Tăng cường ứng dụng kết quả thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo thông tư số 14/2014/TT-BKHCN

aác nhiïåm vuå KH&CN noái trïn taåo ra möåt nguöìn thöng tin àùåc biïåt maâ nïëu biïët sûã duång noá möåt caách coá hiïåu quaã thò seä trúã thaânh yïëu töë thiïët yïëu cuãa nùng lûåc àöíi múái vaâ àöång lûåc cú baãn cho sûå phaát triïín cuãa àêët nûúác. Nguöìn thöng tin àùåc biïåt noái trïn laâ kïët quaã thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN (sau àêy goåi laâ kïët quaã nghiïn cûáu - KQNC). Àêy laâ “têåp húåp taâi liïåu vïì kïët quaã thu àûúåc tûâ hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå cuãa nhiïåm vuå KH&CN, bao göìm: baáo caáo töíng húåp kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå; baáo caáo toám tùæt kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå; phuå luåc töíng húåp caác söë liïåu àiïìu tra, khaão saát; baãn àöì; baãn veä; aãnh; taâi liïåu àa phûúng tiïån; phêìn mïìm” [2]. Trong böëi caãnh nguöìn kinh phñ àêìu tû cho thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN chuã yïëu laâ tûâ NSNN, caác KQNC cêìn phaãi àûúåc ûáng duång vaâo thûåc tïë möåt caách hiïåu quaã nhêët, nhùçm khai thaác triïåt àïí caác giaá trõ thöng tin cuãa KQNC phuåc vuå phaát triïín kinh tïë-xaä höåi (KT-XH) cuãa àêët nûúác. Viïåc ûáng duång thöng tin cuãa KQNC mang laåi nhûäng lúåi ñch cú baãn nhû sau: - Cung cêëp caác phaát hiïån, saáng taåo múái - cú súã àïí taåo ra caác saãn phêím múái cho xaä höåi: hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc laâ quaá trònh con ngûúâi thêm nhêåp vaâo thïë giúái cuãa nhûäng sûå vêåt, hiïån tûúång maâ hoå chûa khaám phaá àûúåc baãn chêët. Do àoá, quaá trònh thûåc hiïån àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc laâ quaá trònh hûúáng túái nhûäng phaát hiïån hoùåc saáng taåo múái. Vò vêåy, tñnh múái laâ tñnh têët yïëu cuãa kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc. Tñnh múái cuãa KQNC coá àùåc àiïím liïn hoaân thïí hiïån úã chöî möåt phaát hiïån, saáng ThS Phan Huy Quïë Toám tùæt: Phên tñch nhûäng lúåi ñch cú baãn trong viïåc ûáng duång thöng tin tûâ kïët quaã thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN (KQNC). Giúái thiïåu hïå thöëng vùn baãn phaáp luêåt vïì ûáng duång KQNC vaâ nhûäng nöåi dung mang tñnh “àöåt phaá” vïì ûáng duång KQNC trong Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN cuãa Böå KH&CN. Phên tñch möåt söë trúã ngaåi chuã yïëu trong viïåc triïín khai thûåc hiïån Thöng tû noái trïn vaâ àïì xuêët giaãi phaáp khùæc phuåc. Tûâ khoáa: ÛÁng duång kïët quaã nghiïn cûáu; Thöng tû söë 14/2014-TT-BKHCN; nhiïåm vuå khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Promoting the application of R&D results according to the Circular No.14/2014/TT-BKHCN Abstract: Analyzing key benefits in applying information of S&T project results. Introducing legal documents in applying S&T project results as well as “breakthrough” contents in applying S&T project results according to the Circular No.14/2014/TT-BKHCN of the Ministry of Science and Technology. Analyzing main obstacles in implementing the Circular and recommending solutions. Keywords: Applying S&T project results; Circular 14/2014/TT-BKHCN; R&D results. TÙNG CÛÚÂNG ÛÁNG DUÅNG KÏËT QUAÃ THÛÅC HIÏÅN CAÁC NHIÏÅM VUÅ KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ THEO THÖNG TÛ SÖË 14/2014/TT-BKHCN THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 13 Nghiïn cûáu - Trao àöíi taåo múái cuãa möåt KQNC coá thïí laâ tiïìn àïì cho nhûäng phaát hiïån, saáng taåo múái cuãa möåt KQNC khaác. Hoùåc möåt phaát hiïån, saáng taåo múái cuãa möåt KQNC coá thïí laâ cú súã hònh thaânh möåt cöng nghïå múái dêîn àïën sûå xuêët hiïån cuãa möåt saãn phêím múái. Tûâ saãn phêím múái naây laåi coá thïí hònh thaânh caác yá tûúãng nghiïn cûáu, caãi tiïën àïí taåo ra nhûäng phaát hiïån, saáng taåo múái khaác. Àêy chñnh laâ lyá do thöng tin trong baáo caáo KQNC cêìn