Sự cần thiết khách quan & giải pháp phát triển Kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa

Lêi nãi ®Çu Sù chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hoµ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta hiÖn nay lÇ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®ã ®­îc b¾t ®Çu tõ ®¹i héi VI n¨m 1986. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ ®ã ®Õn nay nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· thu ®­îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín. ViÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ®· ®­a n­íc tho¸t khái sù tr× trÖ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ sang mét nÒn kinh tÕ míi, ph¸t triÓn m¹nh h¬n. Trong t­¬ng lai, cã thÓ nÒn kinh tÕ n­íc ta sÏ theo kÞp ®­îc nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Nh÷ng thµnh c«ng b­íc ®Çu cña nÒn kinh tÕ cã ®­îc lµ do §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· nhËn ra r»ng sù vËn dông vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· chñ ch­¬ng chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, nh­ng nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thuÇn tuý mµ lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù tham gia cña nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ ng­êi ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng XHCN. VËy Nhµ n­íc cã vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ. §Ò ¸n sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò: Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ còng nh­ nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ cßn Ýt nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Qua ®©y em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o gãp ý cña thÇy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Néi dung I. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng xhcn ë vn. Kinh tÕ thÞ tr­êng C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ, c¸c ph¹m trï kinh tÕ vµ qui luËt kinh tÕ cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau cïng t¸c ®éng ®Ó ®iÒu tiÕt cung - cÇu gi¸ c¶ cïng nh÷ng hµnh vi cña ng­êi tham gia thÞ tr­êng nh»m gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò c¬ b¶n: S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai? C¸c mèi quan hÖ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh­ qui luËt gi¸ trÞ, qui luËt cung cÇu, qui luËt l­u th«ng tiÒn tÖ. §éng lùc cña c¸c mèi quan hÖ nµy lµ lîi nhuËn trong m«i tr­êng c¹nh tranh. C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm: - C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ n¨ng ®éng nh¹y c¶m cã kh¶ n¨ng tù ®éng ®iÒu tiÕt nÒn s¶n xuÊt x· héi tøc lµ sù ph©n bæ s¶n xuÊt vµo c¸c khu vùc c¸c ngµnh kinh tÕ hay s¶n xuÊt c¸i g× nh­ thÕ nµo ®Òu do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh mµ kh«ng cÇn bÊt cø sù ®iÒu khiÓn nµo. - C¬ chÕ thÞ tr­êng ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng phøc t¹p cña ng­êi tiªu dïng, tù ®éng kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, t¨ng c­êng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. - C¬ chÕ thÞ tr­êng mang tÝnh hiÖu qu¶ cao: C¸c doanh nghiÖp muèn thu ®­îc lîi nhuËn cao th× ®ßi hái ph¶i tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, kÝch thÝch tiÕn bé cña KHKTCN. - C¬ chÕ thÞ tr­êng thóc ®Èy sù c¹nh tranh lµm cho s¶n phÈm hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao h¬n, gi¸ thµnh c¸c s¶n phÈm gi¶m. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc trªn c¬ chÕ thÞ tr­êng cßn rÊt nhiÒu khuyÕt tËt vµ m©u thuÉn nh­ sau: - C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt ch¹y theo lîi nhuËn, c¸c nhµ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt qu¸ nhiÒu mét lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ vµo ®ã g©y ra Õ thõa dÉn ®Õn sù khñng ho¶ng l·ng phÝ. - C¬ chÕ thÞ tr­êng g©y mÊt c©n b»ng x· héi. TÝnh c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng lµm x· héi ph©n ho¸ giµu nghÌo, giai cÊp. II. sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng xhcn ë n­íc ta. Tr­íc