Tăng khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam

Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th­¬ng ---------JJJ---------- kho¸ luËn tèt nghiÖp §Ò tµi: ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p Sinh viªn thùc hiÖn : Ph¹m ThÕ C­êng Líp : A2 - CN9 Gi¸o viªn h­íng dÉn : ThS. NguyÔn Xu©n N÷ Hµ néi - 2003 Môc lôc Trang KÕt luËn 70 Tµi liÖu tham kh¶o 71 Lêi më ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi : §Êt n­íc chuyÓn m×nh sau nhiÒu n¨m ®æi míi . Tr­íc ng­ìng cöa cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng , c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu c¬ héi thuËn lîi nh­ng còng ph¶i ®u¬ng ®Çu víi kh«ng Ýt khã kh¨n ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn , trong ®ã khã kh¨n lín nhÊt cã lÏ lµ sù c¹nh tranh gay g¾t kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc mµ cßn c¶ víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi . §Ó giµnh ®­îc phÇn th¾ng trong cuéc canh tranh quyÕt liÖt , nh»m chiÕm lÜnh ®­îc thÞ phÇn , më réng thÞ tr­êng tiªu thô cho c¸c s¶n phÈm cña m×nh , ®ång thêi ®¹t ®­îc lîi nhuËn tèi ­u , c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng cè g¾ng nç lùc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm , dÞch vô , gi¶m gi¸ thµnh , ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ , n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lÝ còng nh­ tay nghÒ cña ng­ßi lao ®éng , thùc hiÖn c¸c hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ nh»m t¨ng n¨ng lùc canh tranh cho c¸c doanh nghiÖp cña m×nh . Hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay .MÆt hµng nµy còng ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu tr­íc nhiÒu khã kh¨n , th¸ch thøc : §ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc cßn nhiÒu bÊt cËp , tr×nh ®é c«ng nghÖ , tr×nh ®é qu¶n lÝ cßn nhiÒu h¹n chÕ . Trong khi ®ã , t×nh h×nh chÝnh trÞ còng nh­ nÒn kinh thÕ thÕ giíi lu«n lu«n biÕn ®éng khã l­êng. Kinh tÕ thÕ giíi trong giai ®o¹n hiÖn nay , ®ang ®­îc phôc håi chËm ch¹p sau mét thêi gian suy tho¸i , thÞ tr­êng tiÕp tôc trÇm l¾ng , søc mua yÕu khiÕn cho gi¸ xuÊt khÈu gi¶m . Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ gÆp khã kh¨n , ë c¸c n­íc ®· xuÊt hiÖn nhiÒu h¬n nh÷ng rµo c¶n vÒ th­¬ng m¹i , kÓ c¶ ë nh÷ng n­íc rÊt tÝch cùc cæ ®éng cho tù do ho¸ th­¬ng m¹i . ChiÕn tranh th­¬ng m¹i diÔn ra ngµy cµng quyÕt liÖt h¬n , c¸c vÊn ®Ò vÒ lao ®éng , m«i tr­êng ®­îc ®Æt ra mét c¸ch th¸i qu¸ nhÊt lµ trong s¶n xuÊt hµng may mÆc . V× vËy , viÖc xem xÐt thùc tr¹ng kh¶ n¨ng canh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã t×m ra ®­îc nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t huy vµ quan träng h¬n t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp nh»m gióp hµng dÖt may cña ViÖt nam ®øng v÷ng vµ chiÕm lÜnh ®­îc thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ còng nh­ thÞ tr­êng trong n­íc . §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi : §èi t­îng nghiªn cøu ®Ò tµi: tËp trung vµo nghiªn cøu n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam trong mèi quan hÖ víi m«i tr­êng kinh doanh , m«i tr­êng c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ . Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi : tËp trung vµo c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam . Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu : Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu sau : -Ph­¬ng ph¸p thèng kª , tæng hîp ,ph©n tÝch ,so s¸nh. -Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra , kh¶o s¸t thùc tÕ ,kÕt hîp víi nghiªn cøu t¹i v¨n phßng . 4 .Néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi : Néi dung cña ®Ò tµi ®­îc cÊu thµnh 03 ch­¬ng chÝnh : Ch­ong 1 : Lý luËn chung vÒ kh¶ n¨ng canh tranh hµng dÖt may cña ViÖt nam. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng dÖt may cña ViÖt nam . Ch­¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam . Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu , dï ®· cè g¾ng vµ ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng thÞ tr­êng , phßng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c c«ng ty May Th¨ng Long , May 10 , May ChiÕn Th¾ng , May §øc Giang, còng nh­ ban KÕ ho¹ch -ThÞ Tr­êng cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt nam -VINATEX, ®Æc biÖt lµ ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o : Th¹c SÜ NguyÔn Xu©n N÷ - Gi¶ng viªn Khoa Kinh TÕ Ngo¹i Th­¬ng ,Tr­êng §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng Hµ Néi . Nh­ng do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n , nªn ch¾c ch¾n vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ h¹n chÕ . Em rÊt mong muèn vµ xin ch©n thµnh tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp bæ xung nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n . Ch­¬ng I : Lý luËn chung vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam . I/ Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh : 1. Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh C¹nh tranh lµ mét kh¸i niÖm ®­îc c¸c häc gi¶ cña c¸c tr­êng ph¸i kinh tÕ kh¸c nhau rÊt quan t©m . Theo c¸c häc gi¶ tr­êng ph¸i t­ s¶n cæ ®iÓn th× " C¹nh tranh lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm c¸c hµnh vi ph¶n øng . Qu¸ tr×nh nµy t¹o ra cho mçi thµnh viªn trong thÞ tr­êng mét d­ ®Þa ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh vµ mang l¹i cho mçi thµnh viªn mét phÇn xøng ®¸ng so víi kh¶ n¨ng cña m×nh". Theo tõ ®iÓn kinh doanh cña Anh xuÊt b¶n n¨m 1992 th× c¹nh tranh ®­îc xem lµ " sù ganh ®ua , sù k×nh ®Þch gi÷a c¸c nhµ kinh doanh trªn thÞ tr­êng nh»m tranh giµnh cïng mét lo¹i tµi nguyªn s¶n xuÊt hoÆc cïng mét lo¹i hµng ho¸ kh¸c vÒ phÝa m×nh " . C¹nh tranh lµ ho¹t ®éng tranh ®ua gi÷a nhiÒu ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ , gi÷a c¸c th­¬ng nh©n , c¸c nhµ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng bÞ chi phèi bëi quan hÖ cung cÇu nh»m giµnh c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt , tiªu thô vµ thÞ tr­êng cã lîi nhÊt . C¸c nhµ khoa häc cña ViÖt nam khi ®Ò cËp tíi c¹nh tranh th× cho r»ng : c¹nh tranh lµ vÊn ®Ò giµnh lîi thÕ vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ ,dÞch vô ( mua vµ b¸n) vµ ®ã lµ ph­¬ng thøc ®Ó giµnh lîi nhuËn cao cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ .Nãi kh¸c ®i , môc ®Ých trùc tiÕp cña ho¹t ®éng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cña chñ thÓ kinh tÕ lµ giµnh lîi thÕ ®Ó h¹ thÊp gi¸ c¸c yÕu tè "®Çu vµo" cña chu tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh vµ n©ng cao gi¸ "®Çu ra"sao cho møc chi phÝ thÊp nhÊt ,giµnh ®­îc møc lîi nhuËn cao nhÊt . Nh­ vËy trªn qui m« toµn x· héi,c¹nh tranh lµ ph­¬ng thøc ph©n bæ c¸c nguån lùc mét c¸ch tèi ­u vµ do ®ã nã trë thµnh ®éng lùc bªn trong thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . MÆt kh¸c ,®ång thêi víi tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña c¸c chñ thÓ kinh doanh, c¹nh tranh còng lµ yÕu tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vµ tËp trung t­ b¶n kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c doanh nghiÖp .Vµ tõ ®ã , c¹nh tranh cßn lµ m«i tr­êng ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho c¸c chñ thÓ kinh doanh thÝch nghi ®­îc víi c¸c ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng ,®µo th¶i c¸c doanh nghiÖp Ýt kh¶ n¨ng thÝch øng víi thÞ tr­êng ,dÉn tíi tËp trung ho¸ trong tõng ngµnh, vïng , quèc gia... TÝnh c¹nh tranh lµ kh¸i niÖm ®­îc dïng cho ph¹m vi doanh nghiÖp trong lÝ thuyÕt tæ chøc c¸c doanh nghiÖp .Mét doanh nghiÖp ®­îc coi lµ cã søc c¹nh tranh (hay n¨ng lùc c¹nh ) vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ nã cã thÓ ®øng v÷ng cïng c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c khi c¸c s¶n phÈm thay thÕ hoÆc c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù ®­îc ®­a ra víi møc gi¸ thÊp h¬n c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i ;hoÆc cung cÊp c¸c s¶n phÈm t­îng tù víi c¸c ®Æc tÝnh vÒ chÊt l­îng vµ dÞch vô ngang b»ng hay cao h¬n . Nh×n chung, khi x¸c ®Þnh tÝnh c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp hay mét nghµnh cÇn xem xÐt ®Õn tiÒm n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh mét hµng ho¸ hay mét dÞch vô ë møc gi¸ ngang b»ng hay thÊp h¬n møc gi¸ phæ biÕn mµ kh«ng ph¶i trî cÊp . DiÔn ®µn cao cÊp vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp cña tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ( OECD) th× cho r»ng : " TÝnh c¹nh tr¹nh lµ kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp ,ngµnh ,quèc gia ,khuvùc trong viÖc t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cao h¬n trong ®iÒu kiÖn canh tranh quèc tÕ . " Trong thùc tÕ , c¹nh tranh cã thÓ tån t¹i d­íi nhiÒu d¹ng lo¹i h×nh . C¨n cø vµo c¸c tiªu chÝ ph©n lo¹i cô thÓ th× sÏ cã c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh sau : * NÕu xÐt theo chñ thÓ c¹nh tranh sÏ cã c¸c lo¹i h×nh : c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hay ng­êi b¸n , c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng­êi mua , c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ( ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò nµy , chÝnh C¸c M¸c ®· chØ ra trong t¸c phÈm :"Lao ®éng lµm thuª vµ t­ b¶n " ) * XÐt theo môc tiªu kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ : th× sÏ cã c¹nh tranh trong néi bé ngµnh vµ c¹nh tranh gi÷ c¸c ngµnh mµ c¸c nhµ kinh tÕ häc chia thµnh hai h×nh thøc lµ : " C¹nh tranh däc " vµ " C¹nh tranh ngang " . - C¹nh tranh däc : lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã møc chi phÝ b×nh qu©n thÊp nhÊt kh¸c nhau . C¹nh tranh däc lµm thay ®æi gi¸ b¸n vµ doanh nghiÖp sÏ cã " ®iÓm dõng " . Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ h×nh thµnh mét gi¸ thÞ tr­êng thèng nhÊt vµ doanh nghiÖp nµo cã chi phÝ b×nh qu©n thÊp nhÊt sÏ thu ®­îc lîi nhuËn cao vµ ph¸t triÓn . - C¹nh tranh ngang : lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã møc chi phÝ b×nh qu©n thÊp nhÊt nh­ nhau . Do ®Æc ®iÓm nµy nªn sÏ kh«ng cã doanh nghiÖp nµo bÞ lo¹i ra khái thÞ tr­êng song do gi¸ c¶ thÊp ë møc tèi ®a ,v× vËy chØ cã ng­êi mua h­ëng lîi nhiÒu nhÊt, cßn lîi nhuËn doanh nghiÖp gi¶m dÇn. Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ xuÊt hiÖn khuynh h­íng : hoÆc liªn minh víi nhau ®Ó b¸n gi¸ hµng cao , gi¶m l­îng b¸n ,tiÕn tíi ®éc quyÒn ,hoÆc t×m c¸ch gi¶m chi phÝ ,tøc chuyÓn sang c¹nh tranh däc nh­ nªu trªn. *XÐt theo sù kh¸c biÖt vÒ së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt cña chñ thÓ kinh tÕ : c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu n»m trong tæng thÓ kinh tÕ quèc d©n , cã mèi liªn hÖ thèng nhÊt vµ m©u thuÉn víi nhau . ChÝnh tõ sù thèng nhÊt vµ m©u thuÉn nµy lµm n¶y sinh c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau. * XÐt theo tÝnh chÊt cña ph­¬ng thøc c¹nh tranh : trong c¹nh tranh, c¸c chñ thÓ kinh tÕ sÏ dïng tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p , c¶ nghÖ thuËt lÉn thñ ®o¹n ®Ó ®¹t môc tiªu kinh tÕ cña m×nh . Cã nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh hîp ph¸p hay canh tranh lµnh m¹nh Ng­îc l¹i , cã nh÷ng thñ ®o¹n phi ph¸p nh»m tiªu diÖt ®èi ph­¬ng chø kh«ng ph¶i b»ng nç lùc v­¬n lªn cña m×nh ,gäi lµ c¹nh tranh bÊt hîp ph¸p hay c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh . * XÐt theo h×nh thøc c¹nh tranh : Cã hai h×nh thøc c¹nh tranh : - C¹nh tranh hoµn h¶o ( hay cßn gäi lµ c¹nh tranh thuÇn thuý ): lµ t×nh tr¹ng c¹nh tranh mµ gi¸ c¶ cña mét lo¹i hµng ho¸ lµ kh«ng ®æi trong toµn bé c¸c n¬i cña thÞ tr­êng do cã nhiÒu ng­êi b¸n vµ ng­êi mua, hä cã ®ñ th«ng tin vÒ c¸c ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng .Trªn thùc tÕ ®êi sèng kinh tÕ Ýt tån t¹i h×nh th¸i c¹nh tranh hoµn h¶o nµy. - C¹nh trong kh«ng hoµn h¶o : lµ h×nh th¸i chiÕm ­u thÕ trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt . ë ®ã, c¸c nhµ s¶n xuÊt b¸n hµng ®ñ m¹nh ®Ó chi phèi gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng hoÆc tõng n¬i, tõng khu vùc cô thÓ . Trong c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o l¹i ph©n ra hai lo¹i lµ : ®éc quyÒn nhãm vµ c¹nh tranh mang tÝnh chÊt ®éc quyÒn . Mét ®éc quyÒn nhãm lµ mét ngµnh chØ cã mét sè Ýt ng­êi s¶n xuÊt vµ hä ®Òu nhËn thøc ®­îc gi¸ c¶ cña m×nh kh«ng chØ phô thuéc vµo s¶n l­îng cña m×nh mµ cßn phô thuéc vµo ho¹t ®éng c¹nh tranh cña nh÷ng ®èi thñ quan träng trong ngµnh ®ã . C¹nh tranh mang tÝnh ®éc quyÒn lµ mét ngµnh cã nhiÒu ng­êi b¸n ,s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm dÔ thay thÕ cho nhau , mçi h·ng chØ cã thÓ h¹n chÕ ¶nh h­ëng tíi gi¸ c¶ s¶n phÈm cña m×nh ë møc ®é nhÊt ®Þnh . * XÐt theo c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh kinh doanh hµng ho¸ : ta cã c¸c c«ng ®o¹n : c¹nh tranh tr­íc khi b¸n hµng ,trong khi b¸n hµng vµ sau khi b¸n hµng . Ngoµi c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh ®· nªu trªn, ng­êi ta cßn xÐt theo mét sè tiªu chÝ kh¸c n÷a : ®iÒu kiÖn kh«ng gian ,lîi thÕ tµi nguyªn ,nh©n lùc ,®Æc ®iÓm tËp qu¸n s¶n xuÊt ,tiªu dïng ,v¨n ho¸... ë tõng d©n téc ,khu vùc,tõng quèc gia kh¸c nhau mµ ph©n lo¹i thµnh c¹nh tranh gi÷a c¸c n­íc vµ c¸c khu vùc trªn thÕ giíi ; c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc ,c¹nh tranh gi÷a c¸c céng ®ång ,c¸c vïng cã b¶n s¾c d©n téc vµ tËp qu¸n tiªu dïng kh¸c nhau . 