Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại tỉnh Luẩng Nặm Thà – Thực trạng và giải pháp

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HCM …………… KONGCHAMPA OUN KHAM RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ - THÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP Chuyeân ngaønh: Kinh teá-Taøi chính-Ngaân haøng Maõ soá: 60.31.12 Luaän vaên thaïc só kinh teá Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS Traàn Hoaøng Ngaân TP.HCM - Naêm 2006 MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNGI: TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI....................1 I.1. Toång quan veà tín duïng .....................................................................................1 I.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát tín duïng .........................................................1 I.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng......................................................................1 I.1.3. Vai troø cuûa tín duïng............................................................................2 I.1.4. Phaân loaïi tín duïng...............................................................................3 I.1.5. Nguyeân lyù trong hoaït ñoäng tín duïng ..................................................4 I.1.6. Quy trình tín duïng...............................................................................5 I.2.Ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng Ngaân haøng thöông maïi .............................7 I.2.1. Khaùi quaùt veà ruûi ro tín duïng ...............................................................7 I.2.2. Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng ............................................................10 I.2.3. Vaän duïng moät soá nguyeân taéc cô baûn cuûa uyû ban BASLE................12 I.2.4. Bieän phaùp cô baûn ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng .........13 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ.....................................18 II.1. Khaùi quaùt veà tình hình kinh teá xaõ hoäi Tænh Luaång Naëm Thaø ..................18 II.2. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø II.2.1. Tình hình huy ñoäng voán ..................................................................21 II.2.2. Tình hình vaø toác ñoä taêng tröôûng tín duïng........................................21 II.2.3. Hoaït ñoäng tín duïng ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá Tænh Luaång Naëm Thaø ....................................................................................................22 II.3. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng ..........................................................................25 II.3.1. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu ...............................25 II.3.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro ....29 II.4. Nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán ruûi ro tín duïng............................................31 II.4.1. Ngaân nhaân khaùch quan ...................................................................31 II.4.2. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng ...................................................36 II.4.3. Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng .....................................................37 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NHTM TÆNH LNTH. .......................................................43 III.1. Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Laøo ................43 III.2. Ñònh höôùng phaùt trieån ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø..45 III.3. Giaûi phaùp ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng ....................................46 III.3.1. Giaûi phaùp cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc taïi Tænh Luaång Naëm Thaø......................................................................................46 III.3.2. Giaûi Phaùp cuûa Ngaân haøng Trung öông Laøo...................................48 III.3.3. Giaûi phaùp cuûa Ngaân haøng Tung öông Laøo chi nhaùnh Tænh Luaång Naëm Thaø ......................................................................................52 III.3.4. Giaûi phaùp cuûa caùc chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø.......................................................................................54 Keát luaän vaø Kieán nghò.................................................................................63 Taøi lieäu tham khaûo. Phuï luïc. DANH MUÏC CAÙC BIEÅU ÑOÀ Bieåu II.1 Keát quaû huy ñoäng voán cuûa NHTM tænh LNTH.....................................21 Bieåu II.2 Tình hình söû duïng voán cuûa NHTM tænh LNTH.....................................22 Bieåu II.3 Toång hôïp keát quaû cho vay theo 5 nhoùm cuûa NHTM tænh LNTH..........27 Bieåu II.4 trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro taïi NHTM tænh LNTH.....................29 Bieåu ñoà 1: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu...................................28 Bieåu ñoà2: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro.........31 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT LNTH : Luaång Naëm Thaø GT : Giaù trò CBTD : Caùn boä tín duïng CIC : Trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN DN : Doanh nghieäp DPRR : Döï phoøng ruûi ro IMF : Quyõ tieàn teä quoác teá NH : Ngaân haøng NHCHDCND : Ngaân haøng Coäng Hoaø Daân Chuû Nhaân Daân NHTM : Ngaân haøng thöông maïi RRTD : Ruûi ro tín duïng SXKD : Saûn xuaát kinh doanh TCTD : Toå chöùc tín duïng TSBÑ : Taøi saûn baûo ñaûm TSCÑ : Taøi saûn coá ñònh TW : Trung öông WB : Ngaân haøng theá giôùi TTTD : thoâng tin tín duïng NHNN : Ngaân haøng Nhaø nöôùc TW : Trung öông MÔÛ ÑAÀU Lyù do choïn ñeà taøi Ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp kinh doanh tieàn teä – tín duïng, moät loaïi hình kinh doanh chöùa ñöïng ruûi ro cao. Trong caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng Thöông maïi Laøo, hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng chính chuû yeáu mang laïi nguoàn lôïi nhuaän lôùn nhaát vaø cuõng tieàm aån ruûi ro cao nhaát. Ñaëc bieät trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi, heä thoáng Ngaân haøng Laøo noùi chung vaø caùc Ngaân haøng Thöông maïi noùi rieâng ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc môùi gaén lieàn vôùi tieàm aån ruûi ro cao hôn. Vì vaäy trong ñaàu naêm 2006 NHCHXHDCND Laøo ñaõ ban haønh 2 quyeát ñònh: Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng vaø quy ñònh ban haønh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD” nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi khaû naêng kieåm soaùt ruûi ro, baûo ñaûm an toaøn heä thoáng. Ruûi ro tín duïng luoân laø ñeà taøi ñöôïc quan taâm vaø mang tính thôøi söï cao. Nhaän thöùc vai troø quan troïng cuûa ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, löôïng hoaù möùc ñoä ruûi ro, xaùc ñònh nguyeân nhaân ñeå ñeà ra caùc bieän phaùp phoøng ngöøa hieäu quaû vaø haïn cheá thaáp nhaát ruûi ro tín duïng laø vaán ñeà soáng coøn vaø phaùt trieån cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Laøo noùi chung vaø Ngaân haøng Thöông maïi Tænh LNTH noùi rieâng. Vôùi lyù do treân toâi löïa choïn nghieân cöùu ñeà taøi “RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ- thöïc traïng vaø giaûi phaùp” Muïc ñích, yù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: - Nhaän thöùc caùc vaán ñeà lyù luaän veà tín duïng, ruûi ro tín duïng, nguyeân nhaân vaø bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. - Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi NHTM Tænh LNTH, nhaän ñònh nhöõng ruûi ro tieàm aån vaø xaùc ñònh nguyeân nhaân. - Ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi Tænh LNTH töø 2001 – 30/6/ 2006. Phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc söû duïng chuû yeáu trong luaän vaên laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû, phöông phaùp heä thoáng vaø vaän duïng caùc phöông phaùp phaân tích toång hôïp, so saùnh, thoáng keâ… CHÖÔNG I: TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI. I.1. Toång quan veà tín duïng: I.