sù suy tho¸i nghiªm träng viÖn trî n­íc ngoµi l¹i gi¶m sót ®· ®Æt nÒn kinh tÕ n­íc ta tíi sô bøc b¸ch ph¶i ®æi míi. T¹i ®¹i héi VI cña §¶ng ®· chñ ch­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh XHCN. §Õn §¹i héi VII §¶ng ta x¸c ®Þnh râ viÖc ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ trªn thùc tÕ ®ang diÔn ra viÖc ®ã tøc lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. §©y lµ mét sù thay ®æi vÒ nhËn thøc cã ý nghÜa rÊt quan träng trong lý luËn còng nh­ trong thùc tÕ l·nh ®¹o cña §¶ng trªn mÆt trËn lÇm kinh tÕ. ViÖc chuyÓn ®æi trªn hoµn toµn ®óng ®¾n. Nã phï hîp víi thùc tÕ cña n­íc ta phï hîp víi c¸c qui luËt kinh tÕ vµ xu thÕ cña thêi ®¹i. - NÕu kh«ng thay ®æi c¬ chÕ vÉn gi÷ c¬ chÕ kinh tÕ cò th× kh«ng thÓ nµo cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó tiªu dïng chø ch­a muèn nãi ®Õn tÝch luü vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Thùc tÕ nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80 ®· chØ râ thùc hiÖn c¬ chÕ kinh tÕ cho dï chóng ta ®· liªn tôc ®æi míi hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, nh­ng hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi ®¹t møc rÊt thÊp. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng næi nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi ®¹t møc rÊt thÊp, tÝch luü hÇu nh­ kh«ng cã ®«i khi cßn ¨n l¹m c¶ vµo vèn vay cña n­íc ngoµi. - Do ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ tËp trung lµ rÊt cøng nh¾c c¸i ®ã chØ cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Vµ chØ cã t¸c dông ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo chiÒu réng. NÒn kinh tÕ chØ huy ë n­íc ta tån t¹i qu¸ dµi do ®ã nã kh«ng nh÷ng kh«ng cßn t¸c dông ®¸ng kÓ trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn mµ nã cßn sinh ra nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc lµm gi¶m n¨ng xuÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. - XÐt vÒ sù tån t¹i thùc tÕ ë n­íc ta nh÷ng nh©n tè cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. VÒ vÊn ®Ò nµy cã nhiÒu ý kiÕn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. NhiÒu n­íc cho r»ng thÞ tr­êng ë n­íc ta lµ thÞ tr­êng s¬ khai. Thùc tÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¹t ®­îc nh÷ng møc ph¸t triÓn kh¸c nhau ë hÇu hÕt c¸c ®« thÞ vµ vïng hÎo l¸nh vµ ®ang ®­îc më réng víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh­ng thÞ tr­êng ë n­íc ta ph¸t triÓn ch­a ®ång bé cßn thiÕu h¼n thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng ®Êt ®ai vÒ c¬ b¶n vÉn lµ thÞ tr­êng tù do, møc ®é ca thiÖp cña nhµ n­íc cßn rÊt thÊp. - XÐt vÒ mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ta thÊy nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thÕ giíi, sù giao l­u vÒ hµng ho¸ dÞch vô vµ ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi lµm cho sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta gÇn gòi h¬n víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thÕ giíi. T­¬ng quan gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ trong n­íc gÇn gòi h¬n víi t­¬ng quan gi¸ c¶ hµng ho¸ quèc tÕ. - Xu h­íng chung ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n­íc kh«ng t¸ch rêi sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp quèc tÕ, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia ®· thay ®æi h¼n vÒ chÊt kh«ng cßn lµ d©n sè ®«ng, vò khÝ nhiÒu, qu©n ®éi m¹nh mÇ lµ tiÒm lùc kinh tÕ. Môc ®Ých cña c¸c chÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia lµ t¹o ®­îc nhiÒu cña c¶i vËt chÊt trong quèc gia cña minhf lÇ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, thÊt nghiÖp thÊp, tiÒm lùc kinh tÕ ®· trë thµnh th­íc ®o chñ yÕu, vai trß vµ søc m¹nh cña mçi d©n téc, lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó b¶o vÖ uy tÝn duy tr× søc m¹nh cña c¸c §¶ng cÇm quyÒn. Tuy vËy, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng h­íng tíi ë n­íc ta sÏ kh«ng ph¶i lÇ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thuÇn tuý. Lý thuyÕt "®Ó mÆc" cho thÞ tr­êng tù do c¹nh tranh lµ kh«ng tån t¹i. Ngoµi bµn