Tài liệu Thành phần sâu hại mía và thiên địch của chúng, nghiên cứu đặc điểm sinh học của ruồi (Episyrphus balteatus De Geer) ăn rệp xơ trắng tại nông trường Sao Vàng - Thọ Xuân - Thanh Hoá vụ Xuân Hè 2009: ... Ebook Thành phần sâu hại mía và thiên địch của chúng, nghiên cứu đặc điểm sinh học của ruồi (Episyrphus balteatus De Geer) ăn rệp xơ trắng tại nông trường Sao Vàng - Thọ Xuân - Thanh Hoá vụ Xuân Hè 2009
115 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 2485 | Lượt tải: 3
Tóm tắt tài liệu Thành phần sâu hại mía và thiên địch của chúng, nghiên cứu đặc điểm sinh học của ruồi (Episyrphus balteatus De Geer) ăn rệp xơ trắng tại nông trường Sao Vàng - Thọ Xuân - Thanh Hoá vụ Xuân Hè 2009, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc n«ng nghiÖp Hµ NéI
------------------
TrÇn thÞ mai
thµnh phÇn s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng, nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc cña ruåi Episyrphus balteatus (De Geer) ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng sao vµng – thä xu©n – thanh ho¸
vô xu©n hÌ n¨m 2009
LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp
Chuyªn ngµnh: b¶o vÖ thùc vËt
M· sè: 60.62.10
Ngêi híng dÉn khoa häc: pgs.ts. nguyÔn thÞ kim oanh
Hµ Néi - 2009
Lêi cam ®oan
- T«i xin cam ®oan r»ng, sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ cha ®îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo.
- T«i xin cam ®oan r»ng, mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n ®· ®îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®îc chØ râ nguån gèc.
T¸c gi¶ luËn v¨n
TrÇn ThÞ Mai
Lêi c¶m ¬n
§Ó hoµn thµnh tèt luËn v¨n nµy, t«i ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì cña Ban l·nh ®¹o n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸, c¸c thÇy c«, gia ®×nh vµ b¹n bÌ. T«i xin bµy tá lßng kÝnh träng vµ biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn:
- Ban l·nh ®¹o n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ ®· tËn t×nh gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi.
- TËp thÓ c¸c thÇy c« gi¸o Bé m«n C«n trïng, Khoa sau ®¹i häc - trêng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn gióp ®ì vµ cã nh÷ng gãp ý s©u s¾c trong thêi gian häc tËp vµ thùc hiÖn ®Ò tµi.
T«i xin ®Æc biÖt c¶m ¬n PGS.TS. NguyÔn ThÞ Kim Oanh ngêi ®· trùc tiÕp híng dÉn, tËn t×nh ®éng viªn, gióp ®ì t«i trong suèt thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi vµ hoµn thµnh luËn v¨n.
T«i còng xin ®îc c¶m ¬n b¹n bÌ ®ång nghiÖp, nh÷ng ngêi th©n trong gia ®×nh, ®· giµnh nhiÒu t×nh c¶m vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng t×nh c¶m ®ã!
T¸c gi¶ luËn v¨n
TrÇn ThÞ Mai
Môc lôc
Lêi cam ®oan i
Lêi c¶m ¬n ii
Môc lôc iii
Danh môc ch÷ viÕt t¾t vi
Danh môc b¶ng vii
Danh môc h×nh ix
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
Ch÷ viÕt t¾t
Néi dung
BVTV
B¶o vÖ thùc vËt
CRD
Hoµn toµn ngÉu nhiªn
C.lanigera
Ceratovacuna lanigera Zehntner
E. balteatus
Episyrphus balteatus De Geer
S. ribesii
Syrphus ribesii Linne
I. scutellaris
Ischiodon scutellaris Fabricius
FAO
Tæ chøc l¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp Liªn hiÖp quèc
Ha
Hecta
IPM
Qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp
Kg
Kilogam
KHKT
Khoa häc kü thuËt
M2
MÐt vu«ng
%
PhÇn tr¨m
NXB
Nhµ xuÊt b¶n
TCN
Tiªu chuÈn ngµnh
STT
Sè thø tù
WHO
Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi
Danh môc b¶ng
STT
Tªn b¶ng
Trang
4.1. Thµnh phÇn s©u h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng – Thä Xu©n – Thanh Hãa vô xu©n hÌ n¨m 2009 27
4.2. Thµnh phÇn thiªn ®Þch cña s©u h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 33
4.3. Tû lÖ rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) kh«ng c¸nh vµ cã c¸nh h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 37
4.4. Sù ph©n bè cña rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) trªn c©y mÝa vô Xu©n hÌ n¨m 2009 t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ 38
4.5. DiÔn biÕn mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) trªn mÝa t¬ vµ mÝa lu gèc t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 (con/l¸) 39
4.6. DiÔn biÕn mËt ®é rÖp (C. lanigera) 5 gièng mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 (con/l¸) 41
4.7. DiÔn biÕn mËt ®é cña rÖp x¬ tr¾ng (C.lanigera) trªn 2 ch©n ®Êt trång t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 (con/ l¸) 44
4.8. ¶nh hëng cña kho¶ng c¸ch hµng trång mÝa ®Õn mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) t¹i Sao Vµng – Thä Xu©n – Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 (con/l¸) 46
4.9. DiÔn biÕn mËt ®é ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng tæng sè trªn mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 49
4.10. Tû lÖ c¸c loµi ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 51
4.11. KÝch thíc c¸c pha ph¸t dôc cña ruåi E. balteata khi ®îc nu«i b»ng rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm 53
4.12. Thêi gian ph¸t triÓn c¸c pha cña ruåi E. balteatus khi ®îc nu«i b»ng rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm 59
4.13. Søc sinh s¶n vµ nhÞp ®iÖu sinh s¶n cña ruåi E. balteatus khi ®îc nu«i b»ng rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é phßng thÝ nghiÖm 60
4.14. Tû lÖ në trøng cña ruåi E. balteatus De Geer trong phßng thÝ nghiÖm 61
4.15. Tû lÖ nhéng vò ho¸ vµ tû lÖ ®ùc c¸i cña trëng thµnh ruåi E. balteatus trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm 62
4.16. Kh¶ n¨ng ¨n rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) cña ruåi E. balteatus De Geer 63
4.17. HiÖu lùc cña 4 lo¹i thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) trong phßng thÝ nghiÖm 65
4.18. HiÖu lùc cña 4 lo¹i thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 67
4.19. ¶nh hëng cña thuèc BVTV trõ rÖp x¬ tr¾ng ®Õn ruåi E. balteatus trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm 69
4.20. ¶nh hëng cña thuèc BVTV trõ rÖp x¬ tr¾ng ®Õn ruåi E. balteatus trªn ®ång ruéng t¹i Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 (con/m2) 71
Danh môc h×nh
STT
Tªn h×nh
Trang
4.1: Bä rïa 2 m¶ng ®á 35
4.2: NhÖn ch©n dµi 35
4.3: Bä rïa 13 chÊm 35
4.4: S¸t sµnh 35
4.5: Bä ®u«i k×m 35
4.6: Bä c¸nh m¹ch n©u 35
4.7: DiÔn biÕn mËt ®é rÖp (C. lanigera) trªn mÝa t¬ vµ mÝa lu gèc t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 40
4.8: DiÔn biÕn mËt ®é rÖp (C. lanigera) trªn 5 gièng mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 42
4.9: Trëng thµnh rÖp x¬ tr¾ng cã c¸nh 43
4.10: RÖp x¬ tr¾ng kh«ng c¸nh 43
4.11: QuÇn thÓ rÖp x¬ tr¾ng trªn l¸ mÝa 43
4.12: RÖp x¬ tr¾ng g©y h¹i trªn l¸ mÝa 43
4.13: DiÔn biÕn mËt ®é rÖp (C. lanigera) trªn mÝa trång ë 2 ch©n ®Êt t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 45
4.14: ¶nh hëng cña kho¶ng c¸ch hµng mÝa trång ®Õn mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) t¹i Sao Vµng – Thä Xu©n – Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 47
4.15. DiÔn biÕn mËt ®é ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng tæng sè trªn mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 50
4.16: Ruåi E. balteatus 52
4.17: Ruåi I. scutellaris 52
4.19: Pha trëng thµnh 55
4.20: Pha trøng 55
4.21: Pha Êu trïng 55
4.22: Pha nhéng 55
4.23: Nghiªn cøu trong PTN 64
4.24: §iÒu tra ngoµi ®ång ruéng 64
4.25: Ruéng mÝa 64
4.26: Phun thuèc BVTV 64
4.27. HiÖu lùc cña 4 lo¹i thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng C. lanigera trong phßng thÝ nghiÖm 66
4.28. HiÖu lùc cña 4 lo¹i thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng C. lanigera trªn ®ång ruéng 67
4.29. ¶nh hëng cña thuèc BVTV trõ rÖp x¬ tr¾ng ®Õn ruåi E. balteatus trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm 69
4.30. ¶nh hëng cña thuèc BVTV trõ rÖp x¬ tr¾ng ®Õn ruåi E. balteatus trªn ®ång ruéng 71
1. §Æt vÊn ®Ò
1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
C©y mÝa (Saccharum officinarum L.) lµ c©y c«ng nghiÖp cã nguån gèc nhiÖt ®íi ®îc trång ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Trong c¬ cÊu c©y c«ng nghiÖp, c©y mÝa gi÷ mét vÞ trÝ kh¸ quan träng, ®Æc biÖt ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp ®êng, c©y mÝa lµ nguyªn liÖu chÝnh, h¬n 60% s¶n lîng ®êng trªn thÕ giíi ®îc s¶n xuÊt tõ c©y mÝa. ë ViÖt Nam c©y mÝa ®· ®ang chiÕm vÞ trÝ quan träng trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp theo híng C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Trong suèt qu¸ tr×nh sinh trëng ph¸t triÓn c©y mÝa lu«n bÞ nhiÒu loµi s©u h¹i g©y h¹i dÉn ®Õn lµm gi¶m n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt. Theo tµi liÖu ®iÒu tra cña ngµnh mÝa ®êng, thiÖt h¹i lµm gi¶m s¶n lîng do s©u: 17,1%, do bÖnh: 11,5%, do cá d¹i: 11,8%[1]. Trong c¸c loµi dÞch h¹i ®ã th× rÖp x¬ tr¾ng ®îc ghi nhËn lµ loµi dÞch h¹i chñ yÕu t¹i c¸c vïng trång mÝa ë giai ®o¹n c©y mÝa v¬n lãng ®Õn thu ho¹ch lµm cho tr÷ lîng ®êng gi¶m nÆng, lµ mèi nguy h¹i lín cho nghµnh s¶n xuÊt mÝa ®êng.
Trong h¬n nöa thÕ kØ qua, c«ng t¸c phßng chèng dÞch h¹i ®Ó b¶o vÖ mïa mµng chñ yÕu dùa vµo biÖn ph¸p ho¸ häc. Hµng n¨m thÕ giíi sö dông kho¶ng 1,15 triÖu tÊn thuèc ho¸ häc, ®Æc biÖt lµ c¸c níc ph¸t triÓn nh: Anh, Ph¸p, NhËt …chiÕm 4/5 tæng lîng thuèc ho¸ häc trªn thÕ giíi [41].
Tuy nhiªn biÖn ph¸p ho¸ häc ®· sím thÓ hiÖn yÕu ®iÓm cña nã lµ ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn m«i trêng sinh th¸i, sù ®a d¹ng sinh häc trong tù nhiªn, m«i trêng sèng vµ søc khoÎ céng ®ång.
Thêi gian qua biÖn ph¸p sinh häc sö dông c¸c loµi sinh vËt cã Ých hay thiªn ®Þch diÖt trõ c«n trïng g©y h¹i c©y trång ®· trë thµnh mét lÜnh vùc nghiªn cøu réng vµ lµ thµnh tè rÊt quan träng cña biÖn ph¸p qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp IPM. §Ó cã thÓ b¶o vÖ, khÝch lÖ ®îc c¸c loµi thiªn ®Þch cña c«n trïng th× nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc cña chóng lµ ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu.
RÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa, cã chu k× sèng ng¾n, søc t¨ng quÇn thÓ cao nªn dÔ thµnh dÞch g©y tæn thÊt lín vÒ n¨ng suÊt còng nh phÈm chÊt mÝa. RÖp chÝch hót lµm gi¶m phÈm chÊt, chÊt lîng ®êng. Khi c©y mÝa bÞ rÖp h¹i, sinh trëng cßi cäc, lµm gi¶m n¨ng suÊt, chÊt lîng ®êng cã khi mÝa kh«ng thÓ chÕ biÕn ®îc v× t¹p chÊt vµ keo qu¸ nhiÒu, khã l¾ng läc vµ kÕt tinh ®êng.
Tuy nhiªn ngoµi tù nhiªn rÖp x¬ tr¾ng l¹i bÞ rÊt nhiÒu thiªn ®Þch khèng chÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c loµi bä rïa, ruåi ¨n rÖp, ong kÝ sinh. Trong ®ã ruåi ¨n rÖp cã vai trß ®Æc biÖt trong khèng chÕ sè lîng rÖp x¬ tr¾ng ngoµi tù nhiªn (theo Weems (1954) [57], khi mËt ®é quÇn thÓ s©u non ruåi ¨n rÖp lªn cao chóng cã kh¶ n¨ng phßng trõ quÇn thÓ rÖp ®¹t hiÖu qu¶ 70 – 100%.
V× vËy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trªn, ®ång thêi nh»m ®ãng gãp cho viÖc x©y dùng ch¬ng tr×nh phßng chèng s©u h¹i trªn mÝa nãi chung vµ rÖp x¬ tr¾ng nãi riªng hiÖu qu¶, t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi:
“Thành phÇn s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng, nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc cña ruåi (Episyrphus balteatus De Geer) ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n HÌ 2009”
1.2 Môc ®Ých. yªu cÇu cña ®Ò tµi
1.2.1 Môc ®Ých
Trªn c¬ së nghiªn cøu x¸c ®Þnh thµnh phÇn s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng; ®ång thêi nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc cña ruåi (E. balteatus) ¨n rÖp x¬ tr¾ng. §Ó lµm c¬ së ®Ò ra biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ lîi dông chóng trong phßng chèng rÖp x¬ tr¾ng hiÖu qu¶.
1.2.2 Yªu cÇu
- X¸c ®Þnh thµnh phÇn vµ møc ®é phæ biÕn cña s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- §iÒu tra diÔn biÕn mËt ®é cña rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- §iÒu tra diÔn biÕn mËt ®é cña ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, ®Æc ®iÓm sinh häc vµ thö kh¶ n¨ng ¨n rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera cña loµi ruåi E. balteatus.
- Kh¶o nghiÖm hiÖu lùc cña thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera vµ ¶nh hëng cña thuèc ®èi víi ruåi E. balteatus.
1.3 §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
1.3.1 §èi tîng nghiªn cøu
C¸c loµi s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng
1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu
Nghiªn cøu thành phÇn s©u h¹i và thiªn ®Þch trªn c©y mÝa. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc cña ruåi Episyrphus balteatus De Geer ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu
2.1 Nh÷ng nghiªn cøu ngoµi níc
2.1.1 Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn s©u h¹i mÝa
ViÖc nghiªn cøu s©u bÖnh h¹i trªn c©y mÝa ®· ®îc nhiÒu níc quan t©m tõ rÊt l©u. HiÖn nay vÊn ®Ò nµy vÉn ®ang ®îc chó träng nghiªn cøu ®Æc biÖt ë nh÷ng níc cã nghµnh c«ng nghiÖp mÝa ®êng ph¸t triÓn. Theo Issac. P.V.1937 ®· tæng kÕt cã 97 loµi s©u h¹i mÝa [40]. Cßn theo Box H.E. 1953 th× cã 125 loµi [32], Gupta B.D. 1959 th× ghi nhËn r»ng trªn thÕ giíi cã 18 loµi s©u h¹i mÝa chñ yÕu, 21 loµi thø yÕu [35].
Theo Water house D.F. 1993 th× cho r»ng trªn thÕ giíi cã 20 loµi s©u h¹i mÝa chñ yÕu. C¸c t¸c gi¶ thèng nhÊt ph©n c¸c loµi s©u h¹i mÝa thµnh c¸c nhãm chÝnh nh: Nhãm s©u ®ôc th©n, nhãm s©u h¹i ®Êt, nhãm s©u h¹i l¸. Trong c¸c nhãm s©u h¹i mÝa trªn, nhãm s©u ®ôc th©n vµ nhãm s©u h¹i l¸ lµ 2 nhãm g©y h¹i nguy hiÓm ®èi víi c©y mÝa [39].
