Sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ở nước ta hiện nay

MỤC LỤC Trang A Đặt vấn đề 1 B Nội dung 3 I Cơ sở lý luận triết học của sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá 3 1. Khái niệm về công nghiệp hoá- hiện đại hóa 3 2. Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá- hiện đại hoá trên con đường quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta 3 2.1 Cơ sở vật chất kỹ thuật 3 2.2 Tính tất yếu khách quan 4 2.3 Vai trò công nghiệp hoá- hiện đại hoá 5 3. Lý luận triết học về sự kết hợp giữa kinh tế và xã hội trong sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước 6 3.1 Sự kết hợp giữa kinh tế và xã hội trong sự nghiệp phát triển nguồn lực con người để thực hiện công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước 6 3.2 Kết hợp giữa kinh tế và xã hội trong việc xoá đói giảm nghèo đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá 7 3.3 Kết hợp giữa kinh tế và xã hội để phát triển nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong tiến trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá 8 4. Bản sắc dân tộc của văn hoá trong công nghiệp hoá- hiện đại hoá 10 5. Triết lý đạo đức và pháp luật trong sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá ở Việt Nam 14 5.1 Sự chuyển đổi quan niệm về các giá trị đạo đức và mối quan hệ, giữa đạo đức và pháp luật trong thời kỳ đổi mới 14 5.2 Vai trò của đạo đức và pháp luật trong sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá theo định hướng XHCN ở Việt Nam 16 II Thực trạng của sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá ở nước ta hiện nay 18 1. Công nghiệp hoá hiện đại hoá và đặc điểm của nó ở nước ta hiện nay 18 2. Những tiền đề và điều kiện cần thiết để thực hiện quá trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước 19 2.1 Đảm bảo có sự ổn định chính trị xã hội 20 2.2 Tạo nguồn vốn tích luỹ 20 2.3 Làm tốt công tác điều tra cơ bản xác định đúng tình hình kinh tế xã hội của đất nước 20 2.4 Đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý, công nhân lành nghề 20 2.5 Đẩy mạnh công tác nghiên cứu ứng dụng KHCN vào quá trình công nghiệp hoá- hiện đại hóa 20 2.6 Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại 21 2.7 Xây dựng kết cấu hạ tầng phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước 21 3. Nội dung chủ yếu của công nghiệp hoá- hiện đại hoá ở nước ta 21 3.1 Tiến hành cách mạng khoa học và công nghệ để xây dựng cơ sở vật chất 21 3.2 Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý 23 III Định hướng và giải pháp cho sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá ở Việt Nam 24 1. Mục tiêu của công nghiệp hoá- hiện đại hoá ở nước ta 24 2. Những nội dung cụ thể của công nghiệp hoá hiện đại hoá ở nước ta trong những năm trước mắt 25 C Kết Luận 28 A- ®Æt vÊn ®Ò Sự ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi trong lÞch sö lµ sù chuyÓn tiÕp cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi tõ thÊp ®Õn cao. Tuy vËy, khi ph©n tÝch vÒ sù vËn ®éng ®i lªn cña c¸c h×nh th¸i ®ã th× c¸c chñ nghÜa M¸c – Lª nin ®· chØ ra r»ng: H×nh th¸i kinh tÕ x· héi mµ nã cã thÓ bá qua, rót ng¾n sù ph¸t triÓn cña mét h×nh th¸i x· héi ®ã. Sù ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi sù vËn ®éng chung cña c¸c quy luËt ®ã. Ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XX, B¸c Hå vÞ l·nh tô v« vµn kÝnh yªu cña d©n téc ®· quyÕt ®Þnh lùa chän con ®­êng ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ: C¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. Sù lùa chän nµy ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh trong ChÝnh c­¬ng v¾n t¾t do Ng­êi so¹n th¶o n¨m 1930. Thùc tiÔn tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng ViÖt Nam h¬n 70 n¨m qua, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh sù lùa chän con ®­êng ®i lªn cña c¸ch m¹ng n­íc ta lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. TiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù lùa chän mét môc tiªu x· héi, lµ sù lùa chän mét con ®­êng ®Ó thùc hiÖn lý t­ëng, kh¸t väng gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ng­êi khái ¸p bøc bãc lét vµ n« dÞch cña chñ nghÜa t­ b¶n, ®Ó ®¶m b¶o ®éc lËp cho Tæ quèc, tù do vµ h¹nh phóc cho tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· hé. §ã lµ sù lùa chän phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i vµ phï hîp víi thùc tÕ lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam lµ sù ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc th­îng tÇng t­ b¶n chñ nghÜa, nh­ng chóng ta tiÕp thu, kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc d­íi chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa… §Æc biÖt vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn nhanh lùc l­îng s¶n xuÊt, x©y dùng nÌn kinh tÕ hiÖn ®¹i, thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa v× d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. X©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa t¹o r¹ sù biÕn ®æi vÒ chÊt cña x· héi trªn trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc lµ sù nghiÖp rÊt khã kh¨n, phøc t¹p, tÊt yÕu ph¶i tr¶i qua mét thêi k× qu¸ ®é l©u dµi víi nhiÒu chÆng ®­êng, nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ, x· héi co tÝnh chÊt qu¸ ®é. Qu¸ tr×nh qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi chóng ta kh«ng thÓ kh«ng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa lµ con ®­êng, lµ ph­¬ng c¸ch ®­a l¹i sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChÝnh chñ nghÜa t­ b¶n víi c«ng nghiÖp hãa ®· t¹o ra n¨ng suÊt cao h¬n h¼n so víi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕn. Chóng ta còng ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, nh­ng chóng ta ph¶i thùc hiÖn theo m« thøc míi. §ã lµ c«ng nghiÖp hãa trªn c¬ së khai th¸c vµ t¸i t¹o thiªn nhiªn víi môc tiªu tèi cao lµ v× con ng­êi. Nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa bÒn v÷ng. Vµ vÊn ®Ò muèn ph¸t triÓn, rót ng¾n qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi th× ®­¬ng nhiªn ph¶i rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa mét c¸ch bÒn v÷ng nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nh­ vËy, c«ng nghiÖp hãa bÒn v÷ng rót ng¾n võa lµ ®iÒu kiÖn, võa lµ néi dung c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ph¸t trÓn rót ng¾n ®i lªn chñ nghÜa x· héi b- néi dung I/ C¬ së lý luËn triÕt häc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa: Kh¸i niÖm vÒ c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa: C«ng nghiÖp hãa lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn vÒ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ – x· héi, tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. Dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ tiÕn bé khoa häc – kü thuËt tiªn tiÕn nã t¹o ra n¨ng suÊt x· héi cao. Nh­ vËy, c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, tõng b­íc hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn tiªn tiÕn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. C¬ së h¹ tÇng lµ toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña mét x· héi nhÊt ®Þnh. KiÕn tróc th­îng tÇng lµ toµn bé nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ, ph¸p quyÒn, triÕt lÝ, ®¹o ®øc, t«n gi¸o, nghÖ thuËt,.. cïng víi nh÷ng thiÕt chÕ x· héi t­¬ng øng nh­ Nhµ n­íc, §¶ng ph¸i, Gi¸o héi, c¸c ®oµn thÓ x· héi,…®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­ëi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng víi kü n¨ng lao ®éng cña hä vµ t­ liÖu s¶n xuÊt, trøoc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, søc lao ®éng cña con ng­êi vµ t­ liÖu s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong c¸c yÕu tè cña lùc l­îng s¶n xuÊt, “Lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, lµ ng­êi lao ®éng” (V.I.Lª Nin toµn tËp). ChÝnh ng­êi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh, cïng víi tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt chÝnh lµ søc m¹nh cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2-TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa trªn con ®­êng qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. 2.1-C¬ së vËt chÊt kü thuËt. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi lµ nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i cã c¬ cÊu s¶n xuÊt tiÕn bé, tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi th¾ng lîi cuèi cïng cña chñ nghÜa x· héi. Mét ph­ong thøc s¶n xuÊt th× chØ cã thÓ x¸c lËp mét c¸ch v÷ng ch¾c trªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt t­¬ng øng. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña mét x· héi, lµ toµn bé hÖ thèng c¸c yÕu tè vÒ vËt chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi, phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt t­¬ng øng mµ lùc l­îng lao ®éng x· héi sö dông ®Îe s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. NhiÖm vô quan träng nhÊt trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta lµ ph¶i x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi. Trong ®ã c«ng nghiÖp hãa vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã v¨n hãa, khoa häc- kü thuËt tiªn tiÕn. Muèn vËy, th× chóng ta ph¶i thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng nhiÖp hãa ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu thay mét nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. C«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× thÕ, mét b­íc tiÕn cña c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa lµ mét b­íc t¨ng c­êng vÒ c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ n­íc ta, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt gãp phÇn hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa. 2.2-TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan. Thùc hiÖn c«ng nhiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, bëi v×: -B»ng con ®­êng thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa, ®¸t n­íc sÏ x©y dùng ®­îc c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, ®¶m b¶o sù th¾ng lîi hßan toµn cña chñ nghÜa x· héi. -C«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó cñng cè khèi liªn minh c«ng n«ng trÝ thøc x· héi chñ nghÜa. -C«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ vµ sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng­êi. -C«ng nghiÖp hãa –hiÖn ®¹i hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè vµ t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng, kÕt hîp t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x¸ héi, gi÷a thµnh thÞ víi n«ng th«n, gi÷a miÒn xu«i víi miÒn nói … - C«ng nghiÖp hãa –hiÖn ®¹i hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó t¨ng c­êng, cñng cè lùc l­îng an ninh quèc phßng. - C«ng nghiÖp hãa –hiÖn ®¹i hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®éc lËp, tù chñ, ®ñ søc ®Ó thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn. 2.3-Vai trß cña c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa: Thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa cã t¸c dông toµn diÖn trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc vµ c«ng nghiÖp hãa lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. C«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Lµ mét qu¸ tr×nh c¶i tiÕn mét x· héi n«ng nghiÖp thµnh mét x· héi c«ng nghiÖp g¾n víi viÖc h×nh thµnh tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt míi tiÕn bé, ®ã lµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi - x· héi chñ nghÜa. - C«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt vÒ con ®­êng vµ khoa häc c«ng nghÖ, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nh»m huy ®éng sö dông nguån lùc cã hiÖu qu¶ ®Ó kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa, tinh thÇn cho nh©n d©n thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. - C«ng nghiÖp hãa t¹o c¬ së vËt chÊt biÕn ®æi vÒ vËt chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nhê ®ã mµ n©ng cao vai trß con ng­êi-nh©n tè trung t©m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. - C«ng nghiÖp hãa thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, cñng cè liªn minh c«ng n«ng, tri thøc. §Æc biÖt lµ gãp phÇn t¨ng c­êng quyÓn lùc, søc m¹nh vµ hiÖu qu¶ bé m¸y cña nÒn kinh tÕ nhµ n­íc. - C«ng nghiÖp hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ trªn c¬ së ®ã ®Ó thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng hîp t¸c kinh tÕ. - C«ng nghiÖp hãa thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn, thóc ®Èy quy ho¹ch vïng, l·nh thæ hîp lÝ, theo ph­¬ng ch©m tËp trung chuyªn canh lµm cho quan hÖ gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn thèng nhÊt cao. -C«ng nghiÖp hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn quèc phßng an ninh g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi. - C«ng nghiÖp hãa t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho sù ph¸t triÓn ®ång bé vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi, an ninh quèc phßng. Qua ph©n tÝch ta thÊy gi÷a c«ng nghiÖp hãa víi lùc l­îng s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ trùc tiÕp g¾n bã mËt thiÕt lÉn nhau, C«ng nghiÖp hãa lµ ®Ó thùc hiÖn x· héi hãa vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt theo h­íng x· héi chñ nghÜa. Nã cã nh÷ng t¸c dông to lín, cã ý cùc kú quan träng vµ toµn diÖn, do vËy, §¶ng ta cho r»ng : “Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp hãa ®Êt n­íc…lµ nhiÖm vô trung t©m…” cña thêi k× qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta.(TrÝch C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi). 3)Lý luËn triÕt häc vÒ sù kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ x· héi trong sù nghiªp c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc: 3.1- Sù kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ x· héi trong sù nghiÖp ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc: Khi ta nãi ®Õn triÕt lý dùa vµo nguån lùc néi sinh lµ chÝnh ®Ó ph¸t triÓn, th× kh«ng ph¶i chØ nãi ®Õn c¸c nguån lùc kinh tÕ, mµ cßn ph¶i chó träng ®Õn nguån lùc x· héi, nguån lùc con ng­êi. §Æc biÖt, trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng khoa häc – c«ng nghÖ ®ang ph¸t triÓn nh­ vò b·o, kinh tÕ tri thøc ®· ra ®êi ë nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn, th× chóng ta cµng cÇn ph¶i tËp trung søc thùc hiÖn tãt nhiÖm vô n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi nh»m ph¸t huy ®Õn møc c©o nhÊt mäi tiÒm n¨ng cña nguån lùc con ng­êi ViÖt Nam ®Ó ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Trong nhiÖm vô n©ng cao d©n trÝ hiÖn nay, nh÷ng luËn ®iÓm cã ý nghÜa triÕt lý chØ ®¹o hµnh ®éng cña Hå ChÝ Minh sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m “Lµm cho ai còng ®­îc häc hµnh” , “Mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc yÕu”, “Sù häc hái lµ v« cïng” vÉn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ thùc tiÔn næi bËt. H·y lµm sèng l¹i tinh thÇn s«i næi cña toµn d©n téc trong cuéc “ diÖt giÆc dèt” ngay sau khi giµnh l¹i ®­îc quyÒn lµm chñ ®Êt n­íc. TruyÒn thèng hiÕu häc cña d©n téc cÇn ®­îc ph¸t huy m¹nh mÏ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi cña lÞch sö. Võa qua, Héi khuyÕn häc ViÖt Nam ®· ®­a ra ý t­ëng rÊt hay lµ x©y dùng mét x· héi häc tËp. ý t­ëng ®ã võa phï hîp víi truyÒn th«ng hiÕu häc cña d©n téc ta, võa ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong mét thÕ giíi ngµy cµng trÝ thøc hãa. ý t­áng ®ã cÇn ®­îc thùc hiÖn theo tinh thÇn thi ®ua yªu n­íc cña Hå ChÝ Minh víi nh÷ng khÈu hiÖu míi : Häc tËp lµ yªu n­íc, yªu n­íc ph¶i häc tËp; Ng­êi ng­êi häc tËp, nhµ nhµ häc tËp, ngµnh ngµnh häc tËp; Ph¸t triÓn trÝ tuÖ, n­íc m¹nh d©n giµu. Khi khoa häc ®· trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ®ang tõng b­íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc, th× viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc, nhÊt lµ ®µo t¹o mét ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é cao vÒ kiÕn thøc khoa häc vµ c«ng nghÖlµ hÕt søc quan träng vÒ c¶ c¸c mÆt kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ. HiÖn nay ë n­íc ta, tû lÖ ®µo t¹o lµ : 1 cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®ai häc; 1,75 trung cÊp kü thuËt; 2,3 c«ng nh©n kü thuËt ( trong khi nhiÒu n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, tû lÖ nµy lµ 1-4-10). Nh­ vËy, c«ng t¸c ®µo t¹o ë n­íc ta ch­a ra khái t×nh tr¹ng “NhiÒu thµy, Ýt thî”. NhiÒu thµy, còng chØ lµ mét c¸ch nãi, nh­ng thµy cho ra thµy th× vÉn cßn thiÕu. Nõu kh«ng cã sù chuyÓn chuyÓn biÕn m¹nh vÒ mÆt nµy, th× khã cã thÓ nãi ®Õn phôc vô cã hiÖu qu¶ sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Trong ph¸t triÓn nguån lùc, cÇn ®Æc biÖt coi träng båi d­ìng nh©n tµi. “HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia”, ®ã lµ triÕt lý s©u s¾c cña «ng cha tõ x­a. Ngµy nay, ®Êt n­íc cµng ®ßi hái nhiÒu nh©n tµi h¬n bao giê hÕt. H»ng n¨m, trong c¸c cuéc thi quèc