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát tín duïng. Tín duïng laø quan heä vay möôïn, quan heä söû duïng voán laãn nhau giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay döïa teân nguyeân taéc hoaøn traû. Tín duïng laø phaïm truø cuûa kinh teá haøng hoaù, coù quaù trình ra ñôøi toàn taïi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoaù. Maëc duø tín duïng coù moät quaù trình toàn taïi phaùt trieån laâu daøi qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi, vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau song ñeàu coù caùc tính chaát quan troïng sau: - Tín duïng chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät soá tieàn (hieän kim) hoaëc taøi saûn (hieän vaät) töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc, chöù khoâng laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu cuûa chuùng. - Tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc “hoaøn traû”. - Giaù trò cuûa tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. Baûn chaát cuûa tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá. I.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng. Tín duïng coù 3 chöùc naêng: ¾ Moät laø: chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä. Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy cuûa tín duïng maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoaø töø nôi “thöøa” sang nôi “thieáu” ñeå söû duïng nhaèm phaùt trieån kinh teá. Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán 1 ñeàu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc hoaøn traû vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích vieäc taäp trung voán vaø thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. ¾ Hai laø: Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi. Hoaït ñoäng tín duïng taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, caùc loaïi seùc, caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn… cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh nhôø ñoù giaûm bôùt caùc chi phí lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn v.v… Hoaït ñoäng tín duïng coøn môû ra moät khaû naêng lôùn trong vieäc phaùt trieån thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, khaùch haøng môû taøi khoaûn vaø giao dòch thanh toaùn thoâng qua ngaân haøng döôùi caùc hình thöùc chuyeån khoaûn hoaëc buø tröø cho nhau. ¾ Ba laø: Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá. Ñaây laø chöùc naêng phaùt sinh, heä quaû cuûa hai chöùc naêng noùi treân. Phaàn lôùn söï vaän ñoäng cuûa voán tín duïng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät tö, haøng hoaù, chi phí trong caùc toå chöùc kinh teá, vì vaäy tín duïng khoâng nhöõng laø taám göông phaûn aùnh hoaït ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän töôïng tieâu cöïc laõng phí, vi phaïm phaùp luaät v.v… trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. I.1.3. Vai troø cuûa tín duïng. ¾ Moät laø: Goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát löu thoâng haøng hoaù phaùt trieån. Tín duïng khoâng chæ laø nguoàn cung öùng voán cho caùc toå chöùc kinh teá, laø moät trong nhöõng coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch höõu hieäu trong neàn kinh teá maø coøn laø coâng cuï thuùc ñaåy tích tuï voán cho caùc toå chöùc kinh teá. Taát caû ñeàu hôïp löïc vaø taùc ñoäng ñeán ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi khieán tín duïng taïo ra ñoäng löïc phaùt trieån raát maïnh meõ maø khoâng coù coâng cuï taøi chính naøo coù theå thay theá ñöôïc. 2 ¾ Hai laø: Goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû. Tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh trong löu thoâng, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc do cung öùng voán tín duïng, taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc kinh teá cung öùng ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm haøng hoaù dòch vuï, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, nhôø ñoù tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc. ¾ Ba laø: Goùp phaàn taïo coâng aên vieäc laøm, oån ñònh ñôøi soáng traät töï XH. Tín duïng ñaõ taïo ra khaû naêng khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, oån ñònh ñôøi soáng vaø traät töï xaõ hoäi. I.1.4. Phaân loaïi tín duïng. Phaân loaïi tín duïng giuùp chuùng ta thieát laäp quy trình tín duïng hôïp lyù, qua ñoù naâng cao hieäu quaû quaûn trò ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng. Phaân loaïi tín duïng döïa treân caùc tieâu thöùc sau: - Caên cöù muïc ñích söû duïng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng saûn xuaát kinh doanh vaø Tín duïng tieâu duøng. - Caên cöù thôøi haïn tín duïng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: Tín duïng ngaén haïn, Tín duïng trung haïn, Tín duïng daøi haïn. - Caên cöù tính chaát luaân chuyeån voán, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng voán löu ñoäng vaø tín duïng voán coá ñònh. - Caên cöù möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn vaø Tín duïng khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn. 3 I.1.5. Nguyeân lyù trong hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng treân cô sôû nieàm tin. Trong quan heä tín duïng vôùi caùc TCTD, moãi khaùch haøng coù möùc ñoä tín nhieäm khaùc nhau phuï thuoäc vaøo möùc ñoä tin töôûng cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaû naêng vaø thieän chí traû nôï cuûa khaùch haøng. Khi möùc ñoä tín nhieäm cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng döôùi möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc thì TCTD seõ töø choái cho vay, hoaëc ñoàng yù thieát laäp quan heä tín duïng thì caên cöù möùc ñoä tín nhieäm, TCTD seõ xaùc ñònh caùc ñieàu kieän raøng buoäc töông öùng ñeå quaûn trò vaø haïn cheá ruûi ro. ¾ Phaân taùn vaø löôïng hoaù ruûi ro. Hoaït ñoäng tín duïng luoân tieàm aån ruûi ro cao neân caùc TCTD phaûi tuaân thuû nguyeân lyù phaân taùn vaø löôïng hoaù ruûi ro baèng caùch ña daïng hoaù saûn phaåm, ñoái töôïng khaùch haøng vaø khu vöïc ñaàu tö, caùc TCTD neân traùnh taäp trung voán tín duïng vaøo moät nhoùm khaùch haøng, moät ngaønh hoaëc moät lónh vöïc coù lieân quan vôùi nhau hoaëc cuøng moät ñòa baøn hoaït ñoäng. ¾ Phaân bieät ñoái vôùi khaùch haøng. Hoaït ñoäng tín duïng luoân xuaát hieän tình traïng thoâng tin baát caân xöùng, theå hieän khaùch haøng vay hieåu roõ hôn ngaân haøng veà tình hình saûn xuaát kinh doanh, naêng löïc taøi chính, tính khaû thi cuûa döï aùn vaø khaû naêng hoaøn traû nôï. Nhaèm haïn cheá ruûi ro do thoâng tin baát caân xöùng, caàn quy ñònh caùc ñieàu kieän khaét khe hôn ñoái vôùi caùc khoaûn vay maø caùc TCTD khoâng thöïc söï chaéc chaén veà möùc ñoä ruûi ro. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng döïa treân cô sôû khaû naêng kinh nghieäm cuûa NH. TCTD xaây döïng caùc saûn phaåm tín duïng ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch haøng treân cô sôû khaû naêng vaø kinh nghieäm cuûa ngaân haøng, nhôø vaäy ngaân haøng coù ñieàu kieän chuyeân moân hoaù cao trong nghieäp vuï tín duïng töø ñoù giuùp caùc ngaân haøng quaûn trò ñöôïc ruûi ro. 4 I.1.6. Quy trình tín duïng. Quy trình cho vay laø trình töï thöïc hieän vieäc caáp tín duïng theo caùc nguyeân taéc, thuû tuïc, ñoàng thôøi tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa Phaùp Luaät vaø chính saùch cho vay cuûa ngaân haøng. Xaây döïng quy trình cho vay khoa hoïc seõ goùp phaàn ñaùng keå trong vieäc haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Quy trình cho vay bao goàm caùc giai ñoaïn coù baûn sau: ¾ Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng Hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng phuï thuoäc vaøo caùc nhoùm khaùch haøng, loaïi cho vay, quy moâ tín duïng vaø möùc ñoä ruûi ro. Ñeå ngaân haøng coù caên cöù phaân tích vaø quyeát ñònh cho vay, hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng phaûi cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát bao goàm: Taøi lieäu chöùng minh naêng löïc phaùp lyù cuûa khaùch haøng; Taøi lieäu chöùng minh khaû naêng haáp thuï voán tín duïng vaø khaû naêng hoaøn traû voán tín duïng cuûa khaùch haøng; Taøi lieäu lieân quan ñeán baûo ñaûm tín duïng. ¾ Phaân tích tín duïng Phaân tích tín duïng laø phaân tích khaû naêng hieän taïi vaø quaù khöù veà naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng, cuõng nhö khaû naêng hoaøn traû voán vay. Muïc tieâu phaân tích tín duïng laø xaùc ñònh nhöõng tình huoáng coù theå daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng vaø tieân löôïng khaû naêng kieåm soaùt cuûa Ngaân haøng veà caùc loaïi ruûi ro ñoù, cuõng nhö döï kieán caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá nhöõng thieät haïi coù theå xaûy ra. ¾ Quyeát ñònh tín duïng vaø giaûi ngaân Quyeát ñònh tín duïng laø vieäc chaáp thuaän hay khoâng chaáp thuaän cho vay. Quyeát ñònh tín duïng cuûa ngaân haøng deã rôi vaøo moät trong hai sai laàm sau. Thöù nhaát laø quyeát ñònh chaáp thuaän maø khaùch haøng laïi khoâng coù khaû naêng traû nôï, tröôøng hôïp naøy ngaân haøng coù theå bò giaûm lôïi nhuaän, thaäm chí maát voán. Thöù hai laø quyeát ñònh khoâng chaáp thuaän maø khaùch haøng thöïc chaát coù khaû naêng hoaøn traû 5 voán tín duïng ñuùng haïn, tröôøng hôïp naøy ngaân haøng maát cô hoäi taêng thu nhaäp vaø maát ñi moät khaùch haøng, cô hoäi môû roäng thò phaàn cuûa mình. Giaûi ngaân laø nghieäp vuï caáp tieàn cho khaùch haøng treân cô sôû möùc tín duïng ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng. Giaûi ngaân phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc vaän ñoäng cuûa voán tín duïng gaén lieàn vaän ñoäng cuûa haøng hoaù nghóa laø vieäc phaùt tieàn vay phaûi coù haøng hoaù ñoái öùng, phuø hôïp vôùi muïc ñích vay cuûa hôïp ñoàng tín duïng. ¾ Giaùm saùt vaø thanh lyù tín duïng Giai ñoaïn naøy chuû yeáu goàm caùc noäi dung sau: - Giaùm saùt tín duïng: Vôùi muïc tieâu laø kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng tín duïng nhö: söû duïng voán ñuùng muïc ñích hay khoâng; kieåm soaùt möùc ñoä ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình söû duïng voán tín duïng; theo doõi vieäc thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn cuï theå ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng, kòp thôøi phaùt hieän caùc vi phaïm ñeå coù nhöõng öùng xöû thích hôïp; Theo doõi vaø ghi nhaän vieäc thöïc hieän quy trình tín duïng cuûa boä phaän hoaëc caù nhaân coù lieân quan taïi ngaân haøng. - Thu nôï: Ngaân haøng thu nôï vaø theo doõi lòch traû nôï theo caùc noäi dung thoaû thuaän trong hôïp ñoàng. Caùc khoaûn tín duïng ñöôïc thu hoài ñaày ñuû caû nôï goác vaø laõi khi ñaùo haïn thì coi nhö nghóa vuï khaùch haøng ñöôïc thöïc hieän vaø ngaân haøng seõ laøm thuû tuïc thanh lyù tín duïng. - Taùi xeùt tín duïng vaø phaân haïng tín duïng: Muïc tieâu taùi xeùt tín duïng vaø phaân haïng tín duïng laø ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, nhaèm phaùt hieän caùc ruûi ro ñeå coù höôùng xöû lyù kòp thôøi, ñoàng thôøi coù nhaän ñònh ñuùng veà hieän traïng caáp tín duïng. - Xöû lyù nôï coù vaán ñeà: Nôï coù vaán ñeà laø nhöõng khoaûn tín duïng khoâng hoaøn traû ñuùng haïn, khoâng ñöôïc pheùp vaø khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc gia haïn nôï. Ngaân haøng seõ chuyeån nôï quaù haïn vaø aùp duïng nhöõng bieän phaùp ñeå nhanh choùng thu hoài nôï. Ngaân haøng caàn qui ñònh moät quy trình xöû lyù cuï theå nhaèm haïn cheá ruûi 6 ro theo hai höôùng: khai thaùc ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï coøn khaû naêng thu hoài vaø thanh lyù ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài. I.2. Ruûi ro hoaït ñoäng tín duïng NHTM. Caùc NHTM laø loaïi hình doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh trong moät lónh vöïc ñaëc thuø vaø tieàm aån nhöõng ruûi ro cô baûn nhö ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tyû giaù, ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro tín duïng vaø nhieàu ruûi ro khaùc, trong luaän vaên taùc giaû chæ ñi saâu vaøo ruûi ro tín duïng ñang laø vaán ñeà traên trôû cuûa NHTM Tænh LNTH. I.2.1. Toång quan veà ruûi ro tín duïng: I.2.1.1. Khaùi nieäm ruûi ro tín duïng. Coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà ruûi ro tín duïng, trong luaän vaên naøy, taùc giaû söû duïng caùch giaûi thích töø ngöõ trong quyeát ñònh naêm 2005 cuûa Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo veà vieäc ban haønh “Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD”, ñònh nghóa “Ruûi ro tín duïng laø khaû naêng xaûy ra toån thaát trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD do khaùch haøng khoâng thöïc hieän hoaëc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình theo cam keát” I.2.1.2. Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng. ¾ Ruûi ro tín duïng mang tính chaát giaùn tieáp. Ñaëc ñieåm naøy xuaát phaùt töø nguyeân nhaân laø trong quan heä tín duïng, ngaân haøng chuyeån giao quyeàn söû duïng voán cho khaùch haøng trong moät thôøi gian nhaát ñònh neân nhöõng thieät haïi, thaát thoaùt veà voán xaûy ra tröôùc heát laø trong quaù trình söû duïng voán cuûa khaùch haøng do ñoù Ngaân haøng thöôøng bieát sau cuõng nhö khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc nhöõng khoù khaên, thaát baïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng coù theå gaây ra ruûi ro tín duïng. 7 ¾ Ruûi ro tín duïng coù tính taát yeáu. Thoâng tin khoâng caân xöùng laø nguyeân nhaân khieán cho caùc nhaø kinh teá cuõng nhö caùc NHTM cho raèng kinh doanh ngaân haøng thöïc chaát laø quaûn lyù ruûi ro ôû möùc phuø hôïp vaø ñaït ñöôïc lôïi nhuaän töông öùng. Do khoâng theå coù ñöôïc thoâng tin caân xöùng veà vieäc söû duïng voán vay trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñi vay, neân baát cöù moät khoaûn cho vay naøo cuõng tieàm aån nhöõng nguy cô ruûi ro ñoái vôùi NHTM nhö khoâng thu hoài ñöôïc voán, thu hoài khoâng ñuùng haïn, khoâng ñaày ñuû. ¾ Ruûi ro tín duïng coù tính chaát ña daïng vaø phöùc taïp. Ñaëc ñieåm naøy cuõng laø heä quaû cuûa ñaëc ñieåm thöù nhaát vì moái lieân heä giaùn tieáp vôùi ruûi ro tín duïng khieán söï ña daïng vaø phöùc taïp cuûa ruûi ro tín duïng ñoái vôùi ngaân haøng caøng theå hieän roõ raøng hôn. Nhaän thöùc ñaëc ñieåm naøy, khi thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro caàn aùp duïng ñoàng boä nhieàu bieän phaùp. I.2.1.3. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng. Trong hoaït ñoäng tín duïng, ruûi ro bieåu hieän döôùi nhieàu loaïi khaùc nhau do vaäy tuyø muïc tieâu nghieân cöùu khaùc nhau ngöôøi ta aùp duïng caùc phaân loaïi khaùc nhau. Coù nhieàu caùch thöùc phaân loaïi, luaän vaên ñeà caäp ñeán hai caùch phaân loaïi sau: ¾ Phaân laïi theo tính khaùch quan vaø chuû quan. - Ruûi ro khaùch quan: Do caùc nguyeân nhaân khaùch quan gaây ra nhö thieân tai, ñòch hoaï, ngöôøi vay bò cheát, maát tích khoâng coù ngöôøi thöøa keá hoaëc do caùc bieán ñoäng khaùc ngoaøi döï kieán laøm thaát thoaùt voán cho vay trong khi ngöôøi cho vay vaø khaùch haøng vay ñaõ thöïc hieän nghieâm tuùc cheá ñoä, chính saùch. - Ruûi ro chuû quan: Do caùc nguyeân nhaân thuoäc veà chuû quan cuûa ngöôøi vay vaø ngöôøi cho vay vì voâ tình hay coá yù laøm thaùt thoaùt voán vay. 8 ¾ Phaân loaïi theo nguoàn goác hình thaønh. * Ruûi ro töø phía ngöôøi cho vay: Ruûi ro tín duïng bao goàm ruûi ro danh muïc vaø ruûi ro giao dòch. Ruûi ro danh muïc ñöôïc phaân thaønh hai loaïi ruûi ro noäi taïi vaø ruûi ro taäp trung. “Ruûi ro noäi taïi” xuaát phaùt töø caùc yeáu toá mang tính rieâng bieät cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh kinh teá. “Ruûi ro taäp trung” xuaát phaùt do dö nôï ñöôïc taäp trung cho moät soá khaùch haøng ngaønh kinh teá, moät soá loaïi cho vay hoaëc moät khu vöïc ñòa lyù. Ruûi ro giao dòch coù 3 thaønh phaàn: ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. “Ruûi ro löïa choïn” laø ruûi ro lieân quan ñeán keát quaû thaåm ñònh vaø phaân tích tín duïng. “Ruûi ro ñaûm baûo” xuaát phaùt töø caùc tieâu chuaån baûo ñaûm nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn baûo ñaûm vaø möùc an toaøn cuûa taøi saûn. “Ruûi ro nghieäp vuï” laø ruûi ro lieân quan ñeán quaûn trò hoaït ñoäng cho vay nhö: xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch tín duïng ñeå ñònh höôùng vieäc cho vay, kieåm soaùt danh muïc cho vay; taùi xeùt caùc danh muïc cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. * Ruûi ro töø phía ngöôøi vay: - Ruûi ro veà ñaïo ñöùc: xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng thieän chí traû nôï, coù yù ñoà löøa ñaûo hay söû duïng tieàn vay khoâng ñuùng muïc ñích, - Ruûi ro veà khaû naêng taøi chính yeáu keùm cuûa ngöôøi vay. - Ruûi ro do bieán ñoäng khaû naêng kinh doanh cuûa ngöôøi vay, xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng theo kòp nhöõng thay ñoåi veà cheá ñoä, chính saùch, khoâng thích öùng ñöôïc vôùi söï caïnh tranh gay gaét treân thò tröôøng. - Ruûi ro töø phía ngöôøi ñieàu haønh doanh nghieäp, ngaønh hoaït ñoäng, vò trí cuûa doanh nghieäp, moái quan heä cuûa doanh nghieäp vôùi caùc doanh nghieäp khaùc. 9 I.2.1.4. Haäu quaû ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng khoâng chæ aûnh höôûng xaáu ñeán tình hình taøi chính cuûa TCTD, ngaønh Ngaân haøng, maø coøn aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia. - Ruûi ro tín duïng gaây ra haäu quaû naëng neà ñoái vôùi chuû theå tham gia tröïc tieáp vaøo quan heä tín duïng laø ngaân haøng thöông maïi vaø khaùch haøng. Ñoái vôùi NHTM, haäu quaû taùc ñoäng treân nhieàu phöông dieän nhö chi phí gia taêng do phaûi trích laäp buø ñaép toån thaát hay thu nhaäp haïn cheá do thu heïp tín duïng … Tình traïng naøy keùo daøi NHTM deã laâm vaøo tính huoáng maát khaû naêng chi traû hoaëc phaù saûn. - Ruûi ro tín duïng coù theå gaây ra haäu quaû xaáu ñoái vôùi heä thoáng taøi chính quoác gia. Söï raøng buoäc taát yeáu vaø ngaøy caøng chaët cheõ giöõa caùc trung gian taøi chính trong heä thoáng taøi chính laø yeáu toá coù theå laøm cho haäu quaû ruûi ro tín duïng chaâm ngoøi cho hieäu öùng ñoå vôõ daây chuyeån khieán heä thoáng taøi chính bò khuûng hoaûng. - Ruûi ro tín duïng coù theå gaây ra haäu quaû tieâu cöïc tôùi moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, laøm giaûm loøng tin cuûa coâng chuùng vaøo söï vöõng chaéc vaø laønh maïnh cuûa heä thoáng taøi chính, cuõng nhö hieäu löïc caùc chính saùch tieàn teä cuûa Chính Phuû. Nhöõng haäu quaû khoâng mong ñôïi treân cho thaáy söï caàn thieát phaûi phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. I.2.2. Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng. I.2.2.1. Nguyeân nhaân khaùch quan. Caùc nguyeân nhaân khaùch quan chuû yeáu goàm: caùc yeáu toá thôøi tieát khí haäu; Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá: thay ñoåi chính saùch thueá, laõi suaát…; Giaù trò cuûa ñoàng baûn teä, phaûn öùng vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi 10 tieâu duøng; Chu kyø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø cuûa Ngaønh; Thoâng tin khoâng caân xöùng trong quan heä tín duïng giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng. ¾ Nguyeân nhaân töø phía Ngaân haøng. - Chính saùch tín duïng khoâng hôïp lyù bieåu hieän nhö: cô caáu tín duïng thieát laäp khoâng caên cöù treân cô sôû cô caáu kinh teá treân ñòa baøn vaø khaû naêng nguoàn voán cuûa ngaân haøng; Chính saùch laõi suaát khoâng linh hoaït so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh; Quy trình nghieäp vuï thieáu chaët cheõ hoaëc khoâng phaùt huy ñöôïc söï chuû ñoäng saùng taïi cuûa caùn boä tín duïng; Cô cheá giaùm saùt caùn boä khoâng phuø hôïp… - Quy trình tín duïng thieáu chaët cheõ vaø khoâng phuø hôïp seõ khoâng phaùt huy taùc duïng, maø coøn laøm taêng ruûi ro cuûa caùc NHTM do caùc nguyeân nhaân sau: Thoâng tin caàn thöïc hieän trong caùc böôùc khoâng ñöôïc quy ñònh ñaày ñuû vaø phuø hôïp; Moái quan heä giöõa caùc böôùc khoâng ñöôïc nhaän thöùc ñaày ñuû, thieát laäp hoà sô khaùch haøng chæ döøng laïi ôû vieäc tuaân thuû quy ñònh maø khoâng nhaän thöùc nhöõng yeâu caàu caàn thieát khaùc; Chaát löôïng thoâng tin chöa ñaùp öùng yeâu caàu thaåm ñònh; Hôïp ñoàng tín duïng thieát laäp theo maãu ñoâi luùc khoâng ñeà caäp ñöôïc nhöõng ñaëc thuø rieâng coù cuûa töøng khoaûn vay; Coâng taùc kieåm tra giaùm saùt khaùch haøng chöa ñöôïc duy trì trong suoát thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng. Caùn boä ngaân haøng coøn haïn cheá veà trình ñoä chuyeân moân veà nghieäp vuï ngaân haøng vaø ñaëc bieät laø thieáu am hieåu veà lónh vöïc kinh doanh cuûa khaùch haøng hoaëc coù söï caáu keát cuûa CBTD vaø khaùch haøng gaây haäu quaû nghieâm troïng. ¾ Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng: * Ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp: Quaûn lyù doanh nghieäp khoâng hieäu quaû do haïn cheá trong trieån khai keá hoaïch vaø giaùm saùt, yeáu keùm trong quaûn lyù thanh khoaûn, kinh doanh vöôït quaù khaû naêng quaûn lyù; Giaûi quyeát khoâng toát ñoái vôùi thò tröôøng ñaàu vaøo vaø ñaàu ra; Söï yeáu keùm cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa doanh nghieäp; Doanh nghieäp coá tình vi phaïm caùc cam keát vôùi ngaân haøng nhö thöïc hieän 11 caùc thuû ñoaïn ñeå löøa ngaân haøng, coá tình cung caáp thoâng tin sai söï thaät, coá tình trì hoaõn vieäc hoaøn traû tieàn vay cho ngaân haøng. * Ñoái vôùi khaùch haøng laø caù nhaân: Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng thuaän lôïi, khaû naêng quaûn lyù yeáu keùm; Nguoàn hoaøn traû chính töø thu nhaäp cô baûn bò giaûm suùt; Coá tình löøa ngaân haøng hoaëc söû duïng voán vay khoâng ñuùng muïc ñích. I.2.3. Vaän duïng moät soá nguyeân taéc cô baûn cuûa uyû ban BASLE. UÛy ban giaùm saùt ngaân haøng BALSE laø uyû ban coù traùch nhieäm giaùm saùt hoaït ñoäng ngaân haøng do Thoáng ñoác ngaân haøng cuûa 10 nöôùc (G10) thaønh laäp naêm 1995. töø thaùng 04.1997, G10 thoâng qua 25 nguyeân taéc cô baûn veà giaùm saùt ñöôïc IMF vaø WB ñeà nghò aùp duïng chung cho caùc nöôùc khaùc ngoaøi nhoùm. NH ñang töøng böôùc aùp duïng caùc thoâng leä quoác teá, trong ñoù vaän duïng moät soá nguyeân taéc cuûa uyû ban Balse ta._.