tay "v« h×nh", vai trß cña chÝnh phñ ®Ó ®iÒu tiÕt, kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ tr­êng t¹o cho nÒn kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. §èi víi n­íc ta vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng sÏ rÊt quan träng. III. Thùc tr¹ng nÒn kttt n­íc ta hiÖn nay: Tõ nh÷ng n¨m ®æi míi trë l¹i ®©y nÒn KTTT n­íc ta ®ang tõng b­íc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc. C¬ chÕ nµy thùc sù ®· ph¸t huy ®­îc vai trß tù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng b­íc ®Çu h×nh thµnh thÞ tr­êng c¹nh tranh lµm cho hµng ho¸ ®­îc l­u th«ng, gi¸ c¶ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng thiÕu. NÒn kinh tÕ mét thµnh phÇn kinh tÕ tr­íc kia ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ n¨m thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nh­ng sù ho¹t ®éng nµy ch­a ®ång ®iÒu vµ ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. C¬ chÕ tµi chÝnh, tiÒn tÖ, tÝn dông, gi¸ c¶, tû gi¸ tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh vµ ®æi míi. Tuy nhiªn c¬ chÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay cßn thiÕu ®ång bé mang tÝnh tù ph¸t. NÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, sù qu¶n lý tá ra yÕu kÐm vµ kh«ng cã hiÖu qu¶. T×nh tr¹ng quan liªu thiÕu hiÓu biÕt thËm chÝ tr× trÖ b¶o thñ cöa quyÒn vÉn tån t¹i tr­íc sù ®æi míi nÒn kinh tÕ. Sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña KTTT mang nh÷ng yÕu tè tù ph¸t, c¬ chÕ vËn hµnh th« s¬ t¹o ®iÒu kiÖn cho kiÓu lµm ¨n bÊt chÝnh, tÖ tham nhòng vµ c¸c mÆt tiªu cùc cña thÞ tr­êng cã c¬ héi ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn. MÆc dï nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta cßn rÊt nhiÒu thiÕu sãt vµ yÕu kÐm nhÊt lµ trong ®iÒu hµnh vÜ m« "Nan tham nhòng phæ biÕn trong bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc c¸c cÊp nh­ng nh×n chung tÝnh æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho nh÷ng thµnh c«ng kÕ tiÕp. Tuy vËy, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i n©ng cao vai trß cña m×nh h¬n n÷a trong nÒn KTTT cÇn ph¶i chuyÓn tõ t¸c phong chØ huy mÖnh lÖnh sang t¸c phong hç trî tÆo m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn, xö lý hµi hoµ gi­· t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c©n b»ng æn ®Þnh, gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ víi viÖc thÓ hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi. NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp nhiÒu thµnh phÇn nh­ng nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ®ãng vai trß chñ ®¹o. Sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nÒn KTTT cña Nhµ n­íc lµ th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. Kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i n¾m vÞ trÝ quan träng trong mét sè lÜnh vùc then chèt cã nghÜa lµ "m¹ch m¸u" cña nÒn kinh tÕ chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Nh­ng cïng víi viÖc nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña KTTT th× cÇn coi träng khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ hçn hîp ®Æt chóng trong mèi quan hÖ h÷u c¬ g¾n bã thèng nhÊt kh«ng t¸ch rêi biÖt lËp. Nhµ n­íc ph¶i khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ã lµ khu vùc t­ nh©n nh»m thu hót ®Çu t­ vèn t­ khu vùc nµy. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, c¸c con rång Ch©u ¸ vµ c¸c n­íc trong nhãm nghiªn cøu cho thÊy sù thµnh c«ng cña hä lµ nhê c«ng lao to lín cña khu vùc t­ nh©n. Nhµ n­íc dùa trªn c¬ së æn ®Þnh chÝnh trÞ lÊy chÝnh trÞ lam tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ ®æi míi qu¶n lý cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña KTTT ®­a c¶i c¸ch tiªn lªn nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¬i. Nhµ n­íc më réng tù do bu«n b¸n víi n­íc ngoµi. Më cöa héi nhËp nÒn kinh tÕ trong n­íc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ toµn vÑn l·nh thæ. Sù më cöa héi nhËp thÓ hiÖn víi tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ vµ kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ víi khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trá thµnh xu thÕ yÕu cña thêi ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng KHCN hiÖn nay. §Ó tr¸nh nguy c¬ tôt hËu vµ nh÷ng thµnh tùu KHCN míi nhÊt. Iv. nh÷ng thµnh tùu to lín cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. §¹i héi VII cña §¶ng quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 1991 -2000. §¹i héi IX ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc ®ã vµ quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI chiÕn l­îc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh h­íng XHCN, x©y dùng nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. - Sau mÊy n¨m ®Çu thùc hiÖn chiÕn l­îc, ®Êt n­íc ®· ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi. Tæng s¶n phÈm trong n­íc sau 10 n¨m t¨ng h¬n gÊp ®«i, tÝch luü néi bé cña nÒn kinh tÕ ®· ®¹t 27%. Tõ t×nh tr¹ng hµng ho¸ khan hiÕm nghiªm träng nay ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thiÕt yÕu cña nh©n d©n vµ nÒn kinh tÕ, t¨ng xuÊt khÈu vµ cã dù tr÷. KÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi ph¸t triÓn nhanh. - Quan hÖ s¶n xuÊt ®· cã b­íc ®æi míi phï hîp h¬n víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ thóc ®Èy sù h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ; doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc xÊp xÕp l¹i mét b­íc, thÝch ghi víi c¬ chÕ míi. Kinh tÕ hé ph¸t hay t¸c dông rÊt quan träng trong n«ng nghiÖp; kinh tÕ c¸ thÓ, t­ nh©n, kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¸t triÓn nhanh. C¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi cã nhiÒu ®æi míi, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - Tõ chç bÞ bao v©y, cÊm vËn, n­íc ta ®· ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi hÇu kh¾p c¸c n­íc, gia nhËp vµ cã vai trß ngµy cµng tÝch cùc trong nhiÒu tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, chñ ®éng tõng b­íc héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi kinh tÕ thÕ giíi. NhÞp ®é t¨ng kim ngh¹ch xuÊt khÈu gÇn gÊp ba nhÞp ®é t¨ng GDP. Thu hót ®­îc mét khèi l­îng kh¸ lín vèn tõ bªn ngoµi còng nhiÒu c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. - §êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. Tr×nh ®é d©n trÝ, chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ tÝch n¨ng ®éng trong x· héi ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ. §· hoµn thµnh môc tiªu xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc trong c¶ n­íc. §µo t¹o nghÒ ®­îc më réng, n¨ng lùc nghiªn cøu khoa häc ®­îc t¨ng c­êng, øng dông nhiÒu c«ng nghiÖp tiªn tiÕn. Mçi n¨m t¹o thªm h¬n 1,2 triÖu viÖc lµm míi. Tû lÖ hé nghÌo tõ trªn 30 gi¶m xuèng 10%. - Cïng víi nh÷ng nç lùc to lín cña lùc l­îng vò trang nh©n d©n trong x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, cñng cè thÕ trËn quèc phßng toµn d©n vµ an ninh nh©n d©n, b¶o ®¶m æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x· héi. Thùc tr¹ng kinh tÕ - x· héi vÉn cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm, bÊt cËp. + NÒn kinh tÕ kÐm hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cßn yÕu. TÝch luü néi bé vµ søc mua trong n­íc cßn thÊp. C¬ cÊu kinh tÕ cßn chuyÓn dÞch chËm theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng. T×nh tr¹ng bao cÊp vµ b¶o hé cßn nÆng, ®Çu t­ cña nhµ n­íc cßn thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ. + Quan hÖ s¶n xuÊt cã mÆt ch­a phï hîp, h¹n chÕ viÖc gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn chËm, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ch­a ph¸t huy hÕt n¨ng lùc, ch­a thùc sù ®­îc b×nh ®¼ng vµ yªn t©m ®Çu t­ kinh doanh, chªnh lÖch giµu nghÌo t¨ng nhanh. + Kinh tÕ vÜ m« cßn nh÷ng yÕu tè thiÕu v÷ng ch¾c. HÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, kÕ ho¹ch ®æi míi chËm, chÊt l­îng ho¹t ®éng h¹n chÕ; m«i tr­êng ®Çu t­, kinh doanh cßn nhiÒu v­íng m¾c. + Gi¸o dôc, ®µo t¹o cßn yÕu vÒ chÊt l­îng, c¬ cÊu ®µo t¹o ch­a phï hîp. C¬ së vËt chÊt cña c¸c nghµnh y tÕ, gi¸o dôc, khoa häc, v¨n ho¸ th«ng tin, thÓ thao cßn