khÝ , víi kû lôc 700/0 tæng sè ph¸t hiÖn n»m ë ®é s©u mùc n­íc biÓn trªn 200m vµ 65 0/0 tæng sè c¸c ph¸t hiÖn n»m d­íi mùc n­íc biÓn trªn 1000m. §iÒu nµy còng cung ph¶n ¶nh trong ®Æc ®iÓm ph©n bæ tr÷ l­îng , trong ®ã 640/0 tr÷ l­îng n»m ë vïng n­íc s©u. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn vïng n­íc s©u chiÕm h¬n 600/0 nh÷ng ph¸t hiÖn cã tr÷ l­îng trªn 100 triÖu thïng dÇu quy ®æi . Ngoµi c¸c nguån dÇu khÝ kh«ng truyÒn thèng nh­ dÇu cùc nÆng, dÇu bitum, dÇu trong ®¸ phiÕn, khÝ than… ®ang gia t¨ng, ®ãng gãp kh«ng nhá cho nhu cÇu c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t. Tæng tr÷ l­îng dÇu cã thÓ khai th¸c hiÖn nay lµ 1265 tû thïng vµ tr÷ l­îng khÝ t­¬ng øng lµ gÇn 7000 TCF. tû lÖ c¹n kiÖt ®èi víi dÇu ®Õn n¨m 2001 lµ 44,6 0/0 vµ víi khÝ lµ 300/0. Víi c¸c ph¸t hiÖn míi ®¸ng mõng ë trªn nh­ng kh«ng cã nghÜa ngµnh dÇu khÝ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ toµn nh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng mõng nh­ vËy v× hiÖn nay khu vùc dÇu khÝ dåi dµo nhÊt trªn thÕ giíi vÉn lµ Trung ®«ng nh­ng ®©y l¹i lµ vïng bÊt æn nhÊt do nhiÒu m©u thuÉn tham väng ®an xen. Mü hi väng nhÊt vµo nguån dµu IRac vµ Arap xeut nh­ng kh«ng ai ®o¸n ch¾c ®iÒu g× x¶y ra ë phÝa tr­íc. TiÕp theo lµ nguån dÇu khÝ Nga vµ Trung A nh­ng vÊn ®Ò lín nhÊt lµ thiÕu vèn ®Çu t­ vµ hÖ thèng ®­êng èng ®Ó vËn chuyÓn s¶n phÈm ra thÞ tr­êng thÕ giíi ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. Mü d©n tÝch cùc khèng chÕ, kiÓm so¸t nguån tµi nguyªn nµy th«ng qua NATO vÒ phÝa §«ng nh­ng n­íc Nga còng ®ang hÕt søc cè g¾ng ®Ó dßng dÇu Sibªri, Trung ¸ ch¶y vÒ phÝa ®«ng. C¸c n­íc quanh vïng biÓn Caspy ®ang nç lùc giµn xÕp ®Ó ph©n chia ranh giíi vïng cã tr÷ l­îng dÇu khÝ lín nhÊt ë ®©y. Vïng triÓn väng ®ang næi lªn hiÖn nay lµ T©y ¢U Phi ®ang næi lªn víi c¸c n­íc cËn Sahara, ®Æc biÖt lµ vïng biÓn ¡ngola, Nigieria còng nh­ c¸c quèc ®¶o thuéc Nam §¹i T©y D­¬ng. Khèi l­îng ®Çu t­ lín nhÊt cña c¸c c«ng ty ®Çu t­ quèc tÕ ®ang tËp trung t¹i ®©y. Tuy nhiªn vÊn ®Ò an ninh chÝnh trÞ ®ang diÔn biÕn theo chiÒu h­íng xÊu vµ nguån tr÷ l­îng l¹i n»m phÇn lín ë vïng n­íc s©u, chi phÝ cho ho¹t ®éng dÇu khÝ tèn kÐm. VÞnh Mexico vµ Ch©u Mü Latinh còng lµ mét ®èi t­îng ®¸ng chó ý tiÕp theo nh­ng còng ®Çy khã kh¨n v× tr÷ l­îng triÓn väng còng ®ang n»m ë vïng n­íc s©u hoÆc lµ chÊt l­îng dÇu thÊp vµ phong trµo d©n téc ®ang ph¸t triÓn . PhÇn cßn l¹i cña Ch©u ¸ vµ Ch©u §¹i D­¬ng cã tr÷ l­îng kh«ng ®Õn 10 0/0 tr÷ l­îng toµn cÇu nh­ng d©n sè l¹i d«ng nhÊt vµ ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ m¹nh mÏ nªn mäi quèc gia ®ang t×m con ®­êng kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o an ninh n¨ng l­îng phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh. Dù b¸o tõ nay ®Õn n¨m 2010 gi¸ dÇu kho¶ng 20-25 USD/ thïng ( dÇu cùc nÆng ). §Õn n¨m 2100 sÏ cã nhiªn liÖu thay thÕ vµ phiÕ sÐt dÇu. Nh­ vËy trong thÕ kû 21 th× x¨ng dÇu vÉn lµ nguån n¨ng l­îng kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cïng víi nh÷ng khã kh¨n ®· nªu trªn ch¾c ch¾n r»ng gi¸ dÇu trªn thÕ giíi sÏ tiÕp tôc t¨ng do tÝnh v« tæ chøc cña nÒn s¶n xuÊt thÕ giíi. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nªu trªn ®©y ®Òu ¶nh h­ëng rÊt l._.