Tăng cường sự liên kết giữa trường dạy nghề với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Giang nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ---------
--------- ðÀO THỊ PHƯƠNG NGA TĂNG CƯỜNG SỰ LIÊN KẾT GIỮA TRƯỜNG DẠY NGHỀ VỚI DOANH NGHIỆP TRÊN ðỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ðÀO TẠO NGHỀ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số : 60.34.05 Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUỐC CHỈNH HÀ NỘI – 2010 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........i LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp ñỡ việc hoàn thành luận văn này ñã ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược ghi rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 9 tháng 11 năm 2010 Tác giả luận văn ðào Thị Phương Nga Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........ii Lêi C¶m ¬n §Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy t«i ®· nhËn ®−îc sù h−íng dÉn rÊt tËn t×nh cña TiÕn sü NguyÔn Quèc ChØnh cïng víi nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c« trong bé m«n Qu¶n trÞ kinh doanh, tr−êng ®¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh vµ s©u s¾c tíi nh÷ng sù gióp ®ì ®ã. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban Gi¸m ®èc Trung t©m Hç trî ®µo t¹o & Cung øng nh©n lùc thuéc UBND tØnh, UBND tØnh B¾c Giang, së Lao ®éng - th−¬ng binh vµ x· héi tØnh B¾c Giang, Côc Thèng kª tØnh B¾c Giang vµ mét sè ban ngµnh kh¸c, c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ, c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì t«i, xin c¶m ¬n sù ®éng viÖn hç trî cña gia ®×nh, ®ång nghiÖp vµ b¹n bÌ ®· gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n./. B¾c Giang, ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 2010 T¸c gi¶ §µo ThÞ Ph−¬ng Nga Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........iii MôC LôC Lời cam ñoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục các bảng v 1. Më ®Çu 1 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 1.2. Môc tiªu nghiªn cøu 3 1.2.1. Môc tiªu chung 3 1.2.2. Môc tiªu cô thÓ 3 1.3. §èi t−îng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3 1.3.1. §èi t−îng nghiªn cøu 3 1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu 4 2. nghiªn cøu tæng quan 5 2.1. C¬ së lý luËn vÒ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp 5 2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm 5 2.1.2. Sù liªn kÕt gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ 8 2.1.3. Ph©n lo¹i vµ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ 16 2.1.4. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ 20 2.1.5. Mèi quan hÖ vÒ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. 25 2.1.6. Nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù liªn kªt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ 26 2.2. C¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi 30 2.2.1. Liªn kÕt ®µo t¹o nghÒ trªn thÕ giíi 30 2.2.2. Ph©n tÝch chung vÒ thùc tr¹ng hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ cña ViÖt Nam 32 3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 40 3.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu 40 3.1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn 40 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........iv 3.1.2. ðặc ñiểm về kinh tế - XK hội 41 3.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 45 3.2.1. C¸c c©u hái ®Æt ra khi nghiªn cøu Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Chän ®iÓm nghiªn cøu 45 3.2.3. Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu 48 3.3. HÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu 50 3.3.1. HÖ thèng chØ tiªu thÓ hiÖn quy m« khèi l−îng ®µo t¹o 50 3.3.2. HÖ thèng chØ tiªu thÓ hiÖn chÊt l−îng ®µo t¹o 50 3.3.3. HÖ thèng chØ tiªu thÓ hiÖn sù liªn kÕt trong ®µo t¹o 50 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 51 4.1. Thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ ë tØnh B¾c Giang 51 4.1.1. Thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ ë tØnh B¾c Giang 51 4.1.2. Thùc tr¹ng cña c¸c tr−êng d¹y nghÒ ë tØnh B¾c Giang 56 4.2. Thùc tr¹ng liªn kÕt ®µo t¹o gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng d¹y nghÒ ë B¾c Giang 61 4.2.1. Thùc tr¹ng c¸c h×nh thøc vµ néi dung liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp 61 4.2.2. Mét sè nguyªn nh©n h¹n chÕ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng víi doanh nghiÖp. 76 4.2.3. §¸nh gi¸ vÒ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng d¹y nghÒ 79 4.3. §Þnh h−íng gi¶i ph¸p t¨ng c−êng liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ë tØnh B¾c Giang 81 4.3.1. Quan ®iÓm, môc tiªu liªn kÕt ®µo t¹o nghÒ 81 4.3.2. §Þnh h−íng liªn kÕt ®µo t¹o nghÒ 83 4.3.3. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c−êng liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ë B¾c Giang 84 5. KÕt luËn Vµ kiÕn nghÞ 98 5.1. KÕt luËn 98 5.2. KiÕn nghÞ 100 Tµi liÖu tham kh¶o 103 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........v DANH MôC B¶NG B¶ng 2.1. Tæng hîp t×nh h×nh thùc hiÖn ®µo t¹o nghÒ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2004 - 2008 34 B¶ng 2.2. Sè l−îng gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý trong c¸c c¬ së d¹y nghÒ 36 B¶ng 2.3. Tæng hîp tr×nh ®é tay nghÒ cña gi¸o viªn d¹y nghÒ. 36 B¶ng 2.4. Thùc tr¹ng nghiÖp vô s− ph¹m cña gi¸o viªn d¹y nghÒ 37 B¶ng 2.5. Tæng hîp diÖn tÝch mÆt b»ng phßng häc cña c¸c tr−êng d¹y nghÒ 38 B¶ng 3.1. Tæng s¶n phÈm ( GDP) trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang (2006 – 2008) tÝnh theo gi¸ so s¸nh 1994 ph©n theo khu vùc kinh tÕ 43 B¶ng 4.1: KÕt qu¶ ®µo t¹o nghÒ cña tØnh B¾c Giang thêi kú 1998 – 2008 52 B¶ng 4.2. Danh s¸ch c¸c tr−êng d¹y nghÒ tØnh B¾c Giang (n¨m 2008) 57 B¶ng 4.3: §éi ngò gi¸o viªn cña 11 tr−êng d¹y nghÒ (n¨m 2008) 59 B¶ng 4.4: Tæng hîp nguån thu t¹i 5 tr−êng trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang 62 B¶ng 4.5: Thùc tr¹ng x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ t¹i c¸c tr−êng 63 B¶ng 4.6: Tæng hîp h×nh thøc vµ møc ®é liªn kÕt ®µo t¹o gi÷a doanh nghiÖp víi 5 tr−êng d¹y nghÒ trong tØnh 64 B¶ng 4.7: §¸nh gi¸ vÒ møc ®é liªn kÕt víi c¸c tr−êng nghÒ cña doanh nghiÖp 66 B¶ng 4.8: Tæng hîp viÖc lµm vµ thu nhËp cña häc sinh tèt nghiÖp t¹i 5 tr−êng 67 B¶ng 4.9: §¸nh gi¸ vÒ møc ®é phï hîp gi÷a nghÒ ®−îc ®µo t¹o vµ viÖc lµm theo tr×nh ®é ®µo t¹o 68 B¶ng 4.10: §¸nh gi¸ cña doanh nghiÖp vÒ møc ®é ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc cña ng−êi ®−îc ®µo t¹o khi cã sù liªn kÕt 70 B¶ng 4.11: §¸nh gi¸ cña häc sinh vÒ møc ®é ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc sau khi tèt nghiÖp 71 B¶ng 4.12: §¸nh gi¸ møc ®é h÷u Ých cña c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ®èi víi c«ng viÖc hiÖn t¹i 74 B¶ng 4.13: T×nh tr¹ng c¸n bé qu¶n lý t¹i c¸c tr−êng 75 Bảng 4.14: Dự báo nhu cầu học nghề của người lao ñộng thời kỳ 2010 – 2020 82 B¶ng 4.15: Quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ doanh nghiÖp 90 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........1 1. Më ®Çu 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi HÇu hÕt c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng, cuèi cïng kh«ng ph¶i nguån vèn hoÆc nguyªn liÖu cña mét n−íc, mµ chÝnh lµ nguån nh©n lùc hay chÝnh x¸c h¬n sù t¨ng lªn cña vèn nh©n lùc sÏ quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt vµ b−íc ®i cña c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ xK héi cña n−íc ®ã. Frederik Harbison viÕt: “ C¸c nguån nh©n lùc lµ nÒn t¶ng chñ yÕu ®Ó t¹o ra cña c¶i cho c¸c n−íc. TiÒn vèn vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nh÷ng nh©n tè thô ®éng trong s¶n xuÊt, con ng−êi lµ nh÷ng t¸c nh©n tÝch cùc chñ ®éng tÝch lòy vçn, khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, x©y dùng c¸c tæ chøc xK héi, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ ®−a sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n−íc tiÕn lªn. Râ rµng lµ ®Êt n−íc nµo bÊt lùc trong viÖc ph¸t triÓn tay nghÒ vµ kiÕn thøc cho nh©n d©n m×nh vµ kh«ng sö dông nh÷ng c¸i ®ã mét c¸ch h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc bÊt kú mét thø g×” [4] Trong nh÷ng n¨m qua ®−îc sù quan t©m cña §¶ng, Nhµ n−íc, sù nghiÖp d¹y nghÒ ®K ®−îc phôc håi, æn ®Þnh cã b−íc ph¸t triÓn, ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu nh©n lùc kü thuËt cña thÞ tr−êng lao ®éng. Tuy nhiªn, d¹y nghÒ vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n, tån t¹i, bøc xóc vµ lµ mèi quan t©m cña toµn xK héi. Do thiÕu quy ho¹ch hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ, cho nªn ®µo t¹o nghÒ hiÖn nay hÇu nh− tù ph¸t, c¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ d¹y nghÒ mÊt c©n ®èi, ph©n t¸n, ch−a g¾n kÕt víi nhu cÇu thùc tÕ, kh«ng ®¸p øng nhu cÇu chuyÓn dÞch kinh tÕ, viÖc liªn kÕt trong d¹y nghÒ ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o ch−a thËt sù ®−îc quan t©m. B¾c Giang lµ mét tØnh miÒn nói, cã nguån nh©n lùc dåi dµo (n¨m 2008 lµ 425,4 ng−êi/km2) [15]. TØnh ®K quan t©m vµ tæ chøc triÓn khai cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é d¹y nghÒ. HiÖn nay trªn toµn tØnh cã 71 c¬ së ®µo t¹o nghÒ tõ tr×nh ®é s¬ cÊp ®Õn cao ®¼ng. Trong ®ã, cã 40% sè c¬ së d¹y nghÒ ®K ®−îc x©y dùng, c¶i t¹o, më réng ®¸p øng yªu cÇu gi¶ng d¹y vµ häc tËp, sè gi¸o viªn d¹y nghÒ ®¹t chuÈn so víi quy ®Þnh chiÕm 90%, tæng sè häc sinh häc nghÒ ë Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........2 c¸c c¬ së d¹y nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh lµ 21.231 ng−êi [15]. HÖ thèng d¹y nghÒ ®K chuyÓn h−íng ®µo t¹o theo nhu cÇu cña thÞ tr−êng lao ®éng vµ cña doanh nghiÖp. C¸c c¬ së d¹y nghÒ ®K cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, ®µo t¹o theo ®Þnh h−íng thÞ tr−êng lao ®éng vµ nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Nguån lùc ®Çu t− cho d¹y nghÒ ®K b−íc ®Çu ph¸t triÓn theo xu h−íng xK héi hãa, riªng n¨m 2008 tæng nguån lùc ®Çu t− cho d¹y nghÒ cña tØnh lµ 47.411,4 triÖu ®ång [15]. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ vµ liªn kÕt trong ®µo t¹o nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh cßn béc lé mét sè tån t¹i, h¹n chÕ nh−: Gi÷a ®µo t¹o nghÒ vµ sö dông ch−a g¾n kÕt chÆt chÏ, chÊt l−îng ®µo t¹o ë hÇu hÕt c¸c tr−êng d¹y nghÒ ch−a cao, cung ®µo t¹o do c¸c tr−êng d¹y nghÒ ®−a ra chñ yÕu dùa trªn kh¶ n¨ng cña m×nh mµ kh«ng tÝnh tíi ®−êng cÇu t−¬ng øng tõ c¸c doanh nghiÖp. §iÒu nµy dÉn ®Õn sù mÊt c©n ®èi cung - cÇu ®µo t¹o c¶ vÒ quy m«, c¬ cÊu vµ ®Æc biÖt lµ chÊt l−îng, g©y ra nh÷ng lKng phÝ lín vµ gi¶m hiÖu qu¶ ®µo t¹o. C¸c c¬ së muèn sö dông ng−êi míi ®−îc ®µo t¹o nghÒ ph¶i tiÕn hµnh ®µo t¹o l¹i tõ 3 ®Õn 6 th¸ng. C¬ cÊu ngµnh, nghÒ ®µo t¹o vÉn ch−a thËt phï hîp víi c¬ cÊu ngµnh, nghÒ cña thÞ tr−êng lao ®éng; ch−a bæ sung th−êng xuyªn c¸c nghÒ ®µo t¹o míi theo yªu cÇu cña thÞ tr−êng lao ®éng; thiÕu lao ®éng kü thuËt tr×nh ®é cao cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm vµ cho xuÊt khÈu lao ®éng. ChÊt l−îng d¹y nghÒ vÉn cßn thÊp ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thÞ tr−êng lao ®éng, ch−a phï hîp víi sù thay ®æi nhanh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Ng−êi lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ, kü n¨ng thùc hµnh vµ kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù thay ®æi nhanh céng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chÊt l−îng ®µo t¹o ®K ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña doanh nghiÖp ch−a? Thùc tr¹ng cña c¸c tr−êng d¹y nghÒ cho ng−êi lao ®éng ë tØnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........3 B¾c Giang hiÖn nay nh− thÕ nµo? Nh÷ng kÕt qu¶ mµ c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ®¹t ®−îc khi tiÕn hµnh liªn kÕt lµ g×? ñã ñáp ứng yêu ñặt ra hay không? Nh÷ng nh©n tè nµo t¸c ®éng ®Õn sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o? Các biện ph¸p t¨ng c−êng liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o ë tØnh B¾c Giang lµ g×? XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi “T¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ”. 1.2. Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1. Môc tiªu chung HÖ thèng hãa c¬ së lý luËn liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ, tõ ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p t¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. 