Thị trường EU và khả năng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này

lêi nãi ®Çu KÓ tõ th¸ng 11/ 1990, khi ViÖt nam vµ Liªn minh ch©u ¢u chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao, ®Õn nay quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai bªn trªn nhiÒu lÜnh vùc ngµy cµng ph¸t triÓn. Trong ®ã næi bËt nhÊt lµ quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ ph¸t triÓn víi tèc ®é rÊt nhanh sau khi hai bªn ký hiÖp ®Þnh hîp t¸c n¨m 1995. C¶ ViÖt nam vµ EU ®Òu xem nhau lµ nh÷ng ®èi t¸c th­¬ngt m¹i quan träng. Theo sè liÖu c«ng bè t¹i héi th¶o " Quan hÖ ViÖt nam - EU cïng h­íng tíi t­¬ng lai " diÔn ra ngµy 18/10/2000 do Häc viÖn Quan hÖ quèc tÕ cïng §¹i sø qu¸n Ph¸p vµ Ph¸i ®oµn Uû ban ch©u ¢u t¹i ViÖt nam tæ chøc th× n¨m 1999 EU ®· trë thµnh ®èi t¸c th­¬ng m¹i lín nhÊt cña ViÖt nam . Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam - EU n¨m 1999 lµ 3,9 tû USD ( trong ®ã ViÖt nam xuÊt 2,9 tû USD vµ nhËp 1 tû USD ) t¨ng gÊp 10 lÇn so víi n¨m 1991 lµ 393 USD. HiÖn nay, EU lµ nhµ ®Çu t­ lín thø 4 vµo ViÖt nam, EU cã ®· cã gÇn 330 dù ¸n ®Çu t­ t¹i ViÖt nam víi sè vèn ®¨ng ký kho¶ng 4,8 tû USD vµ tÝnh ®Õn ngµy 15/9/1999 tæng sè tiÒn cam kÕt ®Çu t­ t¹i ViÖt nam cña EU lµ 4,011 tû USD EU lµ mét thÞ tr­êng lín cã vai trß quan träng trong th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ trong quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a EU vµ ViÖt nam v× thÞ tr­êng EU chiÕm 34 % gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt nam. §¸nh gi¸ vÒ triÓn väng cña quan hÖ hîp t¸c ViÖt nam - EU chóng ta thÊy cã rÊt nhiÒu høa hÑn. Søc ®Èy cho sô ph¸t triÓn mèi quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt nam - EU ®ã lµ ý chÝ chÝnh trÞ gi÷a c¸c nhµ l·nh ®¹o hai bªn còng nh­ mèi quan hÖ nhµ n­íc tèt ®Ñp gi÷a ViÖt nam vµ liªn minh ch©u ¢u. Bªn c¹nh ®ã, vai trß cña ViÖt nam trong khu vùc còng nh­ vai trß cña Liªn minh ch©u ¢u trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cµng t¨ng lµ mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy quan hÖ gi÷a hai bªn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ trong 10 n¨m tíi (2000- 2010) xuÊt khÈu ph¶i t¨ng gÊp ®«i t¨ng tr­ëng cña GDP, ViÖt nam cÇn chó träng h¬n n÷a ®Õn viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU bëi v× ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa sang EU , ViÖt nam phÇn nµo cã ®­îc sù t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vÒ ngo¹i th­¬ng mµ kh«ng sî x¶y ra t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ ®èi víi Liªn x« cò vµ cßn thùc hiÖn ®­îc chiÕn l­îc ®a d¹ng hãa thÞ tr­êng xuÊt khÈu. V× vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vÒ l©u dµi mµ cßn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt nam. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò lµm sao ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU , t«i ®· chän ®Ò tµi " ThÞ tr­êng EU vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng nµy" lµm ®Ò tµi cho khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, khãa luËn gåm 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I : Giíi thiÖu chung vÒ thÞ tr­êng EU Ch­¬ng II : T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt nam sang EU Ch­¬ng III : TriÓn väng, ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt nam sang EU Nh©n ®©y t«i còng xin ®­îc bÇy tá lßng biÕt ¬n tíi c« gi¸o th¹c sü Bïi ThÞ Lý ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn t«i ®Ó t«i cã thÓ hoµn thµnh ®­îc khãa luËn nµy. Ng­êi viÕt xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Hµ néi, ngµy th¸ng n¨m 2003 CH¦¥NG I GIíI THIÖU CHUNG VÒ THÞ TR¦êNG EU A. Liªn minh ch©u ¢u (EU) I, Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Liªn minh ch©u ¢u 1, Sù ra ®êi cña EU vµ c¸c b­íc tiÕn tíi nhÊt thÓ hãa toµn diÖn Tõ gi÷a thËp kû 80 ®Õn nay xu thÕ toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi diÔn ra m¹nh mÏ. Cïng víi xu thÕ nµy, qu¸ tr×nh khu vùc hãa víi s­ h×nh thµnh c¸c nÒn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng khu vùc ®ang diÔn ra ngµy cµng s«i ®éng, trong ®ã cã sù ra ®êi cña Liªn minh ch©u ¢u lµ mèc khëi ®Çu cho qóa tr×nh nµy. Cho ®Õn nay, Liªn minh ch©u ¢u lµ mét tæ chóc liªn kÕt khu vùc ®· cã lÞch sñ gÇn 52 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, tõ mét tæ chøc tiÒn th©n lµ céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u do s¸u n­íc Ph¸p, §øc, Italia, BØ , Hµlan vµ Lucxambua thµnh lËp nªn, tiÕp ®Õn lµ sù h×nh thµnh cña Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u vµ Céng ®ång n¨ng l­îng nguyªn tö n¨m 1957. N¨m 1992 c¸c nguyªn thñ quèc gia cña 12 n­íc thµnh viªn EC ®· ký hiÖp ­íc M¸chicht t¹i Hµlan ®Ó thèng nhÊt ch©u ¢u, më ®Çu cho sù thèng nhÊt kinh tÕ, tiÒn tÖ vµ chÝnh trÞ. Ngµy 1/1/1994 Céng ®ång ch©u ¢u ®­îc ®æi tªn lµ Liªn minh ch©u ¢u gäi t¾t lµ EU, trë thµnh mét Liªn minh thèng nhÊt ®Çu tiªn trªn thÕ giíi vÒ kinh tÕ tiÒn tÖ vµ trong thêi gian tíi sÏ thèng nhÊt vÒ quèc phßng. Cã thÓ nãi ý t­ëng vÒ mét ch©u ¢u thèng nhÊt ®· cã tõ l©u. §¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø 2 kÕt thóc, ng­êi ch©u ¢u nhËn thÊy r»ng ®Ó lo¹i trõ tËn gèc mÇm mèng ®· dÉn ®Õn hai cuéc ®¹i chiÕn thÕ giíi lµ ph¶i t­íc quyÒn ®éc lËp s¶n xuÊt vµ tiªu thô hai ngµnh kinh tÕ quan träng nhÊt ch©u ¢u lµ than vµ thÐp, ®Æc biÖt cña §øc. Mèc lÞch sö ®¸nh dÊu sù h×nh thµnh EU lóc ®ã lµ b¶n " Tuyªn bè Schuman" cña bé tr­ëng ngo¹i giao Ph¸p Robert Schuman ngµy 9/5/1950 víi ®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hßa Liªn bang §øc vµ Ph¸p d­íi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc më cöa ®Ó c¸c n­íc ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. Do vËy, HiÖp ­íc thµnh lËp céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u ®É ®­îc ký kÕt ngµy 18/4/1951 t¹i Paris lµ c¬ së cho sù ra ®êi cña Céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u. N¨m 1957, "HiÖp ­íc R«ma ®­îc ký kÕt " ®Ó thµnh lËp " Céng ®ång nguyªn tö " vµ "Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u". §Õn gi÷a n¨m 60 th× c¸c tæ chøc nµy hîp nhÊt l¹i vµ lÊy tªn lµ Céng ®ång ch©u ¢u. HiÖn nay, Liªn minh ch©u ¢u lµ mét tæ chøc liªn kÕt kinh tÕ khu vùc lín nhÊt trªn thÕ giíi, gåm 15 quèc gia ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ ë ch©u ¢u : Ph¸p, §øc, Italia, BØ , Lucxambua , Hµlan , Anh , T©ybannha, B宵onha , Ailen , §anm¹ch , Ao, Thôy ®iÓn , Hy l¹p vµ PhÇn lan. EU ®­îc qu¶n lý bëi mét lo¹t c¸c thÓ chÕ chung nh­ nghÞ viÖn , Héi ®ång , Uû ban .... vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së c¸c hiªp ­íc sau : a, HiÖp ­íc Paris thµnh lËp Céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u : Sau 1 n¨m khÈn tr­¬ng ®µm ph¸n kÓ tõ khi Ngo¹i tr­ëng Ph¸p «ng Robet Schurman ®­a ra ®Ò nghÞ " ®Æt toµn bé viÖc s¶n xuÊt than , thÐp cña §øc vµ Ph¸p d­íi mét c¬ quan quyÖn lùc tèi cao chung trong mét tæ chøc më cöa cho c¸c n­íc ch©u ¢u kh¸c tham gia ". C¸c n­íc Ph¸p , §øc , Hµlan , BØ , Italia vµ Lucxambua ®· ký HiÖp ­íc thiÕt lËp "Céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u" t¹i Paris vµo ngµy 18/4/1951 nh»m thèng nhÊt viÖc s¶n xuÊt, ph©n phèi than , thÐp trªn toµn l·nh thæ ch©u ¢u. HiÖp ­íc Paris ®­îc ký kÕt víi môc ®Ých gi÷ g×n hßa b×nh, khuyÕn khÝch c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng vµ tiÕn bé, thay thÕ hËn thï truyÒn kiÕp b»ng sù rµng buéc c¸c lîi Ých kinh tÕ. C¸c nhµ s¸ng lËp ra Céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u hy väng ®©y sÏ lµ h¹t gièng cho viÖc nhÊt thÓ hãa ch©u ¢u b, HiÖp ­íc Roma thµnh lËp Céng ®ång n¨ng l­îng nguyªn tö ch©u ¢u vµ Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u Ngµy 25/ 3/ 1957 c¸c n­íc rhµnh viªn ®· ®µm ph¸n vµ ký kÕt hiÖp ­íc thµnh lËp "Céng ®ång n¨ng l­îng nguyªn tö ch©u ¢u " (Euratom) vµ " Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u " (EEC) t¹i Roma . So víi Céng ®ång Than - ThÐp ch©u ¢u th× HiÖp ­íc thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u bao hµm nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ réng h¬n nªn hiÖp ­íc nµy mang tÝnh chÊt cña mét hiÖp ­íc khung. ChÝnh v× tÝnh chÊt kh¸i qu¸t réng lín cña HiÖp ­íc mµ Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u trë thµnh Céng ®ång quan träng nhÊt vµ tiªu biÓu nhÊt trong ba céng ®ång liªn kÕt ch©u ¢u . Nh­ng tr­íc bèi c¶nh c¸c siªu c­êng lµ Mü vµ Liªn x« chi phèi ngµy cµng nhiÒu tíi ®êi sèng chÝnh trÞ quèc tÕ, c¸c nhµ l·nh ®¹o EEC d· tõng b­íc më réng tæ chøc, ph¸t triÓn hîp t¸c vÒ kinh tÕ , chÝnh trÞ ®Ó x¸c lËp cñng cè vµ n©ng cao vÞ trÝ cña EEC. Dã chÝnh lµ lý do dÉn ®Õn viÖc c¸c n­íc thµnh viªn ký hiÖp ­íc Maastricht ®Ó thµnh lËp "Liªn minh ch©u ¢u". c, HiÖp ­íc Maastricht thµnh lËp Liªn minh ch©u ¢u(EU) N¨m 1992 t¹i Maastricht (Hµlan) c¸c nguyªn thñ quèc gia cña 12 n­íc thµnh viªn ®É ký hiÖp ­íc Maastricht thµnh lËp 'Liªn minh ch©u ¢u " ®Ó lËp ra mét Liªn minh thèng nhÊt vÒ kinh tÕ -tiÒn tÖ , chÝnh trÞ , an ninh vµ quèc phßng , nh»m xo¸ bá trªn thùc tÕ ®­êng biªn giíi quèc gia gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn vµ thùc hiÖn thèng nhÊt c¸c chÝnh s¸ch vÒ x· héi . Sau mét thêi gian tÝch cùc chuÈn bÞ , ngµy 1/1/1993 thÞ tr­êng chung ch©u ¢u ®· chÝnh thøc ra ®êi . ThÞ tr­êng néi ®Þa duy nhÊt ®­îc h×nh thµnh th«ng qua viÖc xãa bá kiÓm so¸t biªn giíi l·nh thæ quèc gia , biªn giíi h¶i ®¶o, tù do l­u th«ng hµng hãa , lao ®éng , vèn , tù do ®i l¹i , tù do c­ tró trªn toµn thæ Liªn minh. T¹i héi nghÞ cÊp cao EU ngµy 16/12/1993 ngµy 16/12/1995 , 15 quèc gia thµnh viªn ®· ®i tíi tháa thuËn ký kÕt mét hiÖp ®Þnh vÒ Liªn minh kinh tÕ -tiÒn tÖ víi sù ra ®êi cña ®ång tiÒn chung lµ EURO ®uîc l­u hµnh tõ ngµy 1/1/1999 trªn c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ sö dông trong d©n c­ vµo ngµy 1/1/2002. HiÖp ­íc Maastricht cã hiÖu lùc tõ 1/1/1993 nh­ng ®Õn ®Çu n¨m 1997 vÉn ch­a ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra. V× vËy , c¸c nguyªn thñ quèc gia cña c¸c n­íc thµnh viªn EU ®· nhãm häp t¹i Amsterdam (Hµlan) th¸ng 6/1997 ®Ó xem xÐt viÖc c¶i tiÕn HiÖp ­íc Maastricht mét lÇn n÷a cho phï hîp víi thùc tiÔn h¬n. EU ngµy nay ®­îc xem nh­ lµ mét quèc gia lín ë ch©u ¢u víi tÊt c¶ quyÒn lùc vµ bé m¸y hµnh chÝnh ®ñ m¹nh ®Ó qu¶n lý ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña Liªn minh trªn mäi lÜnh vùc ®èi néi vµ ®èi ngo¹i víi c¸c quyÒn h¹n sau Ban hµnh c¸c luËt ¸p dông trong 15 n­íc thµnh viªn Sö dông ng©n s¸ch lÊy tõ thuÕ ®ñ ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng cña bé m¸y hµnh chÝng vµ c¸c dù ¸n thuéc EU Ký c¸c hiÖp ­íc vµ hiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ hîp t¸c th­¬ng m¹i. Ngµy nay 15 n­íc thµnh viªn g¾n bã víi nhau rÊt chÆt chÏ trong liªn minh ch©u ¢u víi tham väng muèn v­¬n lªn trë thµnh trung t©m kinh tÕ , chÝnh trÞ , qu©n sù m¹nh nhÊt. §Ó c¹nh tranh víi c¸c siªu c­êng Mü vµ NhËt b¶n , EU cÇn ph¶i ®­a ra chiÕn l­îc toµn cÇu. Cho ®Õn nay sau rÊt nhiÒu nç lùc cña EU tiÕn tr×nh nhÊt thÓ hãa ch©u ¢u ®· ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ sau : VÒ kinh tÕ : HiÖn nay, Liªn minh ch©u ¢u lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP kh«ng ngõng t¨ng, n¨m 1997 tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña EU ®¹t 2,5% , n¨m 1998 lµ 2,9% , n¨m 1999 tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña EU chØ ®¹t 2,1% gi¶m 0,8% so víi n¨m 1998. Nguyªn nh©n cña viÖc gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n¨m 1999 lµ do tèc ®ä t¨ng GDP cña mét sè quèc gia c«ng nghiÖp chñ chèt trong EU ®Òu gi¶m sót. §©y lµ khu vùc kinh tÕ ®¹t tr×nh ®é cao vÒ küthuËt , c¬ khÝ , n¨ng l­îng , nguyªn tö , dÇu khÝ , ho¸ chÊt , dÖt may, ®iÖn tö , c«ng nghiÖp vò trô vµ vò khÝ. VÒ th­¬ng m¹i : EU cã nÒn ngo¹i th­¬ng rÊt ph¸t triÓn, trÞ gi¸ th­¬ng m¹i kh«ng ngõng t¨ng qua c¸c n¨m. EU ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt vµ lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu lín thø hai. So víi Mü th× c¸n c©n th­¬ng m¹i cña EU lu«n ë trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu , Mü lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu rÊt quan träng cña EU. Hµng n¨m , EU nhËp mét khèi l­îng hµng ho¸ tõ kh¾p thÕ giíi vµ xuÊt khÈu hµng hãa cña m×nh ®i kh¾p thÕ giíi víi tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu gÇn 1,7%/n¨m . C¸c n­íc thµnh viªn EU ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung lµ gi¶m dÇn hµng rµo thuÕ quan ®ång thêi ®æi míi hÖ thèng ­u ®·i thuÕ quan theo h­íng lo¹i bá dÇn ­u ®·i ®èi víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ sÏ huû bá chÕ ®é h¹n ng¹ch vµ GSP ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµo n¨m 2004. VÒ an ninh : EU lÊy NATO vµ Liªn minh phßng thñ T©y ¢u lµm hai trô cét chÝnh vµ ®ang gi¶m dÇn sù phô thuéc vµo Mü . Sau chiÕn tranh l¹nh , sù hîp t¸c an ninh gi÷a EU vµ Mü ®· thay ®æi theo chiÒu h­íng míi : gi¶m vai trß chi phèi cña Mü , t¨ng c­êng tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña EU . ViÖc EU ®ang h×nh thµnh liªn minh kinh tÕ , tiÒn tÖ nh»m nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ , chÝnh trÞ , x· héi , x©y dùng mét ch©u ¢u thèng nhÊt vµo thÕ kû XXI lµ th¸ch thøc lín lao ®èi víi Mü VÒ chÝnh trÞ : §Æc tr­ng chñ yÕu nhÊt cña ch©u ¢u ngµy nay lµ qu¸ tr×nh ¢u hãa , hîp nhÊt vµ thång nhÊt c¸c ®­êng biªn giíi quèc gia nh»m t¨ng c­êng quyÒn lùc vµ qu¶n lý chung. §ång thêi EU ®ang ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ vµ khu vùc b»ng viÖc ký c¸c hiÖp ®Þnh song vµ ®a biªn. VÒ x· héi : C¸c n­íc thµnh viªn thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch chung vÒ lao ®éng, b¶o hiÓm, m«i tr­êng, n¨ng l­îng, gi¸o dôc vµ y tÕ. HiÖn nay chØ cßn vµi bÊt ®ång vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, b¶o vÖ d©n sù vµ gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp NÕu tÝnh tõ khi ký HiÖp ­íc thµnh lËp Céng ®ång Than -ThÐp ch©u ¢u t¹i Paris n¨m 1951 th× liªn minh ch©u ¢u ®· b­íc vµo n¨m thø 52, Trong suèt 52 n¨m qua , nh×n tæng qu¸t cã thÓ thÊy Liªn minh ch©u ¢u ®· tr¶i qua 3 giai ®o¹n ph¸t triÓn chñ yÕu sau : + Giai ®o¹n 1 : Tõ 1951 - 1957, hîp t¸c trong ph¹m vi Céng ®ång Than -ThÐp gåm c¸c n­íc Ph¸p, CHLB §øc, Italia, BØ, Hµlan vµ Lucxambua, + Giai ®o¹n 2 : Tõ 1957 - 1992, ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c trªn lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ gåm 12 n­íc thµnh viªn, ngoµi s¸u n­íc cò cßn kÕt n¹p thªm s¸u n­íc n÷a lµ Anh, §anm¹ch , T©y Ban Nha, Bå §µo Nha, Ailen vµ Hyl¹p. + Giai ®o¹n 3 : Tõ 1992 ®Õn nay, EU ®· thay thÕ cho Céng ®ång ch©u ¢u. §©y lµ giai ®o¹n "®Èy m¹nh nhÊt thÓ hãa " trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ -tiÒn tÖ, ngo¹i giao vµ an ninh, néi chÝnh, t­ ph¸p. C¸c quèc gia thµnh viªn tõng b­íc tËp trung quyÒn lùc qu¸ ®é tiÕn ®Õn thµnh lËp Liªn bang ch©u ¢u. Víi viÖc kÕt n¹p thªm ¸o, Thôy®iÓn vµ PhÇnlan vµo n¨m 1995, sè c¸c n­íc thµnh viªn ®· lªn tíi 15 vµ hiÖn nay ®ang thu hót thªm c¸c n­íc §«ng ¢u. Trong ba giai ®o¹n trªn, th× nhiÖm vô chÝnh cña hai giai ®o¹n ®Çu lµ ®Èy m¹nh hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn khi mµ c¸c yÕu tè nhÊt thÓ hãa cßn rÊt h¹n chÕ , ®Õn giai ®o¹n thø ba th× hoµn toµn kh¸c, nhiÖm vô chÝnh lµ thùc hiÖn nhÊt thÓ hãa xuyªn quèc gia thay thÕ cho hîp t¸c th«ng th­êng. §©y thùc sù lµ b­íc ph¸t triÓn vÒ chÊt so víi hai giai ®o¹n tr­íc Liªn minh ch©u ¢u ®ang tiÕn dÇn tõng b­íc tíi nhÊt thÓ hãa toµn diÖn. HiÖn nay, hä ®ang thùc hiÖn nhÊt thÓ hãa vÒ kinh tÕ ( h×nh thµnh thÞ tr­êng chung ch©u ¢u, cho ra ®êi ®ång EURO, x©y dùng vµ hoµn thiÖn Liªn minh kinh tÕ - tiÒn tÖ "EMU"), tiÕn tíi sÏ thùc hiÖn nhÊt thÓ hãa vÒ chÝnh trÞ , an ninh vµ quèc phßng.. 2, T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y EU lµ mét trung t©m kinh tÕ hïng m¹nh cña thÕ giíi cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ æn ®Þnh, t¨ng dÇn lªn hµng n¨m. Sau ®©y lµ sè liÖu t¨ng GDP cña EU qua c¸c n¨m : 1994 t¨ng 3% 1997 t¨ng 2,5% 1995 t¨ng 2,8% 1998 t¨ng 2,9% 1996 t¨ng 1,6 % 1999 t¨ng 2,1% Kinh tÕ EU kh«ng chØ lín vÒ quy m« mµ cßn v÷ng m¹nh vÒ c¬ cÊu. Trong khi c¬n b·o tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm ngiªng ng¶ nÒn kinh tÕ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi , nhiÒu n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ©m, th× nÒn kinh tÕ c¸c n­íc EU bÞ ¶nh h­ëng rÊt Ýt. N¨m 1997 thÆng d­ th­¬ng m¹i ®¹t ë møc cao lµ 89 tû USD, t¨ng 6,5% so víi n¨m 1996. Tuy nhiªn , n¨m 1999 tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña EU gi¶m 0,8% so víi 1998 lµ do sù gi¶m sót tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña c¸c n­íc §øc, Ph¸p, Italia. MÆc dï nh÷ng lîi Ých cña ®ång EURO ch­a ®­îc nh­ mong ®îi do thiÕu nh÷ng chÝnh s¸ch phèi hîp ë tÇm vÜ m« còng nh­ c¶i c¸ch kinh tÕ vi m«, nh­ng trong nh÷ng n¨m tíi, EU vÉn sÏ ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng khu vùc kinh tÕ æn ®Þnh nhÊt thÕ giíi. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng kh¸, c¸c n­íc EU vÉn tiÕp tôc kiÒm chÕ tèt l¹m ph¸t . Tû lÖ l¹m ph¸t n¨m 1995 lµ 2,9%, n¨m 1996 lµ 2.6%, n¨m 1997 lµ 2,3%, n¨m 1998 lµ 1,7%. §©y lµ møc thÊp kû lôc trong h¬n ba thËp kû qua, tuy vÉn cßn kh¸ cao so víi G7 lµ 1,4% , Mü lµ 1,6% . N¨m 1999 tû lÖ l¹m ph¸t tiÕp tôc gi¶m ë møc kû lôc tõ tr­íc tíi nay lµ 1,1%. L¹m ph¸t trong khu vùc dù kiÕn sÏ ®¹t b×nh qu©n 1,6% vµo n¨m 2000. T×nh h×nh thÊt nghiÖp ë EU ®· ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt , n¨m 1996 tû lÖ thÊt nghiÖp lµ 10,6% , n¨m 1997 vÉn gi÷ nguyªn ë møc 10,6% , n¨m 1998 gi¶m 0,3% so víi n¨m 1997 gi¶m xuèng 9,4% so víi n¨m 1998 vµ n¨m 2000 ­íc tÝnh tû lÖ thÊt nghiÖp cña EU sÏ gi¶m xuèng 8,8% . §èi víi nÒn kinh tÕ c¸c n­íc EU , ®ång EURO cßn cã ý nghÜa to lín h¬n nhiÒu khi chÝnh nhê ®ång tiÒn chung mµ c¸c n­íc ch©u ¢u ®· gi¶m bít ®¸ng kÓ t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë ch©u ¸ , ®ång thêi chÝnh sù æn ®Þnh vµ tû gi¸ thÊp cña ®ång EURO so víi ®ång USD mµ c¸c n­íc EU ®· cã ®­îc mét" m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi nhÊt kÓ tõ thËp niªn 70 trë l¹i ®©y" theo nh­ ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia cña ng©n hµng Morgan Srtandly. ViÖc ®ång EURO sôt gi¸ so víi USD ®· ®em l¹i cho nÒn kinh rÕ c¸c n­íc EU tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¶ quan vµ gi¶m bít tû lÖ thÊt nghiÖp ë v¸c n­íc nãi trªn . H¬n n÷a, ®ång EURO ra ®êi ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh liªn kÕt c¸c nÒn kinh tÕ ë khu vùc nµy tiÕn nhanh h¬n n÷a , nhÊt lµ viÖc s¸t nh©p c¸c c«ng ty ®· t¨ng gÊp ba lÇn so víi n¨m 1998 vµ nh÷ng chuyÓn biÕn nhanh chãng trªn thÞ tr­êng vèn. Víi nh÷ng kÕt qña ban ®Çu mµ ®ång EURO ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ EU, c¸c n­íc EU hy väng nã sÏ lµ c¬ së quan träng hµng ®Çu cho viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh nhÊt thÓ hãa mµ hä ®· tiÕn hµnh trong nhiÒu thËp kû qua. II, Vai trß kinh tÕ cña EU trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi Sù lín m¹nh vÒ kinh tÕ qua qu¸ tr×nh nhÊt thÓ hãa vµ nh÷ng b­íc tiÕn tíi mét liªn minh chÝnh trÞ ®· ®em l¹i cho EU mét søc m¹nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ hÕt søc to lín trªn thÕ giíi EU ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng h¬n trong viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Vai trß kinh tÕ cña EU trªn tr­êng quèc tÕ ®­îc thÓ hiÖn râ trªn hai lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ 1, VÞ thÕ cña EU trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i thÕ giíi EU lµ mét trung t©m kinh tÕ hïng m¹nh, cã vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi . Ví sè d©n h¬n 386 triÖu ng­êi EU ®· t¹o ra thÞ truêng réng lín gãp phÇn quan träng trong viÖc ®Èy m¹nh th­¬ng m¹i gi÷a 15 n­íc thµnh viªn vµ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i thÕ giíi . EU lµ mét thµnh viªn chñ ®¹o cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch "GATT" (®­îc thµnh lËp n¨m 1947 ®Ó gi¸m s¸t c¸c quy t¾c th­¬ng m¹i toµn cÇu ) vµ ®ãng vai trß chñ chèt trong c¸c cuéc ®µm ph¸n ®a ph­¬ng. Nh÷ng cuéc ®µm ph¸n nµy ®· thu ®­îcthµnh c«ng trong viÖc gi¶m bít c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i c¶n trë sù ph¸t triÓn thu¬ng m¹i thÕ giíi , tõ nh÷ng n¨m 60 ®Õn nay. Trong thêi ®¹i ngµy nay, nÒn kinh tÕ kh«ng cã ®­êng biªn giíi lµ søc m¹nh toµn cÇu vµ sù ®¶m b¶o vÒ d©n chñ ngµy cµng t¨ng lªn phô thuéc vµo th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ . HiÖn nay, Liªn minh ch©u ¢u lµ khèi th­¬ng m¹i më lín nhÊt thÕ giíi vµ lµ thµnh viªn chñ chèt cña WTO. Trong chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña m×nh EU ®ang huû bá biªn giíi néi ®Þa vµ khuyÕn khÝch sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ; g¾n liÒn víi viÖc xãa bá c¸c rµo c¶n lµ sù di chuyÓn tù do vèn , hµng ho¸ , dÞch vô vµ lao ®éng víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi §Ó tèi ®a ho¸ ¶nh h­ëng cña EU trªn tr­êng quèc tÕ, 15 n­íc thµnh viªn ®¹i diÖn cho 6% d©n sè thÕ giíi , nh­ng chiÕm 1/5 th­¬ng m¹i toµn cÇu , ®· tham gia vµo c¸c cuéc ®µm ph¸n víi t­ c¸ch lµ mét ®èi t¸c th­¬ng m¹i . Trong nhiÒu n¨m, vai trß ®ã ®· ®­îc thùc hiÖn bëi Uû ban ch©u ¢u trªn c¬ së nh÷ng ñy th¸c cu thÓ cña c¸c chÝnh phñ liªn minh. Qua c¸c viÖc lµm thiÕt thùc, EU ®· cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá ®èi víi viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i thÕ giíi . Khèi l­îng th­¬ng m¹i ngµy nay t¨ng lªn ®¸ng kÓ so víi 50 n¨m qua nhê vµo viÖc lo¹i bá c¸c hµng rµo thuÕ quan , phi thuÕ quan . Tõ 1985 - 1996 , tû träng th­¬ng m¹i chiÕm trong GDP thÕ giíi ®· t¨ng 3 lÇn so víi thËp kû tr­íc vµ t¨ng gÇn 2 lÇn so víi nh÷ng n¨m 60 2, Vai trß cña EU trong lÜnh vùc ®Çu t­ quèc tÕ EU kh«ng nh÷ng lµ trung t©m th­¬ng m¹i lín thø hai trªn thÕ giíi mµ cßn lµ n¬i ®Çu t­ trùc tiÕp ra n­íc ngoµi lín nhÊt thÕ giíi. Nguån vèn FDI cña EU chiÕm 45,7% tæn vèn FDI toµn cÇu, trong khi ®ã cña Mü vµ NhËt b¶n lµ 27,1% vµ 6,7% C¸c n­íc ch©u ¢u nh­ Anh , Ph¸p , §øc ....... tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ sím nhÊt thÕ giíi (tõ thÕ kû thø 18). V× vËy, khi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh vµ nÒn kinh tÕ ®¹t tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo trë nªn khan hiÕm vµ gi¸ nh©n c«ng t¨ng, ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn hä ®· di chuyÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c¹nh tranh kÐm (cô thÓ lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng vµ nguyªn vËt liÖu) sang nh÷ng n¬i gÇn nguån nguyªn liÖu vµ cã nhiÒu lao ®éng. ChÝnh v× thÕ ®Çu t­ trùc tiÕp ®· ra ®êi. Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c n­íc ch©u ¢u lµ nh÷ng ng­êi ®i tiªn phong trong lÜnh vùc ®Çu t­ trùc tiÕp quèc tÕ vµ cho ®Õn b©y giê vÉn dÉn ®Çu trong lÜnh vùc nµy N¨m 1991, FDI toµn thÕ giíi lµ 198.143 triÖu USD; FDI cña EU lµ 106.113 triÖu USD, chiÕm 53,55% FDI trªn toµn thÕ giíi; trong khi ®ã FDI cña Mü vµ NhËt b¶n lµ 31.380 triÖu USD vµ 31.620 triÖu USD, chiÕm 15,83% vµ 15,95% FDI cña thÕ giíi. N¨m 1995, FDI cña toµn cÇu lµ 352.514 triÖu USD; FDI cña EU lµ 159.124 triÖu USD, chiÕm 45,97% ; cña Mü vµ NhËt b¶n lµ 96.650 triÖu USD vµ 22.510 triÖu USD, chiÕm 27.41% vµ 6,38% FDI toµn cÇu. N¨m 1997, FDI cña toµn thÕ giíi lµ 423.666 triÖu USD; FDI cña EU lµ 203.237 triÖu USD, chiÕm 47.97%; cßn FDI cña Mü lµ 121.840 triÖu USD chiÕm 28,75% FDI toµn cÇu. ChØ tÝnh riªng n¨m 1997, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp ra nuíc ngoµi cña c¶ Mü vµ NhËt b¶n míi chØ ®¹t 147.900 triÖu USD, trong khi ®ã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU ra n­íc ngoµi lµ 203.237 triÖu USD, cao h¬n c¶ cña hai n­íc nµy lµ 81.397 triÖu USD. Trong hai n¨m 1998 vµ 1999, nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¶i chÞu t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸ nh­ng dßng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vÉn t¨ng, trong ®ã EU lµ khu vùc tiÕp nhËn nhiÒu nhÊt dßng FDI cña thÕ giíi. Kh«ng chØ cã tiÕp nhËn, EU cßn lµ n¬i ®Çu t­ vèn ra n­íc ngoµi víi quy m« lín nhÊt so víi tÊt c¶ c¸c c­êng quèc vµ c¸c trung t©m kinh tÕ lín trªn thÕ giíi B, §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU I, ThÞ tr­êng chung Ch©u ¢u Tõ n¨m 1968, EU ®· lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vÒ h¶i quan, cã ®Þnh møc thuÕ h¶i quan chung cho tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn. Ngµy 7/2/1992, hiÖp ­íc Masstricht ®­îc ký kÕt t¹i Hµlan, më ®Çu sù thèng nhÊt chÝnh trÞ, kinh tÕ, tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn EU. Cho ®Õn nay EU ®· lµ mét thÞ tr­êng chung réng lín. §iÓm cèt lâi cña thÞ tr­êng chung nµy n»m ë 4 môc tiªu c¬ b¶n - ®ã lµ tù do di chuyÓn con ng­êi , hµng hãa , vèn vµ dÞch vô : §Ó ®¶m b¶o cho ng­êi tiªu dïng, EU kiÓm tra s¶n phÈm ngay tõ n¬i s¶n xuÊt vµ cã hÖ thèng b¸o ®éng vÒ chÊt l­îng hµng hãa gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ®ång thêi b·i bá viÖc kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ë biªn giíi c¸c n­íc thµnh viªn. C¸c tæ chøc chuyªn m«n nghiªn cøu vµ ®¹i diÖn ng­êi tiªu dïng sÏ ®Þnh ra c¸c quyÕt ®Þnh chuÈn quèc gia lµ cña Liªn minh ch©u ¢u, HiÖn nay ë ch©u ¢u cã ba tæ chøc ®Þnh chuÈn lµ Uû ban ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn, Uû ban ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn ®iÖn tö, ViÖn ®Þnh chuÈn viÔn th«ng ch©u ¢u. TÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®Ó cã thÓ b¸n ®­îc ë thÞ tr­êng chung ch©u ¢u ph¶i ®­îc ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn sau : + Thø nhÊt : ph¶i b¶o vÖ søc kháe vµ an toµn ng­êi tiªu dïng . Quy chÕ vÒ an toµn s¶n phÈm ®· ®­îc th«ng qua ®­a ra c¸c yªu cÇu an toµn chung nh»m ng¨n chÆn viÖc tiªu thô c¸c s¶n phÈm nguy hiÓm . Quy chÕ nµy t¹o c¬ së cho viÖc thiÕt lËp c¸c yªu cÇu an toµn cho tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ vµ ®Ó ®¶m b¶o c«ng khai ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ s¶n phÈm Do ®ã, EU ®· cã nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn vÒ tÝnh g©y ch¸y cña nguyªn liÖu trong s¶n phÈm vµ gi¶m