2. C¸c tiªu chÝ chñ yÕu ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh trong xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam : N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ , duy tr× lîi nhuËn vµ ®­îc ®o b»ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm , dÞch vô cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc . §Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh trong xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ,cã nhiÒu tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸. Trong ®ã cã ba tiªu chÝ tæng qu¸t nhÊt cã thÓ ¸p dông chung cho viÖc ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ,®ã lµ : *Lîi nhuËn hay hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp: §©y lµ tiªu chÝ tæng hîp ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ,n¨ng lùc c¹nh tranh thùc tÕ trong xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp . Qua c¸c sè liÖu vÒ lîi nhuËn tr­íc vµ sau thuÕ hµng n¨m (hay theo chu k× s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu ) ,kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ,lîi nhuËn kinh doanh xuÊt khÈu ta cã thÓ thÊy râ kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doang nghiÖp . §Ó so s¸nh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong vµ ngoµi n­íc cïng tham gia c¹nh tranh (cïng mét lo¹i s¶n phÈm ) ta cã thÓ dïng "chØ sè vÒ lîi thÕ chi phÝ " do Siggel vµ Cocburn ®Ò x­íng n¨m 1995 vµ ®ang ®­îc sö dông réng r·i nh­ sau : " ChØ sè vÒ lîi thÕ chi phÝ lµ hiÖu sè gi÷a chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ ®Çu ra cña nhµ c¹nh tranh n­íc ngoµi so víi nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc " IC = UC* -UC Trong ®ã : IC : ChØ sè so s¸nh UC* : chi phÝ cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh n­íc ngoµi trªn mét ®on vÞ s¶n phÈm UC : Chi phÝ cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc . NÕu IC >0 th× nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc cã tÝnh c¹nh tranh thùc tÕ (lîi thÕ so s¸nh ) h¬n ®èi thñ n­íc ngoµi . ViÖc ph©n tÝch chi tiÕt h¬n c¸c nguyªn nh©n kh¸c nh­ lao ®éng (l­¬ng vµ møc l­¬ng) ,gi¸ ( sè l­îng vµ gi¸ thÕ giíi) còng nh­ c¸c lÖch l¹c vÒ tØ gi¸ ,l·i suÊt, gi¸ vèn ,møc ®éb¶o hé cña chÝnh phñ (trî cÊp,b¶o hé thay thÕ nhËp khÈu ...) ®Ó cã thÓ biÓu diÔn IC theo chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh ®Õn c¸c ®Çu vµo trung gian . ChØ sè IC nµy ph¶n ¸nh lîi thÕ so s¸nh vµ tÝnh c¹nh tranh thùc tÕ cña doanh nghiÖp khi ®­îc tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng cho phÐp l­îng ho¸ vµ ph©n lËp tõng lo¹i thµnh phÈm c¹nh tranh còng nh­ c¸c "mÐo mã" vÒ gi¸ c¶ .Nh÷ng th«ng tin nµy rÊt cÇn khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña c«ng ty . * ThÞ phÇn (trong vµ ngoµi n­íc) : ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, qui m« ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp . §©y còng lµ tiªu chÝ rÊt quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ triÓn väng t¨ng tr­ëng ,ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp .Nh÷ng sè liÖu vÒ tæng sè thÞ phÇn trong vµ ngoµi n­íc nãi lªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nµy víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c ,hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng th©m nhËp, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng ,tiÕp thÞ ,b¸n hµng vµ sau b¸n hµng ,møc ®é ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vµ tÝnh n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp . Ngoµi ra , thÞ phÇn còng ph¶n ¸nh møc ®é tËp trung trong s¶n xuÊt-kinh doanh ®èi víi lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng.ThÞ phÇn cµng lín ,søc m¹nh tËp trung vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt cµng lín ,thiÕt lËp ®­îc c¸c kªnh ph©n phèi s¶n phÈm cµng cã hiÖu qu¶ ,gi¶m bít c¸c rñi ro khã l­êng trªn th­¬ng tr­êng . MÆt kh¸c ,thÞ phÇn còng lµ biÓu hiÖn møc ®é liªn kÕt gi÷a c¸c vÞ thÕ cña doanh nghiÖp víi vÞ thÕ cña ng­êi mua ®èi víi lo¹i s¶n phÈm hay hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. BiÓu hiÖn uy tÝn cña doanh nghiÖp ,sù tin cËy cña ng­êi mua trong viÖc cung øng,thanh to¸n ,gi¸ c¶,chÊt l­îng ,dÞch vô sau b¸n hµng cña hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng . * ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh ,n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp (ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng ,l©u dµi, phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ ): ë ViÖt nam chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung ch­a cã hiÖu qu¶ cao ,cßn nhiÒu sù û l¹i vµo sù b¶o hé cña nhµ n­íc .Môc tiªu chØ giíi h¹n ë møc ng¾n h¹n tr­íc m¾t ,lîi thÕ so s¸nh b»ng nguån lao ®éng rÎ ,tµi nguyªn s½n cã , c«ng nghÖ cßn l¹c hËu... Ch­a thiÕt lËp ®­îc mèi quan hÖ trùc tiÕp víi ng­êi tiªu dïng ,ch­a n¾m gi÷ ®­îc mét phÇn nhÊt ®Þnh trong c¸c kªnh ph©n phèi quèc tÕ . VËy muèn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn vµ tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng , c¸c doanh nghiÖp ®Òu rÊt quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh .Thùc chÊt , kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ lîi thÕ vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt : gi¸ c¶ , gi¸ trÞ sö dông , uy tÝn , c«ng nghÖ , tiÒm lùc tµi chÝnh...so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong viÖc tho¶ m·n ®Õn møc tèt nhÊt c¸c lo¹i ®ßi hái cña thÞ tr­êng. Nh­ vËy, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp lµ thay ®æi mèi t­¬ng quan vÒ thÕ vµ lùc cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng vÒ mäi mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh . Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ,c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan .C¹nh tranh chØ xuÊt hiÖn vµ tån t¹i trong ®iÒu kiÖn cña kinh tÕ thÞ tr­êng .Nh­ bÊt k× hiÖn t­îng kinh tÕ nµo, c¹nh tranh xuÊt hiÖn trong c¸c ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh vµ nã mang b¶n chÊt kinh tÕ ,x· héi ,chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh . B¶n chÊt kinh tÕ cña c¹nh tranh thÓ hiÖn môc ®Ých lîi nhuËn vµ chi phèi thÞ tr­êng cña chñ thÓ kinh doanh .B¶n chÊt x· héi cña c¹nh tranh béc lé ®¹o ®øc, uy tÝn kinh doanh cña mçi chñ thÓ kinh doanh trong quan hÖ víi c¸c chñ thÓ kinh doanh kh¸c ,víi ng­êi lao ®éng vµ víi ng­êi tiªu dïng .B¶n chÊt chÝnh trÞ cña c¹nh tranh thÓ hiÖn ë t¸c ®éng vÜ m« cña nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng . C¹nh tranh chØ xuÊt hiÖn vµ tån t¹i trong nÒn kinh tÕ cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt . Lîi Ých kinh tÕ ( lîi nhuËn ) lµ c¬ së ®Ó c¹nh tranh ra ®êi nh­ng sù tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt l¹i lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó c¹nh tranh ph¸t triÓn s©u réng . C¹nh tranh gióp cho c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó tù ph¸t triÓn v­¬n lªn so víi c¸c ®èi thñ cña m×nh . §©y lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc gièng nh­ mét cuéc "Ma -ra-t«ng kinh tÕ " kh«ng cã ®Ých cuèi cïng . Ai c¶m nhËn thÊy ®Ých , ng­êi ®ã trë thµnh nhÞp cÇu cho c¸c ®èi thñ v­¬n lªn phÝa tr­íc . Ch¹y ®ua kinh tÕ ph¶i lu«n lu«n ë phÝa tr­íc ®Ó tr¸nh nh÷ng trËn ®ßn cña ng­êi ch¹y phÝa sau . H¬n n÷a ,ch¹y ®ua vÒ mÆt kinh tÕ kh«ng ph¶i chØ th¾ng mét trËn tuyÕn mµ lµ ®Ó th¾ng trªn hai trËn tuyÕn . Mét trËn tuyÕn diÔn ra gi÷a hai phe cña hÖ thèng thÞ tr­êng, cßn trËn tuyÕn kia diÔn ra gi÷a hai phe cña cïng mét phÝa . Nãi c¸ch kh¸c , ®©y lµ c¹nh tranh gi÷a ng­êi mua víi ng­êi b¸n vµ c¹nh tranh gi÷a ng­êi b¸n víi nhau . Mçi doanh nghiÖp kh«ng thÓ lÈn tr¸nh c¹nh tranh, v× nh­ vËy cÇm ch¾c sù ph¸ s¶n . Ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh , ®ãn tr­íc c¹nh tranh vµ s½n sµng ,linh ho¹t sö dông c«ng cô c¹nh tranh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp . Nãi tãm l¹i , viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may cña ViÖt nam , hiÖn ®ang lu«n ph¶i ®èi phã t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng ,sù c¹nh tranh mËu dÞch thÕ giíi rÊt gay g¾t vµ toµn diÖn trªn c¸c mÆt thÞ tr­êng ,s¶n phÈm ,gi¸ c¶ ,ph­¬ng thøc giao dÞch vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n .Vµ sù c¹nh tranh nµy thËm chÝ cã thÓ dÉn tíi xung ®ét ,tranh chÊp .Cao h¬n n÷a lµ chiÕn tranh th­¬ng m¹i . Trong khi ®ã ,c¸c doanh nghiÖp ph¶i nç lùc ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc khi ViÖt nam ®­îc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi . V× vËy , viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh hiÖn nay cña ngµnh dÖt may lµ rÊt cÊp thiÕt. Hµng dÖt may hiÖn ®ang lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay . H¬n n÷a , ®©y lµ mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt nam . Do vËy ,t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu hµng dÖt may . Khi ®ã sÏ gióp t¹o ®­îc nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ,®Æc biÖt lµ lao ®éng ë n«ng th«n cña ViÖt nam vèn dÜ ®a phÇn chØ dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp . Bªn c¹nh ®ã viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may gãp phÇn thu ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt n­íc .§©y lµ mét nguån vèn quan träng vµ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc hiÖn nay . ViÖc t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh gãp phÇn t¨ng l­îng hµng xuÊt khÈu , hç trî rÊt nhiÒu cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt nam . Mét ngµnh nghÒ rÊt phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ViÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay víi sù ®ßi hái vÒ vèn kh«ng nhiÒu ,kÜ thuËt kh«ng cao ,phøc t¹p trong khi ®ã lao ®éng cho ngµnh may cña ViÖt Nam rÊt dåi dµo . Nhu cÇu thÞ tr­êng thÕ giíi cã xu h­íng t¨ng l­îng tiªu thô hµng dÖt may ,tuy nhiªn ,thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu mÉu m· ,chñng lo¹i phong phó , gi¸ c¶ hîp lÝ . Trong khi ®ã cã nhiÒu n­íc muèn ®¸p øng nhu cÇu nµy ( cung lín h¬n cÇu) ,v× vËy ®Ó cã thÓ t¨ng ®­îc l­îng hµng dÖt may xuÊt khÈu ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh Trong giai ®o¹n hiÖn nay , víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kÜ thuËt ®· gióp cho tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt may kh«ng ngõng ®æi míi vµ ngµy cµng hiÖn ®¹i .Trong khi ®ã ,®a sè thiÕt bÞ m¸y mãc cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña ViÖt nam lµ cò (trõ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ) ®· khiÕn cho n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao , s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã chÊt l­îng ch­a cao dÉn tíi søc c¹nh tranh cña hµng may mÆc ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi thÊp .§Ó hµng dÖt may cña ViÖt nam cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ,®ßi hái cÇn ph¶i ¸p dông tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. II/ C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam 1. C¸c yÕu tè bªn trong cña doanh nghiÖp C¸c yÕu tè bªn trong cña doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nãi riªng . Doanh nghiÖp cã søc c¹nh tranh cao th× kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cµng nhanh .Søc c¹nh tranh phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè . Trong ®ã : n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tay nghÒ ng­êi lao ®éng , tr×nh ®é qu¶n lÝ doanh nghiÖp, chÝnh s¸ch marketing cña doanh nghiÖp cã ¶nh h­áng rÊt quan träng . 1.1. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp: §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cÇn rÊt nhiÒu vèn . Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn qui m« s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu . NÕu doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng vÒ vèn sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn më réng qui m« s¶n xuÊt tõ ®ã gi¶m chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ v× vËy sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng nh­ cña s¶n phÈm . Doanh nghiÖp còng ph¶i cã mét c¬ cÊu vèn hîp lÝ nh»m phôc vô tèt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh . NÕu nh­ c¬ cÊu vèn kh«ng hîp lÝ , vèn qu¸ nhiÒu mµ kh«ng cã lao ®éng hoÆc ng­îc l¹i lao ®éng nhiÒu mµ kh«ng cã vèn th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng ph¸t triÓn ®­îc hoÆc ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi . Vèn lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng trong hµm s¶n xuÊt vµ nã quyÕt ®Þnh tèc ®é t¨ng s¶n l­îng doanh nghiÖp . C¬ cÊu vèn hîp lÝ gióp cho doanh nghiÖp ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ cña m×nh trong s¶n xuÊt tõ ®ã t¨ng søc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp . 1.2. Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng : *C«ng nghÖ lµ hÖ thèng qui tr×nh vµ kÜ thuËt chÕ biÕn vËt chÊt hoÆc th«ng tin . §Ó ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng nghÖ cã vai trß quyÕt ®Þnh. §Ó s¶n xuÊt mét s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹ vµ c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng ph¶i cã m¸y mãc ,thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn . Ngµy nay, do sù tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt, nhiÒu c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· ra ®êi vµ ®­îc ¸p dông ngay vµo s¶n xuÊt t¹o ra nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn .V× vËy mçi doanh nghiÖp kh«ng ngõng ph¶i ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó sao cho phï hîp víi mçi doanh nghiÖp nh»m t¨ng søc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp . * Ngµy nay chÊt l­îng nguån nh©n lùc ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp . Chóng ta cã thÓ bá hµng chôc triÖu USD ®Ó x©y dùng nh÷ng nhµ m¸y hiÖn ®¹i , nh­ng nÕu bé m¸y l·nh ®¹o ®iÒu hµnh kÐm n¨ng lùc , tËp thÓ lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt kh«ng thµnh th¹o , tr×nh ®é tay nghÒ kh«ng cao th× nhµ m¸y ho¹t ®éng kh«ng thÓ cã hiÖu qu¶ ,do vËy sÏ kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hoÆc søc c¹nh tranh rÊt yÕu. ChÊt l­îng, tr×nh ®é tay nghÒ nguån nh©n lùc sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ trÞ cña hµng ho¸. Gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ lao ®éng x· héi cña ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ kÕt tinh trong hµng ho¸ ®ã. Gi¸ trÞ hµng ho¸ thay ®æi phô thuéc vµo n¨ng suÊt lao ®éng. N¨ng suÊt lao ®éng lµ hiÖu suÊt cña lao ®éng ®­îc ®o b»ng sè l­îng s¶n phÈm t¹o ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian , hoÆc l­îng thêi gian lao ®éng hao phÝ ®Ó t¹o ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm . N¨ng suÊt lao ®éng phô thuéc vµo tr×nh ®é kÜ thuËt cña ng­êi lao ®éng, møc trang bÞ kÜ thuËt cña ng­êi lao ®éng, ph­¬ng ph¸p tæ chøc, qu¶n lÝ vµ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn . Khi chÊt l­îng, tr×nh ®é tay nghÒ cña nguån nh©n lùc n©ng cao sÏ gióp cho t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . ViÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn ë chç: hao phÝ lao ®éng kh«ng t¨ng, nh­ng sè s¶n phÈm lµm ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian t¨ng lªn, do ®ã gi¸ trÞ hµng ho¸ cña mét ®¬n vÞ gi¶m xuèng khiÕn cho gi¸ cña mét ®¬n vÞ hµng ho¸ gi¶m , do ®ã sÏ gióp t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. 1.3. Tr×nh ®é qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp : * Ban l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp : lµ bé phËn ®Çu n·o cña doanh nghiÖp, lµ n¬i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cho doanh nghiÖp, ®Ò ra môc tiªu ®ång thêi gi¸m s¸t kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra .Tr×nh ®é qu¶n lÝ, kinh doanh cña ban l·nh ®¹o cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . Mét chiÕn l­îc doanh nghiÖp ®óng ®¾n phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña thÞ tr­êng, cña doanh nghiÖp sÏ lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh tõ ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp . * C¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp: C¬ cÊu tæ chøc ®óng ®¾n sÏ ph¸t huy ®­îc trÝ tuÖ cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp , ph¸t huy tinh thÇn ®oµn kÕt vµ søc m¹nh tËp thÓ ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o cho viÖc ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc nhanh chãng vµ chÝnh x¸c . C¬ cÊu tæ chøc hîp lÝ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc phèi hîp gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh, ®èi phã ®­îc víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh vµ n¾m b¾t kÞp thêi c¸c c¬ héi mét c¸ch nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt . * §éi ngò c¸n bé : §ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng bëi v× ®éi ngò c¸n bé , lao ®éng lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn nghiÖp vô chuyªn m«n . 1.4. ChÝnh s¸ch Marketing cña doanh nghiÖp : C¸c doanh nghiÖp ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi mét cuéc canh tranh khèc liÖt trªn thÞ tr­êng . Do ®ã, viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng còng chÝnh lµ lÏ sinh tån cña c¸c doanh nghiÖp . §Ó n©ng cao søc canh tranh, bªn c¹nh c¸c yÕu tè chÝnh nh­ gi¸ c¶, chÊt l­îng th× chÝnh s¸ch marketing rÊt ®­îc coi träng ®Æt biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Marketing lµ tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp h­íng tíi tho¶ m·n, gîi më nh÷ng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng trªn thÞ tr­êng ®Ó ®¹t môc tiªu lîi nhuËn. C¸c chÝnh s¸ch marketing gióp n©ng cao thÕ lùc cña doanh nghiÖp tr­íc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, marketing gióp c¸c doanh nghiÖp qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm cña m×nh cho nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn, biÖn ph¸p marketing gióp cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao uy tÝn cña m×nh b»ng qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n hµng, giíi thiÖu cho ng­ßi tiªu dïng biÕt chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ nh÷ng lîi thÕ s¶n phÈm cña m×nh so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c . §Ó cã thÓ giµnh th¾ng lîi tr­íc ®èi thñ c¹nh tranh ,c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông mét c¸ch linh ho¹t c¸c chÝnh s¸ch marketing ®ã lµ : * ChÝnh s¸ch s¶n phÈm : ®Ó cã thÓ ®­a ra chÝnh s¸ch s¶n phÈm cña m×nh hîp lÝ ,doanh nghiÖp ph¶i hiÓu râ s¶n phÈm cña m×nh : S¶n phÈm cña m×nh cã c¸c lîi Ých cèt lâi g× ? Lîi Ých cèt lâi cña s¶n phÈm còng chÝnh lµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm hay c«ng dông cña s¶n phÈm . §©y chÝnh lµ môc tiªu mµ c¸c kh¸ch hµng theo ®uæi ; S¶n phÈm hiÖn thùc cña m×nh ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? S¶n phÈm hiÖn thùc lµ ®Æc ®iÓm ®­îc thÓ hiÖn d­íi d¹ng vËt chÊt thùc tÕ nh­ h×nh d¹ng, kÝch th­íc, mµu s¾c kÓ c¶ nh·n hiÖu bao b× s¶n phÈm; S¶n phÈm mong ®îi cña s¶n phÈm cã c¸c thuéc tÝnh , ®iÒu kiÖn mµ ng­ßi mua th­ßng mong ®îi vµ hµi lßng khi mua s¶n phÈm hay kh«ng ? Nghiªn cøu s¶n phÈm mong ®îi nh»m môc ®Ých tho¶ m·n tèt h¬n mäi nhu cÇu, mong muèn cña kh¸ch hµng, ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ ; Doanh nghiÖp cã s¶n phÈm bæ xung hay kh«ng? S¶n phÈm bæ xung lµ phÇn t¨ng thªm vµo s¶n phÈm hiÖn h÷u nh÷ng dÞch vô hay lîi Ých kh¸c ®Ó ph©n biÖt vÒ møc ­u viÖt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cung cÊp so víi s¶n phÈm c¸c ®èi thñ c¹nh tranh . VÞ trÝ s¶n phÈm bæ xung ngµy cµng trë nªn quan träng v× c¹nh tranh ngµy nay chñ yÕu b»ng s¶n phÈm bæ xung; S¶n phÈm tiÒm n¨ng cña m×nh nh­ thÕ nµo ? S¶n phÈm tiÒm n¨ng lµ cÊp thø 5 cña s¶n phÈm , lµ toµn bé nh÷ng yÕu tè bæ xung vµ ®æi míi cña s¶n phÈm ®ã cã thÓ ®¹t møc cao nhÊt trong t­¬ng lai . §ã lµ c¸c c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp t×m kiÕm c¸c ph­¬ng ph¸p míi tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®Æc tÝnh ho¸ cho s¶n phÈm cña m×nh . ViÖc nghiªn cøu cÊu thµnh s¶n phÈm theo 5 cÊp trªn sÏ gióp cho doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh thµnh c«ng chiÕn l­îc s¶n phÈm trong marketing hiÖn nay. Ngoµi hiÓu râ s¶n phÈm cña m×nh , doanh nghiÖp ph¶i ®Þnh vÞ ®­îc s¶n phÈm cña m×nh vµ ph¶i n¾m v÷ng vßng ®êi s¶n phÈm cña m×nh . §Þnh vÞ s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng so víi s¶n phÈm c¹nh tranh , lµ chiÕn l­îc marketing h­íng tíi nh÷ng ý t­ëng mong ®îi cña kh¸ch hµng trong mèi t­¬ng quan víi ®èi thñ nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc. Vßng ®êi s¶n phÈm lµ kho¶ng thêi gian tån t¹i cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng kÓ tõ khi s¶n phÈm ®ã ®­îc th­¬ng m¹i ho¸ cho ®Õn khi bÞ ®µo th¶i trªn thÞ tr­êng .Nghiªn cøu vßng ®êi s¶n phÈm gióp doanh nghiÖp hiÓu râ ®­îc qui luËt vËn ®éng cña vßng ®êi s¶n phÈm qua tõng giai ®o¹n ®Ó phèi hîp cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n trong hçn hîp marketing ( Marketing-mix) ; gióp doanh nghiÖp n¾m ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm biÕn ®éng chÝnh vÒ chi phÝ , doanh sè vµ lîi nhuËn trong tõng giai ®o¹n . Tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c tèt c¸c nguån lùc nh»m ®¶m b¶o thµnh c«ng cho c¸c môc tiªu chiÕn l­îc cña m×nh. Gióp x©y dùng ®­îc kÞp thêi kÕ ho¹ch tµi chÝnh chñ ®éng ®Ó ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ tËn dông ®­îc nh÷ng c¬ héi tèt nhÊt . * ChÝnh s¸ch gi¸ c¶ : ChÝnh s¸ch gi¸ c¶ phï hîp , linh ho¹t sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®­îc c¸c môc tiªu cña m×nh . + Môc tiªu vÒ lîi nhuËn : Trªn thùc tÕ , lîi nhuËn th­êng ®­îc xem xÐt ®Çy ®ñ d­íi hai d¹ng , theo hai c¸ch tÝnh: Lîi nhuËn tuyÖt ®èi = Tæng thu - Tæng chi ( = Sè tiÒn cô thÓ) . TØ suÊt lîi nhuËn = Lîi nhuËn tuyÖt ®èi x100% (= Con sè t­¬ng ®èi %) Tæng vèn ®Çu t­ NÕu nh­ lîi nhuËn tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cô thÓ vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp trong thêi gian nhÊt ®Þnh th× tØ suÊt lîi nhuËn cho biÕt kh¸i qu¸t chÊt l­îng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã . + Môc tiªu doanh sè : Doanh sè lµ sè ._.tiÒn b¸n hµng thu ®­îc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ( n¨m , th¸ng , quÝ) . Doanh sè = Gi¸ b¸n x Sè l­îng s¶n phÈm b¸n . Trong khi lîi nhuËn chØ râ kh¶ n¨ng sinh lîi th× doanh sè l¹i cho biÕt qui m« hay tÇm cì cña doanh nghiÖp lín hay nhá . + Môc tiªu thÞ phÇn : ThÞ phÇn lµ phÇn thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp chiÕm lÜnh . ThÞ phÇn = Doanh sè b¸n cña doanh nghiÖp Tæng doanh sè cña thÞ tr­êng hoÆc ThÞ phÇn = Sè s¶n phÈm b¸n ra cña doanh nghiÖp Tæng sè s¶n phÈm tiªu thô cña thÞ tr­êng Doanh sè cho biÕt kÕt qu¶ b¸n hµng cña doanh nghiÖp ë thÞ tr­êng ®ang ho¹t ®éng , cßn thÞ phÇn nãi râ phÇn s¶n phÈm tiªu thô cña riªng doanh nghiÖp víi tæng sè s¶n phÈm tiªu thô ë thÞ tr­êng . *ChÝnh s¸ch ph©n phèi : §èi víi mét doanh nghiÖp , viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra ®­îc mét chÝnh s¸ch s¶n phÈm phï hîp , mét chÝnh s¸ch gi¸ hîp lÝ th«i ch­a ®ñ mµ doanh nghiÖp cßn ph¶i xem xÐt nªn ®­a s¶n phÈm ®ã ra thÞ tr­êng nh­ thÕ nµo ? B»ng h×nh thøc ph©n phèi nµo? ®Ó cho ng­ßi tiªu dïng dÔ tiÕp nhËn s¶n phÈm nhÊt , phï hîp víi tËp tÝnh tiªu dïng trªn thÞ tr­êng . Theo quan ®iÓm cña marketing , viÖc x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph©n phèi kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc quyÕt ®Þnh khèi l­îng hµng ho¸ sÏ ®­îc tiªu thô th«ng qua sù ho¹t ®éng mua b¸n cña c¸c trung gian mµ nã cßn bao gåm c¶ viÖc tæ chøc vËn hµnh c¸c m¹ng l­íi trung gian ®ã ®Ó kÕt hîp nhÞp nhµng ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ phï hîp víi tõng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng . Trong chÝnh s¸ch ph©n phèi c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i x©y dùng hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p , thñ thuËt ®Ó ®­a hµng ho¸ tõ ng­êi s¶n xuÊt ®Õn ng­êi tiªu dïng cuèi cïng . ChÝnh s¸ch ph©n phèi cã vai trß v« cïng quan träng trong chÝnh s¸ch marketing . Mét chÝnh s¸ch ph©n phèi hîp lÝ sÏ gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh an toµn h¬n , t¨ng c­êng kh¶ n¨ng liªn kÕt trong kinh doanh , gi¶m sù c¹nh tranh vµ lµm cho qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ . *ChÝnh s¸ch xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh : ChÝnh s¸ch xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh cã vai trß to lín trong marketing . Nhê cãc¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh thóc ®Èy nhanh viÖc chµo hµng , b¸n hµng , th©m nhËp thÞ tr­êng lµm t¨ng doanh thu , quay vßng vèn nhanh vµ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh . Ho¹t ®éng xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh gióp cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp trë lªn thuËn lîi vµ cã hiÖu qu¶ h¬n nhê khèi l­îng hµng b¸n ra t¨ng lªn , ®ång thêi gióp cho doanh nghiÖp thËm nhËp ®­îc thÞ tr­êng míi , t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng , thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng tiÒm n¨ngvµ ®em l¹i cho doanh nghiÖp nhiÒu lîi nhuËn h¬n , tõ ®ã gióp doanh nghiÖp v÷ng vµng vµ lín m¹nh h¬n qua nh÷ng thÊt b¹i vµ thµnh c«ng trªn th­¬ng tr­êng . Ho¹t ®éng xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh kh«ng chØ nh»m l«i cuèn sù chó ý, sù thÝch thó vµ t¹o ra t©m tr¹ng tho¶i m¸i cho ng­êi mua ®èi víi s¶n phÈm mµ cßn n©ng cao uy tÝn còng nh­ danh tiÕng cña doanh nghiÖp . §iÒu ®ã sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh h¬n h¼n so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Môc ®Ých cña chÝnh s¸ch xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh lµ truyÒn ®¹t th«ng tin vÒ doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm ®Õn ng­êi tiªu dïng ®Ó t¸c ®éng lªn hä . Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã nhµ kinh doanh ph¶i hiÓu ®­îc qu¸ tr×nh l«i kÐo kh¸ch hµng vµ t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè m«i tr­êng lªn qu¸ tr×nh ®ã . MÆt kh¸c, nÕu kh«ng cã chÝnh s¸ch xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh th× doanh nghiÖp kh«ng thÓ cã ®­îc th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa ng­êi tiªu dïng ®èi víi chÊt l­îng, mÉu m· s¶n phÈm , c¸c dÞch vô tr­íc vµ sau khi b¸n hµng , gi¸ c¶ , m¹ng l­íi ph©n phèi . .. . . Mµ chÝnh nh÷ng th«ng tin nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc ®ång thêi n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh. 2. C¸c yÕu tè bªn ngoµi cña doanh nghiÖp : 2.1. M«i tr­êng quèc tÕ : Th­¬ng m¹i quèc tÕ cã liªn quan nhiÒu tíi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi,dovËy, m«i tr­êng kinh tÕ ,chÝnh trÞ cña thÕ giíi cã t¸c ®éng rÊt lín ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp . HiÖn nay, xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ®ang diÔn ra ngµy cµng cµnh m¹nh mÏ ,tõng khu vùc thµnh lËp nªn khu vùc mËu dÞch tù do ,c¸c c«ng ty kh¸c nhau trªn thÕ giíi còng cã sù s¸p nhËp nh»m më réng ho¹t ®éng vµ thÞ tr­êng tiªu thô . Trong xu thÕ ®ã, ViÖt Nam ®· vµ ®ang gia nhËp c¸c tæ chøc APEC ,AFTA , WTO .ViÖc gia nhËp nµy , ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nÒn kinh tÕ n­íc ta nãi chung vµ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn . Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®­a l¹i, th× qu¸ tr×nh héi nhËp nµy còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam . NhiÒu n­íc trªn thÕ giíi mét mÆt vÉn tÝch cùc tham gia héi nhËp , nh­ng vÉn t×m mäi biÖn ph¸p nh»m b¶o hé cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt cña m×nh .Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch nh­ : + BiÖn ph¸p ¸p dông h¹n ng¹ch nhËp khÈu + BiÖn ph¸p ¸p dông cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu . +¸p dông biÖn ph¸p qu¶n lÝ ngo¹i hèi . + BiÖn ph¸p thuÕ quan . C¸c biÖn ph¸p trªn ®· khiÕn cho c¹nh tranh cña hµng dÖt may may trë nªn ngµy cµng gay g¾t trªn thÞ tr­êng . Bªn c¹nh ®ã ,hiÖn nay trªn thÕ giíi cã nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn t¨ng c­êng ®Çu t­ s¶n xuÊt ,®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may do ®Æc ®iÓm cña ngµnh nµy lµ t¹o ra ®­îc nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng , yªu cÇu kÜ n¨ng kh«ng cao ,vèn ®Çu t­ kh«ng lín vµ cã ®iÒu kiÖn më réng quan hÖ quèc tÕ , v× vËy chÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o thªm ¸p lùc c¹nh tranh cho hµng dÖt may cña ViÖt nam . 2.2. M«i tr­êng trong n­íc : M«i tr­êng trong n­íc cã t¸c ®éng rÊt quan träng ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n­íc .Trong ®ã :c¸c c«ng cô , chÝnh s¸ch kinh tÕ ®ãng vai trß quan träng . Mçi quèc gia ®Òu cã c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp môc tiªu vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña hä .C¸c c«ng cô , chÝnh s¸ch kinh tÕ nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi mäi thµnh phÇn kinh tÕ , mäi tÇng líp x· héi. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc trong tõng thêi k× cã kh¸c nhau , nh­ng nh×n chung c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch, kinh tÕ ®Òu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh , b¶o vÖ thÞ tr­êng néi ®Þa , h¹n chÕ sù c¹nh tranh bÊt lîi tõ bªn ngoµi , t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn,t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh , x©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. HiÖn nay , bªn c¹nh duy tr× t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh ,t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc yªn t©m ®Çu t­ ,s¶n xuÊt kinh doanh .ChÝnh phñ ViÖt nam ®· vµ ®ang t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp . C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®ang ®­îc ®iÒu chØnh cho hîp lÝ , th«ng tho¸ng h¬n ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt trong n­íc vµ quèc tÕ gãp phÇn lµm t¨ng hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ . Bªn c¹nh ®ã ,chÝnh phñ còng ®ang nç lùc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh nh»m gióp cho c¸c doanh nghiÖp thuËn lîi h¬n trong kinh doanh vµ gi¶m c¸c chi phÝ thñ tôc hµnh chÝnh kh«ng cÇn thiÕt gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸, cña doanh nghiÖp . Tuy nhiªn hiÖn nay , sù quan t©m ®Çu t­ cña nhµ n­íc vµo viÖc ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu cho nghµnh dÖt ®Ó phôc vô cho nghµnh may ch­a tho¶ ®¸ng . Ngµnh dÖt hiÖn nay ch­a ®¸p øng ®­îc nguyªn liÖu cho ngµnh may dÉn tíi ngµnh may hiÖn nay chñ yÕu ph¶i nhËp vËt t­ ,phô liÖu tõ n­íc ngoµi dÉn tíi viÖc gi¸ thµnh s¶n phÈm cao ,s¶n xuÊt vµ thêi gian giao hµng lu«n bÞ ®éng .Nh÷ng ®iÒu nµy ®· khiÕn cho hµng may mÆc ViÖt nam gi¶m søc c¹nh tranh . Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng DÖT may cña ViÖt nam I/ Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng DÖT may : 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh 1.1.N¨ng lùc s¶n xuÊt *S¶n l­îng : B¶ng 1 : S¶n l­îng ngµnh dÖt may ViÖt nam (1996-2002) MÆt hµng §¬n vÞ 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Sîi dÖt toµn bé 1000tÊn 56,9 61,9 64,4 72,5 78 83,4 89,2 V¶i c¸c lo¹i TriÖu m2 139 140,3 158 164 72,5 94,6 105 S¶n phÈm dÖt kim TriÖu SP 20 20,2 22,1 21,3 24 26,2 30,1 S¶n phÈm may TriÖu SP 35,1 38,1 40,3 45,1 53 57,2 59,6 Nguån : Tæng côc thèng kª, Bé c«ng nghiÖp NÕu xem xÐt gi¸ trÞ s¶n l­îng cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may chia theo ngµnh dÖt vµ ngµnh may,th× ta thÊy r»ng c«ng nghiÖp dÖt cã tèc ®é t¨ng chØ b»ng mét nöa tèc ®é t¨ng chung trong khi ®ã c«ng nghiÖp may cã tèc ®é t¨ng rÊt nhanh , gÊp ®«i tèc ®é t¨ng cña toµn ngµnh vµ gÊp bèn lÇn tèc ®é t¨ng cña ngµnh dÖt . §iªï nµy cho thÊy ngµnh may vÉn ph¶i chñ yÕu nhËp khÈu nguyªn liÖu phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña m×nh . §èi víi ngµnh dÖt ,theo sè liÖu thèng kª cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt nam doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm kho¶ng60% tæng s¶n l­îng cña ngµnh trong khi ®ã ,doanh nghiÖp t­ nh©n chiÕm kho¶ng24% vµ doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 16%. §èi víi ngµnh may ,doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm mét tØ lÖ t­¬ng øng lµ 15% ,trong ®ã doanh nghiÖp t­ nh©n cã vÞ trÝ quan träng h¬n ,chiÕm 49% vµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm 36% . T×nh tr¹ng khu vùc t­ nh©n chiÕm tØ träng qu¸ nhá bÐ trong ngµnh dÖt may ViÖt nam cÇn ®­îc xem nh­ lµ mét hiÖn t­îng kh«ng b×nh th­ßng bëi v× phÇn lín c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ,khu vùc t­ nh©n th­êng chi phèi ngµnh dÖt may, do vèn ®Çu t­ vµo ngµnh may kh«ng lín , tr×nh ®é kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ kh«ng phøc t¹p . §iÒu nµy cho thÊy c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n n­íc ta cã tiÒm lùc tµi chÝnh yÕu . Theo sè liÖu cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt nam , tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt nam hiÖn nay ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ sau : B¶ng 2 : N¨ng lùc s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm dÖt, may ViÖt nam (1996-2002) ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Doanh nghiÖp Trong nuíc Doanh nghiÖp cã vèn §TNN Céng Sîi dÖt TÊn 72.000 90.000 162.000 V¶i lôa TriÖu m2 380 420 800 DÖt kim TriÖu s¶n phÈm 31 8 39 Hµng may s½n TriÖu s¶n phÈm 280 120 400 Nguån : Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam C¸c c¬ së dÖt may tËp trung chñ yÕu ë hai khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ §«ng nam bé -chiÕm kho¶ng 50%-60% s¶n l­îng , vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ c¸c tØnh phô cËn chiÕm 30%-40% s¶n l­îng . Vïng duyªn h¶i miÒn trung chØ chiÕm kho¶ng 10% s¶n l­îng cña toµn ngµnh dÖt may . * N¨ng suÊt : Lao ®éng trong ngµnh dÖt may ViÖt nam t¹o ra gi¸ trÞ thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc . Ngoµi lÝ do c«ng cô s¶n xuÊt cßn l¹c hËu ,cßn cã lÝ do kh¸c lµ tr×nh ®é tay nghÒ ch­a cao . N¨ng suÊt trong ngµnh dÖt may ViÖt nam ®­îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ gia t¨ng theo lao ®éng lµ rÊt thÊp trong ®©ï nh÷ng n¨m 1990 so víi c¸c n­íc Hµn quèc, §µi Loan , Singapore nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¸ trÞ gia t¨ng ®· ®uæi kÞp Trung Quèc vµ cã xu h­íng t¨ng lªn ®¸ng kÓ . ChØ sè vÒ chi phÝ cho mét lao ®éng cã thÓ ®­îc xem nh­ lµ ®¹i diÖn cho n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ vÒ chi phÝ . ChØ sè nµy cña ViÖt nam cao h¬n so víi Trung Quèc , Indonesia , Malaixia vµ Hµn Quèc ,nã chØ ra r»ng ngµnh dÖt may viÖt nam cã n¨ng lùc c¹nh tranh thÊp h¬n so víi c¸c n­íc trªn . B¶ng 3 : Gi¸ TrÞ T¨ng theo lao ®éng §¬n vÞ : USD/n¨m/lao ®éng N¨m ViÖt nam Trung Quèc Indonesia Malaixia Hµn Quèc §µi loan Xingapo 1995 1.380 1.490 3.900 9.890 37.870 20.300 16.230 1996 1.720 1.490 4.000 10.450 37.210 22.500 16.270 1997 1.720 1.650 3.700 10.700 33.160 22.900 16.190 1998 1.770 1.760 1.100 7.980 20.510 21.000 15.560 1999 1.787 1.820 2.400 9.500 28.000 21.600 16.000 2000 1.950 1.850 3.600 10.340 35.210 23.200 16.200 2001 1.940 1.900 3.800 10.500 35.500 23.570 16.950 Nguån : B¸o c¸o cña UNIDO vµ DTS th¸ng 9/2002 * ThiÕt bÞ c«ng nghÖ : + ThiÕt bÞ : Theo sè liÖu cña Côc xóc tiÕn th­ong m¹i -n¨m 2002 cã ®­îc cho thÊy t×nh tr¹ng m¸y mãc thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt may rÊt l¹c hËu , ®Æc biÖt lµ ngµnh dÖt . Trong sè c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh , ­íc tÝnh chØ cã kho¶ng 20% m¸y mãc lµ ®¹t chÊt l­îng s¶n xuÊt ,45% cÇn ®­îc söa ch÷a vµ 35% cßn l¹i cÇn ®­îc thay thÕ . Trong sè c¸c m¸y dÖt cña c¶ n­íc th× phÇn lín lµ m¸y dÖt thoi khæ hÑp , chØ cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc lo¹i v¶i khæ hÑp chÊt l­îng thÊp . Kho¶ng mét nöa sè m¸y mãc thiÕt bÞ ®· ®­îc sö dông Ýt nhÊt lµ 25 n¨m . HiÖu qu¶ lµ nhiÒu doanh nghiÖp chØ ho¹t ®éng d­íi 50% c«ng suÊt. Trong lÜnh vùc kÐo sîi, nhµ n­íc së h÷u lµ chÝnh, khu vùc nµy chØ s¶n xuÊt ®­îc lo¹i sîi chÊt l­îng thÊp .Ng­îc l¹i víi t×nh tr¹ng l¹c hËu cña ngµnh dÖt,ngµnh may l¹i cã thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n vµ ®©y lµ mét ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng .§iÒu nµy cho thÊy ngµnh may mÆc cã møc ®é nhËp khÈu nguyªn phô liÖu cao .TÝnh ®Õn n¨m 2002 , theo sè liÖu cña T«ng c«ng ty dÖt may ViÖt nam , ngµnh dÖt cã 54200 m¸y dÖt , trong ®ã c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh trung ­¬ng qu¶n lÝ 13000 m¸y , xÝ nghiÖp quèc doanh 5200 m¸y , c¸c hîp t¸c x· vµ t­ nh©n 36000 m¸y . C¸c thiÕt bÞ nhuém hoµn tÊt cã thÓ nhuém 450 triÖu m/n¨m víi c¸c lo¹i v¶i tõ c¸c nguyªn liÖu dÖt kh¸c nhau vµ c¸c c«ng nghÖ nhuém còng nh­ c«ng nghÖ in hoa kh¸c nhau . C¸c thiÕt bÞ dÖt kim cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc 20.900 tÊn s¶n phÈm n¨m ,trong ®ã 19.500 tÊn dÖt kim trßn/n¨m vµ 1.400 tÊn dÖt kim däc/n¨m . Tuy nhiªn, phÇn lín c¸c thiÕt bÞ ngµnh dÖt hÇu hÕt ®· rÊt cò vµ thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c kh©u . ThiÕt bÞ dÖt cßn qu¸ Ýt so víi c¸c thiÕt bÞ kÐo sîi, phÇn lín l¹i lµ c¸c nhµ m¸y dÖt thoi khæ hÑp, chñng lo¹i nghÌo nµn, v¶i lµm ra th­êng kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng . . . . . VÒ thiÕt bÞ kÐo sîi còng cã h¬n 60% lµ cäc sîi ch¶i th«, chØ sè chÊt l­îng trung b×nh thÊp ,chØ cã kho¶ng 25-30% lµ cäc sîi ch¶i kÜ ,chØ sè cao dïng cho dÖt kim vµ v¶i cao cÊp . D©y chuyÒn nhuém hoµn tÊt còng ®· l¹c hËu ,phÇn lín lµ thiÕt bÞ khæ hÑp ,tiªu hao nhiÒu ho¸ chÊt ,thuèc nhém dÉn tíi chi phÝ cao ®iÒu nµy ®· khiÕn cho n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng dÖt may cña ViÖt Nam bÞ suy gi¶m . Trong khi ®ã, trang thiÕt bÞ ngµnh may ®· t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, nhÊt lµ vÒ tÝnh n¨ng c«ng dông, tõ m¸y ®¹p ch©n C22 cña Liªn x« cò, m¸y 8322 cña §øc ®Õn JUKI cña NhËt vµ FAP cña Céng hoµ Liªn Bang §øc. Sè m¸y chuyªn dïng còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ ®¸p øng víi yªu cÇu cña s¶n xuÊt vµ chñng lo¹i mÆt hµng nh­ m¸y v¾t 5 chØ ,m¸y thïa ®Ýnh ,m¸y trÇn pasant ,m¸y c¹p 4 kim ,bµn lµ treo ,bµn lµ h¬i ®iÖn cã ®Öm hót ch©n kh«ng...Trong tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt may còng ®­îc trang bÞ thªm m¸y mãc víi tÝnh n¨ng c«ng dông míi nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm trªn mçi c«ng ®o¹n cña chu tr×nh s¶n xuÊt . + C«ng nghÖ : Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã mét sè d©y chuyÒn kÐo sîi míi, sö dông c«ng nghÖ b«ng ch¶i liªn hîp tù ®éng cao ,c¸c m¸y ghÐp tù ®éng khèng chÕ chÊt l­îng ,øng dông c¸c kÜ thuËt vi m¹ch ®iÖn tö vµo hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng vµ kiÓm tra chÊt l­îng sîi , trong kh©u dÖt v¶i b«ng, nhê sö dông c¸c thiÕt bÞ xe ,hÊp ,gi¶m träng l­îng ...NhiÒu s¶n phÈm gi¶ t¬ ,gi¶ len,s¶n phÈm tõ sîi microfiber ®· b¾t ®Çu ®­îc s¶n xuÊt vµ t¹o uy tÝn trªn thÞ tr­êng . Trong kh©u dÖt kim, do phµn lín m¸y mãc ®­îc nhËp chñ yÕu tõ Hµn quèc ,NhËt b¶n , §µi loan, §øc... thuéc thÕ hÖ míi ,nhiÒu chñng lo¹i ®· ®­îc trang bÞ hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng ®· gióp cho ®¹t n¨ng suÊt chÊt l­îng cao, tÝnh n¨ng sö dông réng song c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o ch­a ®­îc n©ng t­¬ng xøng nªn mÆt hµng cßn ®¬n ®iÖu , ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­ßng. Trong lÜnh vùc may ,c«ng nghÖ ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸ kÞp thêi , c¸c d©y chuyÒn may ®­îc bè trÝ võa vµ nhá (25-26 m¸y),sö dông kho¶ng 34-38 lao ®éng c¬ ®éng nhanh vµ cã nh©n viªn kiÓm tra th­êng xuyªn ,cã kh¶ n¨ng chÊn chØnh sai sãt ngay còng nh­ thay ®æi m· hµng nhanh . Kh©u hoµn tÊt ®­îc trang bÞ c¸c thiÕt bÞ lµ hÕt diÖn tÝch ,®ãng tói ,sóng b¾n nh·n , m¸y dß kim... C«ng nghÖ tin häc còng ®· ®­îc ®­a vµo mét sè kh©u thiÕt kÕ ë mét sè c«ng ty lín . C¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam lu«n cè g¾ng hoµn thiÖn c«ng nghÖ ,kÜ thuËt ,n©ng cao møc ®é chÊp nhËn vµ ®é tin cËy cña kh¸ch hµng b»ng c¸ch ®· ®­îc chøng nhËn chÊt l­îng bëi c¸c c¬ quan ,tæ chøc gi¸m ®Þnh chÊt l­îng cã uy tÝn . c¸c doanh nghiÖp ®· x©y dùng vµ ®­îc cÊp chøng chØ ISO 9002 lµ : C«ng ty dÖt may Hµ Néi , C«ng ty May 10 , C«ng ty May th¨ng Long , Cty DÖt ViÖt th¾ng , Cty may ViÖt tiÕn , C«ng ty May §øc Giang , Ph©n viÖn kinh tÕ KÜ ThuËt DÖt -May TP Hå ChÝ Minh . C¸c ®¬n vÞ ®ang tiÕn hµnh x©y dùng hÖ thèng v¨n b¶n ®Ó ®ùoc cÊp chøng chØ lµ : DÖt Nam §Þnh , Cty may H­ng yªn , Cty May Nhµ BÌ. . . . .. 