2.1.2 Nghiªn cøu vÒ rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa
RÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa n»m trong hä (Aphididae), thuéc tæng hä rÖp muéi (Aphidoidae), bé c¸nh ®Òu (Homoptera).
Nh÷ng ho¸ th¹ch cña rÖp muéi (Triassoaphis cubitus) ®· ®îc biÕt ®Õn tõ kû Trissic. §iÒu ®ã cho thÊy tæng hä rÖp muéi ®· xuÊt hiÖn tõ 280 triÖu n¨m tríc ®©y thuéc kû Cacbon, tõ ®ã rÖp muéi ®îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn dÇn ®Ó trë thµnh c¸c loµi rÖp muéi ngµy nay [44]. Trong tæng hä rÖp muéi, hä rÖp muéi (Aphididae) lµ hä lín nhÊt. Hä nµy xuÊt hiÖn muén cïng víi sù xuÊt hiÖn cña hä hoa hång (Heic, 1967) [38]. MÆc dï sù xuÊt hiÖn cña hä rÖp muéi tõ rÊt l©u, song sù ph¸t hiÖn vµ quan t©m cña con ngêi víi chóng míi ®îc b¾t ®Çu tõ 1568.
VÒ rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa, theo t¸c gi¶ Zehntner (1897) [33] qua kÕt qua nghiªn cøu ®· m« t¶ mét c¸ch chi tiÕt vÒ rÖp Ceratovacuna lanigera ë Java Indonesia, nhng ®Õn n¨m 1906 Van Deventer ®· t×m ra vµ ®¹t tªn kh¸c lµ Oregma lanigera vµ cuèi cïng nhiÒu nhµ khoa häc kh¸c Vander Goot, Dammerman, Kuyper vµ Hazelhoff Java ë Indonesia, Copland, William, Uichango, Loperz vµ Pierce ë Philippines, Takahashi Ishida ë §µi Loan, Uye ë NhËt B¶n vµ Lai ë Trung Quèc ®· ®æi thµnh tªn Ceratovacuna lanigera vµ cuèi cïng c¸c t¸c gi¶ ®Òu xÕp rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa vµo bé Homoptera, hä Aphididae.
Theo c¸c nghiªn cøu cña Cheng (1998) [53] ë ViÖn nghiªn cøu mÝa ®êng §µi Loan chØ ra r»ng rÖp x¬ tr¾ng nu«i sèng ®îc ë 1oC. Kh¶o s¸t vÒ møc ®é ph¸t sinh, ph¸t triÓn chËm vµo th¸ng 6 ®Õn th¸ng 9, rÖp ph¸t triÓn m¹nh nhÊt sau ®ã vµ gi¶m dÇn vµo th¸ng 12. Nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy, bé m«n B¶o vÖ thùc vËt ViÖn Nghiªn cøu MÝa §êng §µi Loan, 1996 [51] kÕt luËn quÇn chñng rÖp x¬ tr¾ng ë ®Ønh cao vµo ngµy 25 th¸ng 4 n¨m 1996 vµ 25 th¸ng 6 n¨m 1996 sau ®ã gi¶m dÇn, nhiÖt ®é cao lµ nguyªn nh©n lµm rÖp x¬ tr¾ng biÕn ®éng ë møc ®é chËm vµo mïa hÌ, rÖp x¬ tr¾ng ph¸t triÓn m¹nh vµo th¸ng 5 vµ th¸ng 9, nhiÖt ®é qu¸ cao lµm ¶nh hëng ®Õn quÇn thÓ rÖp, ma to giã lín lµm gi¶m sù ph¸t triÓn cña rÖp x¬ tr¾ng. Thêi tiÕt qu¸ nãng nhiÖt ®é trªn 40oC vµ Èm ®é qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp sÏ lµm cho rÖp chÕt nhiÒu, nhiÖt ®é tèi thÊp cho rÖp x¬ tr¾ng lµ 5o, nhiÖt ®é tèi thÝch lµ 25oC (Liu V.C Perng IJ, 1987) [45].
2.1.3 Nghiªn cøu vÒ c¸c loµi thiªn ®Þch cña rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸
VÒ thµnh phÇn thiªn ®Þch cña rÖp muéi nãi chung, cña rÖp x¬ tr¾ng nãi riªng ®· ®îc nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu. Thiªn ®Þch cña rÖp muéi thuéc bé hai c¸nh Diptera ®îc x¸c ®Þnh n»m trong hai hä là Syrphidae và Tachinidae. C¸c loài thuéc hä Tachinidae là c¸c loài ký sinh, cßn c¸c loài ruåi b¾t måi ¨n rÖp tËp trung trong hä Syrphidae [55]. Theo mét sè tài liÖu, ngêi ta ®· ®Þnh danh và miªu t¶ ®îc 6000 loài thuéc 200 gièng n»m trong 3 họ phô cña hä Syrphidae, bao gåm: Syrphinae, Microdontinae và Eristalinae [42].
§èi víi mçi loµi rÖp muéi tån t¹i, ph¸t triÓn ë tõng miÒn sinh th¸i thêng kÐo theo mét tËp ®oµn thiªn ®Þch riªng biÖt. Ngêi ta chØ ra r»ng thiªn ®Þch trªn rÖp x¸m Brevicoryne brassicae (L.) h¹i c¶i b¾p ë Tajikistan (Liªn x« cò) gåm 20 loµi trong ®ã ®¸ng chó ý lµ c¸c loµi ¨n thÞt: Coccinella septempunctata (L.), Chrysoperla carnea (Steph.), Metasyrphus corollae (F.), Episyrphus balteatus (Degeer) [30]. ë Ên §é (1981) còng ®· c«ng bè rÖp Aphis fabae, Lipaphis erysimi, Aphis gossypii bÞ ong Ephedrus plagiato vµ Diaeretiella rapae ký sinh. Nh÷ng loµi rÖp nµy còng bÞ gißi ¨n rÖp Episyrphus balteatus (Degeer) tÊn c«ng [29].
NhiÒu t¸c gi¶ ®· nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vai trß cña thiªn ®Þch cña rÖp muéi. Manhmoud (1983) [46] kh¼ng ®Þnh tÝnh chñ ®¹o cña ruåi ¨n rÖp trong vai trß thiªn ®Þch ®èi víi rÖp muéi. Khi ®¸nh gi¸ vÒ ¶nh hëng cña thiªn ®Þch trong quÇn thÓ rÖp x¸m Brevicoryne brassicae (L.) trªn hai c¸nh ®ång, ngêi ta thÊy c¸c loài ruåi b¾t måi ¨n rÖp chiÕm 53,04% tæng sè c¸c loài ¨n rÖp so víi loài ®øng thø 2 là bä m¾t vàng Chrysopa carnea (Steeph.) chiÕm 29,71% [49].
Kirishan và céng t¸c viªn (1990) [43] ®· nghiªn cøu vai trß cña hai loài ruåi ¨n rÖp trong ®iÒu khiÓn quÇn thÓ cña 3 loài rÖp Brevicoryne brassicae (L.), Myzus persicae Sulzer và Lipaphis erysimi Kaltenbach. KÕt qu¶ thùc nghiÖm: c¸c t¸c gi¶ cho biÕt c¶ pha Êu trïng ruåi Episyphus balteatus thø tù ¨n ®îc 209, 289, 233 con rÖp/Êu trïng, cßn c¶ pha Êu trïng cña ruåi Ischiodon scutellaris thø tù ¨n ®îc 210, 173, 218 con rÖp/Êu trïng. Còng chÝnh t¸c gi¶ cho biÕt thªm, t¹i vïng Himachal Pradesh (Ên §é), c«n trïng ¨n thÞt, chñ yÕu lµ gißi ¨n rÖp vµ gißi n¨n (Cecidomyiidae) lµm gi¶m 20% quÇn thÓ rÖp.
Riªng ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa, Aoki et al, (1984) [33] ®a ra danh môc kÎ thï tù nhiªn cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa nh sau:
- Loµi Encarsia flavoscutellum ¨n pha s©u non vµ pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng ë Indonesia.
- Synonycha grandis tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i h¹i ë Trung Quèc, Malaysia, Philippines, NhËt b¶n, §µi Loan.
- Taraka hamada tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Trung Quèc.
- Gibberella fujikuroi tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i ë Trung Quèc.
- Loµi Coccinella septempuctata thêng ¨n pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë nhËt b¶n, §µi Loan vµ Mü.
- Coleophora saucia tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë ViÖt Nam, §µi Loan.
- Dipha aphidivora tÊn c«ng pha s©u non cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Philippines, §µi Loan, Malaysaia, NhËt B¶n, ViÖt Nam.
- Lemnia biplagiata tÊn c«ng ë pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Trung Quèc.
- Menochilus sexmaculatus tÊn c«ng ë pha s©u non cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Malaysia, Philippines, §µi Loan.
- Metasyrphus corllae tÊn c«ng pha s©u non cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Philippines.
- Micromus timidus tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë NhËt B¶n.
- Pseudoscymus kurohime tÊn c«ng pha s©u non vµ pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë NhËt B¶n.
- Penicillium oxalicum tÊn c«ng pha s©u non, pha trëng thµnh cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i ë Trung Quèc.
ViÖn nghiªn cøu mÝa ®êng §µi Loan (1998) [52] ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ bä rïa Isauria aphidivora thuéc hä Coccinellidae, nghiªn cøu c¸ch nu«i vµ khÈu phÇn thøc ¨n, tû lÖ sèng sãt cña bä rïa Isauria aphidivora lµ 5 - 15 rÖp non míi në cho vµo ®Üa petri b»ng nhùa chøa 2ml khÈu phÇn thøc ¨n vµ 1,3 côc b«ng ng©m víi 5% dung dÞch mËt ong, ®Üa petri gi÷ ë nhiÖt ®é 25 ± 1oC, Èm ®é 30 - 40%, côc b«ng ®· cung cÊp mét phÇn thøc ¨n trong suèt thêi gian ch¨m sãc. Tæng céng cã 38,3 - 62,5 s©u non ho¸ nhéng khi cã 5% dung dÞch mËt ong thÊm b«ng th× tû lÖ ho¸ trëng thµnh ®¹t 90 - 95%.
Còng theo ViÖn nghiªn cøu mÝa ®êng §µi Loan (1998) [53] ®· ph¸t hiÖn ra Isauria aphidivora vµ Synonycha grandis lµ nh÷ng c«n trïng ¨n rÖp .
2.1.4 Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn ruåi ¨n rÖp
Mét trong sè nh÷ng thiªn ®Þch cña rÖp muéi lµ ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae. Trªn thÕ giíi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ruåi ¨n rÖp tríc tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ nh÷ng nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi.
ë Céng hoµ Czech & Slovakia ngêi ta ®· thu ®îc 63 loµi ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae trong ®ã loµi Episyrphus balteatus (Degeer) lµ loµi cã sè lîng cao nhÊt. Khi nghiªn cøu ruåi ¨n rÖp ë cao nguyªn Tien – shan & Pamir (Liªn x« cò), ngêi ta ®· thu ®îc 101 loµi, song chóng kh«ng ph¶i ®Òu lµ loµi b¶n xø. (Theo Pek (1982) [48]).
Theo Krishan vµ ctv (1990)[43] vïng Hamachal Paradesh - Ên §é cã 9 loµi ruåi ¨n rÖp trªn c¸c ký chñ kh¸c nhau, chóng ph¸t huy hiÖu qu¶ tèt h¬n c¸c loµi bä rïa. Cuèi th¸ng 3 quÇn thÓ cña nã ®ñ søc ®Ó cã thÓ gi÷ quÇn thÓ rÖp díi ngìng phßng trõ.
Míi ®©y nhÊt, trong héi nghÞ lÇn thø 3 vÒ ruåi ¨n rÖp, c¸c nhà khoa häc NhËt B¶n cho biÕt ®· thu thËp, ®Þnh danh ®îc 630 loài cã mÆt ë vïng biÓn và trong lôc ®Þa níc này. Víi 282 loài ®Æc h÷u cña vïng chiÕm 44,8% trong ®ã 90 loài chiÕm 14,3% cã mÆt ë c¶ vïng ®¶o và trong lôc ®Þa. ChØ riªng phÇn lôc ®Þa th× cã 12,2% loài ®Æc h÷u, 18,3% tæng sè loài ®¹i diÖn cho vïng ®¶o. XÐt riªng trong hÖ ®éng vËt cña Hokkaido th× cã 40% loài ruåi b¾t ruåi ®Æc h÷u cho vïng, ®¹i diÖn cho Honshu chiÕm 57% và ë Sikkoku cã 58% (Theo Mutin (2005) [47]).
2.1.5 Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc, sinh th¸i cña mét sè loµi ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa
Nh÷ng nghiªn cøu vÒ h×nh th¸i häc, sinh häc, sinh th¸i häc cña ruåi ¨n rÖp Syrphidae ®· ®îc nhiÒu t¸c gi¶ trªn thÕ giíi ®Ò cËp tíi.
C¸c nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm h×nh th¸i cña ruåi b¾t måi ¨n rÖp tËp trung vào h×nh d¹ng v©n, màu s¾c c¬ thÓ cña ruåi trëng thành. §©y là c¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu ®· và ®ang ®îc sö dông ®Ó ®Þnh loài. Bªn c¹nh ph¬ng ph¸p chñ ®¹o này, ngày nay nhiÒu nhà khoa häc ®Ò cËp ®Õn sù kÕt hîp gi÷a ph¬ng ph¸p so s¸nh h×nh th¸i víi ph©n tÝch bé gien. V× cho r»ng mét sè loài ruåi ¨n rÖp phæ biÕn cã tÝnh mÒm dÎo trong biÓu hiÖn kiÓu h×nh. Graham J. Hollaway [34] cïng c¸c ®ång nghiÖp cña m×nh ®· tiÕn hành quan s¸t trªn ruåi b¾t måi Episyrphus balteatus De Geer và 3 loài Metasyrphus th× thÊy h×nh d¹ng, màu s¾c c¸c v©n trªn c¬ thÓ ruåi trëng thành cã sù thay ®æi theo mïa. §iÒu này ®îc lý gi¶i dùa trªn gi¶ thuyÕt “Sù thay ®æi màu v©n c¬ thÓ cã liªn quan và ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng ®iÒu hßa th©n nhiÖt cña ®éng vËt”. Tuy nhiªn, sù thay ®æi này kh«ng ph¶i bÞ chi phèi bëi mét yÕu tè duy nhÊt là nhiÖt ®é m«i trêng mà cßn nhiÒu yÕu tè kh¸c. VÝ dô, ë mét sè loài ruåi thuéc hä Syrphidae, thêi gian ph¸t dôc cña pha nhéng quyÕt định cuèi cïng tíi màu v©n trªn c¬ thÓ cña ruåi trëng thành (Heal, 1979, 1981, Ottenheim và céng t¸c viªn, 1995).
Sharma vµ Bhalla (1988) [56] ®· nghiªn cøu sinh häc cña 6 loµi ruåi ¨n rÖp x¸m Brevicoryne brassicae (L.) ë Ên §é, Êu trïng cña c¸c loµi ruåi Metasyrphus confrater, Scaeva pyrastri, Macrosyrphus sp., Episyrphus balteatus, Metayrphus corollae vµ Ischiodon scutellais (F.) cã søc ¨n kh¸ lín. Trong suèt thêi gian ph¸t dôc mét Êu trïng cã thÓ ¨n ®îc 418,8; 384,9; 268,2; 252; 235,1 vµ 222,8 rÖp (lÇn lît theo thø tù loµi). Thêi gian sèng cña ruåi trëng thµnh khi cho hót mËt ong 10% lµ 4 – 24 ngµy.
Rao vµ CTV (1997) [50] ®· ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ¨n måi cña Episyrphus balteatus (Deg.). Theo t¸c gi¶, trong suèt thêi gian ph¸t dôc cña dßi, mét dßi ¨n ®îc tèi ®a 396 rÖp, sè rÖp bÞ ¨n nµy chØ b»ng 50% sè rÖp mµ chóng cã thÓ ¨n ®îc khi nu«i trong phßng v× ë ngoµi ®ång chóng ph¶i mÊt thêi gian ®i t×m kiÕm thøc ¨n.
