Tăng cường vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần của nước ta hiện nay

Môc Lôc trang Lêi Më §Çu 3 Lý luËn chung vÒ t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay 4 Lý luËn vÒ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 4 Lý luËn cña Chñ nghÜa M¸c Lªnin 4 Lý luËn cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn 5 Lý luËn cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn. 7 §Þnh NghÜa Vµ Vai Trß Chñ §¹o Cña Thµnh PhÇn Kinh TÕ Nhµ N­íc.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 8 §Þnh NghÜa Kinh TÕ Nhµ N­íc 8 Vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc 9 Vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc nãi chung 10 TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 11 Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò t¨ng v­êng vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay 13 Thùc Tr¹ng vai Trß cña nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua vµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc 13 Vai trß cña nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 13 C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 15 Kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc 27 Kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o 27 C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc 27 KÕt LuËn 30 Tµi LiÖu Tham Kh¶o 32 Lêi më ®Çu Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®èi víi khu vùc vµ thÕ giíi, N­íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ chñ yÕu tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN lu«n ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu lý luËn thùc tiÔn vµ cÇn thiÕt. Trong ®ã, vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn ®uîc t¨ng c­êng vµ ®æi míi sao cho phï hîp víi c¬ chÕ kinh tÕ míi. Ph¸t triÓn kinh tÕ còng ph¶i ®i ®«i víi b¶o ®¶m c«ng b»ng v¨n minh vµ tiÕn bé x· héi.§¶ng ta ®· x¸c ®Þnh mét c¸ch nhÊt qu¸n kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn,reong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o.V× vËy viÖc x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng vµ nhÊt qu¸n vÞ trÝ,vai trß cña kinh tÕ nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi,chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc lµ rÊt cÇn thiÕt.Nh­ vËy, viÖc nghiªn cøu vai trß vµ c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­ßng vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc lµ hÕt søc quan träng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Do ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “T¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña n­íc ta hiÖn nay.” Nh­ng do tr×nh ®é vµ ph¹m vi ®Ò tµi cßn h¹n hÑp nªn bµi viÕt ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em còng ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o TrÇn ViÖt TiÕn ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy Néi dung Lý luËn chung vÒ t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay Lý luËn vÒ vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc Lý luËn cña Chñ nghÜa M¸c Lªnin Chñ nghÜa M¸c Lª nin xem xÐt nÒn kinh tÕ d­íi gãc ®é vÜ m« tõ hiÖn t­îng ®Õn b¶n chÊt. Chñ nghÜa M¸c Lª nin cho r»ng trong mét nÒn kinh tÕ th× cÇn ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc. Mét nÒn kinh tÕ khi chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu khuyÕt tËt. Nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ nh»m h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng khuyÕt tËt vµ ph¸t huy cao ®é nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ ph¸t triÓn. Theo M¸c nÕu kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc th× nÒn kinh tÕ kh«ng ho¹t ®éng b×nh th­êng ®­îc, nã sÏ trë nªn rèi ren mÊt c©n ®èi mét c¸ch nghiªm träng. D­íi chñ nghÜa M¸c, Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng chØ cã vai trß qu¶n lý kinh tÕ mµ cßn cã vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ë tÇm vÜ m« ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ nÒn kinh tÕ, chèng l¹m ph¸t vµ khuynh h­íng t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh nghÒ vµ duy tr× sù c©n b»ng ®ã Nhµ n­íc kÕt nèi gi÷a hai ngµnh nghÒ, c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu, ®iÒu