Tác động của việc gia nhập WTO đến hoạt động xuất khẩu ngành thuỷ sản Việt Nam

Môc lôc LêI NãI §Çu Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn cµng ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i tù biÕn m×nh thµnh mét bé phËn, mét kh©u trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ lµ c«ng cô duy nhÊt gióp chóng ta thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy. Ngµy 11/1/2007, ViÖt Nam chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi WTO. §iÒu nµy ®· ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn biÕn quan träng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña n­íc ta. ViÖc trë thµnh thµnh viªn cña WTO ®em l¹i chóng ta nhiªu c¬ héi lín nh­ng còng ®Æt ra cho ViÖt Nam rÊt nhiÒu th¸ch thøc cho nÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn cßn kÐm ph¸t triÓn. VÊn ®Ò n¨ng lùc c¹nh tranh, chÊt l­îng hµng ho¸ - dÞch vô ®ang lµ bµi to¸n nan gi¶i trong c¸c ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ. Thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta trong thêi gian qua vµ nh÷ng n¨m tíi. HiÖn nay, Nhµ n­íc ta ®ang cã kÕ ho¹ch phat triÓn thuû s¶n trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ®i ®Çu trong danh s¸ch c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, gãp phÇn t¨ng tr­ëng vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Do vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi kinh tÕ n­íc ta trong nh÷ng n¨m tíi. Còng chÝnh v× ®iÒu nµy mµ t«i chän ®Ò tµi: T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn ®Ó ¸n nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS.TS ®Æng ®×nh ®µo ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU THUỶ SẢN I/ VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU THUỶ SẢN ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN. 1/ Khái quát về thuỷ sản Nông nghiệp hiểu theo nghĩa rộng bao gồm các ngành trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và thuỷ sản. Như vậy, khi nói đến ngành thuỷ sản, người ta nói đến ba khía cạnh chủ yếu sau đây: Một là, ngành thuỷ sản là một bộ phận hay còn gọi là một phân ngành của nông nghiệp, bởi vì ngành thuỷ sản có những đặc điểm cơ bản của nông nghiệp nói chung. Tư liệu sản xuất chủ yếu của ngành thuỷ sản là mặt nước; đối tượng lao động là những sinh vật thuỷ sinh; kết quả sản xuất của ngành là những sản phẩm sinh vật, những kết quả sinh học. Mặc dù có những đặc điểm tương tự của nông nghiệp, ngành thuỷ sản vẫn có tính độc lập tương đối về kinh tế, kỹ thuật và môi trường. Tính độc lập tương đối về kinh tế biểu hiện ở chỗ trong ngành thuỷ sản người ta rất khó phân biệt rạch ròi về quyền sở hữu, quản lý và sử dụng thuỷ vực và các nguồn lợi thuỷ sản, nhất là đối với các lưu vực con sông, cửa biển, vùng vịnh hay vùng biển. Do vậy, trong các hình thức tổ chức sản xuất, sự hiệp tác thường được coi trọng. Về mặt kỹ thuật, tính độc lập tương đối thể hiện ở chỗ ngành thuỷ sản cũng đòi hỏi phải có một hệ thống cơ sở vật chất riêng phục vụ cho nuôi trồng hay đánh bắt. Về môi trường, hoạt động của ngành thuỷ sản cũng có thể tự gây ô nhiễm cho môi trường nước, lại cũng có thể làm các thuỷ vực và nguồn lợi thuỷ sản bị ô nhiễm hay huỷ hoại do hoạt động của các ngành khác gây ra. Do vậy, sự phát triển hài hoà giữa thuỷ sản và trồng trọt, chăn nuôi và lâm nghiệp trên từng vùng sinh thái là điều kiện phát triển bền vững của nông nghiệp nói chung. Hai là, những hoạt động xuất phát điểm của ngành thuỷ sản gồm nuôi trồng và đánh bắt thuỷ sản. Tuỳ điều kiện cụ thể của mỗi vùng và mỗi địa phương về mặt nước và nguồn lợi thuỷ sản mà địa phương đó coi trọng hoạt động nuôi trồng, đánh bắt hoặc kết hợp phát triển một cách hài hoà các hoạt động nói trên. Ba là, ngành thuỷ sản là một ngành hàng có tính chất liên ngành cao. Khi trình độ phát triển và nhu cầu xã hội còn thấp, sản xuất ngành thuỷ sản có quy mô nhỏ, sản phẩm ít nên chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trực tiếp dưới dạng sản phẩm tươi. Khi quy mô sản xuất tăng lên, nhu cầu tiêu dùng của xã hội đa dạng và phức tạp thì việc chế biến phần lớn các sản phẩm đòi hỏi phải phát triển mạnh mẽ các ngành chuyên môn hoá hẹp như: công nghiệp đánh bắt cá biển, cơ khí chế tạo và sửa chữa tàu thuyền, công nghiệp sản xuất thức ăn cho chăn nuôi thuỷ sản … 2/ Vai trò của xuất khẩu thuỷ sản dối với kinh tế Việt Nam Đối với những nước có tiềm năng về thuỷ vực và nguồn lợi thuỷ sản, phát triển ngành thuỷ sản tạo ra nguồn hàng xuất khẩu có giá trị, tăng thu ngoại tệ cho đất nước. Trong nhiều năm qua, ngành thuỷ sản nước ta đã từng bước phát triển và có đóng góp quan trọng vào hoạt động xuất khẩu của đất nước. Năm 1980, sản lượng thuỷ sản cả nước đạt 558,66 ngàn tấn, trong đó xuất khẩu 2,72 ngàn tấn, đạt giá trị kim ngạch 11,3 triệu USD. Đến năm 2001, sản lượng đạt 2.226,9 ngàn tấn (tăng gần 4 lần), xuất khẩu là 358,833 ngàn tấn (tăng gần 132 lần), đạt giá trị kim ngạch là 1760 triệu USD (tăng 155 lần ). Năm 2003, mặc dù ngành thuỷ sản nước ta phải đối mặt với những diễn biến phức tạp của thị trường thế giới, những rào cản thương mại của một số nước, nhưng giá trị kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản vẫn đạt 2,3 tỷ USD (bằng 1,3 lần so với năm 2000),trong đó giá trị xuất khẩu tôm đạt trên 1tỷ USD đã khẳng định vị trí xuất khẩu tôm trên thị trường thế giới và trong nghề nuôi trồng thuỷ sản nước ta. Đối với các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu trong ngành thuỷ sản, đến nay đã có những bước tiến quan trọng trong việc đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh. Đã có 100 doanh nghiệp được EU công nhận đủ điều kiện an toàn vệ sinh, hơn 120 doanh nghiệp được cấp giấy phép vào thị trường Mỹ. Các doanh nghiệp cũng từng bước nâng cao năng lực xúc tiến thương mại để đi vào các thị trường mới. Đối với toàn ngành thuỷ sản, đã có những tiến bộ đáng kể về gắn kết giữa yêu cầu thị trường ngoài nước ( về số lượng, chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm ) với thực tiễn sản xuất kinh doanh chế biến, nuôi trồng, khai thác với phát triển cơ sở hậu cần dịch vụ; gắn kết giữa khâu chế biến xuất khẩu với yêu cầu vệ sinh trong nuôi trồng, bảo quản và khai thác sản phẩm, gắn kết giữa khâu chế biến xuất khẩu với chế biến phục vụ nhu cầu thị trường nội địa. Hiện nay sản phẩm thuỷ sản Việt Nam đã xuất khẩu tới 80 nước và vùng lãnh thổ thế giới và đem lại nguồn thu khá lớn cho đất nước. Ngoài ra xuất khẩu thuỷ sản còn tạo điều kiện cho Việt Nam đi sâu khai phá những thị trường tiềm năng trên thế giới, tạo điều kiện giao lưu kinh tế, hợp tác quốc tế, giúp Việt Nam nhanh chón hội nhập với thế giới. 3/ Các nhân tố cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu thuỷ sản 3.1. Thuế quan hay thuế xuất nhập khẩu (XNK) Đây là loại thuế gián thu đánh vào hàng hoá xuất nhập khẩu khi qua lĩnh vực thuế quan của một nước. Nhà nước sử dụng công cụ thuế quan nhằm hai mục tiêu: Một là, quản lý XNK, nâng cao hiệu quả hoạt động ngoại thương, góp phần bảo vệ sản xuất và hướng dẫn tiêu dùng; hai là, tăng thu ngân sách. Mặc dù, trong những năm gần đây, vai trò của thuế trong thương mại quốc tế đang bị giảm dần ở các nước chậm phát triển, song khoản thu về thuế trong thương mại quốc tế vẫn chiếm vị trí đáng kể, đặc biệt là thuế XNK. Hiện nay, nó vẫn là công cụ được sử dụng rộng rãi nhất trong chính sách thương mại của Chính phủ các nước. Đối với một nền kinh tế quy mô nhỏ khi đánh thuế nhập khẩu sẽ không làm ảnh hưởng đến giá cả thế giới. thông thường thuế quan nhập khẩu dẫn đến giá nội địa cao lên làm cho mớc tiêu dùng nội địa giảm đi, sản xuất trong nước có điều kiện tăng lên; do đó khối lượng hàng nhập khẩu bị giảm bớt.Thuế nhập khẩu tạo ra sự phân phối lại thu nhập từ người tiêu dùng sản phẩm nội địa ( vì phải mua hàng với mức giá cao hơn ) sang người sản xuất trong nước ( vì nhận được mức giá cao hơn ), đồng thời cũng có sự phân phối lại từ các nhân tố dư thừa của một quốc gia sang các nhân tố khan hiếm của một quốc gia khác. Chính phủ là ngườ nhận khoản thu vè thuế, còn người tiêu dùng phải chịu gánh nặng về thuế. Thuế quan nhập khẩu cũng dẫn đến sự tổn thất cho nền kinh tế do hạn chế tự do hoá thương mại, tổn thất này gọi là chi phí bảo hộ. Hình thức phổ biến nhất hạn chế tự do hoá thương mại là thuế quan hay thuế XNK. Nó yêu cầu người nhập khẩu hàng hoá phải trả một tỷ lệ phần trăm cụ thể theo giá cả quốc tế cho Nhà nước. 3.2. Hàng rào phi thuế quan Đó là những quy định hành chính phân biệt đói xử nhằm chống lại hàng hoá nước ngoài và ủng hộ sản xuất nội địa. Nhà nước tuyên truyền quảng cáo khuyên người tiêu dùng hoặc ra lệnh cho các viên chức dùng hàng hoá nội địa. Như vậy , hàng rào phi thuế quan có thể được khái quát là những khác biệt trong những quy định hoặc tập quán của các quốc gia làm cản trở sự lưu thông tự do của hàng hoá, dịch vụ và các yếu tố sản xuất với các nước. Biện pháp hạn chế xuất khẩu tự nguyện cũng là một trong các hình thức của hàng rào mậu dịch phi thuế quan. Thực chất đây là cuộc thương lượng mậu dịch giữa các bên để hạn chế bớt sự xâm nhập của hàng ngoại, tạo công ăn biệc làm cho thị trường trong nước. Theo cam kết của Việt Nam với WTO thì sẽ có khoảng hơn 1/3 số dòng thuế của biểu thuế phải cắt giảm, chủ yếu là các dòng có thuế suất trên 20%. Một số mặt hàng nông sản vẫn được duy trì mức bảo hộ nhất định. Cá là một trong những mặt hàng có mức cắt giảm thuế nhiều nhất. 3.3. Trợ cấp xuất khẩu Trợ cấp xuất khẩu là những biện pháp cña Nhà nước hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu và các doanh nghiệp kinh doanh XK nhằm tăng nhanh số lượng hàng và trị giá kim ngạch xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ. Bên cạnh những công cụ nhằm hạn chế NK còn có những công cụ dùng để nâng đỡ hoạt động XK. Trợ cấp XK là những biện pháp mà Chính phủ áp dụng như trợ cấp trực tiếp hoặc cho vay với tỷ lệ lãi suất thấp hoặc là miễn thuế cho các nhà xuất khẩu trong nước. Mặt khác, Chính phủ cũng có thể thực hiện một khoản cho vay ưu đãi đối với các bạn hàng nước ngoài để họ có điều kiện mua các sản phẩm do nước mình sản xuất ra và để xuất khẩu ra bên ngoài. Biện pháp này thường được các nước công nghiệp phát triển áp dụng dưới danh nghĩa khoản tín dụng viện trợ cho các nước đang phát triển vay. Việc áp dụng một khoản trợ cấp cho các nhà sản xuất trong nước sẽ làm cho cung tăng. Lượng sản xuất ra tăng đúng bằng lượng hàng nhập khẩu giảm. Người sản xuất trong nước được lợi vì thực tế họ dược trả ở mức giá cao hơn so với mức giá khi nhập khẩu tự do. Còn ngươi tiêu dùng thì không có gì thay đỏi vì họ vẫn phải trả mức giá không thay đổi như khi nhập khẩu tự do. Còn Chính phủ thì phải gánh chịu phí trợ cấp, được tính bằng trợ cấp cho mỗi đơn vị hàng hoá nhân với số lượng hàng hoá làm ra. Như vậy, trợ cấp sản xuất là một công cụ thích hợp vì nó không làm biến dạng giá cả trên thị trường. Tuy nhiên Chính phủ phải trả giá cho điều đó bằng cách cấp vốn cho sản xuất. 3.4. Tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoái là quan hệ về sức mua giữa bản tệ ( hay nội tệ ) so với các ngoại tệ khác, đặc biệt là các ngoại tệ có khả năng chuyển đổi tự do. Tỷ giá hối đoái là loại giá quan trọng nhất, chi phối những loại giá khác và tác động đến sản xuất. Đặc biệt, xuất nhập khẩu là lĩnh vực chịu sự tác động trực tiếp và nhạy cảm nhất trước những biến động của tỷ giá hối đoái. Bởi lẽ, là một loại giá cả quốc tế, tỷ giá hối đoái dùng để tính toán và thanh toán cho hàng hoá và dịch vụ xuất nhập khẩu ( không dùng để định giá hàng sản xuất trong nước ). Tỷ giá hàng xuất khẩu là lượng tiền trong nước cần thiết để mua một lượng hàng hoá xuất khẩu tương đương với một đơn vị ngoại tệ. Tỷ giá hàng nhập khẩu là lượng tiền trong nước thu được khi bán một lượng hàng hoá nhập khẩu có giá trị một đơn vị ngoại tệ. Tỷ giá hối đoái thực tế có hai mục đích là điều chỉnh tác động của mức lạm phát và phản ánh những biến đổi thực tế