phaãi àûúåc phöí biïën möåt caách nhanh choáng, kõp thúâi vaâ röång khùæp àïí phaát huy cao nhêët hiïåu quaã cuãa chuáng àöëi vúái cöång àöìng; - Àaãm baão tñnh kïë thûâa, giaãm thiïíu laäng phñ trong nghiïn cûáu: thûåc tïë tiïën haânh caác nhiïåm vuå nghiïn cûáu KH&CN ngaây nay cho thêëy khöng coá àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc naâo bùæt àêìu tûâ chöî khöng coá gò. Möîi àïì taâi nghiïn cûáu duâ ñt hoùåc nhiïìu, àïìu kïë thûâa kïët quaã nghiïn cûáu cuãa caác àïì taâi khaác. Viïåc kïë thûâa thaânh quaã nghiïn cûáu, möåt mùåt giuáp caác nhaâ nghiïn cûáu tiïët kiïåm thúâi gian, tiïìn cuãa vaâ cöng sûác, traánh laäng phñ cho NSNN; Mùåt khaác, giuáp hoå coá àûúåc nguöìn thöng tin tham khaão coá hïå thöëng vaâ àaãm baão àöå tin cêåy. Hún nûäa, kïë thûâa thaânh quaã nghiïn cûáu cuäng laâ giaán tiïëp khùæc phuåc hiïån tûúång nghiïn cûáu truâng lùåp; - Giuáp loaåi boã hiïån tûúång truâng lùåp trong nghiïn cûáu: nhû àaä trònh baây úã trïn, hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc úã nûúác ta hiïån nay chuã yïëu àûúåc thûåc hiïån bùçng nguöìn kinh phñ tûâ NSNN vaâ àûúåc phên böí theo kïë hoaåch hoaåt àöång KH&CN haâng nùm cuãa caác böå, ngaânh, tónh, thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng. Böå KH&CN chó trûåc tiïëp quaãn lyá caác àïì taâi, dûå aán thuöåc chûúng trònh KH&CN troång àiïím cêëp nhaâ nûúác, àïì taâi, dûå aán àöåc lêåp cêëp nhaâ nûúác vaâ caác nhiïåm vuå thûåc hiïån theo Nghõ àõnh thû. Caác àïì taâi, dûå aán cêëp böå, tónh, thaânh phöë vaâ cêëp cú súã thuöåc phaåm vi vaâ traách nhiïåm quaãn lyá cuãa caác böå, ngaânh, tónh, thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng. Vúái cú chïë quaãn lyá nhû vêåy, nïëu khöng coá àûúåc hïå thöëng thöng tin thöng suöët vïì caác nhiïåm vuå KH&CN giûäa Trung ûúng vúái böå, ngaânh, àõa phûúng vaâ giûäa caác böå, ngaânh, àõa phûúng vúái nhau thò rêët dïî xaãy ra hiïån tûúång truâng lùåp àïì taâi nghiïn cûáu, gêy laäng phñ ngên saách vaâ cöng sûác cuãa caác nhaâ nghiïn cûáu. Traánh àûúåc viïåc truâng lùåp àïì taâi, khöng chó giuáp tiïët kiïåm àûúåc tiïìn cuãa, maâ coân phaát huy hiïåu quaã àêìu tû cuãa Nhaâ nûúác cho KH&CN, qua àoá goáp phêìn nêng cao hiïåu quaã hoaåt àöång KH&CN; - Goáp phêìn nêng cao hiïåu lûåc vaâ hiïåu quaã quaãn lyá nhaâ nûúác vïì KH&CN: möåt trong caác àûúâng löëi chiïën lûúåc phaát triïín KH&CN phuåc vuå CNH-HÀH àêët nûúác maâ Àaãng vaâ Nhaâ nûúác àaä àïì ra laâ tùng cûúâng tñnh cöng khai, minh baåch trong thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN vaâ tùng cûúâng phaát triïín thõ trûúâng cöng nghïå. Tùng cûúâng ûáng duång KQNC laâ nhùçm hiïån thûåc hoáa chuã trûúng naây, thïí hiïån úã viïåc cöng khai caác thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN sûã duång kinh phñ tûâ NSNN. Qua àoá möåt mùåt cuãng cöë niïìm tin cuãa cöång àöìng noái chung vaâ caác töí chûác, caá nhên laâm nhiïåm vuå nghiïn cûáu khoa hoåc noái riïng àöëi vúái hiïåu quaã hoaåt àöång quaãn lyá nhaâ nûúác vïì KH&CN. Mùåt khaác, taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi àïí nhanh choáng aáp duång KQNC vaâo thûåc tiïîn cuöåc söëng, giuáp caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác vïì KH&CN nùæm bùæt thöng tin vaâ àaánh giaá àûúåc taác àöång cuãa KH&CN àöëi vúái phaát triïín KT-XH thöng qua viïåc thöëng kï, töíng húåp kïët quaã ûáng duång caác KQNC vaâo thûåc tiïîn cuöåc söëng [8,9]. 