ë Philippine, Alfier và Calilung (1981) [29] tiÕn hành nu«i sinh häc ruåi b¾t måi Ichiodon scutellaris (F.) víi con måi là hai loài rÖp phæ biÕn Melanaphis sacchari (Zhnt) và Rophalosiphum maidis (Fitch) ®· x¸c ®Þnh thêi gian ph¸t dôc cña c¸c pha ph¸t triÓn. Trong ®ã pha trøng 3 – 4 ngày, Êu trïng 5 – 7 ngày (3 tuæi), nhéng 4 – 12 ngày, trëng thành con ®ùc sèng 7 – 8 ngày, trëng thành con c¸i sèng 11 – 12 ngày. Mét ruåi c¸i ®Î ®îc tõ 32 – 51 trøng. Kh¶ n¨ng ¨n rÖp cña Êu trïng tuæi 1 lµ 37 rÖp, tuæi 2 lµ 50 rÖp (víi c¶ 2 lo¹i rÖp) nhng ë tuæi 3 ¨n 71 rÖp mÝa (Melanaphis sacchari (Zhnt)) hoÆc 58 rÖp ng« (Rophalosiphum maidis (Fitch)).
XuÊt hiÖn trªn tËp ®oàn rÖp cïng ruåi b¾t måi cßn cã bä rïa, chuån chuån cá… Sù c¹nh tranh vÒ thøc ¨n tÊt yÕu x¶y ra. Basant K. Agarwala & Hironori Yasuda [31] ®· xem xÐt mèi t¬ng t¸c gi÷a c¸c loài b¾t måi ¨n rÖp. ThÝ nghiÖm ®îc tiÕn hành trªn c©y d©m bôt cã loài rÖp b«ng (Aphis gossypii) g©y h¹i. Quan s¸t thÊy: loài bä c¸nh cøng Scymnus posticalis Sicard cã mÆt trªn quÇn thÓ rÖp Aphis gossypii Glover ®Çu tiªn. Sau ®ã Êu trïng cña nã cïng víi Êu trïng cña ruåi b¾t måi ¨n rÖp Eupeodes freguens (Matsumura) khèng chÕ quÇn thÓ rÖp trong 3 tuÇn, khi ®ã kh«ng cã sù tham gia cña c¸c loài bä rïa ¨n thÞt kÝch thíc lín. Sù t¬ng t¸c gi÷a hai loài này ®îc nghiªn cøu trªn sù ¶nh hëng cña líp s¸p bao phñ c¬ thÓ loài Scymnus posticalist (Matsumura). KÕt qu¶ cho thÊy r»ng: Êu trïng tuæi 1 líp s¸p bao phñ máng nhÊt. Tõ tuæi 2 ®Õn tuæi 4 líp s¸p dày dÇn lªn ®· chèng l¹i sù c¹nh tranh cña Êu trïng ruåi b¾t måi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ [31].
Kh«ng chØ cã sù c¹nh tranh vÒ thøc ¨n víi c¸c loài thiªn ®Þch ¨n rÖp kh¸c mà ruåi ¨n rÖp còng bÞ ong ký sinh bËc hai. §©y chÝnh là mÆt h¹n chÕ cña ruåi b¾t måi ¨n rÖp ®· ®îc Rotheway nªu ra tõ 1984 [54]. Rotheway cho r»ng hÇu hÕt c¸c loài ruåi b¾t måi ®Òu bÞ ong ký sinh.
2.2 Nghiªn cøu trong níc
ë ViÖt Nam nh÷ng nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn s©u h¹i mÝa vµ rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ®· cã ®îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn nh÷ng nghiªn cøu vÒ ruåi ¨n rÖp ®Æc biÖt lµ rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa vÉn cßn Ýt ái.
2.2.1 Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn s©u h¹i mÝa
Víi khÝ hËu thuéc vïng nhiÖt ®íi nªn ë níc ta kh¸ phï hîp cho sù ph¸t triÓn cña c¸c loµi s©u h¹i. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë nh÷ng vïng chuyªn canh mÝa, s©u h¹i ®· lµm ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cña c©y mÝa.
Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña L¬ng Minh Kh«i, NguyÔn ThÞ DiÖp vµ céng t¸c viªn (1995) [16] cho thÊy: ë miÒn B¾c cã 29 loµi s©u h¹i mÝa, miÒn Nam cã 61 loµi s©u h¹i trong ®ã cã 26 loµi thêng xuyªn g©y h¹i ®¸ng kÓ. S©u h¹i l¸ cã 12 loµi, s©u h¹i c©y cã 15 loµi. Trong nh÷ng loµi c«n trïng g©y h¹i trªn th× phæ biÕn vµ thêng g©y thµnh dÞch lµ rÖp x¬ tr¾ng (Ceratovacuna laniger Zehntner), c¸c loµi s©u ®ôc th©n, ch©u chÊu mÝa (Hieroglyphus anmuliconnis), rÖp s¸p (Triomymus sacchais) mèi (Odonto termes), bä hung ®ôc gèc (Alissonotum inpressicole),...
Còng theo L¬ng Minh Kh«i (1999) [15] ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra tõ n¨m 1992 -1997 t¹i mét sè vïng mÝa ë Hµ Néi, Thanh Ho¸, Ninh B×nh, Hµ T©y, VÜnh phóc, S«ng BÐ, T©y Ninh vµ Long An ®· ph¸t hiÖn vµ ghi nhËn ®îc: cã 66 loµi c¸c loµi phæ biÕn vµ thêng gÆp h¹i nÆng lµ s©u ®ôc th©n, rÖp x¬ tr¾ng, bä hung ®ôc gèc, mèi... còng theo t¸c gi¶ trªn 2 ®èi tîng nguy hiÓm nhÊt l¸ rÖp x¬ tr¾ng vµ s©u ®ôc th©n. Chuét cã 5 loµi nguy hiÓm nhÊt lµ chuét ®ång. Thiªn ®Þch cña s©u h¹i mÝa cã 31 loµi trong ®ã cã 21 loµi ¨n thÞt, 10 loµi ký sinh, 8 loµi phæ biÕn nhÊt lµ ong m¾t ®á, ong ®en,, ong kÐn tr¾ng, ong cù ®en nhá, bä rïa 13 chÊm vµ s©u non ¨n rÖp.
NguyÔn V¨n Hoan (2000) [6] ®· ®iÒu tra thµnh phÇn s©u h¹i mÝa trªn vïng nguyªn liÖu mÝa ®êng Lam S¬n – Thanh Ho¸ vµ kÕt qu¶ thu ®îc 21 loµi s©u h¹i thuéc 7 bé vµ 12 hä, trong ®ã loµi Ceratovacuna lanigera Zehntner lµ loµi g©y h¹i nghiªm träng nhÊt.
Theo NguyÔn ThÞ Kim Oanh (2005) [25] thµnh phÇn s©u h¹i mÝa trång t¹i vïng nguyªn liÖu mÝa ®êng N«ng Cèng – Thanh Ho¸ gåm 10 loµi thuéc 10 hä, 5 bé. §ã lµ c¸c loµi thuéc bé Lepidoptera gåm 3 loµi; b« Thysanoptera gåm 1 loµi; bé Hemiptera gåm 1 loµi; bé Homoptera gåm 3 loµi; bé Coleoptera gåm 2 loµi, bé Hemiptera gåm 1 loµi. Trong ®ã rÖp x¬ tr¾ng, xÐn tãc, bä xÝt nhá vµ ®ôc th©n ®îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng loµi s©u h¹i chñ yÕu t¹i c¸c ®Þa ®iÓm cña vïng nguyªn liÖu.
ë miÒn B¾c níc ta nhiÒu n¬i ®Æc biÖt lµ c¸c vïng nguyªn liÖu chuyªn canh mÝa ®êng cã nh÷ng n¨m rÖp x¬ tr¾ng g©y h¹i nÆng trªn diÖn réng.
2.2.2 Nghiªn cøu vÒ rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa
RÖp x¬ tr¾ng lµ mét loµi dÞch h¹i nguy hiÓm kh«ng nh÷ng ®èi víi sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång mµ cßn ¶nh hëng xÊu ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt lîng ®êng. Theo TrÇn V¨n Sái (1995) [26] ë khu vùc phÝa B¾c, rÖp lµ ®èi tîng g©y h¹i lín nhÊt ®èi víi nghÒ trång mÝa. RÖp thêng xuÊt hiÖn nhiÒu vµo mïa h¹, ph¸ ho¹i m¹nh nhÊt vµo cuèi mïa thu, ®Çu mïa ®«ng vµ cã thÓ kÐo dµi ®Õn cuèi n¨m.
Qu¸ch ThÞ Ngä (2002) [20] ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra trªn 30 lo¹i c©y trång bao gåm c¶ c©y mÝa, thuéc c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c bé vµ phô cËn, mét sè tØnh trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c vµ ®Æc biÖt lµ ë c¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi. KÕt qu¶ thu thËp ®îc 45 loµi rÖp muéi vµ ®· x¸c ®Þnh ®îc tªn 32 loµi thuéc 5 hä phô. T¸c gi¶ còng cho biÕt thªm r»ng trong 32 loµi ®· x¸c ®Þnh ®îc tªn th× cã 7 loµi lµ nh÷ng loµi rÊt phæ biÕn trong ®ã cã loµi Ceratovacuna lanigera Zehnther.
Theo L¬ng Minh Kh«i (1999) [15] ë miÒn B¾c mét n¨m rÖp ph¸t sinh kho¶ng 20 løa, søc sinh s¶n m¹nh, rÖp cã thÓ sinh s¶n quanh n¨m, khi ®iÒu kiÖn thÝch hîp sÏ g©y thµnh dÞch.
ë níc ta ®· cã nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu vÒ ®Æc tÝnh sinh häc vµ sinh th¸i häc cña rÖp x¬ tr¾ng ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c dù tÝnh dù b¸o vµ phßng trõ rÖp cã hiÖu qu¶. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña t¸c gi¶ NguyÔn §øc Khiªm (1996): Thêi gian ph¸t dôc cña rÖp non lo¹i h×nh cã c¸nh 11-15 ngµy. Vßng ®êi cña lo¹i h×nh cã c¸nh 33- 37 ngµy, 1 ®êi 39 - 40 ngµy, cña lo¹i h×nh kh«ng c¸nh lµ 13- 18 ngµy, 1 ®êi tõ 19 - 26 ngµy [12]. Ngoµi ra t¸c gi¶ nhËn xÐt r»ng nu«i rÖp c¸i kh«ng c¸nh vµ cã c¸nh trong th¸ng 8 vµ th¸ng 9 trªn gièng mÝa F134, nhiÖt ®é trung b×nh c¶ ®ît 27,5oC, Èm ®é trung b×nh 81% th× thêi gian ph¸t dôc c¸c pha cña 2 lo¹i h×nh rÖp kh¸c nhau râ rÖt. Theo NguyÔn V¨n Hoan [6] trong ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm víi thøc ¨n lµ gièng V§ 63-237, ë nhiÖt ®é 22,5 – 29,5oC, Èm ®é 74,5 – 90,5% th× thêi gian ph¸t dôc cña rÖp non lo¹i cã c¸nh lµ 32 – 36 ngµy, lo¹i kh«ng c¸nh 14 – 18 ngµy. Vßng ®êi cña lo¹i h×nh cã c¸nh 35 – 40 ngµy, lo¹i h×nh kh«ng c¸nh 16 – 21 ngµy.
Theo t¸c gi¶ L¬ng Minh Kh«i [17] tuæi thä cña rÖp trëng thµnh kh«ng c¸nh tõ 32 - 92 ngµy, søc ®Î lín, mét ®êi ®Î tõ 50 - 130 con, b×nh qu©n mçi ngµy ®Î ®îc 2 con. Tuæi thä cña rÖp trëng thµnh cã c¸nh tõ 7 - 10 ngµy vµ cã thÓ ®Î ®îc tõ 10-15 rÖp non. Mét quÇn thÓ rÖp non cã tõ 3 - 4 ®êi cïng sinh sèng, thËm chÝ cã mÊy ®êi cïng sinh sèng mét n¬i. Khi rÖp trªn l¸ mÝa nhiÒu, rÖp non tuæi 1,2 ph©n t¸n vµ di chuyÓn lung tung tõ l¸ nµy sang l¸ kh¸c. Thêi tiÕt vµ khÝ hËu ¶nh hëng ®Õn søc sinh s¶n cña rÖp vµ thêi gian c¸c løa rÊt lín. B×nh qu©n nhiÖt ®é tõ 20 - 30oC, cao nhÊt trªn 40 oC rÖp sÏ xuÊt hiÖn hiÖn tîng ®×nh dôc, tuæi rÖp non kÐo dµi h¬n, chñ yÕu lµ kÐo dµi rÖp tuæi 4, so víi tuæi 4 rÖp non kh«ng c¸nh dµi gÊp 2-3 lÇn.
2.2.3 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ thiªn ®Þch cña rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
Theo L¬ng Minh Kh«i (1997): ë miÒn B¾c, thiªn ®Þch cña rÖp cã nhiÒu lo¹i. B¾t måi ¨n thÞt cã bä rïa 13 chÊm, mét ®êi bä rïa ¨n ®îc 32.000 con rÖp, bä rïa 2 chÊm ®á mét ®êi ¨n ®îc 4000 - 5000 con, ngoµi ra cã s©u non vÖt xanh, bä ngùa. RÖp còng bÞ bÖnh, cã loµi nÊm ký sinh lµ Aspergillus sp g©y bÖnh cho rÖp rÊt lín. Lo¹i nÊm nµy vµo th¸ng 7-8 nhiÖt ®é cao ph¸t triÓn rÊt nhanh, chØ thêi gian ng¾n cã t¸c dông h¹n chÕ quÇn thÓ rÖp rÊt tèt. NÊm Aspergillus sp nµy sinh s¶n thÝch hîp ë nhiÖt ®é 25 -28 oC, Èm ®é 80,9 - 99,1% [14].
Khi nghiªn cøu vÒ mèi liªn quan gi÷a sè lîng bä rïa ®á Micraspis discolor F vµ rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa t¹i vïng mÝa Biªn Giang - Hµ T©y, Tr¬ng Xu©n Lam (1994) cho thÊy kh¶ n¨ng k×m h·m sè lîng x¬ tr¾ng cña bä rïa ®á trªn mÝa rÊt lín, kh¶ n¨ng nµy phô thuéc vµo sè lÇn vµ thêi ®iÓm phun thuèc trõ s©u trªn c¸nh ®ång [27].
2.2.4 Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa
NguyÔn V¨n Huúnh vµ Phan V¨n BiÕt (2005) [11] ®· tiÕn hành ®iÒu tr._.a thành phÇn loài, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ¨n rÖp và kh¶o s¸t chu kú sinh trëng cña mét sè loài phæ biÕn trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm. KÕt qu¶ thu ®îc 19 loài ruåi ¨n rÖp thuéc hä Syrphidae trªn c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶, c©y hoa màu và c©y d¹i ven ®êng. Tuy nhiªn, chØ mét sè loài t×m ®îc Êu trïng trong quÇn thÓ rÖp là Ischiodon scutellaris, Paragus crenulatus, Eristalis sp., Episyrphus sp. và Fabricius. Ba loài phæ biÕn nhÊt còng là ba loài ®îc kh¶o s¸t vÒ chu kú sinh trëng và kh¶ n¨ng ¨n rÖp víi ba loµi rÖp Aphis gossypii Glover, A.cracciora Khoch và Toxoptera citricidus. KÕt qu¶ ®îc ghi nhËn: Ischiodon scutellaris, Paragus crenulatus, Dideopsis aegrotus cã vßng ®êi rÊt ng¾n kho¶ng 3 tuÇn và kh¶ n¨ng ¨n rÖp trong ®iÒu kiÖn nhà líi cña chóng rÊt cao, vÝ dô nh Dideopsis aegrotus sau 48 giê, ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é T = 27 - 300 C, ®é Èm H = 67 - 75%, ruåi ¨n trung b×nh 205,51 con rÖp.
Khi nghiªn cøu vÒ ruåi ¨n rÖp, NguyÔn ViÕt Tïng (1990) [28] ë miÒn Nam ®· thu thËp ®îc 7 loµi ruåi ¨n rÖp: Paragus crenulatus Thomson, Ischiodon scutellaris Fabricius, Epistrophe balteata Degeer, Ischyrosyrphus glaucius Linne, Melanostoma sealare, Syrphus searius Weide mann, Paragus tibialis Fallen.
