Thị trường du lịch Việt Nam với vấn đề mở rộng & phát triển nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại Công ty Cổ phần bảo hiểm PIJICO

đến hoạt động du lịch, mà cụ thể là khách du lịch và hành lý, vật dụng mang theo của họ. Với bản chất gắn liền với sự tồn tại và phát triển của hoạt động du lịch, một hoạt động đang phát triển hết sức mạnh mẽ trong nền kinh tế hiện đại, bảo hiểm du lịch đang đứng trước một tiềm năng và cơ hội vô cùng to lớn cho sự mở rộng và phát triển của mình. Chính thức ra đời vào tháng 6/1995, công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (PJICO) cũng như đại đa số các công ty hoạt động trên lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ khác đã tiến hành triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch từ ngay những ngày đầu thành lập. Qua hơn 6 năm hoạt động và phát triển, nhưng làm thế nào để triển khai hiệu quả hơn nữa, mở rộng và phát triển nghiệp vụ trước tiềm năng vô cùng to lớn của thị trường du lịch Việt Nam vẫn là một vấn đề cần bàn và được sự quan tâm của lãnh đạo công ty cũng như tất cả những ai liên quan và quan tâm đến PJICO. Sau một thời gian thực tập và tìm hiểu về hoạt động của công ty PJICO, mà đặc biệt là nghiệp vụ bảo hiểm du lịch đang được PJICO triển khai, bản thân em thấy rằng vẫn còn nhiều những vướng mắc cần được quan tâm thích đáng đối với nghiệp vụ này. Chính vì vậy, em quyết định chọn đề tài viết luận văn là: “Thị trường du lịch Việt Nam với vấn đề mở rộng và phát triển nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại công ty cổ phần bảo hiểm PIJICO”. Luận văn được chia ra làm 3 phần lớn: Chương I : Tổng quan chung về bảo hiểm và bảo hiểm du lịch Chương II : Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PIJICO Chương III : Một số giải pháp nhằm mở rộng và phát triển nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PIJICO. Với khoảng thời gian thực tập chưa nhiều và số kiến thức còn ít ỏi của mình, kinh nghiệm thực tế lại non kém, chắc chắn rằng luận văn không tránh khỏi những sai sót. Nhưng với sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của các thầy cô bộ môn Bảo Hiểm, đặc biệt là giáo viên hướng dẫn trực tiếp, cô tôn thanh huyền, hi vọng rằng bài luận văn này ít nhiều sẽ có ích đối với việc phát triển nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PIJICO nói riêng và thị trường bảo hiểm du lịch Việt Nam nói chung. Chuơng I: Tổng quan chung về bảo hiểm và bảo hiểm du lịch I. Lý luận chung về bảo hiểm 1. Khái niệm về bảo hiểm Bảo hiểm có nguồn gốc rất xa xưa trong lịch sử nền văn minh nhân loại mà cho đến nay người ta vẫn chưa xác định được bảo hiểm xuất hiện từ khi nào. Tuy nhiên, ngay từ những thời kỳ đầu người ta đã xác định được bảo hiểm là một sản phẩm dịch vụ và nhà bảo hiểm thì bán các sản phẩm vô hình. Nhưng rất khó để đưa ra một khái niệm thực sự chính xác và nhất quán về bảo hiểm. Tuỳ theo khía cạnh xem xét và theo từng quan điểm tuỳ theo quan điểm mà người ta đưa ra các khái niệm khác nhau về bảo hiểm. Đứng trên góc độ tài chính : Bảo hiểm thực chất là một hoạt động dịch vụ nhằm phân phối lại những chi phí mất mát không mong đợi. Đứng trên góc độ pháp lý : Bảo hiểm thực chất là sự cam kết giữa hai bên mà một bên đồng ý bồi thường cho bên kia nếu bên kia đóng phí bảo hiểm Bảo hiểm thực chất là một quá trình lập quỹ dự phòng bằng tiền do những người cùng có khả năng gặp phải một loại rủi ro nào đó tạo nên. Bảo hiểm thực chất là tổng thể các mối quan hệ kinh tế – xã hội giữa những người tham gia và người bảo hiểm nhằm mục đích ổn định cuộc sống và sản xuất cho người tham gia khi họ gặp phải khó khăn hay rủi ro bất ngờ xảy ra không ai lường trước được và đáp ứng một số nhu cầu khác của người tham gia. Một định nghĩa mà được coi là mang tính chất chung nhất của bảo hiểm : Bảo hiểm là hoạt động thể hiện người bảo hiểm cam kết bồi thường cho người tham gia bảo hiểm trong trường hợp xảy ra rủi ro thuộc phạm vi bảo hiểm với điều kiện người tham gia nộp một khoản phí cho người thứ ba hoặc chính anh ta. Tuy nhiên, dù được định nghĩa như thế nào chăng nữa thì chúng ta cũng cần nhận thấy được bản chất của hoạt động bảo hiểm thể hiện ở những nội dung sau : Bảo hiểm là một dịch vụ tài chính chứ không phải là hoạt động sản xuất, sản phẩm của các công ty bảo hiểm là sản phẩm vô hình. Mối quan hệ giữa các bên tham gia được xác định thông qua một bản cam kết, thực chất là một hợp đồng bảo hiểm, đồng thời cũng là một hợp đồng kinh tế. Hợp đồng bảo hiểm rằng buộc quyền lợi và trách nhiệm của các bên tham gia. Bảo hiểm vừa mang tính kinh tế – xã hội, dịch vụ, đồng thời còn mang tính nhân đạo và nhân văn cao cả. Bảo hiểm hoạt động theo nguyên tắc lấy số đông bù số ít. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Về cơ bản, bảo hiểm chỉ thực hiện với những rủi ro bất ngờ xảy ra không ai lường trước được. 6. Mục đích chính của bảo hiểm là bồi thường và chi trả bảo hiểm nhằm giúp người tham gia ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất. Ngoài ra, bảo hiểm còn đáp ứng một số nhu cầu khác của người tham gia như tiết kiệm, tạo lập quỹ giáo dục con cái, khởi nghiệp kinh doanh, cưới xin… 2. Phân loại bảo hiểm Thông thường, toàn bộ ngành bảo hiểm trên thế giới được chia thành hai mảng lớn, đó là: + Bảo hiểm xã hội + Bảo hiểm thương mại Tuy nhiên, do những đặc điểm riêng biệt mà một số nước trên thế giới lại chia thành nhiều mảng nhỏ hơn gồm: + Bảo hiểm xã hội + Bảo hiểm y tế + Bảo hiểm thất nghiệp + Bảo hiểm thương mại Cũng nằm trong số những nước trên nhưng do chưa có điều kiện để triển khai bảo hiểm thất nghiệp nên ở Việt Nam hiện nay ngành bảo hiểm được chia ra thành ba mảng lớn sau : Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế 3. Bảo hiểm thương mại Trong đó, mảng bảo hiểm thương mại đang là lĩnh vực được quan tâm và ngày càng phát triển mạnh mẽ với sự tham gia kinh doanh, chiếm lĩnh thị phần của ngày càng nhiều các công ty bảo hiểm trong và ngoài nước. Có thể định nghĩa, bảo hiểm thương mại là một quá trình lập quỹ dự phòng bằng tiền do những người có cùng khả năng gặp phải một loại rủi ro nào đó đóng góp tạo nên và từ đó quỹ bồi thường cho những người tham gia khi họ gặp phải những rủi ro bất ngờ gây hậu quả thiệt hại và đáp ứng một số nhu cầu khác của họ. Trong bảo hiểm thương mại, căn cứ vào đối tượng tham gia người ta có thể chia bảo hiểm thương mại thành ba loại hình sau: bảo hiểm tài sản : Là vì bảo hiểm có đối tượng được bảo hiểm là tài sản của tất cả các cá nhân, doanh nghiệp trong nền kinh tế. Bảo hiểm trách nhiệm : Có đối tượng bảo hiểm là phần trách nhiệm hay nghĩa vụ bồi thường các thiệt hại. Do vậy đối tượng được bảo hiểm trong loại bảo hiểm hết sức trừu tượng, thiệt hại phải liên quan trực tiếp người thứ ba. Thiệt hại đó có thể là thiệt hại về tài sản, về con người và cũng có thể là thiệt hại về kinh doanh của bên thứ ba. Bảo hiểm con người: Bảo hiểm con người là một trong những loại hình bảo hiểm cơ bản nhất trong bảo hiểm thương mại. Đối tượng của bảo hiểm thương mại có thể là tuổi thọ, tính mạng, tình trạng sức khoẻ hoặc các sự kiện liên quan đến cuộc sống con người và có ảnh hưởng đến cuộc sống con người. Để phân loại các loại hình bảo hiểm con người, người ta có thể dựa vào các tiêu thức như căn cứ vào thời hạn bảo hiểm (bảo hiểm con người ngắn hạn và dài hạn), căn cứ vào hình thức bảo hiểm (bắt buộc hoặc tự nguyện), căn cứ vào kỹ thuật quản lý (theo kỹ thuật phân chia hoặc tồn tích) và căn cứ vào rủi ro bảo hiểm. Phân loại theo tiêu thức rủi ro bảo hiểm người ta đã chia bảo hiểm con người ra làm hai loại: 1. Bảo hiểm nhân thọ: Là loại hình bảo hiểm đảm bảo cho các rủi ro liên quan đến tuổi thọ con người. 2. Bảo hiểm con người phi nhân thọ: Là loại hình bảo hiểm chỉ liên quan đến các rủi ro như : bệnh tật, tai nạn, mất khả năng lao động và cả tử vong. Đặc điểm của loại này là không liên quan đến tuổi thọ con người. Trong bảo hiểm con người phi nhân thọ lại có rất nhiều các nghiệp vụ khác nhau như : bảo hiểm sinh mạng cá nhân, bảo hiểm tai nạn con người 24/24, bảo hiểm trợ cấp nằm viện phẫu thuật, bảo hiểm tai nạn hành khách, bảo hiểm học sinh, bảo hiểm cưới xin… và trong dó có nghiệp vụ bảo hiểm khách du lịch. Như vậy, ta có thể đưa ra một sơ đồ phân loại các loại hình bảo hiểm một cách tổng quát để từ đó thấy rõ được vị trí của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch theo sơ đồ 1 sau: Sơ đồ 1: phân loại các loại hình bảo hiểm (1) (3) (2) Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế Bảo hiểm thương mại Bảo hiểm tài sản Bảo hiểm trách nhiệm Bảo hiểm con người Bảo hiểm nhân thọ Bảo hiểm phi nhân thọ Bảo hiểm du lịch ………….. Bảo hiểm Chú thích: Phân loại theo mục đích sử dụng quỹ. Phân loại theo đối tượng được bảo hiểm Phân loại theo sự kiện bảo hiểm. 3. Sự cần thiết và tác dụng của bảo hiểm . Như ta đã biết, bảo hiểm xuất hiện từ khi người ta còn chưa biết đến khái niệm “bảo hiểm”. Cho đến nay, người ta vẫn chưa biết được chính xác bảo hiểm xuất hiện khi nào, chỉ biết rằng nó có nguồn gốc rất xa xưa trong lịch sử nền văn minh nhân loại. Sở dĩ bảo hiểm xuất hiện sớm như vậy vì người ta sớm nhận ra được vai trò không thể thiếu được của bảo hiểm trong cuộc sống. Trong cả cuộc đời của mình, bất cứ ai cũng hơn một lần gặp phải rủi ro. Rủi ro là điều không thể tránh được, nhưng đối phó với rủi ro bằng cách nào là cách riêng của mỗi người, mỗi cộng đồng xã hội. Có người tự tích luỹ, đi vay, tự hình thành các quỹ tương hỗ…Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp thì có thể thực hiện theo các cách thức như chấp nhận rủi ro, phòng tránh rủi ro… Nhưng tất cả các biện pháp trên đều ít nhiều gặp phải những hạn chế nhất định, gây bất tiện cho người thực hiện nó. Cuộc sống càng phát triển, quy mô sản xuất ngày càng mở rộng thì những biện pháp trên trở nên không thiết thực nữa. Lúc đó, một biện pháp mà đã ra đời từ rất lâu, đã nhen nhóm phát triển trong mọi nền kinh tế… đến lúc này trở nên rất thích hợp, đó chính là bảo hiểm. Như vậy, với vai trò không thể thiếu được trong mọi nền kinh tế. Cùng với sự phát triển của khoa học – kỹ thuật, cùng với sự tăng dần của mức sống, quy mô sản xuất kinh doanh… Bảo hiểm ngày càng trở nên vững mạnh, trở thành một khâu tài chính trung gian thiết yếu, một biện pháp đối phó với rủi ro phổ biến của mọi cá nhân, doanh nghiệp. Dù trong trường hợp nào, ta cũng có thể nhận thấy được những tác dụng và vai trò không thể phủ nhận sau đây của bảo hiểm: Thứ nhất, bảo hiểm góp phần ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất kinh doanh, làm cho sản xuất – kinh doanh tiếp tục phát triển bình thường. Đây là vai trò được thể hiện rõ ràng nhất của bảo hiểm. Chỉ cần đóng một khoản phí tương đối nhỏ (so với số tiền bảo hiểm), khi rủi ro xảy ra, các cá nhân cũng như các doanh nghiệp sẽ được các công ty bảo hiểm bồi thường một khoản lớn hơn nhiều so với khoản phí đã đóng. Từ đó, họ có thể ổn định cuộc sống cũng như kinh doanh, tiếp tục một cuộc sống bình thường như trước khi có rủi ro. Đó là vai trò hết sức to lớn của bảo hiểm. Thứ hai, bảo hiểm ra đời còn góp phần đề phòng hạn chế tổn thất, điều đó góp phần bảo đảm an toàn cho xã hội. Sở dĩ như vậy vì sau khi thu phí bảo hiểm, bao giờ nhà bảo hiểm cũng trích ra một phần phí trong đó để đầu tư cho công tác đề phòng, hạn chế tổn thất. Ví dụ như xây dựng các đường nánh nạn cho xe ô tô, các biển báo nguy hiểm, các hướng dẫn tại các khu du lịch… Thứ ba, bảo hiểm đã góp phần vào làm giảm nhẹ cho ngân sách Nhà nước (nhờ việc thực hiện lĩnh vực bảo hiểm xã hội), đồng