2. Bûúác àöåt phaá cuãa cú súã phaáp lyá vïì ûáng duång KQNC: Thöng tû söë 14/2014/TT- BKHCN 2.1. Cú súã phaáp lyá vïì ûáng duång KQNC trûúác Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN Coá thïí noái, ngay tûâ nhûäng bûúác ài ban àêìu cuãa hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc, viïåc ûáng Nghiïn cûáu - Trao àöíi 14 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 duång KQNC àaä àûúåc àiïìu chónh bùçng cú súã phaáp lyá chùåt cheä. Sùæp xïëp theo thúâi gian, cú súã phaáp lyá vïì ûáng duång KQNC bao göìm hïå thöëng caác vùn baãn phaáp luêåt chuã yïëu sau àêy: - Quyïët àõnh söë 271-QÀ ngaây 06/6/1980 cuãa Uyã ban Khoa hoåc vaâ Kyä thuêåt Nhaâ nûúác ban haânh Quy àõnh vïì àùng kyá Nhaâ nûúác àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc kyä thuêåt (KHKT) vaâ nöåp baáo caáo KQNC cuâng caác biïíu mêîu àùng kyá vaâ Thöng tû söë 648/THKH ngaây 06/6/1980 cuãa Uyã ban KHKT Nhaâ nûúác hûúáng dêîn thi haânh Quy àõnh vïì àùng kyá Nhaâ nûúác àïì taâi nghiïn cûáu KHKT vaâ nöåp baáo caáo KQNC: Hai vùn baãn noái trïn àïìu nïu roä muåc àñch cuãa viïåc àùng kyá àïì taâi àang tiïën haânh vaâ giao nöåp baáo caáo KQNC caác àïì taâi àaä nghiïåm thu laâ nhùçm thöëng nhêët quaãn lyá cöng taác nghiïn cûáu KHKT trong toaân quöëc, cho pheáp têåp trung KQNC vaâo sûå quaãn lyá thöëng nhêët cuãa Nhaâ nûúác (àaåi diïån laâ Uyã ban KHKTNN, tiïìn thên cuãa Böå KH&CN hiïån nay) àïí sûã duång vò lúåi ñch chung cuãa toaân xaä höåi; giuáp Nhaâ nûúác nùæm àûúåc àêìy àuã vaâ toaân diïån KQNC cuãa tûâng cú súã; traánh hiïån tûúång nghiïn cûáu truâng lùåp; laâm cú súã àïí Nhaâ nûúác cöng nhêån quyïìn taác giaã cuãa cöng trònh nghiïn cûáu; taåo àiïìu kiïån àïí kõp thúâi sûã duång caác thaânh tûåu nghiïn cûáu àaä àaåt àûúåc úã trong nûúác; giuáp Nhaâ nûúác xêy dûång kho tra cûáu tin vaâ kho lûu trûä Quöëc gia vïì toaân böå caác cöng trònh nghiïn cûáu KHKT trong toaân quöëc. - Luêåt Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå 2013: Ngoaâi caác quy àõnh vïì àùng kyá, hiïën, tùång, lûu giûä KQNC, Luêåt Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå coá nhûäng quy àõnh cuå thïí vïì sûã duång KQNC, nhû: traách nhiïåm tiïëp nhêån vaâ töí chûác ûáng duång kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN; quyïìn súã hûäu vaâ quyïìn taác giaã; phên chia lúåi nhuêån khi sûã duång, chuyïín giao quyïìn sûã duång, chuyïín nhûúång, goáp vöën bùçng kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå sûã duång NSNN; traách nhiïåm triïín khai ûáng duång kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå; khuyïën khñch ûáng duång kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå; ûáng duång KH&CN trong dûå aán àêìu tû, chûúng trònh phaát triïín KT-XH; khuyïën khñch hoaåt àöång saáng kiïën, caãi tiïën kyä thuêåt, húåp lyá hoáa saãn xuêët vaâ àöíi múái saáng taåo; traách nhiïåm tuyïn truyïìn, phöí biïën kiïën thûác KH&CN. - Quyïët àõnh söë 03/2007/QÀ-BKHCN ngaây 16/3/2007 cuãa Böå trûúãng Böå KH&CN vïì viïåc ban haânh Quy chïë àùng kyá, lûu giûä vaâ sûã duång kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN: Quy chïë noái trïn quy àõnh traách nhiïåm cuãa caác cú quan nhaâ nûúác coá thêím quyïìn vïì àùng kyá, lûu giûä vaâ phöí biïën KQNC trong viïåc xêy dûång cú súã dûä liïåu, maång thöng tin vaâ cöng böë thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN àaä àùng kyá; biïn soaån vaâ xuêët baãn êën phêím; xêy dûång nöåi quy lûu giûä vaâ sûã duång thöng tin cuãa kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN àaä àùng kyá [1,3,4,5]. - Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP ngaây 18/02/2014 cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN: Trong Nghõ àõnh trïn, ngoaâi viïåc quy àõnh caác töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN trong viïåc töí chûác vaâ thûåc hiïån viïåc àùng kyá, lûu giûä KQNC, coân coá nhûäng quy àõnh cuå thïí vïì viïåc töí chûác sûã duång KQNC, nhû: traách nhiïåm töíng húåp vaâ cêåp nhêåt thöng tin vïì KQNC vaâo cú súã dûä liïåu (CSDL) quöëc gia vïì KH&CN; cöng böë cöng khai thöng tin vïì KQNC trïn caác trang thöng tin hoùåc cöíng thöng tin àiïån tûã; sûã duång thöng tin vïì KQNC trong CSDL quöëc gia vïì KH&CN àïí xaác àõnh nhiïåm vuå, tuyïín choån, giao trûåc tiïëp cho töí chûác, caá nhên thûåc hiïån, àaánh giaá kïët quaã, xûã lyá vi phaåm nhiïåm vuå THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 15 Nghiïn cûáu - Trao àöíi KH&CN sûã duång NSNN; quy àõnh kïët