tÕ vÒ tin häc, to¸n häc, vËt lý häc,.v.v..c¸c thÝ sinh ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng gi¶i th­ëng cao lµm vinh dù cho ®Êt n­íc. VÊn ®Ò lµ ë chç sau khi ®· giµnh ®­îc nh÷ng gianh hiÖu vÎ vang ®ã. Hä tiÕp tôc ®µo t¹o, båi d­ìng vµ sö dông nh­ thÕ nµo ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam, øng dông vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc víi nh÷ng ý t­ëng míi, nh÷ng ph¸t minh, s¸ng t¹o míi? T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu ®ã lµ tr¸ch nhiªmh to lín cña c¸c chñ thÓ qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n lý x· héi. 3.2- KÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ x· héi trong viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc: Mét trong nh÷ng vÊn ®Ì næi cém cña sù kÕt hîp gi÷a c¸i kinh tÕ vµ c¸i x· héi trong thÕ giíi hiÖn ®¹i lµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. VÊn ®Ò nµy kh«ng chØ lµ riªng ®èi ví c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam, mµ cßn ®èi víi c¶ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn nhÊt. C¸ch ®ay h¬n 20 n¨m, F.Perroux ®· nhËn xÐt: “ ThÞ tr­êng vµ chñ nghÜa t­ b¶n víi nh÷ng ®éng c¬ vµ c¬ chÕ cña nã ®· kh«ng th¾ng ®­îc n¹n ®ãi vµ t×nh tr¹ng bÇn cïng ®¸ng sî nhÊt trªn ph¹m vi thÕ giíi”. Ngµy nay, t×nh tr¹ng Êy ch¼ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn xÊu h¬n mét c¸ch nghiªm träng. “H¬n 800 triÖu ng­êi trªn thÕ giíi ®ãi ¨n. Trªn thùc tÐ, ë h¬n 100 n­íc, thu nhËp cña ng­êi d©n thÊp h¬n 15 n¨m tr­íc ®©y. GÇn 1,6 tû ng­êi sèng tåi h¬n ®Çu nh÷ng n¨m 80”. Trong khi ®ã gÇn 10 n¨m qua, n­íc ta ®· gi¶m mét nöa tû lÖ hé ®ãi nghÌo, ®­îc thÕ giíi ca ngîi, xem ViÖt Nam lµ mét trong n÷ng n­íc ch«ng ®ãi nghÌo cã hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn, chóng ta kh«ng thÓ b»ng lßng víi nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc. Ch«ng ®ãi nghÌo lµ c¶ mét qu¸ tr×nh phÊn ®Êu l©u dµi, lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña sù kÕt hîp c¸i kinh tÕ vµ c¸i x· héi cã hiÖu qu¶ tíi ®©u. §iÒu ®ã phô thuéc vµo n¨ng lùc, phÈm chÊt l·nh ®¹o, qu¶n lý cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc kÕt hîp gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi mµ trung t©m lµ sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng­êi. N¨m 1990, Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn hîp ph¸t triÓn cña Liªn hiÖp quèc (UNDP) ®· ®Ò nghÞ ®­a thªm chØ sè ph¸t triÓn con ng­êi (HNDP) vµo viÖc x¸c ®Þnh møc ®é nghÌo cña quèc gia. Nh­ng chØ sè ®ã vÉn cßn h¹n chÕ v× chØ míi ®Ò cËp ®Õn GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi, tuæi thä vµ tr×nh ®é gi¸o dôc. Trong khi ®ã, nh÷ng nhu cÇu cña con ng­êi ph¶i ®­îc h­ëng thô trong mét x· héi v¨n minh bao gåm nhiÒu mÆt. V× thÕ, cÇn ph¶i bæ sung vµo HDI hµng lo¹t tiªu chÝ kh¸c n÷a vÒ x· héi trong c«ng cuéc xãa ®ãi gi¶m nghÌo: §ã lµ viÖc lµm cho ng­êi nghÌo, hÖ thèng an sinh x· héi cho ng­êi nghÌo, nhµ ë cho ng­êi nghÌo, n­íc s¹ch cho ng­êi nghÌo, ch÷a bÖnh cho ng­êi nghÌo, ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi nghÌo, th«ng tin cho ng­êi nghÌo,.v..v.. 3.3- KÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ x· héi ®Ó ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa: Mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng cña sù kÕt hîp c¸i kinh tÕ vµ c¸i x· héi trong thêi k× c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ yÕu tè v¨n hãa. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø nhÊt BCH Trung ­¬ng khãa VIII (7-1998) nªu râ : “Ph­¬ng h­íng chung cña sù nghiÖp v¨n hãa n­íc ta lµ ph¸t huy chñ nghÜa yªu n­íc vµ truyÒn thèng ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, ý thøc ®éc lËp tù chñ, tù c­êng x©y dùng vµ b¶o vÖ x· héi chñ nghÜa, x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa ViÖt Nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, tiÕp thu tinh hoa v¨n hãanh©n lo¹i…..t¹o ra trªn ®Êt n­íc ta ®êi sèng tinh thÇn cao ®Ñp, tr×nh ®é d©n trÝ cao, khoa häc ph¸t triÓn, phôc vô ®¾c lùc sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh, tiÕn b­íc v÷ng ch¾c lªn chñ nghÜa x· héi”. Thøc tÕ cho thÊy kh«ng ph¶i lóc nµo ph¸t triÓn v¨n hãa còng cã tØ lÖ thuËn víi ph¸t triÓn kinh tÕ. ë n­íc