Ph¹m V¨n LÇm (2005) [19] ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra thu thËp thiªn ®Þch cña rÖp muéi h¹i c©y trång ë nhiÒu n¬i trong nhiÒu n¨m. T¸c gi¶ ®· x¸c ®Þnh ®îc 52 loµi thiªn ®Þch cña mét sè loµi rÖp muéi h¹i c©y trång. Chóng thuéc 4 bé c«n trïng Coleoptera, Diptera, Hymenoptera, Neuroptera. T¸c gi¶ còng ®a ra nhËn ®Þnh: dßi ¨n rÖp cã vai trß rÊt lín trong h¹n chÕ sè lîng cña rÖp muéi mµu ®en (Aphis craccivora Koch).
NguyÔn ThÞ Kim Oanh (2003) [23] khi nghiªn cøu vÒ rÖp muéi ®· thu thËp ®îc 2 loài ruåi b¾t måi ¨n rÖp: Ischiodon scutellaris Fabricius, Epistrophe cinctella Zett .
Khi nghiªn cøu vÒ vai trß cña ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae trong mét sè quÇn thÓ rÖp muéi h¹i c©y trång, Qu¸ch ThÞ Ngä vµ NguyÔn ThÞ Hoa (2005)[21] ®· nhËn ®Þnh r»ng: Trªn ruéng b¾p c¶i, thuèc l¸ Ýt phun thuèc trõ s©u, Êu trïng ruåi ¨n rÖp cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ mËt ®é rÖp tõ 20,1 - 89,3%. Trªn quÇn thÓ rÖp ®Ëu cã tû lÖ sè dßi tuæi 2 - 3 trªn sè rÖp lµ 1/45 th× kh«ng cÇn phßng trõ.
Hµ Quang Hïng vµ céng t¸c viªn (2004) [10] ®· ®iÒu tra trªn 7 lo¹i c©y trång vïng Hµ Néi, kÕt qu¶: ®· thu thËp vµ x¸c ®Þnh ®îc 7 loµi ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae: Clythia sp, Syrphus confrater Weide mann, Syrphus ribesii Linne, Megasphis zonata Fabricius, Episyrphus balteatus De Geer, Ischiodon scutellaris Fabricius, Paragus quadrifaciatus Meigen. Vµ ®· nu«i sinh häc 1 loµi phæ biÕn nhÊt lµ Syrphus ribesii Linne.
Theo Bïi Minh Hång vµ ctv (2005)[8] khi nghiªn cøu vÒ mèi quan hÖ gi÷a ruåi b¾t måi Syrphus ribesii Linne vµ rÖp muéi g©y h¹i trªn mét sè c©y trång t¹i Gia L©m - Hµ Néi cho thÊy ruåi S. ribesii lµ loµi phæ biÕn vµ kh¸ ®a thùc. VËt måi cña ruåi S. ribesii lµ c¸c loµi rÖp muéi Lipaphis erysimi Kaltenbach, Myzus persicae Sulzer, Aphis gossypii Glover, Schizaphis graminum Rodani, Brevicoryne brasicae L.. Quan hÖ gi÷a ruåi vµ rÖp lµ mèi quan hÖ gi÷a vËt måi vµ con måi.
3. VËt liÖu, néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.1 §Þa ®iÓm, thêi gian, vËt liÖu vµ dông cô nghiªn cøu
- §Þa ®iÓm: N«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Hoá
- Thêi gian nghiªn cøu: 01/2009 - 07/ 2009
- VËt liÖu nghiªn cøu:
+ C¸c gièng mÝa: ROC22, ROC10, q®86-368, V§94-128, MY55-14
+ Thuèc BVTV: SecSaigon 25EC, Dragon 585EC, Bini58 50EC, DÇu kho¸ng SK 99 EC
- Dông cô nghiªn cøu:
+ Dông cô quan s¸t gåm: KÝnh hiÓn vi, kÝnh lóp cÇm tay dïng ®Ó quan s¸t h×nh th¸i vµ ®Õm sè lîng rÖp s¸p, thiªn ®Þnh cña chóng.
+ Dông cô thu mÉu: tói ni lon, lä, khay, bót l«ng, hép petri, kÐo, phanh kÑp mÉu, thíc ®o, cån 700, Foocmol 5%.
+ Dông cô nu«i sinh häc: Khay inox, khay nhùa, hép nhùa nu«i ruåi, chËu trång c©y, lång líi, dung dÞch mËt ong 10%.
+ «n Èm kÕ, sæ ghi chÐp, bót, thíc kÎ.
3.2 Néi dung nghiªn cøu
- X¸c ®Þnh thµnh phÇn vµ møc ®é phæ biÕn cña s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch cña chóng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- §iÒu tra diÔn biÕn mËt ®é cña rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- §iÒu tra diÔn biÕn mËt ®é cña ruåi ¨n rÖp x¬ tr¾ng t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸.
- Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, ®Æc ®iÓm sinh häc vµ thö kh¶ n¨ng ¨n rÖp x¬ tr¾ng måi cña loµi ruåi E. balteatus.
- Kh¶o nghiÖm hiÖu lùc cña thuèc ho¸ häc ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera vµ ¶nh hëng cña thuèc ®èi víi ruåi E. balteatus.
3.3 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.3.1 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ngoµi ®ång ruéng
3.3.1.1 Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra thµnh phÇn, møc ®é phæ biÕn cña s©u h¹i vµ thiªn ®Þch cña chóng
- Điều tra ®Þnh kú 7 ngµy mét lÇn theo ph¬ng ph¸p tù do kh«ng cố định điểm (số điểm càng nhiều càng tốt). Quan s¸t thu thËp tÊt c¶ c¸c mÉu s©u h¹i, thiªn ®Þch b¾t gÆp mang vÒ phßng thÝ nghiÖm gi¸m ®Þnh ph©n lo¹i t¹i Bé m«n C«n trïng, trêng §H. N«ng nghiÖp Hµ Néi.
- Thu bắt mẫu vật bằng tay, vợt, mÉu vËt ®îc cÊt gi÷ trong c¸c lä ®ùng mÉu cã chøa cån 700C hoÆc Foocmol 5%, lọ đựng mẫu riªng từng đợt điều tra, mỗi lọ mẫu cã ghi ngày điều tra, nơi điều tra, ph©n loại hoặc nu«i tiếp.
ChØ tiªu theo dâi: TÇn suÊt xuÊt hiÖn c¸c loµi (%).
3.3.1.2 Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra diÔn biÕn mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa C.lanigera và ruåi E. balteatus ¨n rÖp x¬ tr¾ng
- §iÒu tra theo ph¬ng ph¸p trong cuèn tiªu chuÈn N«ng nghiÖp ViÖt Nam - Tiªu chuÈn b¶o vÖ thùc vËt [3], tiÕn hµnh chän ruéng ®iÒu tra ®¹i diÖn cho:
+ C¸c gièng: ROC22, ROC10, q®86-368, V§94-128, MY55-14
+Ph¬ng thøc ®Ó gièng: mÝa t¬, mÝa lu gèc
+ Ch©n ®Êt trång: Ch©n ®Êt cao, ch©n ®Êt thÊp
+Kho¶ng c¸ch hµng mÝa: kho¶ng c¸ch 1m vµ 1,25m
- §iÒu tra 7 ngµy/lÇn trªn ruéng theo 5 ®iÓm chÐo gãc mçi ®iÓm 2 c©y, mçi c©y 3 l¸ trªn 3 tÇng (gèc, gi÷a vµ ngän). Quan s¸t tØ mØ ë trªn mÆt l¸, díi l¸ vµ c¸c bé phËn cña c©y, ®Õm sè lîng ruåi, rÖp. Sau ®ã thu b¾t mang vÒ phßng thÝ nghiÖm gi¸m ®Þnh. Dông cô thu b¾t chñ yÕu b»ng vît, bót l«ng cã thÊm níc, hép ®ùng ruåi, rÖp. Thao t¸c b¾t cÇn tiÕn hµnh tõ tõ, nhÑ nhµng. MÉu vËt ®îc cÊt gi÷ trong c¸c lä ®ùng mÉu riªng biÖt bªn ngoµi lä cã ghi: ngµy thu mÉu, c©y trång, ®Þa ®iÓm. Toàn bộ mẫu ruåi, rệp được nhËn d¹ng dưới kÝnh lóp cầm tay. Khi thu mẫu m« tả t×nh trạng sống trước khi thu bắt, mµu sắc, vị trÝ sống của ruồi, rệp.
Trong qu¸ tr×nh điều tra tiến hành theo dâi và thu bắt ruồi, rệp x¬ tr¾ng theo c¸c giai đoạn sinh trưởng ph¸t triển của c©y mÝa.
Chỉ tiªu theo dâi: - MËt ®é rÖp x¬ tr¾ng (con/l¸)
- MËt ®é ruåi: + §èi víi Êu trïng (con/c©y)
+Trøng (qu¶/c©y)
3.3.1.3 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sù ph©n bè cña rÖp x¬ tr¾ng C.lanigera trªn c©y mÝa
§Ó x¸c ®Þnh sù ph©n bè cña rÖp x¬ tr¾ng trªn c©y mÝa chóng t«i tiÕn hµnh thu thËp c¸c l¸ cã rÖp vµ ph©n theo tuæi l¸: l¸ non, l¸ b¸nh tÎ, l¸ giµ. §Õm sè lîng rÖp x¬ tr¾ng ë c¸c pha trªn tæng sè l¸ thu thËp cña tõng tuæi l¸.
3.3.1.4 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu lùc cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong phßng trõ rÖp x¬ tr¾ng ngoµi ®ång ruéng
ThÝ nghiÖm gåm 5 c«ng thøc trong ®ã 4 c«ng thøc thÝ nghiÖm t¬ng øng víi 4 lo¹i thuèc vµ 1 c«ng thøc ®èi chøng phun níc l· ®îc bè trÝ theo kiÓu khèi ngÉu nhiªn ®Çy ®ñ (RCB), mçi « thÝ nghiÖm ®îc bè trÝ víi diÖn tÝch 75m2 (gåm 5 hµng mÝa dµi 15 m, kho¶ng c¸ch hµng 1m), 3 lÇn nh¾c l¹i, phun mét lÇn vµo lóc mËt ®é rÖp lªn cao (116,9con/l¸) vµo ngµy 02/06/2009. §iÒu tra mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng vµ ruåi ¨n rÖp tríc xö lý thuèc 1 ngµy vµ sau xö lý thuèc 1 ngµy, 3 ngµy, 5 ngµy, 7 ngµy, tõ ®ã tÝnh hiÖu lùc (%) cña thuèc.
C¸c lo¹i thuèc thÝ nghiÖm ®îc bè trÝ víi c¸c c«ng thøc
C«ng thøc
Tªn thuèc
Nång ®é sö dông (%)
I
Bini 58 50 EC
0,1
II
SecSaigon 50EC
0,1
III
Dragon 585EC
0,1
IV
DÇu kho¸ng SK99EC
0,3
V
§èi chøng
Phun níc l·
S¬ ®å thÝ nghiÖm thuèc ho¸ häc ngoµi ®ång ruéng
Dải bảo vệ
Dải bảo vệ
Dải bảo vệ
CT I1
CT II1
CT III1
CT IV1
CT V1
CT III2
CT IV2
CT V2
CT I2
CT II2
CT V3
CT I3
CT II3
CT III3
CT IV3
Dải bảo vệ
3.3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu trong phßng
3.3.2.1 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc cña ruåi E. balteatus trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm.
TiÕn hµnh ®iÒu tra thµnh phÇn ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae ngoµi ®ång theo ph¬ng ph¸p ®iÒu tra ngÉu nhiªn thu thËp ruåi ¨n rÖp vµ rÖp x¬ tr¾ng.
Thu b¾t ruåi E. balteatus trëng thành tõ ngoài ®ång b»ng vît, th¶ vào hép nhùa cã ®ôc lç mang vÒ phßng. Sau ®ã, th¶ vào lång líi cã c©y ký chñ t¬ng øng (c©y mÝa - gièng V§94-128) và cã rÖp sèng nh ngoài thiªn nhiªn. Thøc ¨n bæ sung cho ruåi trëng thành là dung dÞch mËt ong 10%. Hàng ngày theo dâi, khi cã trøng ruåi trªn l¸, tiÕn hµnh c¾t nh÷ng l¸ cã trøng ruåi råi ®Æt vào hép nu«i s©u. Trong hép cã giÊy läc ®Ó Èm, ë cuèng l¸ cã quÊn b«ng tÈm ít ®Ó gi÷ cho l¸ t¬i. Kho¶ng 2 ngµy thay l¸ mét lÇn.
Theo dâi thêi gian trøng në qua c¸c ngày. Sau khi trøng në tiÕn hµnh nu«i theo ph¬ng ph¸p c¸ thÓ, cho tõng Êu trïng non vào hép nu«i s©u (n=30). Trong mçi hép nu«i s©u cã giÊy läc ®Ó Èm, l¸ mÝa và rÖp. Theo dâi tiÕp thêi gian ph¸t dôc cña Êu trïng và thêi gian ph¸t dôc cña nhéng. Khi nhéng vò hãa trëng thành, chän nh÷ng c¸ thÓ vò hãa cïng ngày, ghÐp ®«i, th¶ vào lång líi cã c©y ký chñ, rÖp và thøc ¨n bæ sung là dung dÞch mËt ong 10%. TiÕp tôc theo dâi thêi gian ph¸t dôc c¸c pha cña ruåi ¨n rÖp ®Ó x¸c ®Þnh vßng ®êi vµ ®êi cña chóng. TiÕn hµnh 2 ®ît thÝ nghiÖm, mçi ®ît thÝ nghiÖm tiÕn hµnh nu«i 30 c¸ thÓ ruåi. ë mçi pha ph¸t dôc chóng t«i tiÕn hành ®o ®Õm kÝch thíc, quan s¸t m« t¶ màu s¾c, h×nh th¸i.
ChØ tiªu theo dâi: thêi gian ph¸t dôc (ngày) tõng pha, vßng ®êi, ®êi, søc ®Î trøng, tû lÖ trøng në vµ tû lÖ vò ho¸ cña ruåi E. balteatus
3.3.2.2 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ¨n cña ruåi E. balteatus trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm
Trong khi theo dâi thêi gian ph¸t dôc c¸c pha cña ruåi, tiÕn hµnh kÕt hîp víi thö søc ¨n cña Êu trïng. Mçi ®ît thÝ nghiÖm nu«i 30 c¸ thÓ. Mçi hép nu«i s©u cã 50 rÖp x¬ tr¾ng (tuæi 1, 2) vµo lóc 8giê hµng ngµy, ®Õm sè rÖp cßn l¹i trªn l¸, sau ®ã tiÕp tôc thay l¸ và th¶ 50 rÖp vào. Theo dâi ®Õn khi Êu trïng vào nhéng.
ChØ tiªu theo dâi: kh¶ n¨ng ¨n rÖp (con/ngày) cña Êu trïng, ghi nhËn nhiÖt ®é, Èm ®é cho tíi khi kÕt thóc thÝ nghiÖm.
3.3.2.3 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu lùc cña thuèc BVTV ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa C.lanigera trong phßng thÝ nghiÖm
ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ víi 5 c«ng thøc kh¸c nhau mçi c«ng thøc ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn (4 lo¹i thuèc, 1 ®èi chøng, c«ng thøc ®èi chøng phun níc l·).
Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh: Phun thuèc trùc tiÕp, ë mçi c«ng thøc dïng 3 hép nhùa, trong hép cã l¸ mÝa t¬i ®Æt 10 c¸ thÓ rÖp tuæi 3-4, l¸ ®îc ®Æt trªn giÊy thÊm níc gi÷ Èm. Dïng b×nh phun cÇm tay phun thuèc võa ít l¸ (pha thuèc theo nång ®é thÝ nghiÖm trªn ®ång ruéng). §Õm sè lîng rÖp sèng ë mçi c«ng thøc ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu lùc cña thuèc sau 1giê, 6giê, 12giê, 18giê, 24giê, 48giê xö lý vµ ghi chÐp sè liÖu vµo b¶ng sè liÖu gèc, tÝnh hiÖu lùc thuèc theo c«ng thøc Abbort.
3.3.2.4 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ¶nh hëng cña thuèc BVTV ®Õn ruåi E. balteatus trong phßng thÝ nghiÖm
- ThÝ nghiÖm ®îc tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p cña Hassan (1985) [37]. (dÉn theo Lª ThÞ Kim Oanh (2003)[9].