quaã tra cûáu thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN laâ möåt trong nhûäng taâi liïåu trong höì sú xaác àõnh, tuyïín choån, giao trûåc tiïëp nhiïåm vuå KH&CN sûã duång NSNN [2]. Sú böå töíng húåp caác thöng tin tûâ Quyïët àõnh söë 271-QÀ àïën Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP, coá thïí thêëy: theo doâng thúâi gian, cú súã phaáp lyá vïì ûáng duång KQNC ngaây caâng hoaân thiïån vaâ cuå thïí hún. Tûâ chöî chó quy àõnh chung traách nhiïåm cöng böë thöng tin vïì KQNC, tiïën túái caác quy àõnh cuå thïí vïì muåc àñch, traách nhiïåm vaâ phûúng thûác ûáng duång KQNC. Tuy nhiïn, cú súã phaáp lyá vïì ûáng duång KQNC chó thûåc sûå coá bûúác àöåt phaá khi Böå KH&CN ban haânh Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN quy àõnh vïì viïåc thu thêåp, àùng kyá, lûu giûä vaâ cöng böë thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN. 2.2. Nhûäng nöåi dung chuã yïëu vïì ûáng duång KQNC trong Thöng tû söë 14/2014/TT- BKHCN Nöåi dung vïì ûáng duång KQNC àûúåc thïí hiïån taåi caác àiïìu tûâ 19 àïën 26 cuãa chûúng IV vaâ V trong Thöng tû söë 14/2014/TT- BKHCN, göìm caác quy àõnh cöng böë thöng tin vïì KQNC vaâ thu thêåp thöng tin vïì ûáng duång KQNC. Trong àoá, nöåi dung cöng böë thöng tin vïì KQNC coá vai troâ hïët sûác quan troång àöëi vúái viïåc thuác àêíy ûáng duång caác KQNC bùçng caác quy àõnh sau àêy: - Traách nhiïåm cuãa töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN trong viïåc cêåp nhêåt thöng tin vïì KQNC vaâo CSDL quöëc gia vïì KH&CN theo phên cêëp, töíng húåp vaâ cöng böë danh muåc caác nhiïåm vuå KH&CN àaä hoaân thaânh trïn trang thöng tin àiïån tûã; - Nöåi dung thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN àûúåc cöng böë cöng khai trïn trang thöng tin àiïån tûã; - Thúâi haån caác töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN gûãi baáo caáo töíng húåp vïì nhiïåm vuå KH&CN àûúåc nghiïåm thu vaâ àùng kyá kïët quaã thûåc hiïån trong nùm vïì cú quan nhaâ nûúác quaãn lyá vïì KH&CN cuãa böå, ngaânh, àõa phûúng vaâ Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia àïí töíng húåp, baáo caáo Böå trûúãng Böå Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå; - Traách nhiïåm cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia trong viïåc cöng böë baáo caáo töíng húåp vïì nhiïåm vuå KH&CN caác cêëp àûúåc nghiïåm thu vaâ àùng kyá kïët quaã thûåc hiïån trong nùm, cöng böë danh muåc kïët quaã thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN caác cêëp trïn trang thöng tin àiïån tûã vaâ liïn kïët vúái trang thöng tin àiïån tûã cuãa Böå Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå; - Cöng böë thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN khöng sûã duång NSNN [6]. So vúái caác vùn baãn phaáp luêåt vïì ûáng duång KQNC trûúác àêy, Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN coá nhûäng nöåi dung cú baãn mang tñnh chêët àöåt phaá nhû sau: - Thiïët lêåp àûúåc möëi quan hïå liïn hoaân, chùåt cheä giûäa caác cöng àoaån cuãa quy trònh taåo lêåp KQNC, tûâ thúâi àiïím hònh thaânh caác nhiïåm vuå KH&CN àïën thúâi àiïím kïët thuác nhiïåm vuå, nghiïåm thu, ûáng duång KQNC; taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho cöng taác thu thêåp vaâ quaãn lyá thöng tin phuåc vuå àaánh giaá taác àöång cuãa KH&CN àöëi vúái phaát triïín KT-XH; - Bao quaát àêìy àuã caác nguöìn hònh thaânh KQNC. Bïn caånh caác KQNC àûúåc hònh thaânh tûâ caác nhiïåm vuå KH&CN sûã duång hoùåc khöng sûã duång NSNN, àaä böí sung KQNC àûúåc mua bùçng NSNN, laâ loaåi KQNC chûa tûâng hiïån diïån trong caác vùn baãn phaáp lyá trûúác àêy; - Nöåi dung caác quy àõnh chi tiïët, roä raâng. Àùåc biïåt, hïå thöëng biïíu baãng àêìy àuã vaâ khoa hoåc, laâ cú súã àïí thöëng kï, àaánh giaá möåt caách Nghiïn cûáu - Trao àöíi 16 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 toaân diïån caác nöåi dung cuãa hoaåt àöång ûáng duång KQNC. 3. Vêîn coân nhûäng trúã ngaåi Mùåc duâ àaä coá