1.2.2. Môc tiªu cô thÓ - HÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ®µo t¹o nghÒ, chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ vµ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp. - Ph©n tÝch thùc tr¹ng liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ. - §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®¸p øng yªu cÇu thùc tiÔn s¶n xuÊt. 1.3. §èi t−îng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1. §èi t−îng nghiªn cøu Sù liªn kÕt tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp trong ®µo t¹o trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........4 1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.2.1. Néi dung nghiªn cøu LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu: - ChÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. - Sù liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ. - Mèi quan hÖ gi÷a chÊt l−îng ®µo t¹o vµ møc ®é liªn kÕt gi÷a tr−êng víi doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ th«ng qua t¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp. 1.3.2.2. Ph¹m vi vÒ kh«ng gian VÒ kh«ng gian: LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu vÒ chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ vµ sù liªn kÕt trong ®µo t¹o nghÒ gi÷a c¸c tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn tØnh B¾c Giang. VÒ thêi gian: LuËn v¨n ®−îc tiÕn hµnh trong thêi gian tõ 06/2009 ®Õn th¸ng 9/2010. Nguån sè liÖu ®K c«ng bè trong 5 n¨m 2006 - 2010. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........5 2. nghiªn cøu tæng quan 2.1. C¬ së lý luËn vÒ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp 2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm * Sù liªn kÕt: Lµ sù kÕt hîp gi÷a hai hay nhiÒu ph¸p nh©n kinh tÕ, ®Ó t¹o ra mét ph¸p nh©n míi cã søc m¹nh tæng hîp vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh. * Liªn kÕt ®µo t¹o: Lµ sù hîp t¸c gi÷a c¸c bªn ®Ó tæ chøc thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o cÊp b»ng tèt nghiÖp trung cÊp chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng, ®¹i häc [7] * Sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp Liªn kÕt gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ ®ang ®−îc hiÓu víi nhiÒu ý nghÜa, khÝa c¹nh kh¸c nhau ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Trong ph¹m vi luËn v¨n nµy, kh¸i niÖm “liªn kÕt” ®−îc hiÓu lµ mèi quan hÖ t−¬ng t¸c gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp, hîp thµnh mét hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ thèng nhÊt vµ phï hîp, trong ®ã chøc n¨ng cña hÖ thèng ®−îc tÝch hîp tõ hai bé phËn t¹o thµnh lµ nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. * §µo t¹o nghÒ LuËt d¹y nghÒ ban hµnh ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2006 ®Þnh nghÜa: “D¹y nghÒ (®µo t¹o nghÒ) lµ ho¹t ®éng d¹y vµ häc nh»m trang bÞ kiÕn thøc, kü n¨ng vµ th¸i ®é nghÒ nghiÖp cÇn thiÕt cho ng−êi häc nghÒ ®Ó cã thÓ t×m ®−îc viÖc lµm hoÆc tù t¹o viÖc lµm sau khi hoµn thµnh kho¸ häc”.[11] Môc tiªu d¹y nghÒ lµ ®µo t¹o nh©n lùc kü thuËt trùc tiÕp trong s¶n xuÊt, dÞch vô cã n¨ng lùc thùc hµnh nghÒ t−¬ng xøng víi tr×nh ®é ®µo t¹o, cã ®¹o ®øc, l−¬ng t©m nghÒ nghiÖp, ý thøc kû luËt, t¸c phong c«ng nghiÖp, cã søc khoÎ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi häc nghÒ sau khi tèt nghiÖp cã kh¶ n¨ng t×m viÖc lµm, tù t¹o viÖc lµm hoÆc häc lªn tr×nh ®é cao h¬n, ®¸p øng yªu cÇu cña sù c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........6 Nh− vËy, néi dung cña ®µo t¹o nghÒ bao gåm: trang bÞ c¸c kiÕn thøc lý thuyÕt cho häc viªn mét c¸ch cã hÖ thèng vµ rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng thùc hµnh, t¸c phong lµm viÖc cho häc viªn trong ph¹m vi ngµnh nghÒ hä theo häc nh»m gióp hä cã thÓ lµm mét nghÒ nhÊt ®Þnh. §µo t¹o nghÒ bao gåm: ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt (c«ng nh©n c¬ khÝ, ®iÖn tö, x©y dùng, söa ch÷a…); ®µo t¹o nh©n viªn nghiÖp vô (nh©n viªn ®¸nh m¸y, nh©n viªn lÔ t©n, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn tiÕp thÞ…) vµ phæ cËp nghÒ cho ng−êi lao ®éng (chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng nghiÖp). * Kh¸i niÖm vÒ chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ChÊt l−îng gi¸o dôc - ®µo t¹o nãi chung vµ ®µo t¹o nghÒ nãi riªng lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ lµ môc tiªu phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc - ®µo t¹o còng nh− c¸c c¬ së ®µo t¹o trùc tiÕp. Cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ víi nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau. Quan ®iÓm nguån lùc ë ph−¬ng T©y cho r»ng chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ phô thuéc ®Çu vµo cña hÖ thèng ®µo t¹o. Khi cã c¸c yÕu tè ®Çu vµo cã chÊt l−îng nh−: gi¸o viªn giái, c¸n bé qu¶n lý giái, c¬ së vËt chÊt ®Çy ®ñ, häc sinh giái … th× chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®−îc n©ng cao. Còng cã quan ®iÓm cho r»ng chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o (®Çu ra), tøc lµ b»ng møc ®é hoµn thµnh cña häc viªn tèt nghiÖp. Mét sè quan ®iÓm kh¸c l¹i kh¼ng ®Þnh chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®−îc quyÕt ®Þnh bëi c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng bªn trong, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin vµ hÖ thèng c¸c quyÕt ®Þnh tèi −u. Theo GS.TS. §Æng Quèc B¶o, chÊt l−îng ®µo t¹o lµ kÕt qu¶ cuèi cïng ®¹t ®−îc bëi sù t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o. Cã thÓ kh¸i qu¸t quan niÖm nµy nh− s¬ ®å sau: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........7 Trong ®ã: - MT: Môc tiªu ®µo t¹o. - PP, PT: Ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o, ph−¬ng tiÖn phôc vô ®µo t¹o. - GV: Gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý ®µo t¹o. - HV: Häc viªn. - ND: Néi dung ®µo t¹o. - CSVC, TC: C¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh phôc vô ®µo t¹o. - Q: ChÊt l−îng ®µo t¹o. HÖ thèng kiÓm ®Þnh quèc gia ViÖt Nam quan niÖm “ChÊt l−îng sÏ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch kh¸ch hµng xÕp h¹ng tÇm quan träng cña c¸c ®Æc tr−ng phÈm chÊt ®èi nghÞch víi tÝnh nhÊt qu¸n vµ gi¸ trÞ b»ng tiÒn”. §µo t¹o nghÒ sÏ ®¶m b¶o, n©ng cao chÊt l−îng nÕu thùc hiÖn tèt c¸c yÕu tè nh−: ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng; tËp trung vµo con ng−êi vµ mäi ng−êi ®ãng gãp x©y dùng tæ chøc cña m×nh; cã tÇm nh×n dµi h¹n; qu¶n lý sù thay ®æi mét c¸ch cã hiÖu qu¶; cã ®æi míi; h÷u hiÖu; tæ chøc tiÕp thÞ tèt víi thÞ tr−êng. MT HV PP, PT CSVC, TC ND GV Q Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........8 XuÊt ph¸t tõ nh÷ng kh¸i niÖm chung vÒ chÊt l−îng vµ c¸c quan niÖm vÒ chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ nªu trªn, cã thÓ hiÓu chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ víi nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nh− sau: “ChÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng tÝch cùc cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ vµ qu¸ tr×nh ®µo t¹o vËn hµnh trong m«i tr−êng nhÊt ®Þnh”. 2.1.2. Sù liªn kÕt gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ 2.1.2.1. C¸c néi dung liªn kÕt gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp trong lÜnh vùc ®µo t¹o nghÒ a) Liªn kÕt vÒ tæ chøc ®µo t¹o. Néi dung liªn kÕt phæ biÕn gi÷a c¸c c¬ së d¹y nghÒ vµ c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay lµ liªn kÕt trong viÖc tæ chøc ®µo t¹o, tøc lµ viÖc ®µo t¹o (d¹y nghÒ) cho häc viªn sÏ ®−îc thùc hiÖn bëi c¶ hai chñ thÓ lµ nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp. Néi dung, thêi gian ®µo t¹o mµ mçi chñ thÓ ph¶i thùc hiÖn tuú thuéc vµo sù tho¶ thuËn, ph©n c«ng ban ®Çu. Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o cña tõng nghÒ, nguån lùc vÒ tµi chÝnh, nh©n sù, c¬ së vËt chÊt… cña tõng chñ thÓ lµ c¨n cø ®Ó ph©n chia c«ng viÖc mµ nhµ tr−êng hay doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn trong toµn kho¸ ®µo t¹o. Th«ng th−êng, viÖc ®µo t¹o lý thuyÕt sÏ do nhµ tr−êng thùc hiÖn cßn phÝa doanh nghiÖp sÏ ®¶m nhËn viÖc d¹y thùc hµnh. Tuy nhiªn, tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi bªn trong qu¸ tr×nh liªn kÕt, viÖc tæ chøc ®µo t¹o sÏ cã nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ kh¸c nhau hay nãi c¸ch kh¸c lµ h×nh thøc ®µo t¹o sÏ kh¸c nhau. b) Liªn kÕt vÒ tµi chÝnh vµ c¬ së vËt chÊt. Liªn kÕt vÒ tµi chÝnh lµ phÝa doanh nghiÖp sÏ hç trî trùc tiÕp (hoÆc gi¸n tiÕp) cho nhµ tr−êng mét phÇn (hoÆc toµn bé) kinh phÝ ®µo t¹o nghÒ cho häc viªn Trªn thÕ giíi hiÖn nay, viÖc doanh nghiÖp ®ãng gãp kinh phÝ cho ®µo t¹o nghÒ rÊt phæ biÕn, thËm chÝ lµ b¾t buéc ë mét sè n−íc nÕu doanh nghiÖp muèn sö dông lao ®éng ®K qua ®µo t¹o nghÒ. Møc ®é liªn kÕt vÒ tµi chÝnh gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ tuú thuéc quy ®Þnh cña tõng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........9 quèc gia vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh− nhu cÇu vÒ nh©n lùc cña doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu kiÓu liªn kÕt tµi chÝnh, tiªu biÓu lµ c¸c kiÓu liªn kÕt nh− sau: - Doanh nghiÖp tíi c¸c tr−êng ®Ó tuyÓn lao ®éng, sau khi tuyÓn dông xong hä tr¶ l¹i tiÒn ®µo t¹o cho Nhµ n−íc. C¨n cø vµo sè l−îng lao ®éng mµ doanh nghiÖp tuyÓn dông, Nhµ n−íc l¹i chuyÓn sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®K nép vµo cho nhµ tr−êng (m« h×nh liªn kÕt t¹i Hµn Quèc). - C¨n cø nhu cÇu sö dông lao ®éng cña m×nh, doanh nghiÖp ®Æt hµng víi nhµ tr−êng vµ chi tr¶ toµn bé kinh phÝ ®µo t¹o cho nhµ tr−êng. Ng−êi lao ®éng sau khi ®−îc ®µo t¹o sÏ lµm viÖc cho doanh nghiÖp (viÖc tuyÓn sinh cã thÓ do nhµ tr−êng thùc hiÖn hoÆc do doanh nghiÖp tuyÓn ng−êi vµ göi ®Õn tr−êng ®Ó häc. - Hµng n¨m, doanh nghiÖp cÊp mét l−îng häc bæng nhÊt ®Þnh cho c¸c häc viªn cña tr−êng. Nhµ tr−êng sÏ cã nh÷ng −u tiªn trong viÖc giíi thiÖu häc viªn sau khi tèt nghiÖp tíi lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp khi sö dông häc viªn ®K tèt nghiÖp ph¶i nép cho tr−êng nghÒ hoÆc cho Nhµ n−íc mét kho¶n thuÕ (thuÕ häc nghÒ) b»ng 0,5% quü l−¬ng cña doanh nghiÖp. Trong ®ã, 0,2% cho tr−êng vµ 0,3% cho c¸n bé doanh nghiÖp tham gia ®µo t¹o nghÒ (m« h×nh ®µo t¹o kÕt hîp ®iÓn h×nh t¹i Ph¸p). - Tr−êng hîp c¸c häc viªn ®Õn thùc tËp t¹i doanh nghiÖp vµ lµm ra s¶n phÈm, doanh nghiÖp sÏ trÝch mét phÇn doanh thu ®ã tr¶ cho nhµ tr−êng ®Ó ®Çu t− trë l¹i cho ®µo t¹o. - Doanh nghiÖp ®Çu t− thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn thùc hµnh cho nhµ tr−êng ®èi víi nh÷ng nghÒ mµ doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö dông lao ®éng. - Doanh nghiÖp cho nhµ tr−êng tËn dông m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x−ëng cña chÝnh doanh nghiÖp ®Ó tæ chøc ®µo t¹o thùc hµnh (bao gåm c¶ thùc hµnh c¬ b¶n vµ thùc tËp s¶n xuÊt). Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........10 c) Liªn kÕt vÒ nh©n sù Liªn kÕt vÒ nh©n sù bao gåm cã liªn kÕt vÒ gi¸o viªn gi¶ng d¹y vµ c¸n bé qu¶n lý ®µo t¹o gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp. §éi ngò gi¸o viªn lµ yÕu tè c¬ b¶n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh sù ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o. Th«ng th−êng, khi kÕt hîp vÒ mÆt gi¸o viªn gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp th× sù kÕt hîp ®ã ®−îc biÓu hiÖn d−íi c¸c h×nh thøc nh− sau: - C¸c tr−êng ®µo t¹o nghÒ sÏ cung cÊp toµn bé ®éi ngò gi¸o viªn gi¶ng d¹y lý thuyÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®µo t¹o c¸c néi dung lý thuyÕt cña kho¸ häc. C¸c doanh nghiÖp sÏ tæ chøc ®µo t¹o phÇn thùc hµnh víi ®éi ngò gi¸o viªn d¹y thùc hµnh lµ c¸c c¸n bé kü thuËt cña doanh nghiÖp. - Nhµ tr−êng tæ chøc ®µo t¹o c¶ lý thuyÕt vµ thùc hµnh c¬ b¶n. Cuèi kho¸ häc, khi häc viªn b−íc vµo giai ®o¹n thùc tËp s¶n xuÊt (thùc tËp tèt nghiÖp), doanh nghiÖp sÏ cö nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ hoÆc kü s− h−íng dÉn trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n x−ëng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp mêi gi¸o viªn t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o tíi gi¶ng d¹y trùc tiÕp t¹i c¸c líp häc do doanh nghiÖp tù tæ chøc. H×nh thøc nµy th−êng ¸p dông cho c¸c líp häc ng¾n h¹n nh»m ®µo t¹o l¹i hoÆc ®µo t¹o båi d−ìng, n©ng cao kiÕn thøc cho ng−êi lao ®éng cña doanh nghiÖp. - Nhµ tr−êng mêi c¸c c¸n bé cña doanh nghiÖp tham dù c¸c buæi th¶o luËn, trao ®æi trùc tiÕp víi häc viªn vÒ nh÷ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi cña doanh nghiÖp ®Ó gióp häc viªn cËp nhËt kiÕn thøc míi vµ tÝch luü kinh nghiÖm. Cïng víi ®éi ngò gi¸o viªn, c¸c c¸n bé qu¶n lý cña nhµ tr−êng còng ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸n bé qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o kÕt hîp nh»m tæ chøc vµ qu¶n lý viÖc ®µo t¹o cã hiÖu qu¶ h¬n. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........11 d) Liªn kÕt vÒ thiÕt kÕ vµ x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. ThiÕt kÕ, x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ ph¶i ®¶m b¶o sù qu¶n lý, ®iÒu phèi vµ sö dông cña Nhµ n−íc, ®¶m b¶o yªu cÇu thùc tiÔn cña s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng lao ®éng. ViÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o s¸t h¬n víi yªu cÇu thùc tiÔn cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµm cho chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cao h¬n. Muèn nh− vËy, nhµ tr−êng cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi doanh nghiÖp trong viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. Mçi ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ph¶i ®−îc x©y dùng víi sù tham gia cña c¸c chuyªn gia vÒ ph¸t triÓn tµi liÖu, c¸n bé cã nghiÖp vô chuyªn m«n, gi¸o viªn cã tr×nh ®é - kinh nghiÖm gi¶ng d¹y vµ c¸c chuyªn gia thùc tiÔn cña c¸c doanh nghiÖp. H×nh thøc liªn kÕt x©y dùng ch−¬ng tr×nh tiªu biÓu lµ: C¨n cø theo ch−¬ng tr×nh khung thèng nhÊt cña Nhµ n−íc, nhµ tr−êng phèi hîp víi khèi c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®µo t¹o nghÒ x©y dùng Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o lý thuyÕt; phèi hîp víi c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp, phßng c«ng nghiÖp vµ doanh nghiÖp x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o thùc hµnh cã ®Þnh h−íng theo yªu cÇu ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Liªn kÕt x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o gi÷a nhµ tr−êng, doanh nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ n−íc sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ, ®¶m b¶o môc tiªu “®µo t¹o nh÷ng c¸i xK héi cÇn chø kh«ng ph¶i ®µo t¹o nh÷ng c¸i mµ m×nh cã”. e) Liªn kÕt vÒ th«ng tin. Liªn kÕt vÒ th«ng tin tøc lµ ph¶i thiÕt lËp c¸c kªnh th«ng tin gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp. C¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp vÒ sè l−îng, chÊt l−îng lao ®éng còng nh− ngµnh nghÒ ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó c¸c tr−êng x¸c ®Þnh qui m«, c¬ cÊu ®µo t¹o, néi dung ®µo t¹o. §ång thêi, c¸c tr−êng còng dùa vµo c¸c th«ng tin ph¶n håi cña doanh nghiÖp khi sö dông lao ®éng ®−îc ®µo t¹o bëi nhµ tr−êng ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........12 Liªn kÕt vÒ mÆt th«ng tin gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn d−íi nhiÒu h×nh thøc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Tiªu biÓu nh− sau: - C¸c doanh nghiÖp b¸o c¸o ®Þnh kú vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng tíi c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc cã thÈm quyÒn hoÆc hiÖp héi nghÒ nghiÖp hay phßng c«ng nghiÖp. C¸c tr−êng cã thÓ thu thËp th«ng tin tõ c¸c tæ chøc nµy ®Ó tæng hîp vµ x¸c ®Þnh qui m«, c¬ cÊu ngµnh nghÒ ®µo t¹o, xu h−íng ®æi míi ngµnh nghÒ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ ®Çu t− kÞp thêi vÒ néi dung, ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o còng nh− ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ gi¶ng d¹y vµ gi¸o viªn. - H»ng n¨m, nhµ tr−êng tiÕn hµnh ®iÒu tra, kh¶o s¸t trùc tiÕp vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, thu thËp th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa doanh nghiÖp khi sö dông lao ®éng ®−îc ®µo t¹o… - Tæ chøc c¸c buæi giao l−u, trao ®æi kinh nghiÖm hoÆc tæ chøc héi th¶o, phæ biÕn vÒ c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi… gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp. 2.1.2.2. C¸c h×nh thøc liªn kÕt gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp Mèi quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc gi÷a tr−êng nghÒ vµ doanh nghiÖp chi phèi rÊt nhiÒu tíi møc ®é, h×nh thøc còng nh− hiÖu qu¶ liªn kÕt gi÷a hai ®èi t−îng nµy trong lÜnh vùc ®µo t¹o nghÒ. Trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang tån t¹i nhiÒu h×nh thøc liªn kÕt gi÷a tr−êng nghÒ vµ doanh nghiÖp song cã thÓ gép l¹i thµnh ba nhãm quan hÖ chñ yÕu nh− sau: * Tæ chøc tr−êng n»m trong doanh nghiÖp: Tr−êng nghÒ n»m trong (thuéc) doanh nghiÖp tøc lµ nhµ tr−êng ®−îc coi nh− mét ph©n x−ëng ®µo t¹o cña doanh nghiÖp, chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña doanh nghiÖp vµ do doanh nghiÖp cÊp kinh phÝ ho¹t ®éng. KiÓu tæ chøc nµy th−êng chØ cã ë mét sè tËp ®oµn, doanh nghiÖp lín ®−îc c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc vÒ ®µo t¹o cho phÐp më c¸c tr−êng ®µo t¹o nghÒ trùc thuéc doanh nghiÖp cña hä. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........13 Víi kiÓu tæ chøc nµy, qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ mang mét sè ®Æc ®iÓm nh− sau: - Gi¸o viªn hÇu hÕt lµ kü s−, c«ng nh©n giái cña doanh nghiÖp ®−îc cö lµm chuyªn tr¸ch vÒ ®µo t¹o; - TuyÓn sinh chñ yÕu theo yªu cÇu ph¸t triÓn nh©n lùc cña doanh nghiÖp vµ mét phÇn lµ ®µo t¹o theo ®¬n ®Æt hµng cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c (nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn). V× vËy, hÇu hÕt häc sinh tèt nghiÖp ®Òu ®−îc doanh nghiÖp bè trÝ sö dông ngay; - Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o cã thÓ theo ch−¬ng tr×nh quèc gia hoÆc theo yªu cÇu riªng biÖt cña doanh nghiÖp. Nh÷ng kho¸ ®µo t¹o theo ch−¬ng tr×nh quèc gia ®−îc ®¨ng ký víi c¬ quan Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn vµ sau khi tèt nghiÖp, häc sinh ®−îc cÊp b»ng tèt nghiÖp theo hÖ thèng v¨n b»ng quèc gia. §èi víi nh÷ng häc sinh ®−îc ®µo t¹o theo ch−¬ng tr×nh cña doanh nghiÖp sÏ ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn tèt nghiÖp. GiÊy chøng nhËn tèt nghiÖp cã gi¸ trÞ trong ph¹m vi doanh nghiÖp vµ lµm c¨n cø ®Ó th¨ng tiÕn trong viÖc ph©n c«ng lao ®éng cña doanh nghiÖp. Trong kiÓu tæ chøc nµy, doanh nghiÖp lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh liªn kÕt ®µo t¹o vµ mäi ho¹t ®éng ®µo t¹o cña nhµ tr−êng ®Òu phô thuéc vµo sù ®iÒu hµnh cña doanh nghiÖp. ViÖc liªn kÕt ë ®©y cã −u ®iÓm lµ: Thùc hiÖn trùc ®Ó ®−îc nguyªn lý häc ®i ®«i víi hµnh, ®µo t¹o g¾n víi sö dông vµ quy luËt cung cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr−êng trong ®µo t¹o; ChÊt l−îng ®µo t¹o ®−îc n©ng cao do häc sinh ®−îc thùc hµnh th−êng xuyªn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thùc tÕ víi ®Çy ®ñ c¸c ph−¬ng tiÖn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ®iÒu mµ c¸c tr−êng nghÒ ®éc lËp th−êng kh«ng cã ®−îc. Nh−îc ®iÓm cña lo¹i h×nh tæ chøc liªn kÕt nµy lµ: Gi¸o viªn cña doanh nghiÖp th−êng giái vÒ kü n¨ng chuyªn m«n nh−ng l¹i ch−a ®−îc ®µo t¹o hoÆc båi d−ìng vÒ s− ph¹m nªn th−êng chØ quan t©m ®Õn rÌn luyÖn kü n¨ng nghÒ mµ Ýt quan t©m ®Õn rÌn luyÖn n¨ng lùc s¸ng t¹o cho ng−êi häc, ®iÒu nµy còng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........14 ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o. Bªn c¹nh ®ã, néi dung vµ kÕ ho¹ch ®µo t¹o th−êng h−íng nhiÒu tíi c«ng viÖc vµ kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp nªn cã khi ¶nh h−ëng ®Õn kÕ ho¹ch ®µo t¹o. Ngoµi ra, ®Ó tæ chøc liªn kÕt ®µo t¹o theo m« h×nh nµy còng cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ Ýt doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng. Tr−íc hÕt, doanh nghiÖp ph¶i ®ñ m¹nh, cã tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu ph¸t triÓn nh©n lùc trong t−¬ng lai th× míi ®ñ søc vµ cã nhu cÇu më tr−êng d¹y nghÒ thuéc xÝ nghiÖp. ë ViÖt Nam còng cã chñ tr−¬ng ®−a tr−êng d¹y nghÒ vÒ trùc thuéc c¸c Tæng c«ng ty, tuy nhiªn cã mét sè tr−êng nh− tr−êng cña Bé c«ng nghiÖp sau ®ã l¹i ph¶i ®−a vÒ trùc thuéc c¸c Bé ngµnh. * Tæ chøc doanh nghiÖp n»m trong tr−êng: §Ó ph¸t huy −u ®iÓm cña viÖc häc tËp kÕt hîp víi lao ®éng s¶n xuÊt, ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi còng nh− ViÖt Nam, c¸c tr−êng d¹y nghÒ ®−îc phÐp thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp (th−êng lµ d−íi h×nh thøc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt) trong tr−êng. Doanh nghiÖp nµy chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña tr−êng, do nhµ tr−êng ®Çu t− kinh phÝ ho¹t ®éng. Trong m« h×nh tæ chøc nµy, tr−êng lµ chñ thÓ cña viÖc liªn kÕt gi÷a ®µo t¹o vµ s¶n xuÊt, doanh nghiÖp (®¬n vÞ s¶n xuÊt) ®−îc coi nh− x−ëng thù._.c hµnh cña tr−êng. Nh− vËy, doanh nghiÖp nµy ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi hai nhiÖm vô lµ võa ®µo t¹o võa s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®−a ra tiªu thô nh− c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Víi kiÓu liªn kÕt nµy, chÊt l−îng ®µo t¹o còng ®−îc n©ng cao do häc sinh ®−îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, h¹n chÕ cña kiÓu tæ chøc nµy lµ c¸c tr−êng nghÒ th−êng kh«ng cã ®ñ kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt vµ Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t− ®−îc c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh− c¸c doanh nghiÖp kh¸c. H¬n n÷a, c¸c x−ëng s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp thµnh lËp th−êng chØ phôc vô cho mét sè l−îng h¹n chÕ nghÒ ®µo t¹o cña tr−êng. Häc sinh häc nghÒ trong qu¸ tr×nh häc tËp còng ch−a ®ñ nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l−îng cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........15 * Tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®éc lËp: Víi lo¹i h×nh tæ chøc nµy, tr−êng nghÒ vµ doanh nghiÖp lµ nh÷ng ®¬n vÞ hoµn toµn ®éc lËp víi nhau, cã môc tiªu vµ chøc n¨ng riªng. ViÖc liªn kÕt ®µo t¹o ë ®©y ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù nguyÖn, hai bªn cïng cã lîi. Liªn kÕt ®µo t¹o nghÒ gi÷a tr−êng nghÒ vµ c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp nµy cã tÝnh linh ho¹t cao, mçi tr−êng cã thÓ thiÕt lËp mèi quan hÖ liªn kÕt víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c nhau vµ ng−îc l¹i, mçi doanh nghiÖp còng cã thÓ liªn kÕt víi nhiÒu tr−êng nghÒ kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu nh©n lùc cña m×nh. ¦u ®iÓm cña nã lµ tËn dông ®−îc thÕ m¹nh cña mçi bªn, thËm chÝ lµ cña tõng doanh nghiÖp kh¸c nhau ®Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o nh»m phôc vô lîi Ých cña c¸c bªn mµ kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn nhiÖm vô vµ kÕ ho¹ch cña b¶n th©n hä. Tuy nhiªn, khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn liªn kÕt ®µo t¹o ®èi víi m« h×nh nµy tr−íc hÕt lµ do nhiÒu ®Çu mèi nªn sÏ phøc t¹p trong viÖc qu¶n lý còng nh− tæ chøc thùc hiÖn. MÆt kh¸c, do tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së kh¸c nhau víi c¸c chuÈn chÊt l−îng kh¸c nhau sÏ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n cho nhµ tr−êng trong viÖc x¸c ®Þnh chuÈn ®µo t¹o. 2.1.2.3. C¸c møc ®é liªn kÕt Trªn thùc tÕ, sù liªn kÕt ®µo t¹o gi÷a tr−êng nghÒ vµ c¸c doanh nghiÖp ®−îc thùc hiÖn ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña mçi bªn. VÒ c¬ b¶n, cã thÓ chia sù liªn kÕt nµy thµnh c¸c møc ®é nh− sau: - Liªn kÕt toµn diÖn: lµ sù liªn kÕt trong ®ã cã sù tham gia phèi hîp cña phÝa doanh nghiÖp cïng víi nhµ tr−êng trong mäi lÜnh vùc, mäi kh©u cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ. §èi víi cÊp ®é liªn kÕt nµy, phÝa doanh nghiÖp sÏ gãp phÇn ®Çu t− trang thiÕt bÞ cho nhµ tr−êng hoÆc tæ chøc c¸c ph©n x−ëng ®µo t¹o ®Ó nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp cïng sö dông, cö kü s− vµ c¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ cïng tham gia vµo viÖc gi¶ng d¹y, tham gia víi nhµ tr−êng tõ kh©u h−íng nghiÖp häc sinh phæ th«ng chän nghÒ phï hîp ®Ó häc, x©y dùng môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, tham gia ®µo t¹o ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh, tham gia giíi thiÖu viÖc lµm cho häc sinh… Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........16 Liªn kÕt toµn diÖn th−êng chØ cã ë c¸c m« h×nh tæ chøc doanh nghiÖp n»m trong tr−êng hoÆc tr−êng n»m trong doanh nghiÖp. §èi víi c¸c m« h×nh tæ chøc ®éc lËp gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp th× khã ®¹t ®−îc møc ®é liªn kÕt toµn diÖn