ïo tieàn ñeà cho heä thoáng NH Laøo gia nhaäp thò tröôøng Taøi chính Ngaân haøng theù giôùi, ñaëc bieät trong naêm 2005 Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo ñaõ ban haønh 2 quyeát ñònh quan troïng veà “Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD” vaø “ Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD”. Nghieân cöùu ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp, taùc giaû vaän duïng moät soá nguyeân taéc sau: Nguyeân taéc 6: Giaùm saùt ngaân haøng caàn ñaët ra nhöõng yeâu caàu veà voán toái thieåu moät caùch thaän troïng vaø hôïp lyù cho taát caû caùc ngaân haøng. Nguyeân taéc 7: Phaàn troïng yeáu trong heä thoáng giaùm saùt laø ñaùnh giaù caùc chính saùch, thöïc tieãn vaø caùc giaûi phaùp cuûa ngaân haøng lieân quan tôùi baûo ñaûm tieàn vay, caùc khoaûn ñaàu tö vaø quaûn lyù caùc khoaûn cho vay cuõng nhö danh muïc. 12 Nguyeân taéc 8: Ngaân haøng hoaït ñoäng vôùi nhöõng chính saùch, thöïc tieãn vaø giaûi phaùp thích hôïp trong ñaùnh giaù chaát löôïng taøi saûn coù vaø söï ñaày ñuû trong döï phoøng vaø döï tröõ nhöõng toån thaát cho vay. Nguyeân taéc 9: Coù heä thoáng thoâng tin quaûn lyù coù khaû naêng quaûn lyù taäp trung thoáng nhaát caùc danh muïc vaø ñaët ra caùc giôùi haïn ñaùng tin caäy trong vieäc ngaân haøng cho vay töøng ñoái töôïng rieâng leû hay nhoùm ñoái töôïng coù lieân quan vôùi nhau. Nguyeân taéc 10: Môû roäng tín duïng phaûi ñöôïc giaùm saùt coù hieäu quaû vaø caùc böôùc thích hôïp caàn ñöôïc kieåm soaùt vaø giaûm thieåu ruûi ro. Nguyeân taéc 15: Ngaân haøng phaûi coù caùc chính saùch, thöïc tieãn vaø bieän phaùp thích hôïp keå caû caùc nguyeân taéc chaët cheõ veà : hieåu bieát khaùch haøng” vôùi nhöõng tieâu chuaån cao veà ñaïo ñöùc vaø nghieäp vuï trong lónh vöïc taøi chính vaø ngaên chaën caùc phaàn töû toäi phaïm laïm duïng ngaân haøng moät caùch coá yù hay khoâng coá yù. Caùc nguyeân taéc neâu treân lieân quan maät thieát ñeán chính saùch, bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro neân taùc giaû söû duïng laøm cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp trong chöông III. I.2.4. Bieän phaùp cô baûn ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. ¾ Phaân tích ruûi ro khi löïa choïn. Löïa choïn tín duïng laø quaù trình ñaùnh giaù ruûi ro cho vay ñoái vôùi moät doanh nghieäp hoaëc moät caù nhaân ñeå ñaûm baûo cho khoaûn vay maø TCTD cung caáp nhaèm kieåm soaùt ruûi ro vaø taïo ra lôïi ích phuø hôïp vôùi möùc ñoä ruûi ro. Phaân tích ruûi ro coù theå ñònh tính vaø ñònh löôïng. Caùc böôùc ñaùnh giaù ruûi ro ñònh tính bao goàm tröôùc heát laø thu thaäp thoâng tin veà nghóa vuï taøi chính cuûa ngöôøi vay, xaùc ñònh muïc ñích thöïc söï cuûa ngöôøi vay, tính caùch vaø söï laønh maïnh cuûa ngöôøi vay, xaùc ñònh ruûi ro ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh 13 doanh cuûa ngöôøi vay döôùi nhöõng ñieàu kieän cuûa ngaønh vaø neàn kinh teá trong töông lai, döï baùo möùc ñoä cam keát cuûa ngöôøi vay ñoái vôùi vieäc hoaøn traû khoaûn vay. Ñaùnh giaù ruûi ro ñònh löôïng bao goàm vieäc phaân tích caùc döõ lieäu taøi chính trong quaù khöù vaø döï kieán keát quaû taøi chính trong töông lai nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng cuûa ngöôøi vay trong vieäc hoaøn raû khoaûn vay ñuùng haïn vaø khaû naêng ngöôøi vay tieáp tuïc toàn taïi trong nhöõng bieán ñoäng cuûa ngaønh vaø neàn kinh teá. Noäi dung phaân tích ruûi ro tín duïng coù theå coâ ñoïng ôû 4 caâu hoûi sau: Tính caùch vaø söï laønh maïnh cuûa ngöôøi vay? Muïc ñích söû duïng tieàn vay? Nguoàn hoaøn traû thöù nhaát? Nguoàn hoaøn traû thöù hai?. Ñeå ñaùnh giaù ruûi ro, thoâng tin caàn thu thaäp töø khaùch haøng phaûi ñaày ñuû, trung thöïc kòp thôøi. Quaù trình thu thaäp thoâng tin, saøng loïc thoâng tin töø khaùch haøng vaø thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc caàn ñöôïc xem laø nguyeân taéc haøng ñaàu ñeå ngaên ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Giôùi haïn caáp tín duïng Ñeå haïn cheá ruûi ro taäp trung caùc ngaân haøng khoâng taäp trung cho vay moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng. Ngaân haøng caàn xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng ñoái vôùi töøng khaùch haøng rieâng bieät. Trong hoaït ñoäng tín duïng ñoái vôùi moät khaùch haøng coù hai loaïi ruûi ro chính coù theå xaûy ra laø: moät laø ruûi ro cuûa caùc giao dòch cuï theå khoâng hieäu quaû; hai laø ruûi ro toång theå cuûa khaùch haøng khi khaùch haøng maát khaû naêng traû nôï. Khi ruûi ro toång theå xaûy ra thì toaøn boä caùc giao dòch seõ gaëp ruûi ro. Giôùi haïn tín duïng xaùc ñònh ñuùng seõ giuùp ngaân haøng quaûn trò toát ruûi ro toång theå cuûa töøng khaùch haøng. Giôùi haïn tín duïng bao goàm haïn möùc cuûa taát caû caùc dòch vuï chöùa ñöïng ruûi ro tín duïng nhö dö nôï cho vay, baûo laõnh… Cho vay nhoùm khaùch haøng lieân quan coù nguy cô ruûi ro raát lôùn do ñoù ngaân haøng caàn xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng cho moät nhoùm khaùch haøng. Giôùi haïn tín duïng ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû chính saùch tín duïng töøng thôøi kyø, xeáp haïng tín duïng cuûa khaùch haøng, khaû naêng cung öùng vaø nguoàn voán cuûa ngaân haøng. 14 ¾ Baûo ñaûm tieàn vay Ñeå haïn cheá caùc ruûi ro xaûy ra, ngaân haøng ñöa ra caùc hình thöùc baûo ñaûm tín döïng nhaèm thu hoài moät phaàn hay toaøn boä khoaûn vay khi coù ruûi ro tín duïng xaûy ra. Ngaân haøng xem xeùt, quyeát ñònh cho vay treân cô sôû coù baûo ñaûm hoaëc khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn caàm coá, theá chaáp cuûa khaùch haøng vay, baûo laõnh cuûa beân thöù ba. Ngaân haøng cuõng coù theå xem xeùt, quyeát ñònh vieäc cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay chæ höõu hieäu khi haønh lang phaùp lyù thaät söï höõu hieäu cho vieäc ngaân haøng nhaän theá chaáp cuõng nhö giaûi chaáp. Khi nhaän theá chaáp, ruûi ro tín duïng cuõng coù theå xaûy ra do ñaùnh giaù sai giaù trò taøi saûn theá chaáp, giaù caû taøi saûn bieán ñoäng… Tuy nhieân baûo ñaûm tieàn vay muïc ñích laø ñeå gia coá loøng tin chöù khoâng phaûi laø nguoàn thu nôï. Noùi caùch khaùc ñoù laø bieän phaùp nhaèm taêng cöôøng quyeàn truy ñoøi cuûa ngaân haøng trong quan heä tín duïng. Nguoàn thu nôï chính trong hoaït ñoäng cho vay laø töø hieäu quaû kinh doanh cuûa khaùch haøng. ¾ Kieåm tra tín duïng Nhöõng bieán ñoäng trong neàn kinh teá laøm suy yeáu moät soá doanh nghieäp vaø laøm taêng nhu caàu tín duïng ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp khaùc. Ñoái vôùi caù nhaân, coù theå bò maát vieäc, thu nhaäp giaûm thaáp… laøm cho ngöôøi vay khoâng coøn khaû naêng traû nôï. Do ñoù CBTD phaûi nhaïy caûm vôùi nhöõng dieãn bieán nhö vaäy vaø ñònh kyø phaûi kieåm tra taát caû caùc khoaûn tín duïng theo möùc ñoä sau: - Tieán haønh kieåm ra ñònh kyø taát caû caùc khoaûn cho vay, ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng lôùn phaûi thöôøng xuyeân hôn. - Xaây döïng keá hoaïch, chöông trình vaø noäi dung kieåm tra bao haøm caùc khía caïnh