nhûäng nöåi dung mang tñnh àöåt phaá trong quy àõnh vïì ûáng duång KQNC, viïåc triïín khai nhûäng quy àõnh naây vaâo thûåc tiïîn khöng phaãi khöng coá nhûäng trúã ngaåi. Àiïìu naây laâ têët nhiïn búãi leä kïët quaã triïín khai möåt vùn baãn phaáp luêåt phuå thuöåc vaâo rêët nhiïìu yïëu töë, àùåc biïåt laâ caác yïëu töë khaách quan maâ trong nhiïìu trûúâng húåp laâ sûác caãn àaáng kïí àöëi vúái hiïåu quaã thûåc thi vùn baãn phaáp luêåt. Àöëi vúái Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN, viïåc triïín khai nhûäng quy àõnh vïì ûáng duång KQNC coá thïí gùåp phaãi nhûäng trúã ngaåi khaách quan chuã yïëu sau àêy: - Thûá nhêët, khoá kiïím soaát àûúåc toaân böå thöng tin vïì hoaåt àöång ûáng duång KQNC: Hoaåt àöång ûáng duång KQNC, hiïíu möåt caách àún giaãn, laâ viïåc chuyïín giao KQNC tûâ ngûúâi coá KQNC cho ngûúâi cêìn KQNC. Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN chó àiïìu chónh àûúåc ba thaânh phêìn cuãa ngûúâi coá KQNC, göìm: a) Töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN cêëp quöëc gia, cêëp böå, tónh, thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng; b) Töí chûác chuã trò nhiïåm vuå hoùåc töí chûác àûúåc giao quyïìn súã hûäu, quyïìn sûã duång KQNC sûã duång NSNN; c) Töí chûác, caá nhên súã hûäu KQNC tûâ caác nhiïåm vuå KH&CN khöng sûã duång NSNN. Thûåc tïë hoaåt àöång KH&CN úã nûúác ta hiïån nay cho thêëy, chiïëm söë lûúång àöng àaão nhêët trong thaânh phêìn ngûúâi coá KQNC laâ caác caá nhên chuã trò nhiïåm vuå KH&CN sûã duång NSNN (coân goåi laâ caác chuã nhiïåm àïì taâi, dûå aán). Hún ai hïët, nhûäng ngûúâi naây hiïíu roä giaá trõ KQNC do mònh taåo ra, hiïíu roä coá thïí chuyïín giao KQNC cho ai àïí coá thïí thu àûúåc lúåi ñch cao nhêët. Vúái cú chïë quaãn lyá KH&CN hiïån haânh, hoå chó coá traách nhiïåm giao nöåp möåt baãn baáo caáo KQNC cho töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN coá thêím quyïìn vaâ cho töí chûác chuã trò nhiïåm vuå KH&CN (nïëu coá). Sau àoá, hoå coá thïí chuyïín giao KQNC cho bêët kyâ ai, vaâo bêët kyâ thúâi àiïím naâo, khiïën töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN caác cêëp rêët khoá nùæm bùæt thöng tin vïì ûáng duång KQNC. - Thûá hai, khoá thöëng kï viïåc ûáng duång KQNC phuåc vuå caác hoaåt àöång QLNN, nghiïn cûáu vaâ phaát triïín (NC&PT) vaâ giaáo duåc àaâo taåo (GDÀT): Theo lyá thuyïët, caác KQNC coá thïí àûúåc ûáng duång trong caác lônh vûåc hoaåt àöång chuã yïëu laâ: QLNN, NC&PT, GDÀT vaâ saãn xuêët-kinh doanh (SXKD). Nïëu nhû trong lônh vûåc SXKD, viïåc nhêån daång hoaåt àöång/kïët quaã ûáng duång KQNC laâ roä raâng, àún giaãn thò trong ba lônh vûåc coân laåi viïåc naây laåi khaá phûác taåp vaâ khoá khùn. Lyá do gêy nïn sûå khaác biïåt naây coá leä laâ tûâ kïët quaã ûáng duång KQNC: trong lônh vûåc SXKD, kïët quaã ûáng duång àa phêìn laâ nhûäng saãn phêím haâng hoáa, nhûäng thûá coá thïí caãm nhêån àûúåc bùçng mùæt, bùçng tay. Ngûúåc laåi, trong caác lônh vûåc coân laåi, kïët quaã ûáng duång laâ nhûäng thöng tin dûúái daång caác KQNC múái, rêët khoá nùæm bùæt, caãm nhêån àûúåc nhû àöëi vúái saãn phêím haâng hoáa. Trong thûåc tïë, söë lûúång KQNC ûáng duång trong caác lônh vûåc QLNN, NC&PT vaâ GDÀT thûúâng lúán hún nhiïìu so vúái söë lûúång KQNC ûáng duång àïí taåo ra saãn phêím haâng hoáa trong lônh vûåc SXKD. Theo thöëng kï caá nhên cuãa taác giaã baâi viïët naây(*), trong giai àoaån 2001-2005, tyã lïå sûã duång KQNC (chuã yïëu laâ àoåc taåi kho KQNC cuãa Cuåc) phên chia theo caác lônh vûåc hoaåt àöång nhû trong Baãng 1 dûúái àêy. (*) Taác giaã baâi viïët naây laâm nhiïåm vuå àùng kyá KQNC taåi Cuåc Thöng tin KHCNQG giai àoaån 1994-2012 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 17 Nghiïn cûáu - Trao àöíi Söë liïåu úã baãng trïn tuy khöng phaãi laâ söë liïåu thöëng kï chñnh thöëng vaâ cuäng chûa phaãi laâ caác mêîu àaåi diïån phaãn aánh hoaåt àöång sûã duång KQNC nhûng cuäng coá thïí àûúåc coi laâ phêìn chñnh cuãa bûác