ta, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t vÒ mÆt v¨n hãa trong qu¸ tr×nh ®æi míi, còng cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò næi cém nh­ viÖc nhËp lËu vµ phæ biÕn trµn lan c¸c s¶n phÈm v¨n hãa ph¶n ®éng, ®åi trôy, kÐo theo sù gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi. CÇn ph¶i lµm cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ lu«n ®i ®«i víi ph¸t triÓn v¨n hãa theo h­íng tiÕn bé. T¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ v¨n hãa suy ®åi lµ ®iÒu v« nghÜavµ tr¸i víi b¶n chÊt cña chÕ ®é x· héi XHCN lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi lµm môc tiªu trung t©m. ChØ cã mét nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn, thÊm nhuÇn s©u s¾c tÝnh nh©n v¨n vµ víi b¶n s¾c d©n téc ®Ëm ®µ th× míi ®ñ søc kiÒm chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Trªn c¬ së ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, viÖc kÕt hîp c¸i kinh tÕ vµ c¸i x· héi trong thêi k× c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa cßn ®ßi hái mét sù chuyÓn biÕn s©u s¾c vÒ bé m¸y tæ chøc vµ phong c¸ch l·nh ®¹o, qu¶n lÝ tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. VÒ vÊn ®Ò nµy, kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp c¸i kinh tÕ vµ c¸i x· héi kh«ng n»m ngoµi néi dung cña c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Nh÷ng n¨m qua, c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt cña ®æi míi ë n­íc ta. Mét sè viÖc ®· lµm ®­îc vÒ mÆt nµy. Nh­ng khi ®Êt n­íc ®· b­íc vµo thêi k× ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖ ®¹i hãa th× vÊn ®Ò c¶i c¸ch hµnh chÝnh cµng ®­îc ®Æt ra mét c¸ch bøc xóc. V× lÜnh vùc hµnh chÝnh g¾n liÒn víi mét lo¹t quan hÖ rÊt c¬ b¶n, nh­ quan hÖ gi÷a quan lÝ kinh tÕ vµ qu¶n lÝ x· héi,gi÷a c¸c ngµnh thuéc bé m¸y Nhµ n­íc víi nhau, nhÊt lµ gi÷a Nhµ n­íc víi nh©n d©n. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p m¹nh mÏ lµm cho bé m¸y Nha n­íc ®i s¸t d©n, gÇn d©n h¬n ®Ó gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi. Nh­ng ®iÒu c¨n b¶n kh«ng chØ dõng l¹i ë chç gÇn d©n, s¸t d©n mµ cßn ph¶i x©y dùng mét bé m¸y hµnh chÝnh theo nguyªn t¾c mét Nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN, mét bé m¸y kh«ng chØ ®¶m b¶o nh÷ng nghÜa vô cña c«ng d©n ®èi víi Nhµ n­íc mµ quan träng h¬n lµ ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô cña Nhµ n­íc ®èi víi c«ng d©n. C¸c chñ thÓ l·nh ®¹o vµ qu¶n lÝ kinh tÕ- x· héi ph¶i chñ ®éng t¹o ra niÒm tin cua nh©n d©n. Ýt dïng quyÒn lùc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn x· héi, mµ nªn t¨ng c­êng c¸c ph­¬ng ph¸p vËn ®éng, gi¶i thÝch, thuyÕt phôc, ®èi tho¹i. Cã ý thøc s©u s¾c vÒ d©n chñ hãa bé m¸y vµ phong c¸ch l·nh ®¹o, qu¶n lÝ. Nh÷ng quan ®iÓm cã tÝnh triÕt lÝ chØ ®¹o hµnh ®éng trªn ®©y kh«ng chØ cÇn ®­îc thÊm nhuÇn trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc- ®µo t¹o vµ khao häc- c«ng nghÖ mµ cßn ph¶i ®­îc qu¸n triÖt trong c¶ qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn v¨n hãa míi. Kh«ng ph¶i ngÊu nhiªn, sau khi cho ra ®êi cïng mét lóc hai nghÞ quyÕt gi¸o dôc- ®µo t¹o vµ khoa hoc- c«ng nghÖ, §¶ng ta l¹i ban hµnh nghÞ quyÕt vÒ “ X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa ViÖt Nam tiÕn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc”. Cã thÓ nãi, ba nghÞ quyÕt quan träng nªu trªn ®· ®Æt nÒn mãng v÷ng ch¾c cho chiÕn l­îc con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiªp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta hiÖn nay. VÊn ®Ò cßn l¹i lµ ph¶i triÓn khai thùc hiÖn nh÷ng nghÞ quyÕt trªn sao cho cã hiÖu qu¶ nh»m ®­a sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ®Õn thµnh c«ng. 4) B¶n s¾c d©n téc cña v¨n hãa trong c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa: Kh¸c víi nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa tr­íc kia, n­íc ta tiÕn hµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong bèi c¶nh thÕ giíi ®· b­íc sang thêi ®¹i v¨n minh míi, v¨n minh trÝ tuÖ; xu thÕ toµn cÇu hãa vµ ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ®ang ngµy cµng phæ biÕn. §Ó c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, chóng ta kh«ng thÓ tù m×nh tÝch lòy t­ b¶n theo ph­¬ng ph¸p cò nh­ c¸c