1.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh Trong nh÷ng n¨m qua , t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may ®Æc biÖt lµ may c«ng nghiÖp phôc vô xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ .S¶n l­îng sîi dÖt vµ s¶n l­îng hµng may mÆc cã tèc ®é t¨ng nhanh ,trong khi ®ã, mÆc dï cã tiÒm n¨ng tiªu thô néi ®Þa còng nh­ xuÊt khÈu cao ,s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm dÖt kim kh«ng mÊy ph¸t triÓn do kh«ng kÞp thêi ®æi míi vÒ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cho phï hîp víi c¸c yªu cÇu ®a d¹ng kh¸c nhau vµ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm . Tõ sau n¨m 1993 ,sau khi ngµnh dÖt may chuyÓn h­íng vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu ,gi¸ trÞ s¶n l­îng cña ngµnh may t¨ng vät so víi nh÷ng n¨m tr­íc ®ã . Tuy nhiªn tèc ®é t¨ng tr­ëng s¶n l­îng cña ngµnh dÖt thÊp ®· lµm cho gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng ngµnh dÖt may thÊp h¬n gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng toµn ngµnh c«ng nghiÖp. Trong lÜnh vùc dÖt , c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vÉn chiÕm vÞ trÝ quan träng víi n¨ng lùc s¶n xuÊt tËp trung trong khu vùc nµy vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng kh¸ æn ®Þnh . Tuy nhiªn trong lÜnh vùc may, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh tá ra ngµy cµnh chiÕm ­u thÕ víi tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng cao h¬n h¼n vµ chiÕm tØ träng ngµy cµng lín, ph¶n ¸nh mét xu thÕ trong ngµnh dÖt may lµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. V× vËy, chñ tr­¬ng níi láng qu¶n lÝ ®· cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ gia c«ng xuÊt khÈu cã t¸c dông to lín trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n phÈm dÖt may ®· dÇn ®­îc ®a d¹ng ho¸. §Çu tiªn lµ kh©u s¶n xuÊt sîi : tû träng c¸c mÆt hµng Polyester pha b«ng víi nhiÒu tØ lÖ kh¸c nhau 50/50,65/35,83/17 t¨ng nhanh ,c¸c lo¹i sîi 100% polyester còng b¾t ®Çu ®­îc s¶n xuÊt ,c¸c laäi s¶n phÈm cotton/visco, cotton/acrylic,wool0/arcylic ®· b¾t ®Çu ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng . VÒ kh©u dÖt v¶i: nhiÒu mÆt hµng dÖt thoi míi ,chÊt l­îng cao b¾t ®Çu ®­îc s¶n xuÊt . §èi víi mÆt hµng 100% sîi b«ng , c¸c mÆt hµng sîi ®¬n ch¶i kÜ chØ sè cao phôc vô cho xuÊt khÈu , mÆt hµng sîi b«ng dµy ®­îc t¨ng c­êng c«ng nghÖ lµm bãng ,phßng co c¬ häc ®· ®­îc xuÊt khÈu sang EU vµ NhËt b¶n . Víi mÆt hµng sîi pha, mÆt hµng katª ®¬n mµu sîi 76,76 ®¬n hay sîi däc 76/2 , c¸c lo¹i v¶i dµy nh­ gabadin ,kaki,simili ,hµng tissu pha len, pha cotton vµ petex,pe/co/petex tuy s¶n l­îng ch­a cao nh÷ng ®· b¾t ®Çu ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt réng r·i ë nhiÒu doanh nghiÖp . §èi víi mÆt hµng 100% sîi tæng hîp ,nhê ®­îc trang bÞ thªm c¸c hÖ thèng xe s¨n sîi víi tèc ®é s¨n cao , thiÕt bÞ comfit , thiÕt bÞ gi¶m träng l­îng ®· t¹o ra nhiÒu mÆt hµng t¬ t»m ,gi¶ len thÝch hîp víi khÝ hËu nhiÖt ®íi , b­íc ®Çu giµnh ®­îc uy tÝn trong vµ ngoµi n­íc . §èi víi mÆt hµng dÖt kim ,75-80% s¶n l­îng hµng dÖt kim tõ sîi Pe/Co ®­îc xuÊt khÈu, tuy nhiªn chñ yÕu lµ mÆt hµng thuéc nhãm gi¸ thÊp vµ trung b×nh 2,5-3,5USD/s¶n phÈm ,tû träng c¸c mÆt hµng chÊt l­îng cao cßn thÊp , chñ yÕu vÉn ph¶i nhËp khÈu . C¬ cÊu s¶n phÈm may c«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ ,tõ chç chØ may ®­îc nh÷ng lo¹i quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng , quÇn ¸o th­êng ë nhµ, ®ång phôc häc sinh ®Õn nay ngµnh may ®· cã nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao tõng b­íc ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña nhµ nhËp khÈu khã tÝnh vÒ quÇn ¸o thÓ thao ,quÇn ¸o jean . Bªn c¹nh ®ã,do thiÕt bÞ chuyªn dïng hiÖn ®¹i cßn Ýt, ph¶i dïng nhiÒu thao t¸c thñ c«ng nªn n¨ng suÊt cña ngµnh may ViÖt nam kh¸ thÊp so víi c¸c n­íc. Thªm vµo ®ã,hÖ sè sö dông n¨ng lùc thiÕt bÞ trong ngµnh dÖt may rÊt thÊp, chØ ®¹t 40-60% n¨ng lùc thiÕt bÞ hiÖn cã . Do n¨ng suÊt thÊp ®· gãp phÇn khiÕn cho n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may kh«ng cao. 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may Trong xu thÕ chung cña mËu dÞch hµng dÖt may thÕ giíi , ViÖt nam chñ yÕu lµ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµ nhËp khÈu phÇn lín nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu . 2.1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu : Ngµnh dÖt may cña ViÖt nam ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ theo h­íng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh vÒ hîp t¸c s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÖt may gi÷a chÝnh phñ ViÖt nam vµ Liªn x« cò ®­îc kÝ kÕt ngµy 19/5/1987 , nh­ng chñ yÕu vÉn lµ xuÊt khÈu sang c¸c n­íc trong khèi héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ . V× vËy ,trong nh÷ng n¨m 1990 -1991 do t¸c ®éng cña nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh trÞ ,x· héi ë c¸c n­íc nµy ,xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt nam bÞ suy gi¶m nghiªm träng . Tuy nhiªn ngµnh dÖt may ViÖt nam ®· cã nh÷ng nç lùc v­ît bËc , v­ît qua giai ®o¹n ®Æc biÖt khã kh¨n nµy ®Ó b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi tõ n¨m 1992 , tõng b­íc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi . Tõ sau hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may gi÷a ViÖt nam vµ EU kÝ ngµy 15/12/1992 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1993 ,dÖt may trë thµnh nhãm hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ ®øng thø hai sau dÇu th« trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 43,5% /n¨m trong nh÷ng n¨m 1991-1997 so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 27,5% cña tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may (XKDM) chiÕm mét tØ träng ngµy cµnh lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt kh©ñ . B¶ng 4 : Tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt nam N¨m XuÊt khÈu dÖt may XuÊt khÈu c¶ n­íc Kim ng¹ch (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng tr­ëng so víi n¨m tr­íc(%) Kim ng¹ch (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng tr­ëng so víi n¨m tr­íc(%) 1991 158 - 2086 - 1992 221 39 2580 23 1993 335 51 2985 15 1994 554 65 3893 30 1995 847 52 5449 40 1996 1150 35 7256 33 1997 1502 30 9185 26 1998 1450 -3.5 9361 02 1999 1747 20 11541 23 2000 1892 08 14454 25 2001 1975 04 15027 04 2002 2700 36 16210 07 Nguån : Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ So víi t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu c¶ n­íc th× xuÊt khÈu hµng dÖt may cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n rÊt nhiÒu , chøng tá dÖt may lµ mét ngµnh xuÊt khÈu rÊt quan träng trong c¬ cÊu xuÊt khÈu theo ngµnh cña ViÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay . Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña dÖt may liªn tôc t¨ng trong vßng mét thËp kØ qua, trõ n¨m 1998 tèc ®é t¨ng tr­ëng ©m so víi n¨m tr­íc do ¶nh h­ëng cu¶ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc. Tuy nhiªn ,sau ®ã tèc ®é t¨ng tr­ëng ®­îc phôc håi vµ t¨ng m¹nh .N¨m 2002 ®· ®¹t møc t¨ng tr­ëng vÒ kim ng¹ch v­ît bËc lµ 2700 triÖu USD . Tuy nhiªn ,hiÖn hµng dÖt may cña ViÖt nam ch­a ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do trang thiÕt bÞ l¹c hËu , chñng lo¹i mÆt hµng cßn nghÌo nµn ,®Æc biÖt lµ yÕu kÐm trong thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin mÆt hµng ,b¹n hµng . Hµng dÖt ViÖt nam còng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nguyªn liÖu cho may . ViÖt nam hiÖn nay chñ yÕu ph¶i nhËp v¶i ®Ó may gia c«ng còng nh­ may xuÊt khÈu . ChØ tÝnh riªng gi¸ trÞ v¶i nhËp ®Ó s¶n xuÊt gia c«ng hµng may mÆc ®· chiÕm tíi 50% kim ngh¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ch­a kÓ ®Õn c¸c lo¹i phô liÖu may kh¸c mµ ViÖt nam còng ph¶i nhËp khÈu phÇn lín tõ c¸c n­íc thuª gia c«ng. ViÖc gia c«ng cho n­íc ngoµi kh«ng nh÷ng cã gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp mµ cßn ®Æt ngµnh dÖt may vµo thÕ kh«ng æn ®Þnh, phô thuéc vµo gi¸ gia c«ng , bÞ ®éng vµo nguån cung cÊp nguyªn liÖu còng nh­ vµo c¸c ®¬n hµng gia c«ng Ta nhËn thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may t¨ng ®Òu trong thêi gia võa qua ,trõ n¨m 1998 ,kim ngh¹ch xuÊt khÈu dÖt may cã gi¶m nhÑ , nh­ng theo thèng kª th× dÖt may l¹i lµ mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt trong n¨m 1998 ,t¹i sao l¹i cã hiÖn t­îng nµy? . Nguyªn nh©n chÝnh khiÕn kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may gi¶m lµ do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc . N¨m 1997, kim ng¹ch chØ ®¹t 1,502 tØ USD so víi dù tÝnh lµ 1,6 ®Õn 1,7 tØ USD . T×nh h×nh cßn tåi tÖ h¬n khi b­íc sang n¨m 1998,kim ng¹ch thËm chÝ ®· gi¶m nhÑ ®¹t 1,45 tØ USD ,gi¶m 3,5% so víi n¨m tr­íc . Cã thÓ gi¶i thÝch suy gi¶m ®ã b»ng sù ¶nh h­ëng cu¶ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc : thø nhÊt bëi v× ®ång néi tÖ cña nhiÒu n­íc trong khu vùc mÊt gi¸ khiÕn ViÖt nam mÊt lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng ,c¸c kh¸ch hµng thuª gia c«ng chuyÓn hîp ®ång sang c¸c n­íc nµy ®Ó h­ëng ®¬n gi¸ thÊp h¬n . Thø hai , do c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®· ph¶i gi¶m gi¸ gia c«ng còng nh­ gi¸ xuÊt khÈu tõ 20% tíi 30% ®Ó c¹nh tranh nªn hiÖu qu¶ thùc tÕ gi¶m m¹nh . Thø ba : nh­ ta ®· biÕt 75-80% nguyªn phô liÖu hµng dÖt may cña ViÖt nam lµ nhËp khÈu ,nªn nh÷ng bÊt æn cña nÒn kinh tÕ ®· lµm nguån cung cÊp nguyªn liÖu tõ c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Hong Kong , §µi Loan rÊt kh«ng æn ®Þnh . TrÞ gi¸ nhËp khÈu nguyªn liÖu l¹i cao h¬n do sù biÕn ®éng cña tØ gi¸ gi÷a ®ång ViÖt nam vµ ®ång USD . Cuèi cïng,do nhËp khÈu hµng dÖt may cña c¸c n­íc NhËt B¶n, Hµn Quèc ,§µi Loan-lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh«ng h¹n ng¹ch cña ViÖt nam gi¶m m¹nh . Trong thêi gian qua , ngµnh dÖt may ViÖt nam tuy cã nhiÒu b­íc th¨ng trÇm nh­ng ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ quan träng cña m×nh .Trong nhiÒu n¨m liÒn ,dÖt may lu«n lµ mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao thø hai , mang l¹i nguån ngo¹i tÖ kh«ng nhá ,còng nh­ mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm. . . . . . cho nÒn kinh tÕ quèc d©n . Ta h·y ®i s©u ph©n tÝch ®Ó n¾m râ h¬n vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu cña ngµnh hµng kh«ng chØ cã ý nghÜa trong hiÖn t¹i mµ cßn trong c¶ t­¬ng lai sau sau nµy. 2.2. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu Tiªu thô s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò cèt lâi , cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp . Nh­ng ®Ó t¹o lËp ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô th× cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ dù b¸o ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng ,tõ ®ã lùa chän vµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c dßng hµng ho¸ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng . Ngµy nay, c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m b¾t nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng g× mµ thÞ tr­êng ®ßi hái . Víi ý nghÜa ®ã , thÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh dÖt may . Trong nh÷ng n¨m võa qua , kim ngh¹ch xuÊt khÈu nghµnh DÖt may liªn tôc t¨ng . TÝnh tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2002 b×nh qu©n mçi n¨m ViÖt nam xuÊt khÈu trªn 1,87 tØ USD hµng dÖt may , trong ®ã thÞ tr­êng EU chiÕm 32% kim ngh¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt nam, sau ®ã ®Õn NhËt chiÕm 23% , ASEAN 18% , MÜ chiÕm 10% vµ c¸c khu vùc kh¸c chiÕm 17% . B¶ng 5 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi Danh môc §¬n vÞ tÝnh 1997 1998 1999 2000 2001 2002 1.Tæng kim ng¹ch XK Tr.USD 1503 1450 1747 1892 1975.4 2700 2.ThÞ tr­êng XK chñ yÕu EU Tr.USD 450 620 700 726 735 705 NhËt B¶n Tr.USD 325 32 417 430 455 481 ASEAN Tr.USD 70 42 68 70 75 78 MÜ Tr.USD 23 27 70 91 315 944 Nguån : Tæng C«ng ty dÖt may ViÖt nam *ThÞ tr­êng Ch©u ¢u ( EU ) : Ch©u ¢u ®­îc mªnh danh lµ lôc ®Þa giµ nh­ng l¹i lµ mét khu vùc thÞ tr­êng réng lín , lµ n¬i cung cÊp c¸c trang thiÕt bÞ , c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®©y còng lµ mét trung t©m tµi chÝnh-kinh tÕ lín cña thÕ giíi.Víi d©n sè trªn 360 triÖu ng­êi vµ cã GDP 9000 tØ USD , EU thùc sù lµ mét thÞ tr­êng cã ®Çy tiÒm n¨ng , cã møc tiªu dïng hµng may mÆc kh¸ cao so víi thÕ giíi ( chØ sau MÜ vµ NhËt B¶n ) 17kgs/ng­êi / n¨m . Gi¸ c¶ , chÊt l­îng, mÉu m· hµng may mÆc xuÊt khÈu sang EU ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ tèt , chñng lo¹i mÆt hµng th× phong phó ®a d¹ng . Do vËy gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y , n¨m 1998 ®¹t 620 triÖu USD , n¨m 1999 ®¹t 700 triÖu USD , n¨m 2000 ®¹t 726 triÖu USD , n¨m 2001 ®¹t 735 triÖu USD , n¨m 2002 ®¹t 705 triÖu USD . HiÖn EU lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may chñ yÕu cña ViÖt nam . Sau h¬n 10 n¨m th©m nhËp thÞ tr­êng EU , hµng dÖt may cña ViÖt nam cã mét chç ®øng kh¸ v÷ng ch¾c . NÕu nh­ n¨m 1993 , muèn xuÊt khÈu sang EU , ViÖt nam ph¶i xin h¹n ng¹ch cho 151 mÆt hµng nh­ng ®Õn nay sè mÆt hµng qu¶n lÝ b»ng h¹n ng¹ch chØ cßn 29 mÆt hµng . §©y lµ mét thuËn lîi lín cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña ViÖt nam khi th©m nhËp thÞ tr­êng nµy . MÆc dï biÕt r»ng thÞ tr­êng EU lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh , lu«n lu«n ®ßi hái chÊt l­îng cao , mÉu m· ®æi míi liªn tôc , sè l­îng ®¬n hµng chia nhá . H¬n n÷a hµng may mÆc cña ViÖt nam cßn ph¶i chÞu sù c¹nh tranh tõ c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ Ch©u MÜ kh¸c . Hµng n¨m, EU nhËp khÈu 0,63 tØ USD hµng dÖt may c¸c lo¹i cña ViÖt nam , trong ®ã §øc lµ thÞ tr­êng lín nhÊt chiÕm 36,1% , tiÕp theo lµ Ph¸p 12,15% , Hµ Lan 9,41% , Thuþ SÜ 7,46% , Anh 7,06% cßn l¹i lµ c¸c n­íc kh¸c . §iÒu nµy , cho thÊy tØ träng hµng dÖt may cña ViÖt nam xuÊt khÈu sang EU cßn qu¸ Ýt . MÆc dï ph¶i thõa nhËn r»ng hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may giai ®o¹n thø hai 1998-2000 gi÷a ViÖt nam vµ EU ( kÝ kÕt vµo ngµy 17.11.1997 ) ®· t¹o ra mét b­íc tiÕn trong xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n­íc ta. Do vËy , ®iÒu quan träng ®Ó th©m nhËp vµ t¨ng c­êng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy lµ ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn chÊt l­îng hµng ho¸ , mÉu m· hÊp dÉn ®ång thêi h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ,®¶m b¶o thêi gian giao hµng th× míi cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng dÖt maycña c¸c n­íc kh¸c . HiÖn EU dµnh cho hµng dÖt may ViÖt nam ®­îc h­ëng qui chÕ tèi huÖ quèc ( MFN) nh­ng ph¶i chÞu h¹n ngh¹ch . §©y lµ mét thuËn lîi lín cho hµng dÖt may ViÖt nam khi vµo thÞ tr­êng nµy v× chØ bÞ ®¸nh thuÕ thÊp , n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ . Tuy nhiªn , viÖc ¸p dông h¹n ngh¹ch còng cã mÆt tr¸i cña nã . §ã lµ c¶n trë sè l­îng hµng dÖt may cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng nµy . NhiÒu chñng lo¹i mÆt hµng ®· cã sè l­îng xuÊt v­ît qu¸ sè l­îng h¹n ngh¹ch mµ EU dµnh cho ViÖt nam . Cô thÓ trong n¨m 2002 t×nh h×nh thùc hiÖn h¹n ngh¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc sang EU ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu thèng kª sau : B¶ng 6 :T×nh h×nh thùc hiÖn h¹n ngh¹ch xuÊt khÈu hµng DÖt may sang EU n¨m 2002 Chñng lo¹i h¹n ng¹ch (cat) §¬n vÞ Tæng h¹n ngh¹ch Sè l­îng h¹n ngh¹ch ®· thùc hiÖn ( ®Õn 23.01.03) Sè l­îng TØ lÖ % 4 ChiÕc 10.397.000 12.075.080 116,14 5 ChiÕc 3.448.000 4.163.318 120,75 6 ChiÕc 5.305.000 5. 989.724 112,91 7 ChiÕc 2.917.000 3.361.579 115.24 8 ChiÕc 13.792.000 14.193.227 102.91 15 ChiÕc 524.000 572.604 109.28 18 ChiÕc 939.000 983.090 104.70 29 ChiÕc 371.000 389.585 105.01 31 ChiÕc 4.244.000 4.613.293 108.70 41 ChiÕc 773.000 773.378 100.05 ._.Õn l­îc ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p . I. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt nam ®Õn 2010 TriÓn väng cña ngµnh dÖt may : Trong k× kÕ hoach 10 n¨m 2001-2010,cã thÓ dù b¸o mét sè thuËn lîi c¬ b¶n ®Ó gióp cho ngµnh dÖt may ViÖt nam thªm søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ,nh­ sau : Thø nhÊt : sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi , còng nh­ sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ®­îc thÓ hiÖn trong nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp . Thø hai: trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ®ang trªn ®µ håi phôc trë l¹i , ngµnh dÖt may sÏ cã nhiÒu triÓn väng më réng qui m« vµ thu hót ®­îc ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi . Trong thêi gian qua , ViÖt nam ®· thiÕt lËp quan hÖ th­¬ng m¹i víi kho¶ng 160 quèc gia vµ vïng l·nh thæ, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu .Víi ®­êng lèi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®óng ®¾n ,ViÖt nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong quan hÖ th­¬ng m¹i nãi chung vµ quan hÖ th­ong m¹i dÖt may nãi riªng . ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh dÖt may ViÖt nam hoµ nhËp vµ ph¸t triÓn cïng ngµnh dÖt may thÕ giíi . Thø ba: sau nh÷ng n¨m cä s¸t víi thÞ tr­êng thÕ giíi ,c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®· ®óc rót ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm, s¶n phÈm dÖt may cña ta ®ang dÇn ®­îc ­a chuéng ngay t¹i c¸c thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ EU ,Mü , NhËt b¶n ... cßn thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ SNG , §«ng ¢u ,®· dÇn kh«i phôc l¹i. Tõng b­íc tiÕp cËn thÞ tr­êng MÜ t¹o chç ®øng ch©n ®Ó cã thÓ khai th¸c qui m« lín khi cã ®ñ tiªu chuÈn . Thø t­ : trong tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ,MÜ lµ mét nhµ ®µm ph¸n lín ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia xin gia nhËp. Cho nªn viÖc kÝ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-MÜ cã thÓ ®­îc coi lµ thµnh c«ng lín nhÊt trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n song ph­¬ng gia nhËp WTO cña ViÖt nam . MÜ lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng ®èi víi ngµnh dÖt may cña ViÖt nam , hai bªn ®· kÝ t¾t hiªp ®Þnh dÖt May vµo th¸ng 5-2003 , ®iÒu nµy ®· vµ sÏ gióp cho ngµnh dÖt may cña ViÖt nam thªm nhiÒu c¬ héi t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh , ®Èy m¹nh xuÊt khÈu dÖt may th©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ tr­êng nµy. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2010 , QuyÕt ®Þnh sè 55/2001/Q§-TTg cña thñ t­íng chÝnh phñ ra ngµy 23th¸ng 4 n¨m 2001 phª duyÖt chiÕn l­îc vµ mét sè chÝnh s¸ch hç trî thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt nam ®Õn n¨m 2010 ,cã nh÷ng néi dung chÝnh sau ®©y: Môc tiªu: Ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, mòi nhän vÒ xuÊt khÈu, tho¶ m·n ngµy cµng cao nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc, t¹o nhiÒu viÖc lµm cho x· héi,n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ,héi nhËp kinh tÕ v÷ng ch¾c kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2.1. ChiÕn l­îc chung : * §èi víi ngµnh dÖt : gåm cã s¶n xuÊt nguyªn liÖu dÖt ,sîi ,dÖt,in nhuém hoµn tÊt . -Kinh tÕ nhµ n­íc lµm nßng cèt,gi÷ vai trß chñ ®¹o,khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kÓ c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi tham gia ph¸t triÓn lÜnh vùc nµy . -§Çu t­ ph¸t triÓn ph¶i g¾n víi b¶o vÖ m«i tr­êng ,qui ho¹ch x©y dùng c¸c côm c«ng nghiÖp sîi , dÖt, in nhém hoµn tÊt ë xa c¸c trung t©m ®« thÞ lín -TËp trung ®Çu t­ tranh thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ,c«ng nghÖ cao ,kÜ thuËt tiªn tiÕn ,tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao . Chó träng c«ng t¸c thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm dÖt míi ,nh»m tõng b­íc cñng cè v÷ng ch¾c uy tÝn nh·n m¸c hµng dÖt ViÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ . Tæ chøc l¹i hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ,t¹o b­íc nh¶y vät vÒ chÊt l­îng ,t¨ng nhanh s¶n l­îng c¸c s¶n phÈm dÖt nh»m ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu vµ tiªu dïng trong n­íc . * §èi víi ngµnh may : -§Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp may mµ nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷ 100% vèn . KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh may , nhÊt lµ ë c¸c vïng ®«ng d©n c­ , nhiÒu lao ®éng. -§Èy m¹nh c«ng t¸c ph¸t triÓn c¸c vïng trång b«ng ,d©u t»m ,c¸c lo¹i c©y cã x¬ ,t¬ nhËn t¹o ,c¸c lo¹i nguyªn liÖu ,phô liÖu ,ho¸ chÊt , thuèc nhuém cung cÊp cho ngµnh dÖt may nh»m tiÕn tíi tù tóc phÇn lín nguyªn liÖu,vËt liÖu vµ phô liÖu thay thÕ nhËp khÈu . -KhuyÕn khÝch mäi h×nh thøc ®Çu t­, kÓ c¶ ®Çu t­ n­íc ngoµi ,®Ó ph¸t triÓn c¬ khÝ dÖt may , tiÕn tíi cung cÊp phô tïng , l¾p r¸p vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ dÖt may trong n­íc . . Mét sè chØ tiªu cô thÓ : * S¶n xuÊt : -§Õn n¨m 2005,s¶n phÈm chñ yÕu ®¹t : B«ng x¬ 30.000 tÊn , x¬ sîi tæng hîp 60.000 tÊn , sîi c¸c lo¹i 150.000 tÊn ,v¶i lôa thµnh phÈm 800 triÖu mÐt vu«ng, dÖt kim 300 triÖu s¶n phÈm , may mÆc 780 triÖu s¶n phÈm . -§Õn n¨m 2010 , s¶n phÈm chñ yÕu ®¹t : B«ng x¬ 80.000 tÊn , x¬ sîi tæng hîp 120.000 tÊn , sîi c¸c lo¹i 300.000 tÊn , v¶i lôa thµnh phÈm 1.400 triÖu mÐt vu«ng , dÖt kim 500 triÖu s¶n phÈm , may mÆc 1.500 triÖu s¶n phÈm * Kim ng¹ch xuÊt khÈu : §Õn n¨m 2005 : 4000 dÕn 5000 triÖu ®« la MÜ §Õn n¨m 2010 : 8000 ®Õn 9000 triÖu ®« la MÜ *Sö dông lao ®éng : §Õn n¨m 2005 : Thu hót 2,5 ®Ðn 3 triÖu lao ®éng §Õn n¨m 2010 : thu hót 4,0 ®Õn 4,5 triÖu lao ®éng *Tû lÖ gi¸ trÞ sö dông nguyªn phô liÖu néi ®Þa trªn s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu : §Õn n¨m 2005 : Trªn 50% §Õn n¨m 2010 : Trªn 75% *Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn : Tæng vèn ®µu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt nam giai ®o¹n 2001-2005 kho¶ng 35.000 tØ ®ång trong ®ã Tæng c«ng ty DÖt may ViÖt nam kho¶ng 12.500 tØ ®ång . Tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt nam giai ®o¹n 2006-2010 kho¶ng 30.000 tØ ®ång ,trong ®ã Tæng c«ng ty DÖt may ViÖt nam kho¶ng 9500 tØ ®ång . Tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu trång b«ng ®Õn n¨m 2010 kho¶ng 1500 tØ ®ång . II. Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng dÖt may cña ViÖt Nam 1. C¸c chÝnh s¸ch ,gi¶i ph¸p vÜ m« tõ phÝa nhµ n­íc : ChÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt may : HiÖn nay nhu cÇu nguyªn phô liÖu trong nuíc lµ rÊt lín , trong khi ®ã nghµnh dÖt chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn rÊt nhá vÒ nhu cÇu nguyªn phô liÖu cña nghµnh may , phÇn cßn l¹i ph¶i nhËp tõ n­íc ngoµi . §iÒu nµy gãp phÇn gi¶m søc c¹nh tranh cña ngµnh may do gi¸ nhËp khÈu nguyªn phô liÖu cao ,th­ßng bÞ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh do vËt t­ ph¶i nhËp khÈu . Trong khi ®ã , ngµnh dÖt lµ ngµnh ®ßi hái nguån vèn rÊt lín , kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm nªn c¸c doanh nghiÖp rÊt ng¹i ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy , do ®ã nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh dÖt d­íi mäi h×nh thøc . H×nh thøc ®­îc sö dông tr­íc ®©y vÉn lµ liªn doanh vµ 100% vèn n­íc ngoµi . Thµnh lËp mét qòi ®Çu t­ riªng cho ngµnh dÖt, quÜ nµy sÏ ®­îc dïng ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ x©y míi c¸c nhµ m¸y dÖt , còng nh­ trang bÞ ®ång bé c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i ; ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¸ huÊn luyÖn ®µo t¹o thªm cho c¸n bé c«ng nh©n ngµnh dÖt ; ®Ó mua c¸c c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®· ®­îc sö dông vµ thµnh c«ng ë c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi.. cã chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp may cã tØ träng néi ®Þa ho¸ cao , sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc . Thu hót sù trî gióp cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ , c¸c tæ chøc m«i tr­êng thÕ gi¬Ý cho s¶n phÈm xanh vµ s¹ch , víi môc ®Ých dÇn c¶i tiÕn c«ng nghÖ dÖt nhuém cña ViÖt nam phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña ISO9000 vµ ISO 14000 .Bëi lÏ , nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt kh¾t khe vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng sÏ ®­îc ®Æt ra khi hµng dÖt cña ViÖt nam x©m nhËp vµo thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ MÜ , EU . . . .. . . Víi ngµnh may , hiÖn ®ang cã quan ®iÓm cho r»ng ngµnh may ®· d­ thõa trong khi thÞ tr­êng tiªu thô ®ang gÆp khã kh¨n , bªn c¹nh ®ã , c¸c doanh nghiÖp may kh«ng ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín . V× vËy nªn h¹n chÕ ®Çu t­ n­ãc ngoµi vµo ngµnh nµy ®Î gi¶m søc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp may cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng cã ­u thÕ h¬n vÒ vèn , c«ng nghÖ còng nh­ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng so víi c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa . Nh­ng theo t¸c gi¶ , thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc may vÉn cÇn thiÕt nÕu chóng ta muèn cã mét ngµnh c«ng nghiÖp thùc sù h­íng tíi xuÊt khÈu . C¸c s¶n phÈm may cña c¸c doanh nghiÖp nµy , víi c¸c ­u thÕ vÒ c«ng nghÖ , nguyªn liÖu mÉu m· sÏ më ®­êng cho s¶n phÈm víi nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . Tuy nhiªn , nªn tËp trung vµo c¸c mÆt hµng míi , phøc t¹p mµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc hiÖn ch­a s¶n xuÊt ®­îc còng nh­ ­u tiªn ph©n bæ h¹n ngh¹ch xuÊt khÈu sang EU vµ MÜ cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc , khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t×m thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch . . ChÝnh s¸ch vÒ nguyªn liÖu phôc vô cho ngµnh may : CÇn cã qui ho¹ch ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu c¸c lo¹i t¬ sîi thiªn nhiªn cho ngµnh dÖt vµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu ,t¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña nghµnh dÖt ,®ång thêi ®Æt c¬ së cho sù h×nh thµnh ngµnh s¶n xuÊt sîi ho¸ häc. KÕt hîp víi ngµnh s¶n xuÊt ho¸ chÊt ®Ó cung øng thuèc nhuém vµ c¸c lo¹i ho¸ chÊt kh¸c cho ngµnh dÖt. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt phô liÖu còng nh­ s¶n xuÊt v¶i ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu ,gi¶m bít sù phô thuéc cña ngµnh may vµo nguån nguyªn phô liÖu nhËp ngo¹i . §ång thêi x©y dùng hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ ,hµm l­îng néi ®Þa cña s¶n phÈm xuÊt khÈu ®Ó khuyÕn khÝch sö dông nguyªn phô liÖu trong n­íc . Ta còng biÕt r»ng khi gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi , ViÖt nam sÏ cã lîi khi nhËp khÈu nguyªn phô liÖu víi gi¸ rÎ h¬n so víi s¶n xuÊt trong n­íc nh­ng kh«ng v× thÕ mµ ta dùa hoµn toµn vµo nguån nguyªn liÖu ngo¹i nhËp , mÆt kh¸c ph¶i t¨ng hµm l­îng néi ®Þa cña mét s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu , cã thÕ míi ph¸t huy ®­îc c¸c lîi thÕ khi héi nhËp kinh tÕ . . ChÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng : Khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ , sÏ gióp cho nghµnh dÖt may cña ViÖt nam më réng ®­îc thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ khi thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc më réng sÏ gãp phÇn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ ngµnh dÖt may nãi riªng . §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy nhµ n­íc cÇn hç trî trong viÖc t¨ng c­êng vai trß c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña nhµ n­íc , hç trî doanh nghiÖp trong c«ng t¸c marketing . Cã chÝnh s¸ch ­u ®·i cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may , ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp tù t×m ®­îc thÞ tr­êng xuÊt khÈu phi h¹n ngh¹ch ,t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt thñ tôc giÊy tê ,gióp c¸c doanh nghiÖp th¸o gì c¸c khã kh¨n vÒ mÆt ph¸p lÝ khi tham gia vµo thÞ tr­êng míi , víi nh÷ng luËt lÖ míi . Cã c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc . Kh«ng chØ chó träng vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu ,nhµ n­íc còng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp dÖt may chiÕm lÜnh l¹i thÞ tr­êng néi ®Þa, bÊy l©u nay ®· dµnh mét thÞ phÇn lín cho c¸c lo¹i s¶n phÈm dÖt may tõ Trung quèc víi ­u thÕ gi¸ thµnh h¹ vµ mÉu m· phong phó . Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ toµn thÕ giíi , ViÖt nam ®· lµ thµnh viªn cña mét sè tæ chøc , hiÖp héi kinh tÕ quèc tÕ, l¹i ®ang nç lùc ®Ó trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO , nªn nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé kÓ c¶ thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®Òu ph¶i dÇn h¹n chÕ . ChÝnh v× thÕ mµ kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng nh­ néi ®Þa , ngµnh dÖt may cÇn c¹nh tranh vµ chiÕn th¾ng b»ng chÝnh chÊt l­îng v­ît tréi cña m×nh . §©y míi lµ gi¶i ph¸p l©u dµi cho ngµnh dÖt may nãi chung . . ChÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn s¶n phÈm : §Ó cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng hµng may gia c«ng , t¹o dùng vµ cñng cè uy tÝn trªn thÞ tr­ßng thÕ giíi , ®ång thêi t¹o lËp c¬ së ®Ó chuyÓn dÇn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng , tiÕn tíi xuÊt khÈu s¶n phÈm d­íi nh·n m¸c cña ViÖt nam . Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî , khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho kh©u thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt hµng mÉu , ®Çu t­ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã ®ñ kh¶ n¨ng thiÕt kÕ mÉu m· ®ång thêi hç trî cho c«ng t¸c ®¨ng kÝ nh·n hiÖu hµng ho¸ , t¹o ®iÒu kiÖn ®­a c¸c s¶n phÈm tªn hiÖu ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi . . ChÝnh s¸ch vÒ tæ chøc qu¶n lÝ : Kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trong c«ng t¸c qu¶n lÝ xuÊt nhËp khÈu , c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh , thuÕ , vèn ­u ®·i ®Çu t­ , ®Èy m¹nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ ®ang g©y nhiÒu trë ng¹i cho c¸c nhµ ®Çu t­ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nh»m t¹o mét m«i tr­ßng thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp , t¹o thÕ m¹nh trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch hîp lÝ , th«ng tho¸ng . Tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp dÖt may trªn ph¹m vi c¶ n­íc theo ph­¬ng ch©m g¾n vïng nguyªn liÖu víi vïng c«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp may víi c¸c trung t©m tiªu thô , xuÊt khÈu . Cô thÓ nh­ sau : - G¾n vïng c«ng nghiÖp dÖt may víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c , nh»m tËn dông lao ®éng , mèi quan hÖ liªn ngµnh . - G¾n c«ng nghiÖp dÖt may vµo c¸c trung t©m d©n c­ ®Ó võa tËn dông c¸c lao ®éng t¹i chç, võa tËn dông ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ,dÞch vô v¨n ho¸ , liªn l¹c viÔn th«ng ,vËn chuyÓn . - G¾n c«ng nghiÖp dÖt may qui m« nhá , xÝ nghiÖp cæ phÇn ,xÝ nghiÖp t­ nh©n vµ c¸c hé c¸ thÓ víi vïng lµng nghÒ truyÒn thèng ®Ó ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia ph¸t triÓn nghµnh dÖt may ViÖt nam . - G¾n c«ng nghiÖp dÖt may thµnh khu c«ng nghiÖp liªn hoµn nguyªn liÖu ,sîi ,dÖt, nhém ,may ,dÞch vô nh»m gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn nguyªn liÖu ,s¶n phÈm n©ng cao mét b­íc c«ng nghiÖp ho¸ vµ cã ®iÒu kiÖn gäi vèn nuíc ngoµi. . ChÝnh s¸ch vÒ lao ®éng ,®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc : CÇn cã chÝnh s¸ch hç trî , khuyÕn khÝch vµ thu hót häc sinh cã kh¶ n¨ng theo häc ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may , kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu kÜ s­ dÖt may trÇm träng ®ang diÔn ra vµ cã thÓ kÐo dµi trong vµi n¨m tíi . §Çu t­ cho c¸c tr­êng dËy nghÒ ,®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt theo d©y chuyÒn hiÖn ®¹i ,nh»m ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ cao , thùc sù trë thµnh thÕ m¹nh vÒ nh©n lùc cña ngµnh dÖt may ViÖt nam . ¦u tiªn ®µo t¹o c¸c chuyªn gia vÒ thiÕt kÕ thêi trang, marketing , kh¾c phôc ®iÓm yÕu c¬ b¶n cña ngµnh may trong kh©u thiÕt kÕ mÉu mèt vµ xóc tiÕn thÞ tr­ßng , tõng b­íc t¹o lËp c¬ së ®Ó chuyÓn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp c¸c s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam . §ång thêi ,cã chÝnh s¸ch hç trî b¶o ®¶m viÖc lµm ,t¹o nguån thu nhËp æn ®Þnh cho nguêi lao ®éng , kh¾c phôc t×nh tr¹nh thiÕu lao ®éng do c¸c kÜ s­ c«ng nghÖ vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao bÞ hót sang c¸c c«ng ty lien doanh ®ang ngµy trë lªn phæ biÕn trong ngµnh dÖt may ViÖt nam 1.7. Gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh: ViÖc thùc hiÖn CEFT/AFTA ®ang lµ vÊn ®Ò th¸ch thøc ®èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam. H¬n n÷a, nguy c¬ hµng DÖt May cña c¸c n­íc ASEAN x©m nhËp vµo thÞ tr­êng néi ®Þa sÏ x¶y ra khi ViÖt Nam héi nhËp khu vùc (AFTA) vµ thÕ giíi (WTO). Theo lé tr×nh CEFT/AFTA, hµng dÖt may ®ang ®­îc b¶o hé ë møc cao (thuÕ suÊt nhËp khÈu sîi 20%, vµi 40%, hµng may mÆc 50%) sÏ gi¶m dÇn tíi møc 5% tõ n¨m 2006. Trong khi ®ã ngµnh dÖt may ViÖt Nam l¹i cã tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp, n¨ng lùc s¶n xuÊt, chñng lo¹i, mÉu m· hµng ho¸ nghÌo nµn dÉn ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cao. S¶n phÈm dÖt may chñ yÕu ë d¹ng gia c«ng, gi¸ trÞ gia t¨ng chØ kho¶ng 15-20%. Kh¶ n¨ng th­¬ng m¹i vµ th­¬ng hiÖu cßn nhiÒu h¹n chÕ, do vËy tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vÉn thÊp. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam trong thêi kú héi nhËp cÇn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp vµ cña toµn ngµnh. - T¨ng c­êng vµ n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, chó ý c¶ ®Õn thÞ tr­êng trong n­íc vµ n­íc ngoµi, thÞ tr­êng hiÖn cã vµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. §èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu, cÇn chó ý ®Õn thÞ tr­êng Mü v× ®©y lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cã nhiÒu tiÒm n¨ng cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. Chó ý kh«i phôc sím thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng SNG vµ §«ng ¢u. C¸c doanh nghiÖp ngµnh DÖt May ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó lùa chän vµ t×m ra nh÷ng ng¸ch thÞ tr­êng xuÊt khÈu mµ ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ nhÊt ®Þnh trong c¹nh tranh ë c¸c khu vùc thÞ tr­êng xuÊt khÈu. §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc, cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c thÞ tr­êng n«ng th«n vïng s©u, vïng xa, c¸c ®èi t­îng cã thu nhËp vµ nhu cÇu cô thÓ kh¸c nhau vÒ hµng may mÆc nh­ häc sinh, c«ng nh©n. KÕt hîp viÖc nghiªn cøu mÉu, mèt, s¶n xuÊt vµ h­íng dÉn tiªu dïng. - X©y dùng hoµn thiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm ®óng ®¾n cho tõng s¶n phÈm may mÆc , x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng s¶n phÈm mòi nhän vµ cã thÕ m¹nh trong c¹nh tranh ë tõng thÞ tr­êng vµ cña mçi doanh nghiÖp. §a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng s¶n phÈm dÖt may ®Ó ®¸p øng tèi ®a c¸c nhu cÇu trong n­íc vÒ hµng may mÆc . - Khai th¸c vµ huy ®éng mäi nguån vèn ®Ó tËp trung ®Çu t­ vµ n©ng cao n¨ng lùc hiÖn ®¹i ho¸ tr×nh ®é c«ng nghÖ, thiÕt bÞ cho c¸c doanh nghiÖp May mÆc ViÖt Nam, t¹o lËp sù c©n ®èi trong toµn ngµnh, ®Æc biÖt lµ sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp dÖt may. T¨ng c­êng ®Çu t­ cho ho¹t ®éng nghiªn cøu, thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm dÖt may, nghiªn cøu thêi trang, qu¶ng b¸ c¸c s¶n phÈm míi ®Ó hµng dÖt may ViÖt Nam nhanh chãng ®¸p øng ®­îc thÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. - Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Çu t­ nhiÒu h¬n vµo ngµnh s¶n xuÊt nguyªn liÖu, phô liÖu cho ngµnh DÖt May trong giai ®o¹n 2001 - 2010. §Æc biÖt lµ nghiªn cøu gièng b«ng, s¬ chÕ b«ng h¹t, c¸c nhµ m¸y ­¬m t¬, s¶n xuÊt c¸c lo¹i x¬ sîi tæng hîp, t¹o lËp c¬ së æn ®Þnh bÒn v÷ng vÒ nguyªn liÖu cho ngµnh DÖt May ph¸t triÓn. ¦u tiªn cho ngµnh DÖt May vay vèn ®Çu t­ ­u ®·i cña Nhµ n­íc víi l·i suÊt 3%/n¨m vµ thêi h¹n vay tõ 10-12 n¨m ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ cho ngµnh DÖt May, ®Æc biÖt lµ ®æi míi thiÕt bÞ ë c¸c nhµ dÖt nhuém lín nh­ nhµ m¸y DÖt 8-3, DÖt Nam §Þnh mµ hÖ thèng thiÕt bÞ dÖt, nhuém ®· qu¸ l¹c hËu. - Gi¶m thuÕ nhËp khÈu c¸c lo¹i nguyªn phô liÖu cho ngµnh dÖt may mµ trong n­íc hiÖn ch­a s¶n xuÊt ®­îc ®Ó gi¶m chi phÝ phÝ vÒ nguyªn phô liÖu. Ngµnh DÖt May lµ ngµnh kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ chñ yÕu. V× vËy, cÇn gi¶m hoÆc miÔn h¼n thuÕ VAT tõ 10% cho ngµnh sîi dÖt xuèng møc 4-5% ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ cho c¸c s¶n phÈm DÖt May. - Cñng cè vµ ph¸t huy vai trß Tæng c«ng ty DÖt May ViÖt Nam ,hiÖp héi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam nh»m tæ chøc mèi quan hÖ liªn kÕt kinh tÕ vµ ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh DÖt May. N©ng cao søc c¹nh tranh tæng thÓ cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ trong n­íc. - T¹o m«i tr­êng ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp DÖt May c¹nh tranh lµnh m¹nh, khuyÕn khÝch ®æi míi c«ng nghÖ hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, c¶i tiÕn qu¶n lý gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt c¸ biÖt. - KhuyÕn khÝch vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp ®¨ng ký tiªu chuÈn qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9002 nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña hµng DÖt May ViÖt Nam. - §Çu t­ lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh .Cã ®Çu t­ th× cã ®æi míi. Kh«ng ®Çu t­ th× kh«ng bao giê cã ®æi míi. Do vËy, ngµnh dÖt may cÇn phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn sím x©y dùng c¸c dù ¸n ®Çu t­, tr×nh c¸c cÊp cã thÇm quyÒn phª duyÖt. C¸c dù ¸n ®· ®­îc phª cÇn ®­îc triÓn khai thùc hiÖn bëi nhiÒu ®èi t¸c kh¸c nhau, b»ng nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau, ngay c¶ viÖc kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cÇn c¸c dù ¸n ®· ®­îc phª duyÖt. Do ®ã, ngµnh DÖt May cÇn ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc sau: §Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh may réng kh¾p ®Õn tËn c¸c vïng thÞ trÊn, nh÷ng khu d©n c­ nh»m kÕt hîp ph¸t triÓn ngµnh víi c«ng nghiÖp ho¸ ë n«ng th«n. Kh¸c víi ngµnh DÖt, ngµnh May chØ cÇn vèn ®Çu t­ Ýt víi c«ng nghÖ ®¬n gi¶n; lao ®éng gi¶n ®¬n; sö dông lao ®éng nhiÒu (cã thÓ tõ n«ng th«n vµ miÒn nói). HiÖn c¸c s¶n phÈm May cã chÊt l­îng cao, xuÊt khÈu trùc tiÕp ®­îc tËp trung may t¹i c¸c thµnh phè lín (Hµ Néi, Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng). C¸c s¶n phÈm may trung b×nh vµ cÊp thÊp , lµ c¸c ®¬n vÞ vÖ tinh, may giaa c«ng tËp trung may chñ yÕu ë c¸c tØnh, huyÖn vµ x·. 