tranh toaân caãnh vïì hiïån traång sûã duång KQNC giai àoaån 2001-2005, búãi leä Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia laâ núi duy nhêët àùng kyá vaâ lûu giûä KQNC cuãa àïì taâi, dûå aán caác cêëp thûåc hiïån trïn phaåm vi toaân quöëc. Trong baãng trïn, tyã lïå sûã duång KQNC phuåc vuå SXKD laâ khöng àaáng kïí. Theo chuáng töi, nguyïn nhên chuã yïëu laâ do söë lûúång KQNC coá thïí chuyïín thaânh cöng nghïå khöng nhiïìu. Qua cöng taác àùng kyá KQNC taåi Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia cho thêëy: hêìu nhû chûa coá KQNC naâo coá giêëy chûáng nhêån àùng kyá saáng chïë trong höì sú àùng kyá vaâ giao nöåp KQNC taåi Cuåc trong suöët thúâi gian daâi vûâa qua. Hiïån traång naây coá thïí do chûa coá nhûäng àïì taâi, dûå aán maâ kïët quaã coá thïí chuyïín thaânh cöng nghïå hoùåc coá nhûng khöng àûúåc àùng kyá vaâ giao nöåp kïët quaã taåi Cuåc. - Thûá ba, caác chïë taâi àïí kñch “cêìu” chûa àuã maånh: Nhû àaä trònh baây úã caác phêìn trïn, nhu cêìu thöng tin àöëi vúái KQNC trong lônh vûåc SXKD laâ khaá roä raâng, dïî nùæm bùæt vaâ àaáp ûáng. Àïí kñch “cêìu”, chó cêìn KQNC coá thïí chuyïín thaânh cöng nghïå vaâ thöng tin vïì KQNC àïën àûúåc vúái ngûúâi coá nhu cêìu. Ngûúåc laåi, trong caác lônh vûåc QLNN, NC&PT vaâ GDÀT, nhu cêìu thöng tin àöëi vúái KQNC rêët khoá nùæm bùæt. Lûúång vaâ chêët thöng tin kïë thûâa trong saãn phêím cuãa caác lônh vûåc naây laâ trûâu tûúång, rêët khoá xaác àõnh. Vúái cú chïë hoaåt àöång KH&CN hiïån nay, möåt trong nhûäng thuêån lúåi trong viïåc kñch cêìu àöëi vúái KQNC trong caác lônh vûåc naây laâ Nhaâ nûúác coá thïí sûã duång cöng cuå taâi chñnh. Tuy nhiïn, cöng cuå taâi chñnh laåi khöng nùçm trong tay nhûäng ngûúâi trûåc tiïëp quaãn lyá KQNC. Àoá coá thïí laâ lyá do trong Thöng tû 14/2014/TT-BKHCN caác quy àõnh vïì ûáng duång KQNC khaá àêìy àuã, chi tiïët nhûng chïë taâi thò khaá múâ nhaåt. Àïí coá thïí sûã duång hûäu hiïåu cöng cuå taâi chñnh, laåi seä cêìn möåt loaåt vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt cuãa caác cú quan QLNN coá thêím quyïìn khaác. Àiïìu naây dïî gêy nïn sûå thiïëu quyïët liïåt vaâ àöìng böå àöëi vúái caác chïë taâi liïn quan àïën ûáng duång KQNC. 4. Giaãi phaáp khùæc phuåc trúã ngaåi Àïí tùng cûúâng ûáng duång KQNC, theo chuáng töi, cêìn coá nhûäng giaãi phaáp àöìng böå trïn cú súã tham gia, phöëi húåp chùåt cheä giûäa caác cú quan QLNN vïì KH&CN vúái caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN caác cêëp. Do khuön khöí baâi viïët, chuáng töi chó àïì xuêët hai nhoám giaãi phaáp cú baãn laâ giaãi phaáp haânh chñnh vaâ giaãi phaáp taâi chñnh. 4.1. Giaãi phaáp haânh chñnh Cú súã cuãa giaãi phaáp haânh chñnh laâ viïåc àa phêìn KQNC hiïån nay àûúåc taåo ra tûâ caác nhiïåm vuå KH&CN caác cêëp do Nhaâ nûúác cêëp Nùm Lônh vûåc 2001 2002 2003 2004 2005 QLNN 10,3 11,7 15,0 9,1 14,0 NC&PT 45,7 44,0 38,2 40,7 37,0 GDÀT 38,5 39,5 41,0 46,5 45,5 SXKD 5,5 4,8 5,8 5,7 4,5 Baãng 1. Hoaåt àöång sûã duång KQNC taåi Cuåc Thöng tin KH&CNQG giai àoaån 2001-2005 Àún võ tñnh: % Nghiïn cûáu - Trao àöíi 18 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 kinh phñ. Vò vêåy, Nhaâ nûúác cêìn coá caác giaãi phaáp haânh chñnh àïí quaãn lyá quaá trònh thûåc hiïån cuäng nhû viïåc sûã duång KQNC cuãa caác àïì taâi, dûå aán noái trïn. Caác giaãi phaáp haânh chñnh àûúåc àïì xuêët nhû sau: - Quy àõnh vïì viïåc cung cêëp thöng tin phuåc vuå thêím àõnh nhiïåm vuå KH&CN: Hiïån nay, viïåc cung cêëp thöng tin phuåc vuå hoaåt àöång thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN múái chó àûúåc chñnh thûác quy àõnh àöëi vúái caác nhiïåm vuå KH&CN cêëp quöëc gia. Trong Thöng tû söë 07/2014/TT-BKHCN ngaây 26/5/2014 cuãa Böå KH&CN quy àõnh trònh tûå, thuã tuåc xaác àõnh nhiïåm vuå KH&CN cêëp quöëc gia sûã duång NSNN coá mêîu phiïëu kïët quaã tra cûáu thöng tin vïì caác àïì taâi, dûå aán saãn xuêët thûã nghiïåm coá liïn quan àïën àïì xuêët àùåt haâng àaä vaâ àang thûåc