Nhóng l¸ mÝa vµo dung dÞch thuèc ®· pha theo nång ®é khuyÕn c¸o cña tõng lo¹i trong 5 gi©y (®èi chøng ®îc nhóng trong níc l·). §Ó l¸ kh« tù nhiªn, sau ®ã c¾t l¸ ®Æt vµo ®Üa petri sao cho l¸ phñ kÝn mÆt ®¸y cña ®Üa. Th¶ vµo mçi ®Üa 10 Êu trïng tuæi 3 vµ thÝ nghiÖm nh¾c l¹i 3 lÇn. Theo dâi vµ x¸c ®Þnh tû lÖ chÕt sau 1h, 6 h, 12h, 18h, 24h.
Møc ®é ¶nh hëng cña thuèc trõ s©u ®Õn thiªn ®Þch ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc Abbort. CÊp ®éc cña c¸c lo¹i thuèc ®èi víi thiªn ®Þch ®îc ®¸nh gi¸ theo ph©n cÊp cña tæ chøc ®Êu tranh sinh häc Quèc tÕ (IOBC, 1985) [31].
CÊp 4 (thuèc Ýt ®éc): Tû lÖ gi¶m quÇn thÓ < 50%
CÊp 3 (thuèc ®éc nhÑ): Tû lÖ gi¶m quÇn thÓ 50% - <80%
CÊp 2 (Thuèc ®éc trung b×nh): Tû lÖ gi¶m quÇn thÓ 80 - 99%
CÊp 1 (thuèc ®éc cao): Tû lÖ gi¶m quÇn thÓ > 99%
3.3.3 ChØ tiªu ®iÒu tra, c«ng thøc tÝnh to¸n
3.3.3.1 §èi víi s©u h¹i mÝa vµ thiªn ®Þch
TÇn suÊt xuÊt hiÖn (%) =
Tæng sè lÇn b¾t gÆp c¸ thÓ loµi
x 100
Tæng sè ®iÓm ®iÒu tra
Mức độ phổ biến của sâu, nhện được phân theo tần suất xuất hiện (%):
Kí hiệu Mức độ phổ biến Tần suất xuất hiện
- : Rất ít phổ biến < 5%
+ : Ít phổ biến 5 - 20 %
++ : Phổ biến >20 - 50 %
+++ : Rất phổ biến > 50 %
3.3.3.2 §èi víi rÖp x¬ tr¾ng vµ ruåi ¨n rÖp
MËt ®é rÖp (con/l¸) =
Tæng sè rÖp ®iÒu tra (con)
Tæng l¸ ®iÒu tra (l¸)
MËt ®é ruåi (con/c©y, qu¶/c©y) =
Tæng sè Êu trïng (con), trøng (qu¶) ®iÒu tra
Tæng sè c©y ®iÒu tra (c©y)
3.3.3.3 KÝch thíc tõng pha ph¸t dôc (mm)
Trong ®ã: : KÝch thíc trung b×nh c¬ thÓ
Xi: Gi¸ trÞ kÝch thíc c¬ thÓ thø i
N: Sè c¸ thÓ theo dâi
Se: Sai sè theo c«ng thøc
3.3.3.4 Thêi gian ph¸t dôc trung b×nh cña mét c¸ thÓ (ngày)
Trong ®ã:
X: Thêi gian ph¸t dôc trung b×nh cña mét c¸ thÓ
Xi: Thêi gian ph¸t dôc cña mét c¸ thÓ thø i
N: Tæng sè c¸ thÓ theo dâi
Ni: Sè c¸ thÓ cã thêi gian ph¸t dôc lµ Xi
Se: Sai sè theo c«ng thøc
3.3.3.5. Thêi gian sèng cña trëng thµnh (ngày)
Trong ®ã:
Ni: Sè c¸ thÓ sèng ®Õn ngµy thø i
Ai: Thêi gian sèng cña c¸c c¸ thÓ ®Õn ngµy thø i
N: Tæng sè c¸ thÓ theo dâi
Se: Sai sè theo c«ng thøc
TÝnh sai sè theo c«ng thøc: Se =
d: ®é lÖch chuÈn, d =
N: sè c¸ thÓ theo dâi
ta: tra b¶ng Student
3.3.3.6 HiÖu lùc cña thuèc BVTV trong phßng thÝ nghiÖm
§ược tÝnh theo c«ng thức Abbort:
E(%) =
C - T
x 100
C
Trong đã:
E (%): Hiệu lực của thuốc
C : Tỷ lệ (%) rệp sống, ruåi sèng ở c«ng thức đối chứng.
T : Tỷ lệ (%) rệp sống,ruåi sèng ở c«ng thức thÝ nghiệm.
3.3.3.7 HiÖu lùc cña thuèc BVTV ngoµi ®ång ruéng
§îc tÝnh theo c«ng thøc cña Henderson - Tilton.
Hiệu lực (%) = x 100
Trong đã:
Ta: Số rệp, ruåi sống ở c«ng thức thÝ nghiệm sau khi phun
Tb: Số rệp, ruåi sống ở c«ng thức thÝ nghiệm tríc khi phun
Ca: Số rệp, ruåi sống ở c«ng thức ®èi chøng sau khi phun
Cb: Số rệp, ruåi sống ở c«ng thức ®èi chøng tríc khi phun
Sè liÖu thu thËp ®îc xö lý trong Excel vµ IRRISTAT 4.0
4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
4.1 Thµnh phÇn s©u h¹i trªn mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô xu©n hÌ n¨m 2009
Thùc tiÔn s¶n xuÊt nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy, khi ®a tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo th©m canh c©y mÝa, nh»m môc ®Ých n©ng cao s¶n lîng th× ë nh÷ng vïng chuyªn canh c©y mÝa bÞ nhiÒu loµi s©u h¹i tÊn c«ng g©y h¹i vµ t×nh h×nh s©u bÖnh ngµy cµng phøc t¹p. Xác định thành phần sâu hại giúp định hướng cho việc xây dựng chiến lược phòng trừ và đề xuất các giải pháp quản lí dịch hại đối với người sản xuất. Qua ®iÒu tra theo dâi mÝa tại nông trường Sao Vàng - Thọ Xuân - Thanh Hoá chóng t«i ®· thu ®îc 29 loµi s©u h¹i thuéc 7 bé, 19 hä c«n trïng. KÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.1.
Sè liÖu b¶ng 4.1 cho thÊy:
Bé c¸nh th¼ng ( Orthoptera) gåm cã 6 loµi chiÕm 20,7%
Bé c¸nh cøng (Coleoptera) gåm cã 6 loµi chiÕm 20,7%
Bé c¸nh ®Òu (Homoptera) gåm cã 5 loµi chiÕm 17,2%
Bé c¸nh nöa (Hemiptera) gåm cã 5 loµi chiÕm 17,2%
Bé c¸nh v¶y (Lepidoptera) gåm cã 5 loµi chiÕm 17,2%
Bé c¸nh b»ng (Isoptera) gåm cã 1 loµi chiÕm 3,4%.
Bé c¸nh t¬ (Thisanoptera) gåm cã 1 loµi chiÕm 3,4%.
Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra thµnh phÇn s©u h¹i, tÇn suÊt b¾t gÆp c¸c loµi cho thÊy mçi loµi s©u h¹i cã sù biÕn ®éng kh¸c nhau theo c¸c th¸ng, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm sinh th¸i, qui luËt ph¸t sinh ph¸t triÓn cña tõng loµi, ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña m«i trêng, giai ®o¹n sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y trång.
B¶ng 4.1. Thµnh phÇn s©u h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng – Thä Xu©n – Thanh Hãa vô xu©n hÌ n¨m 2009
STT
Tªn ViÖt Nam
Tªn khoa häc
Bé / Hä
Møc ®é phæ biÕn qua c¸c th¸ng
T1
T2
T3
T4
T5
T6
I
Bé c¸nh th¼ng
ORTHOPTERA
1
Ch©u chÊu voi
Chondracris rosea De Geer
Acrididae
+
+
++
++
++
+
2
Ch©u chÊu xanh
Oxya velox Fabr.
Acrididae
+
+
++
++
++
++
3
Cµo cµo xanh
Atractomorpha chinensis Bolivar
Acrididae
+
+
+
+
+
++
4
Ch©u chÊu n©u
Acridium sp.
Acrididae
-
-
-
+
++
+
5
DÕ dòi
Gryllotalpa africana P.de B.
Gryllotalpidae
-
-
+
+
+
-
6
DÕ mÌn lín
Brachytrupes portentosus Lichtenstein
Gryllotalpidae
-
-
+
+
++
+
II
Bé c¸nh ®Òu
HOMOPTERA
7
RÖp x¬ tr¾ng
Ceratovacuna lanigera Zehntner
Erisomallidae
-
+
++
++
+++
+++
8
RÇy ®Çu vµng
Eoeurysa flavocapitata Muir
Delphacidae
+
++
++
++
+
+
9
RÇy tr¾ng lín
Tettigoniella spectra Distant
Cicadellidae
-
+
+
+
+
+
10
RÇy xanh l¸ m¹
Empoasca flavescens Fabr.
Cicadellidae
-
+
++
++
-
-
11
RÖp s¸p
Trionymus sacchari Cockerell
Coccidae
-
+
+
+
-
-
III
Bé c¸nh nöa
HEMIPTERA
12
Bä xÝt ®en
Scotinophora lurida Burm.
Pentatomidae
-
+
++
++
++
++
13
Bä xÝt xanh
Nezara viridula Linnaeus
Pentatomidae
+
+
+
+
+
-
14
Bä xÝt n©u
Megymenum gracilicorne Dallas.
Pentatomidae
-
+
+
+
+
-
15
Bä xÝt dµi
Leptocorisa acuta Thunberg
Corcidae
-
+
+
+
+
+
16
Bä xÝt ®á
Pyrrhocoris sp.
Pyrrhocoridae
-
+
+
++
-
-
IV
Bé c¸nh cøng
COLEOPTERA
17
Bä hung ®en ®ôc gèc
Alissonotum impressicolle Arrow.
Scarabaeidae
+
++
++
++
++
++
18
Bä hung ®en nhá
Onthophagus lenzii Harold
Scarabaeidae
+
+
+
++
++
+
19
Bä hung n©u vµng
Holochitria sp.
Scarabaeidae
-
+
+
+
+
+
20
Bä c¸nh cam ®ôc gèc
Anomala expansa Bates
Scarabaeidae
+
+
+
++
++
+
21
C©u cÊu xanh nhá
Platymycterus sieversi L.
Curculionidae
-
-
+
+
++
+
22
C©u cÊu xanh lín
Hypomeces squamosus Fabr.
Curculionidae
+
+
+
+
-
-
V
Bé c¸nh v¶y
Lepidoptera
23
S©u ®ôc th©n m×nh hång
Sesamia inferens Walker
Noctuiae
+
++
++
++
++
++
24
S©u ®ôc th©n m×nh vµng
Argyroploce schistaceana Snellen
Eucosmidae
-
-
-
+
+
-
25
S©u ®ôc th©n m×nh tÝm
Phragmataecia castaneae Hubner
Cossidae
-
-
+
+
+
++
26
S©u ®ôc th©n 4 v¹ch
Proceras venosatus Walker
Pyralidae
-
+
+
+
++
++
27
S©u ®ôc th©n bím tr¾ng
Scirpophaga nivella Fab.
Pyralidae
-
-
+
+
++
+
VI
Bé c¸nh b»ng
Isoptera
28
Mèi
Odontotermes sp.
Termitidae
-
-
-
-
+
+
VII
Bé c¸nh t¬
THYSANOPTERA
29
Bä trÜ
Scirthothrips dorsalis H.
Thripidae
+
++
+++
++
+
+
Ghi chó: - : Rất ít phổ biến (tần suất xuất hiện: < 5%)
+ : Ít phổ biến (tần suất xuất hiện: 5 - 20 %)
++ : Phổ biến (tần suất xuất hiện 20 - 50 %)
+++ : Rất phổ biến (tần suất xuất hiện > 50 %)
Ghi chó nµy dïng cho b¶ng 4.1 vµ 4.2.
Tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra ta thÊy tõ khi c©y mÝa ë giai ®o¹n c©y mÇm ®Õn giai ®o¹n v¬n lãng chóng t«i thêng b¾t gÆp nhãm bä trÜ, ch©u chÊu, bä hung ®ôc gèc, s©u ®ôc th©n, rÖp x¬ tr¾ng, rÇy ®Çu vµng, bä xÝt.
Giai ®o¹n mÝa cßn nhá nhãm bä trÜ xuÊt hiÖn sím nhÊt vµ kÐo dµi ®Õn giai ®o¹n c©y mÝa v¬n lãng vÉn b¾t gÆp chóng. C¶ Êu trïng lÉn trëng thµnh bä trÜ ®Òu hót dÞch ë l¸ nân cßn cuèn trßn ë trong cïng ngän mÝa, lµm cho c¸c ®Çu l¸ non cã mµu mµu vµng vµ lÊm tÊm tr¾ng, mËt ®é bä trÜ g©y h¹i cao c¸c chãp l¸ bÞ ch¸y kh«. ë khu vùc trång mÝa trªn ®Êt ®åi kh« h¹n, cã ®é Èm thÊp vµo c¸c th¸ng 2- 3- 4 mËt ®é bä trÜ cao h¬n so víi c¸c ruéng mÝa ë vïng ®Êt thÊp cã ®é Èm ®Êt vµ kh«ng khÝ cao.
RÖp x¬ tr¾ng mÆc dï xuÊt hiÖn muén h¬n so víi bä trÜ song ®Õn giai ®o¹n lµm lãng chóng xuÊt hiÖn nhiÒu vµ g©y nÆng nhÊt so víi c¸c loµi s©u h¹i mÝa. C¶ rÖp non vµ trëng thµnh sèng tËp trung quÇn tô ë mÆt díi cña l¸, däc theo g©n l¸, hót chÊt dÞch c©y, trùc tiÕp ph¸ h¹i tæ chøc l¸ lµm ¶nh hëng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y mÝa. Ngoµi ra, c¸c chÊt bµi tiÕt cña rÖp lµ m«i trêng tèt cho nÊm muéi ®en ph¸t triÓn, t¹o nªn mµu ®en (bµo tö nÊm) däc theo l¸ vµ g©n, lµm kh¶ n¨ng quang hîp, ¶nh hëng ®Õn sinh trëng cña c©y vµ gi¶m hµm lîng ®êng trong mÝa.
Nhãm rÇy ®Çu vµng xuÊt hiÖn ë giai ®o¹n c©y mÇm ®Õn giai ®o¹n v¬n lãng chóng t«i b¾t gÆp chóng nhiÒu h¬n. RÇy chñ yÕu h¹i ë ngän mÝa c¸c l¸ non cßn cuèn trßn cha në hoÆc l¸ non míi xoÌ, c©y mÝa bÞ h¹i nÆng l¸ nân bÞ thèi.
Nhãm s©u ®ôc th©n chóng t«i b¾t gÆp phæ biÕn trªn c¸c ruéng mÝa tõ giai ®o¹n c©y con ®Õn v¬n lãng, ë giai ®o¹n c©y con ®Õn ®Î nh¸nh s©u ®ôc nân lµm cho kh« nân vµ lµm háng ®iÓm sinh trëng dÉn ®Õn c©y bÞ côt ngän, sang thêi kú v¬n lãng nh÷ng c©y mÝa nµo bÞ s©u h¹i nÆng khi gÆp giã to lµm cho c©y bÞ g·y ngang th©n.
S©u ®ôc th©n 4 v¹ch (Proceras venosatus Walker) vµ s©u ®ôc th©n bím tr¾ng (Scirpophaga nivella Fab.) xuÊt hiÖn nhiÒu ë giai ®o¹n v¬n lãng. S©u non sèng ë ngän bóp, ¨n l¸ non t¹o thµnh nhiÒu lç thñng. Khi mÝa cha cã lãng s©u ®ôc vµo bªn trong, ¨n tõ díi ®Õn ®Ønh sinh trëng g©y hiÖn tîng chÕt ®ät. Khi mÝa lín ®· cã lãng, s©u ®ôc tõ lãng nµy sang lãng kh¸c, lµm mÝa sinh trëng chËm hoÆc bÞ ngõng sinh trëng.
S©u ®ôc th©n m×nh hång (Sesamia inferens Walker) chóng xuÊt hiÖn sím h¬n c¸c loµi ®ôc th©n vµ g©y h¹i ngay tõ khi c©y mÝa ë giai ®o¹n c©y mÇm lµm cho kh« nân, lµm háng ®iÓm sinh trëng, ®Õn thêi kú v¬n lãng s©u kh«ng lµm chÕt c©y mµ chØ lµm gÉy gôc khi gÆp ma gi«ng.