thời còn làm tăng thu cho ngân sách Nhà nước (thông qua đóng thuế…). Hơn nữa, bảo hiểm chính là một lĩnh vực đóng góp khá lớn vào GDP cho các nước (Anh : 9.6%, Nhật : 7.7%, Hàn Quốc : 11%, Việt Nam: 0.6%…) Thứ tư, ta thấy nhất là đối với các nền kinh tế lớn mạnh thì mỗi công ty bảo hiểm thường là những nhà đầu tư cớ lớn góp phần phát triển nền kinh tế nói chung và ngành tài chính nói riêng. Sở dĩ như vậy vì quỹ bảo hiểm thu được luôn luôn có một bộ phận quỹ dự trữ, dự phòng va một bộ phận quỹ nhàn rỗi chưa được sử dụng thì sẽ được đem đi đầu tư. Thứ năm, bảo hiểm ra đời còn góp phần tập trung được lượng tiền mặt nhàn rỗi nằm tản mạn ở tất cả các tầng lớp dân cư trong xã hội để hình thành quỹ bảo hiểm. Quỹ này không chỉ để đầu tư mà còn qóp phần thực hiện tiết kiệm, chống làm phát, tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động. Thứ sáu, bảo hiểm ra đời còn góp phần khắc phục được tâm lý sản xuất nhỏ tiểu nông, tạo điệu kiện cho các cá nhân doanh nghiệp mạnh dạn vay vốn để đầu tư phát triển sản xuất hàng hoá. Trên đây là sáu tác dụng cũng như vai trò nổi bật nhất của bảo hiểm. Ngoài ra bảo hiểm còn có rất nhiều tác dụng khác. Đối với mỗi cá nhân, mỗi tổ chức tham gia thì tác dụng và vai trò của bảo hiểm lại thể hiện một cách cụ thể, riêng biệt. Bảo hiểm du lịch 1. Sự cần thiết phải tiến hành nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Trong bất cứ xã hội nào, khi nền kinh tế càng phát triển thì các ngành dịch vụ cũng phát triển song song, tỷ trọng của các ngành dịch vụ trong toàn bộ nền kinh tế ngày càng cao. Sở dĩ như vậy vì xã hội càng phát triển thì các mong muốn và nhu cầu của con người ngày càng đa dạng, phong phú. Đặc biệt là nhu cầu về các loại hình dịch vụ, trong đó có nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí. Khi mức sống được nâng cao, người ta không phải quan tâm nhiều đến vấn đề “ăn no mặc ấm” như trước nữa. Nhu cầu thỏa mãn những đòi hỏi về tinh thần của mình, nghỉ ngơi, giải trí, tìm hiểu về xã hội cũng như môi trường cuộc sống xung quanh được coi trọng nhiều hơn. Dịch vụ du lịch đã ra đời để đáp ứng các nhu cầu đó. Tại hội nghị quốc tế về thống kê du lịch ngày 28/6/1991 được tổ chức tại Việt Nam đã định nghĩa: “Du lịch là hoạt động của con người đi tới một nơi ngoài nơi ở thường xuyên của mình trong một khoảng thời gian đã được các tổ chức quốc tế quy định sẵn, mục đích của chuyến đi không phải để kiếm tiền trong phạm vi vùng đến thăm”. Du lịch bao gồm nhiều loại dựa theo đặc điểm cũng như mục đích của người đi du lịch như du lịch chữa bệnh (du lịch y tế ), du lịch nghỉ ngơi giải trí, du lịch thể thao, du lịch văn hoá, du lịch công vụ, du lịch tôn giáo, du lịch thăm hỏi, du lịch quá cảnh… Họ đi du lịch bằng đủ các phương tiện khác nhau từ xe đạp, xe máy cho đến ô tô, tàu hoả, máy bay và tàu thuỷ… Người đi du lịch có thể đi cá nhân hoặc đi theo đoàn, dài ngày hay ngắn ngày… Dù đi du lịch nhằm mục đích gì, bằng phương tiện nào, theo đoàn hay đi riêng lẻ, dài ngày hay ngắn ngày… thì nhu cầu, mong muốn tối thiểu của khách du lịch cũng là phải được an toàn, thuận lợi trong toàn bộ chuyến đi. Tuy nhiên, rủi ro lại có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong cuộc sống của mỗi con người, kể cả khi đi du lịch. Đặc biệt, khi đi du lịch thể thao hay giải trí tại các vùng biển, sông nước… thì rủi ro càng dễ xảy ra hơn. Do vậy, khi không may gặp phải rủi ro thì việc được đảm bảo vệ mặt tài chính, phương tiện chăm sóc y tế… nhằm khắc phục rủi ro là mong muốn của mọi khách du lịch, cho dù trước đó họ có thể phải mất đi một chi phí nhỏ cho sự bảo đảm đó. Bảo hiểm du lịch được hình thành trước các đòi hỏi bức xúc và chính đáng của khách du mong muốn. Tóm lại, bảo hiểm du lịch ra đời và phát triển là sự cần thiết tất yếu đáp ứng nhu cầu của đông đảo du khách, góp phần đem lại niềm vui và cảm giác an toàn trọn vẹn cho họ trong toàn bộ hành trình du lịch. Sự phát triển ngày càng lớn mạnh của ngành du lịch cũng là tiền đề cho sự phát triển tất yếu của nghiệp vu bảo hiểm du lịch tại mọi quốc gia. 2. Vai trò của bảo hiểm du lịch. 2.1 Đối với người tham gia bảo hiểm và xã hội. Đối với người tham gia bảo hiểm, vai trò của bảo hiểm du lịch đã thể hiện hết sức rõ ràng ngay từ khi người tham gia bảo hiểm có ý tưởng về việc mua bảo hiểm. Với một khoản phí rất nhỏ so với giá trị bảo hiểm (thường là bằng 0,015 STBH), nhưng bảo hiểm du lịch đã mang lại cho khách hàng một tâm lý thoải mái, một cảm giác an toàn, được bảo đảm… một điều hết sức quan trọng đối với khách du lịch. Hơn nữa, khi không may xảy ra rủi ro thì những mất mát thiệt hại về hành lý (trừ khách du lịch trong nước) sẽ được nhà bảo hiểm đền bù một cách hợp lý cho người tham gia, góp phần ổn định tài chính hoặc ít nhất cũng đền bù một phần đáng kể giúp người tham gia không bị thiệt hại lớn trong chuyến du lịch đó. Không những được bảo đảm về tại sản, khi không may gặp phải rủi ro dẫn đến thương tật, tử vong…. Bảo hiểm chính là người góp phần chi trả cho các chi phí y tế, dịch vụ, chi phí thuê xe cấp cứu, chi phí hồi hương… cho người được bảo hiểm,giúp họ khắc phục khó khăn, chạy chữa được kịp thời… Như vậy, bảo hiểm du lịch có tác dụng tích cực đến từng cá nhân tham gia bảo hiểm. Điều đó cũng có nghĩa là nó cũng có ảnh hưởng tích cực đến toàn bộ xã hội. Góp phần ổn định cuộc sống và tài chính cho khách du lịch cũng là góp phần ổn định một bộ phận dân cư trong xã hội, ổn định xã hội. Hơn nữa, trong công tác đề phòng và hạn chế tổn thất các công ty bảo hiểm đã kết hợp với các khu du lịch, các công ty du lịch, cơ quan hữu quan… thực hiện các biện pháp nhằm đề phòng hạn chế rủi ro cho khách hàng như tuyên truyền, hướng dẫn tại các khu du lịch, các biển báo nguy hiểm, các phương tiện cứu hộ… Tất cả, nhằm bảo vệ khách du lịch, mang lại sự ổn định cho xã hội. 2.2 Đối với các công ty bảo hiểm Tại các nước phát triển trên thế giới, nhất là các nước có nhiều địa điểm du lịch, các công trình văn hoá - nghệ thuật nổi tiếng… như Mỹ, Pháp , Trung Quốc, Hà Lan… thì bảo hiểm du lịch là một nghiệp vụ rất được quan tâm chú trọng. Không mang lại doanh thu khổng lồ như các nghiệp vụ bảo hiểm hàng hải, bảo hiểm hoả hoạn, bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu… nhưng bảo hiểm du lịch lại đem đến cho các công ty bảo hiểm một lượng doanh thu ổn định (tăng trưởng đều qua các năm), một tỷ lệ lợi tức khá cao và ít khi bị biến động. Sở dĩ như vậy vì thông thường khi đi du lịch khách du lịch đều thực hiện các biện pháp nhằm bảo đảm an toàn cho mình. Tuy nhiên, họ vẫn mua bảo hiểm du lịch nhằm có được một sự an toàn tuyệt đối về tài chính, đem lại sự thoải mái về tâm lý cho họ. Chính vì vậy, bảo hiểm du lịch chính là một trong những nghiệp vụ mà có số vụ tổn thấp, tỷ lệ lợi tức trên doanh thu nghiệp vụ là tương đối cao. Tại Việt Nam hiện nay, tuy chưa phải là một nghiệp vụ mà được các công ty thực sự quan tâm chú trọng, đặt lên hàng đầu. Nhưng hiện nay, với sáu công ty bảo hiểm kinh doanh trên lĩnh vực này (Bảo Việt, Bảo Minh, Bảo Long, PJICO,PVIC, PTI), bảo hiểm du lịch đã dần tìm được chỗ đứng cho mình. Tỷ lệ doanh thu nghiệp vụ trên tổng số doanh thu của các công ty tăng dần. Bảo hiểm du lịch đang dần đóng góp một lượng doanh thu và lợi nhuận đáng kể cho các công ty. 2.3 Mối quan hệ với ngành du lịch. Ta biết rằng, mối quan hệ giữa du lịch và nghiệp vụ bảo hiểm du lịch là một mối quan hệ tương hỗ. Sự phát triển của hoạt động này là động lực thúc đẩy, là tiền đề cho sự phát triển của hoạt động kia và ngược lại. Tác động của bảo hiểm du lịch tới ngành du lịch. Sự tác động tích cực của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch lên sự phát triển của ngành du lịch được thể hiện hết sức rõ ràng. Trước hết, là về lượng khách du lịch. ở những nơi mà bảo hiểm du lịch được thực hiện tốt thì lượng khách du lịch thường đông hơn, đặc biệt là đối với khách du lịch quốc tế. Với rất nhiều người, bảo hiểm du lịch là một điều kiện cần để họ có thể đi du lịch đến một vùng khác, nhất là những khu du lịch ngoài đất nước họ vì khi đi du lịch thông thường khách du lịch không mang theo quá nhiều tiền nên bảo hiểm du lịch chính là chỗ mà họ có thể tin cậy khi rủi ro không may xảy ra. Vì vậy, thực hiện tốt nghiệp vụ bảo hiểm du lịch không những làm tăng lượng khách nội địa mà còn góp phần quan trọng vào việc thu hút khách du lịch quốc tế – một đối tượng rất quan trọng của ngành du lịch. Hơn nữa, khi tiến hành nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, các công ty bảo hiểm thường trích một phần phí để chi cho công tác đề phòng, hạn chế tổn thất. Các công ty này sẽ tiến hành xây dựng các đường lánh nạn (cho cả bảo hiểm xe cơ giới), các biển báo tại các địa điểm du lịch, lập các đội cứu hộ, các trung tâm y tế… Những việc này đã đem lại lợi ích trực tiếp cho ngành du lịch, góp phần vào việc tạo ra sự an toàn, thoải mái cho du khách, tăng uy tín của các địa điểm du lịch. Tác động của ngành du lịch tới nghiệp vụ bảo hiểm du lịch Ngược lại, chỉ khi tồn tại khái niệm “du lịch” thì các công ty bảo hiểm mới nghĩ tới khái niệm “bảo hiểm du lịch”. Du lịch là điều kiện tất yếu, tiền đề cho việc tiến hành nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Muốn mở rộng và phát triển được nghiệp vụ bảo hiểm du lịch thì ngành du lịch không thể không phát triển. Khi lượng khách nội địa cũng như quốc tế tăng, thì số khách hàng tham gia mua bảo hiểm du lịch cũng tăng lên. Những năm gần đây, nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã có sự phát triển, đời sống vật chất cũng như tinh thần của người dân được nâng cao, nhu cầu đi tham quan, giải trí … tăng lên không ngừng. Đặc biệt, lượng khách quốc tế tới Việt Nam ngày càng tăng. Tất cả, tạo ra những thuận lợi, một thị trường tiềm năng vô cùng lớn cho các công ty bảo hiểm nói chung và nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng. Sự phát triển của ngành du lịch đã đóng góp một phần rất lớn cho nghiệp vụ bảo hiểm du lịch trong tất cả các công ty bảo hiểm ở Việt Nam cũng như thế giới. 3.Nội dung cơ bản của bảo hiểm du lịch. Như đã đề cập trong cách phân loại các loại hình bảo hiểm ở trên, bảo hiểm du lịch chính là một nghiệp vụ nằm trong nhóm bảo hiểm con người phi nhân thọ. Ban đầu chỉ là bảo hiểm bảo hiểm tai nạn khách du lịch, tức là chỉ bảo hiểm cho tính mạng và tình trạng sức khoẻ của du khách. Sau đó, với sự tăng lên trong nhu cầu của khách du lịch, các công ty bảo hiểm mới tiến hành bảo hiểm tài sản và hành lý mang theo cho du khách. Từ đó bảo hiểm tai nạn khách du lịch có tên là bảo hiểm du lịch. Nội dung của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch bao gồm đối tượng bảo hiểm, phạm vi bảo hiểm, hình thức bảo hiểm… đã được PJICO ban hành trong “Quy tắc bảo hiểm cho khách du lịch”, kèm theo quyết định số 06/TC/QD/BH ngày 02/01/1993 của Bộ trưởng Bộ Tài chính như sau: 3.1 Bảo hiểm cho khách du lịch trong nước Theo tổng cục du lịch Việt Nam định nghĩa : khách du lịch trong nước : “khách du lịch trong nước là công dân Việt Nam rời khỏi nơi ở thường xuyên của mình có sử dụng dịch vụ lưu trú qua đêm của tổ chức kinh doanh trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam” Đối tượng bảo hiểm : Đối tượng bảo hiểm trong trường hợp này là tính mạng và tình trạng sức khoẻ của khách du lịch (không có tài sản ). Khách du lịch gồm: + Những người Việt Nam đi tham quan, nghỉ mát, tắm biển, leo núi… hoặc nghỉ tại khách sạn, nhà hàng trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam. + Trường hợp người được bảo hiểm khảo sát, thám hiểm, biểu diễn nguy