trong khả năng cạnh tranh của hàng hoá XNK của một quốc gia. 3.5. Cán cân thanh toán quốc tế và cán cân thương mại Cán cân thanh toán quốc tế là một tài khoản tổng hợp tất cả các dòng ngoại tệ vào ra của đất nước trong một thời kỳ nhất định ( thường là một năm ). Cán cân thanh toán quốc tế gồm cán cân thanh toán vãng lai ( trao đỏi hàng hoá và dịch vụ ) và cán cân vốn ( trao đổi vốn ). Thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế khi dòng ngoại tệ đi ra lớn hơn dòng ngoại tệ đi vào.Thặng dư cán cân thanh toán quốc tế khi dòng ngoại tệ đi vào lớn hơn dòng ngoại tệ đi ra khỏ đất nước. Cán cân thương mại – thành phần quan trọng nhất của cán cân vãng lai – là hệ số thanh toán giữa XK và NK hay sự chênh lệch XNK.Khi kim ngạch XK lớn hơn kim ngạch NK trong một khoảng thời gian ( thường là 1 năm) thì gọi là xuất siêu và ngược lại goi là nhập siêu. Cán cân thanh toán quốc tế cho ta thấy được thực trạng về kinh tế - tài chính của một đất nước, cán cân thương mại cho thấy rõ thực trạng về ngoại thương của một nước. Hai cán cân này tác động mạnh đến hối đoái và do đó tác động đến hoạt động XNK. 3.6. Các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm Thực chất đây là các quy định về hoá chất, dung lượng kháng sinh trong sản xuất và cuất khẩu thuỷ sản. Các yêu cầu về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm thủy sản của các thị trường, nhất là thị trường nước ngoài, thay đổi nhanh chóng và ngày càng nghiêm ngặt. Trong năm 2006, thủy sản xuất khẩu sang Nhật Bản đã bị cảnh báo dư lượng Chloramphenicol, Nitrofurans trong một số lô hàng tôm, mực. Hiện nay vấn đề chất lượng sản phẩm đang là nỗi lo ngại lớn cho các doanh nghiệp thuỷ sản Việt Nam. 3.7. §iÒu kiÖn tù nhiªn §©y lµ yÕu tè ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ nu«i trång thuû s¶n ViÖt Nam v× n­íc lµ m«i tr­êng sèng cña c¸c sinh vËt thuû s¶n. Trong nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh khÝ hËu trªn thÕ giíi nãi chung vµ n­íc ta nãi riªng cã nh÷ng biÕn ®éng rÊt phøc t¹p. B·o, lò... th­êng xuyªn x¶y ra g©y thiÖt h¹i lín cho ngµnh thuû s¶n. Do ®ã c«ng t¸c phßng chèng b·o, lò lu«n ®­îc ngµnh chó träng phßng, chèng. II/ Tæng quan vÒ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO 1/ Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ WTO 1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn WTO lµ ch÷ viÕt t¾t cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi ( World Trade Organization ) – tæ chøc quèc tÕ duy nhÊt ®­a ra nh÷ng nguyªn t¾c th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Träng t©m cña WTO chÝnh lµ c¸c hiÖp ®Þnh ®· vµ ®ang ®­îc c¸c n­íc ®µm ph¸n vµ ký kÕt. WTO ®­îc thµnh lËp vµo ngµy 1/1/1995, kÕ tôc vµ më réng ph¹m vi ®iÒu tiÕt th­¬ng m¹i quèc tÕ cña tæ chøc tiªn th©n GATT- HiÖp ®Þnh chung vÒ ThuÕ quan Th­¬ng m¹i. Tæ chøc GATT ra ®êi sau ChiÕn tranh ThÕ giíi lÇn thø II, khi mµ trµo l­u h×nh thµnh hµng lo¹t c¬ chÕ ®a biªn ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ ®ang diÔn ra s«i næi, ®iÓn h×nh lµ Ng©n hµng Quèc tÕ T¸i ThiÕt vµ Ph¸t triÓn, th­êng ®­îc biÕt ®Õn lµ Ng©n hµng ThÕ giíi ( World Bank) vµ Quü tiÒn tÖ Quèc tÕ ( IMF ) ngµy nay. Với ý tưởng hình thành những nguyên tắc, thể lệ, luật chơi cho thương mại quốc tế nhằm điều tiết các lĩnh vực về công ăn việc làm, thương mại hàng hóa, khắc phục tình trạng hạn chế, ràng buộc các hoạt động này phát triển, 23 nước sáng lập GATT đã cùng một số nước khác tham gia Hội nghị về thương mại và việc làm và dự thảo Hiến chương La Havana để thành lập Tổ chức Thương mại Quốc tế (ITO) với tư cách là chuyên môn của Liên Hiệp Quốc. Đồng thời, các nước này đã cùng nhau tiến hành các cuộc đàm phán về thuế quan và xử lý những biện pháp bảo hộ mậu dịch đang áp dụng tràn lan trong thương mại quốc tế từ đầu những năm 30, nhằm thực hiện mục tiêu tự do hóa mậu dịch, mở đường cho kinh tế và thương mại phát triển, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống của nhân dân các nước thành viên. Trên cơ sở đó, Hiến chương thành lập Tổ chức thương mại Quốc tế (ITO) nói trên đã được thỏa thuận tại Hội nghị Liên Hiệp Quốc về thương mại và việc làm ở Havana từ 11/1947 đến 23/4/1948, nhưng do một số quốc gia gặp khó khăn trong phê chuẩn, nên việc hình thành lập Tổ chức thương mại Quốc tế (ITO) đã không thực hiện được.Mặc dù vậy, kiên trì mục tiêu đã định, và với kết quả đáng khích lệ đã đạt được ở vòng đàm phán thuế quan đầu tiên là 45.000 ưu đãi về thuế áp dụng giữa các bên tham gia đàm phán, chiếm khoảng 1/5 tổng lượng mậu dịch thế giới, 23 nước sáng lập đã cùng nhau ký hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT), chính thức có hiệu lực vào 1/1948. Từ đó tới nay, GATT đã tiến hành 8 vòng đàm phán chủ yếu về thuế quan. Tuy nhiên, từ thập kỷ 70 và đặc biệt từ hiệp định Uruguay (1986-1994) do thương mại quốc tế không ngừng phát triển, nên GATT đã mở rộng diện hoạt động, đàm phán không chỉ về thuế quan mà còn tập trung xây dựng các hiệp định hình thành các chuẩn mực, luật chơi điều tiết các hàng rào phi quan thuế, về thương mại dịch vụ, quyền sở hữu trí tuệ, các biện pháp đầu tư có liên quan tới thương mại, về thương mại hàng nông sản, hàng dệt may, về cơ chế giải quyết tranh chấp. Với diện điều tiết của hệ thống thương mại đa biên được mở rộng, nên Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) vốn chỉ là một sự thỏa thuận có nhiều nội dung ký kết mang tính chất tùy ý đã tỏ ra không thích hợp. Do đó, ngày 15/4/1994, tại Marrkesh (Maroc), các bên đã kết thúc hiệp định thành lập Tổ chức thương mại Thế giới (WTO) nhằm kế tục và phát triển sự nghiệp GATT. WTO chính thức được thành lập độc lập với hệ thống Liên Hợp Quốc và đi vào hoạt động từ 1/1/1995. 1.2.Về cơ cấu tổ chức cña WTO Hiện nay WTO có 150 nước, lãnh thổ thành viên, chiếm 97% thương mại toàn cầu và khoảng 30 quốc gia khác đang trong quá trình đàm phán gia nhập.Hầu hết các quyết định của WTO đều được thông qua trên cơ sở đồng thuận. Trong một số trường hợp nhất định, khi không đạt được sự nhất trí chung, các thành viên có thể tiến hành bỏ phiếu. Khác với các tổ chức khác, mỗi thành viên WTO chỉ có quyền bỏ một phiếu và các phiếu bầu của các thành viên có giá trị ngang nhau. Cơ quan quyền lực cao nhất của WTO là Hội nghị Bộ trưởng, họp ít nhất 2 năm một lần. Dưới Hội nghị Bộ trưởng là Đại hội đồng - thường họp nhiều lần trong một năm tại trụ sở chính của WTO ở Geneva. Nhiệm vụ chính của Đại hội đồng là giải quyết tranh chấp thương mại giữa các nước thành viên và rà soát các chính sách của WTO. Dưới Đại hội đồng là Hội đồng Thương mại hàng hóa, Hội đồng thương mại dịch vụ và Hội đồng giám sát về các vấn đề liên quan đến quyền Sở hữu trí tuệ (TRIPS). 1.3. Nh÷ng chøc n¨ng chÝnh cña WTO - Quản lý các hiệp định về thương mại quốc tế. - Diễn đàn cho các vòng đàm phán thương mại. - Giải quyết các tranh chấp thương mại. - Giám sát các chính sách thương mại. - Trợ giúp về kỹ thuật và đào tạo cho các nước đang phát triển.. - Hợp tác với các tổ chức quốc tế khác. 1.4. Nh÷ng nguyªn t¾c ph¸p lý cña WTO 1.4.1.Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc (MFN) Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc cßn gäi lµ chÕ ®é tèi huÖ quèc hay chÕ ®é ­u ®·i nhÊt, lµ chÕ ®é mµ c¸c n­íc dµnh cho nhau trong quan hÖ kinh tÕ vµ bu«n b¸n vÒ thuÕ quan, mÆt hµng trao ®æi, vËn t¶i ngo¹i th­¬ng, quyÒn lîi cña c¸c ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n cña n­íc nµy trªn l·nh thæ cña n­íc kia... theo nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö . NghÜa lµ khi mét n­íc cam kÕt cho mét n­íc kh¸c ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc th× ph¶i dµnh cho n­íc ®ã tÊt c¶ nh÷ng ­u ®·i mµ m×nh d· vµ sÏ dµnh cho n­íc thø ba. §Ó thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n­íc vÒ §èi xö tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia trªn c¬ së b×nh ®¼ng trong Th­¬ng m¹i quèc tÕ, ngµy 25/5/2002 Nhµ n­íc ta ®· ban hµnh ph¸p lÖnh vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Theo luËt ph¸p th­¬ng m¹i quèc tÕ th× ®©y lµ mét nguyªn t¾c ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ th­¬ng m¹i vµ kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc trªn c¬ së hiÖp ®Þnh, hiÖp ­íc gi÷a c¸c n­íc mét c¸ch b×nh ®¼ng, cã ®i cã l¹i, hai bªn cïng cã lîi. Tuy nhiªn, môc tiªu chñ yÕu cña chÕ ®é tèi huÖ quèc lµ kh«ng ph¶i cho nhau h­ëng c¸c ®Æc quyÒn mµ lµ nguyªn t¾c ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia cã chñ quyÒn vÒ c¸c c¬ héi giao dÞch th­¬ng m¹i vµ kinh tÕ víi môc ®Ých thóc ®Èy quan hÖ bu«n b¸n gi÷a c¸c n­íc phô thuéc vµo møc ®é th©n thiÖn gi÷a c¸c n­íc víi nhau. HiÖn nay, nguyªn t¾c tèi huÖ quèc ®­îc c¸c n­íc trªn thÕ giíi ¸p dông theo hai c¸ch kh¸c nhau hay cßn gäi lµ cã hai lo¹i chÕ ®é tèi huÖ quèc, tuú thuéc vµo lîi Ých kinh tÕ cña tõng n­íc : ChÕ ®é tèi huÖ quèc v« ®iÒu kiÖn, ChÕ ®é tèi huÖ quèc cã ®iÒu kiÖn 1.4.2. Nguyªn t¾c ®·i ngé quèc gia (NF) Nguyªn t¾c ®·i ngé quèc gia hay cßn gäi lµ nguyªn t¾c ngang b»ng d©n téc lµ chÕ ®é cã ®i cã l¹i ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Trong ®ã, c¸c c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña hai n­íc tham gia trong quan hÖ kinh tÕ, th­¬ng m¹i sinh sèng trªn l·nh thæ cña nhau ®­îc h­ëng quyÒn lîi vµ nghÜa vô nh­ nhau ( trõ quyÒn bÇu cö, øng cö vµ tham gia nghÜa vô qu©n sù ) . Nãi c¸ch kh¸c, ®©y lµ chÕ ®é mµ mét n­íc dµnh cho c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña n­íc ngoµi trªn l·nh thæ cña n­íc m×nh ®­îc ®èi xö ngang b»ng nh­ ®èi xö víi c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña n­íc së t¹i vÒ mäi quyÒn lîi vµ nghÜa vô, trõ quyÒn bÇu cö vµ øng cö vµ nghÜa vô qu©n sù. Ch¼ng h¹n, mäi c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña n­íc A sinh sèng, ®Æt trô së ë n­íc B th× ®­îc h­ëng quyÒn lîi vµ nghÜa vô nh­ c«ng d©n n­íc B vµ ng­îc l¹i. Nguyªn t¾c nµy ®ang cã xu h­íng ¸p dông gi÷a c¸c n­íc cã cïng tr×nh ®é kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ nhau. 1.4.3. Nguyªn t¾c më cöa thÞ tr­êng Thực chất đây là nguyên tắc tiếp cận thị trường. Các quốc gia đều mở cửa thi trường cho hàng hoá, dịch vụ nước ngoài tràn vào, đặc biệt là thu hút vốn đầu tư nước ngoài để phát triển kinh tế trong nước. Hay nói cách khác là thực hiện tự do hoá thương mại. Để thực hiện được nguyên tắc này các quốc gia cần phải có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, thống nhất, đồng bộ, có các cơ chế, chính sách tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các doanh nghiệp, các đối tượng tham gia vào nền kinh tế. Có như vậy mới đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, mới thực sự tạo đà phát triển cho tất cả các bên. 1.4.4. Nguyªn t¾c c¹nh tranh c«ng b»ng Theo nguyên tắc này, các nước thực hiện cạnh tranh tự do trong những điều kiện bình đẳng như nhau. Khi đã tham gia vào cùng một sân chơi các bên cần phải tuân thủ các nguyên tắc đã đề ra. Nó được công nhận là án lệ của vụ án Uruguay kiện 15 nước phát triển ( năm 1962) về việc áp dụng các mức thuế khác nhau đối với cùng một mặt hàng nhập khẩu. 1.5. Nh÷ng lîi Ých cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi 1.5.1. WTO giúp gìn giữ hoà bình Hoà bình-một thành quả của hai nguyên tắc cơ bản nhất của hệ thống thương mại: giúp thương mại được diễn ra một cách thuận lợi và đưa đến cho các nước một lối thoát bình đẳng và mang tính xây dựng để giải quyết những bất đồng về các vấn đề thương mại. Đó cũng là một kết quả của sự hợp tác và lòng tin quốc tế do WTO tạo ra và duy trì. Những cuộc chiến tranh trong lịch sử đã xảy ra một phần bắt nguồn từ những tranh chấp thương mại. Một trong những ví dụ điển hình nhất là cuộc chiến tranh thương mại những năm 1930, khi các nước cạnh tranh với nhau nhằm tăng thêm các hàng rào mậu dịch để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước và để trả đũa rào cản của các nước khác. Điều này càng làm cho cuộc đại suy thoái thêm tồi tệ và cuối cùng góp phần làm bùng nổ Chiến tranh Thế giới thứ 2. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, nhờ có hai bước phát triển mới mà thế giới đã tránh được nhiều tranh chấp trong thương mại. Thứ nhất, ở châu Âu, hợp tác quốc tế phát triển trong các ngành công nghiệp than, sắt và thép. Thứ hai, trên phạm vi toàn cầu, Hiệp định chung về thương mại và thuế quan (GATT) đã hình thành. Cả hai bước phát triển trên đều tỏ ra thành công và hiện nay chúng được mở rộng rất mạnh - một trở thành Liên minh châu Âu và một trở thành Tổ chức Thương mại Thế giới. Các cuộc chiến tranh thương mại những năm 1930 là bằng chứng cho thấy rằng chủ nghĩa bảo hộ có thể dễ dàng đẩy các nước vào một tình thế trong đó không có kể thắng mà chỉ toàn người thua. Quan điểm bảo hộ thiển cận cho rằng việc bảo vệ một số khu vực nhất định chống lại hàng nhập khẩu là rất có lợi. Những quan điểm này lại lờ đi chuyện các nước khác sẽ phản ứng như thế nào. Thực tế cho thấy rằng một bước bảo hộ của một quốc gia có thể dễ dàng dẫn đến hành động trả đũa từ các quốc gia khác, dẫn đến mất mát niềm tin vào thương mại tự do hơn và làm cho tất cả, bao gồm cả các khu vực được bảo hộ ngay từ đầu sa vào rắc rối kinh tế nghiêm trọng. Khi các chính phủ đều tin tưởng rằng các nước khác sẽ không tăng cường các hàng rào mậu dịch thì chính họ cũng sẽ không có ý định làm như vậy. Hệ thống thương mại WTO đóng vai trò sống còn trong việc tạo ra và củng cố niềm tin đó. Đặc biệt quan trọng là những cuộc thương lượng đưa đến những thoả thuận trên cơ sở nhất trí ý kiến và tập trung vào việc tuân thủ các nguyên tắc. 1.5.2. WTO giải quyết các tranh chấp Thương mại một cách xây dựng Do thương mại tăng lên về khối lượng, số lượng sản phẩm được trao đổi, và số lượng các nước và công ty tham gia thương mại, nên có thêm nhiều cơ hội để những tranh chấp thương mại nảy sinh. Hệ thống WTO giúp giải quyết các tranh chấp này một cách hoà bình và mang tính xây dựng. Nếu để mặc chúng thì những tranh chấp này có thể dẫn đến những xung đột nghiêm trọng. Một trong những nguyên tắc của WTO là các thành viên có nghĩa vụ phải đưa những tranh chấp của mình tới WTO và không được đơn phương giải quyết. Khi họ đưa các tranh chấp ra giải quyết tại WTO, thủ tục giải quyết của WTO là tập trung chú ý của họ vào các nguyên tắc. Một khi nguyên tắc được thiết lập, các nước phải chú trọng nỗ lực tuân thủ nguyên tắc, và có lẽ sau đó tái thương lượng về các nguyên tắc - chứ không phải là tuyên chiến với nhau. Theo thống kê, gần 200 tranh chấp đã được đưa ra giải quyết ở WTO kể từ khi tổ chức này thành lập. Nếu thiếu một phương tiện giải quyết các tranh chấp này một cách xây dựng và đồng bộ, một số tranh chấp đã có thể dẫn đến những cuộc xung đột chính trị nghiêm trọng hơn. 1.5.3. WTO-một hệ thống dựa trên những nguyên tắc-giúp cho thương mại thuận lợi, hiệu quả hơn WTO không tuyên bố sẽ làm cho tất cả các nước đều bình đẳng. Nhưng WTO thực sự làm giảm bớt một số bất bình đẳng, giúp các nước nhỏ hơn có nhiều tiếng nói hơn. Đồng thời, hệ thống này cũng giải thoát cho các nước lớn khỏi sự phức tạp trong việc thoả thuận các hiệp định thương mại với các đối tác của mình. Các quyết định và hiệp định của WTO được thực hiện bằng nhất trí ý kiến. Các nước giàu cũng như nước nghèo đều có thể bị chất vấn nếu họ vi phạm một hiệp ước, và họ có quyền chất vấn các nước khác trong quy trình giải quyết tranh chấp của WTO. Thiếu một cơ chế đa phương kiểu hệ thống WTO, các nước mạnh hơn sẽ càng được tự do đơn phương áp đặt ý muốn của mình cho các nước yếu hơn. Các nước lớn hơn cũng được hưởng những lợi ích tương xứng. Các cường quốc kinh tế có thể sử dụng diễn đàn duy nhất của WTO để thương lượng với tất cả hay với hầu hết các đối tác thương mại của họ cùng một lúc. Trên thực tế, WTO có riêng một hệ thống nguyên tắc áp dụng với tất cả các nước thành viên, làm đơn giản hoá rất nhiều toàn bộ cơ chế thương mại.Thương mại cho phép thực hiện phân công lao động giữa các nước. Nó cho phép sử dụng một cách phù hợp và hiệu quả các nguồn lực vào sản xuất. Nhưng hệ thống thương mại WTO còn đem lại nhiều lợi thế hơn nữa. Nó giúp làm tăng hiệu quả và thậm chí còn giảm bớt chi phí nhiều hơn bởi những nguyên tắc quan trọng được thiết lập trong hệ thống. Không phân biệt đối xử chỉ là một trong những nguyên tắc của hệ thống thương mại WTO. Những nguyên tắc khác gồm có: - Minh bạch. Thông tin rõ rằng về các chính sách, nguyên tắc và quy định. - Tin chắc vào các điều kiện thương mại. Những cam kết cắt giảm các hàng rào thương mại và làm tăng khả năng tiếp cận các thị trường của một số nước cho các nước khác có sự ràng buộc pháp lý. - Đơn giản hoá và chuẩn hoá các thủ tục hải quan, xoá bỏ tình trạng quan liêu, tập trung hoá cơ sở dữ liệu thông tin và các biện pháp khác được thiết lập nhằm đơn giản hoá thương mại theo phương châm "kích thích thương mại". Tất cả những nguyên tắc này làm cho thương mại đơn giản hơn, giảm bớt phí tổn cho các công ty, tăng niềm tin vào tương lai. Điều đó cũng có nghĩa là có nhiều việc làm hơn, người tiêu dùng có hàng hoá và dịch vụ tốt hơn. 1.5.4. WTO giúp thương mại tự do hơn, giảm chi phí cuộc sống Hệ thống toàn cầu WTO đã giảm bớt các hàng rào mậu dịch thông qua thương lượng và áp dụng nguyên tắc không phân biệt đối xử. Kết quả là chi phí sản xuất giảm, giá hàng hoá thành phẩm và dịch vụ giảm và cuối cùng là chi phí cuộc sống thấp hơn. Cho đến nay, các hàng rào mậu dịch đã giảm đi rất nhiều so với trước đây. Các hàng rào này còn tiếp tục được giảm và tất cả chúng ta đều có lợi. 1.5.5. Người tiêu dùng được tăng sự lựa chọn cả về số lượng và chất lượng hàng hoá-dịch vụ Do nhu cầu tiêu dùng ngày một tăng cả về số lượng và chất lượng nên việc sản xuất trong nước không thể đáp ứng được tất cả nhu cầu cuộc sống con người. Nhập khẩu cho phép chúng ta có nhiều lựa chọn hơn - cả số lường hàng hoá và dịch vụ lẫn phạm vi chất lượng. Thậm chí chất lượng của hàng sản xuất nội địa có thể nâng lên do chính sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu. Nhiều lựa chọn hơn không đơn giản là vấn đề người tiêu dùng mua hàng thành phẩm của nước ngoài. Hàng nhập khẩu còn được sử dụng làm nguyên liệu, linh kiện và thiết bị cho sản xuất trong nước. Chính điều này mở rộng phạm vi của các thành phẩm và dịch vụ do các nhà sản xuất trong nước làm và làm tăng phạm vi những công nghệ mà họ có thể sử dụng. Nhiều khi, sự thành công của một sản phẩm hay dịch vụ nhập khẩu tại thị trường trong nước cũng có thể khuyến khích các nhà sản xuất trong nước cạnh tranh, làm gia tăng lựa chọn nhãn hàng hoá sẵn có cho người tiêu dùng cũng như tăng phạm vi hàng hoá và dịch vụ sản xuất trong nước. Nếu thương mại cho hép chung ta nhập khẩu nhiều hơn, nó cũng cho phép những người khác mua nhiều hàng sản xuất của chúng ta hơn. Nó làm tăng thu nhập của chúng ta, cung cấp cho cũng ta những phương tiện để hưởng sự lựa chọn gia tăng đó. 1.5.6. Giảm bớt hàng rào thương mại, làm tăng thu nhập Giảm bớt hàng rào thương mại cho phép thương mại tăng trưởng, điều này làm tăng thu nhập - cả thu nhập quốc dân và thu nhập cá nhân. Theo dự tính của các chuyên gia của WTO về tác động của các thoả thuận thương mại tại vòng đàm phán Uruguay 1994 là thu nhập của thế giới có thêm từ 109 tỷ USD đến 510 tỷ USD. Thương mại cũng làm nảy sinh những thách thức khi các nhà sản xuất trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh của hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng, có nguồn thu nhập bổ sung có nghĩa là sẵn có nhiều nguồn lực để các chính phủ và doanh nghiệp tái phân phối lợi nhuận từ những người được lợi nhiều nhất (giúp các công ty và công nhân thích ứng bằng cách trở nên năng suất và có khả năng cạnh tranh hơn trong lĩnh vực mà họ đã và đang làm) hoặc bằng cách chuyển sang các hoạt động mới. 1.5.7. Giúp đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế và có thể làm giảm thất nghiệp Trên thực tế đã có những bằng chứng cho thấy rằng, việc giảm các rào cản thương mại là điều kiện tốt cho công ăn việc làm. Mặc dù khá phức tạp và phụ thuộc vào nhiều yếu tố song bảo hộ cũng không phải là cách để giải quyết các vấn đề việc làm. Thương mại phát triển, việc áp dụng tiến bộ công nghệ c._.ũng có tác động mạnh đến việc làm và năng suất lao động, làm lợi cho một số loại công việc. Mặc dù, thương mại rõ ràng là làm tăng thu nhập quốc dân (và sự thịnh vượng), nhưng điều này không phải luôn được hiểu là tạo ra công ăn việc làm mới cho những người bị mất việc do sự cạnh tranh của hàng nhập khẩu. Có nhiều tình huống cho thấy rằng cơ hội đã được nắm bắt - đó là những trường hợp thương mại tự do hơn có lợi cho việc làm. Theo tính toán của Uỷ ban EU, việc thiết lập thị trường duy nhất của nó có nghĩa là có thêm khoảng từ 300.000 đến 900.000 việc làm nữa so với lúc không có thị trường duy nhất. Thực tế cũng cho thấy, chế độ bảo hộ đã làm hại công ăn việc làm như thế nào. Ví dụ điển hình là ngành công nghiệp xe hơi của Mỹ. Các hàng rào mậu dịch được thiết lập để bảo vệ việc làm ở nước này bằng cách hạn chế nhập khẩu từ Nhật Bản lại dẫn đến việc làm cho xe hơi ở Mỹ đắt thêm, lượng xe hơi vì thế được bán ít đi và việc làm giảm. 1.5.8. Hệ thống WTO khuyến khích chính phủ hoạt động tốt Theo các nguyên tắc của WTO, khi đã có cam kết tự do hoá một khu vực thương mại nào đó, thì khó có thể đảo ngược được. Các nguyên tắc cũng không khuyến khích những chính sách thiếu thận trọng. Đối với giới kinh doanh, điều này có nghĩa là độ chắc chắn cao hơn và rõ ràng hơn về các điều kiện thương mại. Đối với các chính phủ, điều này thường đồng nghĩa với kỷ luật tốt. Một loại rào cản thương mại mà các nguyên tắc của WTO cố gắng giải quyết là hạn ngạch. Do hạn ngạch hạn chế cung nên đẩy giá cả tăng lên một cách giả tạo, đồng thời tạo ra một số lợi nhuận lớn khác thường. Các nhà kinh tế gọi đó là "thuế hạn ngạch". Lợi nhuận này có thể được dùng để gây ảnh hưởng đối với các chính sách, vì cũng có nhiều tiền hơn để thực hiện các cuộc vận động ngoài hành lang. Nói cách khác, hạn ngạch là một biện pháp hạn chế thương mại đặc biệt tồi tệ. Thông qua các nguyên tắc của WTO các chính phủ đã nhất trí rằng họ không khuyến khích sử dụng hạn ngạch.Tuy nhiên, nhiều loại hạn ngạch khác nhau vẫn được áp dụng ở hầu hết các nước và nhiều chính phủ lập luận rằng hạn ngạch rất cần thiết. Song họ bị các hiệp định của WTO ràng buộc và có những cam kết giảm bớt hay loại bỏ nhiều loại hạn ngạch, đặc biệt là đối với ngành dệt. Bên cạnh đó, nhiều lĩnh vực khác của các hiệp định WTO cũng có thể giúp giảm bớt tệ tham nhũng và chính phủ xấu xa. Sự minh bạch, các tiêu chí rõ ràng hơn về các quy định đối với sự an toàn và chuẩn mực của sản phẩm, và sự không phân biệt đối xử cũng giúp giảm bớt tình trạng gian dối và việc ra quyết định mang tính độc đoán. 2/ Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO 2.1. C¬ héi Tham gia vào Tổ chức thương mại thế giới, nước ta đứng trước những cơ hội lớn như sau: Một là: Được tiếp cận thị trường hàng hoá và dịch vụ ở tất cả các nước thành viên với mức thuế nhập khẩu đã được cắt giảm và các ngành dịch vụ mà các nước mở cửa theo các Nghị định thư gia nhập của các nước này, không bị phân biệt đối xử. Điều đó, tạo điều kiện cho chúng ta mở rộng thị trường xuất khẩu và trong tương lai - với sự lớn mạnh của doanh nghiệp và nền kinh tế nước ta - mở rộng kinh doanh dịch vụ ra ngoài biên giới quốc gia. Với một nền kinh tế có độ mở lớn như nền kinh tế nước ta, kim ngạch xuất khẩu luôn chiếm trên 60% GDP thì điều này là đặc biệt quan trọng, là yếu tố bảo đảm tăng trưởng. Mối lợi lớn nhất là các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ không còn bị phân biệt đối xử. Bình đẳng bước vào thị trường với 149 nước thành viên khác, sẽ được quyền sử dụng các cơ chế giải quyết của WTO khi có sự tranh chấp thương mại với các quốc gia thành viên khác. Hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ được bảo vệ trong các cuộc tranh chấp.  Việt Nam có thể cùng với các quốc gia đang phát triển khác gây áp lực để được giúp đỡ hay cứu xét đặc biệt trong việc áp dụng luật lệ của WTO. Điều này sẽ giúp Việt Nam thêm sức mạnh và điều kiện tốt để cạnh tranh với thế giới. Qui chế thành viên WTO sẽ khiến thị trường Việt Nam được nhìn ở một góc độ khác. Thị trường Việt Nam sẽ hấp dẫn hơn với giới đầu tư nước ngoài đã quen thuộc với cung cách làm việc của WTO. Họ sẽ đem đến những công nghệ tiên tiến, những thói quen kinh doanh tốt hơn. Những điều này sẽ giúp gia tăng mức sản xuất tại Việt Nam, phát triển thị trường nội địa, tạo công ăn việc làm cho dân chúng. Thị trường nội địa phát triển sẽ cho người tiêu dùng có nhiều chọn lựa hơn về chất lượng sản phẩm và dịch vụ không có được trước đó Hai là: Với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và thực hiện công khai minh bạch các thiết chế quản lý theo quy định của WTO, môi trường kinh doanh của nước ta ngày càng được cải thiện. Đây là tiền đề rất quan trọng để không những phát huy tiềm năng của các thành phần kinh tế trong nước mà còn thu hút mạnh đầu tư nước ngoài, qua đó tiếp nhận vốn, công nghệ sản xuất và công nghệ quản lý, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo ra công ăn việc làm và chuyển dịch cơ cấu lao động, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, bảo đảm tốc độ tăng trưởng và rút ngắn khoảng cách phát triển. Thực tế trong những năm qua đã chỉ rõ, cùng với phát huy nội lực, đầu tư nước ngoài có vai trò quan trọng trong nền kinh tế nước ta và xu thế này ngày càng nổi trội: năm 2006, đầu tư nước ngoài chiếm 37% giá trị sản xuất công nghiệp, gần 56% kim ngạch xuất khẩu và 15,5% GDP, thu hút hơn một triệu lao động trực tiếp làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Ba là: Gia nhập WTO chúng ta có được vị thế bình đẳng như các thành viên khác trong việc hoạch định chính sách thương mại toàn cầu, có cơ hội để đấu tranh nhằm thiết lập một trật tự kinh tế mới công bằng hơn, hợp lý hơn, có điều kiện để bảo vệ lợi ích của đất nước, của doanh nghiệp. Đương nhiên kết quả đấu tranh còn tuỳ thuộc vào thế và lực của ta, vào khả năng tập hợp lực lượng và năng lực quản lý điều hành của ta. Bốn là: Mặc dầu chủ trương của chúng ta là chủ động đổi mới, cải cách thể chế kinh tế ở trong nước để phát huy nội lực và hội nhập với bên ngoài nhưng chính việc gia nhập WTO, hội nhập vào nền kinh tế thế giới cũng thúc đẩy tiến trình cải cách trong nước, bảo đảm cho tiến trình cải cách của ta đồng bộ hơn, có hiệu quả hơn. Năm là: Cùng với những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử sau 20 năm đổi mới, việc gia nhập WTO sẽ nâng cao vị thế của ta trên trường quốc tế, tạo điều kiện cho ta triển khai có hiệu quả đường lối đối ngoại theo phương châm: Việt Nam mong muốn là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng thế giới vì hoà bình, hợp tác và phát triển. 2.2. Th¸ch thøc Trong khi nhận thức rõ những cơ hội có được do việc gia nhập WTO mang lại, cần phải thấy hết những thách thức mà chúng ta phải đối đầu, nhất là trong điều kiện nước ta là một nước đang phát triển ở trình độ thấp, quản lý nhà nước còn nhiều yếu kém và bất cập, doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân còn nhỏ bé. Những thách thức này bắt nguồn từ sự chênh lệch giữa năng lực nội sinh của đất nước với yêu cầu hội nhập, từ những tác động tiêu cực tiềm tàng của chính quá trình hội nhập. Những thách thức này gồm: Một là: Cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt hơn, với nhiều “đối thủ” hơn, trên bình diện rộng hơn, sâu hơn. Đây là sự cạnh tranh giữa sản phẩm của ta với sản phẩm các nước, giữa doanh nghiệp nước ta với doanh nghiệp các nước, không chỉ trên thị trường thế giới và ngay trên thị trường nước ta do thuế nhập khẩu phải cắt giảm từ mức trung bình 17,4% hiện nay xuống mức trung bình 13,4% trong vòng 3 đến 5 năm tới, nhiều mặt hàng còn giảm mạnh hơn. Cạnh tranh không chỉ diễn ra ở cấp độ sản phẩm với sản phẩm, doanh nghiệp với doanh nghiệp. Cạnh tranh còn diễn ra giữa nhà nước và nhà nước trong việc hoạch định chính sách quản lý và chiến lược phát triển nhằm phát huy nội lực và thu hút đầu tư từ bên ngoài. Chiến lược phát triển có phát huy được lợi thế so sánh hay không, có thể hiện được khả năng “phản ánh vượt trước” trong một thế giới biến đổi nhanh chóng hay không. Chính sách quản lý có tạo được chi phí giao dịch xã hội thấp nhất cho sản xuất kinh doanh hay không, có tạo dựng được môi trường kinh doanh, đầu tư thông thoáng, thuận lợi hay không v.v… Tổng hợp các yếu tố cạnh tranh trên đây sẽ tạo nên sức cạnh tranh của toàn bộ nền kinh tế, sức cạnh tranh quốc gia. -Các nhà máy Việt Nam có chất lượng thấp, kỹ thuật lạc hậu, giá thành cao, hệ thống phân phối kém, thiếu hiểu biết về hệ thống pháp luật. Khi trở thành thành viên WTO, ngay lúc đầu giới kinh doanh Việt Nam sẽ mất thị trường và phải bước vào đoạn điều chỉnh cấp thời. -Rất nhiều doanh gia Việt Nam không am tường luật lệ và thủ tục (mới) của WTO. Những luật lệ và thủ tục hiện hành của WTO còn thay đổi nhiều. Trong bước đầu hội nhập WTO, giới kinh doanh Việt Nam gặp phải những cạnh tranh rất gay gắt vì giới quản lý cũng như nhân viên phải cấp kỳ lãnh hội cách làm ăn mới để thích hợp với thương trường WTO. Nhiều nguy cơ thua đậm trong những vụ tranh chấp pháp lý. -Sự thay đổi trong luật lệ kinh doanh là thử thách lớn cho khu vực dịch vụ Việt Nam, không có vốn, không có công nghệ, và cũng chẳng có kinh nghiệm so với các đối thủ quốc tế. Hệ thống phân phối hàng hóa trong nội địa của Việt Nam sẽ gặp phải những cạnh tranh mãnh liệt của những công ty nước ngoài. -Tất cả những xí nghiệp nội địa phải cạnh tranh ở mức cao hơn. Các xí nghiệp này phải tự chỉnh đốn để sản xuất hàng chất lượng và có dịch vụ tốt hơn, hay phá sản. Những khu vực yếu kém trong cạnh tranh như dịch vụ, sản xuất sắt thép, lắp ráp xe hơi và nông nghiệp sẽ bị đe dọa trầm trọng. -Khu vực trước đây thuộc độc quyền kinh doanh của nhà nước như điện lực, viễn thông, sẽ bị áp lực nặng nề để mở cửa cho tư doanh. Nhiều công ty Việt Nam có khả năng bị công ty ngoại quốc nuốt chửng. -Sự phá sản của công ty nội địa làm tăng nạn thất nghiệp và gây bất ổn định trong xã hội. Mặt khác, ngay cả nguồn vốn đầu tư nước ngoài có khả năng, trong vài trường hợp, đưa đến tình trạng tài chính bất ổn định. -Sự thay đổi quá nhanh của nền kinh tế sẽ tiếp tục làm môi trường bị xuống cấp. Hai là: Trên thế giới sự “phân phối” lợi ích của toàn cầu hoá là không đồng đều. Những nước có nền kinh tế phát triển thấp được hưởng lợi ít hơn. Ở mỗi quốc gia, sự “phân phối” lợi ích cũng không đồng đều. Một bộ phận dân cư được hưởng lợi ít hơn, thậm chí còn bị tác động tiêu cực của toàn cầu hoá; nguy cơ phá sản một bộ phận doanh nghiệp và nguy cơ thất nghiệp sẽ tăng lên, phân hoá giàu nghèo sẽ mạnh hơn. Điều đó đòi hỏi phải có chính sách phúc lợi và an sinh xã hội đúng đắn; phải quán triệt và thực hiện thật tốt chủ trương của Đảng: “Tăng trưởng kinh tế đi đôi với xoá đói, giảm nghèo, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước phát triển”. Ba là: Hội nhập kinh tế quốc tế trong một thế giới toàn cầu hoá, tính tuỳ thuộc lẫn nhau giữa các nước sẽ tăng lên. Sự biến động trên thị trường các nước sẽ tác động mạnh đến thị trường trong nước, đòi hỏi chúng ta phải có chính sách kinh tế vĩ mô đúng đắn, có năng lực dự báo và phân tích tình hình, cơ chế quản lý phải tạo cơ sở để nền kinh tế có khả năng phản ứng tích cực, hạn chế được ảnh hưởng tiêu cực trước những biến động trên thị trường thế giới. Trong điều kiện tiềm lực đất nước có hạn, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, kinh nghiệm vận hành nền kinh tế thị trường chưa nhiều thì đây là khó khăn không nhỏ, đòi hỏi chúng ta phải phấn đấu vươn lên mạnh mẽ, với lòng tự hào và trách nhiệm rất cao trước quốc gia, trước dân tộc. Bốn là: Hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra những vấn đề mới trong việc bảo vệ môi trường, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hoá và truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chống lại lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền. Như vậy, gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, hội nhập kinh tế quốc tế vừa có cơ hội lớn, vừa phải đối đầu với thách thức không nhỏ. Cơ hội tự nó không biến thành lực lượng vật chất trên thị trường mà tuỳ thuộc vào khả năng tận dụng cơ hội của chúng ta. Thách thức tuy là sức ép trực tiếp nhưng tác động của nó đến đâu còn tuỳ thuộc vào nỗ lực vươn lên của chúng ta. Cơ hội và thách thức không phải “nhất thành bất biến” mà luôn vận động, chuyển hoá và thách thức đối với ngành này có thể là cơ hội cho ngành khác phát triển. Tận dụng được cơ hội sẽ tạo ra thế và lực mới để vượt qua và đẩy lùi thách thức, tạo ra cơ hội mới lớn hơn. Ngược lại, không tận dụng được cơ hội, thách thức sẽ lấn át, cơ hội sẽ mất đi, thách thức sẽ chuyển thành những khó khăn dài hạn rất khó khắc phục. Ở đây, nhân tố chủ quan, nội lực của đất nước, tinh thần tự lực tự cường của toàn dân tộc là quyết định nhất. Với thành tựu to lớn sau hơn 20 năm đổi mới, quá trình chuyển biến tích cực trong cạnh tranh và hội nhập kinh tế những năm vừa qua, cùng với kinh nghiệm và kết quả của nhiều nước gia nhập Tổ chức thương mại thế giới trước ta, cho chúng ta niềm tin vững chắc rằng: Chúng ta hoàn toàn có thể tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức. Có thể có một số doanh nghiệp khó khăn, thậm chí lâm vào cảnh phá sản nhưng phần lớn các doanh nghiệp sẽ trụ vững và vươn lên, nhiều doanh nghiệp mới sẽ tham gia thị trường và toàn bộ nền kinh tế sẽ phát triển theo mục tiêu và định hướng của chúng ta. III/ Mét sè cam kÕt cña ViÖt Nam víi WTO 1/ Néi dung chñ yÕu cña toµn v¨n cam kÕt cña ViÖt Nam víi WTO Cam kÕt ®a ph­¬ng Kết quả mà Việt Nam đàm phán được là trong khoảng thời gian 12 năm (không muộn hơn 31/12/2018) WTO chấp nhận coi Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường. Tuy nhiên, trước thời điểm trên, nếu Việt Nam chứng minh được với đối tác nào là kinh tế Việt Nam hoàn toàn hoạt động theo cơ chế thị trường thì đối tác đó sẽ ngừng áp dụng chế độ "phi thị trường" đối với Việt Nam. Chế độ "phi thị trường" này chỉ có ý nghĩa trong các vụ kiện chống bán phá giá. Các thành viên WTO không có quyền áp dụng cơ chế tự vệ đặc thù đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, dù Việt Nam bị coi là nền kinh tế phi thị trường. Về dệt may, các thành viên WTO sẽ không được áp dụng hạn ngạch dệt may đối với Việt Nam khi Việt Nam vào WTO. Riêng trường hợp Việt Nam vi phạm quy định WTO về trợ cấp bị cấm đối với hàng dệt may thì sẽ được xem xét, xử lý theo quy định của WTO. Về trợ cấp phi nông nghiệp, Việt Nam đồng ý bãi bỏ hoàn toàn các loại trợ cấp bị cấm theo quy định WTO như trợ cấp xuất khẩu và trợ cấp nội địa hóa. Tuy nhiên với các ưu đãi đầu tư dành cho sản xuất hàng xuất khẩu đã cấp trước ngày gia nhập WTO, Việt Nam được bảo lưu thời gian quá độ là 5 năm, trừ ngành dệt may. Về trợ cấp nông nghiệp, Việt Nam cam kết không áp dụng trợ cấp xuất khẩu đối với nông sản từ thời điểm gia nhập. Tuy nhiên ta bảo lưu quyền được hưởng một số quy định riêng của WTO dành cho nước đang phát triển trong lĩnh vực này. Đối với các loại hỗ trợ mà WTO quy định phải cắt giảm, nhìn chung Việt Nam duy trì được ở mức không quá 10% giá trị sản lượng. Ngoài mức này, Việt Nam còn bảo lưu thêm một số khoản hỗ trợ nữa vào khoảng 4.000 tỷ đồng mỗi năm. Các loại trợ cấp mang tính khuyến nông (như hỗ trợ thủy lợi) là trợ cấp "xanh", được WTO cho phép nên ta được áp dụng không hạn chế. Về quyền kinh doanh bao gồm quyền xuất, nhập khẩu hàng hóa, tuân thủ quy định WTO, Việt Nam đồng ý cho doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài được quyền xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa như doanh nghiệp và cá nhân người Việt Nam kể từ khi gia nhập, trừ đối với các mặt hàng thuộc danh mục thương mại nhà nước như: xăng dầu, thuốc lá điếu, xì