S©u non bä hung ®en ®ôc gèc mÝa (Alissonotum impressicolle Arrow) ph¸t sinh vµ g©y h¹i ngay tõ giai ®o¹n mÝa mÇm ®Õn giai ®o¹n v¬n lãng. Chóng ¨n, gÆm rÔ vµ th©n ngÇm, lµm ngõng trÖ kh¶ n¨ng vËn chuyÓn dinh dìng, lµm c©y ph¸t triÓn cßi cäc hoÆc bÞ chÕt. Ruéng mÝa gèc bÞ h¹i nÆng h¬n ruéng mÝa t¬.
Ngoµi ra cßn cã mét sè loµi kh¸c nh, bä hung ®en nhá, bä hung n©u vµng, s©u ®ôc th©n bím tr¾ng... chóng còng thêng xuyªn xuÊt hiÖn g©y h¹i ®¸ng kÓ trªn c©y mÝa. Mét sè loµi tuy Ýt g©y ¶nh hëng ®Õn sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y mÝa, song chóng t«i thÊy chóng còng thêng xuyªn xuÊt hiÖn trªn ruéng mÝa: c©u cÊu, cµo cµo, bä xÝt xanh, dÕ dòi...
Tãm l¹i trong thêi gian ng¾n, chóng t«i ®· thèng kª t¬ng ®èi ®Çy ®ñ thµnh phÇn s©u h¹i mÝa vô Xu©n hÌ n¨m 2009 t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸. Tuy sè lîng cßn rÊt Ýt, nhng thµnh phÇn loµi, bé vµ hä s©u h¹i mÝa chóng t«i ®a ra còng phï hîp víi tµi liÖu thèng kª thµnh phÇn s©u h¹i cña L¬ng Minh Kh«i vµ NguyÔn ThÞ DiÖp (1996) [16].
4.2 Thành phÇn thiªn ®Þch s©u h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n -Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009
Trong mçi hÖ sinh th¸i cã nh÷ng nhãm thiªn ®Þch nhÊt ®Þnh gi÷ vai trß quan träng trong ®iÒu hoµ sè lîng s©u h¹i. Cïng víi mçi lo¹i c©y trång nµy cã c¶ mét tËp ®oµn s©u h¹i vµ VSV sèng trªn ®ã, ®i kÌm theo víi nã lµ mét tËp ®oµn thiªn ®Þch thÝch nghi riªng víi nh÷ng c«n trïng vµ VSV g©y h¹i ®ã.
Thiªn ®Þch cña s©u h¹i cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®iÒu hoµ sè lîng chñng quÇn dÞch h¹i c©y trång, cã thÓ nãi thiªn ®Þch cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn thµnh phÇn vµ mËt ®é s©u h¹i trªn ruéng mÝa.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y biÖn ph¸p sinh häc sö dông c¸c loµi sinh vËt cã Ých hay thiªn ®Þch diÖt trõ c«n trïng g©y h¹i c©y trång ®· trë thµnh mét lÜnh vùc nghiªn cøu réng vµ lµ thµnh tè rÊt quan träng cña biÖn ph¸p qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp. Trong khu«n khæ cña ®Ò tµi nµy, chóng t«i chñ yÕu ®i s©u t×m hiÓu thµnh phÇn, vai trß khèng chÕ sè lîng rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa cña c¸c loµi kÎ thï tù nhiªn, tõ ®ã ®Ò xuÊt biÖn ph¸p duy tr×, b¶o vÖ, nh©n nu«i vµ khÝch lÖ chóng trong tù nhiªn.
Trong thêi gian tiÕn hµnh ®Ò tµi t¹i vïng trång mÝa thuéc n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009 , cïng víi viÖc ®iÒu tra thµnh phÇn s©u h¹i trªn ruéng mÝa, chóng t«i ®· t×m hiÓu vµ ®iÒu tra thµnh phÇn vµ møc ®é phæ biÕn cña thiªn ®Þch cña chóng. KÕt qu¶ thu ®îc tÊt c¶ 26 loµi, thuéc 8 bé, 14 hä. Sè liÖu ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.2.
Qua b¶ng 4.2 chóng t«i thÊy:
Bé c¸nh cøng (Coleoptera) gåm 13 loµi chiÕm 50%
Bé 2 c¸nh (Diptera) gåm 3 loµi chiÕm 11,5%
Bé c¸nh nöa (Hemiptera) gåm 2 loµi chiÕm 7,7%
Bé nhÖn lín ( Aranea) gåm 2 loµi chiÕm 7,7%
Bé c¸nh mµng (Hymenoptera)gåm 2 loµi chiÕm 7,7%
Bé c¸nh da (Dermaptera)gåm 2 loµi chiÕm 7,7%
Bé c¸nh m¹ch (Neuroptera)gåm 1 loµi chiÕm 3,8%
Bé c¸nh th¼ng(Orthoptera) gåm 1 loµi chiÕm 3,8%
Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra theo dâi vµ thu thËp mÉu chóng t«i thÊy hä bä rïa (Coccinellidea) vµ ruåi ¨n rÖp hä Syrphidea xuÊt hiÖn nhiÒu nhÊt ngay tõ khi giai ®o¹n c©y con ®Õn khi kÕt thóc ®iÒu tra. Trong ®ã hä bä rïa cã bä rïa ®á (Micrapis discolor Fabr) chóng t«i b¾t gÆp kh¸ nhiÒu trªn ®ång ruéng, chóng cã mÆt tõ th¸ng 1 ®Õn hÕt th¸ng 6 kÕt thóc ®ît ®iÒu tra vÉn thÊy chóng ë ruéng mÝa, mËt ®é t¨ng dÇn.
Bä rïa 2 m¶ng ®á (Lemnia biplagiata Swartz) vµ 13 chÊm (Synonycha grandis Thunberg) chóng t«i b¾t gÆp tõ th¸ng 2 trë ®i ®Õn th¸ng 6 vÉn thÊy chóng trªn ruéng mËt ®é t¨ng dÇn. Cßn c¸c loµi bä rïa cßn l¹i Ýt b¾t gÆp.
Trong hä ruåi ¨n rÖp Syrphidea chóng t«i b¾t gÆp 3 loµi: Episyrphus balteata DeGeer, Syrphus ribesii Linne, Ischiodon scutellaris Fabricius. Trong ®ã ruåi Episyrphus balteata DeGeer b¾t gÆp phæ biÕn nhÊt trªn ®ång ruéng, chóng cã mÆt tõ cuèi th¸ng 1 trë ®i, mËt ®é t¨ng dÇn vµ ®¹t cao nhÊt vµo giai ®o¹n mÝa v¬n lãng. Ruåi Syrphus ribesii Linne b¾t gÆp phæ biÕn h¬n ruåi Ischiodon scutellaris Fabricius chóng t«i ®Òu b¾t gÆp tõ th¸ng 2 trë ®i.
B¶ng 4.2. Thµnh phÇn thiªn ®Þch cña s©u h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009
STT
Tªn ViÖt Nam
Tªn khoa häc
Bé/ Hä
TÇn xuÊt xuÊt hiÖn qua c¸c th¸ng
T1
T2
T3
T4
T5
T6
I
Bé c¸nh cøng
COLEOPTERA
1
Bä rïa ®á
Micraspis discolor Fabricius
Coccinellidae
+
+
++
+++
+++
+++
2
Bä rïa 6 v»n
Menochilus sexmaculatus Fabricius
Coccinellidae
+
+
+
++
++
++
3
Bä rïa 2 m¶ng ®á
Lemnia biplagiata Swartz
Coccinellidae
-
+
++
++
+++
+++
4
Bä rïa 13 chÊm
Synonycha grandis Thunberg
Coccinellidae
-
+
+
++
++
++
5
Bä rïa 8 chÊm
Harmonia axyridis Dallas
Coccinellidae
-
-
+
+
+
+
6
Bä rïa v»n ch÷ nh©n
Coccinella tranversalis Fabricius
Coccinellidae
-
-
+
+
-
-
7
Bä rïa nhá
Scymnus sp.
Coccinellidae
+
+
+
+
+
+
8
Bä c¸nh céc
Paederus fuscipes Curt
Staphylinidae
-
+
+
++
++
+
9
Bä ch©n ch¹y lng 2 v¹ch chÐo
Callistomimus modestus Schaum
Carabidae
10
Ch©n ch¹y ®u«i 2 chÊm tr¾ng
Chlaenius bioculatus Chaudoir
Carabidae
-
+
+
+
+
+
11
Bä xÞt
Pheropsophus sp.
Carabidae
+
+
+
+
++
+
12
Ch©n ch¹y n©u
Harpalus chalcentus Bates
Carabidae
+
+
+
+
+
++
13
Bä 3 khoang
Ophionea indica Thunbr.
Carabidae
-
-
+
+
+
++
II
Bé c¸nh m¹ch
NEUROPTERA
14
Bä c¸nh m¹ch n©u
Micromus multipunctatus Matsumura
Hemerobiidae
-
-
+
++
+++
+++
III
Bé c¸nh th¼ng
ORTHOPTERA
15
S¸t sµnh
Conocephalus sp.
Tetigonidae
-
-
-
+
+
+
IV
Bé c¸nh nöa
HEMIPTERA
16
Bä xÝt ®en b¾t måi
Orius sauteri Poppius.
Anthocoridae
+
+
+
+
+
+
17
Bä xÝt mï xanh
Cyrtorhinus lividipennis Reuter.
Miridae
-
-
-
+
+
+
V
Bé c¸nh da
DERMAPTERA
18
Bä ®u«i k×m
Euborellia annulipes Lucas
Carninophoridae
-
-
+
+
+
+
19
Bé ®u«i k×m n©u dµi
Labidura riparia Pallas
Labiduridae
+
+
++
++
++
++
VI
Bé c¸ng mµng
HYMENOPTERA
20
KiÕn ¨n thÞt
pheidole sp.
Formicidae
-
-
-
++
+
+
21
Ong ®en ký sinh trøng
Polites olivaceus Degeer
Scelionidae
-
-
+
+
++
+
VII
Bé hai c¸nh
DIPTERA
22
Ruåi ¨n rÖp
Episyrphus balteata DeGeer
Syrphidae
+
+
++
++
+++
+++
23
Ruåi ¨n rÖp
Ischiodon scutellaris Fabricius
Syrphidae
-
+
+
+
+
+
24
Ruåi ¨n rÖp
Syrphus ribesii Linne
Syrphidae
-
+
++
++
+
+
VIII
Bé nhÖn lín
ARANEIDA
25
NhÖn ch©n dµi
Tetragnatha javana Thorell
Tetragnathidae
+
+
+
+
++
++
26
NhÖn sãi
Lycosa pseudoannulata B.etStr.
Lycosidae
+
+
+
+
+
++
Mét sè h×nh ¶nh vÒ thiªn ®Þch s©u h¹i mÝa
H×nh 4.1: Bä rïa 2 m¶ng ®á
H×nh 4.2: NhÖn ch©n dµi
H×nh 4.3: Bä rïa 13 chÊm
H×nh 4.4: S¸t sµnh
H×nh 4.5: Bä ®u«i k×m
H×nh 4.6: Bä c¸nh m¹ch n©u
( Nguån ¶nh : TrÇn ThÞ Mai chôp th¸ng 4 n¨m 2009)
Bä c¸nh m¹ch n©u (M. multipunctatus) xuÊt hiÖn vµo ®Çu th¸ng 3 ®Õn th¸ng 6 mËt ®é cña chóng t¨ng tû lÖ thuËn víi sù t¨ng lªn cña c¸c æ rÖp trªn ®ång ruéng. Tuy chóng xuÊt hiÖn muén h¬n so víi bä rïa song mËt ®é cña chóng trªn ®ång ruéng còng kh¸ cao.
T¹i vïng trång mÝa n«ng trêng Sao Vµng chóng t«i cßn t×m thÊy loµi ong ký sinh vµ kiÕn ¨n thÞt. Chóng xuÊt hiÖn kh¸ phæ biÕn vµo cuèi th¸ng 4 ®Çu th¸ng 5. Qua theo dâi chóng t«i thÊy loµi thiªn ®Þch nµy thêng ký sinh trøng vµ ¨n c¸c loµi s©u ®ôc th©n mÝa.
Trong c¸c loµi thiªn ®Þch, bä ®u«i k×m n©u dµi (L. riparia) còng thêng xuyªn cã mÆt trªn c¸c ruéng mÝa, ®Æc biÖt lµ ruéng mÝa lu gèc tõ giai ®o¹n c©y con ®Õn v¬n lãng. Quan s¸t thÊy chóng chñ yÕu ¨n c¸c loµi bä trÜ vµ rÇy non, c¸c loµi s©u ®ôc th©n.
Ngoµi ra c¸c loµi c«n trïng thiªn ®Þch nãi trªn, trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra chóng t«i cßn thu thËp ®îc 2 loµi nhÖn lín b¾t måi ¨n thÞt thuéc bé nhÖn lín (Araneida) còng xuÊt hiÖn kh¸ thêng xuyªn vµ phæ biÕn trªn c¸c ruéng mÝa.
Víi sù cã mÆt 26 loµi thiªn ®Þch trªn ®· cã t¸c dông kh«ng nhá trong viÖc k×m h·m mËt ®é c¸c loµi s©u h¹i mÝa nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng. Do ®ã chóng ta cÇn ph¶i t¨ng cêng b¶o vÖ vµ lîi dông chóng trong phßng trõ s©u h¹i mÝa nãi chung vµ rÖp x¬ tr¾ng nãi riªng.
4.3 DiÔn biÕn mËt ®é rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009
4.3.1 Tû lÖ gi÷a c¸c lo¹i h×nh rÖp x¬ tr¾ng trªn ruéng mÝa
Trªn c¸c ruéng mÝa qua quan s¸t vµ theo dâi chóng t«i thÊy cã sù chªnh lÖch sè lîng rÖp kh«ng c¸nh vµ rÖp cã c¸nh trªn c¸c ruéng mÝa. §Ó biÕt ®îc tû lÖ gi÷a c¸c lo¹i h×nh rÖp trªn ruéng mÝa, chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra thu thËp trªn ruéng mÝa (gièng ViÖt §êng 94-128) t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ kÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.3
B¶ng 4.3. Tû lÖ rÖp x¬ tr¾ng (C. lanigera) kh«ng c¸nh vµ cã c¸nh h¹i mÝa t¹i n«ng trêng Sao Vµng - Thä Xu©n - Thanh Ho¸ vô Xu©n hÌ n¨m 2009
Ngµy ®iÒu tra
Giai ®o¹n sinh trëng
Sè rÖp thu thËp
(con)
Tû lÖ rÖp cã c¸nh (%)
Tû lÖ rÖp
kh«ng c¸nh (%)
28/4
§Î nh¸nh
121
40,66
59,34
5/5
143
39,18
60,82
12/5
V¬n lãng
139
40,57
59,43
19/5
158
42,11
57,89
26/5
143
38,91
61,09
2/6
187
39,48
60,52
9/6
158
44,86
55,14
16/6
146
42,78
57,22
TB
1195
41,07
58,93
Ghi chó: gièng mÝa quÕ ®êng 86-368
KÕt qu¶ b¶ng 4.3 cho thÊy trªn ruéng mÝa tû lÖ lo¹i h×nh rÖp cã c¸nh thÊp h¬n lo¹i h×nh rÖp kh«ng c¸nh. Tû lÖ rÖp cã c¸nh ®¹t cao nhÊt lµ 44.86%, cßn lo¹i h×nh rÖ._.994), “KÕt qu¶ thÝ nghiÖm mét sè lo¹i thuèc trõ rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa ë Lam S¬n - Thanh Ho¸”, T¹p chÝ BVTV, Sè 5/1994.
Nguyễn Đức Khiêm (2006), Giáo trình côn trùng nông nghiệp, NXB Nông Nghiệp - Hà Nội
Ph¹m V¨n LÇm. “Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ thiªn ®Þch cña rÖp muéi”. B¸o c¸o khoa häc Héi nghÞ c«n trïng häc toµn quèc lÇn thø 5 – Hµ Néi 11 – 12/04/2005.
Qu¸ch ThÞ Ngä (2002), “Nghiªn cøu rÖp muéi (Homoptera : Aphididae) trªn mét sè c©y trång chÝnh ë ®ång b»ng s«ng Hång và biÖn ph¸p phßng trõ”. LuËn ¸n TiÕn sÜ n«ng nghiÖp.