sau: thöïc hieän keá hoaïch traû nôï, chaát löôïng vaø ñieàu kieän taøi saûn laøm ñaûm baûo, khaû naêng xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm. - Kieåm tra thöôøng xuyeân caùc khoaûn nôï coù vaán ñeà. 15 - Taêng cöôøng kieåm tra tín duïng khi neàn kinh teá, ngaønh ngheà (söû duïng nhieàu voán vay) coù bieåu hieän ñi xuoáng. - Phaân tích ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp. ¾ Phaân loaïi tín duïng vaø döï phoøng toån thaát tín duïng Theo thoâng leä, caùc ngaân haøng ñeàu söû duïng heä thoáng phaân loaïi tín duïng ñeå ño löôøng ruûi ro ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay. Phaân loaïi tín duïng laø moät tieán trình xeáp loaïi ruûi ro baèng phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính nhaèm xaùc ñònh caáp ñoä ruûi ro ñoái vôùi caùc koaûn cho vay. Ruûi ro phaûi ñöôïc ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi vaøo thôøi ñieåm maø khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän vaø sau ñoù ñöôïc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi laïi khi caàn thieát (tuyø vaøo möùc ñoä ruûi ro) coù theå vaøi laàn trong naêm. Theo tieâu chuaån, caùc khoaûn vay ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc haïng sau: 1-Ñaït tieâu chuaån (Standard) laø khoaûn cho vay khoâng coù nghi ngôø naøo veø khaû naêng traû nôï. 2-Caàn theo doõi hoaëc caûnh giaùc (Specially mentioned, or watch) laø khoaûn cho vay chöùa ñöïng tieàm naêng ruûi ro trong töông lai. 3-Döôùi chuaån (Substandard) laø caùc khoaûn cho vay yeáu keùm ñaõ xaùc ñònh caån thaän, gaây thieät haïi ñeán khaû naêng traû nôï, nguoàn traû nôï cô baûn bò thieáu huït vaø ngaân haøng phaûi caàn ñeán nguoàn traû nôï thöù caáp nhö thanh lyù taøi saûn theá chaáp, taøi saûn coá ñònh hoaëc voán khaùc. 4-Khoù thu hoài (Doubtful) laø caùc khoaûn cho vay döôùi chuaån nhöng vieäc thu hoài nôï troïn veïn laø khoâng chaéc chaén. 5-Toån thaát (Loss) laø khoaûn cho vay khoâng theå thu hoài. Vieäc phaân loaïi tín duïng nhaèm muïc ñích xaùc ñònh ñaày ñuû veà toån thaát trong cho vay. Thoâng thöôøng, möùc döï phoøng ñöôïc xaùc ñònh qua döõ lieäu thoáng keâ. ÔÛ nhöõng nöôùc coù khung phaùp lyù keùm hieäu quaû veà vaán ñeà thu hoài nôï, tyû leä döï phoøng ôû möùc 20%-25% cho khoaûn vay döôùi chuaån, tyû leä döï phoøng cho haïng khoù ñoøi vaø toån thaát laø 50% vaø 100% laø döï kieán thoaû ñaùng ñeå buø ñaép toån thaát tieàm taøng. 16 ¾ Ña daïng hoaù danh muïc cho vay Ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng toaøn boä danh muïc cho vay caàn xaùc ñònh danh muïc cho bay khoâng hieäu quaû. Moät soá chæ tieâu ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù danh muïc cho vay khoâng hieäu quaû nhö: tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï, Tyû leä nôï khoù ñoøi treân toång dö nôï, Tyû leä döï phoøng ruûi ro treân toång dö nôï… TCTD tieán haønh phaân loaïi tín duïng vaø ñöôïc saép xeáp theo töøng loaïi khaùch haøng, ngaønh kinh teá nhaèm xaùc ñònh khuynh höôùng ruûi ro chung cuûa danh muïc cho vay. Ñoàng thôøi ñaùnh giaù danh saùch caùc khoaûn vay keùm hieäu quaû ñeå xem xeùt khaû naêng thay ñoåi tình hình vaø coù giaûi phaùp nhaèm caûi thieän khaû naêng traû nôï. Thöôøng xuyeân taùi xeùt danh muïc cho vay ñoù laø vieäc phaân tích danh muïc cho vay caùc ñaëc ñieåm cuûa noù cho thaáy öu theá kinh doanh cuûa ngaân haøng cuõng nhö loaïi hình ruûi ro tín duïng maø ngaân haøng ñaõ döï kieán ñöôïc vaø saün saøng ñoái phoù. Phaân tích danh muïc cho vay bao goàm nhöõng noäi dung sau: laäp baûng toùm löôïc caùc loaïi hình cho vay chính, trong ñoù chi tieát veà soá löôïng khaùch haøng vay, tyû suaát sinh lôøi trung bình. Treân cô sôû ñoù cô caáu laïi danh muïc cho vay theo tyû leä phaàn traêm ñaàu tö cho caùc loaïi hình cho vay nhö ngaén, trung, daøi haïn, cho caùc ngaønh kinh teá, cho caùc thaønh phaàn kinh teá… theo höôùng ña daïng hoaù ñeå haïn cheá ruûi ro. 17 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ II.1. Khaùi quaùt veà tình hình kinh teá xaõ hoäi Tænh Luaång Naëm Thaø. II.1.1. Ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi tænh Luaång Naëm Thaø. II.1.1.1. Ñaëc ñieåm töï nhieân: Laø moät tænh nieàm nuùi vaø cao nguyeân naèm ôû Baéc Laøo; vôùi dieän tích töï nhieân treân 9.865 km2 vaø giaùp vôùi 3 nöôùc laø Trung Quoác, Thaùi Lan, Mieân Ma. LNTH chòu aûnh höôûng cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa vuøng cao nguyeân töø Trung Quoác, neân thôøi tieát maùt meû quanh naêm. Maët khaùc, phaàn lôùn dieän tích ñaát ôû ñaây thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caùc loaïi caây coâng nghieäp daøi ngaøy coù giaù trò kinh teá cao nhö cao su, saàu ñaâu, caø pheâ, tieâu, taèm, luùa, … Vôùi caùc ñaëc ñieåm töï nhieân noùi treân ñaõ quyeát ñònh cô caáu kinh teá LNTH treân hai theá maïnh: moät laø cho pheùp boá trí caây troàng, vaät nuoâi coù nguoàn goác oân ñôùi; hai laø cho pheùp thu huùt ñaàu tö vaø phaùt trieån ngoaïi thöông vôùi caùc nöôùc giaùp bieân giôùi. II.1.1.2. Ñaëc ñieåm kinh teá: Toång saûn phaåm treân ñòa baøn (GDP) taêng bình quaân haøng naêm 7.7%, rieâng naêm 2005 GDP Tænh LNTH ñaït 2.870 tæ kíp. cô caáu kinh teá böôùc ñaàu ñaõ coù söï chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï, tyû troïng ngaønh noâng-laâm nghieäp giaûm daàn. Tuy nhieân ñeán naêm 2005, tyû troïng ngaønh noâng – laâm nghieäp vaãn chieám ñeán gaàn 77%, trong khi ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï chæ chieám 23% (trong ñoù dòch laø 12%) cho thaáy neàn kinh teá LNTH vaãn döïa vaøo saûn xuaát noâng – laâm nghieäp laø chuû yeáu. 18 Lónh vöïc Coâng nghieäp töøng böôùc ñöôïc cuûng coá töø nguoàn voán ñaàu tö cuûa Tænh, Chính Phuû Laøo vaø caùc doanh nghieäp Trung Quoác, Thaùi Lan; nhöng haàu heát caùc doanh nghieäp thuoäc daïng vöøa vaø nhoû. Nhieàu naêm qua, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp naøy gaëp nhieàu khoù khaên, nhaát laø khoù khaên veà quaûn lyù, ñieàu haønh chöa theo kòp kinh teá thò tröôøng, beá taéc trong khaâu tìm ñaàu ra cho saûn phaåm do chaát löôïng thaáp, giaù thaønh cao vaø chöa phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa thò tröôøng. II.1.1.3. Ñaëc ñieåm veà haønh chính, xaõ hoäi: Toaøn tænh coù 5 huyeän, Daân soá toaøn tænh ñeán cuoái naêm 2005 gaàn 143.000 ngöôøi, maät ñoä daân soá thaáp so vôùi nhöõng tænh ñoàng baèng (14,5ngöôøi/km2). Löïc löôïng lao ñoäng cuûa tænh hieän coù gaàn 72.000 ngöôøi (nöõ chieám gaàn 53%), chaát löôïng lao ñoäng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng. Lao ñoäng kyõ thuaät vaø coù trình ñoä cao môùi chieám khoaûng 4% toång soá lao ñoäng. Theo keát quaû ñieàu tra xaõ hoäi hoïc, daân soá LNTH goàm coù 32 daân toäc, trong ñoù daân toäc thieåu soá chieám khoaûn 32%, ngöôøi Laøo Lum chieám ña soá vôùi khoaûng 68%. Theo thoáng keâ cuûa cuïc thoáng keâ Laøo thì tæ leä ñeán tröôøng cuûa daân toäc thieåu soá Tænh LNTH ñeán tuoåi ñi hoïc chæ coù khoaûng 48%. II.1.1.4. Thöông maïi vaø du lòch. Trong nhieàu naêm qua, ngaønh thöông maïi cuûa Tænh LNTH ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån khaù vöõng chaéc vaø ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn. Xuaát khaåu naêm 2005 so vôùi naêm 1997 taêng leân 5,9 laàn; nhaäp khaåu taêng 2,6 laàn; haøng hoaù qua cöûa khaåu taêng 9,1 laàn. Veà ngaønh du lòch cuûa Tænh cuõng coù söï phaùt trieån ñaùng keå, do coù nhieàu danh lam thaéng caûnh, khí haäu maùt meû neân Tænh ñaõ thu huùt ñöôïc raát nhieàu du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc, cuï