tiÕt sù l­u th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ. Nhµ n­íc ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn, Nhµ n­íc dïng c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tµi chÝnh, tµi kho¸... vµ c¸c biÖn ph¸p ®­a Khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ vµo nÒn kinh tÕ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng. Víi c«ng cô lµ hÖ thèng luËt ph¸p, Nhµ n­íc sö dông nh»m ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng h­íng, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh ng¨n chÆn nh÷ng hiÖn t­îng xÊu kh«ng ®¸ng cã. Nh­ vËy, quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lª nin lµ ®óng ®¾n nhÊt.Trong bÊt kú mét quèc gia nµo ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i cã sù tham gia ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®iÒu chØnh vµ duy tr× x· héi thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi vµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam ta theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· vµ ®ang x©y dùng cñng cè vai trß Nhµ n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ. Lý luËn cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn Kh¸c víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin, quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn cho r»ng Nhµ n­íc kh«ng nªn can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Hä cho r»ng thõa nhËn sù tån t¹i cña qui luËt kinh tÕ lµ kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ cña con ng­êi. Nh÷ng quy luËt ®ã cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o sù c«ng b»ng tù nhiªn trong hÖ thèng kinh tÕ. V× vËy tr­êng ph¸i cæ ®iÓn t¸n thµnh h¹n chÕ b»ng mäi c¸ch sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ cø ®Ó cho c¸c tr­êng ph¸i kinh tÕ ho¹t ®éng tù do nÒn kinh tÕ sÏ tiÕn tíi toµn dông nh©n c«ng do t¸c dông cña hai lùc cung cÇu. Tr­êng ph¸i cæ ®iÓn ra ®êi khi chÕ ®é phong kiÕn vÉn cßn tån t¹i vµ do ®ã ®· ¶nh h­ëng phÇn nµo tíi quan ®iÓm cña hä. Sù ph¸t sinh c¸c qu¶n ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn vÒ Nhµ n­íc b¾t nguån tõ c¸c häc thuyÕt cña tr­êng ph¸i träng n«ng mµ ®iÓn h×nh häc thuyÕt "luËt tù nhiªn" cña F. Quesnay. §©y lµ t­ t­ëng trung t©m trong häc thuyÕt cña Quesnay. ¤ng cho r»ng trong x· héi tÝnh ngÉu nhiªn kh«ng chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ mµ tÝnh tÊt yÕu tÝnh quy luËt míi chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ. Trong lý thuyÕt vÒ "luËt tù nhiªn" «ng thõa nhËn vai trß tù do c¸ nh©n coi ®ã lµ luËt tù nhiªn cña con ng­êi ¤ng ®ßi cã sù c¹nh tranh tù do gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸. Theo «ng yÕu tè kh«ng thÓ thiªu ®­îc cña "luËt tù nhiªn" lµ thõa nhËn quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m ®èi víi së h÷u c¸ nh©n. Nh­ng néi dung ®ã nãi lªn r»ng "luËt tù nhiªn" cña Quesnay ph¶n ¸nh yªu cÇu ph¸t triÓn cña t­ b¶n víi nh÷ng yÕu tè bªn trong mµ Nhµ n­íc kh«ng nªn can thiÖp vµo kinh tÕ. ¤ng cho r»ng chÝnh s¸ch tù do kinh tÕ lµ ®óng ®¾n nhÊt. Sù ph¸t triÓn c¸c quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i cæ ®iÓn ph¶i nh¾c tíi AdamSmith (1723 - 1790) ¤ng lµ nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc cæ ®iÓn næi tiÕng ë Anh vµ trªn thÕ giíi, ¤ng lµ con ng­êi tµi n¨ng 14 tuæi ®· vµo ®¹i häc. T­ t­ëng cña «ng thÊm nhuÇn nguyªn lý triÕt häc cña Scotlen. A.Smith lµ nhµ t­ t­ëng tiªn tiÕn cña giai cÊp t­ s¶n «ng muèn thñ tiªu chÕ ®é phong kiÕn më ®­êng cho CNTB ph¸t triÓn vµ xem chÕ ®é TBCN lµ hîp lý duy nhÊt. ThÕ giíi quan cña A.Smith chñ yÕu lµ duy vËt nh­ng chñ nghÜa duy vËt ë «ng cßn mang tÝnh chÊt tù ph¸t m¸y mãc ch­a biÕt phÐp biÖn chøng duy vËt «ng thõa nhËn c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan vµ t­ t­ëng tù do kinh tÕ. ¤ng ®­a ra lý thuyÕt "Bµn tay v« h×nh" vµ nguyªn lý "Nhµ n­íc kh«ng can thiÖp" vµo ho¹t ®éng nÒn kinh tÕ. Theo «ng "Bµn tay v« h×nh" chÝnh lµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan tù ph¸t ho¹t ®éng chi phèi ho¹t ®éng cña con ng­êi. HÖ thèng c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan ®ã cßn gäi lµ "TrËt tù tù nhiªn". Theo «ng nÒn kinh tÕ ph¶i ph¸t triÓn trªn c¬ së tù do kinh tÕ sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng do quan hÖ cung cÇu vµ sù biÕn ®æi tù ph¸t cña gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Smith cho r»ng chÕ ®é x· héi mµ trong ®ã tån t¹i s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ lµ mét chÕ ®é b×nh th­êng, nÒn kinh tÕ b×nh th­êng lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn c¬ së tù do c¹nh tranh. Theo «ng chÕ ®é b×nh th­êng ®­îc x©y dùng trªn c¬ së "trËt t­ tù nhiªn". ChÕ ®é kh«ng b×nh th­êng lµ s¶n phÈm cña sù dèt n¸t. NÕu Quesnay cho r»ng "luËt tù nhiªn" chØ trë thµnh hiÖn thùc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi th× A.Smith cho r»ng "TrËt tù tù nhiªn" ®­îc thÓ hiÖn trong mäi x· héi kh«ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn nµo. Theo «ng qui luËt kinh tÕ lµ v« ®Þnh. MÆc dï chÝnh s¸ch kinh tÕ cã thÓ k×m h·m hoÆc thóc ®Èy sù t¸c ®éng cña qui luËt kinh tÕ nh­ng Smith cho r»ng sù ph¸t triÓn b×nh th­êng lµ sù tù ®iÒu tiÕt kh«ng cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo kinh tÕ. Theo ¤ng Nhµ n­íc cã nh÷ng chøc n¨ng sau: - B¶o vÖ x· héi chèng l¹i b¹o lùc vµ bÊt c«ng cña c¸c d©n téc kh¸c. - B¶o vÖ mäi thµnh viªn trong x· héi tr¸nh khái bÊt c«ng vµ ¸p lùc cña thµnh viªn kh¸c. - §«i khi Nhµ n­íc còng thÓ hiÖn mét vµo chøc n¨ng kinh tÕ khi nh÷ng nhiÖm vô nµy v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña nh÷ng nghiÖp riªng biÖt nh­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c«ng tr×nh c«ng céng lín... Nh­ vËy Smith cho r»ng sù ho¹t ®éng cña "Bµn tay v« h×nh" sÏ ®­a nÒn kinh tÕ ®Õn sù c©n b»ng mµ kh«ng cÇn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµ chÝnh phñ còng kh«ng nªn can thiÖp lµm g×. Nh­ng c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n cæ ®iÓn ®· m¾c ph¶i sai lÇm khi cho r»ng kh«ng cÇn Nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Tõ nh÷ng n¨m 30 cña TK 19, c¸ch m¹ng chñ nghÜa ë Anh hoµn thµnh, vµ tõ 1825 trë ®i c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ lÆp l¹i liªn tôc vµ cã chu kú vµ gÇn ®©y nhÊt lµ khñng ho¶ng kinh tÕ Th¸i Lan sang Hµn Quèc, In®«nªsia.... Nh÷ng hiÖn t­îng kinh tÕ míi n¶y sinh nh­ khñng ho¶ng thÊt nghiÖp, sù ph¸ s¶n cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá... Sù sai lÇm cña hä lµ hä ®· xa rêi ph­¬ng ph¸p tr×u t­îng ho¸ khoa häc mµ chØ xem xÐt hÖ thèng ho¸ c¸c hiÖn t­îng bÒ ngoµi mµ kh«ng ®i s©u ph©n tÝch c¸c b¶n chÊt bªn trong cña qu¸ tr×nh kinh tÕ. §iÒu ®ã chøng tá "Bµn tay v« h×nh" kh«ng thÓ ®¶m b¶o cho nh÷ng ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn". Lý luËn cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn Cuèi TK19 ®Çu TK 20 do nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña CNTB ngµy cµng s©u s¾c vµ nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ thÊt nghiÖp ngµy cµng t¨ng, do nh÷ng hiÖn t­îng kinh tÕ míi n¶y sinh ®ßi hái ph¶i cã sù ph©n tÝch nh÷ng hiÖn t­îng míi ®ã. Tr­íc bèi c¶nh ®ã häc thuyÕt kinh tÕ cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn x· héi nh»m gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ míi vµ chèng quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c. Ph­¬ng ph¸p luËn cña tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn lµ c¸ch tiÕp cËn chñ quan ®èi víi c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ c¸c nhµ t©n cæ ®iÓn chñ tr­¬ng ph©n tÝch c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ trong c¸c xÝ nghiÖp riªng biÖt råi rót ra kÕt luËn chung cho toµn x· héi ®iÒu ®ã dÉn ®Õn rÊt nhiÒu thiÕu sãt vµ sai lÇm. Ph­¬ng ph¸p cña hä chØ lµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vi m«. Tr­êng ph¸i cæ ®iÓn míi dùa vµo yÕu tè t©m lý chñ quan ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi, hä cñng cè lý thuyÕt gi¸ trÞ chñ quan. Tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn muèn biÕn kinh tÕ chÝnh trÞ thµnh khoa häc kinh tÕ thuÇn tuý kh«ng cã mèi liªn hÖ víi c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ - x· héi vµ còng gièng nh­ tr­êng ph¸i cæ ®iÓn c¸c nhµ kinh tÕ häc tr­êng ph¸i t©n cæ ®iÓn ñng hé tù do c¹nh tranh chèng l¹i sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo kinh tÕ. Vai trß cña chÝnh phñ kh«ng quan ®iÓm cña hä lµ rÊt mê nh¹t. C¸c häc thuyÕt cña hä ¸p dông réng r·i vµo kinh tÕ, t­ t­ëng cña hä nÆng vÒ mÆt l­îng vµ bá qua mÆt chÊt. Nh­ vËy hä kh«ng thÓ chØ ra mét c¸ch hoµn chØnh c¸c qui luËt c¸c ph¹m trï kinh tÕ. Hä ®­a ra lý thuyÕt kinh tÕ tù ®iÒu chØnh v× vËy quan ®iÓm cña hä lµ kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ. Hä tin t­ëng ch¾c ch¾n vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng tù ph¸t sÏ ®¶m b¶o th¨ng b»ng cung cÇu ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh­ vËy quan ®iÓm cña tr­êng ph¸i nµy cã rÊt nhiÒu giíi h¹n vµ ®­îc gäi lµ tr­êng ph¸i giíi h¹n. §Þnh NghÜa Vµ Vai Trß Chñ §¹o Cña Thµnh PhÇn Kinh TÕ Nhµ N­íc.