Qu¸ch ThÞ Ngä, NguyÔn ThÞ Hoa. “Vai trß cña ruåi ¨n rÖp hä Syrphidae trong quÇn thÓ mét sè loµi rÖp muéi h¹i c©y trång”. B¸o c¸o khoa häc Héi nghÞ c«n trïng häc toµn quèc lÇn thø 5 – Hµ Néi 11 – 12/04/2005
Hoµng §øc NhuËn (1979), §Êu tranh sinh häc vµ øng dông, NXB khoa häc - Kü thuËt - Hµ Néi.
Lª ThÞ Kim Oanh (2003). “Nghiªn cøu ¶nh hëng cña thuèc trõ s©u ®Õn diÔn biÕn sè lîng quÇn thÓ, ®Æc ®iÓm sinh häc cña mét sè loµi s©u h¹i rau hä thËp tù vµ thiªn ®Þch cña chóng ë ngo¹i thµnh Hµ Néi vµ phô cËn”, LuËn ¸n tiÕn sÜ n«ng nghiÖp.
NguyÔn ThÞ Kim Oanh (1996), “Nghiªn cøu thành phÇn, ®Æc tÝnh sinh häc, sinh th¸i cña mét sè loài rÖp muéi (Aphididae – Homoptera) h¹i c©y trång vïng Hà Néi”. LuËn ¸n TiÕn sÜ khoa häc N«ng nghiÖp, trang 113.
NguyÔn ThÞ Kim Oanh (2006). “S©u bÖnh h¹i mÝa vµ biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp t¹i vïng nguyªn liÖu c«ng ty CPM§ N«ng Cèng Thanh Ho¸ - vïng kh« h¹n miÒn Trung”. B¸o c¸o chuyªn ®Ò, thuéc ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc, trang 1-9.
TrÇn V¨n Sái (1995), Kü thuËt trång mÝa ®åi, NXB N«ng nghiÖp - Hµ Néi.
T¹ Huy ThÞnh - Tr¬ng Xu©n Lam (1994), “DiÔn biÕn sè lîng cña rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa vµ bä rïa ®á Micraspis discolon Fabr t¹i c¸nh ®ång mÝa Biªn Giang - Hµ T©y”, TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, ViÖn sinh th¸i vµ tµi nguyªn sinh vËt, NXB Khoa häc kü thuËt.
NguyÔn ViÕt Tïng (1990). “Mét sè nhËn xÐt vÒ kÎ thï tù nhiªn cña rÖp muéi h¹i c©y trång ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång”. Héi nghÞ C«n trïng lÇn I ë ViÖt Nam, trang 76.
B. Tµi liÖu níc ngoµi
Alfiler A.R, Calilung V.I (1981), “The life history and voracity of the Sysphid predator, Ischidon scutellaris (F.) (Diptera, Syrphidae)”, Philippine Entomologist, 4(1/2), pp 105 – 117.
Avasthy, P.N. and Tiwari, N.K, 1986a, The shoot borer, Chilotraea infuscatelus Snelle. In "Sugarcane entomoloogy in Indian'' (David, H, Easwaramoothy, Jayarthi, R, eds). Sugarcane Beeding instiut, Comimbatore: 69-92.
Basant K. Agarwala & Hironori Yasuda (2001), “Larval interation in aphidophagous predators effectiveness of wax cover as defence shield of Scymnus larvae against predation from sysphids”.
Box, HE.1953. List of sugarcane insects. London.
CaBi (1998). London.
Graham J. Holloway, Clife G. Marriott and Helen J. Crocker, “Phenotypic plasticity in hoveflies the relationship between colour pattern and season in Episyphus balteatus and other Syrphidae”.
Gupta, BD. (1959), Insect pest of Sugarcane in Indica, the shoot bore chilotraea infuscatellus Suell. Indian sugarcane 9: 445-446.
Gupta, M.M, Goswammy (1995), Incidence of sugarcane wooly aphid and its effect on yield attributes and juicce qualty. Indian Sugar, 44: 883-885.
Hassan J. A. (1985), " Standard methods to test the side - effects of pesticides on natural enemies of insects and mites development by IOBC/WPRS ". Working group Pesticide and beneficial Organization for Biological Control of Noxious Animals and plant, West Paleaactic Region Section, Bulletin OEP /EPPO Bulletin 1, p 214-225.
Heic O. E. 1967. “Studies on fossil Aphids (Homoptera: Aphididae)” Spolia Zool Mus. Hauniensis.
Hill, D.S. (1993), Major tropical pests (description, biology and cotrol). In: Agrycultural Insect pests of Tropics and their Control (2edn.). Cambridge University Press, Cambridge.p. 209.
Issac, P.V. (1937), Information pest of sugarcane in Indica from published report and statements received from provinces and state Govts, Indian publicartions, 186 pp.
K.A.Kulkarni and D.N. Kambrekar University of Agricultural Sciences Daharwad-Karnataka. Both nymphs and adults of sugarcane woolly aphid Ceratovacuna lanigera suck the sap …The entire life cycle is completed in 1-1,5 months. Www.hindu.com/seta/2004/01/08.
Kalaiyarasan, sS. (2005), Occurrencce of woolly aphid sugarcane woolly aphid Ceratovacuna lanigera Zehntner - afirst record in Tamil nadu. Indian. J.PI.Prot. 33L1): 139-140.
Krishan, C. Sharma and Orn P. Bhalla (1990), “Syrphids in the management of aphid pests of vegetable crops, India”, 3rd Internation Conference on plant protection in the tropics – Malaysia, p 260.
Kurosu U, Aoki S (1986) Sexuparae of the sugarcane wooly aphid Ceratovacuna lanigera . Www.blackwell-synegy.com/doi/pdf/10.111/j.
Liu V.C. Perng Ij. (1987), Population growth and temperature depennt eff of cotton aphid. Aphid gossypii Ghover. Chinese Journal of Entomology 1987.
Mahmoud TT. , Khalil FM. , Awadalla KT. (1983), “Population dynamics of aphids and enemies on peach trees in Mosul region Iraq”, Mesopotamia journal of Agrculture, 16(2), pp 167 – 183.
Mutin, V.A (2005). “The Japan sea region as center of Syrphid endemism and dispersal center of arboreal faurna”, 3rd International Symposium of Syrphidae, Leiden 2 - 5 September 2005.
Pek, L. V. (6/1982). “The effect of garlis extract on Syrphus corollae F. Chrysopa carnea (Steph.) and Coccinella septempunctata L”. Review of Applied Entomology, p. 859.
Ramesh Babu, K. and G. Santharam. (2000), Persistent toxicity of imidacloprid to aphids and leafhoppers on groundnut. Pestology, 24: 23-25.
Rao, B.S. Rao, A.S.; Nagalingam (1997), “Biology of two coccinnellid predators on three species of aphids infesting different crop”. Madras Agricultural Journal 84 (2) 53 – 56, India.
Review Agricultural Entomology 96. Volum 84. No 11 [10023] Taiwan sugar Reseach Institule
Review Agricultural Entomology 98. Volum 86. No 5 [4775] Taiwan sugar Reseach Institule.
Review Agricultural Entomology 98. Volum 86. No1 [4778] Taiwan sugar Reseach Institule.
Rotheray GE (1984), Host relations, “life cycle and multiparasitism in some parasitoids of aphidophagous Syrphidae (Diptera)”. Ecological entomology, Merreyside country Meseumes, Liverpool UK, 9(3), pp 303 – 310.
Shankar, G. and D.M. Shitole. (2004), Menagement of sugarcane woolly aphid, Ceratovacuna ssp. Pestology, 24: 23-25.
Sharma, K.C, Bhalla, O.P (8/1988), “Biology of six syrphid predators of (Brevicoryne brassicae) Indian journal of Agricultural Sciences”, 58, 652 – 654.
Thirumurugan, A,K. Koodalingam and T.L. Bhaskaran 2005. Incidence of sugarcane wooly aphid, Ceratovacuna lanigera Zehntner and its natural enemy complex in Nothern districts of Tamil nadu. In: National Symposium on Biodiversity and Insect Pest Management, Feb.3-4, Entomology Research Institute Loyola college, Chennai- 600 43 p.51.
Phô lôc
KÕt qu¶ xö lý sè liÖu
HiÖu lùc cña thuèc ho¸ häc ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa (%)
(ThÝ nghiÖm ngoµi ®ång)
1 ngµy sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BI 58
31.97
32.09
31.98
32.01
SECSAIGON
36.82
37.95
36.76
37.18
DRAGON 585 EC
42.84
44.02
42.76
43.21
SK 99EC
8.94
9.17
9.02
9.04
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
96.04
32.01333333
0.004433
SECSAIGON
3
111.53
37.17666667
0.449433
DRAGON 585 EC
3
129.62
43.20666667
0.497733
SK 99EC
3
27.13
9.043333333
0.013633
NL1
4
120.57
30.1425
219.5671
NL2
4
123.23
30.8075
231.8039
NL3
4
120.52
30.13
217.5095
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
2005.91
3
668.6375778
5506.085
1E-10
4.7571
Columns
1.20185
2
0.600925
4.948487
0.05377
5.1433
Error
0.72862
6
1.937264
Total
2007.84
11
P-value = 1E-10 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
t(0.05,6)
2.45
LSD
2.6012
CV%
4.5845
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
43.21
SECSAIGON
37.18
6.03
BI 58
32.01
11.19
5.16
SK 99EC
9.04
34.16
28.13
22.97
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
3 ngµy sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BI 58
64.02
63.71
62.39
63.37
SECSAIGON
73.17
72.85
71.98
72.67
DRAGON 585 EC
75.28
74.96
74.81
75.02
SK 99EC
31.24
30.85
30.92
31.00
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
190.12
63.3733
0.749233
SECSAIGON
3
218
72.6667
0.3792
DRAGON 585 EC
3
225.05
75.0167
0.0576
SK 99EC
3
93.01
31.0033
0.0432
NL1
4
243.71
60.9275
415.5948
NL2
4
242.37
60.5925
417.0022
NL3
4
240.1
60.025
404.7375
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
3711.21
3
1237.069878
9352.65
2.1E-11
4.7571
Columns
1.66505
2
0.832525
6.29416
0.03363
5.1433
Error
0.79362
6
3.086412
Total
3713.67
11
P-value = 2.1E-11 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
t(0.05,6)
2.45
LSD
3.28325
CV%
2.90311
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
75.0167
SECSAIGON
72.6667
2.35
BINI 58
63.3733
11.64
9.29
SK 99EC
31.0033
44.01
41.66
32.37
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
ab
c
d
5 ngµy sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BI 58
76.39
75.94
76.18
76.17
SECSAIGON
82.19
81.73
81.69
81.87
DRAGON 585 EC
93.26
92.58
92.85
92.90
SK 99EC
55.97
56.11
55.67
55.92
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BI 58
3
228.51
76.17
0.0507
SECSAIGON
3
245.61
81.87
0.0772
DRAGON 585 EC
3
278.69
92.8966667
0.117233
SK 99EC
3
167.75
55.9166667
0.050533
NL1
4
307.81
76.9525
244.6492
NL2
4
306.36
76.59
233.9842
NL3
4
306.39
76.5975
242.7373
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
2163.864
3
721.288044
17449.34
3.29E-12
4.75706
Columns
0.343317
2
0.17165833
4.152745
0.073781
5.14325
Error
0.248017
6
4.1332
Total
2164.455
11
P-value = 2.69E-12 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
t(0.05,6)
2.45
LSD
3.7994
CV%
2.650162
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
92.89667
SECSAIGON
81.87
11.03
BI 58
76.17
16.73
5.70
SK 99EC
55.91667
36.98
25.95
20.25
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
7 sau ngµy xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BI 58
86.72
87.24
85.94
86.63
SECSAIGON
91.87
92.36
91.39
91.87
DRAGON 585 EC
99.72
98.36
98.79
98.96
SK 99EC
80.67
83.33
82.07
82.02
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BI 58
3
259.9
86.6333333
0.428133
SECSAIGON
3
275.62
91.8733333
0.235233
DRAGON 585 EC
3
296.87
98.9566667
0.483233
SK 99EC
3
246.07
82.0233333
1.770533
NL1
4
358.98
89.745
65.17417
NL2
4
361.29
90.3225
42.38323
NL3
4
358.19
89.5475
52.58189
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
475.8811
3
158.627033
209.7894
1.84E-06
4.75706
Columns
1.297517
2
0.64875833
0.858004
0.470193
5.14325
Error
4.53675
6
0.756125
Total
481.7154
11
P-value = 1.84E-06 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
t(0.05,6)
2.45
LSD
1.6251
CV%
0.967551
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
98.96
SECSAIGON
91.87
7.08
BI 58
86.63
12.32
5.24
SK 99EC
66.02
32.93
25.85
20.61
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
HiÖu lùc cña thuèc ho¸ häc ®èi víi rÖp x¬ tr¾ng h¹i mÝa (%)
(Trong phßng thÝ nghiÖm)
1 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
4.51
4.47
4.33
4.44
SECSAIGON
7.67
7.93
7.73
7.78
DRAGON 585 EC
13.37
13.43
13.19
13.33
SK 99EC
1.07
1.17
1.09
1.11
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
13.31
4.4366667
0.008933
SECSAIGON
3
23.33
7.7766667
0.018533
DRAGON 585 EC
3
39.99
13.33
0.0156
SK 99EC
3
3.33
1.11
0.0028
NL1
4
26.62
6.655
27.3049
NL2
4
27
6.75
27.449867
NL3
4
26.34
6.585
26.739033
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
244.4445
3
81.48151
13261.0054
7.5E-12
4.757
Columns
0.054867
2
0.027433
4.46473779
0.06491
5.143
Error
0.036867
6
0.006144
Total
244.5363
11
P-value = 7.5E-12 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
13.333
SECSAIGON
7.78
5.553
BINI 58
4.443
8.890
3.337
SK 99EC
1.11
12.223
6.670
3.333
t(0.05,6)
2.446912
LSD
0.146493
CV%
1.176385795
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
6 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
28.03
27.71
27.59
27.78
SECSAIGON
45.11
44.03
44.15
44.43
DRAGON 585 EC
57.43
58.09
57.81
57.78
SK 99EC
6.33
7.01
6.67
6.67
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
83.33
27.7767
0.0517333
SECSAIGON
3
133.29
44.43
0.3504
DRAGON 585 EC
3
173.33
57.7767
0.1097333
SK 99EC
3
20.01
6.67
0.1156
NL1
4
136.9
34.225
491.15477
NL2
4
136.84
34.21
482.9256
NL3
4
136.22
34.055
485.98117
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
4379
3
1459.67
7396.5439
4.3E-11
4.75706
Columns
0.07087
2
0.03543
0.1795507
0.83998
5.14325
Error
1.18407
6
0.19734
Total
4380.26
11
P-value = 4.3E-11< 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON
585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
57.78
SECSAIGON
44.433333
13.346667
BINI 58
27.78
30
16.653333
SK 99EC
6.6666667
51.113333
37.766667
21.113333
t(0.05,6)
2.4469118
LSD
1.45985
CV%
1.30033
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
12 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
53.33
56.67
53.33
54.44
SECSAIGON
74.53
74.07
74.71
74.44
DRAGON 585 EC
85.59
85.07
86.01
85.56
SK 99EC
14.67
14.73
13.91
14.44
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
163.33
54.4433
3.71853
SECSAIGON
3
223.31
74.4367
0.10893
DRAGON 585 EC
3
256.67
85.5567
0.22173
SK 99EC
3
43.31
14.4367
0.20893
NL1
4
228.12
57.03
976.661
NL2
4
230.54
57.635
954.853
NL3
4
227.96
56.99
1008.48
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
8812.511
3
2937.5
2359
1.3E-09
4.757
Columns
1.044867
2
0.52243
0.41955
0.67524
5.143
Error
7.4714
6
1.24523
Total
8821.028
11
P-value = 1.3E-09 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
85.55667
SECSAIGON
74.44333
11.11333
BI 58
54.44333
31.11333
20
SK 99EC
14.44333
71.11333
60
40
t(0.05,6)
2.446912
LSD(4,3)
2.085461
CV%
1.95025
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
18 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
70.13
71.19
72.01
71.11
SECSAIGON
86.11
85.67
84.91
85.56
DRAGON 585 EC
92.83
93.03
94.13
93.33
SK 99EC
28.93
29.07
28.67
28.89
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
213.33
71.11
0.8884
SECSAIGON
3
256.69
85.5633
0.3685333
DRAGON 585 EC
3
279.99
93.33
0.49
SK 99EC
3
86.67
28.89
0.0412
NL1
4
278
69.5
822.1676
NL2
4
278.96
69.74
817.4468
NL3
4
279.72
69.93
838.91813
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
7432.39
3
2477.46
4638.2881
1.8E-10
4.75706
Columns
0.37147
2
0.18573
0.3477284
0.71964
5.14325
Error
3.2048
6
0.53413
Total
7435.97
11
P-value = 1.8E-10 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ
kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
93.333333
SECSAIGON
85.556667
7.7766667
BI 58
71.11
22.223333
14.446667
SK 99EC
28.89
64.443333
56.666667
42.22
t(0.05,6)
2.4469118
LSD
1.36585
CV%
1.04821
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
A
b
c
d
24 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
83.33
83.33
80
82.22
SECSAIGON
93.33
93.33
96.67
94.44
DRAGON 585 EC
100
100
100
100.00
SK 99EC
52.67
49.51
50.17
50.78
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
246.66
82.22
3.6963
SECSAIGON
3
283.33
94.44333
3.718533
DRAGON 585 EC
3
300
100
0
SK 99EC
3
152.35
50.78333333
2.77853333
NL1
4
329.33
82.3325
437.98149
NL2
4
326.17
81.5425
502.96689
NL3
4
326.84
81.71
518.6738
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
4359.866
3
1453.288678
458.920787
1.8E-07
4.757
Columns
1.38621
0.693108333
0.21887036
0.80957
5.143
Error
19.00052
6
3.166752778
Total
4380.253
11
P-value = 1.8E-07 < 0.05, c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
100
SECSAIGON
94.44333
5.556666
5.556666
BI 58
82.22
17.78
12.223333
17.78
12.22
SK 99EC
50.78
49.21666
43.66
31.44
49.21666
43.66
t(0.05,6)
2.200985
LSD(4,3)
2.991455
CV%
2.173834
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
48 giê sau xö lý thuèc
Công thức
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
96.67
96.67
93.33
95.56
SECSAIGON
100
100
100
100.00
DRAGON 585 EC
100
100
100
100.00
SK 99EC
63.33
66.67
60
63.33
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
286.67
95.556667
3.7185333
SECSAIGON
3
300
100
0
DRAGON 585 EC
3
300
100
0
SK 99EC
3
246.99
82.33
1.4092
NL1
4
379.34
94.835
68.2363
NL2
4
379.98
94.995
63.1483
NL3
4
374.34
93.585
80.1667
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
629.1667
3
209.72223
229.3215
1.41E-06
4.757062
Columns
4.768267
2
2.3841333
2.606939
0.15317
5.14325
Error
5.4872
6
0.914533
Total
639.4221
11
P-value = 1.41E-07 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng lµ kh¸c nhau.