theå laø töø naêm 2001 – 2005 ñaõ coù 1.211.000 du khaùch; thu ñöôïc khoaûng 1.504,2 tæ kíp. 19 II.1.1.5. Moät soá khoù khaên: Quaù trình phaùt trieån cuûa LNTH coøn gaëp nhieàu khoù khaên, thaùch thöùc ñaët ra yeâu caàu phaûi chuù yù phaùt trieån ñoàng boä moïi maët caùc lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh LNTH, cuï theå laø: - Noâng – laâm nghieäp vaãn chieám tyû troïng lôùn(77%) trong cô caáu kinh teá, chöa coù tích luyõ töø noäi boä neàn kinh teá, tình traïng thieáu voán coøn raát phoå bieán. - Caùc doanh nghieäp vaãn coøn non keùm, chöa theå hieän ñöôïc vai troø, ñònh höôùng neàn kinh teá. Kinh teá hôïp taùc phaùt trieån chaäm, coøn luùng tuùng trong xaây döïng moâ hình vaø phöông thöùc hoaït ñoäng. - Taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng, phaàn lôùn caùc theá maïnh cuûa tænh (ñaõ neâu treân) chöa ñöôïc phaùt huy, thaäm chí coù nhöõng laõnh vöïc coøn trì treä, giaûm suùt vaø khoâng oån ñònh. - Lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo ngheà chieám tyû leä thaáp, möùc soáng cuûa ngöôøi daân so vôùi caùc ñòa phöông khaùc nhìn chung coøn thaáp. - Quy moâ neàn kinh teá coøn nhoû beù so vôùi tieàm naêng ñaát ñai, röøng, khoaùng saûn, tieàm naêng veà du lòch,… Trình ñoä saûn xuaát thaáp, chaát löôïng hieäu quaû keùm, thò tröôøng tieâu thuï nhoû vaø chöa oån ñònh. - Cô caáu ñaàu tö chöa hôïp lyù, chöa taäp trung ñaàu tö cho phaùt trieån caùc theá maïnh vaø chöa coù caùc chính saùch, bieän phaùp thoaû ñaùng nhaèm thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö theo ñònh höôùng, ñaëc bieät laø nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi. - Vieäc hôïp taùc ñaàu tö, hoïc hoûi kinh nghieäm vôùi caùc nöôùc; nhaát laø vôùi Trung Quoác, Thaùi Lan vaø Mieân Ma vaãn coøn nhieàu haïn cheá. II.2. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø. Theo baùo caùo toång hôïp cuûa NHCHDCND Laøo chi nhaùnh LNTH, tính ñeán cuoái naêm 2005, hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM Tænh LNTH ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû nhö sau: 20 II.2.1. Tình hình huy ñoäng voán. Nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHTM Tænh LNTH ñeán cuoái naêm 2005 ñaït 188,1tyû kíp (1kíp = 1,5VNÑ); taêng gaàn 106,7 tyû kíp so vôùi naêm 2001, bình quaân haøng naêm taêng 25,8% (5 naêm 2001-2005), chieám tyû troïng 49% toång dö nôï cho vay khaùch haøng. Bieåu II.1: keát quaû huy ñoäng voán cuûa NHTM tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán 2005 (ñvt: tyû kíp,%) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Soá dö cuoái naêm 81,4 108,4 134,2 164 188,1 Bình Quaân Trong ñoù + Tieát kieäm, kyø phieáu -Tyû troïng/Toång huy ñoäng -Tyû leä taêng so naêm tröôùc + Tieàn gôûi trung daøi haïn -Tyû troïng/Toång huy ñoäng -Tyû leä taêng so naêm tröôùc 62,5 76,8% 24,2 30% 62,2 57,4% 41,7% 30 27,7% 24% 82,5 61,46% 16,8% 37 27,6% 235% 104,8 63,9% 32,3% 42,6 26% 15% 119,4 63,5% 12,3% 47,7 25,4% 12% 64,6% 27,3% Huy ñoäng bình quaân naêm 70,2 99,5 116,2 153,8 172,7 Toác ñoä taêng bình quaân 41,7% 16,8% 32,4% 12,3% 25,8% Nguoàn: NHTM tænh LNTH ¾ Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng theo loaïi hình toå chöùc, caù nhaân göûi tieàn: Tieàn göûi cuûa daân cö döôùi caùc hình thöùc tieàn göûi tieát kieäm, kyø phieáu vaø caùc loaïi giaáy tôø coù giaù khaùc ñeán cuoái naêm 2005 laø 119,4 tyû kíp. Nguoàn naøy quan troïng vaø chuû yeáu nhaát, chieám gaàn 63,5% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Bình quaân haøng naêm tieàn göûi daân cö chieám 64,6% toång voán huy ñoäng. -Tieàn göûi caùc toå chöùc kinh teá naêm 2005 ñaït gaàn 68,7 tyû kíp, bình quaân haøng naêm chieám 35,4% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. 21 ¾ Cô caáu nguoàn voán theo kyø haïn Nguoàn voán coù kyø haïn töø 12 thaùng trôû leân cuûa NHTM tænh LNTH naêm 2005 laø 47,7 tyû, bình quaân chieám tyû troïng 27,3% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Ngoaøi nguoàn voán huy ñoäng töø daân cö, töø caùc TCKT vaø kho baïc nhaø nöôùc, NHTM tænh LNTH ñaõ phaûi boå sung nguoàn voán cuûa mình baèng voán ñieàu hoaø cuûa NHTM Trung öông. II.2.2. Tình hình vaø toác ñoä taêng tröôûng tín duïng 2001-2005. Toång dö nôï cho vay toaøn ñòa baøn ñeán cuoái naêm 2005 ñaït 383,3 Tyû kíp, taêng 70% so vôùi naêm 2001, bình quaân moãi naêm taêng khoaûng 21,6% (2001-2005). Theå hieän trong bieåu II.2 döôùi ñaây: Bieåu II.2: Tình hình söû duïng voán cuûa nhtm tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán naêm 2005 (ñvt: tyû kíp, %) NAÊM CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 Bình quaân I. Dö nôï cuûa NHTM tænh LNTH 225,1 278,1 320,5 352,9 383,3 Toác ñoä taêng 23,5% 15% 10% 8,6% 14,3% II. Doanh soá cho vay 222,7 189,5 189,9 256,5 423,7 III. Doanh soá thu nôï 145,1 145,7 147,4 240,6 367,3 IV. Nôï xaáu: 60,5 110,3 105,3 77,7 9,7 Tyû troïng nôï xaáu/Toång DN 27% 40% 33% 22% 3% 1. Nôï quaù haïn 31 55,7 19,1 11,3 5,6 Tyû troïng/Nôï xaáu 51% 50% 18% 15% 58% 2. Nôï khoanh 29,1 54,4 62,2 45,5 4,1 Tyû troïng/Nôï xaáu 48% 49% 59% 59% 42% 3. Nôï chôø xöû lyù 0,4 0,2 24 20,9 0 Tyû troïng/Nôï xaáu 0,7% 0,2% 23% 27% 0% V. Dö nôï bình quaân 151,6 223,7 233,5 286,8 320 Toác ñoä taêng bình quaân 47,6% 4,4% 22,8% 11,5% 22 Phaân tích toång dö nôï toaøn ñòa baøn coù caùc tình hình sau: ¾ Cô caáu tín duïng theo loaïi hình kinh teá. Cô caáu tín duïng theo loaïi hình kinh teá cuõng coù söï chuyeån bieán theo höôùng taêng tyû troïng loaïi hình kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø taäp theå khaù roõ neùt. Tyû troïng dö nôï cho vay doanh nghieäp nhaø nöôùc trong toång dö nôï naêm 2005 laø 25,3% giaûm so vôùi naêm 2001 (35,2%). Tyû troïng dö nôï cho vay khu vöïc kinh teá taäp theå trong toång dö nôï naêm 2005 laø 1,6% taêng so vôùi naêm 2001 (0,7%); Tyû troïng cho vay ngoaøi quoác doanh vaø taäp theå trong toång dö nôï ñeán cuoái naêm 2005 laø 73% taêng so vôùi naêm 2001 (64%). ¾ Cô caáu tín duïng theo ngaønh kinh teá. Cô caáu tín duïng theo ngaønh kinh teá ñaõ coù söï chuyeån dòch ñuùng höôùng so vôùi nhöõng naêm tröôùc.. Dö nôï cho vay ngaønh noâng - laâm nghieäp tuy vaãn coøn chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång dö nôï chung cuûa toaøn ñòa baøn (48%) nhöng tyû leä naøy ñaõ giaûm ñaùng keå so vôùi nhöõng naêm tröôùc (naêm 2001 laø 65%). Beân caïnh ñoù, tyû troïng dö nôï cho vay trong toång dö nôï cuûa moät soá ngaønh khaùc nhö: ngaønh thöông nghieäp dòch vuï chieám 10,5% naêm 2001 taêng leân ñeán 26,6% naêm 2005, ngaønh xaây döïng chieám 1,3% naêm 2001 taêng leân ñeán 7% naêm 2005, rieâng coâng nghieäp khai thaùc moû chieám 12,5% naêm 2001 giaûm coøn 7,4% naêm 2005. Nhìn chung caùc ngaønh ñeàu coù möùc taêng töông öùng caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng so vôùi naêm 2001 rieâng ngaønh coâng nghieäp, noâng - laâm nghieäp coù tyû troïng giaûm. ¾ Veà cô caáu tín duïng phaân theo loaïi cho vay Veà cô caáu tín duïng phaân theo loaïi cho vay, tyû troïng cho vay trung daøi haïn töø choã chæ chieám 45,7% toång dö nôï vaøo naêm 2001 ñeán 2005 ñaõ taêng leân chieám tyû troïng 50,3% trong toång dö nôï. Tyû troïng dö nôï cho vay trung daøi haïn trong toång dö nôï ñeán cuoái naêm 2005 laø 50,3% trong khi tyû troïng voán huy ñoäng coù 23 kyø haïn töø 12 thaùng trôû leân toång huy ñoäng voán taïi choã chæ chieám 27,3% cho thaáy cô caáu cho vay trung vaø daøi haïn khoâng phuø hôïp vôùi cô caáu nguoàn voán trung daøi haïn, deã daãn ñeán ruûi ro kyø