Tác động của việc gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO tới ngành thép Việt Nam

®Ò tµi: t¸c déng cña viÖc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi Wto tíi ngµnh thÐp viÖt nam Lêi nãi ®Çu Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë thµnh mét xu h­íng toµn cÇu. Liªn minh kinh tÕ, liªn hÕt kinh tÕ kh«ng chØ diÔn ra ë mét khu vùc kinh tÕ, mµ nã s¶y ra trªn toµn cÇu. WTO lµ mét tæ chøc nh­ thÕ. Héi nhËp kh«ng ph¶i chØ lµ c©u chuyÖn ra nhËp ®Ó cïng quan hÖ cïng trao ®æi, ®ã lµ c©u chuyÖn héi vÒ héi nhËp nh­ thÕ nµo, ¶nh h­ëng cña héi nhËp ®Õn nÒn kinh tÕ, c¬ héi vµ th¸ch thøc mµ chóng ta gÆp ph¶i. Mét n¨m qua, ViÖt Nam héi nhËp vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO, vËy cµi mµ chóng ta ®­îc lµ g×, c¸i chóng ta mÊt lµ g×? §©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò chØ nhµ n­íc míi quan t©m mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Òu quan t©m, tÊt c¶ c¸c ngµnh, tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ 8.5%/n¨m, kinh tÕ ViÖt Nam ®ang cã mét sù khëi ®Çu tèt cho c«ng cuéc héi nhËp hay kh«ng? Thùc tÕ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét tû lÖ l¹m ph¸t ®¹t kØ lôc 12,6% , vËy ph¶n øng cña ViÖt Nam tr­íc t¸c ®éng cña héi nhËp ch­a tèt. VÊn ®Ò ®Æt ra lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i lµ t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng. Cã vËy míi mong ViÖt Nam ph¸t triÓn cïng xu thÕ héi nhËp nh­ Trung Quèc, n¨m con rång Ch©u ¸... Muèn vËy, b¶n th©n tõng ngµnh kinh tÕ ph¶i chñ ®éng tr­íc c¬ héi vµ th¸c thøc thÞ tr­êng ®em l¹i bªn c¹nh sù hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch nhµ n­íc. Bµi viÕt nµy chän ®Ò tµi “ T¸c ®éng cña viÖc ra nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO tíi ngµnh thÐp ViÖt Nam “ ®Ó xem xÐt ®¸nh gi¸ mét khÝa c¹nh nµo ®ã cña viÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO tíi nÒn kinh tÕ nãi chung, vµ ngµnh thÐp nãi riªng. Cã thÓ nãi, n¨m qua còng lµ mét n¨m hÕt søc th¨ng trÇm cña ngµnh thÐp ViÖt Nam, víi kh«ng Ýt c¸c c¬n sèt gi¸ khiÕn cho c¸c nhµ thÇu, chñ x©y dùng ph¶i lao ®ao. VËy nguyªn nh©n lµ do ®©u. §Æc biÖt trong bèi c¶nh héi nhËp kÐo theo c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, liÖu ngµnh thÐp ViÖt Nam cã ®øng v÷ng hay kh«ng? CH¦¥NG I Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi wto, nÒn kinh tÕ vµ nngµnh c«ng nghiÖp thÐp viÖt nam héi nhËp wto - mét xu h­íng tÊt yÕu. §«i nÐt vÒ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi wto Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®­îc thµnh lËp ngµy 1.1.1995, kÕ tôc vµ më réng ph¹m vi ®iÒu tiÕt cña tæ chøc tiÒn th©n cña nã lµ HiÖp ®Þnh chung vÒ Th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan (GATT). Chøc n¨ng: Môc ®Ých quan träng cña WTO lµ hç trî cho sù trao ®æi su«n sÎ, tù do, c«ng b»ng vµ cã thÓ dù ®o¸n tr­íc cña th­¬ng m¹i thÕ giíi, th«ng qua: Qu¶n lÝ c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cña WTO Lµ diÔn ®µn cho c¸c ®µm ph¸n th­¬ng m¹i Xem xÐt chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña quèc gia Hç trî c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, th«ng qua hç trî kÜ thuËt vµ ch­¬ng tr×nh huÊn luyÖn Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸. C¬ cÊu tæ chøc : WTO hiÖn cã 150 thµnh viªn, chiÕm kho¶ng 90% th­¬ng m¹i thÕ giíi. HiÖn cã kho¶ng 30 quèc gia ®ang ®µm ph¸n ®Ó trë thµnh thµnh viªn WTO. C¸c quyÕt ®Þnh cña WTO ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së ®ång thuËn bëi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. Xu h­íng héi nhËp WTO Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ toµn cÇu ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Sù ph©n c«ng lao ®«ng dÉn tíi sù chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng s©u s¾c vµ diÔn ra kh«ng chØ ®èi víi mét vïng hay mét khu vùc kinh tÕ mµ diÔn ra trªn toµn cÇu. §èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn viÖc héi nhËp lµ c¬ héi ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ, khai th¸c nguån nguyªn liÖu, nguån nh©n c«ng rÎ m¹t cña c¸c quèc gia kh¸c. §èi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn th× héi nhËp l¹i lµ c¬ héi ®Ó thu hót vèn, khoa häc c«ng nghÖ, còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lÝ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn thùc tÕ ®· cã rÊt nhiÒu n­íc ®i lªn tõ më cöa héi nhËp nh­ Autralia, n¨m