So s¸nh hiÖu lùc trõ rÖp x¬ tr¾ng gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
SECSAIGON
DRAGON 585 EC
BINI 58
DRAGON 585 EC
100
0
SECSAIGON
100
0
0
BI 58
95.5567
4.4433333
4.44333
SK 99EC
82.33
17.67
17.67
13.226667
t(0.05,6)
2.4469118
LSD
1.78721
CV%
1.01227
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
a
b
c
HiÖu lùc cña thuèc ho¸ häc ®èi víi ruåi (%)
(Trong phßng thÝ nghiÖm)
1 Giê sau khi xö lý thuèc:
C«ng thøc
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
4.67
4.81
4.74
4.74
SECSAIGON
8.73
8.69
8.65
8.69
DRAGON 585 EC
18.97
18.89
19.11
18.99
SK 99EC
1.11
0
1.13
0.746667
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
14.22
4.74
0.0049
SECSAIGON
3
26.07
8.69
0.0016
DRAGON 585 EC
3
56.97
18.99
0.0124
SK 99EC
3
2.24
0.746667
0.418233
NL1
4
33.48
8.37
59.62907
NL2
4
32.39
8.0975
64.40209
NL3
4
33.63
8.4075
60.33829
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
552.4631
3
184.1544
1712.4
3.47E-09
4.757063
Columns
0.229017
2
0.114508
1.064781
0.402024
5.143253
Error
0.64525
6
0.107542
Total
553.3374
11
P-value = 3.47E-09 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus.
So s¸nh ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
18.99
SECSAIGON
8.69
10.300
BINI 58
4.743333
14.247
3.947
SK 99EC
0.746667
18.243
7.943
3.997
t(0.05,6)
2.446912
LSD
0.612865
CV%
3.955001
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
6 Giê sau khi xö lý thuèc:
C«ng thøc
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
18.67
21.33
19.97
19.99
SECSAIGON
33.67
36.07
37.11
35.61667
DRAGON 585 EC
45.09
48.67
47.13
46.96333
SK 99EC
4.03
4.13
5.67
4.61
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
59.97
19.99
1.7692
SECSAIGON
3
106.85
35.61667
3.112533
DRAGON 585 EC
3
140.89
46.96333
3.224933
SK 99EC
3
13.83
4.61
0.8452
NL1
4
101.46
25.365
319.3513
NL2
4
110.2
27.55
368.6099
NL3
4
109.88
27.47
336.9784
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
3069.197
3
1023.066
1091.943
1.34E-08
4.757063
Columns
12.2822
2
6.1411
6.554546
0.030955
5.143253
Error
5.621533
6
0.936922
Total
3087.101
11
P-value =1.34E-08 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus.
So s¸nh ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
46.96333
SECSAIGON
35.61667
11.347
BINI 58
19.99
26.973
15.627
SK 99EC
4.61
42.353
31.007
15.380
t(0.05,6)
2.446912
LSD
1.808958
CV%
3.612418
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
D
12 Giê sau khi xö lý thuèc:
C«ng thøc
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
39.67
41.33
41.05
40.68333
SECSAIGON
69.09
70.33
68.47
69.29667
DRAGON 585 EC
81.11
79.67
80.01
80.26333
SK 99EC
13.01
12.67
13.49
13.05667
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
122.05
40.68333
0.789733
SECSAIGON
3
207.89
69.29667
0.896933
DRAGON 585 EC
3
240.79
80.26333
0.566533
SK 99EC
3
39.17
13.05667
0.169733
NL1
4
202.88
50.72
935.0519
NL2
4
204
51
919.4385
NL3
4
203.02
50.755
884.1812
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
8211.355
3
2737.118
3524.439
3.99E-10
4.757063
Columns
0.1862
2
0.0931
0.11988
0.889099
5.143253
Error
4.659667
6
0.776611
Total
8216.201
11
P-value = 3.99E-10 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus.
So s¸nh ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
80.26333
SECSAIGON
69.29667
10.967
BINI 58
40.68333
39.580
28.6133
SK 99EC
13.05667
67.207
56.24
27.627
t(0.05,6)
2.446912
LSD
1.646943
CV%
1.733901
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
18 Giê sau khi xö lý thuèc:
C«ng thøc
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
55.33
53.19
51.37
53.29667
SECSAIGON
76.67
80.03
78.46
78.38667
DRAGON 585 EC
87.73
89.09
86.91
87.91
SK 99EC
24.01
25.67
26.13
25.27
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
159.89
53.29667
3.928933
SECSAIGON
3
235.16
78.38667
2.826433
DRAGON 585 EC
3
263.73
87.91
1.2124
SK 99EC
3
75.81
25.27
1.2436
NL1
4
243.74
60.935
786.8113
NL2
4
247.98
61.995
818.8113
NL3
4
242.87
60.7175
761.5048
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
7086.697
3
2362.232
965.1273
1.93E-08
4.757063
Columns
3.737217
2
1.868608
0.763449
0.50653
5.143253
Error
14.68552
6
2.447586
Total
7105.119
11
P-value = 1.93E-08 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus.
So s¸nh ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON
585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
87.91
SECSAIGON
78.38667
9.523
BINI 58
53.29667
34.613
25.09
SK 99EC
25.27
62.640
53.11667
28.027
t(0.05,6)
2.446912
LSD
2.923787
CV%
2.555672
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON
585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
A
b
c
d
24 Giê sau khi xö lý thuèc:
C«ng thøc
NL1
NL2
NL3
TB
BINI 58
77.67
79.97
80.15
79.26333
SECSAIGON
89.87
90.13
91.79
90.59667
DRAGON 585 EC
97.11
94.33
95.56
95.66667
SK 99EC
34.33
42.19
41.69
39.40333
Anova: Two-Factor Without Replication
SUMMARY
Count
Sum
Average
Variance
BINI 58
3
237.79
79.26333
1.912133
SECSAIGON
3
271.79
90.59667
1.084933
DRAGON 585 EC
3
287
95.66667
1.940633
SK 99EC
3
118.21
39.40333
19.36653
NL1
4
298.98
74.745
790.2956
NL2
4
306.62
76.655
564.2689
NL3
4
309.19
77.2975
606.5274
ANOVA
Source of Variation
SS
df
MS
F
P-value
F crit
Rows
5848.769
3
1949.59
338.9911
4.4E-07
4.757063
Columns
14.10155
2
7.050775
1.225976
0.357753
5.143253
Error
34.50692
6
5.751153
Total
5897.377
11
P-value = 4.4E-07 < 0.05 nªn c¸c c«ng thøc kh¸c nhau cã ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus.
So s¸nh ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn ruåi E. balteatus gi÷a c¸c c«ng thøc
SUMMARY
Average
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
DRAGON 585 EC
95.66667
SECSAIGON
90.59667
5.070
BINI 58
79.26333
16.403
11.333
SK 99EC
39.40333
56.263
51.193
39.860
t(0.05,6)
2.446912
LSD
4.481818
CV%
3.145844
S¾p xÕp h×nh häc
DRAGON 585 EC
SECSAIGON
BINI 58
SK 99EC
a
b
c
d
KÝch thíc c¸c pha ph¸t dôc cña E. balteatus De Geer
B¶ng chiÒu dài
Chỉ tiêu
Trứng
Ấu trùng
Nhộng
Cái
Đưc
cơ thể
sải cánh
cơ thể
sải cánh
Trung bình
1.57
10.5
7.23
8.7
17.44
9.43
17.81
Sai số chuẩn
0.03667
0.19888
0.15496
0.25777
0.3334
0.22013
0.32264
Trung vị
1.55
10.6
7.4
8.65
17.8
9.2
17.95
Mode
1.5
11.2
7.4
9.2
17.8
8.9
18.1
Độ lệch chuẩn
0.11595
0.62893
0.49001
0.81513
1.0543
0.6961
1.02029
Phương sai
0.01344
0.39555
0.24011
0.66444
1.11156
0.48456
1.041
Độ nhọn
0.51197
1.39709
-1.4486
-1.2842
-0.1605
-0.2217
-1.2583
Độ lệch
0.72701
-1.2393
-0.3184
-0.0185
-0.9006
0.76352
-0.4297
Biên độ
0.4
2.1
1.4
2.4
3.2
2.2
2.9
Giá trị nhỏ nhất
1.4
9.1
6.5
7.5
15.5
8.5
16.2
Giá trị lớn nhất
1.8
11.2
7.9
9.9
18.7
10.7
19.1
Tổng
15.7
105
72.3
87
174.4
94.3
178.1
Số quan sát
10
10
10
10
10
10
10
Nửa khoảng tin cậy(95%)
0.08295
0.44991
0.35053
0.58311
0.7542
0.49796
0.72987
B¶ng chiÒu réng
Chỉ tiêu
Trøng
Êu trïng
Nhéng
Trëng thµnh
C¸i
§ùc
Trung bình
0.66
2.45
2.91
2.44
2.49
Sai số chuẩn
0.045
0.07
0.11
0.098
0.099
Trung vị
0.7
2.45
2.8
2.35
2.4
Mode
0.7
2.5
2.7
2.3
2.3
Độ lệch chuẩn
0.143
0.222
0.348
0.31
0.314
Phương sai
0.02
0.049
0.121
0.096
0.099
Độ nhọn
0.341
0.46
1.242
0.36
1.545
Độ lệch
-0.25
0.872
0.371
1.041
1.82
Biên độ
0.5
0.7
1.1
1
1.1
Giá trị nhỏ nhất
0.4
2.2
2.7
2.1
2.2
Giá trị lớn nhất
0.9
2.9
3.8
3.1
3.3
Tổng
6.6
24.5
29.1
24.4
24.9
Số quan sát
10
10
10
10
10
Nửa khoảng
tin cậy (95%)
0.102
0.159
0.249
0.222
0.225
C¸c pha ph¸t dôc cña E. balteatus De Geer
§ît 1
ChØ tiªu
Pha trøng
Pha Êu trïng
Pha nhéng
TT- ®Î
TT
Vßng ®êi
§êi
Trung bình
2.35
7.4
8.45
1.867
8.55
20.07
28.6
Sai số chuẩn
0.099
0.13
0.118
0.099
0.185
0.266
0.37
Trung vị
2.5
7.5
8.5
2
8.5
20
28.8
Mode
2
8
9
2
9
20
29
Độ lệch chuẩn
0.544
0.712
0.648
0.54
1.012
1.455
2.03
Phương sai
0.296
0.507
0.42
0.292
1.023
2.116
4.13
Độ nhọn
-0.36
1.321
-1.66
0.22
1.126
1.259
1.58
Độ lệch
-0.38
-1.39
-0.92
0.576
-0.92
-0.08
-0.53
Biên độ
2
3.5
2
2
4
8
12
Giá trị nhỏ nhất
1
4.5
7
1
6
16
22
Giá trị lớn nhất
3
8
9
3
10
24
34
Tổng
70.5
222
253.5
56
256.5
602
859
Số quan sát
30
30
30
30
30
30
30
Nửa khoảng
tin cậy (95%)
0.203
0.266
0.242
0.202
0.378
0.543
0.76
§ît 2
Chỉ tiêu
Pha trøng
Pha Êu trïng
Pha nhéng
TT-®Î
TT
Vßng ®êi
§êi
Trung bình
2.183
6.983
7.867
1.75
7.283
18.65
25.93
Sai số chuẩn
0.1
0.169
0.072
0.101
0.121
0.301
0.368
Trung vị
2
7
8
2
7
18.5
26.25
Mode
2
7
8
2
7
18.5
26.5
Độ lệch chuẩn
0.549
0.924
0.392
0.553
0.665
1.651
2.016
Phương sai
0.301
0.853
0.154
0.306
0.443
2.727
4.064
Độ nhọn
-0.54
1.732
1.521
0.056
1.297
1.124
1.56
Độ lệch
0.171
-1.13
-1.06
0.327
-1.19
-1.18
-1.59
Biên độ
2
4
2
2
3
10
12
Giá trị nhỏ nhất
1
4
6
1
5
12
17
Giá trị lớn nhất
3
8
8
3
8
22
29
Tổng
65.5
209.5
236
52.5
218.5
559.5
778
Số quan sát
30
30
30
30
30
30
30
Nửa khoảng
tin cậy (95%)
0.205
0.345
0.147
0.207
0.248
0.617
0.753
Søc sinh s¶n vµ nhÞp ®iÖu sinh s¶n cña ruåi E. balteatus De Geer
Chỉ tiêu
Ngày sinh sản thứ
Sức sinh sản
Ngày1
Ngày2
Ngày3
Ngày4
Ngày5
Ngày6
Ngày7
Ngày8
Ngày9
Trung bình
2.4
3.2
3.8
4.2
4.6
5.4
5.6
3.5
1.2
39.4
Sai số chuẩn
0.221
0.249
0.249
0.291
0.306
0.306
0.306
0.224
0.133
1.572
Trung vị
2.5
3
4
4
4
5
5
3
1
40.5
Mode
3
3
3
4
4
5
5
3
1
43
Độ lệch chuẩn
0.699
0.789
0.789
0.919
0.966
0.966
0.966
0.707
0.422
4.971
Phương sai
0.489
0.622
0.622
0.844
0.933
0.933
0.933
0.5
0.178
24.71
Độ nhọn
-0.15
-1.07
-1.07
0.396
1.187
1.194
1.187
0.571
1.106
1.66
Độ lệch
-0.78
-0.41
0.407
0.601
1.529
1.662
1.594
1.179
1.779
-1.09
Biên độ
2
2
2
3
3
3
3
2
1
18
Giá trị nhỏ nhất
1
2
3
3
4
5
5
3
1
28
Giá trị lớn nhất
3
4
5
6
7
8
8
5
2
46
Tổng
24
32
38
42
46
54
56
35
12
394
Số quan sát
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
Nửa khoảng
tin cậy (95%)
0.5
0.564
0.564
0.657
0.691
0.671
0.691
0.506
0.302
3.5561
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- CHBVTV09016.DOC