hiểm, đua xe, đua ngựa, đua thuyền, thi đấu có tính chất chuyên nghiệp các môn (bóng đá, đấm bốc, leo núi, lướt ván)… chỉ được bảo hiểm với điều kiện đã nộp thêm phụ phí theo quy định. phạm vi bảo hiểm: 1. Các rủi ro được bảo hiểm : + Chết, thương tật thân thể do tai nạn: Tại nạn ở đây được hiểu là do một lực bất ngờ, ngoài ý muốn của người được bảo hiểm, từ bên ngoài tác động lên thân thể người được bảo hiểm và là nguyên nhân duy nhất, trực tiếp làm cho người được bảo hiểm bị chết hoặc bị thương tật thân thể. + Chết do ốm đau, bệnh tật bất ngờ trong thời hạn bảo hiểm. + Chết hoặc thương tật thân thể do người được bảo hiểm có hành động cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, của nhân dân và tham gia chống các hành động phạm pháp. 2. Các rủi ro không được bảo hiểm : + Người được bảo hiểm cố ý vi phạm pháp luật, nội quy, quy định của cơ quan du lịch, chính quyền địa phương nơi du lịch. + Hành động cố ý của người được bảo hiểm hoặc người thừa kế hợp pháp. + Điều trị hoặc sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn của y, bác sĩ điều trị. + Chiến tranh. Hình thức bảo hiểm : 1. Bảo hiểm chuyến: Các tập thể có yêu cầu tham gia bảo hiểm chuyến, PJICO ký hợp đồng bảo hiểm với các tập thể kèm theo danh sách các cá nhân được bảo hiểm. Trong trường hợp tham gia bảo hiểm cá nhân, PJICO cấp giấy chứng nhận cho từng cá nhân. Phí do người tham gia bảo hiểm hoặc đại diện cho người tham gia bảo hiểm nộp cho PJICO khi ký hợp đồng bảo hiểm. Bảo hiểm có hiệu lực kể từ thời điểm bắt đầu của chuyến du lịch tại nơi xuất phát và kết thúc khi chuyến du lịch hoàn thành theo thời gian và địa điểm ghi trên hợp đồng bảo hiểm. 2. Bảo hiểm tại khách sạn: + Trường hợp phí bảo hiểm được thu cùng với tiền phòng ở khách sạn, hoá đơn thu tiền phòng có phần phí bảo hiểm được coi là bằng chứng đã tham gia bảo hiểm. Bảo hiểm có hiệu lực kể từ thời điểm người được bảo hiểm hoàn thành thủ tục nhận phòng tại khách sạn cho đến khi người được bảo hiểm đã làm xong thủ tục trả phòng. + Trường hợp cá nhân yêu cầu tham gia bảo hiểm tại khách sạn, PJICO cấp giấy chứng nhận cho từng cá nhân sau khi đã nộp đủ phí bảo hiểm theo quy định. Bảo hiểm có hiệu lực kể từ thời điểm người được bảo hiểm hoàn thành thủ tục nhận phòng tại khách sạn cho đến 12.00h ngày kết thúc bảo hiểm trên giấy chứng nhận bảo hiểm. 3.Bảo hiểm tại điểm: Trường hợp vé vào cửa khu du lịch có thu phí bảo hiểm được coi là hợp đồng bảo hiểm tại điểm. Bảo hiểm có hiệu lực từ khi người được bảo hiểm qua cửa kiểm soát vé để vào khu du lịch và kết thúc ngay khi người được bảo hiểm ra khỏi cửa kiểm soát đó để trở về nơi cư trú. 3.2 Bảo hiểm cho người nước ngoài du lịch Việt Nam Tổng cục du lịch Việt Nam cũng định nghĩa: khách du lịch quốc tế : “ khách du lịch quốc tế là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đến Việt Nam không quá 12 tháng với mục đích tham quan, nghỉ dưỡng, hành hương, thăm viếng bạn bè người thân, tìm hiểu cơ hội đầu tư kinh doanh”. Đối tượng bảo hiểm : Bao gồm tính mạng, tình trạng sức khoẻ và hành lý mang theo của người được bảo hiểm. Trong trường hợp này PJICO nhận bảo hiểm cho người nước ngoài du lịch Việt Nam kể cả người Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm: + Những người vào Việt Nam tham quan, thăm viếng bạn bè, bà con, dự hội nghị, hội thảo quốc tế, đại hội, thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật, công tác. + Những người đang cư trú tài Việt Nam như chuyên gia, công nhân, học sinh, những người làm việc trong các đoàn ngoại giao, các tổ chức quốc tế khi đi du lịch trong lãnh thổ Việt Nam. + Trong trường hợp người được bảo hiểm khảo sát, thám hiểm, biểu diễn nguy hiểm, đua xe, đua ngựa, đua thuyền, thi đấu các môn thể thao có tính chất chuyên nghiệp như : bóng đá, đấm bốc, leo núi, lướt ván… chỉ được bảo hiểm với điều kiện đã nộp thêm phụ phí bảo hiểm cho PJICO theo quy định. Phạm vi bảo hiểm : 1. Các rủi ro được bảo hiểm : Gồm các rủi ro sau: + Thương tật thân thể hoặc chết do tai nạn + ốm đau hoặc chết không do tai nạn trong thời hạn bảo hiểm. + Mất, thiệt hại hành lý và vật dụng mang theo người có thể quy hợp lý do các nguyên nhân : cháy, nổ, phương tiện chuyên chở bị: đâm, va, chìm, lật đổ, rơi. + Mất nguyên kiện hành lý ký gửi theo chuyến hành trình. 2. Các rủi ro không được bảo hiểm: a.Rủi ro xảy ra do những nguyên nhân trực tiếp sau: + Người được bảo hiểm cố ý vi phạm: pháp luật, nội quy, quy định của cơ quan du lịch, của chính quyền địa phương nơi du lịch. + Hành động cố ý của người được bảo hiểm hoặc người kế thừa hợp pháp. + Người được bảo hiểm bị ảnh hưởng của rượu, bia, ma tuý hoặc các chất kích thích tương tự khác. + Chiến tranh. b.Các chi phí do những nguyên nhân sau: + Người được bảo hiểm phát bềnh tâm thần, mang thai (trừ trường hợp xảy thai do hậu quả của tai nạn), sinh đẻ. + Người được bảo hiểm tiếp tục điều trị vết thương hoặc bệnh tật phát sinh từ trước khi hợp động bảo hiểm có hiệu lực. + Điều trị hoặc sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn của y, bác sĩ điều trị. c.Những thiệt hại về hành lý: + Mất vàng, bạc, đá quý, kim loại quý, tiền mặt, séc du lịch, các chứng chỉ có giá trị như tiền, hộ chiếu, bằng lái xe, vé các loại, tài liệu, chứng từ, bản vẽ, bản thiết kế. + Đồ vật bị xây xát, ướt mà không làm mất đi chức năng của nó + Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trưng thu, cầm giữ hoặc tịch thu Bảo hiểm cho người Việt Nam du lịch nước ngoài Đối tượng bảo hiểm Bao gồm tính mạng, tình trạng sức khoẻ và tài sản, hành lý mang theo của người được bảo hiểm. PJICO nhận bảo hiểm cho công dân Việt Nam ra nước ngoài nghỉ mát, tham quan, thăm viếng bạn bè, bà con, dự các hội nghị quốc tế, đại hội, thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật, làm việc… theo các hình thức: + Tập thể đi thành đoàn có tổ chức và chương trình cụ thể đã định trước. +Cá nhân. Trong trường hợp người được bảo hiểm khảo sát, thám hiểm, biểu diễn nguy hiểm, đua xe, đua ngựa, đua thuyền, thi đấu các môn thể thao có tính chất chuyên nghiệp như : bóng đá, đấm bốc, leo núi, lướt ván… chỉ được bảo hiểm với điều kiện đã nộp thêm phụ phí bảo hiểm cho PJICO theo quy định. Phạm vi bảo hiểm : 1. Các rủi ro được bảo hiểm gồm: + Thương tật thân thể do tai nạn + ốm đau hoặc chết không do tai nạn trong thời hạn bảo hiểm + Mất, thiệt hại hành lý và vật dụng riêng mang theo người có thể quy hợp lý do các nguyên nhân: cháy, nổ, phương tiện chuyên chở bị: đâm, va, chìm,lật đổ,rơi. + Mất nguyên kiện hành lý theo chuyến hành trình. 2. Các rủi ro không được bảo hiểm gồm: a.Rủi ro xảy ra do những nguyên nhân trực tiếp sau: + Người được bảo hiểm cố ý vi phạm: pháp luật, quy định của cơ quan tổ chức đi du lịch. + Hành động cố ý của người được bảo hiểm hoặc người thừa kế hợp pháp. + Người được bảo hiểm bị ảnh hưởng của rượu, bia và các chất kích thích tương tự khác. + Chiến tranh b.Những chi phí phát sinh trong các trường hợp: + Người được bảo hiểm phát bệnh tâm thần, mang thai (trừ trường hợp xảy thai do hậu quả của tai nạn), sinh đẻ. + Người được bảo hiểm tiếp tục điều trị vết thương hoăc bệnh tật phát sinh từ trước khi hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực. + Điều trị hoặc sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn của y, bác sĩ điều trị. c. Những thiệt hại về hành lý trong các trường hợp: + Mất vàng, bạc,đá quý, kim loại quý, tiền mặt, séc, hộ chiếu, bằng lái xe, vé các loại, chứng từ có giá trị như tiền, tài liệu, bản vẽ, bản thiết kế. + Đồ vật bị xây sát, ướt mà không làm mất đi chức năng của nó. + Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trưng thu, cầm giữ hoặc tịch thu. III.Các điều kiện để đẩy mạnh hoạt động bảo hiểm du lịch ở Việt Nam Thị trường du lịch Việt Nam và nhu cầu của khách du lịch. Đây chính là điều kiện tiên quyết và cơ bản nhất cho sự hình thành và phát triển của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Du lịch không phải là nhu c._.ầu thiết yếu của con người. Nhu cầu đó chỉ nảy sinh khi các nhu cầu thiết yếu như ăn, mặc, ở… đã được thoả mãn. Chính vì thế, thì trường du lịch luôn phát triển song song với sự phát triển kinh tế của các nước. Nền kinh tế càng phát triển, đời sống của người dân càng được nâng cao thì thị trường du lịch cũng càng mở rộng và lớn mạnh. Nước ta trong những năm gần đây, bộ mặt của nền kinh tế thay đổi từng ngày. Thị trường du lịch cũng có những bước tiến rõ rệt, lượng khách du lịch trong nước cũng như quốc tế tăng mạnh qua các năm. Trước hết, ta nhìn vào lượng khách nội địa, là lượng khách chủ yếu của thị trường du lịch và cũng là một bộ phận khách hàng chủ yếu trong số khách hàng mua bảo hiểm du lịch tại các công ty bảo hiểm. PJICO chính thức thành lập vào năm 1995, thì từ năm 1995 trở lại đây, lượng khách du lịch nội địa đã tăng hơn 2,5 lần. Ta có thể thấy được sự tăng trưởng này qua biểu 1 sau: Biểu 1: lượng khách du lịch nội địa tại việt nam trong thời gian qua Năm Kháchdu lịch nội địa ( lượt khách) Mức tăng trưởng (%) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 5.500.000 6.500.000 8.500.000 9.600.000 10.000.000 12.000.000 13.500.000 - 18.2 30.77 12.9 4.2 20.0 12.5 Nguồn: Tổng cục du lịch Việt Nam Không những lượng khách du lịch tăng mạnh trong cả nước, mà riêng trên địa bàn Hà Nội – là nơi mà PJICO triển khai kinh doanh nhiều nhất, thì lượng khách nội địa cũng tăng đáng kể. Điều đó thể hiện qua biểu 2: Biểu 2: lượng khách du lịch nội địa trên địa bàn hà nội. Năm Khách du lịch nội địa (lượt người) Mức tăng trưởng (%) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 311.600 705.230 818.180 900.000 935.000 2.000.000 - 126,32 16,02 10,00 3,9 113,9 Nguồn : Sở du lịch Hà Nội Như vậy có thể thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của khách du lịch nội địa trong cả nước nói chung và địa bàn Hà Nội nói riêng là một điều kiện hết sức thuận lợi để các công ty bảo hiểm có thể triển khai thành công nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Có khách du lịch mới có bảo hiểm du lịch và khách du lịch có tăng thì bảo hiểm du lịch mới có thể phát triển mở rộng. Hơn nữa, không chỉ có khách du lịch nội địa, mà có thể thấy khách du lịch quốc tế tới Việt Nam cũng tăng mạnh trong những năm gần đây. Cùng với việc mở cửa thị trường, hoà chung vào dòng chảy văn hoá - kinh tế – xã hội của cả thế giới, chúng ta lại có hàng loạt các danh lam thắng cảnh, di tích văn hoá lịch sử nổi tiếng như Hạ Long, Huế, Hội An va hàng loạt các điểm đến ở thủ đô Hà Nội… Dòng chữ : “Việt Nam - điểm đến của thiên niên kỷ mới đã trở nên quen thuộc trong con mắt của du khách quốc tế cũng như Việt Nam”. Không những thế, Việt Nam được công nhận là “điểm đến an toàn nhất của khu vực Châu á - Thái Bình Dương” và mới đây lại được đánh giá là “điểm đến thân thiện nhất để đi du lịch của khu vực Châu á - Thái Bình Dương”. Chỉ trong năm 2001, toàn ngành đã đón 2,336 triệu lượt khách du lịch quốc tế, vượt 5.9% mức kế hoạch đề ra và tăng 8.9% so với năm 2000. Riêng khu vưc Hà Nội năm 2001 đã đón 694.369 lượt khách quốc tế, tăng 62,5% so với năm 2000. Ta có thể thấy được sự gia tăng của lượng khách du lịch quốc tế tới Việt Nam qua biểu 3 sau: Biểu 3: khách du lịch quốc tế tới Việt Nam Năm Khách du lịch quốc tế ( lượt người) Thị phần so với thế giới (%) 1985 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 40.000 250.000 1.350.000 1.607.000 1.716.000 1.520.000 1.781.000 2.145.000 2.336.000 0,04 0,05 0,24 0,27 0,28 0,24 0,27 0,3 0,3 Nguồn: Ngân hàng thế giới (WB) Từ biểu trên ta có thể quan sát được sự tăng trưởng mạnh