con rång Ch©u ¸, Ên §é… ViÖt Nam héi nhËp WTO TiÕn tr×nh héi nhËp WTO cña ViÖt Nam Tõ th¸ng 1 n¨m 1995 ViÖt Nam ®· nép ®¬n xin gia nhËp WTO. §Õn th¸ng 8 n¨m 1996 ViÖt Nam nép “BÞ vong lôc vÒ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i”. Tr¶i qua ba vßng ®µm ph¸n (1998-2000, 2000-2002, 2002-2006), ®Õn ngµy 26 th¸ng 10 n¨m 2006 kÕt thóc vßng ®µm ph¸n ®a ph­¬ng cuèi cïng. Vµ ngµy 1.11.2006 ViÖt Nam ®· chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. . Kinh tÕ ViÖt Nam sau mét n¨m gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO Gia nhËp WTO lµ mét xu h­íng tÊt yÕu v× thÕ chóng ta kh«ng thÓ ®øng ngoµi cuéc ch¬i. Chóng ta sÏ cã c¬ héi vµ thuËn lîi bªn c¹nh nh÷ng th¸ch thøc ph¶i v­ît qua. Theo c¸c cam kÕt nh÷ng hµng rµo th­ong m¹i sÏ ®­îc dì bá, c¸c doanh nghiÖp cïng víi s¶n phÈm cña ViÖt Nam cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn thÞ tr­êng lín trªn thÕ giíi nh­ Mü, EU, Trung Quèc,… vµ 149 n­íc thµnh viªn WTO. Chóng ta sÏ cã ®­î luËt ch¬i b×nh ®¼ng, sù c¹nh tranh c«ng b»ng víi c¸c n­íc thµnh viªn trong WTO. *C¬ héi khi gia nhËp WTO: Theo ph©n tÝch cña thñ t­íng NguyÔn TÊn Dòng th× khi tham gia vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi, n­íc ta ®øng tr­íc nhiÒu c¬ héi lín: Mét lµ: §­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô ë tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn víi thuÕ nhËp khÈu ®· ®­îc c¾t gi¶m vµ c¸c ngµnh dÞch vô mµ c¸c n­íc më cöa theo c¸c NghÞ ®Þnh th­ gia nhËp cña c¸c n­íc nµy, kh«ng ph©n biÖt ®èi sö. §iÒu ®ã, t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ta më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ trong t­¬ng lai – víi sù lín m¹nh cña doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ cã ®é më lín nh­ chóng ta hiÖn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu lu«n chiÕm 60% GDP th× ®iÒu nµy lµ ®Æc biÖt quan träng, lµ yÕu tè b¶o ®¶m t¨ng tr­ëng. Hai lµ: Víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ truêng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ thùc hiÖn c«ng khai minh b¹ch c¸c thiÕt chÕ qu¶n lÝ theo quy ®Þnh cña WTO, m«i tr­êng kinh doanh cña n­íc ta ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. §©y lµ tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Ó kh«ng nh÷ng ph¸t huy tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mµ cßn thu hót m¹nh ®Çu t­ n­íc ngoµi, qua ®ã tiÕp nhËn vèn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ qu¶n lÝ, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , t¹o c«ng an viÖc lµm vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, b¶o ®¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua ®· chØ râ, cïng víi ph¸t huy néi lùc ®Çu t­ n­íc ngoµi cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta vµ xu thÕ ngµy cµng næi tréi: n¨m 2006, ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm 37% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, gÇn 56% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ 15.5% GDP, thu hót h¬n mét triÖu lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ba lµ: Gia nhËp WTO chóng ta cã ®­îc vÞ thÕ b×nh ®¼ng nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c trong viÖc ho¹ch ®Þng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i toµn cÇu, cã c¬ héi ®Ó ®Êu tranh nh»m thiÕt lËp mét trËt tù kinh tÕ míi c«ng b»ng h¬n, hîp lÝ h¬n, cã ®iÒu kiÖn b¶o vÖ lîi Ých cña ®Êt n­íc, cña doanh nghiÖp. §­¬ng nhiªn lµ kÕt qu¶ ®Êu tranh cßn tuú thuéc vµo thÕ lùc cña chóng ta, vµo kh¶ n¨ng tËp hîp lùc l­îng vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ ®iÒu hµnh cña ta. Bèn lµ: Héi nhËp thóc ®Èy c¶i c¸ch trong n­íc, ®¶m b¶o tiÕn tr×nh c¶i c¸ch cña ta ®ång bé h¬n. N¨m lµ: ViÖc héi nhËp cßn gióp ta n©ng cao vÞ thÕ trªn tr­êng quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn triÓn khai cã hiÖu qu¶ ®­êng lèi ®èi ngo¹i theo ph­¬ng ch©m: ViÖt Nam muèn lµm b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi v× hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn. *Th¸ch thøc khi gia nhËp WTO: Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi mµ chóng ta cã thÓ tËn dông, kinh tÕ ViÖt Nam vÉn gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n khi gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Thñ t­íng chÝnh phñ còng ®· nhÊn m¹nh nh÷ng th¸ch thøc mµ chóng ta ph¶I ®èi ®Çu: Mét lµ: C¹nh tranh sÏ diÔn ra gay g¾t h¬n, víi nhiÒu ®èi thñ h¬n, trªn b×nh diÖn réng h¬n, s©u h¬n. §©y lµ sù c¹nh tranh gi÷a s¶n phÈm cña ta víi s¶n phÈm c¸c n­íc, gi÷a doanh nghiÖp n­íc ta víi doanh nghiÖp c¸c n­íc, kh«ng chØ trªn thÞ tr­êng thÐ giíi mµ ngay trªn thÞ tr­êng n­íc ta do thuÕ nhËp khÈu ph¶i c¾t gi¶m tõ møc trung b×nh 17.4% hiÖn nay xuèng trung b×nh 13.4% trong vßng tõ 3-5 n¨m, nhiÒu mÆt hµng cßn gi¶m m¹nh h¬n. C¹nh tranh kh«ng chØ diÔn ra ë cÊp ®é s¶n phÈm víi s¶n phÈm, doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp. C¹nh tranh cßn diÔn ra gi÷a nhµ n­íc vµ nhµ n­íc trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch qu¶n lÝ vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn nh»m ph¸t huy néi lùc vµ thu hót ®Çu t­ bªn ngoµi. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn cã ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh hay kh«ng, cã thÓ hiÖn ®­îc kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh v­ît tr­íc trong mét thÕ giíi biÕn ®æi nhanh chãng hay kh«ng. ChÝnh s¸ch qu¶n lÝ cã t¹o d­îc chi phÝ giao dÞch x· héi thÊp nhÊt cho s¶n xuÊt kinh doanh hay kh«ng, cã t¹o dông ®­îc m«i tr­êng kinh doanh, ®Çu t­ th«ng tho¸ng, thuËn lîi hay kh«ng. Tæng hîp c¸c yÕu tè c¹nh tranh trªn ®©y sÏ t¹o nªn søc c¹nh tranh cña toµn bé nÒn kinh tÕ, søc c¹nh tranh quèc gia. Hai lµ: Trªn thÕ giíi sù ph©n phèi lîi Ých cña toµn cÇu ho¸ lµ kh«ng ®ång ®Òu. Nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thÊp ®­îc h­ëng lîi thÊp h¬n. ë mçi quèc gia sù ph©n phèi lîi Ých còng kh«ng ®ång ®Òu. Mét bé phËn d©n c­ ®­îc h­ëng lîi Ýt h¬n, thËm chÝ cßn bÞ t¸c ®éng tiªu cùc cña toµn cÇu ho¸; nguy c­ ph¸ s¶n mét bé phËn doanh nghiÖp vµ nguy c¬ thÊt nghiÖp sÏ t¨ng lªn, ph©n ho¸ giµu nghÌo m¹nh lªn. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã chÝnh s¸ch phóc lîi vµ an sinh ®óng ®¾n; ph¶i qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn thËt t«t chñ ch­¬ng cña §¶ng: “T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tong b­íc ph¸t triÓn”. Ba lµ: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong mét thÕ giíi toµn cÇu ho¸, tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c n­íc sÏ t¨ng lªn. Sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng c¸c n­íc sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn thÞ tr­êng trong n­íc, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã chÝnh s¸ch vÜ m« ®óng ®¾n, cã n¨ng lùc dù b¸o vµ ph©n tÝch t×nh h×nh, c¬ chÕ qu¶n lÝ ph¶i t¹o c¬ së ®Ó nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh tÝch cùc, h¹n chÕ ¶nh h­ëng tiªu cùc tr­íc nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ trªßng thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn tiÒm lùc ®Êt n­íc cã h¹n, hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hoµn thiÖn, kinh nghiÖm vËn hµnh nÒn kinh tÕ thi tr­êng ch­a nhiÒu th× ®©y lµ khã kh¨n kh«ng nhá, ®ßi hái chóng ta ph¶i phÊn ®Êu v­¬n lªn m¹nh mÏ víi lßng tù hµo vµ tr¸ch nhiÖm rÊt cao tr­íc quèc gia, tr­íc d©n téc. Bèn lµ: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò míi trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, chèng l¹i lèi sèng thùc dông ch¹y theo ®ång tiÒn. ngµnh thÐp viÖt nam héi nhËp – c¬ héi vµ th¸ch thøc Ngµnh thÐp ViÖt Nam cam kÕt héi nhËp Ngµnh thÐp héi nhËp lµ mét tÊt yÕu trong hoµn c¶nh c¶ n­íc ®ang héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. HiÖp héi thÐp ViÖt Nam ®· cam kÕt tr­íc nh÷ng ®iÒu luËt th­ong m¹i cña nhµ n­íc khi gia nhËp WTO. §ã lµ viÖc đi ®Õn xo¸ bá c¸c hµng rµo thuÕ quan vÒ nhËp khÈu thÐp vµo ViÖt Nam. §i ®«i víi viÖc thõa nhËn nh÷ng chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp thÐp còng chuÈn bÞ vÒ mÆt t­ t­ëng còng nh­ kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña ngµnh thÐp nãi chung, còng nh­ ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp cã khh¶ n¨ng ®øng v÷ng ngay t¹i thÞ tr­êng trong n­íc. Nh÷ng c¬ héi mµ ngµnh thÐp cã thÓ tËn dông trong tiÕn tr×nh héi nhËp VÊn ®Ò nhËn thøc c¬ héi ®Õn víi ViÖt Nam khi gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®· ®­îc chóng ta nh×n nhËn tõ rÊt l©u. Riªng ®èi víi ngµnh thÐp th× nh÷ng c¬ héi ®ã lµ: YÕu ®iÓm lín nhÊt cña ngµnh thÐp ViÖt Nam ®ã lµ ph«i thÐp. Tõ tr­íc tíi nay viÖc s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc cßn rÊt h¹n chÕ, chñ yÕu nhËp khÈu bªn ngoµi víi gi¸ cao. ViÖc má cöa sÏ ®em l¹i cho chóng ta nhiÒu nguån nhËp h¬n. Më cöa chóng ta cã c¬ héi thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt ph«i thÐp, ®Çu t­ m¸y mãc trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cho ngµnh thÐp ViÖt Nam vèn ®ang cßn rÊt l¹c hËu. Trong héi t¶o “C«ng nghÖ thÐp ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp WTO” do ViÖn chiÕn l­îc chÝnh s¸ch c«ng nnghÖ (IPSI) phèi hîp víi tËp ®oµn Sojitz(NhËt B¶n) tæ chøc ngµy 2/8/2007 ®· nhËn ®Þnh ngµnh thÐp ViÖt nam cã mét vai trß rÊt quan träng kh«ng chØ ®èi víi thÞ tr­ßng néi ®Þa mµ cßn c¶ ®èi víi thÞ tr­êng thÕ giíi. V× thÕ héi nhËp chÝnh lµ c¬ héi tèt ®Ó ngµnh thÐp ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Th¸ch thøc héi nhËp ®èi víi ngµnh thÐp Nãi ®Õn héi nhËp víi mu«n vµn c¬ héi cho sù ph¸t triÓn kinh tÐ, nh­ng héi nhËp kh«ng ph¶i dÔ dµng. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh thÐp ViÖt Nam khi cßn qua bÐ nhá vµ l¹c hËu so víi nÕn kinh tÕ thÕ giíi , l¹i ®­îc b¶o hé bëi nh÷ng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ th× th¸ch thøc mµ chóng ta gÆp ph¶i lµ rÊt lín: Thùc hiÖn cam kÕt héi nhËp, ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn h¹n chÕ dÇn ®i ®Õn xo¸ bá c¸c hµng rµo kÜ thuËt ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c quèc gia kh¸c, c«ng cô ®Ó b¶o hé cho s¶n xuÊt trong nø¬c kh«ng n÷a. Víi hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hoµn thiÖn, cßn nhiÒu thiÕu sãt, ngµnh thÐp ViÖt Nam ph¶i tù m×nh v­¬n lªn. §Æc biÖt trong vÊn ®Ò qu¶n lÝ chÊt l­îng, ®¨ng kiÓm nh·n m¸c, b¶o vÖ m«i tr­êng cßn nhiÒu bÊt cËp; c«ng t¸c qu¶n lÝ nhµ n­íc cßn chång chÐo, thiÕu tÝnh æn ®Þnh vµ nhÊt qu¸n gi÷a c¸c bé ngµnh khi xö lÝ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ngµnh thÐp nh­ thuÕ, b×nh æn thÞ tr­êng nhËp khÈu nguyªn vËt kiÖu, cÊp phÐp nhËp khÈu … lµ nguyªn nh©n ®Èy ngµnh thÐp tíi t×nh thÕ khã xö , lao ®ao tr­íc nh÷ng ®ßi hái øng xö cña thÞ tr­êng. C¸c s¶n phÈm thÐp sÏ ph¶i ®èi mÆt víi sù å ¹t cña thÐp nhËp khÈu tõ bªn ngoµi. §ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t víi s¶n phÈm thÐp tõ c¸c quèc gia Trung Quèc, NhËt B¶n, Hµn Quèc,… c¹nh tranh víi mét sè l­îng lín c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng c¶ vÒ chÊt l­îng còng nh­ chñng lo¹i. Trong khi c¬ cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm th× ®¬n ®iÖu, thiÕu c¸c s¶n phÈm thÐp dµi, thÐp h×nh cì lín, thÐp chÊt l­îng cao vµ thÐp chÕ t¹o m¸y mãc. HÖ thèng ph©n phèi thÐp còng kh«ng râ rµng qua nhiÒu kh©u ph©n phèi trung gian. MÆc dï nh÷ng n¨m qua, ngµnh thÐp ®· cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng ®¹t kho¶ng 55% nhu cÇu néi ®Þa vÕ c¸c s¶n phÈm thÐp(trong ®ã cã nh÷ng lo¹i ®¸p øng ®­îc kho¶ng 70-80% nhu cÇu néi ®Þa) vµ ®· tù kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, thÕ nh­ng, sù ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp cßn thiÕu tÝnh bÒn v÷ng, chËm kh¾c phôc t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi gi÷a th­îng nguån (s¶n xuÊt ph«i) vµ h¹ nguån (c¸n thÐp). N¨ng lùc s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc chØ míi ®¸p øng ®­îc 20-25% nhu cÇu c¸n thÐp. Cßn 75-80% l­îng ph«i thÐp phô thuéc vµo nhËp khÈu bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, mçi khi thÞ tr­êng thÕ giíi biÕn ®éng, ngµnh thÐp ViÖt Nam l¹i ph¶i gång m×nh lªn g¸nh chÞu thiÖt h¹i. quan ®iÓm cña chÝnh phñ ®èi víi s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña ngµnh thÐp Vai trß cña ngµnh thÐp Cã thÓ nãi ngµnh thÐp lu«n gi÷ mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.Lµ mét bé phËn cña ngµnh c«ng nÆng, c«ng nghiÖp thÐp cung cÊp nguyªn vËt liÖu c¬ b¶n cho ngµnh x©y dùng, ngµnh chÕ t¹o m¸y, ngµnh c¬ khÝ... V× thÕ ngµnh thÐp gi÷a mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiªn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Thùc tÕ ®· chøng minh tÇm quan träng cña nã qua triÓn väng tiªu thô thÐp trªn thÕ giíi vµ trong n­íc. *Tiªu thô thÐp toµn cÇu N¨m 2005, toµn thÕ gií tiªu thô kho¶ng 1.126 triÖu tÊn thÐp. N¨m 2006, ®¹t 1.217 triÖu tÊn, t¨ng ®Ðn 1.305 triÖu tÊn n¨m 2007 vµ dù b¸o n¨m 2008 lªn ®Ðn 1.385 triiªô tÊn t¨ng 6% so víi n¨m 2007.Trong ®ã Trung quèc tiÕp tôc lµ ®äng lùc t¨ng tr­ëng nhu cÇu thÐp toµn cÇu, chiÕm 55% tæng møc tiªu thô.Trong ®ã nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ t¨ng nhanh chãng tiÕp tôc lµm t¨ng nhu cÇu ®èi víi thÐp x©y dùng Tiªu thô thÐp cña Ên §é t¨ng 13% vµo n¨m 2007 lªn 53 triÖu tÊn vµ tiÕp tôc t¨ng 9% trong n¨m 2008 , nhê cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tiªu thô thÐp cña chÝnh phñ Ên §é vµ c¸c ch­¬ng tr×nh t¨ng ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng. Tiªu thô thÐp cña Nga dù b¸o t¨ng 10% trong n¨m 2007 lªn 43 triÖu tÊn vµ tiÕp tôc t¨ng 7% trong n¨m 2008 , chñ yÕu do nhu cÇu ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ, vµ nhu cÇu c¶i t¹o c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng vµ sù ph¸t triÓn cña ngµnh x©y dùng. Tiªu thÞ thÐp cña Hoa k× ®¹t 115 triÖu t¨n vµ tiÕp tôc t¨ng 1% trong n¨m 2008,lªn 116 triÖu tÊn do nhu cÇu cña ngµnh chÐ t¹o m¸y, ®Æc biÖt lµ ngµnh s¶n xuÊt «t« . *Tiªu thô thÐp trong n­íc Nhu cÇu tiªu thô thÐp trong n­íc ngµy cµng gia t¨ng cïng víi sù gia t¨ng cña tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hoµ ®Êt n­íc. Tăng trưởng GDP (%); II- Tăng trưởng c«ng nghiệp (%); III- Tăng trưởng sx thÐp (%); IV- Tăng tiªu thụ thÐp (%) Giai ®o¹n I II III IV 1996-2000 6,94 13,57 27 37 2001-2005 7,5 14,08 14 78 2006-2010 7,5 10,38 10 123 2011-2015 7,0 8-9 9-9,5 170 Tõ thùc tÕ tiªu thô thÐp trªn thÕ vµ trong n­íc ®· cho thÊy sù quan träng cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn ngµnh thÐp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Quan ®iÓm cña nhµ n­íc ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh thÐp trong c¸c giai ®o¹n tiÕp theo Quan ®iÓm cña chÝnh phñ nh»m ph¸t triÓn ngµnh thÐp sao cho ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ thÐp th«ng th­êng cña ViÖt Nam ®Ó kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo bªn ngoµi. Trong giai ®o¹n ®Çu sÏ ph¸t triÓn c¸c kh©u h¹ nguån tr­íc nh­ thÐp c¸n trßn x©y dùng, thÐp c¸n tÊm nãng, c¸n tÊm nguéi…®i tõ thÐp ph«i, thÐp nhËp khÈu vµ mét phÇn thÐp phÕ liÖu. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sÏ tiÕp tôc ®Çu t­ chiÒu s©u nh÷ng c¬ së hiÖn cã, nghiªn cøu ph¸t triÓn kh©u th­îng nguån cã sö dông quÆng s¾t trong n­íc vµ mét phÇn quÆng s¾t nhËp khÈu phï hîp víi tr×nh ®é c«ng nghÖ ®· thuÇn thôc. Mµ cô thÓ lµ: 1. ThÐp lµ vËt t­ chiÕn l­îc cña ngµnh c«ng nghiÖp, ngµnh x©y dùng, ngµnh quèc phßng, cã vai trß hÕt søc quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. V× thÕ ngµnh thÐp cÇn ®­îc x¸c ®Þnh lµ ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn. 2. Ph¸t huy hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn s½n cã trong n­íc (®Æc biÖt nghiªn cøu sím khai th¸c má s¾t Quý Xa vµ c¸c má nhá phôc vô s¶n xuÊt gang thÐp Th¸i Nguyªn), kÕt hîp víi viÖc nhËp khÈu mét phÇn ph«i thÐp vµ quÆng s¾t cña n­íc ngoµi, x©y dùng khu liªn hîp luyÖn kim c«ng suÊt 4-5 triÖu tÊn thÐp/n¨m ®Ó t­ng b­íc ®¸p øng nhu cÇu thÐp trong n­ícc¶ vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l­îng. Trong giai ®o¹n ®Çu tËp trung ph¸t triÓn c¸c kh©u h¹ nguån nh­ c¸n thÐp x©y dùng, thÐp c¸n tÊm nãng, c¸n tÊm nguéi, sau ®ã cÇn nghiªn cøuph¸t triÓn kh©u th­îng nguån ®Ó sö dôngcã hiÖu qu¶ nguån ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn trong n­íc. 3. KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph¸t huy néi lùc vµ tranh thñ tËn dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tõ n­íc ngoµi (tr­íc hÕt vÒ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ hiÑn ®¹i). KÕt hîp hµi hoµ gi÷a yªu cÇu gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ víi xu thÕ héi nhËp, toµn cÇu ho¸; tù chñ nh­ng kh«ng bá qua c¸c c¬ héi hîp t¸c vµ sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®Î ®Èy nhanh tèc ®ä ph¸t triÓn ngµnh thÐp. §a d¹ng ho¸ vèn ®Çu t­ cho ngµnh thÐp. Vèn ®Çu t­ cña nhµ n­íc chñ yÕu dµnh cho ph¸t triÓn c¸c nguån quÆng trong n­íc vµ c«ng tr×nh s¶n xuÊt thÐp l¸, thÐp tÊm; 4. VÒ c«ng nghÖ:Trong giai ®o¹n ®Õn n¨m 2020 vÉn sö dông c«ng nghÖ truyÒn thèng lµ s¶n xuÊt lß cao luyÖn thÐp. §ång thêi tÝch cùc nghiªn cøu c¸c c«ng nghÖ míi tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Î phat triÓn ngµnh thÐp. §èi víi khu liªn hîp luyÖn kim khÐp kÝn cã vèn ®Çu t­ lín vµ thêi gian x©y dùng kÐo dµi, cã thÓ triÓn khai tr­íc kh©u s¶n xuÊt c¸n kÐo. Sau ®ã sÏ ph¸t triÓn kh©u s¶n xuÊt ph«i thÐp c¸n tõ quÆng. 5. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch hç trî tÝch cùc cho ngµnh thÐp trong khu«n khæ cho phÐp cña c¸c cam kÕt th­¬ng m¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 6. Tham gia AFTA, gia nhËp WTO ®ång nghÜa víi viÖc xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan, ngµnh thÐp ph¶i cñng cè më réng tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn ph©n phèi víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ®Ó më réng thÞ tr­êng vµ c¹nh tranh ®­îc ë thi tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi. 7. §i ®«i víi viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y hiÖn ®¹i, ph¶i coi träng ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c c¬ së hiÖn cã lªn ngang b»ng tiªn tiÕn trong n­íc vµ khu vùc. 8. Quan t©m c«ng t¸c ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ phôc vô ngµnh. Ch­¬ng ii thùc tr¹ng cña ngµnh thÐp ViÖt Nam sau khi gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi Trªn thÕ giíi ngµnh thÐp ra ®êi tõ rÊt l©u ®êi, nh­ng kh«ng ph¶i ë tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÐ giíi. Do vËy chóng ta sÏ nghiªn cøu sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nã ë mét sè n­íc ®iÓn h×nh nh­ c¸c n­íc G7, NIC, Trung Quèc… C¸c n­íc G7 C¸c n­íc G7 lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tõ l©u ®êi, do vËy ngµnh c«ng nghiÖp thÐp t¹i c¸c n­íc nµy còng ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kh¸ sím. Cho ®Õn nay c¸c n­íc G7 vÉn lµ c¸c n­íc hµng ®Çu thÕ giíi vÒ ngµnh thÐp. N¨m 204, tæng s¶n l­îng thÐp th« cña NhËt B¶nlµ 112 triÖu tÊn (®øng thø 2 thÕ giíi sau Trung Quèc); Hoa K× ®øng thø 3 víi 99 triÖu tÊn; §øc, Italia, Ph¸p lÇn l­ît ®øng thø 6,10 vµ 11 víi s¶n l­îng t­¬ng øng lµ 46, 28 vµ 21 triÖu tÊn thÐp th«. §Æc ®iÓm cña c¸c n­íc G7 lµ nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é kinh tÕ rÊt ph¸t triÓn, GP b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®Òu ë møc cao trªn 20.000 USD. Tiªu thô thÐp b×nh qu©n ®Çu ng­êi kh«ng cßn ë møc cao (hiÖn kho¶ng 250-500 kg/ng­êi) do ®· hoµn thµn c«ng nghiÖp ho¸. MÆc dï ph¶i tr¶i qua nhiÒu thêi k× khñng ho¶ng, nh­ng ngµnh thÐp cña c¸c n­íc G7 vÉn ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn, h­íng m¹nh sang xuÊt khÈu. S¶n l­îng thÐp s¶n xuÊt kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n­íc mµ cßn ®Ó xuÊt khÈu víi tØ lÖ cao. C¸c n­íc G7 ®Òu cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o ph¸t triÓn víi c«ng nghÖ cao, s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu kh¾p thÕ giíi. Ngµnh thÐp c¸c n­íc nµy ®Òu cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, cung øng vËt liÖu chÊt l­îng cao vµ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. t¹i c¸c n­íc nµy, s¶n phÈm thÐp dÑt ®­îc s¶n xuÊt nhiÒu h¬n thÐp dµi ( tØ lÖ thÐp dÑt cña NhËt B¶n lµ 65%, Hoa KÝ lµ 69%, §øc 64%). C¸c n­íc NIC (Hµn Quèc, §µi Loan…) §©y lµ nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp míi, cã nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng m¹nh tõ nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kØ tr­íc. Cho ®Õn thËp kØ 90 thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®· ®¹t kho¶ng 10.000 USD (theo sè liÖu cña ADB n¨m 2003). GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña Hµn Quèc, §µi Loan t­¬ng øng lµ 10.300 vµ 12.8000 USD. Trong bèi c¶nh chÝnh trÞ, kinh tÕ thÕ giíi chiÕn tranh l¹nh, ngµnh thÐp c¸c n­íc nµy ®· ®­îc Nhµ n­íc tËp trung®Çu t­ ngay tõ ®Çu vµ ®· nhanh chãng trë thµnh nh÷ng nhµ s¶n xuÊt thÐp hµng ®Çu thÕ giíi nh­ POSCO vµ China Steel (CSC). S¶n l­îng thÐp th« n¨m 2004 cña Hµn Quèc vµ §µi Loan 47.5 triÖu tÊn vµ 19.5 triÖu tÊn; ®øng thø 5 vµ ®øng thø 13 trªn thÕ giíi. Møc tiªu thô biÓu kiÕn cña 2 n­íc nµy lÇn l­ît lµ 47,2 triÖu tÊn vµ 22,1 triÖu tÊn. Nh­ vËy, tû lÖ s¶n xuÊt vµ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc lµ rÊt cao ( xÊp xØ 100% ®èi víi Hµn Quèc vµ 88% ®èi víi §µi Loan). Do c¸c n­íc NIC ®ang ë giai ®o¹n cao cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ nªn møc tiªu thô thÐp b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 2003 cña Hµn Quèc vµ §µi Loan t­¬ng øng lµ 955 KG vµ 878 kg. Tû lÖ s¶n xuÊt thÐp dÑt/thÐp dµi cña Hµn Quèc lµ 58% vµ cña §µi Loan lµ 56/44. T×nh h×nh s¶n xuÊt thÐp thÕ giíi hiÖn nay nãi chung Theo Bé N«ng nghiÖp vµ Tµi nguyªn ¤xtr©ylia (ABARE), s¶n l­îng thÐp th« thÕ giíi n¨m 2007 t¨ng kho¶ng 7%, lªn 1,34 tû tÊn vµ tiÕp tôc t¨ng 6% vµo n¨m 2008, lªn 1,41 tû tÊn. Trong ®ã Trung Quèc lµ n­íc cã tèc ®ä t¨ng s¶n l­îng cao nhÊt, chiÕm 70% møc t¨ng tæng s¶n l­îng thÐp n¨m 2007 vµ 60%møc t¨ng s¶n l­îng cña n¨m 2008. S¶n l­îng cña Nga, Ên §é vµ Bra-xin cã triÓn väng t¨ng lªn trong khi s¶n l­îngcña Hoa Kú dù b¸o sÏ gi¶m xuèng do søc Ðp c¹nh tranh tõ Trung Quèc vµ nhu cÇu yÕu cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o Hoa Kú. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp ViÖt Nam Ngµnh thÐp ViÖt Nam b¾t ®Çu ®­îc x©y dùng tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60. Khu liªn hîp gang thÐp Th¸i Nguyªn do Trung Quèc gióp ta x©y dùng ®· cho ra mÎ gang ®Çu tiªn vµo n¨m 1963. C«ng xuÊt thiÕt kÕ lóc ®ã cña khu gang thÐp lµ 100 ngµn tÊn/ n¨m. Song do chiÕn tranh vµ khã kh¨n nhiÒu mÆt, 15 n¨m sau, Khu liªn hîp gang thÐp Th¸i Nguyªn míi cã s¶n phÈm thÐp c¸n. N¨m 1975, Nhµ m¸y luyÖn c¸n thÐp Gia Sµng do §øc(tr­íc ®©y) gióp ®· ®i vµo s¶n xu¸t. C«ng nghÖ thiÕt kÕ cña c¶ khu liªn hîp lªn ®Õn 10 v¹n tÊn/n¨m. Tõ ®ã ®Õn nay ngµnh thÐp ViÖt Nam ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹ ph¸t triÓn: Giai ®o¹n tõ n¨m 1976 ®Õn n¨m 1989:Ngµnh thÐp gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do kinh tÕ ®Êt n­íc l©m vµo khñng ho¶ng, ngµnh thÐp kh«ng ph¸t triÓn ®­îc vµ chØ duy tr× møc s¶n l­îng tõ 40.000 – 85.000 tÊn thÐp/n¨m. Trong giai ®o¹n nµy, c«ng ty LuyÖn kim ®en MiÒn Nam ®­¬c thµnh lËp(1976) trªn c¬ së tiÕp qu¶n c¸c nhµ luyÖn, c¸n thÐp mini cña chÕ ®é cò ®Ó l¹i ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Biªn Hoµ, víi tæng c«ng su©t kho¶ng 80.000 tÊn thÐp c¸n/n¨m. Giai ®o¹n n¨m 1989 ®Õn n¨m 1995: Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ngµnh thÐp b¾t ®Çu cã t¨ng tr­ëng thÐp, s¶n l­îng trong n­íc ®¹t trªn møc 100.000 tÊn/n¨m. N¨m 1990, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam (thuéc Bé c«ng nghiÖp nÆng – nay lµ Bé c«ng nghiÖp) ®­îc thµnh lËp, thèng nhÊt qu¶n lÝ ngµnh s¶n xuÊt thÐp quèc doanh trong c¶ n­íc. §©y kµ thêi k× ph¸t triÓn s«I ®éng, nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u vµ liªn doanh víi n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ, x©y dùng, quèc phßng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®ua nhau lµm thÐp mini. S¶n l­îng thÐp c¸c n¨m 1995 ®· t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 1990, ®¹t 450.000 tÊn/n¨m vµ b»ng møc Liªn X« cung cÊp cho n­íc ta hµng n¨m tr­íc n¨m 1990. Th¸ng 4 n¨m 1995, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp theo m« h×nh Tæng c«ng ty nhµ n­íc (Tæng c«ng ty 91) trªn c¬ s¬ hîp nhÊt Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam vµ Tæng c«ng ty c¬ khÝ thuéc Bé Th­¬ng M¹i. Giai ®o¹n tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000: Ngµnh hÐp vÉn gi÷ ®­îc møc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao, tiÕp tôc ®­îc ®Çu t­ ®æi míi vµ ®Çu t­ chiÒu s©u. §· ®­a vµo ho¹t ®éng 13 liªn doanh, trong ®ã cã 12 liªn doanh c¸n thÐp vµ gia c«ng, chÕ biÕn sau c¸n. S¶n l­îng thÐp c¸n cña c¶ n­íc ®¹t kho¶ng 1,57 triªu tÊn, t¨ng gÊp 3 lÇn so víi n¨m 1995 vµ gÊp 14 lÇn so víi n¨m 1990. §©y lµ giai ®o¹n cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt. HiÖn nay thµnh phÇn tham gia s¶n xuÊt vµ gia c«ng chÕ biÕn thÐp ë n­íc ta rÊt ®a d¹ng, bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia. Ngoµi Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam vµ c¸c c¬ së quèc doanh thuéc ®Þa ph­¬ng vµ c¸c ngµnh, cßn cã c¸c liªn doanh, c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty100% vèn n­íc ngoµi vµ c¸c c«ng ty t­ nh©n. TÝnh ®Õn n¨m 2002, ViÖt Nam cã kho¶ng 50 doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp x©y dùng ( chØ tÝnh c¸c c¬ së cã c«ng suÊt h¬n 5.000 tÊn/n¨m), trong ®ã cã 12 d©y chuyÒn c¸n, c«ng suÊt tõ 100.000 – 300.000 t¨n/n¨m. Sau gÇn 50 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, kh«ng ph¶i lµ thêi gian dµi cho mét ngµnh c«ng nghiÖp ®ßi hái mét tr×nh ®é c«ng nghÖ cao nhÊt ®Þnh, ngµnh thÐp ViÖt Nam vÉn cßn non trÎ so víi c«ng nghiÖp thÐp thÕ giíi. Nh­ng chóng ta còng ph¶i ghi nhËn nh÷ng thµnh tùu mµ nã ®· ®¹t ®­îc, ®Æc biÖt trong 10 n¨m ®æi míi 1995 – 2005, ®¹t ®­îc mét sè c¸c chØ tiªu sau: -LuyÖn thÐp lß ®iÖn ®¹t 500.000 tÊn/n¨m. - C«ng suÊt c¸n thÐp ®¹t 2,6 triÖu tÊn/n¨m (kÓ c¶ c¸c ®¬n vÞ ngoµi Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ) - LuyÖn c¸n thÐp ®¹t 470.000 tÊn/n¨m. - C¸n thÐp ®¹t 760.000 tÊn/n¨m. - S¶n phÈm thÐp th« (phoi vµ thái ) huy ®äng ®­îc 78% c«ng suÊt thiÕt kÕ. -ThÐp c¸n dµi (thÐp trßn, thÐp thanh, thÐp h×nh nhá vµ võa) ®¹t tû lÖ huy ®éng 50% c«ng suÊt. -S¶n phÈm thÐp gia c«ng sau c¸n (èng hµn, t«n m¹ c¸c lo¹i) huy ®éng 90% c«ng suÊt. thùc tr¹ng cña ngµnh thÐp ViÖt nam