gà, băng đĩa hình, báo, tạp chí và một số mặt hàng nhạy cảm khác mà Việt Nam chỉ cho phép sau một thời gian chuyển đổi như gạo và dược phẩm. Việt Nam đồng ý cho phép doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam được đăng ký quyền xuất nhập khẩu tại Việt Nam. Quyền xuất nhập khẩu chỉ là quyền đứng tên trên tờ khai hải quan để làm thủ tục xuất nhập khẩu. Trong mọi trường hợp, doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài sẽ không được tự động tham gia vào hệ thống phân phối trong nước. Các cam kết về quyền kinh doanh sẽ không ảnh hưởng đến quyền của  Việt Nam trong việc đưa ra các quy định để quản lý dịch vụ phân phối, đặc biệt đối với sản phẩm nhạy cảm như dược phẩm, xăng dầu, báo, tạp chí... Về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu và bia, các thành viên WTO đồng ý cho Việt Nam thời gian chuyển đổi không quá 3 năm để điều chỉnh lại thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu và bia cho phù hợp với quy định WTO. Hướng sửa đổi là: đối với rượu trên 20 độ cồn, Việt Nam hoặc sẽ áp dụng một mức thuế tuyệt đối hoặc một mức thuế phần trăm; đối với bia, Việt Nam sẽ chỉ áp dụng một mức thuế phần trăm. Về doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp thương mại Nhà nước, cam kết của Việt Nam trong lĩnh vực này là Nhà nước sẽ không can thiệp trực tiếp hay gián tiếp vào hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên, Nhà nước với tư cách là một cổ đông được can thiệp bình đẳng vào hoạt động của doanh nghiệp như các cổ đông khác. Việt Nam cũng đồng ý không coi mua sắm của doanh nghiệp Nhà nước là mua sắm Chính phủ. Tỷ lệ cổ phần thông qua quyết định tại doanh nghiệp: Điều 52 và 104 của Luật doanh nghiệp quy định một số vấn đề quan trọng có liên quan đến hoạt động của công ty TNHH và công ty cổ phần chỉ được phép thông qua khi có số phiếu đại diện ít nhất làng 65% hoặc 75% vốn góp chấp thuận. Quy định này có thể vô hiệu hóa quyền của bên góp đa số vốn trong liên doanh. Do vậy, Việt Nam đã xử lý theo hướng cho phép các bên tham gia liên doanh được thỏa thuận vấn đề này trong điều lệ công ty. Về một số biện pháp hạn chế nhập khẩu, Việt Nam đồng ý cho nhập khẩu xe máy phân phối lớn không muộn hơn ngày 31/5/2007. Tuy nhiên, Việt Nam bảo lưu quyền áp dụng các biện pháp như quy định độ tuổi người sử dụng và đưa ra chế độ cấp bằng lái đặc biệt. Với thuốc lá điếu và xì gà, Việt Nam đồng ý bỏ biện pháp cấm nhập khẩu từ thời điểm gia nhập. Tuy nhiên, sẽ chỉ có một doanh nghiệp Nhà nước được quyền nhập khẩu toàn bộ thuốc lá điếu và xì gà. Mức thuế nhập khẩu mà Việt Nam đàm phán được cho hai mặt hàng này là rất cao. Với ô tô cũ, Việt Nam cho phép nhập khẩu các loại xe đã qua sử dụng không quá 5 năm nhưng bảo lưu quyền áp dụng thuế nhập khẩu cao và nhiều biện pháp quản lý kỹ thuật chặt chẽ khác. Về yêu cầu minh bạch hóa, Việt Nam cam kết ngay từ khi gia nhập sẽ công bố dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ quốc hội và Chính phủ ban hành để lấy ý kiến nhân dân. Thời hạn dành cho việc góp ý và sửa đổi tối thiểu là 60 ngày. Việt Nam cũng cam kết sẽ đăng công khai các văn bản pháp luật trên các tạp chí hoặc Website Chính phủ, website của các Bộ, ngành. Về thuế xuất khẩu, Việt Nam chỉ cam kết sẽ giảm thuế xuất khẩu đối với phế liệu kim loại đen và màu theo lộ trình, không cam kết về thuế xuất khẩu của các sản phẩm khác. Việt Nam còn đàm phán một số vấn đề đa phương khác như bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là sử dụng phần mềm hợp pháp trong cơ quan Chính phủ, định giá tính thuế nhập khẩu, các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại, các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch, các hàng rào kỹ thuật trong thương mại... Với các nội dung này, Việt Nam cam kết tuân thủ các quy định của WTO kể từ khi gia nhập. Cam kết về thuế nhập khẩu Về mức cam kết chung, Việt Nam đồng ý ràng buộc mức trần cho toàn bộ biểu thuế (10.600 dòng). Mức thuế bình quân toàn biểu được giảm từ mức hiện hành 17,4% xuống còn 13,4%, thực hiện dần trong vòng 5-7 năm. Mức thuế bình quân đối với hàng nông sản giảm từ mức hiện hành 23,5% xuống còn 20,9%, thực hiện trong 5 năm. Với hàng công nghiệp, mức bình quân giảm từ 16,8% xuống còn 12,6%, thực hiện chủ yếu trong vòng 5-7 năm. Đối với mức cam kết cụ thể, sẽ có khoảng hơn 1/3 số dòng của biểu thuế phải cắt giảm, chủ yếu là các dòng có thuế suất trên 20%. Các mặt hàng trọng yếu, nhạy cảm đối với nền kinh tế như nông sản, xi măng, sắt thép, vật liệu xây dựng, ôtô - xe máy... vẫn duy trì được mức bảo hộ nhất định. Những ngành có mức giảm thuế nhiều nhất bao gồm: dệt may, cá và sản phẩm cá, gỗ và giấy, hàng chế tạo khác, máy móc và thiết bị điện - điện tử. Việt Nam đạt được mức thuế trần cao hơn mức đang áp dụng đối với nhóm hàng xăng dầu, kim loại, hóa chất, phương tiện vận tải. Việt Nam cũng cam kết cắt giảm thuế theo một số hiệp định tự do hoá theo ngành của WTO (giảm thuế xuống 0% hoặc mức thấp). Đây là hiệp định tự nguyện của WTO nhưng các nước mới gia nhập đều phải tham gia một số ngành. Những ngành mà Việt Nam cam kết tham gia là sản phẩm công nghệ thông tin (ITA), dệt may và thiết bị y tế. Việt Nam cũng tham gia một số phần với thời gian thực hiện sau từ 3 – 5 năm đối với các ngành thiết bị máy bay, hóa chất và thiết bị xây dựng. Về hạn ngạch thuế quan, Việt Nam bảo lưu quyền áp dụng với đường, trứng gia cầm, lá thuốc lá và muối. Đối với 4 mặt hàng này, mức thuế trong hạn ngạch là tương đương mức thuế MFN (nguyên tắc tối huệ quốc của WTO), cụ thể trứng 40%, đường thô 25%, đường tinh 40-50%, thuốc lá lá 30%, muối ăn 30%. Mức thuế ngoài hạn ngạch cao hơn rất nhiều. Cam kết về mở cửa thị trường dịch vụ Về diện cam kết, trong Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ (BTA), Việt Nam đã cam kết 8 ngành dịch vụ (khoảng 65 phân ngành). Trong thỏa thuận gia nhập WTO, Việt Nam cam kết đủ 11 ngành dịch vụ, tính theo phân ngành khoảng 110. Về mức độ cam kết, thỏa thuận WTO đi xa hơn BTA nhưng không nhiều. Với hầu hết các ngành dịch vụ, trong đó có những ngành nhạy cảm như bảo hiểm, phân phối, du lịch... Việt Nam giữ được mức độ cam kết gần như BTA. Riêng viễn thông, ngân hàng và chứng khoán, để kết thúc đàm phán, Việt Nam có một số bước tiến nhưng nhìn chung không quá xa so với hiện trạng và đều phù hợp với định hướng phát triển đã được phê duyệt cho các ngành này. Nội dung cam kết của một số lĩnh vực chủ chốt như sau: Đối với cam kết chung cho các ngành dịch vụ, về cơ bản như BTA. Trước hết, công ty nước ngoài không được hiện diện tại Việt Nam dưới hình thức chi nhánh, trừ phi điều đó được Việt Nam cho phép trong từng ngành cụ thể (những ngành như vậy không nhiều). Ngoài ra, công ty nước ngoài tuy được phép đưa cán bộ quản lý vào làm việc tại Việt Nam nhưng ít nhất 20% cán bộ quản lý của công ty phải là người Việt Nam. Việt Nam cũng cho phép tổ chức và cá nhân nước ngoài được mua cổ phần trong các doanh nghiệp Việt Nam nhưng với tỷ lệ phải phù hợp với mức mở cửa thị trường ngành đó. Riêng ngân hàng, Việt Nam chỉ cho phép ngân hàng nước ngoài được mua tối đa 30% cổ phần. Về dịch vụ hỗ trợ khai thác dầu khí, Việt Nam đồng ý cho phép các doanh nghiệp nước ngoài được thành lập công ty 100% vốn nước ngoài sau 5 năm kể từ khi gia nhập để cung ứng các dịch vụ hỗ trợ cho khai thác dầu khí. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn giữ quyền quản lý các hoạt động trên biển, thềm lục địa và quyền chỉ định công ty thăm dò, khai thác tài nguyên. Việt Nam cũng bảo lưu được một danh mục các dịch vụ dành riêng cho các doanh nghiệp Việt Nam như dịch vụ bay, dịch vụ cung cấp trang thiết bị và vật phẩm cho dàn khoan xa bờ... Đặc biệt, tất cả các công ty vào Việt Nam cung ứng dịch vụ hỗ trợ dầu khí đều phải đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Về dịch vụ viễn thông, Việt Nam cho phép thành lập liên doanh đa số vốn nước ngoài để cung cấp dịch vụ viễn thông không gắn với hạ tầng mạng (phải thuê mạng của các doanh nghiệp do Việt Nam nắm quyền kiểm soát) và nới lỏng một chút việc cung cấp dịch vụ qua biên giới để đổi lấy việc giữ lại các hạn chế áp dụng cho viễn thông có gắn với hạ tầng mạng (chỉ các doanh nghiệp mà Nhà nước nắm đa số vốn mới được đầu tư vào hạ tầng mạng, nước ngoài chỉ được góp vốn đến 49% trong các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ có gắn với hạ tầng mạng và cũng chỉ được liên doanh với các đối tác Việt Nam đã được cấp phép). Đối với dịch vụ phân phối, về cơ bản giữ được như BTA, tức là khá chặt so với các nước mới gia nhập. Trước hết, thời điểm cho phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài là như BTA (1/1/2009). Thứ hai, tương tự như BTA, Việt Nam không mở cửa thị trường phân phối xăng dầu, dược phẩm, sách, báo, tạp chí, băng hình, thuốc lá, gạo, đường và kim loại quý cho nước ngoài. Nhiều sản phẩm nhạy cảm như sắt thép, xi măng, phân bón... Việt Nam chỉ mở cửa thị trường sau 3 năm. Việt Nam hạn chế khá chặt chẽ khả năng mở điểm bán lẻ của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (mở điểm bán lẻ thứ hai trở đi phải được Việt Nam cho phép theo từng trường hợp cụ thể). Đối với dịch vụ bảo hiểm, về tổng thể, mức độ cam kết ngang với BTA. Tuy nhiên, Việt Nam đồng ý cho Hoa Kỳ thành lập chi nhánh bảo hiểm phi nhân thọ sau 5 năm kể từ khi gia nhập. Về dịch vụ ngân hàng, Việt Nam đồng ý cho Hoa Kỳ thành lập ngân hàng con 100% vốn nước ngoài không muộn hơn ngày 1/4/2007. Ngoài ra, tương tự như BTA, ngân hàng nước ngoài được thành lập chi nhánh tại Việt Nam nhưng chi nhánh đó sẽ không được phép mở chi nhánh phụ và vẫn phải chịu hạn chế về huy động tiền gửi bằng đồng Việt Nam từ thể nhân Việt Nam trong vòng 5 năm kể từ khi ta gia nhập WTO. Ta vẫn giữ được hạn chế về mua cổ phần trong ngân hàng Việt Nam (không quá 30%. Đây là hạn chế đặc biệt có ý nghĩa đối với ngành ngân hàng. Về dịch vụ chứng khoán, Hoà Kỳ được phép thành lập công ty chứng khoán 100% vốn nước ngoài và chi nhánh sau 5 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO. Đối với các cam kết khác với các ngành còn lại như du lịch, giáo dục, pháp lý, kế toán, xây dựng, vận tải..., mức độ cam kết về cơ bản không khác so với BTA. Ngoài ra, Việt Nam cũng không mở cửa dịch vụ in ấn - xuất bản. Diễn giải mức thuế bình quân cam kết Bình quân chung và theo ngành Thuế suất MFN hiện hành (%) Thuế suất cam kết khi gia nhập WTO (%) Thuế suất cam kết vào cuối lộ trình (%) Mức giảm so với thuế MFN hiện hành (%) Cam kết WTO của Trung Quốc(%) Mức cắt giảm thuế tại Vòng Uruguay Nước phát triển Nước đang phát triển Nông sản 23,5 25,2 21,0 10,6 16,7 giảm 40% giảm 30% Hàng công nghiệp 16,6 16,1 12,6 23,9 9,6 giảm 37% giảm 24% Chung toàn biểu 17,4 17,2 13,4 23,0 10,1 Nguồn: Bộ tài chính 2/ Kh¸i qu¸t néi dung HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng trong WTO 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng C¸c ®iÒu kho¶n c¬ b¶n cña GATT 1994 vÒ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trî cÊp ®­îc thÓ hiÖn qua HiÖp ®Þnh vÒ Trî cÊp vµ biÖn ph¸p ®èi kh¸ng. Môc ®Ých cña c¸c ®iÒu kho¶n nµy lµ cÊm hoÆc h¹n chÕ ¸p dông biÖn ph¸p trî cÊp cã thÓ g©y t¸c ®éng xÊu tíi lîi Ých cña c¸c thµnh viªn kh¸c. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp sö dông c¸c biÖn ph¸p trî cÊp ®­îc cho phÐp mµ dÉn ®Õn thiÖt h¹i vËt chÊt ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp trong n­íc cña mét thµnh viªn nhËp khÈu, c¸c quy ®Þnh nµy cho phÐp n­íc nhËp khÈu ¸p dông biÖn ph¸p kh¾c phôc cã thÓ d­íi h×nh thøc thuÕ ®èi kh¸ng. T­¬ng tù nh­ vËy, HiÖp ®Þnh Chèng ph¸ gi¸ ®­a ra c¸c quy ®Þnh c¬ b¶n cña GATT vÒ ph¸ gi¸, cho phÐp c¸c thµnh viªn ®¸nh thuÕ chèng ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu ph¸ gi¸. C¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ Trî cÊp vµ biÖn ph¸p ®èi kh¸ng vµ HiÖp ®Þnh Chèng ph¸ gi¸ kh«ng lªn ¸n viÖc ph¸ gi¸ hoÆc tµi trî. C¸c quy ®Þnh thõa nhËn r»ng, gi¸ cña hµng nhËp khÈu thÊp h¬n do ph¸ gi¸ hoÆc tµi trî cã thÓ cã lîi cho ng­êi sö dông vµ tiªu dïng hµng c«ng nghiÖp ë n­íc nhËp khÈu. Do vËy, hai hiÖp ®Þnh nµy ®­a ra mét nguyªn t¾c quan träng lµ c¸c thuÕ ®èi träng d­íi h×nh thøc thuÕ ®èi kh¸ng ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu ®­îc tµi trî hoÆc thuÕ chèng ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu ph¸ gi¸ kh«ng thÓ chØ ¸p dông dùa trªn c¬ së cho r»ng s¶n phÈm ®­îc h­ëng lîi t­ tµi trî hoÆc ®­îc ph¸ gi¸. C¸c thuÕ ®èi träng nµy chØ cã thÓ ®­îc ¸p dông sau khi c¬ quan thÈm quyÒn ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng hµng nhËp khÈu ph¸ gi¸ hoÆc tµi trî ®· g©y thiÖt h¹i vËt chÊt cho ngµnh c«ng nghiÖp ®ã. C¸c nguyªn t¾c t­¬ng tù ®­îc vËn dông khi chÝnh phñ sö dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ h¹n chÕ nhËp khÈu hç trî cho mét nghµnh c«ng nghiÖp trong n­íc ®ang bÞ thiÖt h¹i do hµng nhËp khÈu ®ét ngét t¨ng nhanh. Tuy vËy, tiªu chuÈn thiÖt h¹i ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó biÖn hé cho c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cßn cao h¬n nhiÒu so víi yªu cÇu ®Æt ra ®Ó ®¸nh thuÕ ®èi kh¸ng vµ thuÕ chèng ph¸ gi¸. §èi víi c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, thiÖt h¹i ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp ph¶i ë møc nghiªm träng, ®èi vè thuÕ ®èi kh¸ng vµ thuÕ chèng ph¸ gi¸, tiªu chuÈn chøng minh thiÖt h¹i vËt chÊt thÊp h¬n lµ phï hîp. Sù kh¸c biÖt vÒ tiªu chuÈn nµy do trªn thùc tÕ, mét mÆt c¸c khã kh¨n cña ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng ph¸t sinh tõ c¹nh tranh kh«ng c«ng b»ng, mÆt kh¸c c¸c khã kh¨n ®ã l¹i do thùc tÕ th­¬ng m¹i kh«ng c«ng b»ng gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi. C¸c quy ®Þnh ®­îc ®­a ra trong c¸c HiÖp ®Þnh vÒ trî cÊp vµ biÖn ph¸p ®èi kh¸ng vµ HiÖp ®Þnh Chèng ph¸ gi¸ vÒ ¸p dông c¸c lo¹i thuÕ ®èi kh¸ng cã néi dung t­¬ng tù nhau. H¬n n÷a, ë cÊp ®é quèc gia c¸c c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu tra khiÕu kiÖn ®Ó ¸p dông thuÕ chèng ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp ®Òu lµ mét. 2.2.Kh¸i niÖm ph¸ gi¸ Mét sè ng­êi coi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng nhËp khÈu víi gi¸ thÊp ®Òu lµ hµng ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, HiÖp ®Þnh chèng ph¸ gi¸ ®­a ra c¸c tiªu chuÈn kh¾t khe ®Ó x¸c ®Þnh khi nµo th× ®èi xö víi mét s¶n phÈm nhËp khÈu nh­ lµ hµng ph¸ gi¸. §Æc biÖt, HiÖp ®Þnh quy ®Þnh r»ng mét s¶n phÈm ®­îc xem lµ ph¸ gia nÕu gi¸ xuÊt khÈu cña nã thÊp h¬n gÝ cña s¶n phÈm t­¬ng tù b¸n racho ng­êi tiªu dïng ë n­íc xuÊt khÈu (§iÒu 2.1 ). Nãi c¸ch kh¸c, nÕu trªn c¬ së so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ tiªu dïng ë n­íc xuÊt khÈu mµ ph¸t hiÖn ra r»ng gi¸ tiªu dïng cao h¬n th× s¶n phÈm ®ã cã thÓ bÞ ®èi xö nh­ lµ s¶n phÈm ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, ®iÌu 2.2 cña HiÖp ®Þnh Chèng ph¸ gi¸ quy ®Þnh r»ng x¸c ®Þnh ph¸ gi¸ trªn c¬ së nªu trªn cã thÓ kh«ng phï hîp: -Khi gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cña n­íc xuÊt khÈu kh«ng theo ý nghÜa th­¬ng m¹i th«ng th­êng ( vÝ dô nh­ gi¸ b¸n thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt) vµ -Khi khèi l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng trong n­íc kh«ng ®¸ng kÓ. Trong c¸c tr­êng hîp nµy, HiÖp ®Þnh cho phÐp x¸c ®Þnh cã ph¸ gi¸ hay kh«ng b»ng c¸ch so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu cña s¶n phÈm bÞ nghi ngê b¸n ph¸ gi¸ víi: -Gi¸ so s¸nh cña s¶n phÈm t­¬ng tù khi xuÊt khÈu sang n­íc thø ba; hoÆc -Gi¸ cÊu thµnh, tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuaatccuar s¶n phÈm nhËp khÈu, céng c¸c chi phÝ chung, chi phÝ hµnh chÝnh vµ chi phÝ b¸n, céng tiÒn l·i. -Tuy nhiªn, theo §i._.a phương hướng hoạt động đúng đắn hơn trong thời gian tới. 2.2. Những hạn chế * Về hợp tác quốc tế: Công tác HTQT còn chưa chủ động để theo kịp được xu hướng phát triển kinh tế thế giới và hội nhập. Cần có quy hoạch và tập trung đào tạo nguồn nhân lực cho công tác này. -Kết quả hỗ trợ từ HTQT nhiều khi chưa chỉ dừng ở các cấp quản lý và mang nặng hình thức mà chưa được triển khai có hiệu quả trong thực tế. -Số lượng và quy mô các dự án đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) của Ngành Thuỷ sản còn quá khiêm tốn so với nhu cầu và tiềm năng phát triển của ngành. -Một bộ phận cán bộ quản lý ở các cấp còn thiếu hiểu biết về luật lệ và thực tiễn thương mại quốc tế, hạn chế về ngoại ngữ và các kỹ năng làm việc đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. -Một số lượng không nhỏ các doanh nghiệp, trong đó đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước chưa thực sự chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và kém sức cạnh tranh. -Công tác xuất khẩu chuyên gia, kỹ thuật viên, thuyền viên và lao động nghề cá sang các nước nhằm tăng nguồn thu ngoại tệ cho nhà nước và Ngành cũng như nâng cao đời sống của người lao động chưa được chú trọng. -Trong HTQT, cần chú trọng tới công tác an ninh quốc phòng, góp phần bảo vệ các nguồn tài nguyên của đất nước. * Quy mô xuất khẩu thuỷ sản còn nhỏ, chưa chủ động về sản lượng xuất khẩu. Chất lượng các mặt hàng xuất khẩu còn đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm. Chúng ta vẫn chủ yếu xuất khẩu các mặt hàng thô, đông lạnh và qua sơ chế.Công tác chỉ đạo cũng như triển khai thực hiện kế hoạch còn thiếu đồng bộ, chưa tích cực. *C«ng t¸c ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn chÊt l­îng hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cßn rÊt yÕu kÐm. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë t×nh tr¹ng hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü, NhËt B¶n, c¸c n­íc EU bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸ do dung l­îng chÊt kh¸ng sinh v­ît qu¸ quy ®Þnh. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam bi NhËt B¶n, Hµn Quèc... c¶nh b¸o vÒ chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh ngiÖp xuÊt khÈu mÆt hµng t«m ®«ng l¹nh. *HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta vÉn lµm ¨n theo kiÓu tiÓu n«ng, phi vô, chôt giËt, ch¹y theo lîi nhuËn. Do ®ã, chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu kh«ng ®­îc ®¶m b¶o lµm cho gi¸ hµng xuÊt khÈu cña chóng ta thÊp h¬n cña thÕ giíi. §iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸. * C¬ chÕ, chÝnh s¸ch phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ xuÊt khÈu thñy s¶n cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ho¹t ®éng kinh tÕ cña ngµnh cßn mang tÝnh bÞ ®éng, phô thuéc nhiÒu vµo c¸c nguån lùc cã s½n, ch­a cã nhiÒu ho¹t ®éng t¸i t¹o vµ nu«i trång míi. 3/ T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n 3.1.TriÓn väng Từ những chặng đường trưởng thành, phát triển đã qua, có thể thấy ngành thuỷ sản đã liên tục phấn đấu, phát huy thuận lợi, khắc phục khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn, để lại dấu ấn đậm nét trong nền kinh tế - xã hội nói chung của đất nước. Đó là những thuận lợi cơ bản, tạo nên tiền đề vững chắc cho ngành tiếp tục đi lên trong tương lai. ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO, do ®ã chóng ta cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó héi nhËp. Hµng xuÊt khÈu cña chóng ta sÏ cã mÆt ë nhiÒu thÞ tr­êng kh¸c ngoµi nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng tr­íc ®©y. §iÒu nµy mét mÆt t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam, mét mÆt gióp cho ngµnh nµy kh«ng bÞ phô thuéc vµo mét sè thÞ tr­êng. Lµ thµnh viªn cña WTO chóng ta sÏ tËn dông ®­îc khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c n­íc trong nu«I trångvµ ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n, n©ng cao ®­îc chÊt l­îng hµng ho¸. H¬n n÷a chóng ta ®­îc quyÒn ¸p dông c¸c quy t¾c cña WTO ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña m×nh. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cã tr¸ch nhiÖm h¬n trong viÖc ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm cho hµng xuÊt khÈu ®Ó tr¸nh x¶y ra kiÖn tông. Gia nhËp WTO, c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch còng ®­îc minh b¹ch ho¸, hÖ thèng luËt ph¸p cña n­íc ta ®­îc c¶I thiÖn ®¸ng kÓ. Do ®ã, ph­¬ng thøc qu¶n lý còng cã nhiÒu ®æi míi theo h­íng tiÕn bé, lèi t­ duy cña c¸c nhµ l·nh ®¹o còng ®æi míi gióp cho c«ng t¸c chØ ®¹o thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh tÕ cña ngµnh ®­îc thuËn lîi h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. M«i tr­êng c¹nh tranh cña n­íc ta nãi chung vµ cña ngµnh nµy nãi riªng sÏ cã nhiÒu khëi s¾c míi, ho¹t ®éng ®Çu t­ diÔn ra s«i næi h¬n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc ho¹t ®éng trong m«I tr­êng thùc sù n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Qua ®ã, ®µo th¶i c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶, n©ng cao chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh. 3.2. Th¸ch thøc Thách thức lớn nhất của ngành trong giai đoạn sắp tới là sự chuyển mình từ quá trình “tăng trưởng” sang quá trình “phát triển”. Trong đó, nhiệm vụ hàng đầu là phải cải thiện “chất lượng của sự phát triển”, đảm bảo đáp ứng yêu cầu “nhanh, hiệu quả, bền vững với sức cạnh tranh cao”. Khi ngành thuỷ sản Việt Nam đã có một quy mô đáng kể trên bản đồ thuỷ sản toàn cầu thì những nhiệm vụ trên càng trở lên quan trọng hơn. Đặc biệt, trong những biến đổi khôn lường của bức tranh kinh tế thế giới mà chúng ta đang hội nhập, trong sự hạn chế về tài nguyên, các cảnh báo, về suy thoái môi trường, trong những đòi hỏi bức xúc gắn liền sự phát triển của ngành với tiến trình công nghiệp hoá đất nước theo hướng hiện đại, với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và trong nông nghiệp nói riêng, với tổ chức lại sản xuất để phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò của các thành phần kinh tế, tham gia thực sự vào sự nghiệp xoá đói, giảm nghèo và làm giàu cho đất nước, ngành thuỷ sản nước ta cần phải có những cố gắng thiết thực hơn nữa để có thể đóng góp xứng đáng cho công cuộc xây dựng một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh”. Bªn c¹nh ®ã, søc Ðp vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt l­îng hµng ho¸ vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm trë lªn kh¾t khe h¬n, chÆt chÏ h¬n sÏ g©y khã kh¨n lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt ®ßi hái ph¶i cã sù liªn kÕt, hîp t¸c chÆt chÏ trong toµn ngµnh vµ ý thøc, tr¸ch nhiÖm còng nh­ v¨n ho¸ kinh doanh cña tõng chñ thÓ ph¶i ®­îc n©ng cao h¬n n÷a. C¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ cø hµnh ®éng theo lèi cò mµ ph¶i t×m ra cho m×nh mét h­íng ®i míi sao cho tËn dông tèi ®a, cã hiÖu qu¶ nhÊt lîi thÕ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh, ph¸t huy thÕ m¹nh, h¹n chÕ ®iÓm yÕu ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ v­ît lªn c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi, giµnh thÕ chñ ®éng trong ho¹t ®éng cña m×nh. CHƯƠNG III: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHO HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU THUỶ SẢN VIỆT NAM NHỮNG NĂM TỚI. I/KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - Xà HỘI VIỆT NAM 2006 – 2010 1/Mục tiêu tổng quát Mục tiêu tổng quát của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2006 -2010 là: Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả và tính bền vững của sự phát triển, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.Cải thiện rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá và tinh thần của nhân dân. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri thức, tạo nền tảng để đưa đất nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Giữ vững ổn ddinhjchinhs trị và trật tự, an toàn xã hội. Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn ven lãnh thổ và an ninh quốc gia. Tiếp tục củng cố và mở rộng các quan hệ đối ngoại, nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế. 2/ Nhiệm vụ chủ yếu Mục tiêu chủ yếu được cụ thể hoá thành các nhiệm vụ chủ yếu sau: Một là, giải phóng và phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo bước đột phá về xây dựng và kết cấu họ tầng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh, tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế, sớm đưa nước ta thoát khỏi tình trạng của nước đang phát triển có thu nhập thấp. Hai là, chuyển mạnh sang cơ chế thị trường, thực hiện các nguyên tắc của thị trường, hình thành đồng bộ và hoàn thiện các loại thị trường và thể chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với đặc điểm của nước ta. Ba là, chủ động và tích cực hội nhạp kinh tế quốc tế, mở rộng kinh tế đối ngoại gắn với nâng cao khả năng độc lập tự vhur của nền kinh tế. Bốn là, phát triển mạnh khoa học công nghệ, giáo dục và đào tạo; nâng cao chất lượng ngòon nhân lực, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoa, hiện đại hoá đất nước và phát triển kinh tế tri thức. Năm là, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong việc xây dựng văn hoá, đạo dức và lối sống; kiềm chế tốc đọ tăng dân số, nâng co thể chất sức khoẻ nhân dân; bảo vệ và cải thiện môi trường. Sáu là, thực hịên tiến bộ và công bằng xã hội, bình đẳng giới, giải quyết việc làm, khuyến khích làm giàu hợp pháp, xoá đói giảm nghèo, phát triển hệ thống an sinh xã hội, đẩy lùi các tệ nạn xã hội. Bảy là, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phat huy dân chủ, nâng cao hiệu lực của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tạo bước chuyển biến rõ rệt về cải cách hành chính, ngăn chặn và đẩy lùi tẹ quan liêu, tham nhũng và lãng phí. Tám là, tăng cường quốc phòng, an ninh, ổn định chính tri – xã hội, mở rộng quan hệ đối ngoại, giữ vững môi trường hoà bình và ổn định, tạo thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 3/Các chỉ tiêu chủ yếu Các chỉ tiêu phát triển được xây dựng căn cứ vào mục tiêu và ddihjhướng phát triển nhằm đẩy nhanh hơn tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, khắc phục nguy cơ tụt hậu, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nước có thu nhập thấp, từng bước thực hiện Mục tiêu Thiên niên kỷ. Các chỉ tiêu chủ yếu được xác lập trên cơ sở đảm bảo sự hát triển nhanh, hiệu quả và bền vững theo 3 trục: kinh tế - xã hội – môi trường. 3.1. Về kinh tế Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2010 theo giá so sánh gấp hơn 1,2 lần so với năm 2000. Tốc độ tăng GDP bình quân 5 năm 2006-2010 đạt 7,5 – 8%, phấn đấu đạt trên 8%. Quy mô GDP đến năm 2010 đạt khoảng 1.690 – 1.760 nghìn tỷ đồng 9 theo giá hiện hành ) tương đương 94 – 98 tỷ USD vag GDP bình quân đầu người khoảng 1.050 – 1.100 USD. Giá trị tăng thêm của ngành nông, lâm nghiệp và thuỷ sản tăng 3 – 3,2%. Giá trị tăng thêm của ngành công nghiệp và xây dựng tăng 9,5 – 10,2%. Giá trị tăng thêm của các ngành dịch vụ tăng 7,7 – 8,2%. Tỷ lệ huy động vào ngân sách Nhà nước đạt khoảng 21 – 22% GDP. Cơ cấu các ngành kinh tế trong GDP đến năm 2010 dự kiến : Nông, lâm nghiệp và thuỷ sản khoảng 15 -16%; công nghiệp và xây dựng khoảng 43 -44%; các ngành dịch vụ khoang 40 – 41%. Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 16%/năm; đến năm 2010 kim ngạch xuất khẩu đạt 770 -780 UUSSD/người, gấp đôi năm 2005. Tổng đầu tư toàn xã hội trong 5năm khoảng 2.200 nghìn tỷ đồng ( theo giá năm 2005), tương đương gần 140 tỷ USD, chiếm 40% GDP, trong đó vốn trong nước chiếm 65% và vốn ngoài nước chiếm 35%. Đến năm 2010, mật độ điện thoại đạt trên 35 máy/100dân; mật độ internet đạt 12,6 thuê bao/100 dân; tỷ lệ số người sử dụng internet đạt 48%. 3.2. Về xã hội Đến năm 2010, 100% số tỉnh, thành phố hoàn thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở; giáo dục đại học và cao đẳng đạt 200 sinh viên/10.000 dân.Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo năm 2010 đạt 40% tổng lao động xã hội; Quy mô dân số vào năm 2010 dưới 89 triệu người, tốc độ phát triển dân số khoang 1,14%. 5 năm tạo việc làm, giải quyết thêm việc làm cho trên 8 triệu lao động, bình quân mỗi năm trên 1,6 triệu lao động, trong đó 50% là lao động nữ. 5 năm dạy nghề cho khoảng 7,5 triệu lao động, trong đó 25 – 30% dài hạn.Tỷ lệ thất nghiệp ở đô thị dưới 5% năm 2010. Năm 2010, lao động nông nghiệp chiếm dưới 50% lao động xã hội. Tuổi thọ trung bình của ngươì Việt Nam đạt 72 tuổi năm 2010. Tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 1 tuổi là 16/1.000 trẻ đẻ sống và dưới 5 tuổi 25/1.000 trẻ đẻ sống; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi xuống 20% năm 2010. Giảm tỷ lệ tử vong cho bà mẹ liên quan thai sản xuống 60/100.000 trẻ đẻ sống. Tỷ lệ bác sỹ 7/10.000 dân, tỷ lệ dược sỹ đại học 1 -1,2/10.000 dân; tỷ lệ giường bệnh 26 giường/10.000 dân năm 2010. Đến năm 2010, 70% số xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn phù hợp với tre em; 905 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được bảo vệ ,chăm sóc. Kiềm chế mức tăng tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS không quá 0,3% dân số năm 2010. Giảm tỷ lệ hộ nghèo ( theo chuẩn mới) xuống còn 10 – 11%vào năm 2010. Đảm bảo diện tích nhà ở đến năm 2010 đạt mức bình quân 14 -15 m2 sàn/người. 3.3. Về môi trường Năm 2010 đưa tỷ lệ che phủ rừng lên mức 42 – 43%. Phấn đấu đến năm 2010 đạt 100% số đô thị loại 3 trở lên, 50% số đô thị loại 4 và tất cả các cơ sở sản xuất mới xây dựng phải áp dụng công nghệ sạch hoặc được trang bị các thiết bị giảm thiểu ô nhiễm, đảm bảo xử lý chất thải, 50% cư sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn môi trường. Đến năm 2010, có 100% khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải; thu gom và xử lý 90% chất thải rắn thông thường, 80% chất thải nguy hại và 100% chất thải y tế. Phấn đấu đạt 95% dân cư thành thị và 75% dân cư ở nông thôn sử dụng nước sạch vào năm 2010. II/ MỤC TIÊU, PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THUỶ SẢN VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 1/Chương trình xuất khẩu thuỷ sản đến năm 2010 và định hướng 2020 Căn cứ vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội nước ta giai đoạn 2006-2010 và tình hình thực tế nước ta, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 242/2006/QĐ-TTG về việc phê duyệt chương trình phát triển xuất khẩu thuỷ sản đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020. Mục tiêu cụ thể đến năm 2010, phấn đấu tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản bình quân trên 9%/năm; giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 4-4,5 tỷ USD. Định hướng đến năm 2020, phát triển ngành thuỷ sản tiếp tục là ngành đi đầu trong công cuộc CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn. Phấn đấu đến năm 2020 trình độ công nghệ chế biến thuỷ sản tương đương với các nước phát triển. Phấn đấu để ổn định thị phần xuất khẩu tại các thị trường chính: Nhật Bản (25%), Mỹ (khoảng 23-25%) trong những năm trước mắt và trên 30% những năm cuối của giai đoạn 2006-2010 và những năm tiếp theo; EU từ 20-22%; Trung Quốc và Hồng Kông 7-9%; Hàn Quốc khoảng 8%. 2/ Mục tiêu cụ thể của ngành thuỷ sản. Phấn đấu đến năm 2010 đạt các chỉ tiêu sau: Nuôi tôm sú 260.000 ha (trong đó 60.000 ha nuôi công nghiệp, 100.000 ha nuôi bán thâm canh, 100.000 ha nuôi mô hình cân bằng sinh thái, nuôi luân canh, xen canh) đạt sản lượng  360.000 tấn. Giá trị tôm xuất khẩu đạt 1.400 triệu USD. Nuôi cá biển 40.000 ha và 40.000 lồng bè, sản lượng đạt 200.000 tấn. Các đối tượng nuôi chủ yếu là: cá song, cá hồng, cá cam, cá vược, cá măng... Nuôi nhuyễn thể 20.000 ha, sản lượng đạt 380.000 tấn. Các đối tượng nuôi chủ yếu là: nghêu, ngao, sò huyết, ốc hương, trai ngọc, điệp, bào ngư, hầu... Trồng rong biển 20.000 ha, sản lượng 50.000 tấn khô (550.000 tấn tươi). Các đối tượng trồng chủ yếu là: rong câu chỉ vàng, rong thắt, rong cước và rong sụn. Nuôi tôm càng xanh 32.000 ha, sản lượng đạt 60.000 tấn. Nuôi thuỷ sản ao hồ nhỏ 100.000 ha, sản lượng đạt 480.000 tấn. Các đối tượng nuôi chủ yếu là: chép lai, rô phi, cá tra, trắm cỏ, cá trôi, bống tượng, tai tượng, mè vinh, cá trê, cá quả, sặc rằn, cá mè, ba ba, lươn ếch... Nuôi thuỷ sản ruộng trũng 220.000 ha, sản lượng đạt 170.000 tấn. Các đối tượng nuôi chủ yếu là: cá chép, rô phi, cá trê, sặc rằn, cá lóc... Nuôi thuỷ sản hồ chứa trên diện tích 300.000 ha, trên sông với 30.000 lồng bè, sản lượng đạt 228.000 tấn. Các đối tượng nuôi chủ yếu là: cá basa, cá tra, bống tượng, rô phi, cá chép, trôi, mè, trắm cỏ, rôhu, mrigan... 3/Dự báo thương mại thuỷ sản của Việt Nam: XKTS - Trong thời gian tới, cũng như các nước nông nghiệp khác, Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tăng giá trị XKTS do sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các nước sản xuất và yêu cầu ngày càng cao ở các thị trường. Ngoài những biện pháp tăng giá trị XKTS như nâng cao kỹ thuật chế biến, đa dạng hoá các mặt hàng, mở rộng thị trường còn cần phải có những biện pháp quản lý chặt chẽ NTTS để đảm bảo sản xuất ra các sản phẩm đáp ứng được các yêu cầu của các thị trường tiêu thụ như ATVSTS, có chứng nhận xuất xứ, bảo vệ môi trường ... Đồng thời, không thể không chú trọng đến việc phát triển theo quy hoạch có tính đến các tác động kinh tế xã hội đối với các cộng đồng dân cư. Theo kế hoạch của Bộ Thuỷ sản, kim ngạch XKTS của VN trong giai đoạn 2006-2010, mức tăng trưởng XKTS sẽ tăng 49,81%, trung bình tăng 10,63% /năm. Chỉ tiêu kế hoạch 5 năm 2006 - 2010 TT 2006 2007 2008 2009 2010 Tổng 5 năm (2006-2010) Mức tăng trưởng (%) 5 năm Hằng năm 1 Tổng sản lượng (1000 tấn) 3.439 3.592 3.757 3.936 4.000 18.724 16,30 3,85 2 Sản lượng nuôi trồng (1000 tấn) 1.488 1.628 1.781 1.948 2.000 8.844 34,42 7,68 3 Giá trị sản xuất (Tỷ đồng) 41.785 46.694 52.227 58.468 65.512 264.686 56,8 11,9 4 Giá trị kim ngạch XK thuỷ sản (Triệu USD) 2.670 2.840 3.110 3.480 4.000 16.100 49,81 10,63 5 Tổng lượng hàng hoá xuất khẩu (Tấn) 539.315 578.655 637.430 718.615 831.210 3.305.235 54,12 11,42 - Tôm đông (Tấn) 610.990 171.890 189.590 214.815 250.000 987.285 55,29 11,63 - Cá đông (Tấn) 250.615 227.710 318.040 373.275 450.000 1.669.640 79,56 15,76 Dự báo, ngành thuỷ sản VN sẽ đạt được những chỉ tiêu trên do các nhà quản lý và sản xuất đã nhận thức được nhu cầu cấp thiết phải phát triển bền vững để tiến tới hội nhập, đáp ứng các yêu cầu của xu hướng thương mại hoá toàn cầu. Cơ cấu hàng thuỷ sản xuất khẩu của VN vẫn tiếp tục chuyển dịch theo hướng tiếp tục gia tăng tỷ trọng của sản phẩm chế biến, chế tạo và các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, giảm tỷ trọng hàng thô (ướp đông, đông lạnh, hàng khô). Theo kế hoạch của BTS, tới năm 2010, Việt Nam sẽ phát triển các nhóm sản phẩm chính như tôm sú (XK khoảng 160.000 tấn), tôm chân trắng (25.000 tấn), tôm hùm, tôm càng xanh; Cá tra-basa, nhuyễn thể hai mảnh vỏ, cá biển nuôi, cá rô phi... Tuy nhiên, muốn đạt được kế hoạch XKTS cần chú trọng hơn nữa tới việc phải phát triển nuôi các mặt hàng thuỷ sản đáp ứng các yêu cầu của từng loại thị trường trên thế giới. Ngoài ra, hướng đầu tư sẽ mở rộng hơn tới khu vực nuôi các loài phù hợp với môi trường sinh thái như trồng rong biển, động vật thân mềm, cá lồng biển xa bờ và nuôi kết hợp nhiều đối tượng. Việc mở rộng các thị trường, quảng bá thương hiệu kết hợp với việc tìm hiểu nhu cầu các thị trường để sản xuất các mặt hàng phù hợp có giá trị cao sẽ đóng góp phần quan trọng vào việc tạo đầu ra cho các sản phẩm nuôi. Dự báo, trong giai đoạn tới, XKTS Việt Nam sẽ có mặt ở gần 100 thị trường nhưng vẫn tập trung vào trên 20 thị trường chính. Dự báo, trong thời gian tới (năm 2010), giá trị thương mại của Việt Nam sẽ đạt mức đề ra trong chiến lược phát triển như sau: + Duy trì tỷ lệ đóng góp của ngành thuỷ sản trong GDP khoảng 3 % + Tăng mức cung cấp cho thị trường trong nước ở mức 25 kg/đầu người. + Giá trị XKTS đạt 3,5-4 tỷ USD III/ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU THUỶ SẢN VIỆT NAM NHỮNG NĂM TỚI. 1/ Về phía nhà nước - Tiếp tục kiện toàn bộ máy hành chính Nhà nước, hoàn thiện hệ thống luật pháp, tạo hành lang pháp lý cho hoạt đông xuất khẩu thuỷ sản . - Kh¾c phôc t×nh tr¹ng coi th­êng luËt ph¸p, lîi dông kÏ hë cña ph¸p luËt ®Ó tham nhòng, kiÕm lîi bÊt hîp ph¸p - C¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ cã chÝnh s¸ch phï hîp thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu theo h­íng tÝch cùc - N©ng cao kü n¨ng xuÊt khÈu vµ v¨n ho¸ xuÊt khÈu, thóc ®Èy sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp - Söa ®æi luËt thuÕ cho phï hîp víi thùc tÕ. B·i bá c¸c kho¶n trî cÊp vµ thùc hiÖn ®óng cam kÕt víi WTO. - T¨ng c­êng h¬n n÷a ng©n s¸ch cho ®Çu t­, ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng, ph­¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ kü thuËt còng nh­ c¶I thiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ m«I tr­êng, b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña n­íc ta. 2/ VÒ phÝa ngµnh thuû s¶n 2.1. Ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh - ChiÕn l­îc héi nhËp Để có thể phát huy lợi thế cạnh tranh quốc gia trong quá trình cạnh tranh quốc tế, doanh nghiệp cần cơ quan quản lý Nhà nước phải thay đổi mạnh mẽ, để xây dựng được: (i) một hệ thống quy phạm pháp luật đồng bộ và minh bạch, (ii) một hệ thống công cụ thực thi luật pháp hiệu quả và công bằng, (iii) một bộ máy công quyền với phương thức quản lý tiên tiến; và (iv) đội ngũ cán bộ công chức có tính chuyên nghiệp, lấy việc phục vụ doanh nghiệp làm mục tiêu. Để phát huy tiềm năng lớn nhất mà chúng ta có là tiềm năng con người và năng lực cạnh tranh của các tổ chức đầy năng động của các tập thể con người là các doanh nghiệp, hệ thống luật pháp, bộ máy công quyền và cán bộ công chức phải được đổi mới thật sự và được huy động để tập trung thực hiện bằng được những nội dung sau đây trong mối quan hệ giữa bộ máy quản lý hành chính Nhà nước đối với cộng đồng doanh nghiệp và doanh nhân: a) Khuyến khích hoạt động kinh doanh đúng đắn, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, song song với việc nghiêm khắc trừng phạt những hành vi gian lận, làm tổn hại đến lợi ích chung của cộng đồng. b) Hỗ trợ xây dựng và phát triển các hình thức tổ chức liên kết cộng đồng của người sản xuất kinh doanh, từng bước chuyển giao một số nhiệm vụ quản lý và dịch vụ công cho các tổ chức cộng đồng. c) Đổi mới giáo dục, đào tạo trong kinh tế, nhằm xây dựng một đội ngũ doanh nhân và công nhân kỹ thuật có chuyên môn sâu và có kỹ năng làm việc tập thể. d) Đổi mới cơ chế sử dụng và chính sách trọng dụng nhân tài kinh tế, tôn trọng tài năng, sự trung thực và lẽ phải trong đánh giá, sử dụng cán bộ; thực hiện các thang giá trị, các chuẩn mực xã hội và kinh tế theo đúng quy luật và các giá trị đạo đức phổ quát nhất của người Việt Nam. Chỉ có bằng cách đó, chúng ta mới có thể sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư nhà nước và các tài nguyên, tài sản của quốc gia, phát huy được LTCT quốc gia, đưa đất nước ta tiến vào kỷ nguyên hội nhập và cạnh tranh quốc tế thắng lợi. 2.2.Về quy hoạch. Rà soát và điều chỉnh quy hoạch phát triển nuôi trồng thuỷ sản kết hợp với việc lập các dự án đầu tư cụ thể, gắn với qui hoạch phát triển thuỷ lợi và đê biển chung trên địa bàn, nâng cao hiệu quả đầu tư và sử dụng có hiệu quả đất đai mặt nước vào nuôi trồng thuỷ sản. Bộ Thuỷ sản trong xây dựng quy hoạch hệ thống đê biển và phê duyệt các dự án đầu tư xây dựng đê biển có liên quan đến nuôi trồng thuỷ sản. Bộ Thuỷ sản phải phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn trong việc quy hoạch và xác định cụ thể số lượng các trại giống của từng vùng, từng địa phương, đặc biệt là các trại sản xuất giống tôm, cá cho nhu cầu nuôi đại trà cung cấp nguyên liệu cho xuất khẩu. 2.3. Về thị trường: Phát triển thị trường trong nước, đáp ứng nhu cầu về sản phẩm thuỷ sản ngày càng tăng của nhân dân; đồng thời phát triển mạnh thị trường xuất khẩu, bao gồm cả việc giữ vững và mở rộng thị trường hiện có và tích cực tìm kiếm thị trường mới. Việc phát triển thị trường phải gắn với đổi mới khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng, hạ giá thành và đa dạng hoá sản phẩm thuỷ sản, nâng cao sức cạnh tranh bền vững của hàng thuỷ sản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. 2.4. Về vốn. Vốn đầu tư cho chương trình nuôi trồng thuỷ sản được huy động từ các nguồn: Vốn ngân sách Nhà nước (kể cả vốn vay và vốn viện trợ chính thức của Chính phủ các nước, tài trợ của các tổ chức Quốc tế); Vốn tín dụng chung hạn và dài hạn; Vốn tín dụng ngắn hạn; Vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư; Vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài. Bộ Thuỷ sản cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành có liên quan trong việc đệ trình và triển khai thực hiện kế hoạch phân bổ ngân sách đầu tư cho các lĩnh vực hoạt động của ngành một cách có hiệu quả. 2.5. Về giống nuôi trồng thuỷ sản. Tổ chức lại, nâng cao khả năng nghiên cứu và sản xuất của hệ thống giống các cấp; khả năng bảo vệ các bãi giống, bãi đẻ tự nhiên của tôm, cá và lưu giữ các nguồn gen quý hiếm; đảm bảo cung cấp đủ, kịp thời giống tốt với giá hợp lý cho nuôi trồng thuỷ sản, kể cả nhập khẩu giống và công nghệ sản xuất giống cần thiết. 2.6. Về thức ăn công nghiệp và vật tư nuôi trồng. Ðầu tư nâng cấp và xây dựng mới một số xí nghiệp sản xuất thức ăn công nghiệp, sản xuất bột cá; nhập khẩu nguyên liệu và công nghệ cần thiết để sản xuất thức ăn công nghiệp trong nước với chất lượng tốt, giá thành hợp lý, đáp ứng 60% nhu cầu nuôi thuỷ sản vào giai đoạn 2000 - 2005, đáp ứng 80% nhu cầu nuôi thuỷ sản vào giai đoạn 2006 - 2010. Cung cấp đầy đủ và đồng bộ các vật tư, thiết bị đáp ứng yêu cầu nuôi trồng thuỷ sản. 2.7. Về khoa học công nghệ. Tăng cường nghiên cứu khoa học, nhập khẩu công nghệ, trước hết tập trung vào khâu sản xuất giống để cho đẻ nhân tạo được các giống nuôi chủ yếu, tiến tới cho đẻ nhân tạo một số giống đặc sản; nghiên cứu hoàn thiện công nghệ nuôi nước ngọt, lợ và nuôi biển đối với các đối tượng nuôi chủ yếu; các biện pháp về phòng trừ dịch bệnh; công nghệ sản xuất thức ăn, công nghệ bảo quản và chế biến sau thu hoạch. 2.8. Về đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ và lao động kỹ thuật. Tăng cường về năng lực và cơ sở vật chất kỹ thuật của các Viện nghiên cứu, trường thuộc ngành thuỷ sản, phối hợp với các Viện nghiên cứu, trường của các ngành khác để đào tạo đội ngũ cán bộ nghiên cứu, quản lý và kỹ thuật về công nghệ nuôi, sản xuất giống, xử lý môi trường, chẩn đoán, phòng trừ dịch bệnh, sản xuất thức ăn, bảo quản sau thu hoạch; đồng thời bằng nhiều hình thức để đào tạo bồi dưỡng kỹ thuật nuôi, phòng dịch bệnh cho nông dân, ngư dân. 2.9. Về tổ chức sản xuất. Trên cơ sở quy hoạch từng vùng, lấy kinh tế hộ, kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất chủ yếu, gắn với phát triển các hình thức kinh tế hợp tác thích hợp để khai thác mọi nguồn lực trong nhân dân, giúp đỡ nhau trong sản xuất và phòng tránh thiên tai có hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, hạn chế những tác động bất lợi của cơ chế thị trường. Các doanh nghiệp Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong việc hậu cần dịch vụ cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, trong đó coi trọng về dịch vụ giống, kỹ thuật nuôi, cung cấp thức ăn công nghiệp, phòng trừ dịch bệnh. 2.10. Về công tác khuyến ngư. Ngành thuỷ sản cần kiện toàn và đổi mới hoạt động của hệ thống khuyến ngư từ Trung ương đến cơ sở, nâng cao năng lực hoạt động khuyến ngư; xây dựng các mô hình để chuyển giao công nghệ về các phương pháp nuôi tiên tiến cho ngư dân phát triển nuôi trồng thuỷ sản. 2.11. Về hợp tác quốc tế. Tăng cường việc hợp tác, liên doanh với các nhà đầu tư nước ngoài để đầu tư nuôi trồng thuỷ sản, sản xuất thức ăn công nghiệp, giống thuỷ sản, đổi mới công nghệ nuôi, công nghệ chế biến thuỷ sản xuất khẩu, về nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ trên các lĩnh vực: sinh sản nhân tạo, di truyền, chọn giống, chuyển đổi giới tính một số giống loài quý, phòng ngừa dịch bệnh và xử lý môi trường. Song song với các hoạt động đó,Bộ Thuỷ sản phối hợp với Bộ Kế hoạch và Ðầu tư và các Bộ ngành có liên quan phải tranh thủ nguồn tài trợ của các nước và tổ chức quốc tế để có thêm nguồn vốn đầu tư trực tiếp và đào tạo cán bộ. 2.12. T¨ng c­êng thanh tra, kiÓm tra, ®¶m b¶o minh b¹ch ho¸ chÊt l­îng an toµn vÖ sinh thuû s¶n VÊn ®Ò chÊt l­îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm hiÖn nay lµ mèi quan t©m hµng ®Çu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam. HÇu hÕt c¸c thi tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña chóng ta hiÖn nay ®Òu quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ vÒ vÊn ®Ò nµy Để nhanh chóng chấm dứt tình trạng các lô hàng thủy sản xuất khẩu bị các thị trường nhập khẩu phát hiện dư lượng các loại hoá chất, kháng sinh bị cấm sử dụng, đảm bảo lợi ích người tiêu dùng, giữ uy tín hàng thủy sản xuất của Việt Nam, ngành thuỷ sản cần: * Tăng cường hơn nữa việc quản lý, sử dụng các loại hoá chất, kháng sinh cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thủy sản nguyên liệu và chế biến thủy sản. * Chỉ đạo cơ quan quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh và thú y thủy sản kiểm tra nghiêm ngặt mặt hàng thủy sản xuất khẩu của các doanh nghiệp bị cảnh báo, đồng thời thông báo cho cơ quan Hải quan để kiểm soát chặt chẽ. * Thường xuyên kiểm tra, kiểm soát việc tuân thủ các quy định pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm thủy sản tại các cảng cá, bến cá, kho chứa, nơi bảo quản, chế biến thủy sản và các vùng nuôi thủy sản tập trung… đảm bảo kiểm soát được chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm tất cả các khâu trong quá trình từ đánh bắt, nuôi trồng đến chế biến và xuất khẩu. * Tăng cường thông tin tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng không đúgn các loại thuốc kháng sinh, hoá chất trong sản xuất kinh doanh, đồng thời hướng dẫn nông,ngư dân các biện pháp thay thế đơn giản, hiệu quả để nuôi, bảo quản nguyên liệu sạch, gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm. * Chỉ đạo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cảnh báo, thông báo rộg rãi tên doanh nghiệp vi phạm và có biện pháp kiên quyết không để các doanh nghiệp tiếp tục vi phạm. KÕt luËn ViÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO võa ®em l¹i cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ nhiÒu c¬ héi lín ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc míi buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i nhanh chãng ®æi míi t­ duy kinh doanh, ®æi míi nguån nh©n lùc, n©ng cao thÕ lùc c¹nh tranh, ¸p dông c«ng nghÖ cao vµo s¶n xuÊt kinh doanh, khai th¸c thÕ m¹nh c¸c nguån lùc trong n­íc, c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ hÖ thèng luËt ph¸p. Ngµnh thuû s¶n víi môc tiªu trë thµnh ngµnh mòi nhän vµ ngµnh xuÊt khÈu tiªn phong còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n ®ã. §Æt biÖt, ngµnh thuû s¶n ®ßi hái chÕ biÕn còng nh­ nu«i trång, ®¸nh b¾t vµ xuÊt khÈu ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, vÖ sinh m«i tr­êng nªn khi gia nhËp WTO yªu cÇu nµy cµng cao, cµng ®Æt ra nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. HiÖn nay c¸c c¬ quan cã thÈm quyÕn còng ®· ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh míi vÒ vÊn ®Ò ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm ®èi víi hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn viÖc thùc hiÖn tèt hay kh«ng cßn tr«ng chê vµo l­¬ng t©m c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Kinh tÕ th­¬ng m¹i: GS.TS hoµng ®øc th©n vµ GS.TS ®Æng ®×nh ®µo ®ång chñ biªn Th­¬ng m¹i - ®Çu t­, héi nhËp vµ ph¸t triÓn: Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - th­¬ng m¹i Gi¸o tr×nh kinh tÕ thuû s¶n: PGS.TS Vò §×nh Th¾ng & PGS.TS NguyÔn ViÕt Trung C¸c trang web: www.fitenet.gov.vn www.mpi.gov.vn www.vnexpress.net www.dantri.com www.mot.gov.vn ._.