mẽ của lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam. Nếu ở thời điểm năm 1985 lượng khách du lịch quốc tế tới Việt Nam mới chỉ là 40.000 lượt người, thì tới năm 1995 đã là 1.350.000 lượt người và đạt tới 2.336.000 lượt người trong năm 2001. Lượng khách quốc tế tới Việt Nam tăng nhanh không chỉ ở con số tuyệt đối mà còn tăng nhanh cả về tương đối so với cả thị trường du lịch thế giới. Nếu như năm 1985 lượng khách quốc tế chỉ chiếm 0,04% lượng khách du lịch quốc tế toàn thế giới thì đến năm 1995 đã là 0,24. Tính đến nay, lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam đã chiếm 0,3% lượng khách du lịch quốc tế trên toàn thế giới và chiếm 1,8% khu vực Đông á. Nếu Việt Nam vẫn tiếp tục chiếm thị phần như vậy thì dự tính đến năm 2020 khách du lịch quốc tế tới Việt Nam sẽ đạt 12 triệu lượt khách. Mặt khác, khách du lịch quốc tế tới Việt Nam đã tăng trung bình là 9,7% trong những năm gần đây. Nếu vẫn giữ nguyên tỷ lệ tăng trưởng này thì tính đến năm 2020 lượng khách du lịch quốc tế tới Việt Nam sẽ là 13,8 triệu lượt người. Nếu tỷ lệ tăng chỉ bằng một nửa so với con số 9.7 thì lượng khách quốc tế tới Việt Nam năm 2020 cũng là 8,8 triệu người. Ta có bảng dự báo lượng khách quốc tế tới Việt Nam trong những năm gần đây như sau: Biểu 4: dự báo lượng khách quốc tế tới Việt Nam trong thời gian tới Đơn vị: Lượt khách Năm Khách quốc tế 2000 2005 2010 2015 2020 2.145.000 2.650.000 4.129.000 5.549.000 8.077.000 Nguồn: Ngân hàng thế giới ( WB) Như vậy, với sự phát triển mở rộng của thị trường du lịch Việt Nam – lại trong điều kiện nước ta đang tập trung vào ưu tiên phát triển ngành du lịch, với sự khôi phục, tôn tạo và bảo vệ hàng loạt các danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử, văn hoá… Điều kiện quan trọng và cơ bản nhất cho các công ty bảo hiểm phi nhân thọ tiến hành nghiệp vụ bảo hiểm du lịch đã có. Không những thế, thị trường du lịch phát triển đồng nghĩa với lượng khách du lịch nội địa và quốc tế tăng lên không ngừng như đã thấy ở trên. Và tất yếu, nhu cầu mua bảo hiểm du lịch của khách du lịch cũng tăng lên rõ rệt cả về tuyệt đối lẫn tương đối. Điều đó có nghĩa, không những lượng khách du lịch mua bảo hiểm du lịch hàng năm của các công ty bảo hiểm tăng hàng năm mà tỷ lệ khách mua bảo hiểm du lịch trong tổng số du khách hàng năm cũng tăng. Điều này có thể giải thích được là do trình độ dân trí của người dân ngày một nâng cao, mà nhu cầu bảo hiểm luôn phát triển song song với trình độ dân trí. Hơn nữa, khách du lịch cũng ngày càng có xu hướng đi xa hơn, dài ngày hơn… nên nhu cầu mua bảo hiểm cũng cao hơn. Đặc biệt với khách du lịch quốc tế, việc mua bảo hiểm du lịch nhiều khi là điều kiện tối thiểu phải có để họ có thể bắt đầu chuyến du lịch. Như vậy, với một hệ thống pháp luật khá đầy đủ cho phép các công ty bảo hiểm kinh doanh trên lĩnh vực bảo hiểm (quy định rõ ràng trong luật kinh doanh bảo hiểm), cùng với một thị trường du lịch đang phát triển lớn mạnh và nhiều tiềm năng, nhu cầu được bảo hiểm của khách du lịch không ngừng tăng lên… Những yếu tố khách quan cho việc triển khai và đẩy mạnh nghiệp vụ bảo hiểm du lịch đã có. Điều còn lại chỉ phụ thuộc vào điều kiện chủ quan của chính các công ty bảo hiểm. Khả năng của các công ty bảo hiểm. Thứ nhất, phải xét đến điều kiện tài chính của các công ty. Mỗi công ty bảo hiểm khi mới thành lập đều phải có một lượng vốn tối thiểu theo quy định của Nhà nước. Từ đó, các công ty bắt đầu triển khai các nghiệp vụ của mình và tiến hành lập các quỹ dự trữ, dự phòng… Cũng như các nghiệp vụ khác, để có thể tiến hành được nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, các công ty bảo hiểm phải tiến hành trích lập các quỹ dự phòng nghiệp vụ… đủ lớn để có thể bồi thường cho khách hàng bất cứ lúc nào khi không may xảy ra rủi ro. Kế đó, các công ty bảo hiểm cũng phải có một đội ngũ cán bộ công nhân viên đủ lớn để thực hiện tốt nghiệp vụ. Vì với nghiệp vụ này, nhiều khi không phải khách hàng tìm đến với công ty mà là công ty phải tìm đến với khách hàng, nên các công ty bảo hiểm phải có một đội ngũ cán bộ công nhân viên đủ lớn để có thể tiến hành các công việc như khảo sát thị trường, tiếp cận khách hàng, sau đó lại tiến hành các khâu bồi thường, giám định, đề phòng – hạn chế tổn thất… Hiện nay ở nước ta hầu hết các công ty bảo hiểm đều chưa có cán bộ trực tiếp thực hiện nghiệp vụ bảo hiểm du lịch mà nó mới chỉ được thực hiện đồng thời với các nghiệp vụ khác trong phòng bảo hiểm phi hàng hải. Thế nên, bảo hiểm du lịch vẫn chưa phát triển thực sự đúng với tiềm năng của nó. Một yếu tố cũng ảnh hưởng khá lớn đến việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng và các tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm khác nói chung đó chính là uy tín của công ty bảo hiểm trên thị trường. Uy tín của công ty bảo hiểm có thể có được do sức mạnh về tài chính, tuổi đời của công ty, nhưng cũng có thể có được từ thái độ chăm sóc, bồi thường… cho khách hàng của công ty. Hiện nay, Bảo Việt vẫn là công ty có “tiếng nói” lớn hơn cả trong ngành bảo hiểm Việt Nam, nhưng Bảo Việt không còn độc quyền như trước đây nữa. PJICO, tuy mới thành lập được hơn 6 năm, nhưng đã dần khẳng định được vị thế của mình trên thị trường. Điều đó thể hiện băng việc thị phần của PJICO trên thị trường bảo hiểm tăng dần và hiện nay PJICO đang đứng thứ 3 về thị phần trong toàn bộ các công ty bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam. Hơn nữa, địa bàn hoạt động của PJICO lại tập trung chủ yếu ở Hà Nội- nơi hoạt động du lịch đang phát triển mạnh những năm gần đây. Tất cả những điều đó đều hết sức thuận lợi cho PJICO đẩy mạnh việc triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch của mình. Chương II: tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO I.sơ lược chung về PJICO 1.Lịch sử ra đời Xuất phát từ chủ trương phát triển nền kinh tế đa thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, trong đó nổi bật là chủ trương cổ phần hoá và phát triển các công ty cổ phần theo luật công ty 1990, đồng thời xuất phát từ chính sách mở cửa, phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam – một thị trường mà cho tới trước năm 1994 vẫn còn do Nhà nước độc quyền và chưa phát triển - thị trường bảo hiểm phi nhân thọ đã có thêm một số doanh nghiệp mới. Ngoài tổng công ty bảo hiểm Việt Nam (Bảo Việt ) còn có nhiều công ty bảo hiểm khác như công ty bảo hiểm Thành phố Hồ Chí Minh (Bảo Minh), công ty cổ phần bảo hiểm Nhà Rồng (Bảo Long), công ty bảo hiểm dầu khí Việt Nam (PVIC), công ty cổ phần bảo hiểm bưu điện PTI… Cũng trên đà đó, công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex đã được thành lập theo NĐ100/CP ngày 18/12/1993 của Chính phủ, theo giấy chứng nhận đủ tiêu chuẩn và điều kiện kinh doanh bảo hiểm số 06-TC/GCN ngày 17/5/1995 của Bộ Tài chính, Giấy phép thành lập số 1873/GP-UB ngày 18/6/1995 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội và Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 060256 ngày 15/6/1995 của Uỷ ban kế hoạch (nay là Sở kế hoạch - Đầu tư ) thành phố Hà Nội. (Công ty có tên giao dịch là PJICO, tên gọi tiếng Anh là: PETROLIMEX JOIN- STOCK INSURANCE COMPANY,viết tắt là PJICO) Như vậy, PJICO là công ty cổ phần bảo hiểm đầu tiên ra đời theo NĐ100/CP của Chính phủ. PJICO chịu trách nhiệm hữu hạn, thuộc sở hữu của các cổ đông, có tư cách pháp nhân, tự chủ về tài chính, hạch toán kinh tế độc lập, có con dấu riêng theo mẫu quy định của Nhà nước. PJICO thực hiện kinh doanh trong lĩnh vực bảo hiểm và các hoạt động khác theo quy định của pháp luật. Hiện nay, PJICO có trụ sở chính tại 22 Láng Hạ - Đống Đa – Hà Nội. Trụ sở chính của PJICO có đầy đủ tư cách pháp nhân, hạch toán kinh tế độc lập, có con dấu riêng, có bảng cân đối tài sản, tự chủ về tài chính, chịu trách nhiệm về mọi mặt trước pháp luật. Vốn đầu tư của PJICO do các cổ đông thành viên tự nguyện đóng góp bằng tiền vốn của mình và một phần do phát hành cổ phiếu trên thị trường. Biểu 5: Các sáng lập viên và tỷ lệ đóng góp vốn đầu tư (Năm 1995) Đơn vị Tỷ lệ (%) Vốn góp (triệu đồng) Cổ phiếu (tờ) 1.Tổng công ty xăng dầu Việt Nam 2. Ngân hàng công thương Việt Nam 3. Tổng công ty thép Việt Nam 4. Công ty tái bảo hiểm quốc gia 5. Công ty vật tư và thiết bị toàn bộ 6. Công ty thiết bị an toàn 7. Công ty điện tử Hà Nội 8. Cá nhân 51 10 6 8 3 0.5 2 19.5 28050 5500 3300 4400 1650 275 1100 10725 4025 2750 1650 2200 825 138 550 5362 Nguồn: Tổng công ty PJICO Tổng vốn đầu tư của PJICO là 55 tỷ đồng Việt Nam. Trong đó, vốn điều lệ là 53 tỷ đồng Việt Nam, tiền ký quỹ là 2 tỷ đồng. Tổng vốn đầu tư được chia thành 27.500 cổ phần, mệnh giá cổ phiếu là 2.000.000 (hai triệu đồng Việt Nam ). PJICO có thời hạn hoạt động là 25 năm kể từ ngày được cấp giấy phép hoạt động, hết thời hạn, nếu muốn tiếp tục hoạt động thì PJICO phải xin ra hạn. 2. Tình hình hoạt động kinh doanh của PJICO 2.1 Các nghiệp vụ kinh doanh bảo hiểm Hiện nay, PJICO đang thực hiện kinh doanh các nghiệp vụ sau: Nghiệp vụ bảo hiểm hàng hải. Gồm: Bảo hiểm thân tàu Bảo hiểm hàng hoá vận chuyển bằng đường biển, đường bộ và đường hàng không. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ tàu Bảo hiểm nhà thầu đóng tàu Bảo hiểm tàu sông, tàu cá Nghiệp vụ bảo hiểm phi hàng hải. Gồm: Bảo hiểm xe cơ giới Bảo hiểm kết hợp con người Bảo hiểm học sinh, giáo viên Bảo hiểm khách du lịch Bảo hiểm hành khách Nghiệp vụ bảo hiểm kỹ thuật và tài sản. Gồm Bảo hiểm mọi rủi ro về xây dựng và lắp đặt Bảo hiểm hoả hoạn và các rủi ro đặc biệt Bảo hiểm mọi rủi ro công nghiệp Bảo hiểm máy móc Bảo hiểm trách nhiệm Bảo hiểm hỗn hợp tài sản cho thuê mướn Nghiệp vụ tái bảo hiểm. PJICO nhượng và nhận tái bảo hiểm các nghiệp vụ bảo hiểm Các hoạt động khác Thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến bảo hiểm : Giám định, điều tra, tính toán phân bổ tổn thất, đại lý giám định, xét giải quyết bồi thường và truy đòi người thứ ba. Hợp tác đầu tư tín dụng, liên doanh liên kết với các bạn hàng trong và ngoài nước. 2.2 Kết quả hoạt động kinh doanh. Theo kết quả báo cáo kinh doanh hàng năm của tổng công ty, trong hơn 6 năm qua, tốc độ tăng trưởng doanh thu bình quân của PJICO là 39%/ năm. Đây là mức tăng trưởng tương đối cao so với nhiều doanh nghiệp trong điều kiện kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn, phức tạp và mới mẻ của nền kinh tế thị trường, đặc biệt là trong lĩnh vực bảo hiểm. PJICO cũng luôn hoàn thành tốt các chỉ tiêu kế hoạch do hội đồng quản trị giao. Năm 1996 hoàn thành 120% kế hoạch; Năm 1997 hoàn thành 124% kế hoạch; Năm 1998 hoàn thành 113,4% kế hoạch; Năm 1999 đạt mức 100% kế hoạch; Năm 2000 đạt 114% kế hoạch. Ngay sau khi thành lập, PJICO đã nhanh chóng triển khai rộng rãi các loại hình nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ hiện có đến các đối tượng khách hàng trong, ngoài cổ đông, các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước. Công ty đang thực hiện hơn 400 nghiệp vụ bảo hiểm trong các lĩnh vực hàng hải, tài sản, hoả hoạn, xây dựng lắp đặt, xe cơ giới, con người. Số lượng khách hàng của PJICO ngày càng tăng lên, bao gồm hàng loạt các khách hàng lớn nhỏ thuộc mọi ngành nghề, lĩnh vực,tổ chức, cá nhân trong cả nước cũng như nước ngoài. Nhiều khách hàng lớn, nhiều dịch vụ công trình lớn thuộc nhiều lĩnh vực vực đã được bảo hiểm tại PJICO như : Phần lớn các đội tàu chở dầu lớn của các hãng tàu Việt Nam, nhà máy thuỷ điện sông Hinh, đường dây tải điện Hàm Thuận - Đami, đường quốc lộ số 1, đường quốc lộ số 5, cầu Hàm Rồng, Phú Lương, Khách sạn DEAWOO, toà nhà HITC, hành