Thị trường EU và khả năng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường này

Môc lôc Danh môc b¶ng biÓu B¶ng sè Néi dung Trang 1.1 C¸c th«ng sè c¬ b¶n vÒ c¸c n­íc thµnh viªn EU (tÝnh ®Õn 2001) 7 1.2 Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU thêi kú 1990-2000 18 1.3 Tû träng cña c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam thêi kú 1994-2000 20 1.4 Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU (ph©n theo n­íc) 21 1.5 ThuÕ suÊt VAT cña c¸c n­íc thµnh viªn EU 24 2.1 KÕt qu¶ xuÊt khÈu n«ng l©m s¶n chÝnh 35 2.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng l©m s¶n chÝnh 1999-2002 38 2.3 Gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n ViÖt nam sang EU 41 3.1 Dù kiÕn c¬ cÊu xuÊt khÈu cña mét sè n«ng s¶n chÝnh thêi kú 2005-2010 58 Lêi Nãi ®Çu Trong chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng cña chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam, Liªn minh ch©u ¢u (gäi t¾t lµ EU) lu«n lu«n ®­îc coi lµ mét thÞ tr­êng quan träng. Víi h¬n 386 triÖu d©n sèng trªn 15 quèc gia tr¶i dµi tõ b¾c xuèng nam ch©u lôc víi møc sèng thuéc lo¹i cao nhÊt thÕ giíi, EU nhËp khÈu tõ ViÖt Nam mét l­îng hµng ho¸ ngµy cµng lín qua tõng n¨m. Tuy hiÖn nay, thÞ tr­êng Mü ®ang réng më sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®­îc ký kÕt nh­ng ®Ó xuÊt khÈu hµng hãa vµo thÞ tr­êng nµy vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®èi víi ViÖt nam. Do ®ã EU vÉn ®­îc coi lµ b¹n hµng truyÒn thèng vµ quan träng cña ViÖt Nam. N«ng s¶n lµ lÜnh vùc ®­îc chËm tù do nhÊt vµ ®©y chÝnh lµ mét chÝnh s¸ch rÊt nh¹y c¶m víi EU. §· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng EU, thùc tr¹ng quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ khu vùc nµy nãi chung vµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n nãi riªng. Tuy nhiªn, ®©y vÉn lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ mang tÝnh thêi sù vµ kh¬i gîi nhiÒu khÝa c¹nh cÇn nghiªn cøu vµ ph©n tÝch s©u. ChÝnh v× thÕ ®Ò tµi: “ThÞ tr­êng EU vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng nµy” ®­îc chän ®Ó nghiªn cøu. Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, phô lôc, kho¸ luËn ®­îc tr×nh bµy trong ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Tæng quan EU vµ ThÞ tr­êng EU. Ch­¬ng nµy sÏ tr×nh bµy chi tiÕt vÒ EU, nh÷ng chÝnh s¸ch EU ¸p dông víi hµng nhËp khÈu nãi chung vµ víi n«ng s¶n nãi riªng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng viÖc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt nam nãi chung vµ sang thÞ tr­êng liªn minh ch©u ¢u trong thêi gian qua. Trong ch­¬ng II, thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay sÏ ®­îc ph©n tÝch ®Ó lµm tiÒn ®Ò cho phÇn ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ë ch­¬ng sau. Ch­¬ng nµy còng ®Ò cËp ®Õn nh÷ng tån t¹i vµ th¸ch thøc trong mèi quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ EU. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt nam sang thÞ tr­êng liªn minh ch©u ¢u. §Ò tµi tËp trung ph©n tÝch t×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam sang EU trong nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt tõ sau nh÷ng n¨m 1990 ®Õn nay. Trªn c¬ së ph©n tÝch sè liÖu vµ thùc tr¹ng, ®i s©u ph©n tÝch nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh kh¶ thi nh»m gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n trong nh÷ng n¨m tíi. ViÖc lùa chän vµ sö dông tµi liÖu mét c¸ch chän läc; ph©n tÝch vµ tæng hîp sè liÖu vÒ n«ng s¶n còng nh­ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tÕ trong nhiÒu n¨m qua ®· ®­îc sö dông ®Ó hoµn thiÖn ®Ò tµi trªn. Do ®iÒu kiÖn thêi gian nghiªn cøu, nguån tµi liÖu vµ tr×nh ®é nghiªn cøu cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù gióp ®ì vµ phª b×nh cña c¸c thÇy c«. Ch­¬ng I Tæng quan EU vµ thÞ tr­êng EU Mét sè nÐt tæng quan vÒ Liªn minh ch©u ¢u – EU Liªn minh ch©u ¢u bao gåm 15 n­íc thµnh viªn, sö dông 11 ng«n ng÷ chÝnh thøc, bao gåm 386 triÖu d©n, víi diÖn tÝch 3.234.200 km2, chiÕm 1/6 diÖn tÝch ®Þa cÇu. EU lµ khèi kinh tÕ hïng m¹nh vµ lµ mét trong nh÷ng trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ quan träng cña thÕ giíi. Trong 15 n­íc thµnh viªn cã bèn n­íc ®øng trong hµng ngò c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi (G7): §øc, Ph¸p, Anh vµ Italia. VÒ kinh tÕ EU ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, ®Æc biÖt lµ ngµnh chÕ t¹o c¬ khÝ, ho¸ chÊt, d­îc phÈm, dÖt, ®iÖn tö, nguyªn tö, n¨ng l­îng, khai kho¸ng dÇu khÝ, chÕ biÕn n«ng s¶n. EU còng lµ mét trung t©m bu«n b¸n hµng ®Çu thÕ giíi, chiÕm 1/5 kim ng¹ch toµn cÇu. Quy m« kinh tÕ cña toµn khèi kho¶ng 8000 tû USD, nhËp khÈu hµng ho¸ trÞ gi¸ 646.350 tû USD, chiÕm 19,2% trong tæng th­¬ng m¹i toµn cÇu. C¸c b¹n hµng chÝnh lµ Mü, NhËt B¶n vµ ASEAN. Thµnh viªn cña thÞ tr­êng liªn minh ch©u ¢u (EU) D­íi ®©y lµ nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ 15 n­íc thµnh viªn trong Liªn minh ch©u ¢u: 1. V­¬ng quèc Anh, thñ ®« London, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 7. V­¬ng quèc Anh gåm c¶ Anh vµ B¾c Ai len, thuéc chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn, cã tæng diÖn tÝch 244.820 km2 víi h¬n 58 triÖu d©n. V­¬ng quèc Anh bÞ chia t¸ch khái bê T©y ¢u bëi eo biÓn Anh n»m ë phÝa Nam vµ miÒn §«ng n­íc Anh gi¸p víi biÓn B¾c. MiÒn B¾c vµ T©y n­íc Anh n»m trªn §¹i T©y D­¬ng. 2. Céng hoµ Ailen, thñ ®« Dublin, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 7. Ailen cã diÖn tÝch 70.284 km2, víi gÇn 4 triÖu d©n, trong ®ã ng­êi Anh chiÕm phÇn lín d©n sè. Ai Len n»m trªn bê §«ng cña s«ng Liffey. Ai Len theo chÕ ®é d©n chñ ®¹i nghÞ. 3. Céng hoµ ¸o, thñ ®« Vienne, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. ¸o lµ quèc gia theo chÕ ®é céng hoµ d©n chñ liªn bang, n»m ngay trung t©m ch©u ¢u. ¸o gi¸p víi 8 quèc gia ch©u ¢u: miÒn T©y gi¸p Thuþ SÜ vµ Liecbtensten, miÒn B¾c gi¸p §øc vµ Céng hoµ SÐc, miÒn §«ng gi¸p Hungary vµ Céng hoµ Slovak, miÒn Nam gi¸p Italia vµ Slovenia. ¸o cã tæng diÖn tÝch 780 km2 víi h¬n 8 triÖu d©n. TiÕng §øc lµ ng«n ng÷ chÝnh trong giao tiÕp vµ hµnh chÝnh. 4. V­¬ng quèc BØ, thñ ®« Brussels, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. V­¬ng quèc BØ n»m ë T©y B¾c Ch©u ¢u, miÒn B¾c gi¸p Hµ Lan, miÒn §«ng gi¸p Luxembourg vµ CHLB §øc, miÒn Nam gi¸p Ph¸p vµ miÒn T©y gi¸p cöa biÓn B¾c. BØ cã diÖn tÝch 30.519 km2 víi h¬n 10 triÖu d©n. Ng«n ng÷ chÝnh ë vïng ®Êt phÝa B¾c lµ FlandÐr. Cã h¬n mét nöa d©n sè quèc gia (57%) nãi thø tiÕng nµy, tiÕng Ph¸p chiÕm 42% vµ mét nhãm Ýt ng­êi nãi tiÕng §øc c­ tró t¹i miÒn §«ng thuéc tØnh Liege vµ Luxembourg. V­¬ng quèc BØ theo chÕ ®é ®¹i nghÞ. 5. Céng hoµ Bå §µo Nha, thñ ®« Lisbon, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 7. Bå §µo Nha lµ quèc gia theo chÕ ®é céng hoµ ®¹i nghÞ, n»m bªn bê §¹i T©y D­¬ng thuéc b¸n ®¶o Iberian, miÒn B¾c vµ §«ng gi¸p T©y Ban Nha. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng Bå §µo Nha. DiÖn tÝch lµ 92.345 km2. D©n sè 9.927 triÖu d©n. 6. V­¬ng quèc §an m¹ch, thñ ®« Copenhagen. Chªnh lÖch giê víi ViÖt nam –6. §an m¹ch bao gåm b¸n ®¶o Jutland cã 67 km ®­êng biªn giíi, miÒn B¾c gi¸p víi n­íc §øc. §an m¹ch cã v« sè ®¶o, ®¶o lín nhÊt lµ Zealand, Funen, Lolland, Falster vµ Bornholm. PhÝa T©y §an m¹ch n»m ë bê biÓn B¾c, vµ biÓn Baltic n»m ë phÝa §«ng. §an m¹ch cã diÖn tÝch 43.094 km2 víi h¬n 5,3 triÖu d©n. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng §an m¹ch, mét sè nãi tiÕng §øc. V­¬ng quèc §an m¹ch theo chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn vµ d©n chñ ®¹i nghÞ. 7. CHLB §øc, thñ ®« Berlin, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. CHLB §øc n»m ë trung t©m ch©u ¢u, cã 9 n­íc l¸ng giÒng lµ §an M¹ch n»m ë phÝa B¾c, Hµ Lan, BØ, Luxembourg vµ Ph¸p n»m ë phÝa T©y, Thuþ SÜ vµ ¸o n»m ë phÝa Nam; CH SÐc vµ Ba Lan n»m ë phÝa §«ng. §øc cã diÖn tÝch 357.500 km2 víi h¬n 82 triÖu d©n. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng §øc vµ nhiÒu ph­¬ng ng÷ kh¸c. §øc cã h¬n 16 bang, mçi bang ®Òu cã HiÕn ph¸p, luËt vµ chÝnh phñ riªng. N­íc §øc theo chÕ ®é ®¹i nghÞ l­ìng viÖn. 8. V­¬ng quèc Hµ lan, thñ ®« Amsterdam, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. Hµ lan lµ vïng ®Êt thÊp n»m ë T©y B¾c ch©u ¢u. MiÒn §«ng gi¸p §øc, miÒn Nam gi¸p BØ, miÒn T©y vµ B¾c n»m trªn biÓn B¾c. Hµ lan cã diÖn tÝch 41.526 km2 víi h¬n 15 triÖu d©n. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng Hµ lan. V­¬ng quèc Hµ lan theo chÕ ®é d©n chñ ®¹i nghÞ vµ dßng dâi Hoµng téc. 9. Céng hoµ Hy L¹p, thñ ®« Athens, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 5. B¸n ®¶o Hy l¹p n»m ë phÝa Nam ch©u ¢u, chiÕm 131.990 km2 víi h¬n 10 triÖu d©n. §Êt n­íc Hy l¹p hÇu hÕt lµ ®åi nói vµ lµ n­íc duy nhÊt trong Liªn minh ch©u ¢u kh«ng cã chung biªn giíi víi bÊt kú thµnh viªn nµo trong EU. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng hy l¹p hiÖn ®¹i. Hy l¹p theo chÕ ®é d©n chñ ®¹i nghÞ. 10. §¹i c«ng quèc Luxembourg, thñ ®« lµ thµnh phè Luxembourg, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. Luxembourg lµ quèc gia n»m gi÷a c¸c n­íc T©y ¢u, víi diÖn tÝch 2.586 km2 vµ d©n sè 423.700 ng­êi. MiÒn T©y vµ B¾c gi¸p BØ, miÒn Nam gi¸p Ph¸p vµ miÒn §«ng gi¸p §øc. TiÕng Ph¸p ®­îc dïng cho môc ®Ých hµnh chÝnh vµ tiÕng §øc lµ ng«n ng÷ viÕt chÝnh yÕu cho in Ên. Luxembourg theo chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn. 11. Céng hoµ Ph¸p, thñ ®« Paris, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. CH Ph¸p thuéc T©y ¢u, miÒn §«ng gi¸p víi BØ, Luxxembourg, §øc, Thuþ SÜ, Italia, miÒn Nam gi¸p víi T©y Ban Nha vµ §Þa Trung H¶i; eo biÓn Anh n»m ë phÝa B¾c vµ phÝa T©y gi¸p víi §¹i T©y D­¬ng. Ph¸p cã 547.300 km2 víi d©n sè gÇn 60 triÖu ng­êi, ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng Ph¸p. 12. Céng hoµ PhÇn Lan, thñ ®« Helsinki, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 5. PhÇn lan n»m ë miÒn B¾c ch©u ¢u, phÝa b¾c gi¸p Na uy, phÝa T©y B¾c gi¸p Thuþ §iÓn, phÝa §«ng gi¸p Nga vµ phÝa Nam gi¸p biÓn Baltic. PhÇn lan theo chÕ ®é d©n chñ céng hoµ lËp hiÕn, cã diÖn tÝch 338.000 km2 víi d©n sè h¬n 5 triÖu ng­êi. Cã hai ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng PhÇn lan (93,4%) vµ Thuþ ®iÓn (5,9%). 13. V­¬ng quèc T©y Ban Nha, thñ ®« Madrid, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. T©y ban nha cã diÖn tÝch5034.800 km2 víi gÇn 40 triÖu d©n. Quèc ®¶o Balearic n»m ngay §Þa trung h¶i vµ quèc ®¶o Canary ë §¹i t©y d­¬ng ®Òu thuéc l·nh thæ cña T©y ban nha vµ nhiÒu vïng ®Êt nhá bÐ ë B¾c Phi. PhÝa B¾c T©y ban nha gi¸p n­íc Ph¸p, phÝa T©y gi¸p Bå ®µo nha. Ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng T©y ban nha Castilian. Vïng Catalan, Basque vµ Galician ®­îc c«ng nhËn lµ nh÷ng céng ®ång tù trÞ. T©y ban nha theo chÕ ®é quan chñ lËp hiÕn l©u ®êi vµ d©n chñ ®¹i nghÞ ra ®êi theo HiÕn ph¸p n¨m 1978. 14. V­¬ng quèc Thuþ ®iÓn, thñ ®« Stockholm, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam –6. N»m ngay trung t©m B¾c ¢u, Thuþ ®iÓn lµ quèc gia lín nhÊt víi diÖn tÝch 450.000 km2, cã gÇn 9 triÖu d©n. Ng«n ng÷ quèc gia lµ tiÕng Thuþ ®iÓn, theo chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn. 15. Céng hoµ Italia, thñ ®« Rome, chªnh lÖch giê víi ViÖt nam lµ 6. CH Italia lµ mét b¸n ®¶o tr¶i dµi xuèng miÒn Nam ch©u ¢u, v­¬n ra §Þa trung h¶i. D©n sè gÇn 57 triÖu ng­êi, diÖn tÝch 301.230 km2. Ng«n ng÷ quèc gia lµ tiÕng Italia. B¶ng 1.1 C¸c th«ng sè c¬ b¶n vÒ c¸c n­íc thµnh viªn EU (tÝnh ®Õn 2001) Quèc gia T¨ng tr­ëng GDP (%) Thu nhËp ®Çu ng­êi (USD) Tû lÖ thÊt nghiÖp (%) Anh 3,5 18871 1,3 Ailen 6,0 16802 1,3 ¸o 2,1 29254 0,8 BØ 2,3 26572 1,5 Bå §µo Nha 3,0 10412 1,5 §an M¹ch 3,0 33589 0,9 §øc 2,4 29685 4 Hµ lan 3,25 25734 0,9 Hy l¹p 3,5 10707 5,4 Luxembourg 3,3 41277 0,5 Ph¸p 2,3 26698 3,1 PhÇn lan 4,6 24613 12,4 T©y ban nha 3,3 14230 3,9 Thuþ ®iÓn 2,1 25919 1 Italia 1,5 19059 5,8 Nguån: sè liÖu dÉn l¹i theo T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u n¨m 2001 vµ 2002 vµ Eurrostat: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn minh ch©u ¢u Ngµy 9 th¸ng 5 hµng n¨m, c¸c n­íc ch©u ¢u ®Òu tËp trung l¹i ®Ó tæ chøc “Ngµy ch©u ¢u”. Ngµy ®ã n¨m 1950, Ngo¹i tr­ëng Ph¸p lµ ¤ng Robert Schuman ®· ®Ò nghÞ ký kÕt HiÖp ®Þnh chÊp thuËn thÞ tr­êng chung vÒ than vµ thÐp, ®­îc 6 n­íc ch©u ¢u th«ng qua lµ BØ, Ph¸p, §øc, Italia, Luxembourg vµ Hµ lan. Sù kiÖn lÞch sö ®ã ®ãng vai trß chÝnh yÕu cho tiÕn tr×nh thèng nhÊt ch©u ¢u vµ lµ tiÒn th©n cña Liªn minh ch©u ¢u (EU) ngµy nay. Nh÷ng cét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh thèng nhÊt ch©u ¢u: Ngµy 9-5-1950, Robert Schuman ®Ò nghÞ Ph¸p, CHLB §øc vµ c¸c quèc gia ch©u ¢u kh¸c liªn kÕt nhau ®Ó h×nh thµnh thÞ tr­êng chung vÒ than vµ thÐp N¨m 1951, 6 n­íc ch©u ¢u ký kÕt HiÖp ­íc Paris thµnh lËp Céng ®ång than vµ thÐp ch©u ¢u (ECSC) N¨m 1957, Khèi thÞ tr­êng chung ch©u ¢u (EEC) vµ Uû ban n¨ng l­îng nguyªn tö ch©u ¢u (Euratom) ra ®êi víi b¶n HiÖp ­íc ký kÕt t¹i Roma gåm 6 n­íc thµnh viªn: BØ, Ph¸p, §øc, Italia, Luxembourg vµ Hµ lan. N¨m 1973, §an m¹ch, Ailen vµ Anh gia nhËp EEC. N¨m 1981, Hi l¹p gia nhËp EEC N¨m 1986, T©y Ban Nha, Bå ®µo nha gia nhËp EEC. V¨n kiÖn “Ch©u ¢u duy nhÊt” ®­îc ký kÕt vµ theo sau lµ HiÖp ­íc Maastricht vÒ Liªn minh ch©u ¢u. N¨m 1990, n­íc §øc t¸i thèng nhÊt, EEC vµ ViÖt nam thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao. N¨m 1992, HiÖp ­íc Liªn minh ch©u ¢u ®­îc ký kÕt t¹i Maastricht. C¸c thµnh viªn cam kÕt ®Ó ®¹t ®­îc HiÖp ®Þnh vÒ tiÒn tÖ vµo n¨m 1999 vµ ®Ó tiÕn tíi mét chÝnh s¸ch ngo¹i giao vµ an ninh chung. ViÖt nam vµ EC ký hiÖp ®Þnh chung vÒ hµng dÖt may. Tõ ngµy 1-1-1993 chÝnh thøc thi hµnh HiÖp ­íc vÒ Liªn minh ch©u ¢u, côm tõ “Liªn minh ch©u ¢u (EU)” (European Union) ®­îc sö dông thay cho côm tõ “Céng ®ång ch©u ¢u (EC)” (European Community) ®­îc ra ®êi tõ n¨m 1967 khi mµ nh÷ng c¬ chÕ cña ba céng ®ån ECSC, EEC vµ Euratom ®­îc s¸p nhËp víi nhau. N¨m 1995, ¸o, PhÇn lan, Thuþ ®iÓn gia nhËp EU, ®­a tæng sè c¸c n­íc thµnh viªn cña Liªn minh ch©u ¢u lªn 15 n­íc. C¸c thÓ chÕ cña Liªn minh ch©u ¢u C¸c nhµ so¹n th¶o hiÖp ­íc ®· lËp ra mét hÖ thèng thÓ chÕ cho phÐp trong ph¹m vi c¸c lÜnh vùc céng ®ång ®­îc ho¹ch ®Þnh, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn hiÖp ­íc. HÖ thèng thÓ chÕ ngµy gåm n¨m c¬ quan chÝnh: Uû ban, Héi ®ång, Quèc héi ch©u ¢u, Toµ ¸n ch©u ¢u vµ Toµ kiÓm to¸n cïng víi c¸c bé phËn hç trî cho c¸c c¬ quan trªn nh­ Uû ban Kinh tÕ vµ X· héi, Uû ban vÒ khu vùc. ViÖc kÕt n¹p thªm thµnh viªn míi cña céng ®ång kh«ng t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu còng nh­ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan cña céng ®ång cho dï thµnh phÇn cña nã cã thay ®æi. Trong thêi gian gÇn ®©y, Liªn minh l¹i xuÊt hiÖn thªm c¸c thÓ chÕ vµ c¸c chøc n¨ng sau: ViÖn KiÓm to¸n vµ Ng©n hµng ®Çu t­ ch©u ¢u víi vai trß cña mét nhµ tµi chÝnh then chèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong Liªn minh ch©u ¢u. Uû ban kinh tÕ- X· héi lµ nh©n chøng cho sù hîp t¸c vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn x· héi vµ kinh tÕ cña EU. Uû ban c¸c vïng nh»m n©ng cao tÝnh ®a d¹ng vµ lîi Ých khu vùc… Cïng víi thêi gian, c¸c thÓ chÕ míi ®· ra ®êi nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn ngµy cµng lín m¹nh cña Liªn minh ch©u ¢u. Sau ®©y lµ nh÷ng nÐt chñ yÕu cña mét sè tæ chøc c¬ b¶n trong EU: Uû ban ch©u ¢u (European Commission) Víi hiÖp ­íc s¸t nhËp ®­îc ký vµo ngµy 8-4-1965 cã hiÖu lùc tõ th¸ng 7-1967, Uû ban quyÒn lùc tèi cao cña Céng ®ång Than, ThÐp ch©u ¢u, Uû ban cña céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u vµ cña Céng ®ång N¨ng l­îng nguyªn tö ch©u ¢u ®· s¸t nhËp víi nhau thµnh mét uû ban duy nhÊt thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña ba céng ®ång trªn. Uû ban ch©u ¢u ®­îc ®Æt t¹i Brussel (BØ) cã nhiÖm vô ®iÒu hµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chung, ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch cho céng ®ång. Sau khi ®­îc Héi ®ång Bé tr­ëng EU quyÕt ®Þnh, Uû ban ch©u ¢u sÏ tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch do m×nh ®Ò ra. Sau khi cã sù ®Ò cö thèng nhÊt gi÷a ChÝnh phñ c¸c n­íc thµnh viªn vµ ®­îc NghÞ viÖn ch©u ¢u chÊp thuËn, 20 uû viªn cña Uû ban ch©u ¢u sÏ ®­îc bæ nhiÖm cho nhiÖm kú c«ng t¸c 5 n¨m. C¸c thµnh viªn cña Uû ban ch©u ¢u sÏ hoµn toµn ®éc lËp víi ChÝnh phñ c¸c n­íc thµnh viªn vµ víi Héi ®ång ch©u ¢u. ThËm chÝ Héi ®ång ch©u ¢u kh«ng cã quyÒn ®¬n ph­¬ng thay ®æi Uû ban ch©u ¢u. Uû ban ch©u ¢u cã kho¶ng 17000 nh©n viªn gióp viÖc. Héi ®ång ch©u ¢u (Council of the European Union) Héi ®ång ch©u ¢u cã trô së t¹i Brussel (BØ), lµ n¬i ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh, quy ®Þnh nh÷ng ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng lín cña EU. Nã cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ tæng qu¸t cña 15 n­íc thµnh viªn. Héi ®ång cßn cã chøc n¨ng lµm träng tµi cho nh÷ng vÊn ®Ò tranh chÊp, ch­a cã sù thèng nhÊt trong Héi ®ång Bé tr­ëng EU. Héi ®ång cïng g¸nh v¸c víi NghÞ viÖn ch©u ¢u bëi v× Héi ®ång vµ NghÞ viÖn cïng cã nhiÖm vô kiÓm so¸t ng©n s¸ch cña Liªn minh ch©u ¢u. T¹i héi ®ång ch©u ¢u, mçi n­íc thµnh viªn do Bé tr­ëng Ngo¹i giao hoÆc vÞ Bé tr­ëng cã tr¸ch nhiÖm cña c¸c ngµnh liªn quan lµm ®¹i diªn. Tõ n¨m 1974, Héi ®ång ch©u ¢u mçi n¨m häp tõ 2 ®Õn 3 lÇn, bao gåm c¸c vÞ nguyªn thñ quèc gia, chÝnh phñ c¸c n­íc thµnh viªn vµ «ng Chñ tÞch Uû ban ch©u ¢u. Mçi n­íc thµnh viªn lu©n phiªn gi÷ chøc vô chñ tÞch Héi ®ång ch©u ¢u trong vßng 6 th¸ng theo thø tù tuyÖt ®èi cña sù s¾p xÕp theo vÇn a, b, c tªn cña mçi n­íc theo ng«n ng÷ cña n­íc ®ã. Héi ®ång bé tr­ëng (The European Council of Ministers) Céng ®ång Than, ThÐp ch©u ¢u, Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u vµ Céng ®«ng N¨ng l­îng nguyªn tö ch©u ¢u ®Òu cã c¬ quan héi ®ång riªng. Do vËy, ngµy 8-4-1965, c¸c n­íc thµnh viªn céng ®ång ®· quyÕt ®Þnh s¸t nhËp ba héi ®ång cña ba céng ®ång thµnh mét héi ®ång duy nhÊt víi tªn gäi lµ Héi ®ång bé tr­ëng cña Liªn minh ch©u ¢u. C¸c bé tr­ëng 15 n­íc thµnh viªn trong EU häp phiªn héi ®ång tuú theo lÜnh vùc hä phô tr¸ch ®Ó th«ng qua c¸c chØ thÞ vµ luËt ®Þnh cña Liªn minh do NghÞ viÖn ch©u ¢u ®Ò nghÞ. Nh­ bé tr­ëng n«ng nghiÖp th¶o luËn vÒ gi¸ cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp, trong khi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cña c«ng d©n céng ®ång liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña bé tr­ëng kinh tÕ vµ lao ®éng. Bé tr­ëng ngo¹i giao ®­îc xem nh­ lµ ®¹i diÖn chÝnh cña quèc gia thµnh viªn trong Héi ®ång Bé tr­ëng, ®ång thêi còng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ quan hÖ ®èi ngo¹i cña céng ®ång vµ c¸c vÊn ®Ò chung t¸c ®éng ®Õn céng ®ång. Nh­ vËy quyÒn lËp ph¸p n»m trong tay c¸c Bé tr­ëng 15 n­íc thµnh viªn. Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng cã vai trß rÊt quan träng, cã quyÒn triÖu tËp Héi ®ång Bé tr­ëng dã s¸ng kiÕn cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng, cña tõng thµnh viªn hay cña Uû ban ch©u ¢u. Héi ®ång Bé tr­ëng th­êng häp vµo ngµy thø ba ®Çu tiªn cña tõng th¸ng. Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng chñ tr× c¸c cuéc th¶o luËn vµ cho tiÕn hµnh cuéc bá phiÕu, ký c¸c biªn b¶n cña Héi ®ång Bé tr­ëng. Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng EU do n­íc gi÷ Chñ tÞch Héi ®ång ch©u ¢u ®¶m nhiÖm. NghÞ viÖn ch©u ¢u (European Parliament) NghÞ viÖn ch©u ¢u ®­îc c«ng d©n c¸c n­íc thµnh viªn bÇu trùc tiÕp theo h×nh thøc phæ th«ng ®Çu phiÕu, 5 n¨m mét lÇn. NghÞ viÖn ch©u ¢u ®­îc ®Æt t¹i Brussel (BØ) víi 626 nghÞ sÜ. NghÞ viÖn ch©u ¢u xem xÐt tÊt c¶ c¸c chØ thÞ vµ quy ®Þnh cña EU, cã thÓ chÊp nhËn, söa ®æi hoÆc b·i bá nh÷ng dù ¸n ®­îc tr×nh lªn. NghÞ viÖn cßn kiÓm tra c«ng viÖc cña Uû ban ch©u ¢u vµ cã thÓ b·i bá, thay thÕ Uû ban ch©u ¢u vµ cã thÓ b·i bá, thay thÕ Uû ban th«ng qua mét cuéc bá phiÕu bÊt tÝn nhiÖm. NghÞ viÖn còng th«ng qua ng©n s¸ch hµng n¨m cña EU. HiÖp ­íc Maastricht t¨ng c­êng quyÒn hµnh cho NghÞ viÖn ch©u ¢u b»ng c¸ch cho quyÒn cïng quyÕt ®Þnh trong mét ph¹m vi ®Æc biÖt. NghÞ viÖn cã thÓ b¸c bá lËp tr­êng, ý kiÕn cña Héi ®ång ch©u ¢u. NghÞ viÖn cßn chia sÎ vai trß so¹n th¶o ng©n s¸ch cña EU, cã quyÒn ®­a ra lêi ph¸n xÐt cuèi cïng trong viÖc chÊp thuËn hay b¸c bá dù th¶o ng©n s¸ch, ®ång thêi cã quyÒn theo dâi thi hµnh ng©n s¸ch. Toµ ¸n ch©u ¢u (Court of Justice) Toµ ¸n ch©u ¢u ®­îc ®Æt t¹i Luxembourg nh»m duy tr× ph¸p luËt trong viÖc thùc thi nh÷ng hiÖp ­íc cña ch©u ¢u. Toµ ¸n gåm 15 thÈm ph¸n, 9 phã ch­ëng lý ®­îc bæ nhiÖm kú 6 n¨m sau khi ®· ®­îc sù tho¶ thuËn cña chÝnh phñ 15 n­íc thµnh viªn. Uû ban Kinh tÕ – X· héi (Economic and Social Committee) Uû ban tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn cña c¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ-x· héi, sÏ th«ng b¸o cho Uû ban ch©u ¢u, Héi ®ång ch©u ¢u vµ NghÞ viÖn ch©u ¢u phï hîp víi c¸c HiÖp ­íc cña EU. ViÖn KiÓm to¸n (Court of Auditors) ViÖn KiÓm to¸n bao gåm 15 thµnh viªn ®­îc Héi ®ång ch©u ¢u bæ nhiÖm sau khi ®· cã ý kiÕn cña NghÞ viÖn ch©u ¢u, nhiÖm kú c«ng t¸c lµ 6 n¨m. ViÖn kiÓm to¸n theo dâi vÊn ®Ò lîi tøc cña EU cã thu nhËp ®Çy ®ñ vµ chi tiªu mét c¸ch b×nh th­êng theo ®óng ph¸p luËt hay kh«ng. §ång thêi nã kiÓm tra nh÷ng dÞch vô tµi chÝnh cã trong s¹ch hay kh«ng. Ng©n hµng ®Çu t­ ch©u ¢u (European Investment Bank) Ng©n hµng ®Çu t­ EU lµ c¬ quan tµi chÝnh cña EU nh»m cung cÊp c¸c kho¶n vèn vay ®Çu t­ ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ c©n b»ng vµ hoµ nhËp. Uû ban vïng (Committee of the Regions) Uû ban vïng lµ c¬ quan ra ®êi muén nhÊt trong thÓ chÕ cña ch©u ¢u, nã ph¶n ¸nh ­íc muèn m¹nh mÏ cña c¸c n­íc thµnh viªn trong EU kh«ng nh÷ng t«n träng vÒ c¸c ®Æc quyÒn, sù thèng nhÊt cña ®Þa ph­¬ng vµ khu vùc mµ cßn gi¶i quyÕt theo h­íng ph¸t triÓn vµ thùc thi chÝnh s¸ch cña EU. Thanh tra ch©u ¢u (European Ombudsman) Mçi c«ng d©n c¸c n­íc thµnh viªn võa lµ c«ng d©n n­íc së t¹i võa lµ c«ng d©n cña ch©u ¢u. Víi t­ c¸ch lµ c«ng d©n ch©u ¢u, hä cã quyÒn ¸p dông LuËt thanh tra ch©u ¢u nÕu hä lµ n¹n nh©n trong viÖc qu¶n lý yÕu kÐm cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc EU. Bªn c¹nh nh÷ng thÓ chÕ c¬ b¶n, EU cßn cã nh÷ng biÓu t­îng chñ yÕu sau: Cê cña EU: trªn nÒn xanh, mét vßng trßn gåm 12 ng«i sao vµng n¨m c¸nh ®Òu ®Æn nh­ng kh«ng ch¹m nhau- l¸ cê ®­îc Héi ®ång ch©u ¢u chÊp nhËn vµo ngµy 8 th¸ng 12 n¨m 1955, ®Õn n¨m1986 nã trë thµnh biÓu t­îng chÝnh thøc cña EU trong HiÖp ­íc Maastricht. M­êi hai ng«i sao biÓu hiÖn cho sù hoµn h¶o vµ ®Òu ®Æn. §ã lµ 12 bµn lµm viÖc cña ViÖn Nguyªn l·o La m·, 12 giê cña ban ngµy, 12 th¸ng cña mét n¨m vµ lµ 12 biÓu t­îng cña tö vi ch©u ¢u… EU ®· chän “Ode to Joy” tõ b¶n giao h­ëng sè 9 cña Bethoven lµm quèc ca cña EU. Ngµy quèc kh¸nh ®­îc chän lµ ngµy 9 th¸ng 5. Ngoµi ra, ®ång EURO lµ biÓu t­îng cña mét ch©u ¢u thèng nhÊt. §ång EURO ®i vµo ho¹t ®éng chÝnh thøc vµo ngµy 1-1-1999. Vµ theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ tµi chÝnh tiÒn tÖ thÕ giíi, ®ång tiÒn nµy sÏ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÝ thÕ cña nã trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ nh­ lµ mét ®ång ngo¹i tÖ cã kh¶ n¨ng ph¸ vì thÕ ®éc t«n cña ®ång ®« la Mü trong c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i quèc tÕ. VÞ thÕ EU trªn tr­êng quèc tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay HiÖn nay, quy m« cña nÒn kinh tÕ EU ®ang ®øng thø hai thÕ giíi (chiÕm kho¶ng 20% GDP toµn thÕ giíi), ®øng sau Mü vµ NhËt b¶n; gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña EU còng chiÕm kho¶ng 20% gi¸ trÞ th­¬ng m¹i thÕ giíi, lín h¬n con sè t­¬ng øng cña Mü (15%) vµ cña NhËt b¶n (8,5%) (xem BiÓu ®å 1 d­íi ®©y). Tõ n¨m 1997, trong khi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi chÞu t¸c ®éng s©u s¾c cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸, kinh tÕ EU vÉn gi÷ ®­îc sù æn ®Þnh vµ duy tr× ®­îc møc t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao. Trong n¨m 2000, kinh tÕ EU cã møc t¨ng tr­ëng cao h¬n h¼n c¸c n¨m tr­íc (3,4%) ë c¶ khèi còng nh­ ë tõng n­íc. Nguyªn nh©n ë sù t¨ng tr­ëng nµy lµ EU ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ång bé nh­: kÝch thÝch tiÒn tÖ, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, më réng nhu cÇu trong n­íc, t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ vµ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. HiÖn nay EU ®ang thùc hiÖn më réng Liªn minh sang phÝa ®«ng, më réng thÞ tr­êng néi bé Khèi ®ång thêi víi viÖc tiÕn hµnh c¶i tæ m¹nh mÏ c¬ cÊu ®iÒu hµnh. Sau khi hîp nhÊt thµnh c«ng EU ®· trë thµnh mét trung t©m kinh tÕ tµi chÝnh m¹nh, ngang hµng víi Mü vµ NhËt B¶n. Trªn 100 n­íc thiÕt lËp mèi quan hÖ víi EU t¹i uû ban Ch©u ¢u; thùc tÕ cho thÊy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khñng ho¶ng kinh tÕ ®· khiÕn cho nhiÒu n­íc, tæ chøc kinh tÕ nh­: ASEAN, NhËt B¶n, Mü, … bÞ ¶nh h­ëng. NÒn kinh tÕ cña NhËt B¶n ®· cã dÊu hiÖu suy tho¸i, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña c¸c quèc gia ch©u ¸ suy gi¶m m¹nh. Trong khi ®ã, EU vÉn gi÷ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vµ hÇu nh­ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c cuéc khñng ho¶ng. Trong t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn nay tiÕng nãi cña EU ngµy cµng cã träng l­îng vµ vai trß ngµy ®­îc n©ng cao. §èi víi mèi quan hÖ gi÷a EU vµ Mü, EU võa lµ mét ®èi t¸c cïng chia sÎ c¸c gi¸ trÞ cã ®­îc, võa lµ mét ®èi thñ trong c¸c ngµnh mang hµm l­îng c«ng nghÖ cao vµ c¸c ngµnh th­¬ng m¹i quan träng. Tuyªn bè ®­îc kÝ vµo ngµy 20/11/1990 gi÷a Mü vµ EU cïng víi c¸c quèc gia thµnh viªn EU ®· cho thÊy sù c«ng nhËn cña Mü tr­íc sù ra ®êi cña ®èi t¸c Ch©u ¢u d©n chñ vµ æn ®Þnh, ®ångthêi còng gãp phÇn vµo viÖc gi¶i quyÕt nhiÒu m©u thuÉn th­¬ng m¹i gi÷a EU vµ Mü vÒ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, thÐp vµ hµng kh«ng d©n dông. Trong quan hÖ EU vµ NhËt B¶n, NhËt B¶n lu«n ®­îc EU ®¸nh gi¸ lµ mét ®èi t¸c quan träng. Ng­êi Ch©u ¢u lu«n muèn x©m chiÕm thÞ tr­êng NhËt B¶n trong khi l¹i cè g¾ng kh«ng ®Ó hµng ho¸ NhËt B¶n thèng trÞ thÞ tr­êng Ch©u ¢u. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, EU lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín víi 386 triÖu d©n cã møc sèng vµo hµng cao nhÊt trªn thÕ giíi cïng víi c¸c quy ®Þnh vµ luËt ph¸p kh¸ hµi hoµ, chÆt chÏ. Ch¼ng nh÷ng thÕ, qu¸ tr×nh nhÊt thÓ ho¸ Ch©u ¢u ®· cho ra ®êi ®ång tiªn chung EURO ®iÒu nµy kh¼ng ®Þnh vai trß cu¶ ®ång EURO sÏ ngang hµng víi ®ång USD trong thanh to¸n quèc tÕ. Trªn thùc tÕ sau sù kiÖn ngµy 11/9/2001 ®ång USD ®ang cã xu thÕ gi¶m dÇn vai trß so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c trªn thÕ giíi bëi sù suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ Mü. Sù æn ®Þnh cña ®ång EURO sÏ gióp c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín vµ c¸c quèc gia tr¸nh ®­îc rñi ro khi tû gi¸ ®ång USD vµ ®ång Yªn NhËt bÞ giao ®éng. MÆt kh¸c EU cßn cã nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt dµnh cho phÇn lín nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. C¸c n­íc nµy ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i phæ cËp vµ nhËn nhiÒu kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cïng c¸c hç trî kü thuËt vµ c«ng nghÖ tõ EU. ChÝnh v× thÕ, trong nh÷ng n¨m qua bu«n b¸n cña EU víi thÕ giíi kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Theo tÝnh to¸n cña Uû ban Ch©u ¢u, tû träng cña EU trong th­¬ng m¹i thÕ giíi lªn tíi 19,2% trong ®ã Mü lµ 18,1%, NhËt B¶n chiÕm 9,6%; dÞch vô chiÕm 26% v­ît trªn Mü 3% vµ gÊp trªn 3 lÇn NhËt B¶n. BiÓu ®å1: Tû träng ph©n theo n­íc, khu vùc (2000). NhËt b¶n Hµng ho¸ C¸c n­íc kh¸c Mü EU Nguån: Trung t©m thèng kª EU vµ IMF. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña EU trªn thÕ giíi chiÕm 9% GDP hµng n¨m cña khu vùc kinh tÕ nµy. B¶n th©n giao dÞch néi bé ®· chiÕm h¬n 1/5 trao ®æi hµng ho¸ trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i kh«ng bÞ h¹n chÕ ë c¸c s¶n phÈm nh­: « t«, quÇn ¸o hay m¸y tÝnh mµ cßn më réng dÕn c¶ dÞch vô: ng©n hµng, b¶o hiÓm truyÒn th«ng, vèn,... ®©y lµ nh÷ng lÜnh vùc ®ang ph¸t triÓn m¹nh t¹i c¸c quèc gia EU. EU lµ mét tæ chøc cã tiÒm lùc vèn, tµi chÝnh m¹nh. Theo c«ng bè cña c¬ quan nµy ngµy 1/1/2000, tæng dù tr÷ mµ hÖ thèng ng©n hµng trung ­¬ng c¸c n­íc thµnh viªn n¾m gi÷ vµ cã toµn quyÒn sö dông hoÆc can thiÖp khi cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu lªn tíi 327 tû EURO, trong ®ã gÇn 100 tû EURO b»ng vµng. §ång EURO ®· vµ ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®ång tiÒn m¹nh nhÊt trªn thÕ giíi. §iÒu ®ã ®· ®­îc chøng minh trong t×nh h×nh tµi chÝnh cña thÕ giíi hiÖn nay, khi cuéc chiÕn gi÷a Mü vµ Iraq ®ang lµm chao ®¶o thÞ tr­êng tµi chÝnh toµn cÇu. Do tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh mÏ nªn EU cã kh¶ n¨ng chi nh÷ng kho¶n tiÒn khæng lå vµo c¸c dù ¸n nghiªn cøu hay ®Çu t­. VÝ dô nh­ trong ch­¬ng tr×nh chi tiªu ®Õn n¨m 2006, NghÞ viÖn ch©u ¢u vµ Héi ®ång Bé tr­ëng ch©u ¢u ®· quyÕt ®Þnh chi mçi n¨m tõ 90.660 triÖu EURO ®Õn 93,955 triÖu EURO cho c¸c ho¹t ®éng cña liªn minh. Ngoµi ra EU cßn lµ khu vùc cã d©n sè ®«ng víi møc sèng cao, ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ cao nhê c¸c ch­¬ng tr×nh vµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn dông ng­êi tµi, ®iÓn h×nh lµ n­íc §øc. Quan hÖ ViÖt nam – EU tõ sau 1990 Khu«n khæ ph¸p lý cho sù hîp t¸c Sau nhiÒu n¨m chuÈn bÞ vµ ®µm ph¸n, ngµy 31/5/1995, ViÖt nam vµ EU ®· ký t¾t vµ ngµy 17/7/1995 ký chÝnh thøc HiÖp §Þnh hîp t¸c gi÷ Céng §ång ch©u ¢u vµ Céng hoµ XNCN ViÖt nam t¹i Brussel (BØ) t¹o b­íc ngoÆt trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c hai bªn. §©y lµ mét hiÖp ®Þnh khung (Cooperation Framework Agreement) dµi h¹n, quy ®Þnh kh¸i qu¸t quan hÖ gi÷a hai bªn gåm 21 ®iÒu kho¶n vµ 3 phô lôc. C¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu lµ c¸c vÊn ®Ò hîp t¸c th­¬ng m¹i, ®Çu t­, hîp t¸c kinh tÕ khoa häc vµ c«ng nghÖ, hîp t¸c ph¸t triÓn, m«i tr­êng… HiÖp ®Þnh cã gi¸ trÞ trong vßng 5 n¨m vµ nghiÔm nhiªn ®­îc gia h¹n thªm hµng n¨m nÕu mét trong c¸c bªn ký kÕt kh«ng tuyªn bè huû bá nã tr­íc khi hÕt h¹n 6 th¸ng. HiÖp ®Þnh khung hîp t¸c ViÖt nam – EU nh»m 4 môc tiªu sau: §¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vµ khuyÕn khÝch viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ hai chiÒu trªn c¬ së cïng cã lîi. Trî gióp ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng ë ViÖt nam vµ ®Æc biÖt chó träng ®Õn viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cho c¸c tÇng líp d©n c­ nghÌo. T¨ng c­êng hîp t¸c kinh tÕ cïng cã lîi, bao gåm sù trî gióp ®èi víi c¸c nç lùc cña ViÖt nam trong viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trî gióp vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ sö dông l©u dµi c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. Th­¬ng m¹i chiÕm vÞ trÝ quan träng trong néi dung c¬ b¶n cña HIÖp ®Þnh. Tr­íc tiªn, hiÖp ®Þnh quy ®Þnh râ ViÖt nam vµ Céng ®ång ch©u ¢u sÏ dµnh cho nhau quy chÕ Tèi HuÖ Quèc (MFN: Most Favoured Nation), ®Æc biÖt lµ quy chÕ ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP: Generalised System of Preferences) - ®iÒu nµy cã ý nghÜa thùc tiÔn lín v× trong khi ViÖt nam ch­a ph¶i lµ thµnh viªn cña WTO nh­ng vÉn ®­îc h­ëng quy chÕ ­u ®·i nµy. HiÖp ®Þnh cam kÕt ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ trao ®æi th­¬ng m¹i, c¶i thiÖn qu¸ tr×nh tiÕp cËn thÞ tr­êng cña nhau ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ ®­îc, ®ång thêi sÏ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc b¸n s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng cña nhau, c¸c bªn sÏ dµnh cho nhau nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸ vµ tho¶ thuËn, xem xÐt c¸ch thøc vµ biÖn ph¸p lo¹i bá hµng rµo th­¬ng m¹i gi÷a c¸c bªn, ®Æc biÖt lµ hµng rµo phi thuÕ quan. Sau khi hiÖp ®Þnh khung hîp t¸c ViÖt nam - EU ®­îc ký vµo n¨m 1995, quan hÖ hîp t¸c vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ gi÷a hai bªn ®· cã nhiÒu b­íc tiÕn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Thêi kú tr­íc hiÖp ®Þnh, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña VN vµo EU hµng n¨m t¨ng nh­ sau: 1993/1992 t¨ng 39,3%, 1994/1993 t¨ng 32 % vµ 1995/1994 t¨ng 45,4%. Sau khi HiÖp ®Þnh khung hîp t¸c ra ®êi, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo EU t¨ng kh¸ nhanh vµ æn ®Þnh. Cho ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo EU chiÕm kho¶ng 16.87% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam víi quy m« bu«n b¸n ngµy cµng ®­îc më réng sang nhiÒu mÆt hµng kh¸c nhau. T×nh h×nh quan hÖ th­¬ng m¹i cña ViÖt nam vµ EU B¶ng 1.2: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU thêi kú 1990-2000 §¬n vÞ: TriÖu USD Thêi gian (1) Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU (2) Tæng kim ng¹ch XK cña ViÖt nam Tû träng (1) trong (2) (%) (3)Tæng kim ng¹ch NK cña EU Tû träng (1) trong (3) (%) Tèc ®é t¨ng hµng n¨m cña (1) (%) 1990 141,6 2404 5,9 - - - 1991 112,2 2087,1 5,4 - - -20,8 1992 227,9 2580,7 8,8 - - 103,1 1993 216,1 2985,2 7,2 - - -5,2 1994 383,8 4054,3 9,5 622489 0,06 77,6 1995 720,0 5448,9 13,2 713252,4 0,10 87,6 1996 900,5 7255,9 12,4 738505 0,12 25,1 1997 1608,4 9185,0 17,5 757852,2 0,21 78,6 1998 2125,8 9361,0 22,7 809569,1 0,29 17,9 1999 2506,3 11135,9 22,5 864539,1 0,29 17,9 2000 2836,9 13962,8 20,3 923241,3 0,31 13,2 Nguån: Sè liÖu thèng kª cña Trung t©m tin häc & thèng kª - Tæng côc h¶i quan &Eurostat (V¨n phßng thèng kª cña Liªn minh ch©u ¢U) Nh÷ng sè liÖu trong b¶ng 1.2 cho thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam t¨ng lªn rÊt nhanh (trõ n¨m 1991 vµ 1993) §Õn n¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU ®· ®¹t 2.836,9 triÖu USD, t¨ng 20 lÇn so víi n¨m 1990. Trong vßng 11 n¨m (1990-2000), kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt nam sang thÞ tr­êng nµy ®¹t 11.779,5 triÖu USD, t¨ng 34,97% n¨m. ChØ tÝnh riªng thêi kú ®­îc ®iÒu chØnh bëi HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c 1995-2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU ®· t¨ng trung b×nh hµng n¨m lµ 31,56%, cßn thê._.i kú 1990-1994 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU chØ t¨ng 28,31% n¨m. Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam còng t¨ng lªn kh¸ æn ®Þnh. Møc t¨ng nµy lín h¬n nhiÒu nÕu so s¸nh víi tû träng cña c¸c thÞ tr­êng: Trung Quèc, óc, Mü trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam (xem b¶ng 1.3), Sè liÖu trong b¶ng 1 cho thÊy tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam cã chiÒu h­íng gia t¨ng trong khi tû träng cña thÞ tr­êng NhËt B¶n gi¶m. Ch¼ng h¹n trong c¸c n¨m 1998-2000, EU chiÕm thÞ phÇn lín h¬n nhiªu so víi NhËt B¶n trong xuÊt khÈu cña ViÖt nam do ®ã tõ vÞ trÝ thø 3, EU ®· v­ît lªn chiÕm vÞ trÝ sau ASEAN, ®Èy NhËt B¶n xuèng vÞ trÝ thø 3. Cã thÓ thÊy xu h­íng chung lµ thÞ tr­êng EU ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµ hiÖn ®ang lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín thø hai sau ASEAN. ChØ tÝnh riªng n¨m 2000, EU lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ta. B¶ng 1.3. Tû träng cña c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam thêi kú 1994-2000. Tªn n­íc 1996-2000 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 ASEAN EU NhËt b¶n Trung Quèc Australia Mü 22,5 19,0 17,9 6,8 4,9 4,1 19,6 9,5 29,1 7,3 1,1 2,3 18,3 13,2 26,8 6,6 1,0 3,1 22,8 12,4 21,3 4,7 0,9 2,8 19,5 17,5 17,6 5,7 2,0 3,0 24,3 22,7 15,8 5,1 5,0 5,0 27,0 22,5 16,0 7,7 7,3 4,5 18,7 20,0 18,8 11,0 9,1 5,3 Nguån: Tæng côc H¶i quan, Bé Th­¬ng M¹i Tõ mét gãc nh×n kh¸c, cã thÓ thÊy tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo EU trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña EU cung trong xu thÕ gia t¨ng. Ch¼ng h¹n n¨m 1994 chiÕm 0,06% n¨m 1995 lµ 0,10%, n¨m 1996 lµ 0,12%, n¨m 1997 lµ 0,21%, n¨m 1998 lµ 0,26%, n¨m 1999 t¨ng lªn 0,29%, n¨m 2000 lªn tíi 0,31%. Tuy nhiªn, còng ph¶i thÊy r»ng tû phÇn ®ã kh¸ nhá bëi thÞ tr­êng EU ®­îc ®¸nh gi¸ lµ “khã tÝnh” vµo lo¹i nhÊt nh× thÕ giíi, trong khi hµng ho¸ ViÖt nam cã chÊt l­îng ch­a ®­îc æn ®Þnh vµ ®«i khi kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c b¹n hµng EU. Ch¼ng h¹n nh­ hµng vÉn cßn lÉn t¹p chÊt, c¸c hµng thùc phÈm bÞ nhiÔm khuÈn, ®iÒu kiÖn chÕ biÕn ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c quy ®Þnh cña EU, c¸c vÕt bÈn trªn s¶n phÈm dÖt v..v…Ngoµi ra, cßn nhiÒu tr­êng hîp hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam kh«ng ®¶m b¶o ®óng c¸c quy ®Þnh trong hîp ®ång vÒ quy c¸ch, kü thuËt, sè l­îng vµ thêi gian giao hµng. Nh÷ng ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ møc l­u chuyÓn hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU. Tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU t¨ng nh­ng kh«ng æn ®Þnh: 1995/1994 t¨ng 87,6%, 1996/1995 t¨ng 25,1%, 1997/1996 t¨ng 78,6%, 1998/1997 t¨ng32,2%, 1999/1998 t¨ng 17,9% vµ n¨m 2000 chØ t¨ng 13,2% so víi n¨m 1999. Bªn c¹nh nguyªn nh©n gi¶m gi¸ c¶ mét sè mÆt hµng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi (®iÓn h×nh lµ cµ phª) ph¶i kÓ ®Õn t×nh tr¹ng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng quan träng cña ViÖt nam ®Òu gÆp trë ng¹i do c¸c quy chÕ qu¶n lý nhËp khÈu cña thÞ tr­êng EU g©y ra. Cho ®Õn th¸ng 4 n¨m 2000, ViÖt nam vÉn ch­a ®­îc EU coi lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, do ®ã hµng ho¸ cña Viªn nam ph¶i chÞu sù ph©n biÖt ®èi xö so víi hµng cña c¸c n­íc kh¸c khi EU xem xÐt, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸. B¶ng 1.4: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU (ph©n theo n­íc) (§¬n vÞ: triÖu USD) Tªn n­íc 1995 1996 1997 1998 1999 2000 1/ §øc 2/Anh 3/ Ph¸p 4/ BØ+Lócx¨mbua 5/ Hµ Lan 6/ Italia 7/ T©y Ban Nha 8/ Thuþ §iÓn 9/ §an M¹ch 10/ ¸o 11/ PhÇn Lan 12/ Hy L¹p 13/ Bå §µo Nha 14/ Ai Len 501,8 173,4 270,9 98,3 116,1 109,4 62,3 20,5 19,3 19,7 5,6 4,9 8,3 4,1 542,2 240,5 298,3 136,0 147,9 152,6 72,5 36,8 25,0 23,5 11,5 11,0 8,5 4,7 661,3 328,2 325,1 242,3 188,4 233,6 131,5 53,6 42,6 27,3 18,7 16,2 12,9 6,4 836,1 443,6 419,7 303,0 278,7 278,6 175,4 62,5 47,9 25,1 20,6 18,6 14,7 8,6 944,5 545,8 481,7 353,4 310,7 276,5 187,8 67,9 57,3 31,7 22,6 20,0 11,4 13,8 1.106,3 727,0 556,3 486,6 397,4 348,6 247,5 91,6 75,2 35,7 32,0 28,4 12,4 18,7 Tæng 1.414,6 1.711,0 2.288,1 2.933,1 3.325,1 4163,7 Nguån: Eurostat (V¨n phßng thèng kª EU) XÐt vÒ mÆt tæng thÓ, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang c¸c n­íc EU t¨ng dÇn theo n¨m (B¶ng 1.4). Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU n¨m 1995 lµ 1.414,6 triÖu ®« la vµ con sè nµy t¨ng lªn 4163,7 triÖu USD. CHLB §øc vÉn lµ b¹n hµng xÕp thø nhÊt cña ViÖt nam víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu h¬n 1 triÖu USD n¨m 2000. Nh÷ng chÝnh s¸ch EU ¸p dông víi hµng n«ng s¶n C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu hµng n«ng s¶n cña EU TÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn cña EU ®Òu ¸p dông chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung ®èi víi c¸c n­íc ngoµi Liªn minh. §Ó thùc thi chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, EU ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thuÕ vµ phi thuÕ. 1.1. HÖ thèng thuÕ ThuÕ nhËp khÈu: Mét trong nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng chó ý nhÊt cña viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng chung lµ c¸c thñ tôc th«ng quan ®ång nhÊt vµ thuÕ nhËp khÈu chØ ph¶i thanh to¸n t¹i c¶ng vµo Liªn minh ch©u ¢u. Khi hµng ho¸ ®· vµo EU th× kh«ng cÇn lµm thªm c¸c thñ tôc th«ng quan t¹i biªn giíi néi ®Þa. Bëi vËy, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc vËn chuyÓn nhanh vµ víi gi¸ c­íc rÎ trong ph¹m vi EU. ThuÕ nhËp khÈu ®­îc ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu vµo EU. ThuÕ h¶i quan chung cña EU ®­îc x©y dùng dùa trªn HÖ thèng M· m« t¶ hµng hãa hµi hoµ (HS). Nh×n chung, thuÕ nhËp khÈu kh«ng qu¸ cao. Møc thuÕ trung b×nh thÊp h¬n 4% ®èi víi c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o. C¸c lo¹i thuÕ ¸p dông ®èi víi s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ s¶n phÈm nh¹y c¶m (®Æc biÖt lµ hµng dÖt may) rÊt chÆt chÏ kÓ tõ khi h¹n ng¹ch chuyÓn thµnh thuÕ quan theo Vßng ®µm ph¸n Uruguay. Do ®ã, thuÕ quan cã thÓ vÉn cao ®èi víi mét sè mÆt hµng n«ng s¶n vµ hµng nh¹y c¶m trong vµi n¨m tíi. Tuy nhiªn, nh÷ng møc thuÕ quan nµy còng ®· gi¶m xuèng. ThuÕ quan ®èi víi hµng n«ng s¶n «n ®íi lµ rÊt ®a d¹ng, phô thuéc vµo vô n«ng nghiÖp ë EU. HiÖn nay EU ®ang ¸p dông ch­¬ng tr×nh ¦u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GPS) vµ c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®èi víi mét sè n­íc vµ v× thÕ mµ xuÊt khÈu tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu hoÆc chÞu mét møc thuÕ thÊp. Trong c¸c tr­êng hîp ®Æc biÖt, hµng ho¸ cã thÓ ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu v× c¸c lý do kh¸c, vÝ dô: VËn chuyÓn hµng mÉu kh«ng cã gi¸ trÞ th­¬ng m¹i; Hµng hãa ®Ó söa ch÷a hoÆc c¸c s¶n phÈm chØ nhËp khÈu t¹m thêi. ThuÕ nh»m b¶o hé c¸c s¶n phÈm thùc phÈm ChÝnh s¸ch N«ng nghiÖp chung (CAP) ®· ®­îc ban hµnh vµ thùc thi ë EU trong nç lùc ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt thùc phÈm néi ®Þa. §èi t­îng ®iÒu chØnh cña ChÝnh s¸ch nµy bao gåm c¶ s¶n phÈm n«ng nghiÖp «n ®íi. Mét ®Æc ®iÓm quan träng cña CAP lµ hÖ thèng thuÕ. C¸c lo¹i thuÕ ®ang ®­îc hîp nhÊt thµnh mét hÖ thèng gi¸ khëi ®iÓm. NÕu gi¸ nhËp khÈu n»m d­íi gi¸ khëi ®iÓm tèi thiÓu, mét møc thuÕ bæ sung ®­îc ®¸nh vµo thuÕ h¶i quan. Møc thuÕ vµ gi¸ khëi ®iÓm phô thuéc vµo lý do nµy. C¸c rau qu¶ nhËp khÈu kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi hÖ thèng gi¸ khëi ®iÓm. ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ thuÕ ®¸nh vµo c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu ®­îc b¸n ë EU víi møc gi¸ thÊp h¬n so víi møc gi¸ ®­îc b¸n ë n­íc s¶n xuÊt. Khi c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc nghiªm träng ®èi víi mét ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa cña EU, ngµnh c«ng nghiÖp nµy cã thÓ göi ®¬n kiÖn ®Õn Brussels. NÕu qua ®iÒu tra nhËn thÊy cã hiÖn t­îng b¸n ph¸ gi¸ th× thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm trªn c¬ së §iÒu kho¶n 113 cña HiÖp ­íc EU. ThuÕ nµy cã thÓ ®¸nh vµo hµng ho¸ ngay khi th«ng b¸o. Tr­íc khi xuÊt khÈu, tÊt c¶ c¸c nhµ xuÊt khÈu nªn thÓ hiÖn quan ®iÓm cña m×nh lµ chÊp nhËn mét møc thuÕ nh­ vËy hay ®ßi hái phÝa EU ph¶i tiÕp tôc ®iÒu tra. ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Æc biÖt thÝch hîp trong khu vùc c«ng nghÖ cao. ThuÕ tiªu thô ThuÕ tiªu thô lµ thuÕ ¸p dông ®èi víi mét sè s¶n phÈm phô thuéc vµo dung l­îng vµ ¸p dông phæ biÕn ®èi víi c¸c s¶n phÈm néi ®Þa vµ hµng nhËp khÈu. VÝ dô, c¸c s¶n phÈm ®ang ph¶i ¸p dông lo¹i thuÕ nµy lµ ®å uèng cã cån vµ kh«ng cã cån, thuèc l¸ vµ c¸c s¶n phÈm thuèc l¸, dÇu kho¸ng s¶n ®­îc sö dông lµm nhiªn liÖu. ThuÕ tiªu thô ®¸nh vµo dÇu vµ c¸c s¶n phÈm dÇu bao gåm c¶ mét lo¹i “thuÕ xanh” ®Ó g©y quü thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng. §iÒu nµy nhÊn m¹nh r»ng, thuÕ tiªu thô kh«ng ®­îc hµi hoµ ë EU. Do vËy, møc thuÕ tiªu thô ®èi víi mét s¶n phÈm nhÊt ®Þnh cã thÓ rÊt kh¸c biÖt gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn EU. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT) TÊt c¶ c¸c s¶n phÈm b¸n ë EU lµ ®èi t­îng chÞu thuÕ trÞ gi¸ gia t¨ng (VAT). Nh×n chung, møc thuÕ thÊp ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm thiÕt yÕu vµ møc thuÕ cao ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm xa xØ. MÆc dï môc tiªu ban ®Çu lµ hµi hoµ thuÕ quan, ph¹m vi c¸c mÆt hµng thuéc diÖn chÞu thuÕ ®· ®­îc thu hÑp, nh­ng sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ vÉn cßn tån t¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn EU. Tuy nhiªn, sù hµi hoµ thuÕ quan vÉn n»m trong Ch­¬ng tr×nh nghÞ sù vµ do vËy cã thÓ ®­îc nhËn ra ë mét giai ®o¹n sau. B¶ng 1.5: ThuÕ suÊt VAT cña c¸c n­íc thµnh viªn EU, 1999 N­íc Tªn thuÕ VAT Møc thuÕ suÊt VAT ThÊp Trung b×nh ChuÈn mùc ¸o MwSt - 10,0 20,0 BØ BTW/TVA 1,0 6,0 21,0 §an m¹ch MOMS - - 25,0 PhÇn Lan ALV - 6,0 22,0 Ph¸p TVA 2,1 5,5 20,6 §øc MWST - 7,0 16,0 Hy l¹p FPA 4,0 8,0 18,0 Ai len VAT 3,3 12,5 21,0 Italia IVA 4,0 10,0 20,0 Luxembourg TVA/MwSt 3,0 6,0 15,0 Hµ lan BTW - 6,0 17,5 Bå ®µo nha IVA 5,0 12,0 17,0 T©y Ban Nha IVA 4,0 7,0 16,0 Thuþ ®iÓn Mervardeskatt 6,0 12,0 25,0 Anh VAT - 5,0 17,5 Nguån: C¬ quan thu thuÕ VAT ch©u ¢u 1.2 C¸c biÖn ph¸p phi thuÕ GiÊy phÐp nhËp khÈu GiÊy phÐp nhËp khÈu cã thÓ ®­îc yªu cÇu ®èi víi hµng nh¹y c¶m vµ hµng chiÕn l­îc, trong sè nµy cã hµng dÖt (theo c¸c quy t¾c cña HiÖp ®Þnh §a sîi – MFA), c¸c s¶n phÈm thÐp, than ®¸ vµ than cèc, vò khÝ. GiÊy phÐp nhËp khÈu th«ng th­êng ®­îc cÊp kh«ng cã qu¸ nhiÒu khã kh¨n vµ nhµ nhËp khÈu cã tr¸ch nhiÖm viÕt ®¬n xin cÊp giÊy phÐp. NÕu sè l­îng s¶n phÈm gi¶m theo MFA vµ lµ ®èi t­îng cña h¹n ng¹ch nhËp khÈu th× nhµ xuÊt khÈu ph¶i cung cÊp cho nhµ nhËp khÈu giÊy phÐp xuÊt khÈu hoÆc giÊy chøng nhËn xuÊt khÈu ®Ó nhµ nhËp khÈu xin ®­îc giÊy phÐp nhËp khÈu (HÖ thèng KiÓm tra chÐo). H¹n ng¹ch H¹n ng¹ch lµ sù h¹n chÕ vÒ sè l­îng hµng nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu vµ ®­îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh nguån cung. H¹n ng¹ch phæ biÕn nhÊt ë EU lµ h¹n ng¹ch sè l­îng. Lo¹i h¹n ng¹ch nµy gi¶m xuèng theo HiÖp ®Þnh ®a sîi (MFA). Theo nh­ m« t¶ ë trªn, MFA ®ang tiÕn hµnh huû bá dÇn h¹n ng¹ch, do vËy hÖ thèng h¹n ng¹ch ®ang ®­îc b·i bá, v× ®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, h¹n chÕ sè l­îng ®· ®­îc thay thÕ b»ng thuÕ quan. Sù ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng n«ng s¶n vÉn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng thuÕ vµ gi¸ khëi ®iÓm, nh­ vËy h¹n ng¹ch sÏ kh«ng tån t¹i l©u. GiÊy chøng nhËn kiÓm dÞch thùc vËt C¸c quy ®Þnh kiÓm dÞch thùc vËt cã thÓ ¸p dông ®èi víi s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm t­¬i nh­ hoa qu¶. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch ph¶i ®­îc cung cÊp bëi n­íc cã s¶n phÈm xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m søc khoÎ. S¶n phÈm ph¶i ®­îc gi¸m ®Þnh bëi C¬ quan Gi¸m ®Þnh thùc phÈm cã thÈm quyÒn cña n­íc s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o r»ng kh«ng bÞ c«n trïng vµ bÖnh tËt. LÖnh cÊm EU ban hµnh lÖnh cÊm ®èi víi mét sè s¶n phÈm, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ nhËp khÈu bÞ cÊm hoÆc chØ cho phÐp theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Thùc phÈm, s¶n phÈm ®iÖn, c©y trång vµ vËt nu«i nhËp khÈu cã thÓ còng lµ ®èi t­îng bÞ cÊm trªn c¬ së sù c©n nh¾c vÒ an toµn vµ søc khoÎ. C¸c luËt quan träng vÒ nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ: LuËt vÒ chÊt th¶i ho¸ chÊt vµ C«ng ­íc vÒ Th­¬ng m¹i quèc tÕ vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ g©y nguy hiÓm (CITES). C¸c vÝ dô vÒ lÖnh cÊm nhËp khÈu gÇn ®©y nhÊt cã liªn quan tíi lÜnh vùc thùc phÈm: N¨m 1996-1997, EU ®· ®­a ra lÖnh cÊm nhËp khÈu thÞt bß tõ V­¬ng quèc Anh sau khi lo sî ngµy cµng t¨ng xung quanh c¸i gäi lµ “bÖnh bß ®iªn”. Trong n¨m 1999, EU còng ®· ban hµnh lÖnh cÊm nhËp khÈu thÞt gµ vµ trøng gµ t¹m thêi v× thøc ¨n cña gµ cã chÊt ®i«xin. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung 2.1. N«ng nghiÖp cña EU HiÖn nay n«ng nghiÖp chØ chiÕm trung b×nh 5% lùc l­îng lao ®éng vµ 3% GDP cña c¸c n­íc EU (thÊp nhÊt lµ ë Anh: 2,1% vµ cao nhÊt lµ ë Hy L¹p: 20,4% lùc l­îng lao ®éng) nh­ng ®©y vÉn lµ lÜnh vùc quan träng víi c¸c chÝnh s¸ch g©y tèn kÐm vµ ®«i khi g©y tranh c·i nhiÒu nhÊt cña EU. §©y còng lµ lÜnh vùc ®­îc EU ban hµnh nhiÒu luËt lÖ vµ thu hót nhiÒu kho¶n chi ng©n s¸ch nhÊt. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp cña EU còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c, Ýt nhÊt ë hai khÝa c¹nh quan träng sau: 1) trong khi ë hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña EU ®· dì bá c¸c hµng rµo vµ më cöa thÞ tr­êng th× lÜnh vùc n«ng nghiÖp vÉn duy tr× sù can thiÖp ®¸ng kÓ, ch¼ng h¹n gi÷ gi¸ cao bÊt chÊp sù phª ph¸n cña c¸c b¹n hµng; 2) chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ®­îc x©y dùng tõ Héi nghÞ Rome ®· cã nh÷ng cam kÕt vÒ ChÝnh s¸ch n«ng ngiÖp chung râ rµng h¬n so víi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c ë chç ®­a ra môc tiªu æn ®Þnh thÞ tr­êng n«ng nghiÖp nh»m ®¸p øng ®Çy ®ñ n«ng s¶n cho ng­êi tiªu dïng, b¶o ®¶m chÊt l­îng cuéc sèng cho ng­êi n«ng d©n tèt h¬n... Së dÜ chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nh­ vËy vµ nhÊt lµ vÉn mang nÆng sù bao cÊp lµ do nhiÒu lý do vµ c¨n nguyªn lÞch sö, ch¼ng h¹n gi¸ c¶ n«ng s¶n dao ®éng m¹nh h¬n so víi phÇn lín c¸c hµng hãa kh¸c trong khi thêi ban ®Çu d©n chóng chi kho¶ng 1/4 thu nhËp cho viÖc mua thùc phÈm, ®iÒu ®ã cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ chung. MÆt kh¸c nÕu gi¸ c¶ t¨ng sÏ g©y l¹m ph¸t cßn nÕu gi¶m qu¸ møc th× sÏ ®Èy n«ng d©n vµo t×nh c¶nh nî nÇn hoÆc thÊt nghiÖp, ph¸ s¶n. Tr­íc t×nh tr¹ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã nhiÒu bÊp bªnh nh­ vËy, nhiÒu ng­êi kh«ng muèn lµm n«ng nghiÖp. Do vËy c¸c chÝnh phñ cho r»ng trî cÊp sÏ gióp ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng ®ã ®ång thêi còng khuyÕn khÝch ng­êi ta ë l¹i n«ng th«n lµm viÖc chø kh«ng ®æ x« ra thµnh thÞ lµm t¨ng vät thÊt nghiÖp. HoÆc cã mét thùc tÕ lÞch sö lµ c¸c chñ n«ng tr¹i ë c¸c n­íc EU th­êng kh¸ giµu cã vµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp cã c¸c tæ chøc c«ng ®oµn rÊt m¹nh cã kh¶ n¨ng trùc tiÕp “vËn ®éng hµnh lang” (lobby). Mét t×nh h×nh n÷a lµ kh«ng ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ nµo khi tranh cö l¹i d¸m bá qua c¸c cö tri n«ng th«n kh¸ m¹nh nµy…v.v.. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung N«ng nghiÖp lµ mét ngµnh quan träng trong nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc thuéc EU. Ngay tõ khi míi thµnh lËp, nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña nã, c¸c n­íc thµnh viªn s¸ng lËp ra EEC ®· chñ tr­¬ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung cña Liªn minh. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung (The common Agricultural Policy-CAP) ®· ®­îc h×nh thµnh ngay tõ th¸ng 3 n¨m 1957 trong HIÖp ­íc Rome vÒ viÖc thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u víi môc tiªu chÝnh ®­îc ®­a ra t¹i ®iÒu 39 cña HiÖp ­íc nµy ®ã lµ: + T¨ng n¨ng suÊt n«ng nghiÖp +B¶o ®¶m chÊt l­îng cuéc sèng tèt h¬n cho ng­êi n«ng d©n + æn ®Þnh thÞ tr­êng n«ng nghiÖp nh»m ®¸p øng ®Çy ®ñ n«ng s¶n cho ng­êi tiªu dïng víi gi¸ c¶ hîp lý. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung cña EU ®­îc x©y dùng dùa trªn ba nguyªn t¾c c¬ b¶n. Thø nhÊt lµ t¹o lËp vµ duy tr× mét thÞ tr­êng n«ng s¶n chung cña céng ®ång; Thø hai lµ coi träng lîi Ých cña Céng ®ång; Thø ba lµ ®¶m b¶o liªn kÕt vÒ mÆt tµi chÝnh. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung lµ mét chÝnh s¸ch ®­îc céng ®ång ho¸ nhÊt vµ lµ mét yÕu tè trung t©m trong c¸c chÝnh s¸ch cña EU. Nã lµ b­íc khëi ®Çu cho mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vµ lµ mét phÇn trong liªn kÕt vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, lµ hai yÕu tè g¾n kÕt c¸c phÇn kh¸c nhau cña Céng ®ång. KÕt qu¶ b­íc ®Çu cña ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung lµ n¨m 1962, nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp ®Çu tiªn ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng EEC theo nguyªn t¾c cña mét thÞ tr­êng n«ng s¶n chung víi mét c¬ chÕ gi¸ thèng nhÊt. §ã lµ gi¸ s¶n phÈm cao nhÊt, nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña ng­êi n«ng d©n. ChÝnh v× vËy mµ gi¸ n«ng s¶n cña EEC vµ thÞ tr­êng thÕ giíi cã møc chªnh lÖch kh¸ lín. §Ó ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña CAP, Céng ®ång ch©u ¢u ®· thµnh lËp Quü b¶o trî vµ chØ ®¹o N«ng nghiÖp ch©u ¢u (The European Agricultural Guidance and Guarantee Fund, viÕt t¾t lµ EAGGF). Quü nµy sÏ thùc hiÖn tµi trî cho tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi tiªu phôc vô cho chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung. Quü bao gåm hai phÇn: + PhÇn “b¶o trî” chiÕm phÇn chÝnh cña Quü (n¨m 1995, phÇn nµy chiÕm kho¶ng 90% Quü) vµ chñ yÕu chi cho viÖc ®iÒu chØnh thÞ tr­êng n«ng nghiÖp (nh­ chi phÝ kho tµng, mua s¶n phÈm ®Ó gi¶m cung trªn thÞ tr­êng, thùc hiÖn s¶n xuÊt, chÕ biÕn, hç trî xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n ra ngoµi céng ®ång). + PhÇn “®Þnh h­íng” cã nhiÖm vô tµi trî phôc vô cho chÝnh s¸ch c¬ cÊu vµ th­êng chiÕm mét phÇn nhá. PhÇn nµy chñ yÕu tËp trung vµo viÖc hç trî c¸c vïng, c¸c khu vùc kh«ng thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp (nh­ chi cho viÖc trî cÊp vÒ ®Êt ®ai, phÇn trî cÊp cho viÖc ®Çu t­, hç trî cho viÖc ®µo t¹o ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i…) Nh÷ng ®iÒu chØnh cña chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung ch©u ¢u Dùa vµo nh÷ng lÇn ®iÒu chØnh lín cña CAP, cã thÓ chia CAP thµnh ba giai ®o¹n ph¸t triÓn nh­ sau: + CAP I: 1960/1991 +CAP II: 1992/1998 +CAP III: 1999 ®Õn nay CAP I: ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung ®­îc t¹o ra vµo thêi ®iÓm khi mµ ch©u ¢u ®ang ë trong t×nh tr¹ng th©m hôt vÒ c¸c s¶n phÈm l­¬ng thùc. Cho nªn c¸c c¬ chÕ cña nã lµ nh»m ®¸p øng t×nh huèng nµy. VÒ mÆt b¶n chÊt, chÝnh s¸ch nµy nh»m thùc hiÖn viÖc hç trî gi¸ vµ thu nhËp néi ®Þa. §Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt, EU ®· thùc hiÖn trî gióp cho nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn sö dông s¶n phÈm n«ng nghiÖp tõ Céng ®ång, ®ång thêi thùc hiÖn b¶o hé biªn giíi b»ng c¸ch ®¸nh thuÕ rÊt nÆng ®èi víi c¸c s¶n phÈm tõ bªn ngoµi nh»m lµm cho gi¸ cña c¸c s¶n phÈm néi ®Þa rÎ h¬n hµng nhËp khÈu. §èi víi hµng xuÊt khÈu, Céng ®ång ®· thiÕt lËp mét hÖ thèng trî gióp xuÊt khÈu nh»m lµm cho hµng n«ng nghiÖp cña Céng ®ång cã thÓ c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. ChÝnh s¸ch ®ã ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ®· thµnh c«ng trong viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cho ng­êi tiªu dïng víi gi¸ c¶ hîp lý. Cho ®Õn tËn gi÷a nh÷ng n¨m 1990 CAP vÉn lµ mét chÝnh s¸ch quan träng nhÊt trong c¸c chÝnh s¸ch cña EU. Nã ®· ®­a EU trë thµnh nhµ nhËp khÈu lín nhÊt vµ lµ nhµ xuÊt khÈu vµo hµng thø hai trªn thÕ giíi (chØ sau Mü) Tuy nhiªn, hÖ thèng trªn ®· trë nªn l¹c hËu khi mµ Céng ®ång ®· chuyÓn sang d­ thõa lín vÒ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Sù thiÕu hiÖu qu¶ cña CAP vµo giai ®o¹n nµy thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm nh­ sau: ViÖc can thiÖp vµo thÞ tr­êng gi¸ c¶ vµ trî gióp s¶n xuÊt ®· kÝch thÝch s¶n l­îng t¨ng ë tèc ®é v­ît xa kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr­êng: Gi÷a nh÷ng n¨m 1973 vµ 1988, tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp trong EEC ®· t¨ng 2% mçi n¨m trong khi tiªu dïng néi bé khèi chØ t¨ng 0,5%. §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn sù d­ thõa trong mét sè khu vùc vµ ®· ®Èy gi¸ thÞ tr­êng xuèng. Thªm vµo ®ã lµ sù c¨ng th¼ng ngµy cµng t¨ng lªn trong quan hÖ gi÷a EU víi c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i. C¸c ®èi t¸c cña EU ®· tá ra bùc tøc víi viÖc trî gióp xuÊt khÈu cña EU, ®iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng ®Õn thÞ phÇn thÞ tr­êng cña hä vµ gi¸ c¶ thÕ giíi. ViÖc s¶n xuÊt tËp trung ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi m«i tr­êng. HÖ thèng nµy ®· kh«ng tÝnh mét c¸ch t­¬ng xøng thu nhËp n«ng nghiÖp cña phÇn ®«ng c¸c trang tr¹i võa vµ nhá. Vµ viÖc chi tiªu cho chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng lªn ®· lµm cho hÖ thèng nµy l©m vµo t×nh tr¹ng ®Æc biÖt khã kh¨n. Nãi tãm l¹i, vµo kho¶ng cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®· cã mét sù tho¶ thuËn chung r»ng c¶i c¸ch CAP lµ cÇn thiÕt. Tuy c¬ cÊu cña CAP phï hîp vµo nh÷ng n¨m 1960 vµ ®· ho¹t ®éng tèt trong nh÷ng n¨m 1970 nh­ng ®· xuÊt hiÖn nh÷ng yÕu kÐm nghiªm träng trong nh÷ng n¨m 1980. T×nh h×nh ®· thay ®æi, v× vËy cÇn ph¶i ®Æt ra mét chÝnh s¸ch trong n«ng nghiÖp cho nh÷ng n¨m 1990. CAP II: Tr­íc nh÷ng yªu cÇu cÊp b¸ch cho c¶i c¸ch, Héi ®ång Bé tr­ëng N«ng nghiÖp EU ®· th«ng qua ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung míi. ChÝnh s¸ch míi ®­îc nªu ra trong §iÒu lÖ c¶i c¸ch n«ng nghiÖp ch©u ¢u vµo th¸ng 06 n¨m 1992 - ®©y lµ c¶i c¸ch cÊp tiÕn nhÊt kÓ tõ lóc ra ®êi cña CAP. Cuéc c¶i c¸ch lÇn nµy liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c mÆt trong chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp cña Céng ®ång. Nã h­íng tíi mét chÝnh s¸ch gi¸ cã tÝnh c¹nh tranh cao, b¶o ®¶m sù c¹nh tranh n«ng nghiÖp trong Céng ®ång trªn thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ quèc tÕ, duy tr× h¹n ng¹ch s¶n xuÊt c¸c n«ng s¶n chñ yÕu phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng tiªu thô, tËp trung hç trä vÒ thu nhËp cho n«ng d©n trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn tiÒm n¨ng cña n«ng th«n. Nh©n tè träng t©m cña cuéc c¶i c¸ch lÇn nµy lµ gi¶m gi¸ nh÷ng n«ng s¶n chÝnh yÕu liªn quan tíi viÖc gi¶m bít diÖn tÝch canh t¸c. N«ng d©n sÏ ®­îc båi th­êng trùc tiÕp khi thu nhËp bÞ gi¶m sót. Gi¸ n«ng s¶n vµ thÞt bß cña EU trong giai ®o¹n ba n¨m b¾t ®Çu tõ n¨m 1993/1994 sÏ gi¶m xuèng gÇn víi møc gi¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi (vÝ dô gi¶m 29% ®èi víi ngò cèc, 15% ®èi víi thÞt bß…) Mét cuéc c¶i c¸ch quan träng trong CAP lÇn nµy ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p kÌm theo: BiÖn ph¸p nghØ h­u sím vµ m«i tr­êng n«ng nghiÖp. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy ®· më ra c¬ héi míi cho n«ng d©n, ®ång thêi còng ®­a ra mét c¸ch øng phã víi c¸c vÊn ®Ò c¬ cÊu vµ m«i tr­êng trong EU. §èi víi vÊn ®Ò m«i tr­êng, môc ®Ých cña nã lµ tµi trî cho n«ng d©n ®Ó hä ®­a vµo hoÆc duy tr× nh÷ng c«ng nghÖ Ýt cã h¹i cho m«i tr­êng, ®Êt ®ai vµ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. H­íng cho ng­êi n«ng d©n tíi viÖc tù nh×n nhËn chÝnh hä, kh«ng chØ lµ ng­êi s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, mµ cßn lµ nh÷ng ng­êi b¶o vÖ miÒn quª, di s¶n tù nhiªn chung cña tÊt c¶ c¸c c«ng d©n ch©u ¢u. Trong sè c¸c biÖn ph¸p nªu ra th× c¸c biÖn ph¸p vÒ m«i tr­êng n«ng nghiÖp vµ n«ng l©m kÕt hîp lµ b¾t buéc thùc hiÖn ë tÊt c¶ c¸c quèc gia thµnh viªn. Cßn biÖn ph¸p nghØ h­u sím th× tuú thuéc vµo sù lùa chän cña tõng quèc gia. BiÖn ph¸p nghØ h­u sím nh»m thùc hiÖn tµi trî cho n«ng d©n vµ c«ng nh©n n«ng nghiÖp ë ®é tuæi Ýt nhÊt lµ 55 tuæi, cã mong muèn ngõng lµm viÖc tr­íc ®é tuæi nghØ h­u th«ng th­êng. KÕ ho¹ch nµy ®­îc ¸p dông ®Æc biÖt trong c¸c khu n«ng nghiÖp cña céng ®ång cã c¬ cÊu tuæi kho¶ng 55% n«ng d©n trªn ®é tuæi 55. Nh÷ng c¶i c¸ch cña CAP II ®· ®­îc tiÕn hµnh ë kho¶ng 75% c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña Céng ®ång vµ ®· ®¹t kÕt qu¶ tÝch cùc v­ît qua c¶ mong muèn ban ®Çu. EU ®· thiÕt lËp l¹i ®­îc c©n b»ng thÞ tr­êng c¸c lo¹i ngò cèc chÝnh. Trong khi mét sè hiÖn t­îng khÝ hËu cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× viÖc kiÓm so¸t s¶n xuÊt ®· ®¹t ®­îc chñ yÕu lµ nhê c«ng cô ®ång bé, nh÷ng c«ng cô qu¶n lý thÞ tr­êng linh ho¹t cho phÐp ph¶n øng nhanh vµ linh ho¹t víi c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­ êng. KÕt qu¶ lµ chÝnh s¸ch nµy ®· thµnh c«ng, thÓ hiÖn ë viÖc s¶n l­îng t¨ng, c«ng t¸c qu¶n lý trang tr¹i ®· ®­îc n©ng cÊp, øng dông nh÷ng s¶n phÈm ®Çu vµo ®· cã nh÷ng thay ®æi, ®¸ng chó ý lµ viÖc tiªu dïng ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u ®· gi¶m c¨n b¶n. EU ®· hoµn thµnh nghÜa vô cña m×nh theo nÒn t¶ng cña HiÖp ­íc vÒ GATT (t¹i Uruguay). Tuy nhiªn vÉn cßn nh÷ng mÆt h¹n chÕ mµ nÒn n«ng nghiÖp EU gÆp ph¶i vµ c¸c n­íc thµnh viªn sÏ cßn ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu trªn con ®­êng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ë thÕ kû míi. CAP III Sau c¶i c¸ch CAP II, nh÷ng cuéc bµn luËn t¹i cÊp Héi ®ång Bé tr­ëng vÉn cßn tiÕp tôc dùa trªn c¬ së cña nh÷ng kiÕn nghÞ cña Céng ®ång cho c¶i c¸ch trong c¸c lÜnh vùc liªn quan tíi dÇu «liu, hoa qu¶ vµ rau, r­îu… Nh÷ng c¶i c¸ch nµy sÏ thùc sù hoµn thµnh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ®· ®­îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1991; kÓ tõ n¨m 1997, tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc bµn luËn vµ c¸c dù ¸n kh¸c ®· ®­îc ®­a ra trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù n¨m 2000. Nh÷ng th¸ch thøc chÝnh cho c¸i gäi lµ CAP III ®­îc ®Ò cËp ë mét sè lÜnh vùc sau: Tù do ho¸ c¸c thÞ tr­êng n«ng nghiÖp HiÖn nay ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh quan träng ®èi víi c¸c thÞ tr­êng n«ng nghiÖp cña EU. §èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã mét sè h¹n chÕ vÒ s¶n xuÊt hoÆc th­¬ng m¹i, xu h­íng cña EU lµ tù do ho¸ tõng b­íc c¸c thÞ tr­êng n«ng nghiÖp. Víi xu h­íng nµy, t­¬ng lai chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp cña EU sÏ vËn ®éng theo ba h­íng nh­ sau: + Xu h­íng thø nhÊt lµ tiÕp tôc thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch hiÖn t¹i. §éng lùc thóc ®Èy cho c¶i c¸ch ®ã lµ chi phÝ cao cña CAP vµ nh÷ng ¸p lùc cho th­¬ng m¹i tù do tõ mét sè c«ng ty vµ tõ c¸c quèc gia kh¸c. + Xu h­íng thø hai lµ tiÕn hµnh tù do ho¸ thÞ tr­êng mét c¸ch triÖt ®Ó. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa lµ lo¹i bá tÊt c¶ trî gi¸ vµ c¸c h¹n chÕ vÒ s¶n xuÊt, ®iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn gi¸ thÊp h¬n cho hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Gi¸ thÊp sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh c¬ cÊu l¹i trong n«ng nghiÖp nh­ cñng cè c¸c trang tr¹i vµ ®ãng cöa mét sè trang tr¹i. EU còng thuËn lîi h¬n t¹i vßng ®µm ph¸n cña WTO vÒ vÊn ®Ò tù do ho¸ th­¬ng m¹i + Xu h­íng thø ba tr¸i ng­îc víi xu h­íng thø hai ®ã lµ t¨ng c­êng can thiÖp cña chÝnh phñ víi t¨ng h¹n ng¹ch s¶n xuÊt vµ nh÷ng h¹n chÕ th­¬ng m¹i. Lý do ®Ó tiÕp tôc chÝnh s¸ch b¶o hé lµ ®Ó trî gióp thu nhËp cña n«ng d©n, nh­ng còng cã sù lo l¾ng vÒ ®iÒu kiÖn m«i tr­êng, søc khoÎ ng­êi tiªu dïng, ch¨m sãc ®éng vËt vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng. Gi¸ c¶ cao sÏ dÉn ®Õn thu nhËp cao, ®iÒu nµy cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®èi víi sù thÞnh v­îng cña khu vùc EU. Tuy nhiªn sù t¨ng lªn trong chÝnh s¸ch b¶o hé còng lµ nguyªn nh©n g©y c¨ng th¼ng víi c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i trªn thÕ giíi. Kh¶ n¨ng x¶y ra cña ba xu h­íng trªn tuú thuéc vµo nh÷ng ph¸t triÓn trong EU vµ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tãm l¹i, chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung cña EU vµ nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o hé cña hä ®· t¹o ra sù æn ®Þnh trong s¶n l­îng n«ng nghiÖp ë møc phï hîp h¬n víi l­îng tiªu thô cña Liªn minh. C¸c biÖn ph¸p ®­îc thùc hiÖn ®· kiÓm so¸t ®­îc møc t¨ng s¶n l­îng mµ kh«ng g©y ra nh÷ng thiÕu hôt nghiªm träng. TriÕt lý c¬ b¶n cña EU ®èi víi CAP thùc chÊt cã mét sù chuyÓn dÞch tõ chñ nghÜa b¶o hé sang phô thuéc nhiÒu h¬n vµo gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. T­ t­ëng chñ ®¹o lµ, trong t­¬ng lai, lý do duy nhÊt ®Ó t¨ng s¶n l­îng lµ ®Ó ®¸p øng nh÷ng c¬ héi míi cho phÐp më réng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Liªn minh sÏ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu míi nµy b»ng c¸ch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng c¹nh tranh vµ nh÷ng mÆt hµng kh«ng ®­îc trî cÊp. ViÖc c¾t gi¶m trî cÊp còng lµ ®ßi hái cña c¸c n­íc kh¸c ngoµi EU, phï hîp víi ®ßi hái cña xu h­íng tù do ho¸ mËu dÞch hµng n«ng s¶n. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng viÖc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n viÖt nam nãi chung vµ sang thÞ tr­êng liªn minh ch©u ©u trong thêi gian qua Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña ViÖt nam sang EU 1. Thùc tr¹ng c¸c mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt nam Nh×n chung, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam t¨ng theo tõng n¨m. XuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng thuû s¶n n¨m 2002 ®Æt kim ng¹ch xÊp xØ 4 tû USD, t¨ng 9,3% vÒ trÞ gi¸ so víi n¨m 2001. Tû träng cña nhãm hµng nµy trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 24%, gi¶m chót Ýt so víi n¨m 2001. Tuy nhiªn, víi tõng mÆt hµng cô thÓ, gi¸ trÞ xuÊt khÈu kh«ng t¨ng ®Òu, thËm chÝ cã xu h­íng gi¶m. (B¶ng 2.1) Víi mÆt hµng g¹o, vèn lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt nam, gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ, chØ t¨ng 1,1 triÖu USD n¨m 1999 so víi n¨m 1998 vµ gi¸ trÞ thËm chÝ cßn gi¶m m¹nh trong n¨m 2000. XuÊt khÈu g¹o n¨m 2002 ®¹t 3,24 triÖu tÊn, trÞ gi¸ 725,5 triÖu USD, gi¶m 13% vÒ l­îng. Víi mÆt hµng cµ phª, gi¸ trÞ xuÊt khÈu duy tr× ë møc t¨ng æn ®Þnh. N¨m 2002 xuÊt khÈu ®¹t 718,5 ngµn tÊn, trÞ gi¸ 322 triÖu USD, giÈm 22,8% vÒ l­îng vµ 17,6% vÒ trÞ gi¸ so víi n¨m 2001. Gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n c¶ n¨m ®¹t 449USD/tÊn, t¨ng 6,7% so víi n¨m 2001. B¶ng 2.1 KÕt qu¶ xuÊt khÈu n«ng l©m s¶n chÝnh Sè l­îng: 1000 tÊn Gi¸ trÞ: triÖu USD Sè TT ChØ tiªu N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng l©m s¶n 2,371.8 2,456.5 2,670.7 2,730.8 2,894.4 C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu 1 G¹o Sè l­îng 3,234.5 3,575 3,748.8 4.508.2 3,467.7 Gi¸ trÞ 845.63 875.56 1024 1025.1 667.35 2 Cµ phª Sè l­îng 283.7 391.6 381.8 483.46 733.94 Gi¸ trÞ 400.26 493.71 593.8 585.3 501.45 3 ChÌ Sè l­îng 20.8 32.9 33.21 36.44 55.66 Gi¸ trÞ 29 48.81 50.5 45.15 69.61 4 H¹t tiªu Sè l­îng 25.33 24.7 15.1 34.78 37 Gi¸ trÞ 46.75 67.23 64.5 137.26 145.93 5 §iÒu Sè l­îng 16.6 33.3 25.2 18.39 34.2 Gi¸ trÞ 75.6 133.33 116.95 109.75 167.32 6 Cao su Sè l­îng 194.5 194.2 191 265.33 273.4 Gi¸ trÞ 262.23 190.85 127.5 146.84 166.02 7 L¹c nh©n Sè l­îng 127.14 86.4 86.8 55.54 76.25 Gi¸ trÞ 69.96 46.3 42.1 32.75 41.04 8 Rau qu¶ Sè l­îng Gi¸ trÞ 90.2 71.2 53.4 104.9 213.56 9 ThÞt ®«ng l¹nh Sè l­îng 10 6 4.16 7.56 Gi¸ trÞ 28.8 11.24 9.67 21.72 10 T¬ t»m Sè l­îng 0.245 0.236 0.125 0.227 0.37 Gi¸ trÞ 7.67 7.22 3.6 6.59 9.08 11 Gi¸ trÞ xuÊt khÈu l©m s¶n 238.9 281.7 239.8 363.7 455.7 Nguån: Sè liÖu thèng kª ngµnh n«ng nghiÖp&PTNT 1996-2000 XuÊt khÈu cao su cña ViÖt nam vÉn ch­a æn ®Þnh, phô thuéc nhiÒu vµo biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. N¨m 2002, xuÊt khÈu cao su ®¹t 448,6 ngµn tÊn, tÞ gi¸ 267 triÖu USD, t¨ng 46% vÒ l­îng vµ 61% vÒ trÞ gi¸ so víi n¨m 2001.Gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n ®¹t 597USD/tÊn, t¨ng gÇn 11% so víi n¨m 2001.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña cao su ViÖt nam vÉn lµ c¸c n­íc Trung Quèc, EU, Singapore. XuÊt khÈu n¨m 2002 t¨ng m¹nh vÒ l­îng mét phÇn do s¶n l­îng t¨ng, mÆt kh¸c do l­îng cao su tån kho cña n¨m 2001 chuyÓn sang lín h¬n mäi n¨m (kho¶ng 100.000 tÊn). L­îng xuÊt khÈu h¹t ®iÒu nh×n chung t¨ng qua c¸c n¨m c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ gi¸ trÞ. XuÊt khÈu h¹t ®iÒu n¨m 2002 ®¹t 62.235 tÊn, trÞ gi¸ 209 triÖu USD, t¨ng 42,5% vÒ l­îng vµ 38% vÒ trÞ gi¸ so víi n¨m 2001. Gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n ®¹t 3358 USD/tÊn, gi¶m 3% so víi n¨m 2001. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ®iÒu nh©n chÝnh cña ViÖt nam lµ Mü, Trung Quèc, Australia vµ Hµ lan. XuÊt khÈu h¹t tiªu t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m. N¨m 2002 xuÊt khÈu h¹t tiªu ®¹t 76,6 ngµn tÊn, trÞ gi¸ 107 triÖu USD, t¨ng 34% vÒ l­îng vµ 17% vÒ trÞ gi¸ so víi n¨m 2001. L­îng xuÊt khÈu n¨m 2002 t¨ng m¹nh lµ do viÖc ph¸t triÓn diÖn tÝch trong tiªu trong nh÷ng n¨m tr­íc, khi gi¸ xuÊt khÈu tiªu cßn ë møc cao (cã thêi kú lªn tíi 5000USD/tÊn). ThÞ tr­êng xuÊt khÈu tiªu chÝnh cña ViÖt nam lµ Mü, Singapore, §øc, Hµ lan, Trung Quèc…N¨m 2002 xuÊt khÈu vµo Mü, Hµ lan, §øc t¨ng m¹nh trong khi vµo c¸c thÞ tr­êng kh¸c l¹i gi¶m. Víi mÆt hµng rau qu¶, sè liÖu thèng kª cho thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ n¨m 1997 lµ 71,2 triÖu USD, n¨m 1998 gi¶m xuèng cßn gÇn 54 triÖu USD. Tõ khi cã chÕ ®é hoµn thuÕ GTGT, kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ®· t¨ng rÊt m¹nh (n¨m 1999lµ 105 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 214 triÖu USD, 2001 lµ 330 triÖu). Tèc ®é t¨ng nµy lµ kh«ng b×nh th­êng bëi nã v­ît qu¸ xa so ._.i thuÕ quan, ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ (rµo c¶n kü thuËt). Trong khi hµng cña ViÖt nam ®ang gÆp khã kh¨n trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng EU, chÝnh phñ nªn tÝch cùc vµ chñ ®éng ®Ò nghÞ Uû ban Ch©u ¢u më réng quy m« mËu dÞch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng nµy, nhÊt lµ n«ng s¶n, thuû h¶i s¶n, rau qu¶, thÞt gia sóc vµ gia cÇm, ®å gç gia dông vµ hµng thñ c«ng mü nghÖ. Th¶o luËn ë cÊp chÝnh phñ vÒ më cöa thÞ tr­êng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p kh¸ hiÖu qu¶ mµ nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· ¸p dông thµnh c«ng trong ®µm ph¸n víi c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Ó më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu ë giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, vÝ dô nh­ ëTh¸i Lan. §Çu t­ ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt h¹ tÇng th­¬ng m¹i n«ng s¶n nh­ chî b¸n bu«n, chî mËu biªn, trung t©m giao dÞch, kho c¶ng, bÕn b·i…®Ó t¹o thuËn lîi cho tiªu thô hµng n«ng s¶n trong n­íc vµ xuÊt khÈu. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp x©y dùng vµ qu¶n lý chÊt l­îng hµng ho¸ n«ng s¶n theo ISO, HACCP, x©y dùng vµ b¶o vÖ nh·n hiÖu hµng ho¸. §©y còng lµ vÊn ®Ò thùc sù cÇn ®­îc quan t©m bëi EU lµ thÞ tr­êng tiªu thô rÊt khã tÝnh, ®Æc biÖt víi mÆt hµng n«ng s¶n. Mét khi ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu vÒ vÖ sinh, chóng ta cã thÓ dÔ dµng th©m nhËp thÞ tr­êng nµy h¬n. Hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc xóc tiÕn vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt nam ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t×m ®èi t¸c, nhÊt lµ ®èi t¸c EU. Do vËy cÇn ph¶i n©ng cao vai trß cña c¸c th­¬ng vô trong viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i. T×m c¸c ®èi t¸c, ng©n hµng tin cËy cho doanh nghiÖp trong n­íc. Ngoµi ra, do ®iÒu kiÖn ®i l¹i xa x«i, chi phÝ tèn kÐm nªn vÊn ®Ò t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ nh÷ng thay ®æi diÔn ra trªn thÞ tr­êng nµy cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy, Bé Th­¬ng m¹i ph¶i yªu cÇu th­¬ng vô t¹i c¸c n­íc EU t¨ng c­êng ho¹t ®éng cña m×nh. Th­¬ng vô ph¶i th­êng xuyªn th«ng b¸o vÒ Bé Th­¬ng m¹i tõng diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng tõ nh÷ng thay ®æi vÒ hÖ thèng ph¸p luËt, quy chÕ nhËp khÈu, thuÕ quan, tû gi¸, l¹m ph¸t, xu h­íng th­¬ng m¹i v.v.. ®Õn nh÷ng diÔn biÕn cho tõng mÆt hµng xuÊt khÈu cô thÓ cña ViÖt nam sang EU nh­ dù b¸o cung-cÇu, gi¸ c¶, c¹nh tranh, thÞ hiÕu, kªnh ph©n phèi, c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng v.v… TÊt c¶ nh÷ng viÖc lµm nµy ph¶i ®­îc Nhµ n­íc hç trî mét phÇn kinh phÝ, kh«ng nªn ®Ó doanh nghiÖp ph¶i chÞu c¶. Bé Th­¬ng m¹i cÇn yªu cÇu c¸c th­¬ng vô gióp ®ì tÝch cùc cho c¸c doanh nghiÖp khi nghiªn cøu kh¶o s¸t thÞ tr­êng EU cã hiÖu qu¶, tr¸nh chi phÝ tèn kÐm. Chi phÝ ®i l¹i vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng cña mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cÇn khuyÕn khÝch ph¶i ®­îc chÝnh phñ hç trî mét phÇn v× c¸c doanh nghiÖp cßn nghÌo, trong khi c¸c doanh nghiÖp ë n­íc kh¸c thuËn lîi h¬n ViÖt nam vÉn ®­îc ChÝnh phñ hç trî cho viÖc xóc tiÕn vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng nh­ Trung Quèc vµ Th¸i lan. Cho phÐp thµnh lËp mét trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ViÖt nam t¹i EU ®Ó hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc lµm nµy cã thÓ thu hót c¸c doanh nghiÖp vµ céng ®ång ng­êi ViÖt thuª l¹i diÖn tÝch t¹i trung t©m ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, b¸n hµng, giao dÞch mua hµng cña EU, t¹o ®Çu mèi, xóc tiÕn cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc triÓn khai quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c b¹n hµng EU. Bé Th­¬ng m¹i lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, trong ®ã cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. §Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, nhÊt lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi thÞ tr­êng EU, vai trß cña Bé Th­¬ng m¹i cÇn ®­îc n©ng cao h¬n n÷a. Cô thÓ, Bé Th­¬ng m¹i nªn lµm tèt c«ng t¸c Dù b¸o vµ th«ng tin kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi s¶n xuÊt trong n­íc biÕt thÞ tr­êng cÇn g× trong n¨m nay vµ trong mét vµi n¨m tíi. Muèn thÕ, Bé cÇn th«ng qua c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña EU, hoÆc khai th¸c hiÖu qu¶ ®éi ngò c¸n bé tinh th«ng nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu, am hiÓu thÞ tr­êng EU, ®Æc biÖt lµ c¸c thÞ tr­êng mµ ViÖt Nam cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nh­ Ph¸p, §øc, Anh, Italia, Thuþ §iÓn, Hµ Lan… VÝ dô nh­ trong n¨m 1999, ng­êi §øc tiªu hÕt 12 tû USD tiÒn tr¸i c©y vµ rau qu¶ nhËp khÈu. Theo nhËn xÐt cña mét sè chuyªn gia kinh tÕ, nh÷ng tr¸i c©y nhiÖt ®íi ®Æc tr­ng ViÖt Nam còng ngµy cµng ®­îc ­a chuéng t¹i §øc. VÊn ®Ò quan träng lµ ViÖt Nam ph¶i cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i b¶o qu¶n, chÕ biÕn nh÷ng lo¹i rau qu¶ nµy. §µm ph¸n, ký kÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p lý víi c¸c n­íc thµnh viªn EU. Do thÞ tr­êng EU lµ thÞ tr­êng cÊp liªn minh, nh­ng tõng quèc gia vÉn cã quyÒn tù quyÕt riªng, nªn ViÖt Nam kh«ng nh÷ng ph¶i ®¹t ®­îc c¸c tho¶ thuËn víi Uû ban ch©u ¢u, mµ cßn ph¶i ký kÕt ®­îc nh÷ng v¨n b¶n víi c¸c n­íc thµnh viªn EU, ®Ó h­ëng thªm nh÷ng ­u ®·i mµ cÊp liªn minh kh«ng cÊp cho. Giíi thiÖu cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng nguån thÞ tr­êng hÊp dÉn trong khèi EU. Bé Th­¬ng m¹i ph¶i x©y dùng m¹ng l­íi tham t¸n th­¬ng m¹i ë c¸c n­íc thµnh viªn EU, tõ ®ã t¹o mét web site vÒ thÞ tr­êng EU ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn cËp nhËt th«ng tin th­êng xuyªn. VÝ dô, mét tû lÖ lín hµng ho¸ ViÖt Nam hµng n¨m xuÊt ®i EU nh»m vµo khu vùc thÞ tr­êng Ph¸p, §øc, Italia, Anh... Tuy nhiªn, mét sè tham t¸n th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· cã ý kiÕn r»ng trong vµi n¨m gÇn ®©y, nh÷ng nhµ nhËp khÈu cña Thuþ §iÓn, Luxembourg b¾t ®Çu quan t©m ®Õn hµng ViÖt Nam. Víi Luxembourg, ®©y lµ thÞ tr­êng nhá nh­ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi l¹i cao nhÊt thÕ giíi. TiÒm n¨ng tiªu thô cña thÞ tr­êng nµy rÊt lín, phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt Nam. Bëi lÏ, ViÖt Nam cã thÓ xin tèi ®a vèn ODA tõ Luxembourg, tuy kh«ng nhiÒu nh­ng ®iÒu kiÖn kÌm theo l¹i kh¸ dÔ dµng. ChÝnh phñ nªn hç trî kinh phÝ ®Ó bè trÝ Tham t¸n n«ng nghiÖp t¹i mét sè thÞ tr­êng quan träng. ChÝnh nh÷ng c¸n bé lµm c«ng t¸c nµy sÏ gióp ®ì trong viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thÞ tr­êng cho mét sè c¸c mÆt hµng (g¹o, chÌ) khi thÞ tr­êng truyÒn thèng kh«ng æn ®Þnh. Chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc sù bÊt æn nµy ®èi víi mÆt hµng cµ phª. Cuéc chiÕn Iraq ®· ¶nh h­ëng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi mµ chóng ta lµ ng­êi ph¶i chÞu t¸c ®éng g©y bÊt lîi trùc tiÕp v× Iraq vèn vÉn lµ b¹n hµng lín cña ViÖt nam. §iÒu ®ã còng chøng tá r»ng t×m kiÕm b¹n hµng æn ®Þnh lu«n lµ vÊn ®Ò quan träng trong kinh doanh, nhÊt lµ ®èi víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n chóng ta cã lîi thÕ. T¨ng c­êng c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i hµng n«ng s¶n th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hç trî héi chî, triÓn l·m vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Tæ chøc doanh nghiÖp tham gia héi chî, triÓn l·m t¹i c¸c n­íc thµnh viªn EU. Mçi n¨m, EU tæ chøc hµng ngh×n héi chî, triÓn l·m th­¬ng m¹i lín nhá. Tuy nhiªn, héi chî, triÓn l·m h÷u Ých mµ Bé Th­¬ng m¹i nªn h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia lµ nh÷ng héi chî chuyªn ngµnh, nh­ Expo Hannover (thµnh phè Hannover, CHLB §øc); héi chî Paris; Europartenariat; Frankfurt. Bé Th­¬ng m¹i ®ang cè g¾ng thùc hiÖn nh­ng ®¸ng tiÕc lµ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ võa vµ nhá, tiÒm lùc vèn rÊt yÕu. Cho nªn, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng dù ¸n hç trî tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp. Ph¸t triÓn m¹ng l­íi th«ng tin tíi c¸c ®Þa ph­¬ng còng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî cho ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu quan träng. Bé Th­¬ng m¹i ph¶i giíi thiÖu cho doanh nghiÖp ViÖt Nam biÕt râ rµng vÒ thÞ tr­êng Ch©u ¢u, tõ hÖ thèng thuÕ quan phæ cËp, c¸c biÖn ph¸p phi h¹n ng¹ch, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, tiªu chuÈn chÊt l­îng, gi¸ c¶, nhÊt lµ c¸c mÆt hµng t­¬ng tù cña c¸c n­íc trªn thÞ tr­êng EU… vµ ng­îc l¹i th«ng tin cho kh¸ch hµng ch©u ¢u vÒ thÞ tr­êng, chñng lo¹i, mÉu m·, gi¸ c¶ hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu vµ c¶ nhu cÇu nhËp khÈu. CÇn huy ®éng c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i t¹i EU vµ tõng n­íc thuéc EU tham gia vµo cuéc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®a biªn vµ song biªn. Trong chõng mùc nµo ®ã, cã thÓ giao cho c¸c ®¹i diÖn chØ tiªu vÒ xuÊt khÈu cã tÝnh chÊt h­íng dÉn vµo mét thÞ tr­êng nµo ®ã cña EU, vµ cã chÕ ®é khuyÕn khÝch vËt chÊt nÕu ®em l¹i hiÖu qu¶. Ng­îc l¹i, ch¾p mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a c¬ quan ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña EU, cña tõng n­íc thµnh viªn víi c¬ quan qu¶n lý, doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó gi¶i to¶ nhanh mét vµi mèi t¾c vµ më thªm c¬ héi hîp t¸c. Trong nh÷ng n¨m tíi, ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc n©ng cao kim ng¹ch th­¬ng m¹i víi EU, bëi Trung Quèc ®· gia nhËp WTO nªn sÏ khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng tiªu thô cña thÞ tr­êng EU réng lín nµy. Do ®ã, ®Ó gi¶m thiÓu khã kh¨n, Nhµ n­íc cÇn tÝch cùc t×m hiÓu nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU, ch¼ng h¹n nh­ thµnh lËp thÝ ®iÓm Quü xuÊt khÈu mËu dÞch vµo EU. §©y lµ lo¹i h×nh tån t¹i kh¸ phæ biÕn trªn thÕ giíi nh­ng ®Õn nay ch­a thÊy xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam. Quü nµy do doanh nghiÖp tù nguyÖn ®ãng gãp ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy bu«n b¸n hµng ho¸ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Nhµ n­íc cÇn thµnh lËp thÝ ®iÓm Quü xuÊt khÈu mËu dÞch vµo thÞ tr­êng EU t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng ho¸.Nhµ n­íc kh«ng chØ nªn hç trî vÒ vèn mµ cßn hç trî c¶ vÒ kinh nghiÖm vµ th«ng tin thÞ tr­êng. Phèi hîp víi c¸c Bé, Ngµnh chèng bu«n lËu hµng ho¸ n«ng l©m s¶n vµ vËt tõ n«ng nghiÖp, nhÊt lµ hµng gi¶, hµng kÐm phÈm chÊt vµ hµng cÊm sö dông. Hîp t¸c víi EU chèng gian lËn th­¬ng m¹i, gi÷ uy tÝn hµng ho¸ViÖt Nam. HiÖn nay, mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam ®­îc b¸n sang thÞ tr­êng EU th«ng qua h×nh thøc Nhµ n­íc chÝnh s¸ch th­ëng h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã kÕt qu¶ kinh doanh tèt. Tuy nhiªn, c¬ chÕ nµy n¶y sinh kh«ng Ýt tiªu cùc, lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng hµng ho¸ vµ uy tÝn doanh nghiÖp xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng EU. Do ®ã, ViÖt Nam nªn sö dông hiÖu qu¶ h¹n ng¹ch mµ EU cÊp theo h­íng t¹o dùng mét c¬ chÕ cô thÓ vÒ ®Êu thÇu h¹n ng¹ch, theo ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i chøng minh ­u thÕ c¹nh tranh th× míi cã thÓ ®¹t ®­îc nhiÒu h¹n ng¹ch. Ch¼ng nh÷ng thÕ, trong t­¬ng lai, n­íc ta nªn ¸p dông c¬ chÕ b¸n h¹n ng¹ch, ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc sù cã nhu cÇu xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU cã thÓ mua h¹n ng¹ch tuú theo møc ®é cÇn thiÕt. T¨ng c­êng hîp t¸c víi Uû ban ch©u ¢u. EU th­¬ng l­îng víi c¸c n­íc kh¸c nh­ mét thùc thÓ ®ång nhÊt trong c¸c vÊn ®Ò th­¬ng m¹i thÕ giíi. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n víi EU tÊt nhiªn ph¶i tu©n theo c¸c quy t¾c, h­íng dÉn vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña Uû ban ch©u ¢u (ECC). ECC lµ c¬ quan kinh tÕ cÊp liªn minh, ban hµnh vµ cñng cè c¸c quy t¾c c¹nh tranh vµ cÊu tróc tæ chøc liªn quan ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng nh­ s¸t nhËp, chèng ®éc quyÒn vµ ®¸nh thuÕ. ThËm chÝ, ECC cßn quyÕt ®Þnh c¶ viÖc ®Þnh gi¸, qu¶ng c¸o vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i theo h­íng phï hîp víi xu thÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Hîp t¸c th­¬ng m¹i víi EU cã nghÜa lµ tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña b¹n hµng, tõ ®ã hoµ nhËp vµo xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ViÖt Nam cÇn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cho phï hîp. TiÕn hµnh thùc hiÖn HiÖp ®Þnh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ h¶i quan theo quy ®Þnh cña GATT/WTO. Gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu nªn x¸c ®Þnh trªn c¬ së hîp ®ång ngo¹i th­¬ng. VÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, trong thêi gian tr­íc m¾t, cÇn chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn tíi thùc hiÖn ®Êu thÇu h¹n ng¹ch nhËp khÈu vµ b¸n h¹n ng¹ch nhËp khÈu mét c¸ch c«ng khai. ViÖc quy ®Þnh c¸c mÆt hµng cÊm nhËp khÈu cÇn cã c©n nh¾c cÈn thËn, tr¸nh g©y ra c¸c t¸c ®éng tiªu cùc nh­ bu«n lËu, trèn thuÕ. ViÖc tµi trî xuÊt khÈu cÇn x¸c ®Þnh râ môc ®Ých, ph­¬ng h­íng vµ c¬ chÕ b¶o ®¶m, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp û l¹i, tr× trÖ vµ kh«ng cè g¾ng c¶i thiÖn t×nh h×nh, v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi. XÐt vÒ chuÈn mùc quèc tÕ, biÖn ph¸p phi thuÕ quan nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng ®­îc WTO chÊp thuËn. V× vËy, vÒ l©u dµi chóng ta cÇn xem xÐt ®Ó cã thÓ b·i bá c¸c biÖn ph¸p nµy vµ tiÕn hµnh thuÕ ho¸ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO. VÒ phÝa c¸c ®Þa ph­¬ng: ®Ò xuÊt víi UBND tØnh hç trî kinh phÝ, nh©n sù vµ phèi hîp víi Së Th­¬ng m¹i ®Ó triÓn khai tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng XTTM t¹i ®Þa ph­¬ng. VÒ phÝa c¸c hiÖp héi ngµnh hµng nªn ®Ò nghÞ xóc tiÕn thµnh lËp Quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu ngµnh hµng theo Q§ 110 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ (hiÖn ®· cã Quü b¶o hiÓm chÌ míi thµnh lËp) Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng XTTM ®Ó gióp c¸c thµnh viªn n©ng cao kh¶ n¨ng th­¬ng m¹i (th«ng tin thÞ tr­êng, ®oµn kh¶o s¸t thÞ tr­êng, héi chî triÓn l·m…) Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: phèi hîp víi c¸c Bé Ngµnh liªn quan, chuÈn bÞ tÝch cùc cho viÖc ®µm ph¸n vµ thùc hiÖn c¸c HiÖp ­íc quèc tÕ vµ khu vùc, tõng b­íc héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. T¨ng c­êng th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp vµ n«ng d©n vÒ c¸c cam kÕt trong héi nhËp, vÒ c¸c c¬ héi vµ th¸ch thøc do qu¸ tr×nh héi nhËp ®em l¹i ®Ó chñ ®éng h¬n n÷a trong tæ chøc s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo c¸c n­íc EU cò, cÇn t¨ng c­êng xuÊt khñ sang c¸c n­íc thµnh viªn míi nh­ Ba lan, Sec… (EU s¾p kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi vµo n¨m 2004). Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp C¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng h¬n n÷a c«ng t¸c n¾m b¾t th«ng tin thÞ tr­êng triÓn khai QuyÕt ®Þnh 80 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ hîp ®ång tiªu thô n«ng s¶n, x©y dùng qu¶ng b¸ nh·n hiÖu hµng ho¸, tham gia tÝch cùc c¸c héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi n­íc do Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n tæ chøc. TiÕp tôc thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp g¾n víi ch­¬ng tr×nh c«ng t¸c cña ngµnh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ xuÊt khÈu. §Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ ®a d¹ng vµ cã hiÖu qu¶, ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng, t¨ng n¨ng suÊt vµ thu nhËp trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng vµ ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng. §èi víi c©y l­¬ng thùc: thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt 1 triÖu tÊn g¹o chÊt l­îng cao, tËp trung th©m canh, sö dông gièng míi ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l­îng lóa g¹o, t¨ng s¶n l­îng ng«; më réng diÖn tÝch s¾n, trång c¸c gièng míi ë nh÷ng vïng ®Êt dèc, g¾n víi c¬ së chÕ biÕn. §èi víi c¸c mÆt hµng ®ang thuËn lîi vÒ thÞ tr­êng (cao su, chÌ, h¹t ®iÒu): tËp trung ch¨m sãc c¸c v­ên c©y hiÖn cã, thay thÕ dÇn c¸c gièng cò b»ng c¸c gièng míi chÊt l­îng cao; më réng diÖn tÝch t¹i nh÷ng vïng thÝch hîp, cã tÝnh ®Õn yªu cÇu cña thÞ tr­êng §èi víi c¸c lo¹i n«ng s¶n thÞ tr­êng cßn nhiÒu biÕn ®éng (cµ phª, h¹t tiªu): duy tr× diÖn tÝch hiÖn cã, chó träng th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm, c¶i thiÖn chÊt l­îng canh t¸c còng nh­ chÕ biÕn. Rau qu¶: ®Èy m¹nh th©m canh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt døa, c¸c lo¹i rau vô ®«ng vµ c¸c lo¹i rau chÊt l­îng cao, më réng diÖn tÝch nh·n, xoµi, b­ëi, cam, quýt… Ch¨n nu«i: tiÕp tôc s¶n xuÊt theo h­íng c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ch¨n nu«i lîn h­íng n¹c, ch¨n nu«i bß s÷a, gµ th¶ v­ên…, n©ng cao tû träng ch¨n nu«i trong n«ng nghiÖp. KiÓm so¸t dÞch bÖnh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ch¨n nu«i, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. TiÕp tôc thùc hiÖn c¸c dù ¸n vÒ gièng c©y trång, vËt nu«i. TriÓn khai x©y dùng mét sè khu n«ng l©m nghiÖp c«ng nghÖ cao, tr­íc hÕt tËp trung vµo c¸c lo¹i c©y con hµng ho¸ lóa, mÝa, døa, l¹c, mét sè c©y ¨n qu¶, c©y l©m nghiÖp, ch¨n nu«i… TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng khuyÕn n«ng ®Õn tËn cÊp x·, chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc kü thuËt canh t¸c, b¶o qu¶n cho n«ng d©n; phæ biÕn réng r·i ch­¬ng tr×nh an toµn vÖ sinh thùc phÈm vµ t¹o ra s¶n phÈm s¹ch ®Ó n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæng kÕt kinh nghiÖm c¸c m« h×nh triÓn khai h×nh thøc tiªu thô n«ng s¶n cho n«ng d©n th«ng qua hîp ®ång theo Q§ 80 cña ChÝnh phñ ®Ó triÓn khai m¹nh trong thêi gian tíi TiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ­u tiªn ®Çu t­ c¸c c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ … C¸c doanh nghiÖp nªn n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã chuyªn m«n cao vÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, cã kiÕn thøc s©u vÒ v¨n ho¸ x· héi cña c¸c b¹n hµng thuéc khèi EU. §©y sÏ lµ mét lîi thÕ khi b¾t tay ký kÕt c¸c hîp ®ång th­êng m¹i víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. ViÖc sö dông ®éi ngò c¸n bé ®· tõng du häc t¹i c¸c n­íc EU sÏ lµ lîi thÕ lín v× ®©y lµ ®éi ngò lµm “cÇu nèi” cho doanh nghiÖp khi b­íc vµo lµm ¨n víi c¸c b¹n hµng EU. LËp kÕ ho¹ch tham gia c¸c héi chî giíi thiÖu s¶n phÈm t¹i c¸c n­íc EU còng lµ mét ph­¬ng c¸ch h÷u hiÖu cho c¸c doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr­êng nµy. Ngoµi phÇn hç trî cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®Çu t­ cho c«ng t¸c chuÈn bÞ vµ tham gia c¸c héi chî nh­ thiÕt kÕ c¸c tê r¬i giíi thiÖu c«ng ty, s¶n phÈm t¹i héi chî, tr­ng bµy c¸c mÆt hµng vµ cã c¸n bé giíi thiÖu s¶n phÈm t¹i héi chî, t×m kiÕm b¹n hµng vµ ký kÕt hîp ®ång ngay t¹i héi chî. Th¸i ®é cña c¸n bé vµ c¸ch tr×nh bµy giíi thiÖu vÒ c«ng ty còng gãp phÇn quan träng t¹o Ên t­îng ban ®Çu ®èi víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi khi muèn lµm ¨n víi doanh nghiÖp ViÖt nam. Mét ®iÒu quan träng mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cÇn l­u ý khi giao dÞch víi b¹n hµng thuéc khèi EU lµ ch÷ tÝn trong kinh doanh. §èi víi doanh nh©n EU, gi÷ ch÷ tÝn ®­îc xem lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó cã mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë viÖc ký kÕt hîp ®ång vµ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ®óng hÑn, giao hµng ®¶m b¶o chÊt l­îng… Tãm l¹i, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ sang EU nªn t×m hiÓu kü nhu cÇu thÞ tr­êng vµ nhanh nh¹y n¾m b¾t th«ng tin liªn quan ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu hµng cña m×nh sang thÞ tr­êng EU mét c¸ch cã hiÖu qu¶. KÕt luËn Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - EU trong nh÷ng n¨m võa qua ph¸t triÓn rÊt m¹nh nhê nh÷ng chiÕn l­îc râ rµng cña c¶ hai bªn. §èi víi EU th× chñ yÕu ®ã lµ c¸i nh×n vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ ®óng ®¾n h¬n ®èi víi ch©u ¸ - khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng vµ cã nh÷ng biÕn chuyÓn thÇn kú - trong ®ã cã ViÖt Nam. Cßn ®èi víi ViÖt Nam th× ®ã lµ chiÕn l­îc thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i víi tÊt c¶ c¸c n­íc, ®Æc biÖt lµ tham väng ®Èy m¹nh h¬n n÷a xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU réng lín. Trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng n«ng s¶n víi thÞ tr­êng nµy cßn ch­a cã sù biÕn chuyÓn vÒ chÊt, do nh÷ng khã kh¨n tån t¹i cè h÷u, hay nh÷ng khã kh¨n míi n¶y sinh do t×nh h×nh míi. Tiªu biÓu nh­ viÖc EU cßn ®¸nh thuÕ 100% vµo mÆt hµng g¹o, 200% ®èi víi mÆt hµng ®­êng hoÆc nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam...TÊt c¶ ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi viÖc tiÕn s©u, tiÕn ch¾c vµo thÞ tr­êng nµy. ViÖc x©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU lµ rÊt khã, nhÊt l¹i ®èi víi mÆt hµng n«ng s¶n vån lµ mÆt hµng EU cã nhiÒu chÝnh s¸ch b¶o hé. Víi nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o hé n«ng nghiÖp vµ c¸c hµng rµo phi quan thuÕ, EU khiÕn cho c¸c n­íc muèn xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ph¶i nç lùc rÊt lín míi cã thÓ lµm hµi lßng b¹n hµng “khã tÝnh” nh­ng còng giµu tiÒm n¨ng nµy. Trong kho¸ luËn nµy, em ®· nªu ra thùc tr¹ng, nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp ViÖt nam sÏ gÆp ph¶i khi xuÊt khÈu hµng sang EU vµ còng ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n ®ã nh»m ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc më réng vµ ®Èy m¹nh th­¬ng m¹i ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi. C¸c gi¶i ph¸p tr­íc hÕt tËp trung vµo viÖc n©ng cao h¬n n÷a kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU nh­ n©ng cao vai trß cña c¬ quan qu¶n trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp, kªu gäi b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu ®Ó t¹o dùng uy tÝn vµ gi÷ b¹n hµng. Mét h¹n chÕ n÷a dÉn ®Õn viÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt nam sang EU gÆp khã chÝnh lµ nh÷ng h¹n chÕ néi t¹i, cã nghÜa lµ chÝnh chóng ta vÉn ch­a v¹ch ra ®­îc ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cô thÓ víi nh÷ng ph­¬ng ¸n tiÕp cËn kh¶ thi ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng nµy. Hy väng r»ng, nh÷ng ®Ò xuÊt vµ kiÕn nghÞ trong kho¸ luËn nµy sÏ gãp phÇn vµo viÖc hiÖn thùc ho¸ chiÕn l­îc t¨ng c­êng quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - EU nãi riªng còng nh­ thóc ®Èy th­¬ng m¹i ViÖt Nam nãi chung tiÕn bé c¶ vÒ l­îng vµ chÊt trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì v« cïng quý b¸u cña Th¹c sü Ph¹m thÞ Hång YÕn, ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn, gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. V× thêi gian vµ ®iÒu kiÖn h¹n chÕ, viÖc ®i s©u ®i s¸t thùc tÕ nh»m t×m ra h­íng gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng cho vÊn ®Ò cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn ch¾c ch¾n chuyªn ®Ò nghiªn cøu cña em cßn nhiÒu h¹n chÕ. RÊt mong sÏ nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi nghiªn cøu cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o Bïi Huy Kho¸t, §Èy m¹nh quan hÖ th­¬ng m¹i - ®Çu t­ gi÷a liªn hiÖp ch©u ¢u vµ ViÖt nam, NXB Khoa häc x· héi, H.2001 §inh C«ng TuÊn, Tæng quan vÒ Liªn minh ch©u ¢u, T¹p chÝ nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 2, 2001. NguyÔn thÞ Nh­ Hµ, Quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam – EU, T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 3, 2001. §inh C«ng TuÊn, Nh÷ng thÓ chÕ (tæ chøc) c¬ b¶n trong Liªn minh ch©u ¢u, t¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 3, 2001. Vò V¨n Phóc, Quan hÖ hîp t¸c ViÖt nam víi EU, t¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 5, 2001. TrÇn Nguyªn Tuyªn, Mét sè ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU vµ kh¶ n¨ng më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng nµy, T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 6, 2001. §inh C«ng TuÊn & Hå Thanh H­¬ng, Nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung cña EU, T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 1, 2003. Hoµng thÞ BÝch Loan, Thùc tr¹ng vµ TriÓn väng quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt nam – EU, T¹p chÝ nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 1, 2003. TrÇn V¨n Chu, Quan hÖ kinh tÕ ViÖt nam víi Liªn minh ch©u ¢u, T¹p chÝ nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 6, 2002. Bïi Huy Kho¸t, Quan hÖ ViÖt nam – liªn minh ch©u ¢u v÷ng m¹nh h¬n trong thÕ kû XXI, T¹p chÝ nghiªn cøu ch©u ¢u, sè 1, 2001. Sè liÖu thèng kª ngµnh n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n 1996-2000, NXB N«ng nghiÖp, H.2001. Th«ng tin trªn website: http:// www.europa.eu.int Th«ng tin vÒ th­¬ng m¹i trªn website: http:// www.cpv.org.vn Mét sè th«ng tin vÒ xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n cña Côc chÕ biÕn, Vô KÕ ho¹ch vµ Quy ho¹ch, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n. Bïi Xu©n L­u, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, NXB Gi¸o dôc, H.2002. Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2000, 2001, NXB Thèng kª, H. 2000. Phô Lôc Néi dung c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh hîp t¸c gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Céng ®ång ch©u ¢u HiÖp ®Þnh ®­îc ký gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam do «ng NguyÔn M¹nh CÇm - Bé tr­ëng Ngo¹i giao Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam - lµm ®¹i diÖn vµ Héi ®ång Liªn minh ch©u ¢u do hai «ng Havie Solana Madariaga - Chñ tÞch ®­¬ng nhiÖm Héi ®ång Liªn minh ch©u ¢u vµ «ng Manuen Marin - Phã chñ tÞch Uû ban Céng ®ång ch©u ¢u - ®ång ®¹i diÖn. HiÖp ®Þnh gåm 21 ®iÒu vµ 3 phô lôc. D­íi ®©y lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh nµy. §iÒu 1: NÒn t¶ng T«n träng quyÒn con ng­êi vµ nguyªn t¾c d©n chñ lµ nÒn t¶ng cña quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c bªn còng nh­ c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh nµy vµ t¹o thµnh nh©n tè thiÕt yÕu cña HiÖp ®Þnh. §iÒu 2: Môc ®Ých Nh÷ng môc ®Ých chñ yÕu cña HiÖp ®Þnh nµy lµ: §¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch gia t¨ng vµ ph¸t triÓn ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a hai bªn v× lîi Ých chung, cã tÝnh ®Õn hoµn c¶nh kinh tÕ mçi bªn. Hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ v÷ng ch¾c vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho c¸c tÇng líp d©n c­ nghÌo. T¨ng c­êng hîp t¸c kinh tÕ v× lîi Ých chung, bao gåm c¶ hç trî c¸c nç lùc cña chÝnh phñ ViÖt Nam trong viÖc c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ vµ chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng. Hç trî b¶o vÖ m«i tr­êng vµ sö dông l©u bÒn c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. §iÒu 3: §èi xö tèi huÖ quèc ViÖt Nam vµ Céng ®ång ch©u ¢u sÏ dµnh cho nhau ®èi xö tèi huÖ quèc vÒ th­¬ng m¹i phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan (1994). Nh÷ng quy ®Þnh t¹i ®iÒu nµy kh«ng ¸p dông ®èi víi nh÷ng ­u ®·i mµ mét trong hai bªn ký kÕt tho¶ thuËn khi thiÕt lËp mét liªn minh thuÕ quan, mét khu vùc mËu dÞch tù do hoÆc mét khu vùc ®èi xö ­u ®·i. §iÒu 4: Hîp t¸c th­¬ng m¹i C¸c bªn cam kÕt ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ trao ®æi th­¬ng m¹i vµ c¶i thiÖn tiÕp cËn thÞ tr­êng cña nhau ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ ®­îc, cã tÝnh ®Õn hoµn c¶nh kinh tÕ cña mçi bªn. C¸c bªn, trong khu«n khæ luËt ph¸p vµ quy ®Þnh hiÖn hµnh cña mçi bªn, cam kÕt thùc hiÖn chÝnh s¸ch nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc b¸n s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng cña nhau. Hai bªn dµnh cho nhau ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ vµ tho¶ thuËn xem xÐt c¸ch thøc vµ biÖn ph¸p lo¹i bá hµng rµo th­¬ng m¹i gi÷a hai bªn, ®Æc biÖt lµ hµng rµo phi thuÕ quan, cã tÝnh ®Õn hÖ thèng kh¸c nhau cña mçi bªn vµ nh÷ng viÖc ®· lµm trong nh÷ng lÜnh vùc nµy cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. C¸c quy ®Þnh t¹i ®iÒu 1 vµ ®iÒu 2 kh«ng h¹n chÕ quyÒn cña mçi bªn ký kÕt ®­îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých an ninh thiÕt yÕu cña m×nh, hoÆc nh»m b¶o vÖ søc khoÎ hoÆc ®¹o ®øc con ng­êi, b¶o vÖ m«i tr­êng, ®êi sèng vµ søc khoÎ cña sóc vËt hoÆc c©y trång. KhuyÕn khÝch trao ®æi th«ng tin vÒ nh÷ng c¬ héi thÞ tr­êng cïng cã lîi vµ tiÕn hµnh tham kh¶o ý kiÕn trªn tinh thÇn x©y dùng c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thuÕ, phi thuÕ quan, dÞch vô, y tÕ, an toµn hoÆc m«i tr­êng vµ yªu cÇu kü thuËt. C¶i thiÖn quan hÖ hîp t¸c vÒ c¸c vÊn ®Ò h¶i quan gi÷a c¸c nhµ chøc tr¸ch t­¬ng øng cña m×nh, ®Æc biÖt vÒ kh¶ n¨ng ®µo t¹o nghiÖp vô, ®¬n gi¶n ho¸ vµ lµm hµi hoµ c¸c thñ tôc h¶i quan vµ phßng ngõa, ®iÒu tra, ng¨n chÆn c¸c vi ph¹m quy ®Þnh h¶i quan. Tho¶ thuËn tham kh¶o ý kiÕn nhau vÒ bÊt kú tranh chÊp nµo cã thÓ n¶y sinh trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i hoÆc nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vÊn ®Ò th­¬ng m¹i. §iÒu 5: §Çu t­ KhuyÕn khÝch t¨ng c­êng ®Çu t­ cïng cã lîi b»ng c¸ch thiÕt lËp m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi cho ®Çu t­ c¸ nh©n, bao gåm ®iÒu kiÖn tèt h¬n ®Ó tiÕn hµnh chuyÓn vèn vµ trao ®æi th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi ®Çu t­. §iÒu 6: QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ H­íng vµo viÖc c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn nh»m b¶o hé mét c¸ch cã hiÖu qña vµ xøng ®¸ng vµ t¨ng c­êng quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i theo tiªu chuÈn quèc tÕ cao nhÊt. Hîp t¸c ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng môc ®Ých nµy, kÓ c¶ th«ng qua gióp ®ì kü thuËt, khi thÝch hîp. C¸c bªn tho¶ thuËn tr¸nh ph©n biÖt ®èi xö trong lÜnh vùc quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, tiÕn hµnh tham kh¶o ý kiÕn khi c¸c vÊn ®Ò g©y ¶nh h­ëng tíi quan hÖ th­¬ng m¹i n¶y sinh. §iÒu 7: Hîp t¸c kinh tÕ KhuyÕn khÝch hîp t¸c kinh tÕ ë quy m« lín nhÊt nh»m ®ãng gãp vµo viÖc më réng kinh tÕ vµ nhu cÇu ph¸t triÓn cña nhau. Hîp t¸c kinh tÕ gåm 3 lÜnh vùc ho¹t ®éng lín nh­ sau: C¶i thiÖn m«i tr­êng kinh tÕ ë ViÖt Nam b»ng c¸ch to¹ thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn c«ng nghÖ vµ know how cña Céng ®ång ch©u ¢u. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c cuéc tiÕp xóc gi÷a c¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ vµ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh»m khuyÕn khÝch trao ®æi bu«n b¸n vµ ®Çu t­ trùc tiÕp. T¨ng c­êng hiÓu biÕt lÉn nhau trong lÜnh vùc m«i tr­êng kinh tÕ, x· héi v¨n ho¸ cña nhau, lÊy ®ã lµm nÒn t¶ng cho sù hîp t¸c cã hiÖu qu¶. Trong c¸c lÜnh vùc chung miªu t¶ trªn ®©y, môc tiªu cô thÓ sÏ lµ: Céng ®ång ch©u ¢u gióp ViÖt Nam chuyÓn tiÕp thµnh c«ng sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh tÕ vµ kinh doanh. KhuyÕn khÝch hîp t¸c gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña hai bªn, ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n. §iÒu 8: Khoa häc vµ C«ng nghÖ KhuyÕn khÝch chuyÓn giao know how, c«ng nghÖ vµ phæ biÕn th«ng tin vµ chuyªn m«n. T¹o c¬ héi tiÕn hµnh ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ, c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i trong t­¬ng lai. §iÒu 9: Hîp t¸c ph¸t triÓn Céng ®ång ch©u ¢u t¨ng c­êng viÖn trî ph¸t triÓn th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n cô thÓ phï hîp víi nh÷ng ­u tiªn nªu ra trong quy ®Þnh cña Héi ®ång EEC sè 443/92. ViÖn trî nh»m chñ yÕu vµo c¸c tÇng líp d©n c­ nghÌo, d©n håi h­¬ng vµ c¸c khu vùc cÇn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc céng ®ång. §Æc biÖt chó träng c¸c ho¹t ®éng thóc ®Èy hîp nhÊt kinh tÕ gi÷a c¸c vïng ë ViÖt Nam. §iÒu 10: Hîp t¸c khu vùc Hîp t¸c gi÷a hai bªn cã thÓ ®­îc më réng ®Õn c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ kh«ng tæn h¹i tíi quyÒn cña mçi bªn ®­îc hîp t¸c víi c¸c ®èi t¸c kh¸c trong khu vùc. §iÒu 11: Hîp t¸c vÒ m«i tr­êng Coi b¶o vÖ m«i tr­êng lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña hîp t¸c ph¸t triÓn vµ hîp t¸c kinh tÕ. Cam kÕt b¶o vÖ gi÷ g×n m«i tr­êng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, c¸c ®Þa bµn, cïng trao ®æi s¸ng kiÕn nh»m t×m ra biÖn ph¸p h÷u hiÖn nhÊt. §iÒu 12: Th«ng tin vµ truyÒn th«ng T¨ng c­êng hîp t¸c trªn lÜnh vùc nµy nh»m t¨ng c­êng hiÓu biÕt vµ thóc ®Èy quan hÖ toµn diÖn. §iÒu 13: KiÓm so¸t viÖc l¹m dông ma tuý Hai bªn kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch phßng ngõa tÖ n¹n ma tuý. Liªn kÕt nhiÒu mÆt ®Ó cã ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. §iÒu 14: Uû ban hçn hîp Thµnh lËp Uû ban hçn hîp víi c¸c nhiÖm vô sau: §¶m b¶o sù ho¹t ®éng vµ thi hµnh ®óng ®¾n HiÖp ®Þnh vµ ®èi tho¹i gi÷a hai bªn. §Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. X¸c lËp c¸c ­u tiªn ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých cña HiÖp ®Þnh. §iÒu 15: Ph¸t triÓn trong t­¬ng lai C¸c bªn cã thÓ cã c¸c ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m c¶i tiÕn HiÖp ®Þnh hoµn thiÖn h¬n. Tuú t×nh hÝnh thùc tÕ mµ c¸c bªn cã ®Ò nghÞ më réng hîp t¸c cho phï hîp. §iÒu 16: C¸c hiÖp ®Þnh kh¸c C¸c hiÖp ®Þnh kh¸c kh«ng g©y tæn h¹i tíi HiÖp ­íc thµnh lËp Céng ®ång ch©u ¢u vµ HiÖp ®Þnh nµy ®Çu cã gi¸ trÞ ph¸p lý vµ cÇn ®­îc thi hµnh theo tho¶ thuËn. §iÒu 17: §iÒu kiÖn thuËn lîi §Ó viÖc hîp t¸c trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh nµy ®­îc dÔ dµng, ViÖt Nam sÏ dµnh cho c¸c viªn chøc vµ chuyªn gia cña Céng ®ång ch©u ¢u nh÷ng ®¶m b¶o vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cÇn thiÕt. Quy ®Þnh chi tiÕt ®­îc nªu ra trong th­ trao ®æi. §iÒu 18: L·nh thæ ¸p dông L·nh thæ ViÖt nam vµ trªn c¸c l·nh thæ mµ t¹i ®ã HiÖp ®Þnh thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u ®­îc ¸p dông theo c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong HiÖp ­íc. §iÒu 19: Phô lôc C¸c phô lôc kÌm theo lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña HiÖp ®Þnh. Cã 3 phô lôc: Phô lôc 1: C¸c tuyªn bè cña Céng ®ång ch©u ¢u. Tuyªn bè cña Céng ®ång ch©u ¢u vÒ ®o¹n 5 phÇn më ®Çu cña HiÖp ®Þnh hîp t¸c. Tuyªn bè cña Céng ®ång ch©u ¢u vÒ ®iÒu chØnh thuÕ quan. Tuyªn bè cña Céng ®ång ch©u ¢u vÒ viÖc më réng HiÖp ®Þnh. Phô lôc 2: Tuyªn bè chung gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ Céng ®ång ch©u ¢u. Phô lôc 3: Tuyªn bè cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Tuyªn bè cña Céng ®ång ch©u ¢u. §iÒu 20: HiÖu lùc vµ thêi gian HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc vµo ngµy ®Çu tiªn cña th¸ng tiÕp theo ngµy mµ c¸c bªn th«ng b¸o cho nhau ®· hoµn thµnh nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt cho môc ®Ých nµy. HiÖp ®Þnh nµy ®­îc ký kÕt cho giai ®o¹n 5 n¨m, nghiÔm nhiªn ®­îc gia h¹n thªm 1 n¨m trõ khi mét trong c¸c bªn tuyªn bè huû bá 6 th¸ng tr­íc khi HiÖp ®Þnh hÕt h¹n. §iÒu 21: Gi¸ trÞ v¨n b¶n HiÖp ®Þnh ®­îc so¹n th¶o b»ng c¸c thø tiÕng: §an M¹ch, Hµ Lan, Anh, §øc, PhÇn Lan, Ph¸p, Hy L¹p, Italia, Bå §µo Nha, T©y Ban Nha, Thuþ §iÓn vµ ViÖt Nam. Mçi thø tiÕng cã 2 b¶n vµ c¸c b¶n ®Òu cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng nh­ nhau./. ._.