2. C¸c gi¶i ph¸p vi m« nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam : 2.1. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm : * C¶i thiÖn chÊt l­îng s¶n phÈm : ¦u thÕ cña c¸c s¶n phÈm may mÆc ViÖt nam so víi nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c lµ chÊt l­îng cao . Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t , nhÊt lµ sau n¨m 2005 , khi h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c ®­îc b·i bá , thÞ phÇn cña mçi n­íc xuÊt khÈu phô thuéc chñ yÕu vµo kh¶ n¨ng canh tranh cña s¶n phÈm . §èi víi hµng dÖt may c¸c biÖn ph¸p c¹nh tranh phi gi¸, tr­íc hÕt lµ c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ , trong rÊt nhiÒu tr­êng hîp ,trë thµnh yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh . C¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm bao gåm : * KiÓm tra chÆt chÏ chÊt l­îng nguyªn phô liÖu ,t¹o b¹n hµng cung cÊp nguyªn phô liÖu æn ®Þnh ,®óng thêi h¹n. CÇn l­u ý r»ng v¶i sîi lµ nh÷ng mÆt hµng hót Èm m¹nh ,dÔ h­ háng ,nªn ph¶i b¶o qu¶n tèt nguyªn phô liÖu,tr¸nh ®Ó xuèng phÈm cÊp . * Tu©n thñ nghiªm ngÆt yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng vÒ nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ, qui tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng mÉu hµng vµ tµi liÖu kÜ thuËt bªn ®Æt hµng cung cÊp vÒ m· hµng qui c¸ch kÜ thuËt,nh·n m¸c, ®ãng gãi bao b× . * Tu©n thñ ®óng qui tr×nh kiÓm tra chÊt l­îng tr­íc khi xuÊt hµng . HiÖn nay nhiÒu kh¸ch hµng ®· yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may thùc hiÖn PSI ( Gi¸m ®Þnh hµng ho¸ bÕn ®i- Pre Shipment inspection). §©y lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o ®¶m chÊt l­îng còng nh­ c¸c tiªu chuÈn kh¸c cña s¶n phÈm ,cho phÐp kh¾c phôc c¸c thiÕu sãt cña l« hµng ngay t¹i n¬i cung cÊp vµ gióp tiÕt kiÖm chi phÝ vµ thêi gian th«ng quan t¹i c¶ng ®Õn ( chøng th­ PSI cho phÐp hµng nhËp khÈu ®­îc ­u tiªn vµo cöa xanh cña H¶i quan n­íc nhËp khÈu ,nh­ng ViÖt nam ch­a cã yªu cÇu triÓn khai PSI víi hµng nhËp khÈu ). Trong t­¬ng lai gÇn , ngµnh dÖt may cÇn phèi hîp víi c¸c c¬ quan H¶i Quan ®Ó tæ chøc tèt dÞch vô nµy ,®ång thêi yªu cÇu PIS víi nguyªn phô liÖu vµ trang thiÕt bÞ nhËp khÈu , b¶o ®¶m chÊt l­îng ®Çu vµo cña s¶n phÈm . * Khai th¸c lîi thÕ vÒ xuÊt khÈu hµng may mÆc cã sö dông nguyªn liÖu truyÒn thèng : C¸c nguyªn liÖu truyÒn thèng nh­ : t¬ th«, lôa t¬ t»m ,gÊm ,lôa v©n ,c¸c s¶n phÈm thªu tay... ®· thu hót ®­îc sù chó ý cña thÞ tr­êng thÕ giíi . C¸c s¶n phÈm may mÆc lµm tõ c¸c nguyªn liÖu trªn thuéc nhãm hµng cã nhu cÇu ngµy cµng cao trong khi nguån cung cÊp rÊt h¹n chÕ víi lÝ do nhiÒu n­íc kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt mÆt hµng naú . ViÖt nam cã lîi thÕ trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng,mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc ®­îc thõa h­ëng tõ nÒn v¨n ho¸ " Trång d©u nu«i t»m" ,l¹i cã lîi thÕ vÒ lùc l­îng lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy . §Ó cã thÓ khai th¸c vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng th«ng qua trî gióp vÒ vèn kÜ thuËt ,kÕt hîp víi kÜ thuËt hiÖn ®¹i víi kinh nghiÖm truyÒn thèng ,t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ hç trî tiªu thô s¶n phÈm . * §¶m b¶o yªu cÇu vÒ giao hµng : giao hµng ®óng h¹n lµ yªu cÇu rÊt quan träng víi s¶n phÈm dÖt may do yÕu tè thêi vô vµ thêi trang lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh vÒ tÝnh c¹nh tranh cña nhãm hµng nµy ,v× vËy c¸c doanh nghiÖp dÖt may ph¶i chñ ®éng trong viÖc kiÓm so¸t nguyªn phô liÖu ®Çu vµo ,th«ng qua viÖc t×m nh÷ng nhµ cung cÊp æn ®Þnh ,cã chÊt l­îng ®Èm b¶o vµ ®Æc biÖt lµ phaØa giao hµng ®óng h¹n . 2.2. Gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh vµ vèn: Vèn ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh .cña c¸c doanh nghiÖp . §Ó cã vèn ®Çu t­ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , kinh doanh ( ®Æc biÖt lµ cho c¸c ®¬n hµng hµng b¸n trùc tiÕp, ®¬n hµng lín vµ ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ ,më réng s¶n xuÊt ) , c¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng vèn sau ®©y: + CÇn huy ®éng mäi nguån lùc tù cã trong c«ng ty nh­ khÊu hao tµi s¶n c¬ b¶n, vèn cã ®­îc b»ng c¸ch b¸n, kho¸n, cho thuª c¸c tµi s¶n kh«ng dïng ®Õn, gi¶i phãng hµng tån kho, huy ®éng tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn,… + C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt, cÇn nghiªn cøu kh¶ n¨ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, ph¸t hµnh cæ phiÕu nh»m huy ®éng mäi nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, khuyÕn khÝch vµ kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m huy ®éng mäi nguån vèn tõ bªn ngoµi vµ cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. + Vay tÝn dông tr¶ chËm tõ c¸c nhµ cung cÊp, tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng, thuª tµi chÝnh, vay th­¬ng m¹i,.. §èi víi c¸c h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp DÖt May rÊt cÇn ®­îc b¶o l·nh cña ChÝnh phñ. 2.3. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng * §èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu : ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ thÞ tr­êng chñ yÕu thu hót sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam v× nhu cÇu vÒ hµng dÖt may trªn thÕ giíi lµ rÊt lín. Th«ng qua thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may míi ph¸t huy ®­îc hÕt lîi thÕ so s¸nh cña m×nh so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc. H¬n n÷a, xu thÕ héi nhËp vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ®· thóc ®Èy ngµnh dÖt may n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc trªn thÕ giíi. V× vËy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc cÇn : - §Èy m¹nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®èi víi c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm nh­ EU, NhËt B¶n, Hoa Kú, v× ®©y lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may chñ yÕu cña ViÖt Nam. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy, HIÖp héi dÖt may, Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam vµ c¸c doanh nghiÖp DÖt May ViÖt Nam vµ c¸c doanh nghiÖp May mÆc cÇn tù m×nh ®­a ra c¸c c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch ®Ó cã thÓ khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c thÞ tr­êng ®ã .§ång thêi ®Èy m¹nh viÖc t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch kh¸c . - Mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng DÖt May cÇn coi träng viÖc thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm víi mÉu mèt phï hîp, ®Æc biÖt lµ x©y dùng cho b¶n th©n mçi ®¬n vÞ cã phong c¸ch vµ nh·n hiÖu riªng vµ cã c¸c bé s­u tËp theo tõng mïa nh­ ph­¬ng ph¸p kinh doanh cña c¸c tËp ®oµn ph©n phèi hang DÖt May lín nhÊt trªn thÕ giíi. Muèn vËy cÇn : TËp trung ®Çu t­ cho c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong kh©u thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm may mÆc . Cã kÕ ho¹ch hîp t¸c víi c¸c viÖn mèt ,hoÆc thuª chuyªn gia thiÕt kÕ mèt cña n­íc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi . - CÇn coi träng viÖc x©y dùng vµ ®¨ng ký nh·n m¸c, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm. §©y lµ mét c«ng viÖc hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng may mÆc vµ t¨ng c­êng ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng may mÆc . HiÖn nay ,c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may mÆc chñ yÕu xuÊt khÈu qua c¸c n­íc trung gian hoÆc gia c«ng cho n­íc kh¸c . Muèn c¶i thiÖn ®­îc t×nh h×nh vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp ,s¶n phÈm dÖt may cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng dÖt may thÕ giíi ,b¾t ®Çu b»ng viÖc ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng víi nh·n hiÖu cña chÝnh m×nh . * T¹i thÞ tr­êng trong n­íc : - HiÖn nay, c¸c s¶n phÈm dÖt may ë trong n­íc tiªu thô chËm, søc c¹nh tranh kÐm c¶ vÒ mÉu m· vµ gi¸ c¶ so víi hµng nhËp ngo¹i, nhÊt lµ hµng dÖt may nhËp tõ Trung Quèc. Hµng dÖt may cña ta s¶n xuÊt ra tiªu thô rÊt chËm kh«ng chØ ë ë c¸c thµnh phè lín mµ ngay c¶ t¹i vïng n«ng th«n còng tiªu thô chËm v× gi¸ b¸n cao so víi hµng cña Trung Quèc. Víi nhu cÇu sö dông thu nhËp vµo viÖc may mÆc trong n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng. Trong khi ®ã l¹i bÞ c¹nh tranh khèc liÖt víi thÞ tr­êng Trung Quèc nªn ®Ó gi÷ v÷ng thÞ tr­êng trong n­íc, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cÇn coi träng viÖc x©y dùng vµ ®¨ng ký nh·n m¸c, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm. Coi träng viÖc qu¶ng b¸ tªn, nh·n hiÖu, truyÒn thèng cña c¸c c«ng ty DÖt May nh»m n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty. T×m c¸c biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt , tõ ®ã gi¶m gi¸ s¶n phÈm. 2.4. Gi¶i ph¸p vÒ ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý nguån nh©n lùc : - CÇn nghiªn cøu vµ triÓn khai ¸p dông m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ( nh­ ISO 9000 , SA8000 . . .. . ) nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng May mÆc . - C¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn cã kÕ ho¹ch x©y dùng hÖ thèng m¹ng th«ng tin ®iÒu hµnh néi bé nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý xÝ nghiÖp. S¶n phÈm may mÆc cña ViÖt nam lµ mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh quèc tÕ, cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu , thêi gian ®Çu t­ nhanh , gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng . Thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn sÏ gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng may mÆc ViÖt nam . KÕt luËn Ngµnh dÖt may cña ViÖt nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh . Tèc ®é t¨ng tr­ëng qua c¸c n¨m cao , kim ngh¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhanh , thÞ tr­êng xuÊt khÈu ngµy cµnh ®­îc më réng . Tuy nhiªn so víi c¸c n­íc xuÊt khÈu dÖt may trong khu vùc th× cã thÓ thÊy r»ng néi lùc , kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam cßn yÕu . §Ó giµnh th¾ng lîi trong cuéc c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng ®­îc trªn thÞ tr­êng ®Æc biÖt khi ViÖt nam gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO ) , ®ßi hái ngµnh dÖt may ViÖt nam ph¶i cã sù ®Çu t­ chiÒu s©u cho sù ph¸t triÓn, n©ng cao tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , n©ng cao chÊt l­îng mÉu m· , chó träng x©y dùng th­¬ng hiÖu ,®Èy m¹nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i , chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ chÝnh néi lùc cña ngµnh . Nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp nh»m n©ng cao h¬n n÷a kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam em ®· ®Ò cËp trong bµi kho¸ luËn nµy tuy ch­a thËt ®Çy ®ñ vµ cô thÓ nh­ng rÊt mong ®Ò tµi cã tÝnh kh¶ thi vµo thùc tÕ cña ngµnh . Mét lÇn n÷a , em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o -Th¹c sÜ NguyÔn Xu©n N÷ vµ c¸c b¸c , c« ,chó , anh chÞ ë phßng thÞ tr­êng , phßng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c c«ng ty May Th¨ng Long , May 10 , May ChiÕn Th¾ng , May §øc Giang, còng nh­ ban KÕ ho¹ch -ThÞ Tr­êng cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt nam -VINATEX , ®· gióp em hoµn thµnh bµi kho¸ luËn nµy . Hµ néi , ngµy 30 th¸ng 04 n¨m 2003 Häc viªn Ph¹m ThÕ C­êng Tµi LiÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Marketing LÝ thuyÕt - Tr­êng §HNT - Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc ,n¨m 2000. Gi¸o tr×nh kinh tÕ th­¬ng m¹i - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n - Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc . Gi¸o tr×nh Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng - Bïi Xu©n L­u - Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc . Gi¸o tr×nh Thanh to¸n quèc tÕ trong Ngo¹i Th­¬ng -PGS. §inh Xu©n Tr×nh - Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc . Gi¸o tr×nh KÜ thuËt NghiÖp vô Ngo¹i Th­¬ng - PGS. Vò H÷u Tö u -Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc . TËp bµi gi¶ng : §Þa lÝ kinh tÕ thÕ giíi- Tr­êng §¹i Häc LuËt Hµ néi -Nhµ xuÊt b¶n c«ng an nh©n d©n. H­íng dÉn «n thi M«n Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c -Lªnin -Trung t©m båi d­ìng c¸n bé gi¶ng d¹y lÝ luËn M¸c-Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh - Nh· xuÊt b¶n §¹i häc quèc gia Hµ néi . T¹p chÝ c«ng nghiÖp. T¹p chÝ DÖt May. T¹p chÝ Th«ng tin th­¬ng m¹i. ._.