hiïån (mêîu C0-KQTrC). Trong àoá yïu cêìu nhûäng thöng tin nhû: tïn àïì taâi/dûå aán, nùm bùæt àêìu-kïët thuác, muåc tiïu, kïët quaã àaä (hoùåc dûå kiïën) àaåt àûúåc vaâ tïn töí chûác vaâ caá nhên chuã trò [7]. Tuy phiïëu noái trïn coá yïu cêìu chûä kyá cuãa thuã trûúãng vaâ dêëu cuãa töí chûác/cú quan cung cêëp thöng tin nhûng khöng quy àõnh töí chûác/cú quan naâo coá thêím quyïìn cung cêëp thöng tin. Àïí viïåc cung cêëp thöng tin phuåc vuå hoaåt àöång thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN àûúåc àêìy àuã, chñnh xaác vaâ khaách quan, chuáng töi àïì xuêët giaãi phaáp nhû sau: + Viïåc cung cêëp thöng tin phuåc vuå thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN laâ bùæt buöåc vúái têët caã caác nhiïåm vuå KH&CN caác cêëp sûã duång NSNN; + Nguöìn chñnh thöëng cung cêëp thöng tin phuåc vuå thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN laâ CSDL quöëc gia vïì KH&CN. Àún võ coá chûác nùng cung cêëp thöng tin phuåc vuå thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN laâ caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN caác cêëp. Quy àõnh naây húåp lyá úã chöî caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN laâ núi àùng kyá, lûu giûä vaâ phöí biïën KQNC, têåp trung söë lûúång KQNC lúán, bao quaát àêìy àuã caác lônh vûåc KT-XH. Caác KQNC àûúåc xûã lyá bùçng nghiïåp vuå thöng tin vaâ àûúåc lûu giûä trong hïå thöëng CSDL quöëc gia vïì KH&CN nïn rêët thuêån lúåi cho viïåc khai thaác, töíng húåp thöng tin. Vò vêåy, hún ai hïët, caác töí chûác naây coá àuã àiïìu kiïån vaâ nùng lûåc cung cêëp àêìy àuã, chñnh xaác vaâ khaách quan thöng tin phuåc vuå thêím àõnh caác nhiïåm vuå KH&CN. - Quy àõnh viïåc sûã duång thöng tin trong quaá trònh thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN: Sûã duång thöng tin laâ kïë thûâa KQNC cuãa caác nhiïåm vuå KH&CN àaä thûåc hiïån. Àêy laâ möåt trong nhûäng nguyïn tùæc cuãa hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc, giuáp caác nhaâ nghiïn cûáu tiïët kiïåm thúâi gian, cöng sûác, chi phñ, àöìng thúâi coá àûúåc caái nhòn töíng thïí, toaân diïån vaâ hïå thöëng vïì àöëi tûúång nghiïn cûáu. Trong quy trònh thûåc hiïån caác àïì taâi, dûå aán hiïån nay, thöng tin vïì viïåc kïë thûâa KQNC àûúåc thïí hiïån trong muåc töíng quan vïì kïët quaã nghiïn cûáu trong vaâ ngoaâi nûúác (muåc bùæt buöåc coá trong Baãn thuyïët minh vaâ Baáo caáo töíng húåp kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN). Àïí coá àûúåc thöng tin töíng quan àêìy àuã, chêët lûúång vaâ khaách quan, chuáng töi àïì xuêët giaãi phaáp nhû sau: + Ûu tiïn sûã duång thöng tin vïì KQNC tûâ CSDL quöëc gia vïì KH&CN do caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN cung cêëp. Quy àõnh naây húåp lyá úã chöî, thöng qua viïåc cung cêëp thöng tin, caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN chuã àöång nùæm bùæt àûúåc hoaåt àöång ûáng duång KQNC, taåo àiïìu kiïån cho cöng taác thöëng kï, cöng böë thöng tin vïì ûáng duång KQNC àûúåc àêìy àuã, chñnh xaác vaâ kõp thúâi; + Ngoaâi viïåc thu thêåp thöng tin tûâ caác töí chûác/caá nhên ûáng duång KQNC nhû quy àõnh trong Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN, caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN phaãi chuã àöång nùæm bùæt viïåc ûáng duång KQNC thöng qua caác hoaåt àöång: cung cêëp thöng tin trong THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 19 Nghiïn cûáu - Trao àöíi quaá trònh thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN; àoåc thöng tin taåi phoâng àoåc KQNC; v.v. Àùåc biïåt phaãi coá giaãi phaáp kyä thuêåt vaâ cöng nghïå àïí nùæm bùæt, thöëng kï àêìy àuã hoaåt àöång ûáng duång KQNC trong caác lônh vûåc QLNN, NCPT vaâ GDÀT. 4.2. Giaãi phaáp taâi chñnh Cuäng nhû giaãi phaáp haânh chñnh, giaãi phaáp taâi chñnh àûúåc àïì xuêët trïn cú súã Nhaâ nûúác laâ nhaâ àêìu tû cuãa phêìn lúán caác nhiïåm vuå KH&CN. Vò vêåy, Nhaâ nûúác cêìn coá caác giaãi phaáp àïí viïåc àêìu tû