khách đường sắt Việt Nam. Tính đến nay, trung bình hàng năm PJICO nhận trách nhiệm bảo hiểm tổng giá trị tài sản khoảng 200 ngàn tỷ đồng. Do vậy, PJICO đặc biệt quan tâm đến vấn đề kinh doanh tái bảo hiểm. Nhiều công trình có giá trị lớn từ 1000 tỷ đồng đến 2000 tỷ đồng vẫn được khách hàng tham gia bảo hiểm với PJICO là nhờ vào mạng lưới quan hệ quốc tế và các nhà tái bảo hiểm trên thế giới đứng sau hỗ trợ. Từ năm 1996 đến nay, PJICO đã chủ động xây dựng phương án tái bảo hiểm hàng năm, mở rộng quan hệ tái bảo hiểm trực tiếp với hàng chục công ty tái bảo hiểm lớn trên thế giới như : Munich Re, Cologne Re, Harford Re, Hannover Re, Willis Faber, Lloy’d… nhằm đảm bảo cho PJICO trong kinh doanh. Hơn nữa, với nguồn vốn nhàn rỗi của mình, mặc dù môi trường đầu tư ở Việt Nam còn hạn hẹp, rủi ro cao nhưng PJICO vẫn luôn chú trọng và sử dụng tối đa các nguồn vốn nhàn rỗi để đầu tư sao cho vừa có hiệu quả, vừa an toàn. Kết quả, doanh thu đầu tư của PJICO qua các năm tăng trưởng không ngừng (năm 1995 thu 2,925 tỷ đồng, năm 1996 thu 5,304 tỷ đồng, năm 1997 thu 6,060 tỷ đồng, năm 1998 thu 6,512 tỷ đồng, năm 1999 thu 8,037 tỷ đồng và năm 2000 là 8,890 tỷ đồng). Và mặc dù rủi ro cao nhưng PJICO vẫn chưa để xảy ra sự cố nào trong hoạt động đầu tư của mình. Với kết quả của các hoạt động kinh doanh đem lại, hàng năm PJICO đã chi trả lãi cổ tức cho các cổ đông bình quân là 1,2%/năm, cao gấp 1,5 – 2 lần lãi suất tiền gửi ngân hàng. PJICO cũng luôn thực hiện tốt nghĩa vụ đóng thuế vào ngân sách Nhà nước. Mặc dù mới ra đời và cũng không được hưởng nhiều các chính sách ưu đãi của Nhà nước nhưng sau hơn 6 năm hoạt động PJICO luôn nộp thuế đúng hạn và đầy đủ, đã đóng góp cho ngân sách Nhà nước được trên 50 tỷ đồng. Cũng như mọi doanh nghiệp khác, bên cạnh những thuận lợi, những thành công đạt được trong lĩnh vực kinh doanh, PJICO cũng không tránh khỏi những khó khăn nhất định. Có những khó khăn là khó khăn chung của toàn thị trường bảo hiểm Việt Nam, do những yếu tố khách quan như luật pháp, điều kiện kinh tế… đem lại. Cũng có những khó khăn mà chỉ riêng có của PJICO như đội ngũ cán bộ công nhân viên còn chưa đủ mạnh, chế độ hạch toán phụ thuộc ở một số chi nhánh văn phòng còn gây nên sự chậm chạp trong khâu bồi thường, chi trả… Nhưng PJICO vẫn đang cố gắng để khắc phụ những khó khăn đó, từng bước tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường và củng cố cho uy tín, vị thế của PJICO ngày càng vững chắc hơn. II. vài nét về thị trường bảo hiểm du lịch Việt Nam Như đã trình bày, bảo hiểm du lịch là một nghiệp vụ thuộc nhóm bảo hiểm con người trong bảo hiểm thương mại. Tiền thân của bảo hiểm du lịch là bảo hiểm tai nạn cho khách du lịch, được triển khai cùng với những nghiệp vụ bảo hiểm con người phi nhân thọ khác như bảo hiểm sinh mạng, bảo hiểm toàn diện học sinh, bảo hiểm tai nạn 24/24. Đến năm 1987 bảo hiểm du lịch được tách ra thành một nghiệp vụ bảo hiểm độc lập. Đây là bước phát triển quan trọng trong lĩnh vực bảo hiểm con người. Bảo hiểm du lịch tách riêng ra đã đáp ứng được một lượng nhu cầu lớn của du khách, cũng như tiềm năng phát triển du lịch trong tương lai. Ngày 28/02/1987 Bộ tài chính đã ban hành Quy tắc Bảo hiểm khách du lịch trong nước theo quyết định số 69/TC – BH đánh dấu một bước phát triển mới của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Ngày 7/4/1989 Bộ tài chính ban hành quy tắc nghiệp vụ bảo hiểm người nước ngoài du lịch Việt Nam. Điều này giúp công ty bảo hiểm mở rộng nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cho tất cả các đối tượng khách du lịch trong và ngoài nước. Đến ngày 02/01/1993 Bộ tài chính đã ban hành quy tắc thống nhất về bảo hiểm du lịch. Đây là quy tắc bảo hiểm đầy đủ cho các đối tượng khách du lịch: Khách du lịch nội địa, người nước ngoài du lịch Việt Nam, người Việt Nam du lịch nước ngoài với đầy đủ các điều khoản và biểu phí hoàn chỉnh. Tuy nhiên, cho đến trước năm 1993 thì nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng và toàn bộ thị trường bảo hiểm nói chung hoạt động hết sức đơn điệu, trên thị trường chỉ có một mình Bảo Việt độc quyền hoạt động. Nhưng từ sau khi nghị định 100CP ra đời ngày 18/12/1993 về kinh doanh bảo hiểm đã chấm dứt thời kỳ độc quyền của Bảo Việt. Các công ty bảo hiểm thuộc nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau đã ra đời, đầu tiên là với sự xuất hiện của Bảo Minh vào ngày 18/11/1994, tiếp sau đó là PJICO, Bảo Long, PVIC… Thị trường bảo hiểm đã trở nên hết sức sôi động, các công ty bảo hiểm bắt đầu bước vào một cuộc cạnh tranh hết sức gay gắt. Kết quả của quá trình ấy là sự giảm dần thị phần của Bảo Việt và sự tăng thị phần khá nhanh chóng của một số công ty bảo hiểm khác như Bảo Minh, PJICO, PVIC… Cho đến nay, đã có 10 công ty bảo hiểm thuộc các loại hình doanh nghiệp khác nhau đã và đang kinh doanh trên lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ trên thị trường bảo hiểm Việt Nam. Trong đó, PJICO tuy vẫn còn khá nhỏ bé bên cạnh “người khổng lồ” Bảo Việt, nhưng công ty cũng có những bước tiến đáng khích lệ trong việc chiếm lĩnh thị trường. Điều đó thể hiện qua việc tăng nhanh thị phần của PJICO qua các năm và sau hơn 6 năm hoạt động, PJICO đã trở thành công ty bảo hiểm lớn thứ 3 trên lĩnh vực phi nhân thọ. Ta có thể thấy được sự thay đổi về tỷ lệ chiếm lĩnh thị phần của các công ty trên lĩnh vực phi nhân thọ từ năm 1995 đến năm 2000 qua biểu 6 như sau: Biểu 6 : Thị phần của các công ty bảo hiểm hoạt động tại Việt Nam các năm qua ( Lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ) Đơn vị: % Tên công ty Năm 95 Năm 96 Năm 97 Năm 98 Năm 99 Năm 2000 Bảo Việt Bảo Minh PVIC Bảo Long PJICO VIA UIC PTI BIDV- QBE Allianz-AGF 82,92 15,54 --- 1,54 --- --- --- --- --- 69,06 20,28 4,96 1,49 4,08 --- --- --- --- --- 63,45 21,15 6,64 1,71 5,89 1,1 --- --- --- --- 60,90 22,28 6,76 1,28 5,8 1,09 1,62 0,27 --- --- 56,86 24,52 4,80 1,52 5,78 1,69 1,94 2,80 0,09 --- 50,9 25,1 5,0 1,4 6,4 2,4 2,4 4,0 0,4 2,0 Nguồn: Tổng kết cuối năm 2000 của VINARE Cũng như trên toàn bộ thị trường bảo hiểm nói chung, thị trường bảo hiểm du lịch nói riêng cũng có sự cạnh tranh khá gay gắt giữa các công ty bảo hiểm cùng triển khai nghiệp vụ này. Hiện nay, trên thị trường Việt Nam có 6 công ty bảo hiểm cùng cung cấp sản phẩm bảo hiểm du lịch đó là: Bảo Việt, Bảo Minh, Bảo Long, PTI, PVIC và PJICO. Theo ước tính của các chuyên gia nghiên cứu về thị trường bảo hiểm Việt Nam thì doanh số của phí thu được từ nghiệp vụ bảo hiểm du lịch ở Việt Nam còn thấp, chỉ dừng ở khoảng chừng 3 tỷ hoặc hơn 3 tỷ một năm, một con số có thể coi là rất nhỏ so với doanh số thu phí từ các nghiệp vụ khác trên thị trường bảo hiểm Việt Nam hiện nay, mặc dù rằng doanh số của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cũng có sự gia tăng đáng kể trong các năm qua. Trong số hơn 3 tỷ doanh thu đó, Bảo Việt chiếm khoảng 50% thị phần, Bảo Minh chiếm khoảng 30%, 20% còn lại là do các công ty khác nắm giữ trong đó PJICO chiếm khoảng 9% thị phần. Như vậy, mặc dù có những bước tiến đáng kể nhưng vẫn không thể phủ nhận rằng doanh thu phí bảo hiểm du lịch của bảo hiểm Việt Nam còn thấp, bảo hiểm du lịch chưa phải là một nghiệp vụ mạnh của các công ty bảo hiểm. Sở dĩ như vậy vì mức đền bù cho khách du lịch còn thấp và lượng khách nội địa cũng như quốc tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới là chưa đông. Mức đền bù cao nhất cho khách nước ngoài du lịch vào Việt Nam là 100 triệu đồng/người/lần. Trong khi đó mức đền bù cao nhất cho khách du lịch trong nước chỉ khoảng 50 triệu đồng. Tại Bảo Việt hay PJICO thì mức đền bù cũng tương tự, cao nhất chỉ là 10.000 USD (khoảng 150 triệu đồng Việt Nam) cho khách du lịch quốc tế. Hơn nữa, hiện nay hầu hết các công ty bảo hiểm trong nước chưa cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho người Việt Nam đi du lịch nước ngoài hoặc có cung cấp thì cũng rất ít khách hàng tham gia. Đây là một sự lãng phí vì đối tượng này thường là những người có thể mua bảo hiểm với mức phí cao để được đền bù xứng đáng khi gặp rủi ro. Lý do của việc này chính là do các công ty bảo hiểm Việt Nam đa phần chưa triển khai được các dịch vụ cần thiết cho khách du lịch Việt Nam khi ở nước ngoài, ví như cung cấp dịch vụ cấp cứu khẩn cấp, dịch vụ y tế hữu hiệu, dịch vụ luật sư tư vấn, dịch vụ cảnh sát cứu trợ, dịch vụ đền bù nhanh… Một điểm yếu nữa của sản phẩm bảo hiểm du lịch của các công ty bảo hiểm nước ta khiến thị trường bảo hiểm Việt Nam chưa thể phát triển mạnh mẽ thực sự được là trong khi sản phẩm bảo hiểm du lịch ở nước ngoài khá phong phú và tạo nhiều tiện ích cho khiến cho người mua an tâm thì các sản phẩm bảo hiểm du lịch bán trong nước lại quá đơn giản. Mặc dù bản mô tả sản phẩm của các công ty bảo hiểm đều nói rằng bảo hiểm sẽ bảo hiểm cho mọi rủi ro, tai nạn bất ngờ gây thương tích, thương tật hay thiệt mạng trong suốt hành trình trên lãnh thổ Việt Nam với người Việt Nam du lịch trong nước và thêm một điều khoản cùng với điều khoản đã nói ở trên là bảo hiểm hư hỏng mất mát hành lý do tai nạn với người nước ngoài du lịch tại Việt Nam và người Việt Nam đi du lịch nước ngoài. Nhưng vấn đề là ở chỗ, hạn mức bồi thường quá nhỏ chỉ từ khoảng từ 20 triệu đến 150 triệu đồng Việt Nam cho người và từ khoảng từ 5 triệu đến 15 triệu đồng Việt Nam cho hành lý. Với những công ty du lịch chỉ mua ở mức phổ thông là từ 5 đến 10 triệu đồng Việt Nam cho khách du lịch trong nước thì nếu không may có rủi ro xảy ra, mức bồi thường này quá nhỏ, chỉ là một khoản an ủi. Chính vì những lý do trên nên dù phí mua bảo hiểm ở Việt Nam hiện nay là thấp, nhưng việc thuyết phục các công ty lữ hành, các du khách mua bảo hiểm khi đi du lịch là một vấn đề khá khó khăn. Bởi du khách thì chưa cảm thấy cần thiết và hiệu quả, còn các công ty du lịch cũng khó lòng dám mua hạn mức cao vì nếu vậy sẽ đội giá vé các tour du lịch vốn đang bị cạnh tranh quyết liệt trên thị trường. Như vậy, thị trường bảo hiểm du lịch ở Việt Nam hiện nay còn khá nhỏ bé và hạn chế. Nhưng tiềm năng của thị trường là vô cùng lớn, vì vậy, tìm cách mở rộng thị trường, phát triển nghiệp vụ về cả chất lượng và số lượng là vấn đề cần quan tâm của PJICO cũng như các công ty bảo hiểm phi nhân thọ khác. III. Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Khâu khai thác Quy trình khai thác nghiệp vụ bảo hiểm du lịch của công ty Khai thác luôn là khâu đầu tiên trong quá trình triển khai bất cứ một nghiệp vụ bảo hiểm nào. Khâu này có ý nghĩa quyết định đến sự thành bại của mỗi nghiệp vụ bảo hiểm nói riêng cũng như toàn công ty bảo hiểm nói chung. Đặc biệt đối với những nghiệp vụ còn non trẻ, thị trường chưa lớn như bảo hiểm du lịch thì khâu khai thác giữ vai trò sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của nghiệp vụ đó. Vì nguyên tắc quan trọng nhất trong kinh doanh bảo hiểm là nguyên tắc “số đông bù số ít”, nên các công ty bảo hiểm phải làm tốt được công tác khai thác, thu hút được một số lượng đủ lớn khách hàng, thì mới có được nguồn quỹ đủ lớn chi cho công tác bồi thường. Như vậy, khai thác không chỉ có ý nghĩa đối với công ty bảo hiểm mà nó còn có ý nghĩa xã hội rất lớn – khai thác được lượng tiền nhàn rỗi tương đối lớn trong xã hội, khai thác tốt mới có đủ phí để thành lập các quỹ dự trữ, dự phòng, bồi thường được cho khách hàng, ổn định tài chính cho công ty, ổn định xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của khâu khai thác, PJICO đã rất quan tâm đến việc hoàn thiện công tác khai thác nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Xuất phát từ phương châm: “lấy chữ tín làm trọng, coi khách hàng là trên hết, nâng cao trình độ về chuyên môn và chất lượng phục vụ khách hàng”, kết hợp với sự đánh giá cao về tầm quan trọng của khâu khai thác, PJICO đã đề ra khẩu hiệu cho hoạt động khai thác của mình đó là: “năng động, tích cực, khoa học, nhanh và tôn trọng lợi ích của khách hàng cũng như cộng tác viên”. Ngay từ khi mới thành lập, công ty đã không ngừng mở rộng địa bàn khai thác của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng và tất cả các nghiệp vụ khác của toàn công ty nói chung. PJICO đã đặt nhiều văn phòng đại diện ở các thành phố lớn, hàng trăm tổng đại lý đã được mở ra ở các khu vực đông dân cư, nhiều người qua lại, thuận tiện cho việc bán bảo hiểm. Tất cả nhằm đảm bảo cho khâu khai thác được thực hiện tốt nhất, triệt để nhất, bám sát khách hàng, tạo điều kiện cho khách hàng tiếp cận và tham gia bảo hiểm tại công ty. Cũng tương tự như các nghiệp vụ bảo hiểm khác, quy trình khai thác nghiệp vụ bảo hiểm du lịch được công ty thực hiện theo một trình tự tổng thể. Sau đó, tuỳ vào đặc điểm riêng của từng nghiệp vụ, mà các bước trong quy trình sẽ được cụ thể hoá một cách thích hợp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất. Hiện nay, bảo hiểm du lịch tại PJICO được thực hiện theo một quy trình như ở sơ đồ sau: Lập kế hoạch khai thác Tuyên truyền vận động Khách hàng cũ Khách hàng mới Lập báo cáo Nhắc tái tục Chào bảo hiểm Bán bảo hiểm Nộp phí Sơ đồ 2 : Quy trình khai thác bảo hiểm du lịch tại PJICO Bước 1: Lập kế hoạch khai thác Vì du lịch là một hoạt động mang tính thời vụ nên công ty đã thực hiện việc lập kế hoạch khai thác cho từng kỳ (theo tháng, theo quý). Công việc này được tiến hành dựa vào từng điều kiện của thị trường, địa bàn hoạt động của công ty. Đối với nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, do khách du lịch tập trung nhiều vào mùa xuân và mùa hè nên công ty phải lập một kế hoạch khai thác cụ thể để có thể tập trung nguồn lực vào những tháng trọng điểm của năm. Trong quá trình lập kế hoạch khai thác, các cán bộ khai thác bảo hiểm cũng tiến hành khảo sát nhu cầu về bảo hiểm du lịch của các đơn vị hành chính sự nghiệp, các tổ chức đoàn thể xã hội, các doanh nghiệp và cá nhân trong và ngoài nước. Đồng thời các cán bộ khai thác bảo hiểm cũng tiến hành khảo sát nhu cầu trực tiếp tại các khách sạn, nhà nghỉ, các địa điểm du lịch, các công ty du lịch… PJICO sẽ căn cứ vào khả năng đi du lịch và nhu cầu mua bảo hiểm của các tổ chức và cá nhân nêu trên để lập kế hoạch khai thác bảo hiểm trong năm. Kế hoạch khai thác nghiệp vụ được xây dựng chi tiết từ phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ của cả công ty đến nhiệm vụ, phương hướng của phòng nghiên cứu thị trường và từng khai thác viên bảo hiểm. Một trong những kế hoạch khai thác cụ thể nhất và hay được sử dụng nhất là kế hoạch về doanh thu của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng và toàn bộ doanh thu của tất cả các nghiệp vụ của mỗi văn phòng, chi nhánh phải đạt được trong một năm. Bước 2: Xây dựng và đề ra các biện pháp khai thác Khi có được kế hoạch khai thác thì từng khai thác viên bảo hiểm sẽ tự tìm ra cho mình những biện pháp cụ thể phù hợp với từng điều kiện nhất định. Giả sử đối với khách du lịch quốc tế thì phải có biện pháp khai thác khác với khách du lịch trong nước, biện pháp khai thác khách du lịch có tổ chức khác với khách du lịch cá nhân… Trong năm, công ty sẽ họp thường kỳ để kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của các văn phòng, tập huấn cho các khai thác viên mới về một số biện pháp khai thác để học tập và rút kinh nghiệm. Cùng với việc khai thác các cổ đông của công ty, các chi nhánh, văn phòng đều tập trung vào việc tìm kiếm khách hàng, mở rộng phạm vi hoạt động của mình. Tất cả các văn phòng, chi nhánh và đại lý của PJICO đều có một sự sáng tạo riêng trong các biện pháp khai thác trên tinh thần chung của công ty nhằm phù hợp với điều kiện riêng có của mình. Bước 3: Tổ chức khai thác Khi tiến hành khai thác, ngoài các nguyên ._.ộ giữa các ngành, các vùng, các địa phương, tạo một môi trường văn minh hấp dẫn, thu hút khách. Du lịch cũng là một ngành mang tính chất quốc tế cao, quan hệ càng rộng thì sức thu hút du lịch càng mạnh. Do đó, ngành phải chủ động đa phương hoá quan hệ du lịch, mở rộng hợp tác quốc tế với các nước khác trên thế giới. Nguồn nhân lực cũng là một vấn đề quan trọng trong việc thu hút khách du lịch. Do vậy, ngành cũng cần phải tập trung vào việc đào tạo nguồn nhân lực cho mình. Tạo ra một tình cảm tốt của khách du lịch đối với đội ngũ nhân viên của ngành du lịch. Thứ hai, ngành du lịch nên có một sự quan tâm hơn đến bảo hiểm du lịch, tăng cường mối liên kết với các công ty bảo hiểm. Vì liên kết với các công ty bảo hiểm rõ ràng là cũng mang lại lợi ích cho ngành du lịch. Ngành nên đưa ra một số quy định cụ thể đối với các công ty du lịch như việc buộc các công ty du lịch phải mua bảo hiểm cho du khách của mình. Các khu du lịch cần kết hợp với các công ty bảo hiểm tiến hành quảng cáo, khuyến khích khách du lịch mua bảo hiểm du lịch tại các địa điểm bán vé cho du khách. Tìm cách nâng cao vị thế của hình ảnh du lịch Việt Nam trong con mắt khách du lịch trong và ngoài nước, đồng thời tạo ra một mối liên kết chặt chẽ với các công ty bảo hiểm mà cụ thể là bảo hiểm du lịch sẽ góp phần tạo ra một sức phát triển mới cho cả ngành du lịch và nghiệp vụ bảo hiểm du lịch ở Việt Nam. 3.Các cơ quan hữu quan khác Tất nhiên, muốn du lịch Việt Nam có một vị trí xứng đáng trong làng du lịch thế giới thì phải có sự nỗ lực hết mình của bản thân ngành du lịch. Nhưng, nếu chỉ có sự cố gắng một mình ngành du lịch thì cũng không khác nào “vỗ tay mà chỉ bằng một bàn tay”. Du lịch Việt Nam cần phải có một sự quan tâm và hỗ trợ của các ban ngành khác, mà trước hết là ngành môi trường. Khách du lịch đặc biệt khách du lịch quốc tế rất quan tâm đến môi trường nơi họ sẽ đến. Một môi trường sạch đẹp, được giữ gìn bảo vệ sẽ có sức hút lớn đối với du khách. Sở dĩ Trung Quốc, Thái Lan, Singapor… phát triển mạnh được du lịch là nhờ một phần không nhỏ của việc giữ gìn một cảnh quan sạch đẹp, một môi trường thoáng đãng… cho du khách. Thứ đến là ngành vận tải của Việt Nam. Hành khách đi trên các chuyến tàu, chuyến bay… có một bộ phận không nhỏ là khách du lịch. Đầu tư để nâng cao chất lượng dịch vụ cho hành khách là một biện pháp quan trọng để tăng lượng khách cho chính bản thân ngành vận tải và tăng sự thoả mãn của khách du lịch. Trên các chuyến bay, chuyến tàu liên vận quốc tế nên có những bản đồ, những tạp chí, tờ rơi… giới thiệu về những địa điểm du lịch của Việt Nam. Kết hợp với ngành hàng không để giới thiệu cho du khách về du lịch Việt Nam trên các chuyến bay là một biện pháp rất thuận lợi để thu hút khách. Những biện pháp trên không có sự ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nhưng chúng lại ảnh hưởng trực tiếp đến ngành du lịch Việt Nam, tức là gián tiếp tăng lượng khách mua bảo hiểm du lịch cho các công ty bảo hiểm, trong đó có PJICO. II.Giải pháp từ phía PJICO 1.Trong quá trình tiến hành các khâu của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch Khâu khai thác Đặc điểm quan trọng nhất của hoạt động du lịch chính là tính mùa vụ. Tính mùa vụ của du lịch Việt Nam được hình thành bởi nhiều yếu tố như hoạt động tín ngưỡng của lễ hội dân tộc truyền thống, thời gian nhàn rỗi trong kỳ nghỉ hè của học sinh – sinh viên, ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ tết và yếu tố quan trọng nhất hình thành nên tính thời vụ trong du lịch là yếu tố khí hậu mà ảnh hưởng của nó thể hiện rõ nhất đối với du lịch miền biển và miền núi. Khách du lịch thường tập trung đông vào mùa hè và mùa xuân. Trong quá trình thực hiện nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, PJICO cũng nắm rất rõ điều này, công ty đã đưa ra những kế hoạch khai thác đạt kết quả tốt mà vẫn không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ khác. Tuy nhiên ở nước ta, vào mùa hè, khách du lịch trong nước và cả quốc tế tập trung khá đông về các bãi biển nổi tiếng như Quảng Ninh, Sầm Sơn, Đồ Sơn, Nha Trang, Vũng Tàu… Những vùng biển phía nam có thể chưa phải là vùng hoạt động chính của PJICO, nhưng đối với các vùng biển phía bắc, thị phần bảo hiểm du lịch của PJICO tại các nơi này cũng còn rất nhỏ, mà chủ yếu là do Bảo Việt và Bảo Minh nắm giữ. Thiết nghĩ, PJICO nên tăng cường khâu khai thác tại đây, cử các cán bộ khai thác về tiếp xúc trực tiếp với tổ chức quản lý các khu du lịch, các khách sạn, nhà nghỉ… nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của họ cho PJICO. Có thể, PJICO phải chi một khoản hoa hồng nhất định khi họ giới thiệu hoặc bán được sản phẩm cho công ty, nhất là đối với các khách sạn, nhà nghỉ. Nên chăng, PJICO nên yêu cầu họ tính cả phí bảo hiểm vào tiền nghỉ tại khách sạn và chi hoa hồng cho mỗi đơn bảo hiểm đó. Có như vậy, PJICO mới có thể cạnh tranh và chiếm được một phần nào đó trong thị phần vẫn còn rất lớn của Bảo Việt. Tại Hà Nội, địa bàn hoạt động chính của PJICO, nhưng công tác khai thác của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cảm giác như vẫn “yếu thế” hơn so với các nghiệp vụ khác. Chủ yếu vẫn là các công ty du lịch tự tìm đến với công ty để mua bảo hiểm cho khách du lịch của họ. Nhưng, PJICO vẫn có thể thu hút thêm khách vốn ở dạng tiềm năng rất lớn bằng cách cử các cán bộ bảo hiểm tích cực hơn trong việc tiếp xúc với các công ty du lịch để họ mua bảo hiểm cho công ty. Hơn nữa,các khai thác viên bảo hiểm tại PJICO rất hay xuống các trường phổ thông cũng như các trường đại học để giới thiệu và chào bán sản phẩm bảo hiểm học sinh – sinh viên. Vậy thì, nên chăng, cùng với việc giới thiệu về sản phẩm bảo hiểm học sinh – sinh viên, các cán bộ khai thác giới thiệu và chào bán luôn bảo hiểm du lịch của công ty mình. Vì hiện nay, việc các trường hoặc các lớp trong trường tổ chức đi tham quan du lịch cho học sinh – sinh viên của mình là rất đông và hầu như họ không mua bảo hiểm du lịch. Nếu các cán bộ khai thác bảo hiểm của PJICO có phương pháp thuyết phục thích hợp, biểu phí bảo hiểm của khách du lịch trong nước lại thấp (thường là 1500 đồng\người\ngày), rất thích hợp với loại đối tượng này, thì việc thu hút thêm một lượng lớn khách hàng cho công ty là điều không quá khó khăn. Tăng hình ảnh và uy tín của công ty thông qua các biện pháp tuyên truyền quảng cáo, nhằm thu hút khách hàng cho tất cả các nghiệp vụ của công ty trong đó có bảo hiểm du lịch là điều mà PJICO đã và đang làm. Biết rằng, chi phí cho công tác tuyên truyền quảng cáo còn phải tính đến hiệu quả của nó và khả năng tài chính của công ty. Nhưng, liệu PJICO có thể “mạnh tay” hơn trong việc chi cho công tác này ?. Vì trong khi “người anh cả” Bảo Việt đã tự giới thiệu hình ảnh của mình trên vô tuyến truyền hình, Bảo Minh cũng đang vươn dần ảnh hưởng của mình ra phía bắc thông qua các chiến dịch quảng cáo rầm rộ, PTI cũng có những tấm pano quảng cáo trên các trục đường chính… Vậy thì, nên chăng, PJICO cũng nên giới thiệu về mình nhiều hơn. Nếu không có nhiều kinh phí, công ty cũng có thể xây dựng cho mình một chương trình quảng cáo trên truyền hình thật ngắn, nhưng ấn tượng. Nếu không thể xuất hiện đều đặn thì có thể là một tuần một lần hoặc xuất hiện theo thời điểm… Tất cả nhằm tăng hình ảnh của công ty trong con mắt khách hàng. Đối với riêng nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, công ty có thể thiết kế những biển báo, biển hướng dẫn… tại các khu du lịch mà kèm theo đó là hình ảnh của công ty. Tờ rơi là một phương pháp quảng cáo khá có hiệu quả và chi phí thấp. Vậy thì, PJICO có thể tăng cường thiết kế các tờ rơi để phát cho khách du lịch tại các khu du lịch, hành khách trên các chuyến bay, chuyến tàu… Đặc biệt, hiện nay PJICO đang tiến hành bảo hiểm cho hành khách của đường sắt Việt Nam. Vậy thì, kết hợp với ngành đường sắt để tăng cường giới thiệu về PJICO và bảo hiểm du lịch của PJICO thông qua các biện pháp quảng cáo trong đó có tờ rơi là điều hết sức thuận lợi. Một vấn đề nữa là trong biểu phí của PJICO, PJICO tiến hành tính phí riêng và thấp hơn cho khách du lịch đi theo đoàn đối với đối tượng là người Việt Nam đi du lịch nước ngoài. Vậy thì, liệu PJICO cũng có thể làm như vậy đối với hai đối tượng còn lại khách du lịch trong nước và người nước ngoài du lịch Việt Nam?, hoặc là, PJICO cũng nên có một sự ưu đãi nhất định nào đó đối với hai loại đối tượng này để thu hút họ từ phía các công ty khác, vì hiện nay PJICO mới chỉ trả hoa hồng cho các đại lý và các công ty du lịch khi họ mua bảo hiểm cho khách hàng của họ. Hiện nay, phí bảo hiểm du lịch của PJICO đang được tính theo công thức : Phí bảo hiểm = Tỷ lệ phí * STBH Như vậy, tỷ lệ phí là cố định đối với mọi mức trách nhiệm. Có thể, tỷ lệ phí là quy định của Bộ Tài chính mà PJICO không được tự ý sửa đổi, nhưng công ty cũng có thể thu hút khách hàng mà vẫn không ảnh hưởng đến quy định của Bộ Tài chính bằng cách có thêm các hình thức khuyến khích đối với những cá nhân và tổ chức có nhiều hợp đồng bảo hiểm hoặc họ tham gia bảo hiểm với mức trách nhiệm cao. Có như vậy thì mới thu hút được người tham gia và tham gia ở mức trách nhiệm cao, tăng doanh thu phí cho công ty. Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin mà nổi bật là tốc độ phổ cập Internet đến đời sống người dân một cách nhanh chóng. Khái niệm “quảng cáo qua mạng” và “bán hàng qua mạng” đã trở nên khá thông dụng. Mọi ngành nghề đều tận dụng tối đa lợi ích mà Internet có thể mang lại cho mình. Các công ty bảo hiểm cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Lần lượt các công ty Bảo Việt, Bảo Minh, Bảo Long… đều có trang web riêng giới thiệu về công ty mình. PJICO cũng đã xây dựng cho mình một trang web, nhưng nhìn chung, trang web của PJICO còn tương đối sơ sài và nhiều khi rất khó truy cập, gây khó khăn cho người sử dụng và muốn tìm hiểu về trang web đó. Vậy thì, thiết nghĩ, với khả năng tài chính của mình, PJICO nên đầu tư một lượng tiền cũng như một lượng chất xám nhất định để bổ xung, hoàn thiện trang web của công ty. Thường xuyên cung cấp, cập nhật các thông tin về công ty, giới thiệu một cách chi tiết hơn nữa về PJICO và các sản phẩm bảo hiểm mà PJICO đang cung cấp, trong đó có bảo hiểm du lịch. Trang web của công ty chính là một phần bộ mặt của PJICO trong nền kinh tế hiện đại. Do vậy, tiến hành quảng cáo, giới thiệu về bảo hiểm du lịch và PJICO trên mạng là một biện pháp hết sức thiết thực. Một biện pháp khai thác cần được quan tâm thích đáng và đó chính là cơ sở, tiền đề cho việc tiến hành bán bảo hiểm của PJICO qua mạng sau này, khi mà đời sống của người dân cũng như khoa học kỹ thuật nước ta đã thực sự phát triển. 1.2 Khâu đề phòng và hạn chế tổn thất Như đã thấy, số vụ tổn thất xảy ra của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch là tương đối thấp. Kết quả này chắc chắn là phải một phần là do sự nỗ lực của công ty trong khâu đề phòng hạn chế tổn thất. Nhưng, phải thấy một thực tế rằng, đôi khi, số vụ tổn thất xảy ra ít lại do các nguyên nhân khác nhiều hơn là do kết quả của công tác đề phòng hạn chế tổn thất. Chẳng hạn như do môi trường du lịch của Việt Nam vẫn còn tương đối an toàn, khách du lịch khi đi du lịch cũng đã tự bảo vệ an toàn cho mình ở mức cao nhất có thể, số khách tham gia bảo hiểm du lịch vẫn còn ít… Nhưng không thể vì vậy mà các công ty bảo hiểm có thể “coi thường” công tác đề phòng – hạn chế tổn thất của mình. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, sự tiến bộ của khoa học công nghệ thì những tai nạn rủi ro lại xảy ra thường xuyên hơn với mức độ nghiêm trọng hơn. Trong nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng đó, khách du lịch ngày càng tham gia các hành trình du lịch mạo hiểm hơn, xa hơn, dài ngày hơn và dễ xảy ra tai nạn hơn. Do vậy, đầu tư cho công tác đề phòng hạn chế tổn thất là việc hết sức cần thiết. Đầu tư cho công tác này vào ngày hôm nay sẽ hạn chế được rủi ro xảy ra cho du khách ở trong cả hiện tại và tương lai. Đối với loại du lịch miền núi, đây là một loại du lịch tương đối nguy hiểm như các vùng Yên Tử, Tam Đảo, Khoang Xanh… đường đi đến các khu vực du lịch này cũng hết sức nguy hiểm. Kết hợp với nghiệp vụ bảo hiểm cho xe cơ giới, PJICO cũng đã tiên hành xây dựng một số đường nánh nạn cho xe cơ giới… Tuy nhiên, tại các khu du lịch thì hầu như công ty chưa đầu tư nhiều cho việc phòng tránh rủi ro cho khách du lịch. Mà hiện nay, khách du lịch mua bảo hiểm du lịch tại PJICO để đi du lịch tại các khu vực này có xu hướng gia tăng khá nhanh. Vậy nên, thiết nghĩ, cùng với việc kết hợp với chính quyền địa phương trong việc khuyến khích hoặc bắt buộc khách du lịch mua bảo hiểm du lịch, PJICO cũng nên phối hợp với họ trong việc xây dựng các biển báo trên đường tới khu du lịch, tại các địa điểm du lịch, xây dựng các lan can, tay vịn… đề phòng tai nạn. Kết hợp khâu khai thác và đề phòng hạn chế tổn thất với chính quyền địa phương như vậy, thị PJICO sẽ dễ dàng nhận được sự ủng hộ và thái độ tích cực của các chính quyền địa phương hơn. Vì như vậy sẽ có lợi cho họ. Và tất nhiên, PJICO cũng có được lợi thế cho mình trong việc cạnh tranh với các công ty bảo hiểm khác. Đối với du lịch miền biển, hiện nay tại các khu du lịch lớn của miền bắc như Hạ Long, Sầm Sơn thì Bảo Việt đã chiếm được thị phần rất lớn (Tại Quảng Ninh là trên 62% thị phần của thị trường bảo hiểm du lịch ). Họ cũng đã kết hợp với chính quyền địa phương trong việc bố trí các trạm gác, trạm bảo vệ, phao cứu hộ, thuyền cứu hộ… Do chỉ chiếm một thị phần khá nhỏ nên PJICO hầu như chưa làm điều này. Nhưng với sự gia tăng mạnh mẽ của lượng khách du lịch cũng như các địa điểm du lịch. Có những khu du lịch mà nay mới chỉ ở dạng tiềm năng nhưng khách du lịch có xu hướng tới những nơi đó ngày càng đông để tránh sự quá tải của những vùng biển đã nổi tiếng, như biển Đồng Châu (Thái Bình), Hải Thịnh (Nam Định), đảo Cát Bà (Hải Phòng)… Từ thực tiễn đó, nên chăng, PJICO nên kết hợp với chính quyền địa phương tại các khu vực này trong việc xây dựng các biện pháp để bảo vệ khách du lịch. Nếu có thể, PJICO nên giúp đỡ họ trong việc thu hút khách, cải tạo cảnh quan môi trường và sau đó, cũng tiến hành bảo hiểm do du khách theo hình thức khuyến khích hoặc bắt buộc tại khu du lịch, tại nhà nghỉ, khách sạn… như các vùng biển khác. Tiến hành xây dựng các trạm gác, trạm bảo vệ, phao cứu hộ, thuyền cứu hộ… khi PJICO đã chiếm được ưu thế về thị phần là điều hết sức cần thiết. Vì rằng, khách du lịch đôi khi vui chơi mà không may vì lý do bất ngờ nên bị đắm, chìm hoặc bị ngạt trong khi bơi lội thì lúc đó, chắc chắn cùng với sự kịp thời của các nhân viên cứu hộ và các phương tiện cứu hộ sẽ có tác dụng rất lớn trong việc hạn chế mức độ nghiêm trọng của tai nạn. Tại các trạm cứu hộ này, công ty cũng nên kết hợp với chính quyền sở tại để yêu cầu họ cung cấp thêm các dụng cụ y tế, bố trí thêm y tá, bác sĩ… để có thể kịp thời sơ cứu cho khách du lịch khi cần thiết. Như vậy, tính mạng của người tham gia bảo hiểm thêm một lần nữa được quan tâm thích đáng. Những việc này, tại các khu du lịch nổi tiếng thì hầu như đã được các công ty bảo hiểm (mà hầu như là Bảo Việt) thực hiện. Nhưng đối với các địa điểm du lịch mà còn ở dạng tiềm năng hoặc Bảo Việt chưa “đặt chân” đến như đã kể trên, thì việc tiến hành các công tác đề phòng hạn chế tổn thất cho khách du lịch là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, PJICO không thể tiến hành ngay các công việc này trong một sớm một chiều được, vì còn phải tính đến doanh thu phí và hiệu quả của chúng. Nhưng việc xây dựng cho mình một kế hoạch cho công tác đề phòng – hạn chế tổn thất trong ngắn cũng như dài hạn và từng bước thực hiện kế hoạch đó là việc mà PJICO cần làm ngay. Vì những việc này là nhằm nâng cao hiệu quả của công tác đề phòng – hạn chế tổn thất cũng là nâng cao hiệu quả kinh doanh toàn nghiệp vụ và toàn công ty. Bởi vì, nếu khâu đề phòng – hạn chế tổn thất có tốt thì mới có thể giảm chi bồi thường, từ đó tăng uy tín và lợi nhuận cho công ty. 1.3 Khâu giám định và bồi thường Đây là khâu vô cùng quan trọng trong việc triển khai nghiệp vụ, nó thể hiện chất lượng của dịch vụ bảo hiểm. Bởi như đã biết, bảo hiểm nói chung và bảo hiểm du lịch nói riêng còn khá nhiều mới mẻ nên công ty muốn thu hút được khách hàng, tăng lợi nhuận thì phải tạo được chữ “Tín”, gây lòng tin với khách hàng, củng cố thị trường truyền thống và thâm nhập vào thị trường tiềm năng, đặc biệt với sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường bảo hiểm hiện nay, nếu công ty làm tốt khâu này sẽ tạo ra được lợi thế và sức cạnh tranh cho mình. Nhận thức được điều này nên PJICO cũng rất quan tâm và làm tương đối tốt trong công tác giám định và bồi thường của mình. Khâu giám định thì nói chung với tình hình hiện tại chưa có vấn đề gì khiến công ty cần phải xem xét lại. Vì với những vụ tổn thất lớn thì công ty đã có hoặc thuê chuyên gia giám định, còn với những vụ tổn thất nhỏ thì công ty cũng được cung cấp rất đầy đủ các thông tin thông qua các biên bản xác nhận tai nạn của công an, chính quyền địa phương, các giấy chứng thương của các bệnh viện cấp quận huyện trở lên… Nhưng khâu bồi thường của PJICO vẫn có một số điểm cần được xem xét lại. Thứ nhất, theo quy định của PJICO, đối với các nghiệp vụ bảo hiểm con người phi nhân thọ trong đó có bảo hiểm du lịch thì khi rủi ro xảy ra, người được bảo hiểm sẽ thông báo cho văn phòng hoặc chi nhánh nơi mình đã mua bảo hiểm. Nếu số tiền bồi thường mà nhỏ hơn 500.000 đồng (năm trăm nghìn đồng) đối với các văn phòng đại diện , khoảng 20 triệu đồng đối với các chi nhánh, văn phòng tại các tỉnh, thành phố khác thì các chi nhánh, văn phòng có thể tự giải quyết bồi thường cho người được bảo hiểm. Còn nếu lớn hơn hạn mức đã nêu thì các chi nhánh, văn phòng phải chuyển lên công ty để giải quyết. Riêng đối với khu vực Hà Nội, nếu số tiền bồi thường tại các văn phòng đại diện khu vực lớn hơn 500.000 đồng thì sẽ chuyển lên cho văn phòng đại diện quản lý khu vực Hà Nội (PJICO Hà Nội) để giải quyết với mức trách nhiệm nhỏ hơn 2 triệu đồng. Nếu số tiền bồi thường mà lớn hơn hai triệu đồng thì phải chuyển lên tổng công ty để giải quyết bồi thường. Biết rằng, PJICO làm như vậy để phân cấp và hạn chế quyền hạn của các chi nhánh, văn phòng. Nhưng với tình hình số tiền bảo hiểm và số tiền bồi thường ngày càng cao như hiện nay thì con số năm trăm nghìn đồng và hai triệu đồng liệu có thấp?. Vì mỗi lần chuyển lên một cấp thì quá trình bồi thường cho người được bảo hiểm sẽ bị kéo dài ra thêm một thời gian, đặc biệt là đối với các chi nhánh, văn phòng đại diện ở các tỉnh thành phố ngoài khu vực Hà Nội. Thời gian giải quyết bồi thường quá dài sẽ gây tâm lý chán nản và mệt mỏi cho người yêu cầu bồi thường. Vậy thì, nên chăng PJICO có thể nâng cao quyền hạn giải quyết bồi thường tại các văn phòng đại diện khu vực ở Hà Nội lên khoảng một triệu đồng/1vụ, ở PJICO Hà Nội lên khoảng 6 triệu đồng/1 vụ đối với các chi nhánh, văn phòng đại diện. Như vậy thì thời gian giải quyết bồi thường sẽ ngắn hơn, không phải qua nhiều khâu đối với các