nhiÒu thiÕu thèn. + §êi sèng cña mét bé phËn nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ ë vïng nói, vïng s©u, vïng th­êng bÞ thiªn tai. NhiÒu tÖ n¹n x· héi ch­a bÞ ®Èy lïi. V. Môc tiªu, nhiÖm vô chñ yÕu vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 1. Môc tiªu tæng qu¸t vµ nhiÖm vô chñ yÕu: KÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 thÓ hiÖn c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn vµ môc tiªu chiÕn l­îc 10 n¨m tíi mµ néi dung c¬ b¶n lµ: §­a n­íc ta khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. Theo ®ã, môc tiªu tæng qu¸t cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 lµ: T¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng, æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸. N©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¹o nhiÒu viÖc lµm. TiÕp tôc t¨ng c­êng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi; h×nh thµnh mét b­íc quan träng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. Môc tiªu tæng qu¸t nªu trªn ®­îc cô thÓ ho¸ thµnh ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu nh­ sau: 1.1. PhÊn ®Êu ®¹t nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n h»ng n¨m cao h¬n 5 n¨m tr­íc vµ cã b­íc chuÈn bÞ cho 5 n¨m tiÕp theo. 1.2. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o, cñng cè kinh tÕ tËp thÓ, h×nh thµnh mét b­íc quan träng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. 1.3. T¨ng nhanh vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi; x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cã hiÖu qu¶ vµ n©ng cao søc c¹nh tranh. §Çu t­ thÝch ®¸ng cho c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. 1.4. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Cñng cè thÞ tr­êng ®· cã vµ më réng thªm thÞ tr­êng míi. T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó t¨ng nhanh xuÊt khÈu, thu hót vèn, c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi. Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn c¸c cam kÕt song ph­¬ng vµ ®a d¹ng. 1.5. TiÕp tôc ®æi míi vµ lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, t¨ng tiÒm lùc vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh quèc gia, thùc hµnh triÖt ®Ó tiÕt kiÖm. 1.6. TiÕp tôc ®æi míi, t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ; n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc víi c¬ cÊu hîp lý, tõng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. 1.7. Gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc, t¹o nhiÒu viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë c¶ thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n, c¶i c¸ch c¬ b¶n chÕ ®é tiÒn l­¬ng, c¬ b¶n xo¸ ®ãi gi¶m nhanh hé nghÌo, n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. 1.8. §Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc cña bé m¸y nhµ n­íc. §Èy lïi t×nh tr¹ng quan liªu, tham nhòng. Thùc hiÖn tèt d©n chñ, nhÊt lµ d©n chñ ë x·, ph­êng vµ c¸c ®¬n vÞ c¬ së. 1.9. Thùc hiÖn nhiÖm vô cñng cè quèc phßng vµ an ninh; b¶o ®¶m trËt tù kû c­¬ng trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi. 2. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay: - Tr­íc hÕt cÇn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ së h÷u, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta. §èi víi kinh tÕ nhµ n­íc: §©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. §èi víi kinh tÕ hîp t¸c: CÇn thiÕt ph¶i cã sù tæng kÕt, rót kinh nghiÖm vÒ bµi häc hîp t¸c x· kiÓu cò vµ x©y dùng m« h×nh kinh tÕ hîp t¸c x· kiÓu míi. §èi víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá cña n«ng d©n, thî thñ c«ng, ng­êi bu«n b¸n nhá: Mét mÆt th«ng qua c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ h­íng dÉn ph¸t triÓn cña nhµ n­íc, mÆt kh¸c cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó x©y dùng nÒ nÕp s¶n xuÊt kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n: CÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Ó c¸c nhµ t­ b¶n yªn t©m ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ. §èi víi kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc: Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn. - §Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ x· héi ë n­íc ta. - H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. + §èi víi thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô: Mét lµ: Ph¶i t¨ng quy m« hµng tiªu dïng vµ dÞch vô víi chñng lo¹i ngµy cµng phong phó vµ chÊt l­îng ngµy cµng cao. Hai lµ: Tõng b­íc gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô. + §èi víi thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt: Bao gåm thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng søc lao ®éng vµ thÞ tr­êng c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh¸c cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + Mét vÊn ®Ò quan träng lµ thùc hiÖn sù c©n b»ng gi÷a c¸c lo¹i thÞ tr­êng: Thø nhÊt: CÇn xo¸ bá chÕ ®é bao cÊp trong ph©n phèi sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng. Thø hai: Ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c tù do gi¸ c¶, gi¸ c¶ kh«ng thÓ ¸p ®Æt b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh mµ nã h×nh thµnh trªn tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Thø ba: Ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngoµi n­íc, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. - TiÕp tôc ®æi míi vµ n©ng cao vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. §Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN, nhÊt thiÕt ph¶i coi träng vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc. - §Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chØ cã thÓ ho¹t ®éng b×nh th­êng nÕu cã hÖ thèng luËt ph¸p t­¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn. KÕt luËn NÒn kinh tÕ cña ®a sè c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu lµ nÒn kinh tÕ Ôn hîp ë møc ®é kh¸c nhau. ViÖt Nam hiÖn nay ®ang trong thêi kú chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò nµy chÝnh lµ gi¶m bít tÝnh tËp trung, t¨ng c­êng tÝnh tù ®iÒu chØnh cña thÞ tr­êng. Víi sù chuyÓn ®æi nµy, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp víi ®Æc tr­ng riªng cña m×nh. C¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ hçn hîp lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. B»ng nh÷ng c«ng cô qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch cña m×nh, Nhµ n­íc ViÖt Nam qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN, ®¶m b¶o t¨ng c­êng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. Nh­ vËy, Nhµ n­íc lu«n lu«n cã vai trß nhÊt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc nãi chung vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi riªng. Sau nhiÒu n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi, chóng ta ®· ®¹t nhiÒu thµnh tùu vµ ®­a ®Êt n­íc tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n, yÕu kÐm. §Ó v­ît qua giai ®o¹n nµy, tr­íc m¾t chóng ta cßn cã nhiÒu th¸ch thøc lín, trong ®ã cã nguy c¬ bÞ tôt hËu vÒ kinh tÕ so víi c¸c n­íc trong khu vùc. §ång thêi chóng ta còng cã nh÷ng c¬ héi míi ®Ó ph¸t triÓn. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta ph¶i biÕt chñ ®éng n¾m thêi c¬, kiªn quyÕt ®Èy lïi khã kh¨n, t¹o thÕ æn ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn nhanh vµ v÷ng ch¾c. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i n©ng cao h¬n n÷a vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc nh»m thùc hiÖn tèt h¬n n÷a chøc n¨ng ®Þnh h­íng XHCN vµ chØ ®¹o sù ph¸t triÓn, dÉn d¾t nç lùc ph¸t triÓn, t¹o khu«n khæ ph¸p luËt thèng nhÊt. v.v.. ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng tr­ëng nhanh, æn ®Þnh, v÷ng ch¾c vµ c«ng b»ng x· héi. Tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX- Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia. 2. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ (tËp II) - Tr­êng §¹i häc KTQD - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 3. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn th¸ng 11/2001. 4. Gi¸o tr×nh lÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ - Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc 1995. ._.