mang laåi hiïåu quaã cao nhêët. Caác giaãi phaáp taâi chñnh rêët àa daång vaâ liïn quan àïën nhiïìu nöåi dung cuãa hoaåt àöång QLNN àöëi vúái caác nhiïåm vuå KH&CN. ÚÃ àêy, chuáng töi chó àïì cêåp àïën giaãi phaáp taâi chñnh àöëi vúái hoaåt àöång thöng tin vïì ûáng duång KQNC. Cuå thïí nhû sau: - Quy àõnh muåc chi vïì baão àaãm thöng tin cho thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN: Baão àaãm thöng tin cho thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN göìm hai nöåi dung: baão àaãm thöng tin phuåc vuå thêím àõnh nhiïåm vuå KH&CN vaâ baão àaãm thöng tin trong quaá trònh thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN. Quy àõnh muåc chi cho caác nöåi dung naây, möåt mùåt bùæt buöåc töí chûác, caá nhên chuã trò thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN phaãi tuên thuã caác quy àõnh vïì thöng tin àöëi vúái nhiïåm vuå KH&CN; mùåt khaác, taåo thuêån lúåi cho viïåc hoaân têët caác thuã tuåc taâi chñnh cuãa nhiïåm vuå KH&CN. Vïì vêën àïì naây, chuáng töi àïì xuêët giaãi phaáp nhû sau: + Coá muåc chi cho viïåc baão àaãm thöng tin phuåc vuå thêím àõnh nhiïåm vuå KH&CN, chiïëm khoaãng tûâ 0,5 àïën 1% töíng giaá trõ húåp àöìng thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN. Kinh phñ daânh cho muåc naây àûúåc thanh toaán toâan böå khöng phuå thuöåc vaâo kïët quaã thêím àõnh nhiïåm vuå KH&CN; + Coá muåc chi cho viïåc baão àaãm thöng tin thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN, chiïëm khoaãng tûâ 1% àïën 1,5% töíng giaá trõ húåp àöìng thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN. Kinh phñ daânh cho muåc naây àûúåc thanh toaán toaân böå hoùåc möåt phêìn phuå thuöåc vaâo kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN. - Tùng cûúâng àêìu tû cho thu thêåp, xûã lyá, phöí biïën thöng tin vïì KQNC: CSDL quöëc gia vïì KH&CN do Cuåc thöng tin KHCN quöëc gia àang xêy dûång laâ möåt trong nhûäng hïå thöëng thöng tin tiïu biïíu vïì KQNC. Nhûäng tiïu chñ cú baãn baão àaãm chêët lûúång möåt hïå thöëng thöng tin vïì KQNC laâ: + Bao quaát àêìy àuã caác nguöìn tin vïì KQNC; + Xûã lyá, lûu giûä thöng tin bùçng cöng nghïå vaâ caác tiïu chuêín hiïån àaåi, tiïn tiïën; + Cung cêëp thöng tin nhanh choáng, àêìy àuã vaâ chñnh xaác; + Thên thiïån vúái ngûúâi sûã duång. Àïí àaåt àûúåc caác tiïu chñ trïn, ngoaâi sûå nöî lûåc chuã quan cuãa töí chûác/caá nhên quaãn trõ hïå thöëng, coân phuå thuöåc rêët nhiïìu vaâo kinh phñ àêìu tû cho hïå thöëng, àùåc biïåt laâ àêìu tû cho thu thêåp, xûã lyá, phöí biïën KQNC. Vïì vêën àïì naây, chuáng töi àïì xuêët giaãi phaáp nhû sau: + Tùng cûúâng àêìu tû àïí baão àaãm thu thêåp àêìy àuã thöng tin vïì KQNC cho CSDL quöëc gia vïì KH&CN. Ngoaâi viïåc thu nhêån thöng tin tûâ caác nguöìn quy àõnh trong Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN, caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN cêìn àûúåc cêëp kinh phñ àïí thu thêåp thöng tin tûâ caác àöëi tûúång nùçm ngoaâi phaåm vi àiïìu chónh cuãa Thöng tû noái trïn; + Àêìu tû cho hoaåt àöång phên tñch-töíng húåp thöng tin cuãa CSDL quöëc gia vïì KH&CN àïí taåo lêåp caác saãn phêím dõch vuå thöng tin vïì KQNC coá giaá trõ gia tùng cao, thoãa maän nhu cêìu thöng tin cho viïåc thûåc hiïån caác nhiïåm vuå KH&CN. 5. Kïët luêån Taåo ra nhûäng KQNC coá thïí ûáng duång röång raäi vaâo thûåc tiïîn laâ mong muöën àöìng thúâi Nghiïn cûáu - Trao àöíi 20 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 cuäng laâ àoâi hoãi cuãa xaä höåi àöëi vúái ngaânh KH&CN. Àïí coá nhûäng KQNC nhû vêåy, cêìn baão àaãm chêët lûúång têët caã caác cöng àoaån trong quy trònh thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN, bùæt àêìu tûâ cöng àoaån xaác àõnh, thêím àõnh nhiïåm vuå KH&CN. Viïåc quy àõnh mêîu phiïëu kïët quaã tra cûáu thöng tin trong Thöng tû söë 07/2014/TT-BKHCN cuäng nhû caác quy àõnh àöëi vúái hoaåt àöång vïì ûáng duång KQNC trong Thöng tû söë 14/2014/TT-BKHCN thïí hiïån nhêån thûác sêu sùæ