song trªn thùc tÕ vÉn cã mét sè tr−êng thiÕt lËp ®−îc hîp ®ång liªn kÕt toµn diÖn vµ th−êng xuyªn. - Liªn kÕt tõng phÇn (cã giíi h¹n): lµ sù liªn kÕt chØ ®−îc thùc hiÖn trong mét sè lÜnh vùc hoÆc mét sè kh©u cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ. VÝ dô, doanh nghiÖp hµng n¨m nhËn häc sinh cña tr−êng vµo thùc tËp s¶n xuÊt, thùc tËp tèt nghiÖp… Víi møc ®é liªn kÕt tõng phÇn, cã thÓ chia ra lµm hai lo¹i lµ liªn kÕt th−êng xuyªn vµ liªn kÕt rêi r¹c. Liªn kÕt th−êng xuyªn lµ hai bªn duy tr× sù liªn kÕt mét c¸ch liªn tôc, ®Òu ®Æn trong thêi gian dµi ë mét sè néi dung nhÊt ®Þnh. Liªn kÕt rêi r¹c lµ sù liªn kÕt kh«ng ®Òu ®Æn, mang tÝnh thêi ®iÓm vµ chØ thùc hiÖn khi c¸c bªn cã nhu cÇu vµ ®iÒu kiÖn. Nh− vËy, sù liªn kÕt gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o nghÒ rÊt ®a d¹ng, cã thÓ thùc hiÖn d−íi nhiÒu h×nh thøc, møc ®é kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cña c¸c bªn tham gia liªn kÕt víi môc tiªu sù hîp t¸c liªn kÕt nµy sÏ mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn. 2.1.3. Ph©n lo¹i vµ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ a) Ph©n lo¹i ®µo t¹o nghÒ Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i ®µo t¹o nghÒ, tuú theo mçi lo¹i tiªu thøc ta cã thÓ ph©n lo¹i ®µo t¹o nghÒ thµnh c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau. * C¨n cø vµo thêi gian ®µo t¹o nghÒ: Lµ lo¹i h×nh ®µo t¹o nghÒ cã thêi gian ®µo t¹o d−íi mét n¨m, chñ yÕu ¸p dông ®èi víi phæ cËp nghÒ. Lo¹i h×nh nµy cã −u ®iÓm lµ cã thÓ tËp hîp ®−îc ®«ng ®¶o lùc l−îng lao ®éng ë mäi løa tuæi, nh÷ng ng−êi kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc tËp tËp trung vÉn cã thÓ tiÕp thu ®−îc tri thøc ngay t¹i chç, víi sù hç trî ®¾c lùc cña c¸c c¬ quan ®oµn thÓ, ®Þa ph−¬ng, Nhµ n−íc vÒ mÆt gi¸o tr×nh, gi¶ng viªn… Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........17 - §µo t¹o dµi h¹n: Lµ lo¹i h×nh ®µo t¹o nghÒ cã thêi gian ®µo t¹o tõ mét n¨m trë lªn, chñ yÕu ¸p dông ®èi víi ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt vµ nh©n viªn nghiÖp vô. §µo t¹o nghÒ dµi h¹n th−êng cã chÊt l−îng cao h¬n c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n. * C¨n cø vµo nghÒ ®µo t¹o ®èi víi ng−êi häc: - §µo t¹o míi: Lµ lo¹i h×nh ®µo t¹o nghÒ ¸p dông cho nh÷ng ng−êi ch−a cã nghÒ (®µo t¹o míi lµ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu t¨ng thªm lao ®éng cã nghÒ). - §µo t¹o l¹i: Lµ qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ ¸p dông víi nh÷ng ng−êi ®K cã nghÒ song v× lý do nµo ®ã, nghÒ cña hä kh«ng cßn phï hîp n÷a. - §µo t¹o n©ng cao: Lµ qu¸ tr×nh båi d−ìng n©ng cao kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm lµm viÖc ®Ó ng−êi lao ®éng cã thÓ ®¶m nhËn ®−îc nh÷ng c«ng viÖc phøc t¹p h¬n. b) C¸c h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ C¸c h×nh thøc ®µo t¹o nãi chung vµ ®µo t¹o nghÒ nãi riªng nh×n chung lµ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Tuy nhiªn, vÒ c¬ b¶n ®µo t¹o nghÒ hiÖn nay th−êng ¸p dông mét sè h×nh thøc chÝnh sau ®©y: • §µo t¹o nghÒ chÝnh quy: Theo quy ®Þnh cña LuËt d¹y nghÒ, ®µo t¹o nghÒ chÝnh quy ®−îc thùc hiÖn víi c¸c ch−¬ng tr×nh s¬ cÊp nghÒ, trung cÊp nghÒ vµ cao ®¼ng nghÒ t¹i c¸c c¬ së d¹y nghÒ theo c¸c kho¸ häc tËp trung vµ liªn tôc. Cã thÓ hiÓu ®µo t¹o nghÒ chÝnh quy lµ lo¹i h×nh ®µo t¹o tËp trung t¹i c¸c trung t©m d¹y nghÒ, c¸c tr−êng nghÒ víi quy m« ®µo t¹o t−¬ng ®èi lín, chñ yÕu lµ ®µo t¹o c¸c c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é lµnh nghÒ cao. ViÖc ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt th−êng chia lµm hai giai ®o¹n: Giai ®o¹n häc tËp c¬ b¶n vµ giai ®o¹n häc tËp chuyªn m«n. Giai ®o¹n häc tËp c¬ b¶n lµ giai ®o¹n ®µo t¹o nghÒ theo diÖn réng, th−êng chiÕm tõ 70% ®Õn 80% néi dung gi¶ng d¹y vµ t−¬ng ®èi æn ®Þnh. Cßn trong giai ®o¹n häc tËp chuyªn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........18 m«n, ng−êi häc ®−îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc chuyªn s©u vµ rÌn luyÖn nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o ®Ó n¾m v÷ng nghÒ ®K chän. −u ®iÓm c¬ b¶n cña h×nh thøc ®µo t¹o nµy lµ: Häc sinh ®−îc häc mét c¸ch cã hÖ thèng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ lý thuyÕt ®Õn thùc hµnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc nhanh chãng vµ dÔ dµng; §µo t¹o t−¬ng ®èi toµn diÖn c¶ lý thuyÕt lÉn thùc hµnh. Víi h×nh thøc ®µo t¹o chÝnh quy, sau khi ®µo t¹o, häc viªn cã thÓ chñ ®éng, ®éc lËp gi¶i quyÕt c«ng viÖc, cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c¸c c«ng viÖc t−¬ng ®èi phøc t¹p, ®ßi hái tr×nh ®é lµnh nghÒ cao. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, h×nh thøc ®µo t¹o nµy ngµy cµng gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt. Tuy nhiªn, ®µo t¹o chÝnh quy còng cã nh−îc ®iÓm lµ: Thêi gian ®µo t¹o t−¬ng ®èi dµi; §ßi hái ph¶i ®Çu t− lín ®Ó ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, c¸c c¸n bé qu¶n lý… nªn kinh phÝ ®µo t¹o cho mét häc viªn lµ rÊt lín. • §µo t¹o nghÒ t¹i n¬i lµm viÖc (®µo t¹o trong c«ng viÖc): §µo t¹o nghÒ t¹i n¬i lµm viÖc lµ h×nh thøc ®µo t¹o trùc tiÕp, trong ®ã ng−êi häc sÏ ®−îc d¹y nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng cÇn thiÕt cho c«ng viÖc th«ng qua thùc tÕ thùc hiÖn c«ng viÖc vµ th−êng lµ d−íi sù h−íng dÉn cña nh÷ng ng−êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao h¬n. H×nh thøc ®µo t¹o nµy thiªn vÒ thùc hµnh ngay trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ th−êng lµ do c¸c doanh nghiÖp (hoÆc c¸c c¸ nh©n s¶n xuÊt) tù tæ chøc. Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ¸p dông cho h×nh thøc ®µo t¹o t¹i n¬i lµm viÖc th−êng chia lµm bai giai ®o¹n: Giai ®o¹n ®Çu, ng−êi h−íng dÉn võa s¶n xuÊt võa h−íng dÉn cho häc viªn; Giai ®o¹n hai, giao viÖc lµm thö cho häc viªn sau khi hä ®K n¾m ®−îc c¸c nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p lµm viÖc; Giai ®o¹n ba, giao viÖc hoµn toµn cho häc viªn khi hä ®K cã thÓ tiÕn hµnh lµm viÖc mét c¸ch ®éc lËp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........19 H×nh thøc ®µo t¹o t¹i n¬i lµm viÖc cã nhiÒu −u ®iÓm nh−: Cã kh¶ n¨ng ®µo t¹o nhiÒu ng−êi cïng mét lóc ë tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, ph©n x−ëng; Thêi gian ®µo t¹o ng¾n; Kh«ng ®ßi hái ®iÒu kiÖn vÒ tr−êng líp, gi¸o viªn chuyªn tr¸ch, bé m¸y qu¶n lý, thiÕt bÞ häc tËp riªng… nªn tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o; Trong qu¸ tr×nh häc tËp, ng−êi häc cßn ®−îc trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng, ®iÒu nµy gióp hä cã thÓ n¾m ch¾c kü n¨ng lao ®éng. Nh−îc ®iÓm c¬ b¶n cña ®µo t¹o t¹i n¬i lµm viÖc lµ: ViÖc truyÒn ®¹t vµ tiÕp thu kiÕn thøc kh«ng cã tÝnh hÖ thèng; Ng−êi d¹y kh«ng cã nghiÖp vô s− ph¹m nªn h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh h−íng dÉn, viÖc tæ chøc d¹y lý thuyÕt gÆp nhiÒu khã kh¨n… nªn kÕt qu¶ häc tËp cßn h¹n chÕ; Häc viªn kh«ng chØ häc nh÷ng ph−¬ng ph¸p tiªn tiÕn mµ cßn cã thÓ b¾t ch−íc c¶ nh÷ng thãi quen kh«ng tèt cña ng−êi h−íng dÉn. V× vËy, h×nh thøc ®µo t¹o nµy chØ phï hîp víi nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é kh«ng cao. • Tæ chøc c¸c líp c¹nh doanh nghiÖp: §©y lµ h×nh thøc ®µo t¹o theo ch−¬ng tr×nh gåm hai phÇn lý thuyÕt vµ thùc hµnh. PhÇn lý thuyÕt ®−îc gi¶ng tËp trung do c¸c kü s−, c¸n bé kü thuËt phô tr¸ch. Cßn phÇn thùc hµnh th× ®−îc tiÕn hµnh ë c¸c x−ëng thùc tËp do c¸c kü s− hoÆc c«ng nh©n lµnh nghÒ h−íng dÉn. H×nh thøc ®µo t¹o nµy chñ yÕu ¸p dông ®Ó ®µo t¹o cho nh÷ng nghÒ phøc t¹p, ®ßi hái cã sù hiÓu biÕt réng vÒ lý thuyÕt vµ ®é thµnh thôc cao. ¦u ®iÓm næi bËt cña c¸c líp c¹nh doanh nghiÖp lµ; D¹y lý thuyÕt t−¬ng ®èi cã hÖ thèng, ®ång thêi häc viªn l¹i ®−îc trùc tiÕp tham gia lao ®éng ë c¸c ph©n x−ëng, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä n¾m v÷ng nghÒ; Bé m¸y ®µo t¹o gän, chi phÝ ®µo t¹o kh«ng lín. Tuy nhiªn, h×nh thøc ®µo t¹o nµy chØ ¸p dông ®−îc ë nh÷ng doanh nghiÖp t−¬ng ®èi lín vµ chØ ®µo t¹o cho c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh cã tÝnh chÊt gièng nhau. • §µo t¹o nghÒ kÕt hîp t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp: H×nh thøc ®µo t¹o nghÒ kÕt hîp t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp ®−îc ¸p dông kh¸ réng rKi trªn thÕ giíi nh−ng míi chØ xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam trong Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........20 nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ cßn cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau. Cã thÓ hiÓu “®µo t¹o nghÒ kÕt hîp t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp lµ h×nh thøc ®µo t¹o dùa trªn hÖ thèng d¹y vµ häc cã hai chç häc, sù tÝch hîp chøc n¨ng cña hai chç häc t¹o thµnh chøc n¨ng chung cña hÖ thèng”. §µo t¹o nghÒ kÕt hîp t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp cã thÓ ®−îc tæ chøc d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo ®iÒu kiÖn, quan ®iÓm ë tõng vïng, lKnh thæ vµ khu vùc. H×nh thøc ®µo t¹o nghÒ kÕt hîp t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam cßn qu¸ yÕu, míi chØ thùc hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh cña viÖc kÕt hîp ®µo t¹o vµ ®−îc biÓu hiÖn ë c¸c ho¹t ®éng nh−: - §µo t¹o theo ®¬n ®Æt hµng (Mét sè doanh nghiÖp ®Æt hµng cho c¸c tr−êng ®µo t¹o); - Mét sè tæng c«ng ty lín thµnh lËp tr−êng ®µo t¹o riªng; - Nhµ tr−êng cã x−ëng s¶n xuÊt; - Mét sè tr−êng liªn kÕt ®−a sinh viªn ®i thùc tËp ë c¸c doanh nghiÖp. 2.1.4. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ChÊt l−îng gi¸o dôc nãi chung vµ ®µo t¹o nghÒ nãi riªng chÞu ¶nh h−ëng cña nhiÒu yÕu tè bao gåm c¶ yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan. Cã thÓ ph©n c¸c yÕu tè chñ yÕu thµnh c¸c nhãm ®Ó xem xÐt nh− sau: a) C¸c yÕu tè bªn trong (yÕu tè ®¶m b¶o chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ) §µo t¹o nghÒ chÞu ¶nh h−ëng tr−íc tiªn lµ cña c¸c nh©n tè bªn trong cña chÝnh qu¸ tr×nh ®µo t¹o bao gåm: hÖ thèng c¬ së d¹y nghÒ; c¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh cho d¹y nghÒ; ®éi ngò gi¸o viªn, häc viªn häc nghÒ; ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh ®µo t¹o; hÖ thèng môc tiªu; tuyÓn sinh, viÖc lµm; kiÓm tra ®¸nh gi¸, cÊp v¨n b»ng chøng chØ…, nh÷ng yÕu tè nµy ®−îc coi lµ nh÷ng yÕu tè ®¶m b¶o chÊt l−îng cña ®µo t¹o nghÒ. Chóng ta xÐt mét sè yÕu tè chÝnh nh− sau: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........21 * C¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh: C¬ së vËt chÊt bao gåm: phßng häc, x−ëng thùc hµnh c¬ b¶n vµ thùc tËp s¶n xuÊt, th− viÖn – häc liÖu, trang thiÕt bÞ phôc vô cho gi¶ng d¹y vµ häc tËp… §©y lµ yÕu tè hÕt søc quan träng, nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. M¸y mãc, trang thiÕt bÞ lµ nh÷ng thø kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ, nã gióp cho häc viªn cã ®iÒu kiÖn thùc hµnh ®Ó hoµn thiÖn kü n¨ng. §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y nghÒ cµng tèt, cµng hiÖn ®¹i, theo s¸t víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt thùc tÕ bao nhiªu th× ng−êi häc viªn cµng cã thÓ thÝch øng, vËn dông nhanh chãng trong c«ng viÖc bÊy nhiªu. Do vËy, c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ cho ®µo t¹o nghÒ ®ßi hái ph¶i theo kÞp víi tèc ®é ®æi míi cña m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Tµi chÝnh cho ®µo t¹o nghÒ còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®¶m b¶o chÊt l−îng ®µo t¹o, nã t¸c ®éng gi¸n tiÕp tíi chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ th«ng qua kh¶ n¨ng trang bÞ vÒ c¬ së vËt chÊt, ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ gi¶ng d¹y, kh¶ n¨ng ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé qu¶n lý, gi¸o viªn, …. Tµi chÝnh ®Çu t− cho ®µo t¹o nghÒ cµng dåi dµo th× cµng cã ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. C¸c nguån tµi chÝnh chñ yÕu cho ®µo t¹o nghÒ bao gåm: c¸c nguån lùc tõ Ng©n s¸ch nhµ n−íc, ®ãng gãp cña bªn hîp t¸c (doanh nghiÖp), c¸c nguån hç trî kh¸c. * §éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý: Gi¸o viªn d¹y nghÒ lµ ng−êi gi÷ träng tr¸ch truyÒn ®¹t kiÕn thøc lý thuyÕt còng nh− c¸c kü n¨ng, kü x¶o, kinh nghiÖm cña m×nh cho c¸c häc viªn trªn c¬ së trang thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn cã. V× vËy, n¨ng lùc gi¸o viªn d¹y nghÒ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. §µo t¹o nghÒ cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt so víi c¸c cÊp häc kh¸c trong nÒn gi¸o dôc quèc d©n ®ã