thiÓu c¸c rñi ro cho trÎ em ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®å ch¬i s¶n xuÊt tõ n¨m 1990 Céng ®ång còng cã nh÷ng quy t¾c quy ®Þnh nh÷ng thiÕt bÞ dïng ga trong gia ®×nh vµ cã yªu cÇu nh·n hiÖu vµ kiÓm tra y tÕ ®èi vãi nhiÒu s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ thùc phÈm. + Thø hai : CÇn ph¶i b¶o vÖ c¸c lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi tiªu dïng. §iÒu nµy dÉn ®Õn lÖnh cÊm toµn Céng ®ång vÒ qu¶ng c¸o lÖch l¹c, víi tr¸ch nhiÖm lµ ng­êi qu¶ng c¸o ph¶i chøng tá nh÷ng th«ng tin m×nh ®­a ra lµ chÝnh x¸c + Thø ba : Ng­êi tiªu dïng cã quyÒn ®èi víi th«ng tin ®Ó so s¸nh . C¸c s¶n phÈm ph¶i ®­îc ®ãng gãi, d¸n nh·n, bao gåm c¸c th«ng tin hîp lý vÒ gi¸ c¶, sù an toµn, thµnh phÇn c¸c chÊt phô gia, m· sè, m· v¹ch, c¸ch sö dông vµ c¸c thao t¸c b»ng tay cÇn thiÕt. Uû ban ch©u ¢u còng ñng hé c¸c tæ chøc ng­êi tiªu dïng trong viÖc tiÕn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu tra th­êng xuyªn vÒ gi¸ c¶ vµ c¸c cuéc thö nghiÖm s¶n phÈm . + Thø t­ : Céng ®ång ch©u ¢u còng ®· xem xÐt quyÒn ®ßi båi th­êng. NÕu ng­êi tiªu dïng cÇn bÊt kú lêi khuyªn hay sù gióp ®ì nµo khi muèn ®ßi båi th­êng ®èi víi nhòng s¶n phÈm khuyÕt tËt, ®èi víi nh÷ng thiÖt h¹i do sö dông s¶n phÈm th× nh÷ng thñ tôc ®¬n gi¶n vµ nhanh chãng sÏ ®­îc s¾p ®Æt. II, ThÞ tr­êng EU víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ Khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ch­a tõng cã víi néi dung næi bËt c¸c ngµnh: ®iÖn tö, tin häc, tù ®éng hãa, vËt liÖu míi vµ c«ng nghÖ sinh häc. Cuéc c¸ch m¹ng nµy lµm qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ ë hÇu hÕt c¸c n­íc EU diÔn ra nhanh h¬n theo chiÒu h­íng chuyÓn m¹nh sang nh÷ng ngµnh cã hµm l­îng trÝ tuÖ cao; tû träng n«ng nghiÖp vµ khai th¸c kho¸ng s¶n gi¶m dÇn vµ ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh cÇn nhiÒu nh©n c«ng ®ang cã xu h­íng chuyÓn dÞch ra khái ch©u ¢u. III, TËp qu¸n , thÞ hiÕu tiªu dïng vµ kªnh ph©n phèi 1, TËp qu¸n vµ thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi d©n EU TÊt c¶ c¸c s¶n phÈm chØ cã thÓ b¸n ra ®­îc ë thÞ tr­êng EU víi ®iÒu kiÖn ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn chung cña EU , c¸c luËt vµ ®Þnh chuÈn quèc gia ®­îc sö dông chñ yÕu ®Ó cÊm bu«n b¸n s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra tõ nh÷ng n­íc cã nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ch­a ®¹t ®­îc møc an toµn ngang víi tiªu chuÈn cña EU. Quy chÕ ®¶m b¶o an toµn cña EU ®èi víi mét sè lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng nh­ sau : C¸c s¶n phÈm thùc phÈm , ®å uèng ®ãng gãi ph¶i ghi râ tªn s¶n phÈm , danh môc thµnh phÈm , thµnh phÇn , träng l­îng rßng , thêi gian sö dông s¶n phÈm , c¸ch sö dông , ®Þa chØ cña ng­êi s¶n xuÊt , n¬i s¶n xuÊt , c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt ®Ó b¶o qu¶n , c¸c thao t¸c b»ng tay, m· sè , m· v¹ch ®Ó dÔ nhËn d¹ng l« hµng C¸c lo¹i thuèc men ®Òu ph¶i ®­îc kiÓm tra , ®¨ng ký vµ ®­îc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña c¸c quèc gia thuéc EU cho phÐp tr­íc khi s¶n phÈm ®­îc b¸n ra trªn thÞ tr­êng EU. Gi÷a c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn nµy vµ Uû ban ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn ®­îc thiÕt lËp ®­îc thiÕt lËp mét hÖ thèng th«ng tin trao ®æi tøc thêi ®Ó cã kh¶ n¨ng nhanh chãng thu håi bÊt cø lo¹i thuèc nµo cã t¸c dông phô ®ang b¸n trªn thÞ tr­êng §èi víi v¶i lôa , EU lËp ra mét hÖ thèng thèng nhÊt vÒ m· hiÖu cho biÕt c¸c lo¹i sîi cÊu thµnh nªn lo¹i v¶i hay lo¹i lôa ®­îc b¸n ra trªn thÞ tr­êng EU . BÊt cø lo¹i v¶i hoÆc lôa nµo ®­îc s¶n xuÊt ra trªn c¬ së hai hay nhiÒu sîi mµ mét trong c¸c lo¹i sîi ®ã chiÕm 85% tæng träng l­îng th× trªn m· hiÖu cã thÓ ®Ó tªn lo¹i sîi ®ã kÌm theo tû lÖ vÒ träng l­îng , hoÆc ®Ò tªn cña lo¹i sîi ®ã kÌm theo tû lÖ tèi thiÓu 85%, hoÆc ghi cÊu thµnh chi tiÕt cña s¶n phÈm . NÕu s¶n phÈm gåm hai hoÆc nhiÒu lo¹i sîi mµ kh«ng lo¹i nµo ®¹t tû lÖ 85% tæng träng l­îng th× trªn nh·n hiÖu Ýt nhÊt còng ph¶i ghi tû lÖ cña hai lo¹i sîi quan träng nhÊt , kÌm theo tªn cña c¸c lo¹i sîi kh¸c ®­îc sö dông EU ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p th­¬ng m¹i ®Ó chèng l¹i chÝnh s¸ch xuÊt khÈu b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c n­íc vµ chèng tµi trî Theo hiÖp ­íc Masstricht , ng­êi tiªu dïng cña EU cã c¸c quyÒn sau ®©y : kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ quan hoÆc mäi thø thuÕ phô thu khi mua hµng hãa vµ dÞch vô t¹i mét n­íc kh¸c trong EU vµ ®­a vÒ nhµ m×nh ; ®­îc chuyÓn tiÒn ®Õn mét n­íc kh¸c trong EU ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n v·ng lai hoÆc ®Ó ®Çu t­ vèn ; ®­îc vay tiÒn t¹i mét n­íc kh¸c trong EU EU lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh trªn thÕ giíi vµ cã sù lùa chän kh¸ kü luìng , ®Æc biÖt ®èi víi hµng dÖt vµ may mÆc. Ngµnh dÖt vµ may mÆc cña ch©u ¢u ®ang cã xu h­íng chuyÓn dÇn sang c¸c khu vùc kh¸c nªn nhu cÇu nhËp khÈu hµng dÖt vµ may mÆc hiÖn nay rÊt lín . C¸c nhµ nhËp khÈu ch©u ¢u lu«n t×m kiÕm nh÷ng thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng cung cÊp lo¹i hµng nµy võa rÎ l¹i võa ®Ñp . Hä lu«n cè g¾ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi møc thÊp nhÊt t¹i n¬i ®Æt c¬ së gia c«ng . ChÝnh v× vËy mµ cïng víi viÖc trao ®æi quy chÕ tèi huÖ quèc , EU ®· t¨ng 40-45% quota hµng dÖt may cho ViÖt nam do gi¸ thµnh ë ViÖt nam rÎ h¬n so víi nh÷ng n¬i kh¸c , ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o ®­îc chÊt luîng hµng mµ hä yªu cÇu C¸c n­íc thuéc Liªn minh ch©u ¢u lµ c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ cã thu nhËp cao . EU lµ mét thÞ tr­êng cã søc mua lín vµ thèng nhÊt thuÕ quan . Riªng ®èi víi c¸c mÆt hµng thñy s¶n , kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m cña EU chiÕm tû träng rÊt cao trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu toµn cÇu . Trong ®ã c¸c thÞ tr­êng chÝnh lµ Anh , Ph¸p , §øc , Italia , Hµlan vµ T©ybannha. EU nhËp khÈu hai mÆt hµng chÝnh lµ t«m vµ c¸ d­íi d¹ng thùc phÈm ¨n liÒn , hµng ®«ng l¹nh , hµng t­¬i sèng . EU kh«ng chØ nhËp khÈu nhiÒu mµ cßn xuÊt khÈu mÆt hµng thñy h¶i s¶n víi sè l­îng rÊt lín , víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu rÊt cao . Nhê cã ngµnh c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ t¸i chÕ biÕn hiÖn ®¹i nªn phÇn lín c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu ®Òu ®­îc chÕ biÕn l¹i ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ cho tiªu dïng trong n­íc. XuÊt khÈu thñy s¶n cña EU hiÖn nay ®¹t 8 tû USD / n¨m , Trong khi ®ã Uû ban nghÒ c¸ cña EU tuyªn bè gi¶m 1/3 l­îng khai th¸c thñy s¶n tõ 1997-2000 ®Ó b¶o vÖ nguån lîi thñy s¶n. Do vËy, nhu cÇu nhËp khÈu thñy s¶n cña EU hiÖn ®ang rÊt lín , ®iÒu nµy më ra mét c¬ héi cho xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt nam Sù thèng nhÊt cña thÞ tr­êng EU ®· trë thµnh khèi mËu dÞch lín vµ m¹nh nhÊt thÕ giíi víi liªn kÕt quy m« chÆt chÏ ®· thóc ®Èy bu«n b¸n néi bé trong khèi nhiÒu h¬n . MÆt kh¸c, mét sè n­íc thµnh viªn chñ chèt cña EU nh­ §øc , Ph¸p , Italia ......... ®Òu cã chñ tr­¬ng tr­èc hÕt ph¶i cñng cè v÷ng ch¾c khèi EU vÒ mÆt kinh tÕ mµ næi bËt nhÊt lµ vÊn ®Ò quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn víi nhau. V× vËy, tÝnh h­íng néi trong th­¬ng m¹i cña EU còng næi tréi h¬n vµ c¸c thµnh viªn EU còng dµnh tû lÖ cao xuÊt khÈu trong néi bé khèi MÆc dï EU lµ thÞ tr­êng cã sè l­îng lín ng­êi tiªu dïng vµ cã dung luîng lín , cã søc mua lín , tù do l­u th«ng hµng hãa , dÞch vô , t­ b¶n , thèng nhÊt thuÕ quan nh­ng còng lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh nhÊt thÕ giíi . ThÞ tr­êng EU ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu rÊt nghiªm ngÆt vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ an toµn ®ßi hái hµng cña c¸c n­íc ngoµi Liªn minh muèn xuÊt khÈu d­îc vµo EU ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu nµy. ChÝnh v× lý do nµy mµ c¸c nhµ xuÊt khÈu cña ViÖt nam cÇn ph¶i nghiªn cøu kü c¸c ®Æc ®iÓm vÒ tËp qu¸n tiªu dïng , thÞ hiÕu , së thÝch cña ng­êi tiªu dïng ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy 2, Kªnh ph©n phèi hµng hãa vµ dÞch vô Bªn c¹nh viÖc t×m hiÓu , nghiªn cøu kü c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, an toµn thùc phÈm , vÖ sinh , n¾m b¾t ®­îc tËp qu¸n , thãi quen tiªu dïng , thÞ hiÕu cña ng­êi d©n EU th× c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt nam muèn xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm cña m×nh sang thÞ tr­êng nµy cÇn ph¶i t×m hiÓu ®Ó cã thÓ giao dÞch ®­îc vµ th©m nhËp ®­îc vµo hÖ thèng ph©n phèi cña ch©u ¢u. Trong nÒn th­¬ng m¹i ch©u ¢u, hÖ thèng ph©n phèi cña EU lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng trong kh©u l­u th«ng vµ xuÊt khÈu hµng hãa sang thÞ tr­êng nµy ë thÞ tr­êng EU, c¸c nhµ s¶n xuÊt hay xuÊt khÈu Ýt cã kh¶ n¨ng liªn kÕt trùc tiÕp víi c¸c nhµ b¸n lÎ t¹i n­íc nhËp khÈu , mµ th­êng ph¶i tháa thuËn ®Ó ph._.