T×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc C¬ cÊu s¶n phÈm cña ngµnh thÐp hiÖn nay Hiªn nay ngµnh thÐp ViÖt Nam míi chØ s¶n xuÊt ®­îc c¸c lo¹i thÐp trßn, thÐp v»n (10 – 40mm), thÐp cuén (6 -10 mm), thÐp h×nh cì nhá, cì võa (gäi chung lµ s¶n phÈm dµi) phôc vô cho x©y dùng vµ gia c«ng, s¶n xuÊt èng hµn, t«n m¹, h×nh uèn nguéi, c¾t xÎ…tõ s¶n phÈm dÑt nhËp khÈu. C¸c s¶n phÈm dµi trong n­íc còng phÇn lín ®­îc c¸n tõ ph«i thÐp nhËp khÈu kh¶ n¨ng tù s¶n xuÊt ph«i thÐp trong n­íc cßn rÊt nhá bÐ, chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 28%, cßn 72% nhu cÇu ph«i thÐp cho c¸c nhµ m¸y ®Òu ph¶i nhËp khÈu tõ bªn ngoµi. Trong n­íc ch­a cã nhµ m¸y c¸n thÐp dÑt (tÊm, l¸ c¸n nãng, c¸n nguéi). Ch­a cã c¬ së tËp trung chuyªn s¶n xuÊt ®Æc biÖt phôc vô chÕ t¹o c¬ khÝ. HiÖn nay chØ míi s¶n xuÊt 1 sè chñng lo¹i thÐp ®Æc biÖt víi quy m« nhá ë mét sè nhµ m¸y c¬ khÝ vµ nhµ m¸y thÐp cña tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. Nh×n chung, do h¹n chÕ vÒ vèn ®Çu t­ vµ do thÞ tr­êng tiªu thô thÐp trong n­íc cßn qu¸ nhá bÐ, ngµnh hÐp ViÖt Nam míi chØ tËp trung ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thÐp dµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp b¸ch trong n­íc. §©y lµ c¸c s¶n phÈm cã thuËn lîi vÒ thÞ tr­êng cÇn vèn ®Çu t­ Ýt, thêi gian x©y dùng nhµ m¸y ng¾n, hiÖu qu¶ ®Çu t­ t­¬ng ®èi cao, thu hót ®­îc nhiÒu ®èi t¸c n­íc ngoµi bá vèn liªn doanh. §èi víi c¸c s¶n phÈm thÐp dÑt do nhu cÇu thÞ tr­êng thÊp, trong khi ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ th× yªu cÇu c«ng suÊt nhµ m¸y ph¶i ®ñ lín, cÇn vèn ®Çu t­ lín, hiÖu qu¶ ®Çu t­ ch­a cao nªn Ýt hÉp dÉn c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Çu t­ liªn doanh, b¶n th©n ngµnh thÐp hiÖn nay thiÕu ®ång bé, mÊt c©n ®èi gi÷a ph«i thÐp vµ c¸n thÐp, gi÷a c¬ cÊu mÆt hµng ( thÐp x©y dùng vµ thÐp phôc vô chÕ t¹o c¬ khÝ ) vµ c¬ cÊu chÊt l­îng s¶n phÈm. Tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ Ngµnh thÐp ViÖt Nam hiÖn nay cã n¨ng lùc s¶n xuÊt thùc tÕ kho¶ng 2,6 triÖu tÊn thÐp c¸n/n¨m (thÐp x©y dùng ); 0,5 – 0,6 triÖu tÊn ph«i thÐp b»ng lß ®iÖn (ph«i thÐp vu«ng vµ c¶ thái ®óc cì nhá ). VÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ chia lµm 4 møc sau: Lo¹i t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i: Gåm c¸c d©y chuyÒn c¸n thÐp liªn tôc cña 2 c«ng ty liªn doanh VINA KYOEI, VPS vµ mét sè d©y chuyÒn c¸n thÐp míi sÏ x©y dùng trong thêi gian gÇn ®©y. Lo¹i trung b×nh: Bao gåm c¸c d©y chuyÒn c¸n b¸n liªn tôc nh­ Vinausteel, NatSteelvina, T©y §«, Biªn Hoµ, Thñ §øc (SSC), Gia Sµng, L­u X¸ (TISCO) vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty t­ nh©n (Vinatafong, Nam §«, H¶I Phßng…) Lo¹i l¹c hËu: bao gåm c¸c d©y chuyÒn c¸n thñ c«ng mini cña c¸c nhµ m¸y Nhµ BÌ, Thñ §øc, T©n ThuËn, ThÐp §µ N½ng, ThÐp MiÒn Trung Vµ c¸c c¬ së kh¸c ngoµi Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam. Lo¹i rÊt l¹c hËu: Gåm c¸c d©y chuyÒn c¸n thÐp mini cã c«ng suÊt nhá (<20.000 tÊn/n¨m). Nguyªn vËt liÖu §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, nh÷ng nguyªn liÖu cÇn thiÕt bao gåm qÆng s¾t lµ nguyªn liÖu chÝnh, c¸c tæ hîp c¸c bon, cïng mét sè c¸c nhiªn liÖu nh­ ®iÖn, chÊt ®èt (chñ yÕu lµ than cèc ). ë ViÖt Nam c¸c nguån nguyªn liÖu nµy kh«ng hiÕm song kh¶ n¨ng khai th¸c th× l¹i bÞ h¹n chÕ, dÉn ®Õn chóng ta vÉn ch­a chñ ®éng ®­îc nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo. ViÖt Nam ch­a tù s¶n xuÊt ®­îc ph«i thÐp, thÐp c¸n dÑt, phÇn lín ph¶i nhËp khÈu. Râ rµng vÒ tiÒm lùc ph¸t triÓn, ngµnh thÐp ViÖt NamvÉn h¬n h¼n nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. L¹i cã nguån nh©n c«ng rÎ, nh­ng chóng ta vÉn ch­a cã n¨ng lùc khai th¸c ®­îc hÕt kh¶ n¨ng vèn cã cña m×nh. ChÊt l­îng s¶n phÈm ChÊt l­îng s¶n phÈm c¸n thÐp x©y dùng cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam vµ khèi liªn doanh nh×n chung kh«ng thua kÐm s¶n phÈm nhËp khÈu.ChØ cã c¸c s¶n phÈm cña c¬ së s¶n xuÊt nhá (<20.000 tÊn/n¨m), ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së cã kh©u luyÖn thÐp thñ c«ng chÊt l­îng kÐm vµ kh«ng ®¹t yªu cÇu. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng s¶n xuÊt thÐp ViÖt Nam Nh÷ng n¨m qua tuy ngµnh thÐp ®· ®­îc ®Çu t­ ®¸ng kÓ vµ cã b­íc ph¸t triÓn t­¬ng ®èi kh¸ m¹nh (c¶ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh), ®· ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao, cã tiÒm lùc gÊp hµng chôc lÇn so víi._.