vụ tổn thất mà số tiền bồi thường không quá lớn. Các chi nhánh, văn phòng đại diện có thể tự giải quyết được. Đồng thời, việc này cũng nhằm giảm bớt số lượng các vụ tổn thất phải giải quyết tại tổng công ty, giảm số lượng các vụ tổn thất bị tồn đọng chưa giải quyết trong năm nghiệp vụ, tăng lòng tin của khách hàng đối với công ty. Thứ hai, hiện nay tại PJICO, khi có rủi ro xảy ra thì người được bảo hiểm hoặc đại diện người được bảo hiểm sẽ đến báo cho PJICO và thông thường là họ phải chờ một thời gian và sau đó tự đến công ty để nhận tiền bồi thường. Nhưng, nếu có thể, đối với những vụ tai nạn thuộc phạm vi bảo hiểm mà gây tử vong hoặc thương nặng, nên chăng, PJICO hãy cử nhân viên của mình đến hỏi thăm động viên và bồi thường trực tiếp tại nhà nạn nhân. Như vậy, sẽ làm cho nạn nhân và những người xung quanh họ cảm thấy tin tưởng hơn vào dịch vụ bảo hiểm của công ty, mà trong đó có nghiệp vụ bảo hiểm du lịch. Giúp uy tín của công ty phần nào được nâng lên và có lẽ đây cũng là một phương pháp hữu hiệu giúp cho công tác tuyên truyền quảng cáo về nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cũng như tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm khác mà PJICO đang tiến hành. 2. Một số giải pháp khác Về công tác tổ chức cán bộ Như đã biết, nếu tính năng suất lao động của mỗi cán bộ bảo hiểm trên số doanh thu phí bảo hiểm thì năng suất lao động của các cán bộ bảo hiểm PJICO thuộc loại rất cao. Năm 2000, nếu như toàn Bảo Việt có 5000 nhân viên và doanh thu phí của Bảo Việt là 900 tỷ (tức trung bình một nhân viên Bảo Việt sẽ thu được một lượng doanh thu phí là 18 triệu đồng), thì PJICO chỉ với 320 nhân viên đã có được doanh thu phí năm 2000 là 140 tỷ đồng (436 triệu doanh thu phí/1 nhân viên bảo hiểm). Nhưng với một số lượng nhân viên đông đảo và khả năng tài chính hùng mạnh, Bảo Việt đã thâm nhập được vào thị trường bảo hiểm của tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước. Mới ra đời được hơn 6 năm, khả năng tài chính còn hạn chế, tất nhiên PJICO không thể và không cần thiết làm điều đó. Nhưng với số lượng khách hàng tham gia bảo hiểm tại PJICO ngày càng tăng, thiết nghĩ PJICO nên có kế hoạch bổ sung nguồn nhân lưc cho mình để đảm bảo thực hiện tốt tất cả các nghiệp vụ. Theo em, việc tiến hành mở các cuộc phỏng vấn để tuyển thêm nhân viên bảo hiểm trẻ và có trình độ cho công ty là việc hết sức cần thiết, vì nhiều trường hợp, việc yếu kém trong thị phần của công ty là do PJICO không có đủ khai thác viên bảo hiểm, lượng khai thác viên bảo hiểm tại các tỉnh thành phố quá mỏng, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp xúc và tìm kiếm khách hàng. Hiện nay tại các chi nhánh, văn phòng của công ty, nghiệp vụ bảo hiểm du lịch vẫn được tiến hành khai thác chung với tất cả các nghiệp vụ khác. Tại tổng công ty, bảo hiểm du lịch thuộc phòng bảo hiểm phi hàng hải. Đây là điều hợp lý. Nhưng theo em, liệu công ty có thể đào tạo và bổ sung thêm một lượng cán bộ bảo hiểm nhất định mà phụ trách chuyên về bảo hiểm du lịch. Lượng cán bộ bảo hiểm này phải có được một lượng kiến thức tổng hợp về cả bảo hiểm và du lịch, công ty có thể cung cấp cho họ các tài liệu về bảo hiểm du lịch của các công ty nước ngoài mà công ty có thể có được, tổ chức các buổi đào tạo, huấn luyện, hội thảo… chuyên về bảo hiểm du lịch. Có như vậy, thì lượng cán bộ bảo hiểm này mới có thể làm tốt được nghiệp vụ bảo hiểm du lịch, đặc biệt là trong việc thâm nhập thị trường và tìm kiếm khách hàng cho công ty. Về công tác hạch toán của công ty Tại các văn phòng đại diện ở khu vực Hà Nội và một số chi nhánh của PJICO vẫn đang thực hiện chế độ hạch toán phụ thuộc. Tức là các văn phòng, chi nhánh thu phí các nghiệp vụ rồi sau đó được chuyển lên tổng công ty để hạch toán tổng hợp. Đối với nghiệp vụ bảo hiểm du lịch nói riêng, các văn phòng không tiến hành hạch toán riêng cho nghiệp vụ mà chỉ lập các “Báo cáo sử dụng giấy chứng nhận bảo hiểm du lịch” đế nộp lên cho văn phòng quản lý khu vực Hà Nội và sau đó là tổng công ty. Chế độ hạch toán như vậy làm các văn phòng rất khó tính toán cũng như nắm bắt được hiệu quả khai thác, cũng như hiệu quả của cả nghiệp vụ bảo hiểm du lịch (gồm cả bồi thường và đề phòng – hạn chế tổn thất), từ đó có biện pháp sử lý thích hợp với từng văn phòng. Từ thực tiễn nêu trên, thiết nghĩ, cùng với việc tăng cường mạng lưới nhân viên bảo hiểm liệu PJICO có thể từng bước tiến hành chế độ hạch toán độc lập, trước tiên là các chi nhánh của công ty, sau đó là đến các văn phòng đại diện… nhằm nâng cao hiệu quả của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch cũng như tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm khác tại các chi nhánh, văn phòng và toàn công ty. Đồng thời chế độ hạch toán độc lập sẽ góp phần vào việc rút ngắn thời gian giải quyết bồi thường cho khách hàng, nâng cao uy tín của công ty. 2.3 Về việc gia nhập thị trường chứng khoán. Trong các công ty bảo hiểm trên thị trường Việt Nam, hiện nay chỉ mới có Bảo Việt là có cổ phiếu niêm yết trên thị trường chứng khoán. Việc niêm yết cổ phiếu trên sở giao dịch có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao uy tín và vị thế của các công ty, đồng thời đây cũng là một môi trường thu hút vốn và làm ăn đầy tiềm năng. Là một công ty cổ phần, nên theo em, việc niêm yết cổ phiếu của mình trên sở giao dịch là điều tất nhiên và hết sức cần thiết đối với PJICO. Thế nên, ngay tự lúc này, PJICO nên xây dựng cho mình một kế hoạch cụ thể để chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết cho việc gia nhập vào thị trường chứng khoán. Việc niêm yết cổ phiếu của mình trên sở giao dịch cũng có nghĩa là công ty phải công khai về tài chính. Điều đó sẽ nâng cao lòng tin của khách hàng đối với PJICO. Một chế độ tài chính minh bạch, hiệu quả hoạt động và lợi nhuận tương đối cao qua các năm trước sẽ góp phần thu hút các cổ đông của công ty trên thị trường chứng khoán, đồng thời nâng cao uy tín của công ty, thu hút khách hàng và mở rộng thị phần cho PJICO. Thời điểm tốt nhất để PJICO có thể tham giao vào thị trường chứng khoán, theo em, là lúc Sở giao dịch Hà Nội được thành lập. Vì lúc đó thị trường chứng khoán tại Hà Nội mới thực sự trưởng thành và phát triển mà địa bàn hoạt động chính của PJICO là tại Hà Nội. Kết luận Như vậy qua quá trình tìm hiểu và phân tích về nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO cũng như tiềm năng của thị trường nghiệp vụ này, ta có thể một lần nữa khẳng định rằng bảo hiểm du lịch là thực sự cần thiết và sự mở rộng và phát triển của nó là tất yếu khách quan. Tuy nhiên như đã thấy, do một số nguyên nhân chủ quan và khách quan mà bảo hiểm du lịch vẫn chưa thực sự phát triển xứng với tiềm năng vốn có của nó, đặc biệt là tại PJICO. Do vậy trước sức phát triển mạnh mẽ của thị trường du lịch Việt Nam, cộng với những kết quả hết sức đáng khích lệ sau 6 năm triển khai nghiệp vụ, thêm vào đó là một quá trình tích luỹ kinh nghiệm tương đối dài của các cán bộ bảo hiểm tại PJICO, đã đến lúc PJICO cần phải tiến hành những biện pháp cụ thể hơn nữa để bảo hiểm du lịch phát triển đúng với tiềm năng vốn có của nó. Để làm được điều đó, PJICO cần có ủng hộ và trợ giúp từ phía các cơ quan hữu quan. Việc trợ giúp này bao gồm việc tạo ra những điều kiện thuận lợi cho việc tiến hành triển khai nghiệp vụ, thêm vào một số điều khoản bổ sung mới và góp phần thu hút khách hàng cho công ty. Tất cả những kiến nghị, giải pháp dành cho các cơ quan hữu quan và PJICO như đã nói là không thể tiến hành ngay một sớm một chiều được. Nhưng đã đến lúc chúng cần được cụ thể hoá và tiến hành một cách nhanh chóng hơn. Những gì được gọi là “nền tảng” cho sự mở rộng và phát triển đã có, chúng ta có thể tin rằng nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO sẽ “vươn” lên trong những năm tới, góp phần củng cố vị trí và sức cạnh tranh của công ty trên thị trường bảo hiểm Việt Nam. Tài liệu tham khảo Giáo trình: Kinh tế bảo hiểm – Trường ĐH KTQD – NXB Thống Kê Hà Nội – 2000 Giáo trình: Quản trị kinh doanh bảo hiểm - Trường ĐH KTQD – NXB Giáo Dục (1998) Sách : “ Nghiên cứu về phát triển du lịch trên những vùng trọng điểm của Việt Nam” ( “Comprehensive Study On Tourism Development The Central Region Of Socialist Republic of Viet Nam" - ALMEC Coporation - March 2001) Quy tắc bảo hiểm cho khách du lịch trong nước – Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (PJICO) – 1999 Báo cáo kết quả kinh doanh hàng năm của tổng công ty PJICO và PJICO Hà Nội (các năm: 1996, 1997, 1998,1999, 2000, 2001) Luật Kinh Doanh Bảo Hiểm – NXB chính trị Quốc Gia – 2000 Tạp chí Thương Mại số 11/2000 ( Một công ty cổ phần bảo hiểm hoạt động có hiệu quả) Tạp chí Du Lịch 1/2000 (Để Việt Nam trở thành điểm đến của thiên niên kỷ mới). 7/2000 ("Du lịch Việt Nam hướng tới thế kỷ 21" và "Du lịch Việt Nam hướng tới thế kỷ 21") Tạp chí Tài Chính 1/2000 (Hoạt động bảo hiểm ở Việt Nam trước năm 2000) Các tạp chí bảo hiểm "Bảo hiểm PJICO tiếp tục vững bước đi lên" (PJICO news – ) " Đi du lịch đừng quên chuyện bảo hiểm" ( ) "Bảo hiểm du lịch chưa thực sự được chú trọng" ( "Phát triển bảo hiểm du lịch – một sản phẩm cần thiết cho các du khách" ( ) "Tránh rủi ro khi đi du lịch" ( ) Các thông tin khác về du lịch và bảo hiểm du lịch trên mạng vinaseek. Mục lục Trang Lời mở đầu Nội dung Chương I : Tổng quan chung về bảo hiểm và bảo hiểm du lịch Lý luận chung về bảo hiểm Khái niệm về bảo hiểm Phân loại bảo hiểm Sự cần thiết và tác dụng của bảo hiểm Bảo hiểm du lịch Sự cần thiết phải tiến hành nghiệp vụ bảo hiểm du lịch Vai trò của bảo hiểm du lịch Đối với người tham gia bảo hiểm và xã hội Đối với các công ty bảo hiểm Mối quan hệ với ngành du lịch Nội dung cơ bản của bảo hiểm du lịch Bảo hiểm cho khách du lịch trong nước Bảo hiểm cho người nước ngoài du lịch tại Việt Nam Bảo hiểm cho người Việt Nam đi du lịch nước ngoài Các điều kiện để đẩy mạnh nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Thị trường du lịch Việt Nam và nhu cầu của khách du lịch Khả năng của các công ty bảo hiểm Chương II: Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Sơ lược chung về PJICO Lịch sử ra đời Tình hình hoạt đông kinh doanh của PJICO Các nghiệp vụ kinh doanh bảo hiểm Kết quả hoạt động kinh doanh Vài nét về thị trường bảo hiểm du lịch Việt Nam Tình hình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Khâu khai thác Quy trình khai thác Kết quả khai thác Kết quả khai thác toàn công ty Kết quả khai thác trên địa bàn Hà Nội Khâu giám định và bồi thường Giám định Bồi thường Quyền lợi của người được bảo hiểm Thủ tục yêu cầu bồi thường Tình hình bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Khâu đề phòng và hạn chế tổn thất Kết quả kinh doanh chung của nghiệp vụ Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình triển khai nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO Thuận lợi Khó khăn Chương III : Một số giải pháp nhằm mở rộng và phát triển nghiệp vụ bảo hiểm du lịch tại PJICO I. Kiến nghị đối với các cơ quan hữu quan Nhà nước Ngành du lịch Các ngành hữu quan khác II. Giải pháp đối với PJICO Trong quá trình tiến hành các khâu của nghiệp vụ bảo hiểm du lịch Khâu khai thác Khâu đề phòng và hạn chế tổn thất Khâu giám định và bồi thường Một số biện pháp khác Về công tác tổ chức cán bộ Về công tác hạch toán của công ty Về việc gia nhập thị trường chứng khoán Kết luận Tài liệu tham khảo Mục lục 1 3 3 3 4 7 9 9 11 11 11 12 13 13 15 17 19 19 24 26 26 26 27 27 29 30 34 34 34 45 45 49 53 53 54 55 58 61 64 65 68 68 69 71 71 71 74 76 76 76 76 79 81 83 83 84 84 86 87 88 ._.