©n phèi s¶n phÈm cña m×nh qua c¸c kh©u trung gian cña hÖ thèng ph©n phèi cña nhµ nhËp khÈu, c¸c trung t©m thu mua, c¸c nhµ b¸n bu«n hoÆc c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c cña n­íc nhËp khÈu (th­êng ®¶m nhËn kh©u gia c«ng thªm vµ g¾n nh·n m¸c s¶n phÈm ). Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng tæ chøc ph©n phèi ë mçi n­íc nhËp khÈu, nhµ xuÊt khÈu cã thÎ chän nh÷ng kªnh ph©n phèi thÝch hîp nhÊt cho mçi s¶n phÈm cña m×nh nh»m cho phÐp tiÕp cËn nhiÒu nhÊt víi kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. ThÝ dô, ®Ó xuÊt sang §øc, ho¹t ®éng ph©n phèi sÏ ®­îc tæ chøc theo kªnh : ®¹i lý cña nhµ xuÊt khÈu - trung t©m thu mua - c¸c nhµ b¸n lÎ ®éc lËp ; ®Ó xuÊt khÈu sang BØ hay sang Hµ Lan , kªnh ph©n phèi cã thÓ ®­îc tæ chøc nh­ sau : nhµ nhËp khÈu / nhµ ph©n phèi - nhµ b¸n bu«n - c¸c cöa hµng b¸n lÎ ®éc lËp ; trong khi ®ã kªnh ph©n phèi sang Anh cã thÓ lµ : nhµ nhËp khÈu / nhµ ph©n phèi - nhµ b¸n bu«n - c¸c d©y chuyÒn ph©n phèi chuyªn doanh / c¸c cöa hµng liªn nh¸nh .... HÖ thèng ph©n phèi cña EU lµ mét bé phËn g¾n liÒn víi hÖ thèng th­¬ng m¹i toµn cÇu. Sù ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ cña th­¬ng m¹i, mËu dÞch thÕ giíi ®· thóc ®Èy sù h×nh thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. EU lµ mét trong ba khèi liªn kÕt kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi, møc sèng cao vµ ®ång ®Òu cña ng­êi d©n EU cho thÊy mét thÞ tr­êng réng lín vµ ph¸t triÓn. Kh«ng nh÷ng thÕ, ch©u ¢u ®ang ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n víi hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn vµ luËt ph¸p lµm cho viÖc ®­a s¶n phÈm vµo EU ngµy cµng quy cñ h¬n. ViÖc ®ång tiÒn chung EURO ra ®êi gióp cho viÖc l­u th«ng vµ ph©n phèi hµng hãa gi÷a c¸c n­íc trong khèi dÔ dµng vµ thuËn lîi h¬n. Cïng víi nã lµ sù ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö cµng t¹o nªn nh÷ng xa lé th«ng tin vµ giao dÞch quèc tÕ vµ khu vùc réng lín. MÆc dÇu vËy, trong tõng n­íc vÉn cã sù ph©n biÖt rÊt râ vÒ søc m¹nh kinh tÕ còng nh­ thÕ m¹nh, tiÒm n¨ng cña tõng n­íc trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. GDP cña c¸c n­íc riªng lÎ cho thÊy c¸c c­êng quèc §øc, Ph¸p, Italia, Anh ®ãng vai trß chÝnh ë ch©u ¢u. §©y lµ bèn thÞ tr­êng lín nhÊt cña khèi EU, tiÕp ®Õn lµ T©ybannha, Hµlan vµ Thôy ®iÓn. Trong nÒn th­¬ng m¹i ch©u ¢u, hÖ thèng ph©n phèi cña EU lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng trong kh©u l­u th«ng vµ xuÊt khÈu hµng hãa sang thÞ tr­êng nµy. HÖ thèng cña ch©u ¢u mµ cô thÓ cña EU bao gåm c¸c h×nh thøc ph©n phèi nh­ sau : + C¸c trung t©m ch©u ¢u + C¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn + D©y chuyÒn ph©n phèi + C¸c nhµ b¸n bu«n, b¸n lÎ + Ng­êi tiªu dïng Trong c¸c h×nh thøc trªn th× h×nh thøc ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt lµ c¸c trung t©m thu mua ch©u ¢u. Ngµy nay, viÖc thu mua ®· ®­îc ch©u ¢u hãa víi quy m« ngµy cµng réng lín. Tõ ®ã ra ®êi c¸c trung t©m thu mua ch©u ¢u (cßn gäi lµ c¸c trung t©m ch©u ¢u ). C¸c trung t©m ch©u ¢u mua chung s¶n phÈm s¶n xuÊt trªn thÕ giíi vµ ph©n phèi cho nhiÒu nhµ ph©n phèi quèc gia. Nh÷ng trung t©m nµy th­êng tËp hîp tõ 50 nhµ ph©n phèi trë lªn, ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn ch©u ¢u, lµm trung gian gi÷a nhµ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm, kiÓm so¸t 2/3 l­îng thùc phÈm ch©u ¢u . Trong khi ®ã, c¸c h·ng ph©n phèi chØ ho¹t ®éng ë cÊp quèc gia . Bªn c¹nh ®ã lµ c¸c Trung t©m thu mua liªn hîp còng cã quy m« ho¹t ®éng réng lín nh­ EMD , AMS cña Thôy Sü. Bªn c¹nh c¸c Trung t©m ph©n phèi lín , hÖ thèng ph©n phèi EU cßn cã c¸c h×nh thøc kh¸c nh­ : hîp t¸c x·, nhµ b¸n bu«n, nhµ b¸n lÎ, d©y chuyÒn ph©n phèi, nhµ tiªu thô..... t¹o thµnh mét m¹ng l­íi ph©n phèi réng lín. Víi quy m« rÊt lín, c¸c trung t©m thu mua c¶ liªn hîp vµ kh«ng liªn hîp ®Òu rÊt cã ¶nh h­ëng ®èi víi hÖ thèng ph©n phèi ch©u ¢u. Mét ®Æc ®iÓm kh¸c cÇn l­u ý trong hÖ thèng ph©n phèi cña EU lµ kh«ng cã mét nÒn th­¬ng m¹i EU, mµ chØ cã c¸c nÒn th­¬ng m¹i kh¸c nhau cña tõng n­íc trong lßng EU víi mçi n­íc cã mét ®Æc tÝnh vµ giao dÞch th­¬ng m¹i kh¸c nhau. Liªn minh ch©u ¢u hiÖn nay lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt gåm 15 nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, víi kho¶ng 377 triÖu ng­êi tiªu dïng. §©y lµ mét trong nh÷ng trung t©m kinh tÕ hµng ®Çu thÕ giíi víi GDP chiÕm kho¶ng 30% GDP toµn thÕ giíi §©y còng lµ khu vùc th­¬ng m¹i lín nhÊt thÕ giíi, nÕu tÝnh c¶ th­¬ng m¹i trong khèi, n¨m 2000 EU chiÕm 44,9% kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn thÕ giíi. NÕu chØ tÝnh kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu víi bªn ngoµi , EU chiÕm kho¶ng 20% kim ng¹ch th­¬ng m¹i thÕ giíi . §Ó th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng EU réng lín vµ ®Çy tiÒm n¨ng ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt nam cÇn nghiªn cøu vµ n¾m râ ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU, kªnh ph©n phèi cña thÞ tr­êng EU. Bªn c¹nh c¸c trung t©m ph©n phèi lín, hÖ thèng ph©n phèi ch©u ¢u cßn cã c¸c h×nh thøc kh¸c nh­: hîp t¸c x·, nhµ b¸n bu«n, nhµ b¸n lÎ, d©y chuyÒn ph©n phèi, ng­êi tiªu thô,....... t¹o thµnh mét m¹ng luíi ph©n phèi réng lín. Ph©n phèi lµ mét kh©u cùc kú quan träng trong viÖc ®­a mét s¶n phÈm ®Õn tay ng­êi tiªu dïng, do mçi n­íc cã mét ®Æc tÝnh th­¬ng m¹i vµ giao dÞch kh¸c nhau nªn ®Ó tiÕp cËn vµ tham gia ®­îc vµo c¶ mét khèi thÞ tr­êng chung ch©u ¢u cÇn ph¶i n¾m râ ®­îc ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ang l­u hµnh trªn thÞ tr­êng ch©u ¢u , c¾ch thøc ph©n phèi tõng mÆt hµng trªn tõng thÞ tr­êng, c¸ch tiÕp cËn thÞ truêng vµ chiÕn l­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng ®ã nh­ thÕ nµo. IV. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña EU :EU ngµy nay ®­îc xem nh­ mét ®¹i quèc gia ë ch©u ¢u, bëi vËy, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung cña EU còng gièng nh­ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña mét quèc gia . Nã bao gåm chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i néi khèi vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Tr­íc tiªn, chóng ta xem xÐt chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i néi khèi cña c¸c n­íc thµnh viªn EU 1, ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i néi khèi cña EU ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i néi khèi cña EU tËp trung vµo viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh thÞ tr­êng chung ch©u ¢u nh»m xãa bá viÖc kiÓm so¸t biªn giíi quèc gia , biªn giíi h¶i quan ( cô thÓ lµ c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ) ®Ó tù do l­u th«ng hµng hãa , dÞch vô , vèn vµ lao ®éng ; vµ ®iÒu hßa c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ x· héi cña c¸c n­íc thµnh viªn. ThÞ tr­êng chung ch©u ¢u dùa trªn nÒn t¶ng cña viÖc tù do di chuyÓn bèn yÕu tè c¬ b¶n lµ hµng hãa, dÞch vô, vèn vµ lao ®éng . _ Tù do l­u th«ng hµng hãa : Theo hiÖp ­íc vÒ Liªn minh ch©u ¢u ®Ó hµng hãa ®­îc tù do l­u th«ng trªn thÞ tr­êng chung, c¸c n­íc EU ®Òu tháa thuËn tiÕn hµnh c¸c ph­¬ng ch©m sau : + Xãa bá hoµn toµn mäi lo¹i thuÕ quan ®¸nh vµo hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn EU + Xãa bá h¹n ng¹ch ¸p dông trong th­¬ng m¹i néi khèi + Xãa bá tÊt c¶ c¸c "biÖn ph¸p t­¬ng tù " h¹n chÕ vÒ sè l­îng; c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ d­íi h×nh thøc lµ c¸c quy chÕ vµ quy ®Þnh vÒ cÊu thµnh s¶n phÈm, ®ãng gãi, tiªu chuÈn c«ng nghiÖp vµ an toµn kü thuËt th«ng qua vËn dông hai nguyªn t¾c: ®iÒu hßa vµ c«ng nhËn lÉn nhau + Xãa bá tÊt c¶ c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn _ Tù do di chuyÓn lao ®éng: §Ó ®¶m b¶o viÖc tù do ®i l¹i vµ c­ tró trªn l·nh thæ EU, c¸c n­íc thµnh viªn ®Òu nhÊt trÝ ®¶m b¶o c¸c quyÒn sau cho c«ng d©n cña hä: Tù do ®i l¹i vÒ mÆt ®Þa lý; Tù do di chuyÓn vÒ nghÒ nghiÖp; NhÊt thÓ hãa vÒ x· héi; Tù do c­ tró. _ Tù do l­u th«ng dÞch vô: ViÖc tù do l­u chuyÓn cña dÞch vô cã thÓ ®­îc thùc hiÖn theo nh÷ng c¸ch sau: Tù do cung cÊp dÞch vô; Tù do h­ëng c¸c dÞch vô; Tù do chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn tÝn; C«ng nhËn lÉn nhau b»ng c¸c v¨n b»ng ._ Tù do l­u th«ng vèn : Trong mét thêi gian dµi, th­¬ng m¹i tù do vÒ hµng hãa vµ dÞch vô sÏ kh«ng thÓ duy tr× ®­îc nÕu vèn kh«ng ®­îc l­u chuyÓn tù do vµ ®­îc chuyÓn tíi n¬i nã ®­îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qña kinh tÕ nhÊt §Ó thùc hiÖn ®­îcviÖc tù do l­u chuyÓn vÒ vèn trong néi bé khèi, EU ®· ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu sau: Th¸o dì tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ vÒ ngo¹i hèi, thèng nhÊt luËt ph¸p vµ c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý thÞ tr­êng vèn cña c¸c n­íc thµnh viªn, thanh to¸n tù do ( viÖc thanh to¸n cã thÓ thanh to¸n b»ng bÊt cø ®ång tiÒn quèc gia cña mét n­íc thµnh viªn nµo). Môc ®Ých cña tÊt c¶ c¸c chÝnh s¸ch nµy lµ thèng nhÊt c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh . TÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®Ó x©y dùng mét thÞ tr­êng chung ch©u ¢u ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn còng ®¶m b¶o t¹o ra c¸c c¬ héi t­¬ng tù cho mäi ng­êi trong thÞ tr­êng chung vµ ng¨n ngõa c¹nh tranh do sù mÐo mã vÒ th­¬ng m¹i. Mét thÞ tr­êng ®¬n lÎ kh«ng thÓ vËn hµnh mét c¸ch su«n sÎ nÕu nh­ kh«ng thèng nhÊt c¸c ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ¸p dông. V× môc ®Ých nµy, c¸c n­íc EU ®Òu nhÊt trÝ t¹o ra mét hÖ thèng b¶o hé sù c¹nh tranh tù do trªn thÞ tr­êng. 2, ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña EU Th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng vÒ trao ®æi, mua b¸n hµng hãa vµ dÞch vô gi÷a c¸c n­íc trªn thÕ giíi, lÊy tiÒn tÖ lµm m«i giíi vµ theo nguyªn t¾c ngang gi¸. ChÝnh s¸ch th­¬ngg m¹i quèc tÕ lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ cña mét n­íc, viÖc ®Ò ra ®­îc mét chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng hîp lý vµ phï hîp víi xu thÕ quèc tÕ hãa sÏ gióp c¸c n­íc khai th¸c vµ ph¸t huy ®­îc c¸c thÕ m¹nh cña m×nh mét c¸ch cã lîi nhÊt. ChÝnh v× vËy, ®Ó cã thÓ thiÕt lËp quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i vµ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng cña mét n­íc hoÆc mét khu vùc liªn kÕt kinh tÕ th× chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ hiÓu rÊt râ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i quèc tÕ cña n­íc ®ã HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn EU cïng ¸p dông mét chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng chung ®èi víi c¸c n­íc ngoµi khèi. Uû ban ch©u ¢u lµ ng­êi ®¹i diÖn duy nhÊt cho Liªn minh ch©u ¢u trong viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ dµn xÕp tranh chÊp trong lÜnh vùc nµy. ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña EU ®­îc x©y dùng trªn c¸c nguyªn t¾c sau: Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö, minh b¹ch, cã ®i cã l¹i vµ c¹nh tranh c«ng b»ng. C¸c biÖn ph¸p ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong chÝnh s¸ch nµy lµ thuÕ quan , h¹n ng¹ch, hµng rµo kü thuËt, chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ trî cÊp xuÊt khÈu EU ®ang thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh më réng hµng hãa vµ sÏ kÕt thóc vµo n¨m 2004. HiÖn nay 15 n­íc cña EU ®ang cïng ¸p dông mét biÓu thuÕ quan chung ®èi víi hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. §èi víi hµng nhËp khÈu vµo khèi, møc thuÕ trung b×nh ®¸nh vµo hµng n«ng s¶n lµ 18% , cßn hµng c«ng nghiÖp chØ lµ 2% C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng cña EU tõ 1951 ®Õn nay lµ nh÷ng côm chÝnh s¸ch chñ yÕu sau: ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch thay thÕ nhËp khÈu, chÝnh s¸ch tù do hãa th­¬ng m¹i, chÝnh s¸ch h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn §Ó ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng trong th­¬ng m¹i, EU ®· thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p: Chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp xuÊt khÈu. Kh«ng chØ dõng l¹i ë c¸c biÖn ph¸p chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh trong th­¬ng m¹i, EU cßn sö dông mét biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ hÖ thèng ­u ®·i phæ cËp (GSP) - mét c«ng cô quan träng cña EU ®Ó hç trî c¸c n­íc nãi trªn. B»ng c¸ch nµy, EU cã thÓ lµm cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn dÔ dµng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng cña m×nh. V, T×nh h×nh nhËp khÈu vµ nh÷ng quy ®Þnh cña EU vÒ nhËp khÈu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 1, T×nh h×nh nhËp khÈu cña EU Hµng n¨m, song song víi viÖc xuÊt khÈu mét khèi l­îng lín hµng hãa sang c¸c n­íc th× EU còng nhËp khÈu rÊt nhiÒu hµng hãa tõ kh¾p c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Ó bæ sung vµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi d©n. TrÞ gi¸ th­¬ng m¹i cña EU ®Òu t¨ng nhanh qua c¸c n¨m lµ nhê kim ng¹ch xuÊt vµ nhËp khÈu ®Òu t¨ng. Trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Liªn minh ch©u ¢u th× tû träng cña xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu kh«ng chªnh lÖch nhau nhiÒu l¾m, trong giai ®äan tõ 1994-1997 c¸n c©n th­¬ng m¹i cña EU lu«n trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu. B¶ng 1 : §Æc ®iÓm vµ sù t¨ng tr­ëng ngo¹i th­¬ng cña EU trong giai ®o¹n tõ n¨m 1994 - 1997 N¨m ChØ tiªu 1994 1995 1996 1997 Tæng kim ng¹ch XNK 1,303,41 1,463,12 1,532,37 1,572,51 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 680.93 749,87 793,87 814,66 Kim ng¹ch nhËp khÈu 622,48 713,25 738,5 757,85 TrÞ gi¸ xuÊt siªu 58,45 36,62 55,37 56,81 Tû träng cña XK trong tæng kim ng¹ch XNK (%) 52,24 51,25 51,80 51,80 Tû träng cña NK trong tæng kim ng¹ch XNK (%) 47,76 48,75 48,20 48,20 Nguån : T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u - sè 3/2000 VÒ c¬ cÊu hµng hãa nhËp khÈu cña EU: S¶n phÈm th« chiÕm kho¶ng 29,74% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m, s¶n phÈm chÕ t¹o chiÕm trªn 67,19% c¸c s¶n phÈm kh¸c chiÕm kho¶ng 3,07%. Trong ®ã, c¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu lµ : n«ng s¶n chiÕm 11,77%; m¸y mãc thiÕt bÞ chiÕm 24,27%; thiÕt bÞ vËn t¶i chiÕm trªn 8,19%; ho¸ chÊt chiÕm 7,59% vµ c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c chiÕm 27,11% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña EU. Trong nhãm s¶n phÈm khai khãang mµ EU nhËp khÈu , nhiªn liÖu chiÕm tû träng lín nhÊt (12,58% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu), tiÕp ®Õn lµ x¨ng vµ c¸c s¶n phÈm cña nã (10,06%). Nhãm hµng m¸y mãc thiÕt bÞ, thiÕt bÞ v¨n phßng vµ viÔn th«ng chiÕm chñ yÕu (12,92% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu). Cßn nhãm c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c: hµng dÖt may chiÕm tû träng lín nhÊt (8,23%) tiÕp ®Õn lµ c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o phi kim lo¹i chiÕm 2,48% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña EU hµng n¨m Kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm th« cã xu h­íng ch÷ng l¹i vµ gi¶m nhÑ, nguyªn nh©n lµ do kim ng¹ch nhËp khÈu kho¸ng s¶n t¨ng chËm vµ kim ng¹ch nhËp khÈu mét sè mÆt hµng bÞ gi¶m sót nh­ nhiªn liÖu vµ x¨ng. Qua b¶ng sè liÖu duíi ®©y ta sÏ thÊy rÊt râ c¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu cña EU vµ gi¸ trÞ nhËp khÈu cña c¸c mÆt hµng ®Òu t¨ng lªn qua c¸c n¨m. B¶ng 2 (Trang bªn) B¶ng 2: C¬ cÊu hµng nhËp khÈu cña EU ph©n theo nhãm hµng : §¬n vÞ : Tû USD 1995 1996 1997 1998 01 S¶N PHÈM TH¤ 188,85 215,16 219,83 217,72 S¶n phÈm n«ng nghiÖp 76,63 83,97 83,43 89,53 S¶n phÈm khai kho¸ng 106,74 122,42 130,30 131,77 Kim lo¹i (trõ kim lo¹i mµu) 15,23 21.32 17,14 19,05 Nhiªn liÖu 78,30 84,75 97,91 95,93 X¨ng vµ c¸c s¶n phÈm tõ x¨ng 62,23 68,14 80,89 73,93 Nguyªn liÖu th« (kh«ng ph¶i s¶n phÈm n«ng nghiÖp) thuû s¶n 5,35 8,76 6,22 6,01 02 S¶N PHÈM CHÕ T¹O 415,78 477,42 493,01 517,55 M¸y mãc 151,24 170,56 178,30 187,56 ThiÕt bÞ v¨n phßng, viÔn th«ng 84,72 89,59 92,71 98,30 M¸y mãc chôp ®iÖn 40,81 49,31 53,72 55,33 M¸y mãc, dông cô vÒ ®iÖn 25,70 31,52 31,87 33,90 ThiÕt bÞ vËn t¶i 47,12 56,24 60,19 69,51 C¸c s¶n phÈm tù ®éng 24,87 27,72 29,33 32,88 Hãa chÊt 44,98 56,37 56,38 57,94 Thuèc men , s¶n phÈm d­îc 8,80 10,85 12,19 12,13 Nhùa 7,61 10,33 9,39 9,41 C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c 172,31 194,36 197,99 202,64 Hµng dÖt vµ may mÆc 54,38 57,68 59,43 61,23 S¾t vµ thÐp 7,97 13,08 10,66 10,54 GiÊy vµ c¸c s¶n phÈm cña giÊy 5,23 6,93 6,73 6,46 C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o phi KL 15,23 17,65 18,66 18,93 03 C¸C S¶N PHÈM KH¸C 17,96 20,66 25,65 19,95 TæNG KIM NG¹CH NK 622,48 713,25 738,50 757,85 Nguån : Sè liÖu c«ng bè cña Trung t©m thèng kª ch©u ¢U (eurostat) C¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu chñ yÕu cña EU lµ Mü n¨m 1999 chiÕm 20,5% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu, NhËt b¶n chiÕm 9%, Trung quèc chiÕm 5,6%, khèi NAFTA chiÕm 22,9%, khèi ASEAN chiÕm 6,9%, khèi OPEC chiÕm 7%......... EU nhËp khÈu c¸cmÆt hµng n«ng s¶n, khãang s¶n, thñy h¶i s¶n, giÇy dÐp vµ hµng dÖt