lµ ngµnh nghÒ ®µo t¹o rÊt ®a d¹ng vµ häc viªn häc nghÒ còng cã tr×nh ®é v¨n hãa rÊt kh¸c nhau. Bªn c¹nh ®ã, cÊp tr×nh ®é ®µo t¹o ë c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ còng rÊt kh¸c nhau (ch−a cã nghÒ, trung cÊp nghÒ, cao Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........22 ®¼ng nghÒ, båi d−ìng, n©ng bËc thî). Sù kh¸c biÖt nµy dÉn ®Õn ®éi ngò gi¸o viªn d¹y nghÒ còng rÊt ®a d¹ng víi nhiÒu cÊp tr×nh ®é kh¸c nhau. V× vËy, gi¸o viªn d¹y nghÒ ph¶i cã ®ñ c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng, cã ®ñ vÒ sè l−îng th× míi cã thÓ tËn t×nh h−íng dÉn, theo s¸t häc viªn vµ ®éi ngò gi¸o viªn cã chÊt l−îng th× míi cã thÓ gi¶ng d¹y vµ truyÒn ®¹t cho c¸c häc viªn häc nghÒ mét c¸ch hiÖu qu¶. Mét lo¹i nh©n lùc kh¸c còng cã ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®ã lµ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý d¹y nghÒ. Trong giai ®o¹n tr−íc ®©y, vai trß cña c¸c c¸n bé qu¶n lý trong c¸c c¬ së ®µo t¹o kh«ng ®−îc ®¸nh gi¸ cao, tuy nhiªn trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhÊt lµ tr−íc bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ vµ c¹nh tranh trong lÜnh vùc d¹y nghÒ ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ph¶i lµ nh÷ng ng−êi thùc sù cã tr×nh ®é. ChÊt l−îng c¸n bé qu¶n lý còng cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn ®µo t¹o nghÒ, thÓ hiÖn qua kh¶ n¨ng tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu phèi qu¸ tr×nh ®µo t¹o, t×m kiÕm c¬ héi hîp t¸c, liªn kÕt ®µo t¹o… * Häc viªn häc nghÒ: Häc viªn häc nghÒ lµ nh©n tè quan träng nhÊt, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ, nã ¶nh h−ëng toµn diÖn tíi c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ. Tr×nh ®é v¨n ho¸, sù hiÓu biÕt, t©m lý, c¸ tÝnh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, quü thêi gian… cña b¶n th©n häc viªn ®Òu cã ¶nh h−ëng s©u s¾c tíi quy m« vµ chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. Tr×nh ®é v¨n ho¸ còng nh− kh¶ n¨ng t− duy cña häc viªn cµng cao th× kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸c kiÕn thøc trong qu¸ tr×nh häc nghÒ cµng tèt, khi Êy chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ cµng cao vµ ng−îc l¹i. * Môc tiªu ®µo t¹o: HÖ thèng môc tiªu ®µo t¹o bao gåm: c¸c môc tiªu ngµnh, quèc gia; môc tiªu tr−êng (ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n); môc tiªu ®¸p øng yªu cÇu thùc tiÔn cña thÞ tr−êng chung; môc tiªu ®¸p øng yªu cÇu cña doanh nghiÖp hîp t¸c ®µo t¹o. C¸c môc tiªu ®µo t¹o cµng s¸t thùc, cµng kh¶ thi th× chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ cµng ®−îc n©ng cao. Do ®ã, khi x©y dùng môc tiªu ®µo t¹o cÇn ph¶i cã sù kh¶o s¸t, nghiªn cøu kü l−ìng ®èi víi tõng yÕu tè. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........23 * Ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh ®µo t¹o: Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu trong qu¶n lý nhµ n−íc c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ. Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o phï hîp ®−îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng, quyÕt ®Þnh chÊt l−îng ®µo t¹o. Kh«ng cã ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o sÏ kh«ng cã c¸c c¨n cø ®Ó xem xÐt, ®¸nh gi¸ bËc ®µo t¹o cña c¸c ®èi t−îng tham gia ®µo t¹o vµ viÖc ®µo t¹o sÏ diÔn ra tù ph¸t kh«ng theo mét tiªu chuÈn thèng nhÊt. Trong lÜnh vùc d¹y nghÒ, ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o g¾n víi nghÒ ®µo t¹o. Kh«ng cã ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o chung cho c¸c nghÒ mµ mçi lo¹i nghÒ ®Òu cã ch−¬ng tr×nh riªng. Do vËy, mét c¬ së d¹y nghÒ cã thÓ cã nhiÒu ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nÕu nh− c¬ së ®ã ®µo t¹o nhiÒu nghÒ. §iÒu nµy ®ßi hái viÖc nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ xÐt ë møc ®é cã hay kh«ng cã, kh«ng thÓ chØ c¨n cø vµo c¬ së ®µo t¹o nghÒ mµ ph¶i c¨n cø vµo c¸c nghÒ mµ c¬ së ®ã ®µo t¹o. Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o bao gåm phÇn lý thuyÕt vµ phÇn thùc hµnh, t−¬ng øng víi mçi nghÒ th× tû lÖ ph©n chia gi÷a hai phÇn nµy lµ kh¸c nhau vÒ l−îng néi dung còng nh− thêi gian häc. Víi gi¸o tr×nh còng t−¬ng tù, gi¸o tr×nh lµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ h¬n cña ch−¬ng tr×nh vÒ tõng m«n cô thÓ trong ®µo t¹o. Néi dung gi¸o tr×nh ph¶i tiªn tiÕn, ph¶i th−êng xuyªn ®−îc cËp nhËt kiÕn thøc míi th× viÖc ®µo t¹o míi s¸t thùc tÕ vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o nghÒ míi cao. ViÖc nghiªn cøu, x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh sao cho hîp lý vµ s¸t víi nhu cÇu ®µo t¹o còng nh− s¸t víi nghÒ ®µo t¹o ®Ó häc viªn cã thÓ n¾m v÷ng ®−îc nghÒ sau khi tèt nghiÖp lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng vµ ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi chÊt l−îng ®µo t¹o. Trªn ®©y lµ c¸c yÕu tè c¬ b¶n bªn trong cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ. ChÊt l−îng cña c¸c yÕu tè nµy sÏ t¸c ®éng quyÕt ®Þnh tíi chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........24 Tuy nhiªn, hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ vËn hµnh trong m«i tr−êng v¨n ho¸, chÝnh trÞ, xK héi … nhÊt ®Þnh vµ còng chÞu sù t¸c ®éng qua l¹i cña ®iÒu kiÖn m«i tr−êng. b) C¸c yÕu tè bªn ngoµi C¸c yÕu tè bªn ngoµi ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ bao gåm c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng cña hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ. C¸c yÕu tè nµy ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ víi tÝnh chÊt lµ ®iÒu kiÖn, hç trî cho hÖ thèng, hîp víi c¸c yÕu tè bªn trong thµnh hÖ c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. C¸c yÕu tè bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh−: ThÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ – xK héi, khoa häc – c«ng nghÖ, ®Þa lý, truyÒn thèng – v¨n ho¸, …. Tuy nhiªn, cÇn quan t©m h¬n ®Õn mét sè yÕu tè c¬ b¶n nh−: Héi nhËp kinh tÕ vµ xu h−íng toµn cÇu ho¸; Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt; ThÓ chÕ chÝnh trÞ; Sù ph¸t triÓn kinh tÕ – xK héi; C¬ chÕ - chÝnh s¸ch; Qui m« - c¬ cÊu lao ®éng; NhËn thøc xK héi vÒ ®µo t¹o nghÒ. C¸c yÕu tè nµy cã thÓ kh¸i qu¸t nh− s¬ ®å sau: - Môc tiªu ®µo t¹o - Ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh - Gi¸o viªn, häc viªn, c¸n bé qu¶n lý - Tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt - Tæ chøc vµ qu¶n lý Qu¸ tr×nh ®µo t¹o ChÊt l−îng ®µo t¹o §iÒu kiÖn m«i tr−êng ®µo t¹o nghÒ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........25 2.1.5. Mèi quan hÖ vÒ sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. Một trong những ưu tiên của chiến lược phát triển giáo dục nước ta từ 2001 ñến 2010 là phát triển nguồn nhân lực, ñặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Phạm trù phát triển nguồn nhân lực (PTNNL) bao gồm 3 thành tố có mối quan hệ biện chứng với nhau trong “Tam giác PTNNL”: Ba thành tố trên ñây nằm ñan xen trong hai hệ thống: Hệ thống ñào tạo, bồi dưỡng nhân lực và hệ thống sử dụng nhân lực. Tr−êng Dạy nghề là thiết chế thuộc vào hệ thống ñào tạo, bồi dưỡng nhân lực và doanh nghiệp thuộc vào hệ thống sử dụng nhân lực. Hai hệ thống này có sự tác ñộng tương hỗ và thậm chí có sự giao thoa nhau (chẳng hạn Tr−êng d¹y nghÒ cũng có xưởng sản xuất kinh doanh và ngược lại doanh nghiệp vẫn có thể mở cơ sở ñào tạo trực thuộc). Mối liên kết giữa tr−êng d¹y nghÒ với doanh nghiệp dựa trên cơ sở triết lý nhân quả; dựa trên tư tưởng Hồ Chí Minh về phương châm nhà trường xã hội chủ nghĩa: “Học ñi với lao ñộng – Lí luận ñi với thực hành - Cần cù ñi với tiết kiệm” và tuân thủ quy luật cung - cầu trong kinh tế thị trường. ðào tạo - Bồi dưỡng nhân lực Môi trường ñể ñội ngũ nhân lực phát triển Tuyển chọn - Sử dụng nhân lực Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........26 Sứ mệnh của trường dạy nghề là giúp học sinh thích ứng với một nhóm nghề thông qua việc dạy nghề phổ thông và ñào tạo nghề chuyên sâu cho các ñối tượng khác trong xã hội. Với kinh phí ñầu tư hạn hẹp từ phía nhà nước, muốn nâng cao chất lượng ñào tạo, ñáp ứng yêu cầu của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập WTO, không thể không vận dụng chủ trương xã hội hóa ở các trường dạy nghề trong huy ñộng nguồn lực vật chất cũng như tay nghề tinh xảo của các chuyên gia thuộc các doanh nghiệp. Hơn nữa, ñể phát triển bền vững trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt trên toàn cầu, các doanh nghiệp không thể ngồi chờ nguồn nhân lực sẵn có, mà phải tích cực, chủ ñộng và năng ñộng trong việc phối kết hợp với các cơ sở ñào tạo nghề. Như vậy, trong bối cảnh hội nhập WTO, khi mà tính chất cạnh tranh ngày càng gay gắt và quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trước xã hội ngày càng nâng cao thì mối liên kết giữa trường dạy nghề và các doanh nghiệp là một tất yếu khách quan. 2.1.6. Nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù liªn kªt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ 2.1.6.1. Mức ñộ phát triển của nền kinh tế Nền kinh tế càng phát triển, mức ñộ cạnh tranh càng cao thì các doanh nghiệp càng cần có tỷ lệ cao về lao ñộng qua ñào tạo, có nhiều lao ñộng với tay nghề cao và thích ứng ñược với sự ñổi mới thiết bị, công nghệ… nên càng cần ñến các tr−êng d¹y nghÒ ñể ñào tạo những người lao ñộng có thể tạo nên năng suất, chất lượng cao nhất. Nền kinh tế phát triển buộc tr−êng phải liên kết với các doanh nghiệp càng chặt chẽ hơn, vì nếu không, sản phẩm dịch vụ của mình không thể thích ứng ñược với tốc ñộ nhanh về ñổi mới thiết bị, công nghệ… hơn nữa chính mức ñộ phát triển kinh tế, mức ñộ hội nhập của nền kinh tế cũng dẫn ñến yêu cầu cạnh tranh giữa các cơ sở ñào tạo nói chung và trường dạy nghề nói riêng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........27 2.1.6.2. Nhận thức và năng lực của người quản lý Mối liên kết giữa trường dạy nghề với các doanh nghiệp phụ thuộc vào mức ñộ nhận thức và năng lực của người quản lý trường dạy nghề cũng như người quản lý doanh nghiệp. Có nhận thức sâu sắc về triết lý của mối liên kết thì mới xây dựng ñược một cách khoa học cơ chế, chiến lược, kế hoạch hành ñộng thiết thực trong việc liên kết song phương giữa trường dạy nghề với doanh nghiệp hoặc ña phương giữa nhiều trường dạy nghề với nhiều doanh nghiệp trên cơ sở ñặc thù và thế mạnh của mỗi ñối tác tham gia vào mối liên kết. 2.1.6.3. Cơ chế và Lợi ích của các bên tham gia liên kết Cơ chế chung của nền kinh tế (tập trung, hay thị trường), cơ chế quản lý ñơn vị sự nghiệp có thu của nhà nước, cơ chế phối hợp giữa các bên tham gia liên kết có tác ñộng tích cực hoặc tiêu cực ñến hiệu quả của việc liên kết. Lợi ích hợp pháp và hài hòa trên cơ sở phương châm “ñôi bên cùng có lợi” là ñộng lực thúc ñẩy và cũng là ñảm bảo cho mối liên kết có tính bền vững. T¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp (t¨ng c−êng quan hÖ tr−êng – ngµnh) mang l¹i lîi Ých cho c¶ nhµ tr−êng, häc viªn, doanh nghiÖp vµ xK héi, cô thÓ nh− sau: *) Lîi Ých ®èi víi doanh nghiÖp (ngµnh): - C¸c doanh nghiÖp (ngµnh) sÏ tiÕt kiÖm ®−îc kinh phÝ vµ thêi gian ®µo t¹o l¹i lao ®éng do chÊt l−îng sinh viªn tèt nghiÖp tèt h¬n khi cã sù liªn kÕt gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp trong ®µo t¹o; - Nguån cung lao ®éng cã tay nghÒ t¨ng lªn, lùc l−îng lao ®éng cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao víi c«ng nghÖ vµ m«i tr−êng lµm viÖc míi t¨ng lªn sÏ t¹o ra c¸c c¬ héi tuyÓn dông tèt h¬n, gi¶m bít sù thiÕu hôt kü n¨ng cho doanh nghiÖp; - C¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ bËc cao cña doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn n¨ng lùc lKnh ®¹o khi hä tham gia vµo viÖc t− vÊn… Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........28 *) Lîi Ých ®èi víi tr−êng d¹y nghÒ: - X©y dùng vµ duy tr× ®−îc c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o cã chÊt l−îng vµ phï hîp víi yªu cÇu thùc tiÔn; - X¸c ®Þnh nh÷ng thay ®æi vµ nguån lùc cÇn cã tèt h¬n, tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch – chiÕn l−îc mét c¸ch hiÖu qña h¬n, ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh x¸c ®¸ng h¬n; - T¹o ra nhiÒu c¬ héi ®−îc nhËn c¸c tµi trî vÒ thiÕt bÞ vµ c¸c nguån lùc cho ®µo t¹o, t¨ng tiÒm n¨ng t¹o thu nhËp; - Cã c¬ héi tiÕp cËn víi nh÷ng nghÒ nghiÖp míi, hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ nh÷ng nhu cÇu trong c«ng viÖc cña nghÒ vµ ngµnh, tõ ®ã lùa chän sù −u tiªn ®µo t¹o cô thÓ cho tõng nghÒ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng cã viÖc lµm cña häc sinh tèt nghiÖp, t¨ng c¬ héi viÖc lµm víi møc l−¬ng cao; - Thóc ®Èy ph¸t triÓn theo kÞp tèc ®é cña ngµnh vµ céng ®ång, t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi gi¸o dôc - ®µo t¹o sang kiÓu ®µo t¹o h−íng cÇu; - Trë thµnh ®èi t¸c trong ho¹t ®éng kinh tÕ cu¶ céng ®ång… *) Lîi Ých ®èi víi häc sinh häc nghÒ: - Cã nhiÒu c¬ héi lùa chän ®Ó ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc chuyªn m«n ho¸, s½n sµng ®¸p øng c«ng viÖc khi tèt nghiÖp; - T¨ng kh¶ n¨ng cã viÖc lµm vµ nh÷ng c¬ héi ®Õn víi nh÷ng c«ng viÖc cã thu nhËp cao h¬n, c¶i thiÖn møc sèng cña gia ®×nh vµ b¶n th©n; - ChuÈn bÞ tèt h¬n cho viÖc häc tËp suèt ®êi… *) Lîi Ých ®èi víi ChÝnh phñ (céng ®ång): - T¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c c¬ së ®µo t¹o vµ doanh nghiÖp t¹o ra nhiÒu thuËn lîi trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, chiÕn l−îc vÒ gi¸o dôc - ®µo t¹o còng nh− c¸c chiÕn l−îc vÒ s¾p xÕp viÖc lµm; - Nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cña mét lùc l−îng lao ®éng cã tay nghÒ bao gåm nguån thu nhËp gia ®×nh t¨ng, tiªu chuÈn sèng tèt h¬n vµ møc ®é hµi lßng vÒ c«ng viÖc cao h¬n. Doanh thu cña ChÝnh phñ còng t¨ng cïng víi sù gia t¨ng cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, dÉn tíi c¸c lîi Ých xK héi ®−îc c¶i thiÖn. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........29 2.1.6.4. Quy mô, chất lượng của các bên tham gia liên kết Quy mô, chất lượng ñào tạo của trường dạy nghề càng lớn thì càng có nhiều doanh nghiệp ñặt vấn ñề liên kết. Và ngược lại, chính các doanh nghiệp có quy mô lớn, trình ñộ công nghệ cao, tiềm lực kinh tế lớn sẽ thu hút và tạo sự bền vững cho mối liên kết với cơ sở ñào tạo nghề. Liªn kÕt ®µo t¹o gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp sÏ t¸c ®éng c¬ b¶n, toµn diÖn tíi chÊt l−îng cña tÊt c¶ c¸c yÕu nãi trªn. Cô thÓ lµ: - Khi cã sù liªn kÕt gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp th× môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®−îc x©y dùng s¸t h¬n víi yªu cÇu thùc tiÔn cña nh÷ng ng−êi sö dông lao ®éng. - §a sè ®éi ngò gi¸o viªn ë c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ ®−îc ®µo t¹o c¬ b¶n, ®¹t chuÈn cña Nhµ n−íc ®Ò ra, song kinh nghiÖm s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ viÖc lµm th× ch−a thµnh thôc b»ng nh÷ng ng−êi thî c¶ t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt. Khi nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp kÕt hîp ®µo t¹o sÏ tËn dông ®−îc thÕ m¹nh cña c¶ phÝa nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp, ®éi ngò gi¸o viªn cho ®µo t¹o nghÒ ®−îc t¨ng lªn c¶ vÒ qui m« vµ chÊt l−îng, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò gi¸o viªn thùc hµnh, tõ ®ã n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o. - §éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®µo t¹o t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o chñ yÕu ®−îc chän ra tõ ®éi ngò gi¸o viªn. Khi liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®−îc bæ sung tõ phÝa doanh nghiÖp. §iÒu nµy rÊt cã lîi cho viÖc tæ chøc, qu¶n lý qu¸ tr×nh ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ c¸c kh©u tuyÓn sinh, thùc tËp s¶n xuÊt, viÖc lµm, tham gia x©y dùng ch−¬ng tr×nh… - C¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ phôc vô ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®¶m b¶o chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ. Liªn kÕt ®µo t¹o víi doanh nghiÖp th× c¬ së vËt chÊt phôc vô ®µo t¹o sÏ t¨ng lªn, thiÕt bÞ phôc vô ®µo t¹o ®−îc cËp nhËt, t¨ng lªn vÒ sè l−îng còng nh− chÊt l−îng. §ång thêi gióp häc viªn tiÕp cËn víi thùc tÕ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®ang vËn hµnh, d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........30 - Tµi chÝnh phôc vô ®µo t¹o nghÒ gåm c¸c nguån tõ ng©n s¸ch, häc phÝ, c¸c nguån thu vµ hç trî kh¸c. HiÖn nay, ng©n s¸ch nhµ n−íc cÊp rÊt h¹n chÕ vµ ë møc thÊp so víi quèc tÕ. Khi cã sù liªn kÕt vÒ mÆt tµi chÝnh, doanh nghiÖp sÏ ®Çu t− vµ ®ãng gãp mét phÇn kinh phÝ cho ®µo t¹o häc viªn (mµ hä sÏ sö dông) ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. - Giíi thiÖu vµ t×m viÖc lµm sau khi tèt nghiÖp lµ mét dÞch vô quan träng dµnh cho häc sinh häc nghÒ. NÕu cã sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp sÏ gãp phÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cña nh÷ng häc viªn häc nghÒ. Häc viªn ®−îc ®µo t¹o sÏ cã ®Þa chØ sù dông hoÆc tèi thiÓu lµ ®−îc ®µo t¹o theo “cÇu” cña thÞ tr−êng lao ®éng. Tõ ®ã gióp ng−êi häc an t©m häc t._.µo t¹o nghÒ. Cïng víi viÖc ®æi míi môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o còng ph¶i ®−îc ®æi míi theo h−íng hiÖn ®¹i, cËp nhËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn. Muèn thùc hiÖn ®−îc ®iÒu nµy, phÝa c¬ së ®µo t¹o vµ doanh nghiÖp còng cÇn hîp t¸c víi nhau ®Ó thùc hiÖn mét sè ho¹t ®éng nh−: - Tæ chøc, h−íng dÉn, giíi thiÖu cho häc sinh (®Çu kho¸ ®µo t¹o) tham quan thùc tÕ nghÒ nghiÖp nghiÖp t−¬ng lai ë c¸c nhµ m¸y, d©y chuyÒn s¶n xuÊt thùc tÕ. - ChuyÓn ®æi tõ h×nh thøc ®µo t¹o theo niªn chÕ sang ®µo t¹o theo tÝn chØ trªn c¬ së x©y dùng ch−¬ng tr×nh theo m« ®un. - Tæ chøc qu¸ tr×nh d¹y – häc thùc tËp s¶n xuÊt ngay trong m«i tr−êng thùc tiÔn s¶n xuÊt ë c¸c nhµ m¸y, x−ëng víi nh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®ang vËn hµnh. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........87 b) Gi¶i ph¸p liªn kÕt nh»m t¨ng c−êng nguån nh©n – tµi – vËt lùc cho ®µo t¹o nghÒ. *) VÒ tµi chÝnh vµ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ ®µo t¹o. Liªn kÕt víi khèi doanh nghiÖp lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó tranh thñ nguån tµi chÝnh, t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ ®µo t¹o nghÒ c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vµ tÝnh cËp nhËt. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy nh− sau: - C¬ së ®µo t¹o cÇn chñ ®éng liªn hÖ víi doanh nghiÖp ®Ó quyªn nhËn sè tµi chÝnh ®Çu t− cho ®µo t¹o nghÒ trong viÖc hîp t¸c ®µo t¹o; chñ ®éng hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp cã cïng ngµnh nghÒ ®Ó tæ chøc ®µo t¹o nh»m tranh thñ (miÔn phÝ) c¸c trang thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp nµy cho viÖc ®µo t¹o thùc hµnh vµ thùc tËp s¶n xuÊt. Tr−êng hîp c¸c häc viªn ®Õn thùc tËp t¹i doanh nghiÖp vµ lµm ra s¶n phÈm, doanh nghiÖp sÏ trÝch mét phÇn doanh thu ®ã tr¶ cho nhµ tr−êng ®Ó ®Çu t− trë l¹i cho ®µo t¹o. - Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i lªn kÕ ho¹ch ®µo t¹o, tuyÓn dông míi, ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o tiÕp (båi d−ìng n©ng cao) ®éi ngò lao ®éng kü thuËt hiÖn cã. Ho¹ch tÝnh kinh phÝ cÇn cho ®µo t¹o ®Ó ®Çu t− trong tõng n¨m. §−a kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ ®µo t¹o nh©n lùc vµo kÕ ho¹ch ho¹t ®éng trong n¨m mét c¸ch nhÞp nhµng, linh ho¹t ®Ó s½n sµng hîp t¸c víi c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ khi cÇn thiÕt. *) VÒ nh©n lùc. Liªn kÕt víi khèi doanh nghiÖp lµ mét biÖn ph¸p t¨ng c−êng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ gi¸o viªn d¹y nghÒ, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò gi¸o viªn d¹y thùc hµnh (h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt) cã tay nghÒ cao, nhiÒu kinh nghiÖm s¶n xuÊt thùc tiÔn. Gi¶i ph¸p liªn kÕt ë ®©y lµ: - Nhµ tr−êng chñ ®éng ký hîp ®ång víi c¸c kü thuËt viªn, c«ng nh©n bËc cao cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt l©u n¨m ®Ó gi¶ng d¹y, h−íng dÉn thùc hµnh c¬ b¶n vµ thùc tËp s¶n xuÊt. §Æc biÖt lµ khi cã sù hîp t¸c ®µo t¹o t¹i tr−êng vµ doanh nghiÖp, häc sinh thùc tËp s¶n xuÊt ngay trªn d©y chuyÒn ë nhµ m¸y cña doanh nghiÖp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........88 - Nhµ tr−êng th−êng xuyªn mêi c¸c c¸n bé cña doanh nghiÖp tham dù c¸c buæi th¶o luËn, trao ®æi trùc tiÕp víi häc viªn vÒ nh÷ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi cña doanh nghiÖp ®Ó gióp häc viªn cËp nhËt kiÕn thøc míi vµ tÝch luü kinh nghiÖm. - C¸c doanh nghiÖp ®−a viÖc h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt cho häc sinh vµo kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña nhµ m¸y. Ph©n c«ng kü thuËt viªn, c«ng nh©n bËc cao h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt cho häc sinh trong qu¸ tr×nh hîp t¸c, liªn kÕt ®µo t¹o. Chi phÝ tr¶ tiÒn c«ng cho ng−êi h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt ®−îc tÝnh vµo sè tiÒn ®Çu t− cho ®µo t¹o nghÒ cña doanh nghiÖp. Tr−êng hîp c¸c häc viªn ®Õn thùc tËp mµ lµm ra s¶n phÈm, sÏ trÝch mét phÇn doanh thu ®ã tr¶ c«ng cho ng−êi h−íng dÉn. c) C¸c gi¶i ph¸p liªn kÕt tæ chøc qu¸ tr×nh ®µo t¹o. §Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ, tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ còng cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ së ®µo t¹o vµ khèi doanh nghiÖp, trong ®ã c¬ së ®µo t¹o nghÒ ®ãng vai trß chñ ®¹o vµ chñ ®éng. Trong mèi liªn kÕt nµy, nhµ tr−êng vµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn mét sè néi dung nh−: - Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ cïng thùc hiÖn c«ng t¸c tuyÓn sinh. - Nhµ tr−êng tæ chøc ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh, doanh nghiÖp tham gia víi t− c¸ch lµ t− vÊn kü thuËt vµ th«ng qua vÒ mÆt yªu cÇu ®¸p øng thùc tiÔn cña ch−¬ng tr×nh. - Thèng nhÊt quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh tæ chøc vµ qu¶n lý ®µo t¹o. - Kh¶o s¸t vµ thèng nhÊt bè trÝ c¸c nguån lùc cho kho¸ ®µo t¹o: gi¸o viªn d¹y lý thuyÕt, gi¸o viªn d¹y thùc hµnh, gi¸o viªn h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt, tr¸ch nhiÖm vµ ph−¬ng thøc ®ãng gãp kinh phÝ cho kho¸ ®µo t¹o, c¬ së vËt chÊt – trang thiÕt bÞ cho qu¸ tr×nh ®µo t¹o. - Thèng nhÊt vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm tiÕn hµnh ®µo t¹o. - Thèng nhÊt héi ®ång thi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ tèt nghiÖp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........89 d) C¸c gi¶i ph¸p liªn kÕt vÒ th«ng tin – dÞch vô. C¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp vÒ sè l−îng, chÊt l−îng lao ®éng vµ ngµnh nghÒ ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó c¸c tr−êng x¸c ®Þnh qui m«, c¬ cÊu ®µo t¹o, néi dung ®µo t¹o. §ång thêi, c¸c tr−êng còng dùa vµo c¸c th«ng tin ph¶n håi cña doanh nghiÖp khi sö dông lao ®éng ®−îc ®µo t¹o bëi nhµ tr−êng ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. Gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt mµ c¸c tr−êng ph¶i phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn lµ ph¶i x©y dùng hÖ thèng th«ng tin – dÞch vô ®µo t¹o vµ m¹ng l−íi th«ng tin - dÞch vô viÖc lµm. Trong ®ã: - HÖ thèng th«ng tin – dÞch vô ®µo t¹o ph¶i ®−a ra ®−îc c¸c th«ng tin vÒ: n¨ng lùc ®µo t¹o, kh¶ n¨ng ®µo t¹o, chÊt l−îng ®µo t¹o, c¸c kho¸ ®µo t¹o, c¸c h×nh thøc ®µo t¹o, c¸c nguån lùc phôc vô ®µo t¹o, nh÷ng thuËn lîi trong ®µo t¹o. - M¹ng l−íi th«ng tin – dÞch vô viÖc lµm ph¶i ®−a ra ®−îc c¸c th«ng tin cËp nhËt vÒ: nhu cÇu lao ®éng kü thuËt hiÖn t¹i vµ dù b¸o trong t−¬ng lai (khu vùc, vïng, miÒn, ®Þa ph−¬ng), c¸c ®Þa chØ liªn hÖ viÖc lµm tin cËy, c¸c c¬ quan - ®¬n vÞ hîp t¸c víi tr−êng, ®Þa chØ c«ng t¸c cña häc sinh tèt nghiÖp, c¸c th«ng tin kh¸c vÒ dÞch vô viÖc lµm. Tãm l¹i, ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ, c¸c c¬ së ®µo t¹o cÇn liªn kÕt chÆt chÏ vµ toµn diÖn víi c¸c doanh nghiÖp. (C¸c ho¹t ®éng liªn kÕt nµy cã thÓ tãm t¾t nh− trong b¶ng 4.15). Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........90 B¶ng 4.15: Quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ doanh nghiÖp Liªn kÕt ®µo t¹o nghÒ Ho¹t ®éng cña nhµ tr−êng Néi dung liªn kÕt Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Tæ chøc tuyÓn sinh theo qui ®Þnh TuyÓn sinh TuyÓn míi hoÆc göi c«ng nh©n ®Õn c¬ së ®µo t¹o ®Ó tham gia kho¸ häc Tæ chøc héi nghÞ, chØ ®¹o x©y dùng môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o X©y dùng môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh Cö ®¹i diÖn tham gia, gãp ý söa ®æi môc tiªu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o theo yªu cÇu thùc tiÔn cña s¶n xuÊt Bè trÝ gi¸o viªn cña tr−êng Nh©n sù Cö c¸n bé kü thuËt h−íng dÉn thùc tËp s¶n xuÊt Qu¶n lý toµn bé qu¸ tr×nh ®µo t¹o t¹i tr−êng vµ chØ ®¹o gi¸m s¸t thùc tËp t¹i x−ëng cña doanh nghiÖp Tæ chøc, qu¶n lý Tham gia phèi hîp gi¸m s¸t ®µo t¹o t¹i tr−êng, tæ chøc qu¶n lý thùc tËp s¶n xuÊt t¹i x−ëng cña doanh nghiÖp Ng©n s¸ch vµ c¸c kho¶n thu hîp lÖ Tµi chÝnh §ãng gãp b»ng khÊu hao thiÕt bÞ, nhµ x−ëng, tiÒn c«ng d¹y thùc tËp s¶n xuÊt hoÆc tiÒn mÆt Toµn bé c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ cña tr−êng C¬ së vËt chÊt – trang thiÕt bÞ Nhµ x−ëng vµ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn cã Tæ chøc chØ ®¹o toµn bé c¸c kú thi §¸nh gi¸ tèt nghiÖp Phèi hîp tæ chøc thi thùc hµnh t¹i x−ëng cña doanh nghiÖp T×m kiÕm thÞ tr−êng viÖc lµm, cung cÊp th«ng tin, giíi thiÖu c¸c ®Þa chØ tin cËy cho häc sinh tèt nghiÖp ViÖc lµm TiÕp nhËn mét sè häc sinh tèt nghiÖp (theo nhu cÇu cña doanh nghiÖp) 4.3.3.2. Nhãm gi¶i ph¸p hoµn thiÖn thÓ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch quan hÖ tr−êng ngµnh. T−¬ng tù nh− c¸c gi¶i ph¸p ¸p dông cho cÊp c¬ së, c¸c gi¶i ph¸p mang tÝnh vÜ m« nh»m t¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c c¬ së ®µo t¹o víi khèi doanh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........91 nghiÖp, n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o trong lÜnh vùc ®µo t¹o nghÒ còng ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé. VÊn ®Ò cÇn thùc hiÖn tr−íc nhÊt còng lµ vÊn ®Ò vÒ nhËn thøc. §Ó n©ng cao nhËn thøc vÒ quan hÖ tr−êng ngµnh trong ®µo t¹o nghÒ, Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ XK héi, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Tæng côc D¹y nghÒ, Bé C«ng nghiÖp vµ c¸c Bé liªn quan, c¸c cÊp qu¶n lý d¹y nghÒ vµ c«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng cÇn thùc hiÖn mét sè ho¹t ®éng nh−: - Tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o, héi nghÞ riªng hoÆc lång ghÐp ë c¸c cÊp ®Ó bµn vÒ ho¹t ®éng quan hÖ tr−êng ngµnh, nh÷ng lîi Ých mµ nã mang l¹i, kinh nghiÖm thùc hiÖn trong vµ ngoµi n−íc vÒ vÊn ®Ò nµy; - Th¶o luËn, trao ®æi, phæ biÕn vÒ ho¹t ®éng quan hÖ tr−êng ngµnh trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng; - §¸nh gi¸, tæng kÕt hµng n¨m vÒ viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng quan hÖ tr−êng ngµnh, nh©n réng c¸c ®iÓn h×nh trªn ph¹m vi réng h¬n, nhiÒu ngµnh nghÒ h¬n, cÊp ®é cao h¬n. Ngoµi ra ®Ó t¨ng c−êng tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt trªn vµ ®Ó cho c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt ®ã thùc sù cã hiÖu qu¶, trong luËn v¨n nµy chóng t«i m¹nh d¹n ®−a ra gi¶i ph¸p thµnh lËp “Héi ®ång t− vÊn tr−êng ngµnh (H§TVTN)” vµ “TiÓu ban t− vÊn ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ (TBTVCT)” t¹i c¸c tr−êng víi c¬ cÊu, chøc n¨ng vµ môc tiªu ho¹t ®éng nh− sau: * Héi ®ång t− vÊn tr−êng ngµnh: H§TVTN thu thËp th«ng tin ®Çu vµo tõ tÊt c¶ c¸c TBTVCT vÒ quan hÖ tr−êng – ngµnh (doanh nghiÖp) víi t− c¸ch lµ cè vÊn, sö dông c¸c th«ng tin nµy ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña c¬ së ®µo t¹o trong viÖc ®¸p øng c¸c chiÕn l−îc vµ chiÕn thuËt vÒ b¶o ®¶m chÊt l−îng ®µo t¹o, hîp t¸c víi ngµnh vµ thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô phï hîp víi qui ®Þnh. §ång thêi, H§TVTN cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr−êng lao ®éng cho nhµ tr−êng vµ ChÝnh phñ ®Ó lËp kÕ ho¹ch chiÕn l−îc víi môc tiªu ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ xK héi cña ®Þa ph−¬ng vµ cña quèc gia. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........92 NhiÖm vô cô thÓ cña H§TVTN nh− sau: 1) Hç trî nhµ tr−êng lËp kÕ ho¹ch chiÕn l−îc; 2) X¸c nhËn nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn vµ nh÷ng c¬ héi cña céng ®ång, c¸c tæ chøc vµ c¸c ngµnh cña céng ®ång, trªn c¬ së ®ã ®−a ra kiÕn nghÞ vÒ nh÷ng ®æi míi thÝch hîp ®èi víi nh÷ng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o hiÖn cã hoÆc ®Ò xuÊt c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o míi ®Ó thùc hiÖn; 3) Hç trî t− vÊn vÒ vai trß cña ChÝnh phñ cã thÓ ®−îc c¶i thiÖn nh− thÕ nµo ®Ó gióp ®ì gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ; 4) Hç trî c¸c c¬ së ®µo t¹o x©y dùng c¸c tuyªn bè vÒ tÇm nh×n vµ t«n chØ môc ®Ých, ®¶m b¶o chóng thÝch hîp víi ®Þnh h−íng chiÕn l−îc cña nhµ tr−êng, chuyÓn hÖ thèng gi¸o dôc tõ h−íng cung sang h−íng cÇu; 5) Xem xÐt vai trß cña gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ trong t−¬ng lai vµ chuÈn bÞ tèt h¬n cho häc viªn tiÕp tôc häc lªn vµ t×m ®−îc viÖc lµm; 6) Hç trî x¸c ®Þnh nh÷ng c¬ héi hîp t¸c, liªn kÕt hiÖu qu¶ víi ngµnh (doanh nghiÖp) trong gi¸o dôc ®µo t¹o; 7) Xem xÐt ®Ó ®−a c«ng nghÖ míi vµo ®µo t¹o; 8) X©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn l−îc häc tËp dùa trªn viÖc lµm; 9) Hç trî ®Ó nhËn biÕt nh÷ng c¬ héi t¹o ra thu nhËp vµ ®−îc ®Çu t− trang thiÕt bÞ ë cÊp tr−êng; 10) Gióp tr−êng thùc hiÖn c¶i tiÕn chÊt l−îng b»ng viÖc xem xÐt c¸c b¸o c¸o cña TBTVCT, ®−a ra c¸c kiÕn nghÞ vµ gi¸m s¸t kÕt qu¶ ®Çu ra; 11) Gióp tr−êng xem xÐt kh¶ n¨ng tiÕp tôc häc lªn cña häc sinh; 12) T− vÊn cho häc sinh vÒ c¸c xu h−íng cña thÞ tr−êng lao ®éng; 13) T− vÊn vÒ t¸c ®éng cña c¸c ®iÒu luËt cña Nhµ n−íc ®èi víi ngµnh; 14) Gi¸m s¸t vµ gióp ®ì tr−êng ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ kiÓm ®Þnh; Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........93 15) Cung cÊp nguån th«ng tin cho tr−êng, c¸c TBTVCT cña tr−êng vµ c¸c tr−êng kh¸c víi nh÷ng t− vÊn vÒ ngµnh (doanh nghiÖp), cung cÊp c¸c th«ng tin ph¶n håi theo yªu cÇu cho c¸c Héi ®ång ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh quèc gia; 16) ChuÈn bÞ v¨n b¶n b¸o c¸o hµng n¨m, ph¸c th¶o nh÷ng kiÕn nghÞ chñ yÕu cho c¬ së ®µo t¹o vµ c¸c ngµnh nghÒ t−¬ng øng b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch SWOT, b¸o c¸o nµy sÏ ®−îc tr×nh lªn hiÖu tr−ëng nhµ tr−êng, së Lao ®éng Th−¬ng binh vµ XK héi vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n; Thµnh viªn chñ chèt cña H§TVTN sÏ bao gåm: c¸c chñ tÞch cña TBTVCT, Ýt nhÊt mét häc viªn võa tèt nghiÖp (®K cã viÖc lµm), ®¹i diÖn Së Lao ®éng Th−¬ng binh vµ XK héi, hiÖu tr−ëng vµ hiÖu phã nhµ tr−êng. Chñ tÞch vµ phã chñ tÞch sÏ ®−îc lùa chän tõ nh÷ng ®¹i diÖn bªn ngoµi tr−êng. NhiÖm kú ho¹t ®éng cña H§TVTN lµ 2 n¨m. C¬ cÊu cña H§TVTN ®−îc m« t¶ nh− s¬ ®å d−íi ®©y: * TiÓu ban t− vÊn ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ: TiÓu ban t− vÊn cÊp ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ quan hÖ tr−êng - ngµnh (doanh nghiÖp) cung cÊp c¬ héi thu thËp th«ng tin ®Çu vµo vÒ thÞ tr−êng lao ®éng, thu nhËn t− vÊn kü thuËt ®Ó cho nh÷ng kü n¨ng, th¸i ®é vµ kiÕn thøc mµ häc sinh lÜnh héi ®−îc t¹i c¸c tr−êng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña ng−êi sö dông Héi ®ång t− vÊn tr−êng ngµnh §¹i diÖn cña tr−êng Chñ tÞch c¸c TBTVCT Häc viªn §¹i diÖn cña Së L§TBXH Kh¸c Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........94 lao ®éng, cña häc sinh vµ cña ®Þa ph−¬ng. TiÓu ban nµy sÏ lu«n phôc vô mét ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o hay mét ngµnh nghÒ cô thÓ, tuy nhiªn nã cã thÓ phôc vô cho c¶ nhãm ngµnh nghÒ cã liªn quan víi nhau khi phï hîp. TiÓu ban nµy b¸o c¸o cho lKnh ®¹o nhµ tr−êng, cho H§TVTN vµ Së L§TBXH nhÊt lµ khi tiÓu ban phô tr¸ch nhiÒu ch−¬ng tr×nh trong céng ®ång. NhiÖm vô cô thÓ cña TBTVCT nh− sau: 1) X¸c nhËn r»ng møc ®é kü n¨ng tay nghÒ cña häc sinh ®¸p øng nhu cÇu cña ngµnh; 2) NhËn biÕt nh÷ng sù ph¸t triÓn míi cña ngµnh vµ c¸c c¬ héi trong céng ®ång, kiÕn nghÞ nh÷ng ®æi míi thÝch hîp trong ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o hoÆc ®Ò xuÊt c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o míi ®Ó thùc hiÖn; 3) Hç trî ®Ó x¸c nhËn c¸c c¬ héi t¹o ra thu nhËp vµ ®−îc ®Çu t− thiÕt bÞ ë cÊp ch−¬ng tr×nh; 4) Hç trî ®Ó x¸c nhËn c¸c c¬ héi hîp t¸c vµ liªn kÕt cã hiÖu qu¶ víi ngµnh (doanh nghiÖp) ë cÊp ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o; 5) T− vÊn vÒ tuyÓn sinh/ tiªu chuÈn lùa chän/ tØ lÖ tèt nghiÖp vµ hao hôt; 6) Xem xÐt vµ t− vÊn vÒ sù hµi lßng cña häc sinh tèt nghiÖp vµ ng−êi sö dông lao ®éng; 7) T− vÊn vÒ c¸c yªu cÇu ®èi víi thiÕt bÞ vµ c¬ së vËt chÊt cho ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o; 8) X¸c nhËn chÊt l−îng cña ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o b»ng c¸ch xem xÐt l¹i ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, kÕt qu¶ häc sinh tèt nghiÖp, diÖn nghÒ nghiÖp, trang thiÕt bÞ vµ ®¸nh gi¸ sù s½n sµng lµm viÖc trong ngµnh cña häc sinh tèt nghiÖp; 9) Cung cÊp th«ng tin ph¶n håi cho Héi ®ång ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh quèc gia; 10) X¸c nhËn c¬ héi ®µo t¹o t¹i n¬i lµm viÖc, hîp t¸c, thùc hµnh, häc tËp t¹i hiÖn tr−êng s¶n xuÊt; Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........95 11) T− vÊn vÒ c¸c c¬ héi t×m viÖc lµm cho ng−êi tèt nghiÖp vµ khuynh h−íng cña thÞ tr−êng lao ®éng; 12) T− vÊn vÒ t¸c ®éng cña c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt ¸p dông cho ngµnh; 13) Gi¸m s¸t vµ gióp ®ì c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ kiÓm ®Þnh; 14) Xö lý c¸c vÊn ®Ò kh¸c nÕu thÊy thÝch hîp víi ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o; 15) Cung cÊp th«ng tin ®Çu vµo cho tr−êng th«ng qua H§TVTN; 16) ChuÈn bÞ b¸o c¸o hµng n¨m vÒ ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch SWOT ®Ó ®Ö tr×nh lªn lKnh ®¹o tr−êng, Së L§TBXH vµ H§TVTN. Thµnh viªn cña TBTVCT bao gåm: ®¹i diÖn cña tr−êng; häc sinh võa tèt nghiÖp thuéc ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o cña tr−êng; tõ 7 ®Õn 15 ng−êi thuéc lÜnh vùc dÞch vô vµ s¶n xuÊt phôc vô cho ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ chiÕm ®a sè trong thµnh viªn cña tiÓu ban. Chñ tÞch vµ phã chñ tÞch cña TBTVCT còng ®−îc chän ra tõ nh÷ng ng−êi ngoµi c¬ së ®µo t¹o. H§TVTN vµ TBTVCT khi ®−îc thµnh lËp t¹i c¸c tr−êng sÏ lµ bé phËn thùc hiÖn viÖc thiÕt lËp vµ cñng cè vµ ®iÒu hoµ quan hÖ liªn kÕt, hîp t¸c gi÷a c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ ngµnh (doanh nghiÖp). Song song víi vÊn ®Ò n©ng cao nhËn thøc, c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« vÒ ®µo t¹o nghÒ cÇn ph¶i ban hµnh mét lo¹t c¸c qui ®Þnh, chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn TiÓu ban t− vÊn ch−¬ng tr×nh §¹i diÖn cña tr−êng Häc viªn §¹i diÖn cña ngµnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........96 khÝch ph¸t triÓn quan hÖ tr−êng ngµnh trong ®µo t¹o nghÒ, n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o. C¬ b¶n lµ ph¶i cã qui ®Þnh vÒ mét sè vÊn ®Ò cô thÓ nh− sau: 1) Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ XK héi, Tæng côc D¹y nghÒ ph¶i phèi hîp víi Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o vµ c¸c c¬ quan liªn quan kh¸c ban hµnh ch−¬ng tr×nh khung quèc gia thèng nhÊt trong toµn quèc. §ång thêi, cho phÐp vµ h−íng dÉn c¸c c¬ së ®µo t¹o x©y dùng ch−¬ng tr×nh chi tiÕt trªn c¬ së ch−¬ng tr×nh khung víi mét tû lÖ ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh cho phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ. Qui ®Þnh b¾t buéc khi th«ng qua ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ ph¶i cã ý kiÕn cña ®¹i diÖn c¬ quan sö dông lao ®éng (doanh nghiÖp). 2) Qui ®Þnh vµ kiÓm tra vÒ viÖc cËp nhËt c«ng nghÖ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt thùc tÕ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i trong néi dung ch−¬ng tr×nh. 3) Qui ®Þnh vÒ viÖc bæ sung ®¹i diÖn cña khèi doanh nghiÖp (cã sö dông häc sinh tèt nghiÖp) vµo c¸c Héi ®ång tuyÓn sinh, Héi ®ång ®¸nh gi¸ cÊp v¨n b»ng chøng chØ nghÒ … 4) Qui ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña c¸c doanh nghiÖp (®¬n vÞ sö dông lao ®éng ®−îc ®µo t¹o nghÒ) ®èi víi ®µo t¹o nghÒ, ®Æc biÖt lµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh. Nhµ n−íc ph¶i cã qui ®Þnh b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®ãng mét kho¶n thuÕ khi sö dông lao ®éng ®K qua ®µo t¹o (cã thÓ gäi lµ thuÕ ®µo t¹o hay thuÕ sö dông lao ®éng). Kho¶n tiÒn thu ®−îc sÏ ®−îc ®Çu t− trë l¹i cho c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. 5) Ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− nhµ x−ëng, trang thiÕt bÞ vµo viÖc ®µo t¹o nghÒ d−íi nhiÒu h×nh thøc nh− cho häc sinh thùc tËp s¶n xuÊt t¹i x−ëng, tÆng trang thiÕt bÞ cho c¬ së ®µo t¹o … Trong tr−êng hîp ®ã, mét phÇn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, chi phÝ bï lç c¸c s¶n phÈm h− háng ®−îc tÝnh vµo chi phÝ ®ãng gãp cho ®µo t¹o nghÒ vµ doanh nghiÖp sÏ ®−îc gi¶m mét l−îng thuÕ phï hîp t−¬ng øng víi kho¶n tiÒn trªn. 6) Ph¸t triÓn c¸c c¬ së d¹y nghÒ trong c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong c¸c tËp ®oµn, c«ng ty lín, d¹y nghÒ cho doanh nghiÖp vµ cho xK héi. C¸c c¬ së Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........97 d¹y nghÒ nµy ®−îc ®Æt trong tæng thÓ quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c c¬ së d¹y nghÒ vµ ®−îc ®èi xö b×nh ®¼ng víi c¸c c¬ së d¹y nghÒ kh¸c. 7) Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî doanh nghiÖp tham gia d¹y nghÒ nh−: - C¸c c¬ së d¹y nghÒ trong doanh nghiÖp ®−îc hç trî vay vèn −u ®Ki ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ d¹y nghÒ; - Chi phÝ x©y dùng c¬ së d¹y nghÒ ®−îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt vµ trõ vµo lKi tr−íc thuÕ cña doanh nghiÖp; - Mua s¾m m¸y mãc, trang thiÕt bÞ cho d¹y nghÒ trong c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña doanh nghiÖp ®−îc miÔn, gi¶m thuÕ nhËp khÈu; - Doanh nghiÖp tæ chøc d¹y nghÒ ®−îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp; - Hç trî ®µo t¹o gi¸o viªn d¹y nghÒ cho c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ chuyÓn tõ c«ng nh©n tr×nh ®é cao ®i båi d−ìng kiÕn thøc, chuyªn m«n s− ph¹m ®Ó lµm gi¸o viªn d¹y nghÒ… 8) X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin thÞ tr−êng lao ®éng nãi chung vµ thÞ tr−êng lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ nãi riªng. Trong hÖ thèng nµy cÇn cã ph©n tÝch, dù b¸o vÒ nhu cÇu ®µo t¹o nghÒ (theo cÊp tr×nh ®é ®µo t¹o, c¬ cÊu ngµnh, nghÒ, vïng, miÒn, …). C¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin nµy sÏ gióp cho c¸c tr−êng chuyÓn dÇn sang ®µo t¹o h−íng cÇu, c¸c doanh nghiÖp thuËn lîi h¬n trong tuyÓn dông lao ®éng. 9) H×nh thµnh hÖ thèng kÕt nèi gi÷a hÖ thèng t− vÊn, h−íng nghiÖp – d¹y nghÒ – t− vÊn giíi thiÖu viÖc lµm – doanh nghiÖp. 10) Thµnh lËp Héi ®ång tr−êng – ngµnh quèc gia. §©y sÏ lµ c¬ quan ®iÒu phèi chÝnh s¸ch vÒ quan hÖ tr−êng ngµnh nh»m ®¶m b¶o d¹y nghÒ ph¶i phï hîp, kÞp thêi, linh ho¹t vµ chÊt l−îng cao ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®−îc víi thÞ tr−êng khu vùc vµ quèc tÕ. Héi ®ång tr−êng – ngµnh quèc gia nªn ®−îc thµnh lËp th«ng qua mét NghÞ ®Þnh vµ ®−îc chÝnh thøc ®−a vµo LuËt D¹y nghÒ cña ViÖt Nam víi thµnh viªn cña Héi ®ång lµ ®¹i diÖn cho 3 bªn: ChÝnh phñ, ngµnh vµ khèi nghÒ nghiÖp. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........98 5. KÕt luËn Vµ kiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn Qua nghiªn cøu vµ t×m hiÓu chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng viÖc liên kết ñào tạo là kết quả ñổi mới cả về nhận thức và hành ñộng của nhà trường trong công tác ñào tạo, nó tạo ra những ñiều kiện thuận lợi ñể gắn nhà trường với thực tiễn công nghiệp hoá, hiện ñại hoá, góp phần nâng cao chất lượng ñào tạo và ñặc biệt là chủ ñộng giải quyết vấn ñề ñầu ra – công ăn việc làm cho học sinh sau khi tốt nghiệp ra trường. Trên ñịa bàn tỉnh Bắc Giang hiện nay công tác liên kết ñào tạo nghề còn nhiều bất cập, chưa có sự chỉ ñạo chi tiết, cụ thể. Nên việc phối kết hợp trong liên kết ñào tạo nghề giữa trường dạy nghề và doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Công tác ñào tạo nghề ñã bước ñầu có sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong dạy nghề. Người học nghề ñược học những nghề phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Các kiến thức và kỹ năng nghề mà người học tiếp thu ñáp ứng ñược lợi ích của cả người học và người sử dụng lao ñộng. Người học nghề ngoài việc học lý thuyết nghề, ñược thực tập ngay trên các máy móc, thiết bị ñang sử dụng tại doanh nghiệp, do ñó có thể vận dụng ñược những kiến thức ñã học, ñồng thời nâng cao ñược kỹ năng nghề. Việc liên kết ñào tạo này ñã làm tăng mối quan hệ hiểu biết giữa nhà trường và doanh nghiệp. Cơ sở ñào tạo tiết kiệm ñược chi phí ñầu tư cho việc mua sắm trang thiết bị dạy thực hành và người học có thể tiếp thu bài học nhanh hơn. Về phía doanh nghiệp có thể sử dụng ñược ngay lực lượng lao ñộng này sau khi tốt nghiệp. Sự liên kết phối hợp bao giờ cũng tạo nên sức mạnh tổng hợp. Vì vậy, trong công tác ñào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, các Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........99 trường dạy nghề và các doanh nghiệp trên ñịa bàn cần quan hệ phối hợp gắn bó với nhau. Các ñiểm tốt ñã làm ñược trong liên kết ñào tạo nghề giữa trường và doanh nghiệp trªn ®Þa bµn tØnh: - VÒ chÊt l−îng ®µo t¹o: Tay nghÒ cña ng−êi lao ®«ng ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ khi cã sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp, ng−êi lao ®éng khi tèt nghiÖp ra tr−êng ®i lµm th× thu nhËp kh¸ h¬n nªn sù g¨n bã víi doanh nghiÖp sÏ l©u h¬n, h¬n n÷a doanh nghiÖp kh«ng ph¶i ®µo t¹o l¹i tõ ®ã sÏ gi¶m ®−îc møc chi phÝ ®µo t¹o l¹i. - VÒ quy m« ®µo t¹o: Tõ viÖc c¸c tr−êng d¹y nghÒ ®µo t¹o theo nhu cÇu cña doanh nghiÖp ®K ®¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng ®µo t¹o dÉn ®Õn cã nhiÒu ®¬n ®Æt hµng ®µo t¹o tõ ®ã lµm t¨ng quy m« ®µo t¹o cña c¸c tr−êng. Bªn c¹nh ®ã th× việc liên kết còn có nhiều tồn tại, hạn chế là do: - Gi÷a doanh nghiÖp vµ tr−êng d¹y nghÒ cßn thiÕu th«ng tin ®Ó cã thÓ b¾t tay ®−îc víi nhau. - Mèi quan hÖ gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp cßn láng lÎo (c¶ vÒ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi). ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i: + Xây dựng cơ chế quan hệ Doanh nghiệp - Cơ sở ñào tạo nghề một cách chặt chẽ, trong ñó mối quan hệ giữa doanh nghiệp và cơ sở ñào tạo nghề là bạn hàng bình ñẳng và có khả năng bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong một hệ thống ñào tạo thống nhất; nhà trường là nơi ñào tạo lý thuyết, doanh nghiệp là nơi thực hành, tạo ra nguồn nhân lực tốt có thể ñáp ứng cho chính doanh nghiệp. + Mở rộng các hình thức liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở ñào tạo trong công tác ñào tạo nghề, ña dạng hóa hoạt ñộng dạy nghề theo hướng: dạy Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........100 nghề chính quy và dạy nghề thường xuyên, dạy nghề tại trường, dạy nghề tại doanh nghiệp; kết hợp dạy nghề ở trường, trung tâm và thực tập tại doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh. Dạy nghề theo hợp ñồng giữa cơ sở ñào tạo và doanh nghiệp với nội dung, chương trình theo yêu cầu của doanh nghiệp. + TiÕp tôc tuyªn truyÒn nh»m thay ®æi vÒ nhËn thøc vµ t¹o ®éng lùc cho c¸c tr−êng vµ doanh nghiÖp trong vÊn ®Ò liªn kÕt ®µo t¹o. + Cã chiÕn l−îc tæng thÓ x©y dùng m¹ng l−íi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ dù b¸o nhu cÇu lao ®éng. + CÇn ph¸t triÓn m« h×nh liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ vµ doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o nghÒ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu tuyÓn dông cña doanh nghiÖp. + §Èy m¹nh c«ng t¸c liªn kÕt ®µo t¹o, nhÊt lµ lao ®éng kü thuËt cao thuéc c¸c ngµnh nghÒ cÇn thiÕt cho tõng côm c«ng nghiÖp trªn tõng vïng miÒn. + T¹o c¬ chÕ vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− vµo c¸c c¬ së ®µo t¹o. + Mời các lãnh ñạo doanh nghiệp có uy tín tham gia vào Hội ñồng nhà trường, doanh nghiệp có nhiệm vụ tư vấn, tham gia với nhà trường xây dựng giáo trình ñào tạo nghề, ñịnh hướng nghề cập với nhu cầu doanh nghiệp và xu thế phát triển của tỉnh và cả nước. 5.2. KiÕn nghÞ Tõ viÖc nghiªn cøu t¨ng c−êng sù liªn kÕt gi÷a tr−êng d¹y nghÒ víi doanh nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o chóng t«i xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh− sau: Nhà nước, với tư cách là ñiều hành ở tầm vĩ mô, phải xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách ñể chúng thực sự là hữu ích và hiệu quả trong việc liên kết ñào tạo. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........101 Với UBND tỉnh Bắc Giang, là cơ quan có những quyết ñịnh cao nhất về những chính sách liên kết ñào tạo ở từng giai ñoạn cụ thể và tầm chiến lược lâu dài trên ñịa bàn toàn tỉnh thì cần phải: - Tiếp tục bổ sung hoàn chỉnh Quy hoạch, Kế hoạch phát triển hệ thống các cơ sở ñào tạo nghề trên ñịa bàn tỉnh ñủ về số lượng, ñạt chuẩn về chất lượng. - Có chính sách phù hợp ñể tạo ñiều kiện cho các Trường dạy nghề phát triển, chú trọng ñầu tư cho các Trường ñào tạo nghề về cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị ñào tạo, ñội ngũ giáo viên và kinh phí hoạt ñộng ... nhằm nâng cao qui mô, chất lượng ñào tạo theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế. - Lựa chọn những nghề trọng ñiểm, nghề mũi nhọn mà doanh nghiệp trong tỉnh ñang có nhu cầu tuyển dụng cao tiến hành liên kết ñào tạo. - Thí ñiểm ñào tạo theo ñịa chỉ, căn cứ vào nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp, Trung tâm Hỗ trợ ñào tạo và Cung ứng nhân lực lựa chọn cơ sở dạy nghề có ñủ ñiều kiện và năng lực ñể ký các hợp ñồng hỗ trợ ñào tạo và cung ứng lao ñộng cho doanh nghiệp. Kinh phí ñào tạo sẽ do Trung tâm, doanh nghiệp và người lao ñộng ñóng góp, sau khi tốt nghiệp doanh nghiệp chịu trách nhiệm tiếp nhận sử dụng lao ñộng. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Trung tâm HTðT&CƯNL - Cơ sở ñào tạo - Doanh nghiệp - Người lao ñộng. Với Trường dạy nghề: + Cần phải xem việc ñào tạo gắn với sử dụng, chất lượng và hiệu quả ñào tạo là hai tiêu chí quan trọng quyết ñịnh sự phát triển của nhà trường. + Tăng cường mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng ñào tạo nghề. Với doanh nghiệp: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........102 + Cần nâng cao nhận thức về ñào tạo nguồn nhân lực là vấn ñề cốt lõi ñể doanh nghiệp phát triển. + Các doanh nghiệp cần có kế hoạch cụ thể trong công tác ñào tạo nghề. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........103 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Côc thèng kª B¾c Giang (2009). Niªn gi¸n thèng kª tØnh B¾c Giang n¨m 2008. Nxb thèng kª Hµ Néi. 2. KÕ ho¹ch sè 47/KH – UBND ngµy 7/11/2006 cña UBND tØnh B¾c Giang vÒ viÖc thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 09/2005 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc “ X©y dùng, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc giai ®o¹n 2005 – 2010” trong lÜnh vùc d¹y nghÒ. 3. NguyÔn V¨n Tµi (2006). Nguån nh©n lùc ViÖt Nam: vÊn ®Ò ®µo t¹o, thu hót vµ sö dông. ViÖn Kinh tÕ Thµnh Phè Hå ChÝnh Minh. 4. PGS. TS. TrÇn Xu©n CÇu, PGS. TS. Mai Quèc Ch¸nh (2008). Gi¸o tr×nh kinh tÕ nguån nh©n lùc. Nxb §¹i häc kinh tÕ quèc d©n. 5. QuyÕt ®Þnh 196/Q§ - UB ngµy 16/12/2001 cña UBND tØnh B¾c Giang vÒ viÖc phª duyÖt §Ò ¸n “ N©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o nghÒ tØnh B¾c Giang thêi kú 2000 – 2010”. 6. QuyÕt ®Þnh sè 104/2000/Q§ - UB ngµy 12/5/2000 cña UBND tØnh B¾c Giang vÒ viÖc phª duyÖt Quy ho¹ch hÖ thèng c¬ së d¹y nghÒ tØnh B¾c Giang thêi kú 2000 – 2010. 7. QuyÕt ®Þnh sè 42/2008/Q§ - BGD§T ngµy 28/7/2008 cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. 8. QuyÕt ®Þnh sè 48/2002/Q§ - TTg ngµy 11/4/2002 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt m¹ng l−íi d¹y nghÒ 2005 – 2010. 9. Së Lao ®éng – Th−¬ng binh vµ XK héi B¾c Giang. B¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm c¸c n¨m 2006 – 2008. 10. T« TiÕn Dòng (2001) ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. NXB N«ng nghiÖp 11. Tæng côc d¹y nghÒ (2006). LuËt d¹y nghÒ. Nxb lao ®éng – xK héi. 12. Tæng côc D¹y nghÒ (2007). Dù ¸n Gi¸o dôc Kü thuËt vµ d¹y nghÒ. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........104 13. Trang www.moet.gov.vb 14. TT Hç trî ®µo t¹o & Cung øng nh©n lùc tØnh B¾c Giang (2008). B¸o c¸o UBND tØnh “§iÒu tra vÒ nhu cÇu, t×nh h×nh vµ chÊt l−îng nguån nh©n lùc phôc vô cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang ®Õn n¨m 2010”. 15. UBND tØnh B¾c Giang (2009). B¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ 1998 – 2009, ph−¬ng h−íng nhiÖm vô ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn n¨m 2020. 16. UBND TØnh B¾c Giang (2008). B¸o c¸o t×nh h×nh kinh tÕ – xh héi vµ sù chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña UBND tØnh n¨m 2008; môc tiªu vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ – xh héi n¨m 2009. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........105 Học sinh ñược thực hành may tại Công ty cổ phần may Bắc Giang Giờ thực hành của học sinh Trường Cao ðẳng Nghề Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ qiuản trị kinh doanh .........106 Trường Cao ñẳng Kỹ thuật Công nghiệp Phòng thực hành tin của Trường Dạy nghề số 12 ._.