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc §Þnh NghÜa Kinh TÕ Nhµ N­íc Trước đây, khái niệm thường dùng là kinh tế quốc doanh để chỉ bộ phận kinh tế thuộc sở hữu nhà nước, do nhà nước trực tiếp quản lý và kinh doanh. Báo cáo chính trị tại Đại hội VII (1991) nêu rõ: “Khẩn trương sắp xếp lại và đổi mới quản lý kinh tế quốc doanh, bảo đảm kinh tế quốc doanh phát triển có hiệu quả, nắm vững những lĩnh vực và ngành then chốt để phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế”.  Hội nghị Đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII (1994), khái niệm kinh tế quốc doanh không được sử dụng nữa mà thay vào đó là khu vực doanh nghiệp nhà nước. Lý do: trong các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước, nhà nước chỉ nắm giữ quyền chủ sở hữu chứ không trực tiếp nắm quyền kinh doanh và quyền này là thuộc doanh nghiệp. Văn kiện Hội nghị Đại biểu toàn quốc chủ trương phân biệt sở hữu nhà nước với hình thức doanh nghiệp nhà nước như sau: tài sản và vốn thuộc sở hữu nhà nước được sử dụng dưới nhiều hình thức, vừa bảo đảm hiệu quả kinh tế xã hội cao, vừa tăng cường khả năng thúc đẩy và kiểm soát trực tiếp của nhà nước đối với các hoạt động kinh doanh, như đầu tư vào khu vực doanh nghiệp nhà nước (gồm những doanh nghiệp 100% vốn nhà nước hay nhà nước nắm một tỷ lệ cổ phần đủ sức khống chế); cho thuê, tô nhượng (hầm mỏ), liên doanh, góp cổ phần, mua cổ phiếu của các doanh nghiệp thuộc những thành phần khác. Từ Đại hội VIII (1996) trở đi, khái niệm kinh tế nhà nước đã được sử dụng phổ biến và hoàn toàn thay thế cho khái niệm kinh tế quốc doanh. Kinh tế nhà nước bao gồm không chỉ các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước mà còn có cả một số lĩnh vực khác như tài nguyên quốc doanh (do doanh nghiệp nhà nước sử dụng) ngân sách nhà nước và dự trữ quốc gia. Vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc Văn kiện Đại hội VIII (1996) nêu cụ thể: “tiếp tục đổi mới và phát triển có hiệu quả kinh tế nhà nước để làm tốt vai trò chủ đạo: làm đòn bẩy đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế và giải quyết những vấn đề xã hội, mở đường, hướng dẫn, hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển; làm lực lượng vật chất để nhà nước thực hiện chức năng điều tiết và quản lý vĩ mô; tạo nền tảng cho chế độ xã hội mới”. Văn kiện Đại hội IX (2001) lại nêu: kinh tế nhà nước phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, là lực lượng vật chất quan trọng và là công cụ để nhà nước định hướng và điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Doanh nghiệp nhà nước giữ những vị trí then chốt, đi đầu ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, nêu gương về năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế xã hội và chấp hành pháp luật”. Văn kiện Đại hội X (2006) một lần nữa khẳng định: “Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, là lực lượng vật chất quan trọng để nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh tế, tạo môi trường và điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế cùng phát triển”. Nhìn tổng quát từ sau Đại hội VII đến nay, quan niệm của Đảng ta về kinh tế nhà nước và về vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở nước ta đã có sự phát triển đáng kể. Hai điểm nổi bật nhất là: Một, do có sự phân biệt giữa sở hữu nhà nước với hình thức doanh nghiệp nhà nước và cũng do có sự phân biệt giữa quyền chủ sở hữu với quyền kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước mà chúng ta đã chuyển từ khái niệm kinh tế quốc doanh sang khái niệm kinh tế nhà nước. Hai, để tránh sự lẫn lộn trong nhận thức giữa vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước với vai trò quản lý, điều tiết của nhà nước, pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế nước ta, Đảng ta đã khẳng định rõ ràng rằng thành phần kinh tế nhà nước không lãnh đạo các thành phần kinh tế khác mà “là lực lượng vật chất quan trọng để nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh tế, tạo môi trường và điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế cùng phát triển”. Vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc nãi chung Vai trß chung nhÊt cña Nhµ n­íc lµ t¹o ra m«i truêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, cã lîi cho lîi Ých kinh tÕ cña giai cÊp thèng trÞ. Vai trß chung ®ã thÓ hiÖn qua c¸c néi dung sau: +Mét lµ Nhµ nuíc gi÷ v÷ng æn ®Þnh m«i truêng kinh tÕ ®Ó æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, tr¸nh nh÷ng biÕn ®éng lín trong kinh tÕ sÏ t¸c déng xÊu ®Õn vai trß, ®Þa vÞ thèng trÞ cña giai cÊp ®ã hoÆc t¸c déng ®Õn lîi Ých kinh tÕ cña giai cÊp thèng trÞ. + Hai lµ mçi mét Nhµ n­íc ®Òu ban hµnh riªng cho m×nh hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn cho kinh tÕ, tÊt c¶ hÖ thèng ®ã c¬ b¶n dùa trªn nÒn t¶ng lµ ý thøc, ý chÝ cña giai cÊp thèng trÞ, vµ lîi Ých kinh tÕ cña giai cÊp ®ã. + Ba lµ Nhµ n­íc x¸c ®Þnh c¸c lo¹i thuÕ, x©y dùng ng©n s¸ch quèc gia ®Ó nu«i sèng bé m¸y quyÒn lùc do Nhµ nuíc lËp ra. + Bèn lµ Nhµ n­íc qu¶n lÝ vµ khai th¸c tµi nguyªn vµ m«i truêng cña quèc gia m×nh. +N¨m lµ Nhµ nuíc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ cÇu ®uêng, kªnh.. Nh÷ng vai trß trªn lµ nh÷ng vai trß chung nhÊt mµ ®a sè nhµ nuíc nµo còng ph¶i thùc hiÖn. Tuy nhiªn ë c¸c kiÓu Nhµ n­íc kh¸c nhau th× vai trß kinh tÕ cña nã còng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc Trong h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi chiÕm h÷u n« lÖ th× vai trß cña Nhµ nøoc chñ n« còng b­íc ®Çu h×nh thµnh tuy cßn s¬ khai nh­ng nã còng t¸c ®éng lín ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi k× ®ã nh­ : X©y dùng ®ån ®iÒn, ban hµnh chÝnh s¸ch b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp chñ n«, x©y dùng mét sè c«ng tr×nh cã ý nghÜa to lín vÒ mÆt tinh thÇn nh­ ®Òn, tuîng thÇn th¸nh… ë nhµ n­íc phong kiÕn th× vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn râ rÖt h¬n. Tuy nhiªn, còng cã sù kh¸c biÖt gi÷a Nhµ nuíc phong kiÕn ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y. C¸c nhµ n­íc phong kiÕn ph­¬ng T©y th× ®Èy m¹nh bu«n b¸n, t×m lôc ®Þa míi, lËp trang tr¹i, t×m vµng b¹c ë c¸c lôc ®Þa kh¸c …Trong khi ®ã, Nhµ n­íc phong kiÕn ph­¬ng §«ng chó träng vµo n«ng nghiÖp lËp ra c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, quan t©m tíi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc m×nh. Cßn trong h×nh th¸i kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa th× vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc t­ s¶n cã sù kh¸c biÖt gi÷a hai thêi k× : Thêi kú CNTB c¹nh tranh vµ CNTB ®éc quyÒn. Trong thêi kú tù do c¹nh tranh víi lÝ thuyÕt “ Bµn tay v« h×nh”c¸c nhµ n­íc t­ b¶n h¹n chÕ sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo kinh tÕ cßn trong thêi k× CNTB ®éc quyÒn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau (khñng ho¶ng kinh tÕ ,tiÕn bé khoa häc – c«ng nghÖ, sù ra ®êi cña hÖ thèng chñ nghÜa x· héi...) ®· khiÕn Nhµ nuíc t­ b¶n ngµy cµng can thiÖp s©u h¬n ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 , c¸c nhµ nøoc t­ b¶n b¾t ®Çu thùc hiÖn chñ tr­¬ng chÝnh trÞ can thiÖp vµo kinh tÕ, thÞ tr­êng. Nhµ n­íc t­ b¶n rÊt chó ý dÕn sö dông vai trß c¬ chÕ thÞ truêng vµ ph¸t triÓn t­ h÷u ho¸, ®ång thêi ph¸t triÓn c¸c c«ng ty siªu quèc gia víi c¸c c«ng cô tµi chÝnh, chi phèi cña Nhµ n­íc,thuÕ, tÝn dông tû gi¸, l·i suÊt..mµ ®»ng sau lµ sù hç trî ®¾c lùc cña chÝnh phñ t­ s¶n ®Ó ®iÒu tiÕt kinh tÕ vµ ®iÒu tiÕt thÞ truêng. ChÝnh phñ vËn dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh nhiÒu h¬n ®Ó t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn kinh tÕ. ChÝnh phñ Mü ®· thùc hiÖn kÕ ho¹ch chÊn h­ng nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ Anh níi láng chÝnh s¸ch kh«ng chÕ l¹m ph¸t ®Ó më réng c«ng céng, kÝch thÝch ph¸t triÓn kinh tÕ… Vµ cuèi cïng cho ®Õn nay lµ Nhµ n­íc XHCN. Víi vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc , mét sè n­íc x· héi chñ nghÜa ®· ®¹t ®uîc nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ ®¸ng kÝnh nÓ. Liªn X« ë thËp kØ 50 cã tèc ®é t¨ng tr­ëng lªn tíi 14% n¨m. Nhµ n­íc XHCN ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh vµ tËp thÓ. Tuy tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n thö th¸ch quyÕt liÖt nh­ng mét sè nhµ n­íc CNXH cßn tån t¹i ®Õn nay ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu lín vÒ kinh tÕ nh­ Trung Quèc, ViÖt Nam..trong ®ã cã sù ®ãng gãp rÊt lín bëi vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña c¸c Nhµ n­íc XHCN. Qua tiÕn tr×nh lÞch sö trªn ta thÊy r»ng vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc nãi chung lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ cã xu h­ãng ngµy cµng ®ùoc t¨ng c­êng trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng nh­ hiÖn nay. Chóng ta ®ang ®øng tr­íc mét giai ®o¹n míi cña sù ph¸t triÓn cña cuéc C¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ sù bïng næ th«ng tin vµ xu h­ãng toµn cÇu ho¸ trong ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh ®iÒu ®ã lµ mét sù th¸ch thøc lín vÒ khoa häc, kü thuËt, n¨ng suÊt lao ®éng. ChÊt l­îng s¶n phÈm t¨ng thu nhËp vµ n©ng cao møc sèng… ®ang thóc ®Èy, t¸c ®éng c¸c n­íc ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh c¹nh tranh vµ hîp t¸c trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Cïng víi sù xuÊt hiÖn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi : sinh häc, nhiÖt l­îng míi, ®iÖn tö…®· dÉn ®Õn sù biÕn ®éng s©u s¾c c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi trªn quy m« toµn thÕ giíi còng nh­ ¶nh h­ëng lín ®Õn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, vµ chiÕn l­îc qu¶n lÝ vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë nø¬c ta. Tãm l¹i, t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc nãi chung lµ mét sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ cÇn ph¶i t¨ng c­êng cho phï hîp c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ míi nh­ hiÖn nay. Vµ ®èi víi n­íc ta, mét n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi th× vai trß kinh tÕ cña Nhµ n­íc cµng ph¶i ®uîc coi träng ®Ó ®¶m b¶o võa ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng võa ®¶m b¶o sù c«ng b»ng, d©n chñ XHCN, vuît qua khã kh¨n thö th¸ch, tin ®Þnh chÝnh trÞ, më cöa héi nhËp ®Ó tranh thñ ®­îc vèn kü thuËt, c«ng nghÖ vµ qu¶n lÝ theo ®óng nguyªn t¾c ®èi ngo¹i cña n­íc ta: Hîp t¸c, më cöa, hiÖu qu¶ cao vµ gi÷ v÷ng tù chñ ®éc lËp quèc gia. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò t¨ng v­êng vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay Thùc Tr¹ng vai Trß cña nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua vµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc Vai trß cña nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi Nhiều chính sách nhà nước đưa ra không sát thực tế, không ít văn bản mâu thuẫn chồng chéo, nhiều văn bản vừa ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung, gây khó khăn cho việc vận dụng thực thi. Thủ tục hành dân chứ không phải cán bộ hành, làm khó dễ để vòi vĩnh, tiêu cực, mặt khác chính thủ tục phức tạp tạo điều kiện cho cán bộ hành dân. Tôi cho rằng tất cả các khâu của chúng ta đều chưa hoàn thiện, cả trên lẫn dưới.  Ơ nước ta, trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường, nhiều người cho rằng thị trường quyết định hết thảy, quyết định giá cả , quyết định sản xuất. Theo GS. Stiglitz thị trường là rất quan trọng nhưng không nên quá chú trọng bởi nó không phải là tất cả, vai trò của nhà nước trong việc điều tiết thị trường là rất quan trọng. Theo tôi chủ trương chính sách của nhà nước là điều cần phải có, là quyết định, thị trường là điều kiện đủ để phát huy. Những thành tựu và tồn tại của kinh tế-xã hội của nước ta trong thời gian qua chủ yếu phụ thuộc vào những chính sách nhà nước, phụ thuộc vào cơ chế quản lý của nhà nước.  Song nhiều vấn đề tồn tại chúng ta đổ cho cấp dưới thực thi chính sách không đúng. Nhiều chính sách nhà nước đưa ra không sát thực tế, không ít văn bản mâu thuẫn chồng chéo, nhiều văn bản vừa ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung, gây khó khăn cho việc vận dụng thực thi. Thủ tục hành dân chứ không phải cán bộ hành, làm khó dễ để vòi vĩnh, tiêu cực, mặt khác chính thủ tục phức tạp tạo điều kiện cho cán bộ hành dân. Tôi cho rằng tất cả các khâu của chúng ta đều chưa hoàn thiện, cả trên lẫn dưới.  