may chñ yÕu tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn; cßn nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn. B¶ng 3 : C¬ cÊu hµng nhËp khÈu cña EU ph©n theo thÞ tr­êng §¬n vÞ : % Tªn thÞ tr­êng 1996 1997 1998 1999 Mü 19,7 19,0 19,4 20,5 Cana®a 1,9 2,1 2,0 1,9 CIS 4,6 4,6 4,6 4,7 C¸c n­íc trung ®«ng 5,9 5,9 6,1 6,2 Ch©u Mü La tinh 5,5 5,6 5,2 5,1 Trung quèc 4,5 4,8 5,2 5,6 Hång k«ng 1,8 1,3 1,2 1,2 Nam TriÒu tiªn 1,8 2,0 1,9 1,9 ASEAN 6,2 6,3 6,6 6,9 Nam ¸ 2,2 2,2 2,3 2,2 Niu dil©n vµ Uc 1,3 1,2 1,2 1,2 NAFTA ( khèi mËu dÞch tù do B¾c Mü) 22,1 21,7 21,9 22,9 ACP (c¸c n­íc ch©u Phi , Caribª vµ Th¸i B×nh D­¬ng) 3,5 3,6 3,8 3,4 C¸c n­íc vïng vÞnh 2,1 2,1 2,3 2,4 OPEC 7,7 7,4 8,0 7,9 Nguån : Sè liÖu c«ng bè cña Trung t©m thèng kª ch©u ¢u 2, Nh÷ng quy ®Þnh cña EU vÒ nhËp khÈu. a, Ch­¬ng tr×nh ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp cña EU : Tõ n¨m 1968, EU lµ mét vïng thèng nhÊt h¶i quan, cã ®Þnh møc thuÕ h¶i quan chung cho tÊt c¶ c¸c nuíc thµnh viªn. Khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, EU rÊt quan t©m ®Õn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ muèn dµnh cho c¸c n­íc nµy mét sù ­u tiªn ®Æc biÖt , chÝnh v× vËy EU ®· quyÕt ®Þnh biÕn th­¬ng m¹i thµnh ®éng lùc hç trî cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Ch­¬ng tr×nh ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (GSP) cña EU ®­îc thùc hiÖn tõ 1/7/1999 ®Õn 31/2/2001 ®· chia c¸c s¶n phÈm ®­îc h­ëng GSP thµnh bèn nhãm víi møc thuÕ ­u ®·i kh¸c nhau dùa trªn møc ®é nh¹y c¶m ®èi víi bªn nhËp khÈu, møc ®é ph¸t triÓn cña n­íc xuÊt khÈu vµ nh÷ng biªn b¶n tháa thuËn song ph­¬ng. Cô thÓ lµ : _ Nhãm s¶n phÈm rÊt nh¹y c¶m: ®­îc h­ëng møc thuÕ GSP b»ng 85% møc thuÕ suÊt tèi huÖ quèc (MFN). §©y lµ nhãm mÆt hµng EU h¹n chÕ nhËp khÈu, gåm phÇn lín c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n vµ mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp tiªu dïng nh­: chuèi (t­¬i vµ kh« ); døa (t­¬i vµ døa hép); quÇn ¸o may s½n; thuèc l¸; lôa t¬ t»m.......... _ Nhãm s¶n phÈm nh¹y c¶m: ®­îc h­ëng møc thuÕ GSP b»ng 70% møc thuÕ MFN §©y lµ nhãm mÆt hµng EU kh«ng khuyÕn khÝch nhËp khÈu, gåm chñ yÕu lµ thùc phÈm, ®å uèng, hµng ®iÖn tö d©n dông vµ ®å ch¬i trÎ em _ Nhãm s¶n phÈm b¸n nh¹y c¶m: ®­îc h­ëng møc thuÕ b»ng 35% thuÕ suÊt MFN. §©y lµ nhãm mÆt hµng EU khuyÕn khÝch nhËp khÈu, bao gåm phÇn lín thñy s¶n ®«ng l¹nh, mét sè nguyªn liÖu vµ hãa chÊt, hµng c«ng nghiÖp d©n dông ( nh­ ®iÒu hßa , m¸y giÆt .....) _ Nhãm s¶n phÈm kh«ng nh¹y c¶m: ®­îc h­ëng møc thuÕ GSP b»ng 0% -10% thuÕ suÊt MFN . §©y lµ nhãm mÆt hµng EU ®Æc biÖt khuyÕn khÝch nhËp khÈu, bao gåm chñ yÕu mét sè lo¹i thùc phÈm, ®å uèng nh­ n­íc kho¸ng, bia, r­îu, nguyªn liÖu lµ than ®¸, dÇu th«, cao su ...... vµ hµng n«ng s¶n nh­ dõa c¶ vá, h¹t tiªu...... Mçi nhãm hµng nªu trªn gåm nhiÒu mÆt hµng cho c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau trong ph¹m vi giíi h¹n cña GSP giai ®o¹n tõ 1/7/1999 ®Õn 31/2/2001. MÆc dï ®èi víi thuÕ néi khèi cña EU, EU ®· c«ng bè møc chuÈn víi thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng VAT lµ 15% cho c¸c n­íc thµnh viªn tõ th¸ng 1/1993 nh­ng hiÖn nay møc thuÕ VAT ë c¸c n­íc thµnh viªn EU rÊt kh¸c nhau. ThuÕ lîi tøc doanh nghiÖp ë c¸c n­íc thµnh viªn EU còng rÊt kh¸c nhau. Hµng hãa cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khi nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng EU muèn ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan nãi trªn th× ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña EU vÒ xuÊt xø hµng hãa vµ ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn xuÊt xø mÉu A do c¬ quan cã thÈm quyÒn cña n­íc ®­îc h­ëng GSP cÊp . Mét s¶n phÈm ®­îc coi lµ cã xuÊt xø tõ mét n­íc nÕu nh­ tæng gi¸ trÞ cña c¸c nguyªn liÖu kh«ng xuÊt xø ®­îc sö dông trong viÖc s¶n xuÊt ra nã kh«ng v­ît qu¸ 15% gi¸ xuÊt x­ëng cña s¶n phÈm . ThÝ dô : Mét bé m¸y cã thÓ coi lµ cã xuÊt xø tõ ViÖt nam nÕu tæng gi¸ trÞ cña c¸c bé phËn cÊu thµnh kh«ng xuÊt xø tõ ViÖt nam ®­îc sö dông trong viÖc chÕ t¹o ra bé m¸y ®ã kh«ng v­ît qóa 15% gi¸ xuÊt x­ëng cña bé m¸y ®ã b, Quy ®Þnh vÒ h¹n ng¹ch. C«ng cô h¹n ng¹ch còng ®­îc EU sö dông ®Ó h¹n chÕ sè l­îng hoÆc gi¸ trÞ mét sè mÆt hµng nhËp khÈu vµo EU vµ ph©n bæ h¹n ng¹ch theo ch­¬ng tr×nh hç trî c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong khu«n khæ cña GSP. Ch¼ng h¹n, EU ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi nhËp khÈu ®­êng (qu¶n lý nhËp khÈu ®­êng th«ng qua chØ tiªu nhËp khÈu), h¹n chÕ nhËp khÈu quÇn ¸o may s½n vµ mét sè mÆt hµng thñy s¶n. c, Quy chÕ vµ giÊy phÐp nhËp khÈu : EU ®· cã quy chÕ nhËp khÈu tù do, kh«ng cã kiÓm so¸t ngo¹i hèi ®èi víi viÖc thanh to¸n hµng nhËp khÈu vµ c¸c n­íc EU còng kh«ng yªu cÇu hµng nhËp khÈu vµo ®©y ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu, lo¹i trõ mét sè mÆt hµng nh¹y c¶m nh­ n«ng s¶n, thuèc l¸, vò khÝ .....Mét sè n­íc EU yªu cÇu c¸c mÆt hµng nhËp khÈu nhÊt ®Þnh tõ mét vµi n­íc ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu, trong ®ã cã c¶ lôc ®Þa Trung Hoa. Tuy nhiªn khi yªu cÇu giÊy phÐp th× nh÷ng giÊy phÐp nµy th­êng ®­îc ph¸t hµnh tù do. d, Quy ®Þnh cña EU vÒ nh·n hiÖu th­¬ng m¹i . VÊn ®Ò nh·n m¸c, nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, xuÊt xø hµng hãa nhËp khÈu ®­îc EU quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ vµ nghiªm ngÆt. Ch¼ng h¹n, ®èi víi s¶n phÈm thùc phÈm, ®å uèng, ®ãng gãi ph¶i ghi râ tªn s¶n phÈm, danh môc thµnh phÈm, träng l­îng, thêi gian sö dông s¶n phÈm c¸ch sö dông, ®Þa chØ cña n­íc s¶n xuÊt hoÆc n¬i b¸n, n¬i s¶n xuÊt, c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt ®Ó b¶o qu¶n, ®Ó chuÈn bÞ sö dông hoÆc c¸c thao t¸c b»ng tay, m· sè vµ m· v¹ch ®Ó nhËn d¹ng l« hµng. §èi víi c¸c lo¹i thuèc men, ph¶i ®­îc kiÓm tra, ®¨ng ký vµ ®­îc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña c¸c quèc gia thuéc EU cho phÐp tr­íc khi s¶n phÈm ®uîc ®­a ra thÞ tr­êng. e, C¸c quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn kü thuËt vµ an toµn vÖ sinh dÞch tÔ. ThÞ tr­êng EU ®­îc xÕp vµo lo¹i thÞ tr­êng cã hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt vµ vÖ sinh dÞch tÔ cao vµ nghiªm ngÆt nhÊt thÕ giíi, tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm chØ cã thÓ bu«n b¸n trao ®æi ®­îc trªn thÞ truêng EU víi ®iÒu kiÖn ph¶i b¶o ®¶m tiªu chuÈn chung cña EU . EU sö dông c¸c luËt vµ ®Þnh chuÈn quèc gia chñ yÕu ®Ó cÊm bu«n b¸n s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ch­a ®¹t møc an toµn ngang tiªu chuÈn EU. §Ó kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ngay tõ n¬i s¶n xuÊt vµ cã hÖ thèng b¸o ®éng gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn, ®ång thêi b·i bá viÖc kiÓm tra c¸c s¶n phÈm ë biªn giíi. EU ®· cã nh÷ng quy ®Þnh ngiªm ngÆt ®Ó b¶o vÖ quyÒn cña ng­êi tiªu dïng vµ vÒ ®é an toµn chung cña c¸c s¶n phÈm ®­îc b¸n ra HiÖn nay, EU cã ba tæ chøc ®Þnh chuÈn lµ: Uû ban ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn, Uû ban ch©u ¢u vÒ ®Þnh chuÈn ®iÖn tö vµ ViÖn ®Þnh chuÈn viÔn th«ng ch©u ¢u. §ång thêi, EU còng cã hai tæ chøc ®Þnh chuÈn cã tÝnh chÊt quèc tÕ lµ International European Article Numbering - EAN (Tæ chøc ®¸nh m· sè, m· v¹ch hµng hãa quèc tÕ ) vµ Uniform Code Cousil - UCC (Héi ®ång m· thuÕ ®ång bé, thÓ hiÖn d­íi d¹ng m· v¹ch ). HÖ thèng ®Þnh chuÈn vµ ®Þnh chÕ EAN ®­îc c¸c n­íc trªn thÕ giíi thõa nhËn lµ hÖ thèng ®Þnh chuÈn vµ ®Þnh chÕ quèc tÕ. Trªn ®©y lµ mét sè nh÷ng quy ®inh cña EU vÒ nhËp khÈu hµng hãa vµo EU, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam muèn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh vµo thÞ tr­êng nµy cÇn n¾m ch¾c c¸c quy ®Þnh trªn. Nh­ vËy ch­¬ng I lµ sù tr×nh bÇy qóa tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña Liªn minh ch©u ¢u vµ ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU. Liªn minh ch©u ¢u lµ mét m« h×nh liªn kÕt khu vùc ë møc ®é cao , víi ®ång tiÒn chung , chÝnh s¸ch kinh tÕ chung , chÝnh s¸ch ngo¹i giao vµ an ninh chung. EU cã c¸c thÓ chÕ siªu quèc gia nh­ Uû ban ch©u ¢u, NghÞ viÖn ch©u ¢u, Tßa ¸n ch©u ¢u, Ng©n hµng ch©u ¢u Héi nghÞ th­îng ®Ønh Liªn minh ch©u ¢u t¹i Copenhaghen th¸ng 12/2002 ®· quyÕt ®Þnh sÏ s¸t nhËp m­êi thµnh viªn míi lµ c¸c n­íc BantÝch : L¸tvia, Litva vµ Estonia , c¸c n­íc Trung §«ng ¢u lµ Ba lan, Hungary, Céng hßa SÐc, Slovackia, Slovenia, Malta vµ SÝp. M­êi n­íc nµy sÏ trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña EU vµo th¸ng 6/2004. CH¦¥NG II T×NH H×NH XUÊT KHÈU HµNG HãA CñA VIÖTNAM SANG THÞ tR¦êNG EU Sau gÇn 52 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn EU ®· vµ ®ang trë thµnh mét siªu c­êng ®ñ m¹nh c¶ vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, d©n