n­íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tr­íc ®©y th­êng lµm. Mét mÆt, chóng ta ph¶i më cöa, héi nhËp víi thÕ giíi, tiÕp nhËn nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, thu hót ®Çu t­. Nãi cho ®óng h¬n, ®©y kh«ng ph¶i lag ph¸t triÓn theo: nghÜa ch©n chÝnh cña nã mµ chØ lµ mét sù t¨ng tr­ëng phiÕn diÖn mét vµi lÜnh vùc nµo ®ã cña ®Êt n­íc. Sù “ph¸t triÓn kiÓu nµy sÏ ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«n l­êng, v× nã thi tiªu nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp ®· t¹o nªn søc m¹nh tr­êng tån cña d©n téc vµ tõ ®ã sÏ c¾t ngang sù tån t¹i v× ph¸t triÓn cña b¶n th©n d©n téc. §¹i héi VIII cña §¶ng ®· chØ ra r»ng, trong khi ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cÇn hÕt søc ®Ò phßng xu h­íng xa rêi nh÷ng xa rêi nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa ruyÒn thèng, lµm mÊt b¶n s¾c d©n téc. §¹i héi ®· kh¼ng ®Þnh: “ B¶n s¾c d©n téc vµ tÝnh chÊt tiªn tiÕn cña v¨n hãa ph¶i ®­îc thÊm ®Ëm kh«ng chØ trong c«ng t¸c v¨n hãa – v¨n nghÖ, mµ c¶ trong mäi ho¹t ®éng x· héi s¸ng t¹o vËt chÊt, øng dông c¸c thµnh tù­ khoa häc, c«ng nghÖ, gi¸o dôc, ®µo t¹o…sao cho trong mäi lÜnh vùc, chóng ta cã c¸ch t­ duy ®éc lËp, cã c¸ch lµm võa hiÖn ®¹i võa mang s¾c th¸i ViÖt Nam. §i vµo kinh tÕ thÞ tr­êng, më réng giao l­u quèc tÕ, c«ng nghiÖp hãa, hiÖn d¹i hãa ®Êt n­íc, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa cña nh©n lo¹i, song ph¶i lu«n lu«n coi träng nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng vµ b¶n s¾c d©n téc, quyÕt kh«ng ®­îc tù ®¸nh mÊt m×nh, trë thµnh bãng mê hoÆc b¶n sao chÐp cña ng­êi kh¸c”. H¬n thÕ n÷a, trong NghÞ quyÕt §¹i héi VIII, §¶ng cßn ®ßi hái: “ Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ më réng giao l­u quèc tÕ, ph¶i ®Æc biÖt quan t©m g×n gi÷ vµ n©ng cao b¶n s¾c d©n téc, kÕ thõa vµ ph¸t huy truyÒn thèng ®¹o ®øc, tËp qu¸n tèt ®Ñp vµ lßng tù hµo cña n­íc ngoµi; mÆt kh¸c, chóng ta ph¶i tù m×nh n©ng cao n¨ng lùc néi sinh, ph¸t huy m¹nh mÏ truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc ®ång thêi ra søc häc tËp, tiÕp nhËn tinh hoa v¨n hãa thÕ giíi, ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi ViÖt Nam trªn c¬ së ph¸t triÓn v¨n hãa, nªu cao tinh thÇn tù lùc, tù c­êng. Trong bèi c¶nh më réng giao l­u quèc tÕ ®ång thêi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, vÊn ®Ì gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc sÏ trë thµnh mét th¸ch thøc lín ®èi víi n­íc ta. Vëy chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc víi hiÖn ®¹i hãa v¨n hãa trong c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nh­ thÕ nµo? §©y còng lµ bµi häc ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t cña nhiÒu n­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa tr­íc ta. Bëi kh«ng Ýt ng­êi ®· tr­ëng r»ng chØ b»ng c¸ch dùa vµo nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa ngo¹i nhËp lµ cã thÓ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nh­ thÕ, nÒn kinh tÕ cã thÓ nhÊt thêi t¨ng tr­ëng, nh÷ng sÏ kh«ng tr¸nh khái ph¶i tr¶ gi¸ b»ng viÖc ®Î mÊt b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc. Mµ mét nÒn v¨n hãa kh«ng cßn b¶n s¾c d©n téc th× nÒn v¨n hãa Êy còng kh«ng cßn lµ nÒn v¨n hãa cña mét d©n téc ®éc lËp. Gi¸ trÞ cña mét nÒn v¨n hãa d©n téc chÝnh lµ ë b¶n s¾c d©n téc cña nã. §iÒu ®ã c¶ thÕ giíi ®Ìu thÊy vµ chÝnh UNESCO trong ThËp kû thÕ giíi ph¸t triÓn kh«ng lµnh m¹nh lµ lµm mÊt ®i b¶n s¾c d©n téc, khiÕn cho tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña d©n téc Êy ngµy cµng bÞ thôt chét ®i. §ã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng bÒn v÷ng, ph¸t triÓn bÊt chÊp nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa. TiÕp thu tinh hoa cña c¸c d©n téc trªn thÕ giíi, lµm giµu ®Ñp thªm nÒn v¨n hãa ViÖt Nam; ®Êu tranh chèng sù x©m nhËp cña c¸c lo¹i v¨n hãa ®éc h¹i, nh÷ng khuynh h­íng sïg ngo¹i, l¹i c¨ng, mÊt gèc. Kh¾c phôc t©m sinh lý sïng b¸i ®ång tiÒn, bÊt chÊp ®¹o lý, coi th­êng c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n. Nh­ vËy lµ, §¶ng ta kh«ng chØ ®Ò phßng khuynh h­íng sïng ngo¹i, b¾t ch­íc, l¹i c¨ng mµ cßn yªu cÇu n©ng cao vµ ph¸t triÓn b¶n s¾c d©n téc ngay trong qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i hãa nÒn v¨n hãa ViÖt