Các chủ trương đưa ra thì nhiều nhưng thực tế cách làm, cơ chế chính sách lại không phù hợp, nhiều khi còn hạn chế.  +Chñ Tr­¬ng T¨ng tr­ëng Cao: VN có nỗ lực lớn trong tăng trưởng tốc độ cao, trong năm 2004 tốc độ tăng trưởng của VN là 7,6% (Thái Lan 8%, Singapore 8,1%, Trung Quốc 9,3%). Một thực tế ở nước ta trong những năm qua, tăng trưởng kinh tế thuộc loại cao, cơ cấu kinh tế bất hợp lý đã làm cho nền kinh tế phát triển kém bền vững: hiệu quả kinh tế thấp, cạnh tranh yếu, lạm phát tăng, tốc độ giảm nghèo chững lại, chênh lệch thu nhập tăng, tài nguyên cạn kiệt, môi trường bị ô nhiễm.  Nhìn lại 20 năm qua cơ cấu kinh tế nước ta đã chuyển dịch theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng công nghiệp. Song phân tích cơ cấu kinh tế cho thấy:  Tỷ trọng dịch vụ trong GDP đã giảm trong 8 năm liên tục ngược với quy luật chung, các ngành dịch vụ có tính chất động lực cần phát triển như giáo dục, khoa học công nghệ, tài chính tín dụng tỷ trọng rất thấp. Kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn, kinh doanh đất đai nhà ở chiếm tỷ trọng cao thứ 2 trong các ngành dịch vụ. Có thể nói tình trạng tăng nhanh dịch vụ kinh doanh đất đai nhà ở trong cơ cấu kinh tế không có lợi cho phát triển kinh tê xã hội đất nước. Bài học Thái Lan, Hàn Quốc đã chứng minh sự phát triển dịch vụ kinh doanh đất đai nhà ở đã làm giảm tăng trưởng kinh tế.  Về phát triển công nghiệp, chính sách nhà nước còn chú trọng nhiều về phát triển công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm, công nghiệp nhẹ may mặc da giầy, thiếu sự phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ và liên quan, các ngành sản xuất tư liệu sản xuất, các ngành có hàm lượng khoa học cao. Chính sách phát triển này đã biến nền công nghiệp nước ta thành công nghiệp gia công lắp ráp. Theo tiến sĩ AT Kearney VN phải cảnh giác cái bẫy chi phí (lao động) thấp trở thành bãi lắp ráp hàng xuất khẩu như Mexico.  Cơ cấu kinh tế của nước ta vẫn thuộc loại cơ cấu kinh tế của các nước kém phát triển. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của VN khá chậm chạp. Thực vậy đã 30 năm trôi qua, chúng ta xây dựng kinh tế trong hoà bình, thời gian mà các nước công nghiệp phát triển đã làm thế giới kinh ngạc trở thành những con hổ. Các nước công nghiệp phát triển trong 3 thập kỷ đã chuyển dịch nhanh chóng, thập kỷ đầu xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp nhẹ sử dụng nhiều lao động, thập kỷ tiếp theo công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu các sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật, vốn cao, thập kỷ cuối cùng của thế kỷ 20 thực hiện công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu các sản phẩm kỹ thuật cao có sức cạnh tranh lớn.  Để phát triển cao và bền vững, VN nên đa dạng hóa sản phẩm, phát triển các ngành hỗ trợ và các sản phẩm hàm lượng khoa học cao và chấm dứt tình trạng đầu tư mù quáng vào một số ngành công nghiệp và dịch vụ không hiệu quả.  C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc +Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài  VN quan tâm quá nhiều vào đến số lượng FDI, quá coi trọng sẽ lấy được bao nhiêu dự án, nhưng lại xem nhẹ lợi ích của dự án, tác động của dự án đến nền kinh tế, trong khi các nước đã quay sang chú trọng thu hút chất lượng các nguồn vốn FDI.   Tình hình thu hút FDI vừa qua cho thấy quy mô của các dự án FDI vừa và nhỏ là chủ yếu chiếm đến 60%, nếu như năm 1997 bình quân vốn đầu tư một dự án khoảng 23 triệu USD, năm 2004 chỉ còn 4 triệu USD/dự án. Phần lớn các dự án tập trung vào ngành công nghiệp nhẹ và công nghiệp chế biến lương thực-thực phẩm, dầu khí, khách sạn, bất động sản, nhà cửa, chủ đầu tư phần lớn là các nước ASEAN, Hàn Quốc, Đài Loan… là những nước có nguồn vốn chưa lớn và khoa học công nghệ trình độ quản lý chưa phát triển cao, hơn ta một ít.   