sè, diÖn tÝch........ vµ sÏ m¹nh h¬n rÊt nhiÒu khi ®ång tiÒn chung ch©u ¢u - ®ång EURO ra ®êi vµ ®i vµo l­u th«ng. EU ®· chuyÓn m×nh v­¬n lªn t¸ch khái sù lÖ thuéc vµo Mü, v­¬n tÇm ho¹t ®éng sang Trung vµ §«ng ¢u ch©u ¸ ch©u Phi vµ ch©u Mü La Tinh nh»m n©ng cao h¬n n÷a vÞ thÕ cña m×nh trong mét trËt tù thÕ giíi míi tr­íc thÒm thÕ kû XXI. ChÝnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc toµn cÇu hãa cña m×nh nãi chung vµ chiÕn luîc míi ®èi víi ch©u ¸ nãi riªng , EU ®· t×m thÊy ë ViÖt nam nh÷ng ­u thÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ ®Ó lÊy ViÖt nam lµm ®iÓm tùa quan träng trong chiÕn luîc ®èi ngo¹i cña m×nh ë ch©u ¸ Cïng víi thêi gian, quan hÖ ®èi ngo¹i cña ViÖt nam vµ EU kh«ng ngõng ph¸t triÓn trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc, ®Æc biÖt quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt nam - EU ngµy cµng ph¸t triÓn t­¬ng xøng víi sù lín m¹nh cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam do chÝnh s¸ch "®æi míi" ®em l¹i. HiÖn nay, EU lµ mét ®èi t¸c th­¬ng m¹i quan träng cña ViÖt nam vµ ViÖt nam còng trë thµnh mét khu vùc quan träng vµ thÞ tr­êng bæ sung vµo c¬ cÊu kinh tÕ cña nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n, cô thÓ lµ thÞ tr­êng EU Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt nam - EU ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ hai chiÒu nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu, trong ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng EU ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ chÊt vµ l­îng, triÓn väng ph¸t triÓn ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng gi÷a ViÖt nam vµ EU sÏ cßn tiÕn xa h¬n n÷a khi ViÖt nam hoµn thµnh sù nghiÖp hiÖn ®¹i hãa, c«ng nghiÖp hãa ®Êt n­íc vµ EU thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh më réng hµng hãa. I, T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng EU 1, Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1990 Sau n¨m 1975, mèi quan hÖ gi÷a ViÖn nam thèng nhÊt vµ Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u (EEC) dÇn dÇn ®­îc thiÕt lËp. EEC ®· b¾t ®Çu cã mét sè cuéc tiÕp xóc chÝnh trÞ víi ViÖt nam vµ dµnh cho ViÖt nam nhiÒu kho¶n viÖn trî nh©n ®¹o quan träng b»ng l­¬ng thùc, thuèc men trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp th«ng quan c¸c tæ chøc quèc tÕ. Tong giai ®o¹n 1975-1978, viÖn trî kinh tÕ cña EEC dµnh cho ViÖt nam lµ 109 triÖu USD, trong ®ã viÖn trî trùc tiÕp lµ 68 triÖu USD. Tõ n¨m 1977, ViÖt nam b¾t ®Çu ®­îc h­ëng c¸c ­u tiªn cña HÖ thèng ­u ®·i chung cho hµng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sang céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u. Quan hÖ gi÷a ViÖt nam vµ EEC ®ang tiÕn triÓn tèt ®Ñp th× x¶y ra sù kiÖn Campuchia n¨m 1979. Nh÷ng lµn sãng c«ng kÝch ViÖt nam trong nh÷ng n¨m tiÕp theo chung quanh vÊn ®Ò ng­êi tÞ n¹n b»ng thuyÒn, vÊn ®Ò ViÖt nam vµo Campuchia gióp ®ì nh©n d©n n­íc nµy lËt ®æ chÕ ®é diÖt chñng ®· ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn quan hÖ gi÷a Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢U vµ ViÖt nam. V× vËy, quan hÖ ®èi ngo¹i gi÷a ViÖt nam vµ EEC bÞ gi¸n ®o¹n mét thêi gian. Nh­ng ®Õn gi÷a thËp kû 80, cïng víi sù c¶i thiÖn quan hÖ gi÷a ViÖt nam víi c¸c n­íc T©y ¢u, gi÷a Héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ (SEV) mµ ViÖt nam lµ mét thµnh viªn víi EEC, quan hÖ gi÷a ViÖt nam vµ EEC ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn míi. Hai bªn nèi l¹i c¸c cuéc tiÕp xóc chÝnh trÞ. KÓ tõ n¨m 1985 EEC b¾t ®Çu gia t¨ng viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt nam Cïng víi ho¹t ®éng viÖn trî nh©n ®¹o, c¸c doanh nghiÖp ë mét sè n­íc thµnh viªn EEC nh­ Ph¸p, BØ, Hµ lan, §øc, Italia vµ Anh ®· b¨t ®Çu thiÕt lËp quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. Ho¹t ®éng bu«n b¸n ®­îc hai bªn tÝch cùc thóc ®Èy, v× vËy quy m« bu«n b¸n ngµy cµnh më réng. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt nam - EU t¨ng nhanh víi tèc ®é 50,70% /n¨m B¶ng 1 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EC giai ®o¹n 1985 - 1989 §¬n vÞ : triÖu USD Tªn n­íc 1985 1986 1987 1988 1989 (1) Tæng kim ng¹ch XK cña ViÖt nam 698,5 789,1 854,2 1.038,4 1.946.0 (2) kim ng¹ch XK cña VN sang EU 18,4 25,7 33,1 47,7 93,3 Tû träng (2) trong (1) (%) 2,6 3,3 3,9 4,6 4,8 Trong ®ã : 1. Ph¸p 2. §øc 3. Italia 4. Anh 5. BØ 6. Hµlan 12,3 0,2 03 1,2 2,6 - 18,5 3,2 0,6 1,2 2,1 0,1 24,1 4,5 1,7 1,3 1,3 0,2 35,6 7,5 2,2 1,4 0,7 0,3 79,7 8,7 2,8 1,5 0,4 0,2 Nguån: Sè liÖu thèng kª cña Tæng côc H¶i quan giai ®o¹n 1985 - 1990 Niªn gi¸m thèng kª , NXB thèng kª Hµ néi n¨m 1990 Trong 5 n¨m (1985 -1990 ), ViÖt nam ®· xuÊt khÈu sang EC khèi l­îng hµng hãa trÞ gi¸ 218.2 triÖu USD . Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng nµy n¨m 1989 t¨ng 5,07 lÇn so víi n¨m 1985, nguyªn nh©n lµ do ViÖt nam cã thªm hai mÆt hµng xuÊt khÈu míi lµ dÇu th« vµ hµng thñy h¶i s¶n. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt nam trong khèi EEC lµ Ph¸p, chiÕm tû träng 74,5% trong kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EEC. TiÕp ®Õn lµ §øc (10,5%) ; BØ (5,7%) ; Anh (4,3%) ; Italia (3,6%) vµ Hµlan (1,4%) C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt nam sang c¸c n­íc thµnh viªn EEC lµ g¹o, ng«, cao su, cµ phª, thñy s¶n, dÇu th« quÆng s¾t, apatit vµ c¸c kim lo¹i kh¸c. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng EEC chñ yÕu lµ s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ khai kho¸ng nªn trÞ gi¸ xuÊt khÈu ch­a cao. Trong giai ®o¹n nµy, khèi l­îng hµng xuÊt khÈu sang EEC cßn h¹n chÕ lµ do quan hÖ gi÷a hai bªn ch­a ®­îc b×nh th­êng hãa. V× vËy, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam - EEC vÉn nhá bÐ, c¸ch xa giíi h¹n tiÒm n¨ng cña hai bªn vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cßn manh món, mang tÝnh tù ph¸t. Tuy nhiªn, nh÷ng kÕt qña ®¹t ®­îc ®· phÇn nµo thÓ hiÖn sù cè g¾ng vµ tinh thÇn hîp t¸c cña c¸c doanh nghiÖp hai bªn . Víi bèi c¶nh quèc tÕ ®ang trë nªn thuËn lîi vµ quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a hai bªn dÇn ®­îc c¶i thiÖn, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang khèi EEC sÏ bít khã kh¨n h¬n vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn míi. 2, Giai ®o¹n tõ n¨m 1990 ®Õn nay. B­íc chuyÓn biÕn to lín ®¸nh dÊu mét thêi kú míi trong quan hÖ gi÷a ViÖt nam vµ EEC (giai ®o¹n nµy ®· chuyÓn thµnh Liªn minh ch©u ¢u) lµ viÖc hai bªn thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao vµo th¸ng 11/1990. Nh÷ng thµnh tùu quan träng mµ ViÖt nam ®· ®¹t ®­îc qua 4 n¨m ®æi míi, më cöa vµ héi nhËp víi céng ®ång quèc tÕ lµm cho bé mÆt ®Êt n­íc biÕn ®æi nhanh chãng. Më ®Çu cho quan hÖ hîp t¸c vÒ th­¬ng m¹i gi÷a khèi EU vµ ViÖt nam lµ HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may ®­îc ký t¾t ngµy 15/12/1992 cã hiÖu lùc 5 n¨m b¾t ®Çu tõ n¨m 1992. Sau ®ã, HiÖp ®Þnh ®­îc ®iÒu chØnh bæ sung qua th­ trao ®æi ký t¾t 1/8/1995 gi÷a chÝnh phñViÖt nam vµ EU. HiÖp ®Þnh nµy quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ xuÊt nhËp khÈu hµng dÖt may s¶n xuÊt t¹i ViÖt nam sang EU. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn ViÖt nam ký mét HiÖp ®Þnh song ph­¬ng lín ®èi víi EU, më ra mét giai ®o¹n míi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt nam B­íc ph¸t triÓn tiÕp theo trong quan hÖ hîp t¸c vÒ th­¬ng m¹i cña ViÖt nam vµ EU lµ viÖc hai bªn ký hiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c vµo 17/1/1995. §iÒu kháan th­¬ng m¹i cã quy ®Þnh râ: ViÖt nam vµ EU sÏ dµnh cho nhau h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc vÒ th­¬ng m¹i phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i. C¸c bªn cam kÕt ph¸t triÓn, ®a d¹ng hãa trao ®æi th­¬ng m¹i vµ c¶i thiÖn viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng cña nhau ®Õn møc cao nhÊt , cã tÝnh ®Õn hoµn c¶nh kinh tÕ cña mçi bªn HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may vµ HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c cïng víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc tõ viÖc thùc hiÖn kÕ hoÆch 5 n¨m 1991 - 1995 cña ViÖt nam ®· lµ ®éng lùc thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt nam sang thÞ tr­êng EU . V× vËy, quy m« bu«n b¸n kh«ng ngõng më réng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn rÊt nhanh. B¶ng 2 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang EU giai ®o¹n 1990 - 1999 §¬n vÞ : triÖu USD ChØ tiªu 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Kim ng¹ch xk cña VN sang EU 141,6 112,2 227,9 216,1 383,8 720,0 900,5 1608,4 2125,8 2477 Tæng kim ng¹ch XK cña VN 2404 2087,1 2580,7 298,52 4054,3 5448,9 72._.