Nam. §Õn Héi nghÞ lÇn thø n¨m Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng khãa VIII, §¶ng ta mét lÇn n÷a chØ râ: “ B¶n s¾c d©n téc bao gåm nh÷ng gi¸ trÞ bÒn ÷ng, nh÷ng tinh hoa cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam ®­îc vun ®¾p nªn qua lÞch sö hµng ngµn n¨m ®Êu tranh dùng n­íc vµ gi÷ n­íc. §ã lµ lßng yªu n­íc nång nµn, ý chÝ tù c­êng d©n téc, tinh thÇn ®oµn kÕt, ý thøc céng ®ång g¾n kÕt c¸ nh©n – gia ®×nh – lµng x· - Tæ quèc; lßng nh©n ¸i, khoan dung, trong nghÜa t×nh, ®¹o lý,®øc tÝnh cÇn cï s¸ng t¹o trong lao ®éng; sù tinh tÕ trong øng sö, tÝnh gi¶n dÞ trong lèi sèng…B¶n s¾c d©n téc cßn ®Ëm nÐt c¶ trong c¸c h×nh thøc biÓu hiÖn mang tÝnh d©n téc ®éc ®¸o. B¶o vÖ b¶n s¾c d©n téc ph¶i g¾n kÕt víi më réng giao l­u quèc tÕ, tiÕp thu cã chän läc nh÷ng c¸i hay, c¸i tiÕn bé trong v¨n hãa c¸c d©n téc kh¸c. Gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc ph¶i ®i liÒn víi chèng c¸i l¹c hËu, lçi thêi trong phong tôc, tËp qu¸n, lÒ thãi cò”. Cã thÓ nãi, ®©y chÝnh lµ mét quan ®iÓm cã ý nghÜa triÕt lý häc chØ ®¹o rÊt quan träng ®èi víi viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Mét mÆt, nã ®Þnh h­íng cho viÑc kh¬i dËy vµ nh©n lªn nh÷ng gi¸ trÞ ­u tó cña v¨n hãa d©n téc tõ l©u ®êi ®Ó thóc ®Èy c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc hiÑn nay. Nh­ng mÆt kh¸c, nã còng ®Ò phßng khuynh h­íng lui vÒ triÕt lý ®ãng cöa vµ b¶o thñ, tù giam h·m mÜnh trong tÝnh riªng biÖt vÒ v¨n hãa vµ tù ru ngñ m×nh víi nh÷ng c¸i ®­îc gäi lµ “ truyÒn thèng” , nh­ng ®· tá ra lçi thêi v× c¶n trë sù ph¸t triÓn. B¶n th©n UNESCO, n¬i tËp hîp trÝ tuÖ cñe nhiÒu nhµ v¨n hãa næi tiÕng trªn thÕ giíi còng tõng cã nhËn xÐt: “ Kinh nghiÖm cña hai thËp kØ võa qua ®· cho thÊy r»ng trong x· héi ngµy nay, bÊt luËn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nµo hoÆc theo xu h­íng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ nµo, v¨n hãa vµ ph¸t triÓn lµ hai mÆt g¾n liÒn víi nhau”. Víi nhËn thøc ®ã, UNESCO ®· ph¸t ®éng ThËp kû thÕ giíi ph¸t triÓn v¨n hãa víi 4 môc tiªu lín lµ: - Lµm cho mäi ng­êi thõa nhËn vÞ trÝ cña v¨n hãa trong ph¸t triÓn, ®¶m b¶o vÞ trÝ cña c¸c v¨n hãa ®­îc coi träng mét c¸ch thÝch ®¸ng trong c¸c kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ dù ¸n ph¸t triÓn. - Kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò cao c¸c b¶n s¾c v¨n hãa, khuyÕn khÝch tµi n¨ng s¸ng t¹o vµ cuéc sèng cã v¨n hãa. - Më réng sù tham gia vµo ®êi sèng v¨n hãa, huy ®éng c¸c lùc l­îng vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña c¸ nh©n vµ céng ®ång v× d©n chñ, tù do ý chÝ vµ ®éc lËp vÒ trÝ tuÖ. - §Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ vÒ v¨n hãa, khuyÕn khÝch th«ng tin gi÷a c¸c nÒn v¨n hãa vµ t¨ng c­êng t×nh ®oµn kÕt quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung trªn, UNESCO ®· quyÕt ®Þnh lÊy ngµy 21 th¸ng 5 hµng n¨m lµm ngµy thÕ giíi ph¸t triÓn v¨n hãa vµ ®· ®­a ra nhiÒu khuyÕn nghÞ vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng chung cho c¸c n­íc. Trong bèn néi dung trªn, UNESCO rÊt chó ý ®Õn viÖc kh¼ng ®Þnh vµ ®Ò cao b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, kÕt hîp víi viÖc ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ v¨n hãa. UNESCO cho r»ng: “ N­íc nµo tù ®Æt cho m×nh môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ mµ t¸ch rêi m«i tr­êng v¨n hãa, th× nhÊt ®Þnh sÏ x¶y ra nh÷ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng c¶ vÒ kinh tÕ lÉn v¨n hãa, vµ tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña n­íc Êy sÏ bÞ suy yÕu rÊt nhiÒu”. VÒ mèi quan hÖ gi÷a v¨n hãa vµ ph¸t triÓn, chóng ta cã thÓ rót ra nhiÒu bµi häc tõ lÞch sö ra dêi, ph¸t triÓn vµ tan r· cña Liªn X« cò. Ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, h¬n 70 n¨m x©y dùng vµ chiÕn ®Êu cña nh©n d©n Liªn X« cò. Ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, h¬n 70 n¨m x©y dùng vµ chiÕn ®Êu cña nh©n d©n X« - ViÕt, v¨n hãa ®· tõng lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt cña x· héi vµ ph¸t triÓn ®· tõng coi v¨n hãa nh­ mét trong nh÷ng môc tiªu cao c¶ cña m×nh. V¨n hãa cña Liªn X« mµ ®Ønh cao lµ chñ nghÜa M¸c – Lªnin ®· tõng më ®­ßng cho nh÷ng cuéc chiÕn ®Êu vinh quang chèng mäi thï trong giÆc ngoµi, ®· v¹ch ra ®­êng lè._.