Những tin tức mới đây cho rằng VN đang thay đổi về lượng và chất trong thu hút FDI. Chỉ trong 2-3 tháng đầu năm 2005, Bộ kế hoạch đầu tư cấp phép cho công ty Honda VN được sản xuất và kinh doanh ô tô tại VN đầu tư 60 triệu USD, Hà Nội đã cấp phép 2 dự án đầu tư với nguồn vốn rất lớn là dự án kinh doanh điện thoại di động CDMA trị giá 660 triệu USD và dự án xây dựng cao ốc 65 tầng với vốn đăng ký 114 triệu USD. Điểm đặc biệt trong việc thu hút nguồn vốn FDI trong 2 tháng đầu năm này chính là dịch vụ chiếm 70% trong nguồn vốn đăng ký mới. Nhìn vào lĩnh vực dự án đầu tư nước ngoài phần lớn là những lĩnh vực nhà đầu tư thu lợi nhuận lớn. Phân tích 3 dự án cho thấy dự án sản xuất ô tô chỉ hàn, sơn, lắp ráp chứ không phải sản xuất ô tô, sản xuất động cơ, dự án điện thoại di động là dự án kinh doanh mạng điện thoại chứ không phải dự án sản xuất máy điện thoại di động, dự án xây dựng cao ốc 65 tầng là dự án kinh doanh đất đai nhà ở, lĩnh vực lợi nhuận béo bở nhờ đó mà Hàn Quốc trước đây đã thu hút được nguồn tài chính rất lớn từ các nước Ả Rập giàu dầu mỏ đưa về nước.  Để lôi kéo nhà đầu tư, các địa phương đã đưa ra những ưu đãi vượt quá giới hạn quy định : ưu đãi về thuế, ưu đãi về tín dụng, ưu đãi về đất và tăng cường các ưu đãi khác một cách không có quy hoạch.   Tuy nhiên theo các nhà đầu tư nước ngoài môi trường đầu tư của VN chưa thực sự hấp dẫn.   Thực vậy, thứ nhất VN không có chính sách phát triển các ngành hỗ trợ và liên quan, hầu như là con số 0. Không có nguồn cung ứng tại chỗ, buộc các nhà đầu tư phải nhập linh kiện, phụ tùng, khiến giá thành cao, sức cạnh tranh giảm. Chẳng hạn trong ngành công nghiệp ô tô xe máy, chính sách nội địa hóa của ta đòi hỏi có 5%, trong khi Thái Lan 60% vào năm thứ 5. Bài học Thái Lan cho thấy, họ rất coi trọng tỷ lệ nội địa hóa, chỉ có 15 nhà máy lắp ráp nhưng có đến 1.800 nhà máy cung ứng.  Thứ hai, hạ tầng cơ sở yếu kém, chi phí cơ sở hạ tầng cao.   Thứ ba, chính sách phát triển nguồn nhân lực chưa được coi trọng đưa đến chất lượng lao động còn thấp.  Thứ tư, thủ tục về thuế, hải quan rắc rối, rườm rà. Theo các công ty tài chính và tập đoàn ngân hàng thế giới công bố , cơ chế ưu đãi đầu tư của VN phức tạp nhất thế giới.  Đã đến lúc chúng ta phải tập trung nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, chứ không phải đua nhau đưa ra những ưu đãi vượt khung, đồng thời tăng thu hút FDI về mặt chất lượng, ưu đãi đối với những lĩnh vực công nghệ kỹ thuật cao, những lĩnh vực sản xuất tư liệu sản xuất, các ngành hỗ trợ và liên quan để đảm bảo sản xuất hiệu quả, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trong hội nhập kinh tế quốc tế.  +Chính sách thu hút ODA  Năm 2004 ODA đạt 3 tỷ USD, năm 2005 đạt 3,4 tỷ USD. Giám đốc WB tại VN nói rằng hiện tổng nợ nước ngoài của VN là 15 tỷ USD, tính ra mỗi người dân VN đang nợ 180 USD bằng gần ½ số GDP/người/năm (484 USD). Từ năm 1998 hàng năm VN phải chi trả khoảng 1 tỷ USD cả vốn lẫn lãi. Đầu năm 2005, 10% số nợ đến hạn của chính phủ VN trị giá khoảng 100 triệu USD sẽ được chính phủ Anh đứng ra trả giúp. Việc đó sẽ gây khó khăn lâu dài cho VN do mất uy tín trên thị trường tài chính.   Các chuyên gia kinh tế quốc tế có nhiều lời khuyên VN không vì được vay với lãi suất thấp mà vay tràn lan không tính hiệu quả sẽ trở thành nước nợ nần khó có khả năng thanh toán.  Kinh nghiệm phát triển trong 50 năm qua của các nước cho thấy rõ, một số lớn các nước đang phát triển trông cậy vào viện trợ tài chính vốn nước ngoài, vẫn nằm trong số những nước kém phát triển nhất. Để giảm gánh nặng nợ nần, cần phải tăng tiết kiệm nội bộ. Tỷ lệ tiết kiệm trong nước năm 2001 của VN đạt 24,6% GDP là quá thấp, Trung Quốc đạt 39%, Hàn Quốc 34,2%, Singapore 49,9%, Malaysia 47%, Thái Lan 32,8%.  Để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững cần phải tăng cường tiết kiệm, giảm vay nợ quốc tế.  +Chính sách đất đai nhà ở   Dịch vụ đất đai nhà ở lớn nhanh trong những năm qua do chính sách đất đai của nước ta hướng tới mục đích đất đai là nguồn thu lớn của ngân sách sau dầu mỏ và khuyến khích đấu giá đất (thực chất là khuyến khích nâng giá đất).  Nguồn thu từ đất lớn song được dùng chủ yếu chi cho đền bù giải tỏa, tiền đền bù giải phóng mặt bằng trong nhiều trường hợp còn lớn hơn cả tiền đầu tư trực tiếp vào công trình, theo Thủ tướng Phan Văn Khải ở TP.HCM tiền cho bồi hoàn giải tỏa chiếm hết 2/3 dự án, tiền làm đường chỉ 1/3._.