haïn. II.2.3. Hoaït ñoäng tín duïng ñaùp öùng nhu caàu voán phaùt trieån kinh teá. Tính ñeán cuoái naêm 2005 NHTM tænh LNTH ñaõ cho vay gaàn 18,48 ngaøn hoä daân vaø caùc doanh nghieäp, chieám treân 85% soá hoä vaø doanh nghieäp toaøn ñòa baøn. Dö nôï bình quaân haøng naêm taêng 21,6% ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá. Vieäc ñaàu tö voán cuûa NHTM tænh LNTH ñaõ goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñòa phöông, thöïc hieän caùc chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc, goùp phaàn xoaù ñoùi giaûm ngheøo cho nhaân daân trong tænh ñöôïc caáp uyû vaø chính quyeàn ñòa phöông ghi nhaän. NHTM tænh LNTH cuõng ñaõ nghieâm tuùc trieån khai caùc chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà ñaàu tö tín duïng cho caùc chöông trình kinh teá nhö: * Chuû tröông cho vay oån ñònh phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu taäp trung coù naêng suaát, chaát löôïng cao nhö caø feâ, cao su, saàu ñaâu , taèm, … gaén vôùi phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán theo tinh thaàn Nghò quyeát Ñaïi hoäi laàn thöùc V tænh Ñaûng boä. Dö nôï cho vay chuû tröông naøy ñeán cuoái 2005 ñaùp öùng nhu caàu cho 7.798 ha laø 100,8 tyû kíp chieám 26% treân toång dö nôï. * Chuû tröông cho vay voán phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân theo quyeát ñònh ra naêm 2000 cuûa Thuû töôùng Chính phuû ñeán cuoái naêm 2005 ñaït dö nôï 251,1 tyû kíp chieám 53,5% treân toång dö nôï. * Chuû tröông cho vay ñoái vôùi hoïc sinh, Sinh vieân caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp coù ñieàu kieän khoù khaên. Ñeán cuoái naêm 2005, dö nôï ñaït gaàn 0,66 tyû kíp vôùi gaàn 226 sinh vieân coøn dö nôï, dö nôï bình quaân treân 24 1 sinh vieân vay voán laø 2,9 trieäu kíp. Dö nôï cho vay hoïc sinh sinh vieân taêng treân 0,57 tyû kíp (taêng treân 7 laàn) so vôùi naêm 2001. II.3. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng. II.3.1. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu. II.3.1.1. Phaân tích nôï xaáu khi chöa coù quyeát ñònh cuûa NHCHDCND Laøo. Töø naêm 2005 trôû veà tröôùc, vieäc xaùc ñònh nôï xaáu caên cöù coâng vaên ra ngaøy 02/01/2003 cuûa Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo veà vieäc chæ ñaïo moät soá noäi dung cuï theå lieân quan ñeán nghieäp vuï tín duïng cuûa NHCHDCND Laøo 6 thaùng ñaàu naêm 2003 vaø ñöôïc nhaéc laïi trong caùc coâng vaên ban haønh sau ñoù. Chaát löôïng tín duïng cuûa NHTM tænh LNTH ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua nôï xaáu bao goàm nôï quaù haïn thoâng thöôøng, khoanh, chôø xöû lyù. (bieåu II.2) Nôï xaáu qua caùc naêm tuy coù khuynh höôùng giaûm daàn nhöng chieám tyû troïng khaù cao. Tyû troïng nôï xaáu chieám trong toång dö nôï laø 27% (2001), 40% (2002), 33% (2003), 22% (2004). Rieâng naêm 2005 tyû leä nôï xaáu giaûm maïnh nhöng phaàn lôùn do ngaân haøng chuyeån caùc khoaûn nôï khoanh ñaõ heát thôøi gian khoanh vaøo nôï thoâng thöôøng vaø moät phaàn ñöôïc xöû lyù nôï toàn ñoïng theo chuû tröông cuûa Chính phuû. Nhôø vaäy tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï chung ñaàu naêm 2005 (22%) giaûm daàn vaø chæ chieám tyû troïng 3% vaøo cuoái naêm 2005, so vôùi tyû leä nôï xaáu ñaàu naêm giaûm 19%. Cuï theå toång nôï xaáu ñeán 31/12/2005 laø gaàn 9,7 tyû kíp, giaûm treân 68 tyû kíp so vôùi ñaàu naêm (giaûm 87%). Chi tieát tình hình nôï xaáu nhö sau: + Nôï quaù haïn ñeán cuoái naêm 2005 laø gaân 5,6 tyû kíp, chieám tyû leä 1,46% trong toång dö nôï chung vaø 58% trong toång nôï xaáu. 25 + Nôï chôø xöû lyù vaø nôï khoanh cuoái naêm 2005 laø 4,1 tyû kíp, giaûm maïnh gaàn 62,3 tyû kíp so vôùi ñaàu naêm, nguyeân nhaân nhö ñaõ neâu treân. - Ngoaøi soá nôï xaáu treân, toaøn ñòa baøn coøn coù treân 2.680 moùn vay ñaõ ñöôïc NHTM tænh LNTH cho gia haïn nôï vôùi soá tieàn treân 57,5 tyû kíp, chieám 15% toång dö nôï. Phöông phaùp xaùc ñònh nôï xaáu tröôùc naêm 2006 chöa phaûn aùnh ñaày ñuû dö nôï coù vaán ñeà. Ñeán ñaàu naêm 2006 Thoáng ñoác ban haønh quy ñònh môùi veà phaân loaïi nôï gaàn vôùi thoâng leä quoác teá, neân phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát löôïng tín duïng taïi NHTM tænh LNTH. II.3.1.2. Phaân tích keát quaû phaân loaïi nôï theo quyeát ñònh 245 cuûa Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo. Soá lieäu 31/12/2004 Soá lieäu 31/12/2005 Soá lieäu 30/06/2006 Phaân loaïi nôï Theo 5 nhoùm (1) Dö nôï (2) (%) trong toång DN (3) Dö nôï (4) (%) trong toång DN (5) Dö nôï (6) (%) trong toång DN (7) I. Phaân loaïi theo quyeát ñònh 245 cuûa NHCHDCND Laøo 1. Nôï bình thöôøng 18,4 15.4% 301 78,5% 344,7 80,9% 2. Nôï caàn chuù yù 29,4 24,7% 41 10,7% 45,1 10,6% 3. Nôï döôùi tieâu chuaån 33,6 28,2% 4,5 1.2% 1,8 0,4% 4.Nôï khoù ñoøi 37,7 31,7% 3 0,8% 2,3 0,5% 5. Nôï maát voán 0 0% 33,7 8,8% 32,3 % 7,6% Toång GT caùc khoaûn nôï 119,1 100.0% 383,2 100.0% 426,2 100.0% Nôï xaáu: 3+4+5 71,3 59,9% 41,2 10,8% 36,4 8,5% II. Phaân loaïi tröôùc khi coù QÑ 245 Nôï xaáu theo quy ñònh cuõ 33% 22% 3% 26 Ñeå ñaùnh giaù thöïc traïng chaát löôïng tín duïng, ñaàu naêm 2004 NHCHDCND Laøo ñaõ chæ ñaïo caùc TCTD khaûo saùt vaø toång hôïp nôï xaáu ôû thôøi ñieåm 31/12/2004 taïi caùc NHTM nhaø nöôùc ñoái vôùi khaùch haøng coù dö nôï töø 2 tyû kíp trôû leân. Keát quaû khaûo saùt ñöôïc theå hieän ôû coät 2 vaø 3 (bieåu II.3 döôùi ñaây). Qua toång keát quaû phaân loaïi nôï khaùch haøng dö nôï töø 2 tyû kíp trôû leân cho thaáy nôï xaáu taïi thôøi ñieåm 31/12/2004 ñöôïc xaùc ñònh theo saùt thoâng leä quoác teá laø 59,8% cao hôn nhieàu so vôùi caùch phaân loaïi cuõ taïi cuøng thôøi ñieåm (33%) Bieåu II.3: toång hôïp keát quaû phaân loaïi nôï cho vay cuûa NHTM tænh LNTH theo 5 nhoùm (ñvt: tæ kíp) Nguoàn:NHTM tænh LNTH Naêm ñaàu 2006 Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo ban haønh Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD keøm theo quyeát ñònh soá 245 – NHCHDCND Laøo. Tính ñeán 30/06/2006 tyû leä nôï xaáu trong toång dö nôï tính theo QÑ 245 laø 8,5% cao hôn gaàn 3 laàn so vôùi tyû leä nôï xaáu ñöôïc tính theo caùc quy ñònh tröôùc ñaây (3%). Tröôùc ñaây, tyû leä nôï quaù haïn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, do ñoù moät soá NH ñoái phoù baèng caùch thöôøng xuyeân gia haïn nôï neân tyû leä nôï quaù haïn thaáp. Theo Quyeát ñònh 245 qui ñònh nôï xaáu coù theå bao goàm nôï trong haïn neáu TCTD coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng suy giaûm. Ngöôïc laïi khoaûn nôï quaù haïn coù theå khoâng laø nôï xaáu neáu ñöôïc xeáp vaøo nôï nhoùm 2. Tuy caên cöù ñeå phaân laïi tröôùc vaø sau khi coù quyeát ñònh 245 laø khaùc nhau nhöng vieäc so saùnh treân cho thaáy caùch xaùc ñònh nôï xaáu theo quyeát ñònh 245 gaàn vôùi thoâng leä quoác teá ñaõ phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát chaát löôïng tín duïng giuùp cho NHTM tænh LNTH ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø coù bieän phaùp höõu hieäu ñeå ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. 27 Bieåu ñoà I: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu Xaùc ñònh nôï xaáu 2004 2005 6th 2006 Theo QÑ 245 59,8% 10,8 % 8,5 % Tröôùc QÑ 245 33% 22 % 3 % Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu 0.00% 20.00% 40.00% 60.00% 2004 2005 6th 2006 Theo QÑ 245 Tröôùc QÑ 245 II.3.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro. Tình hình trích laäp, söû duïng döï phoøng vaø dö nôï toån thaát ñang trong thôøi gian theo doõi taïi NHTM (tröôùc khi coù QÑ 245) theå hieän trong bieåu II.4 döôùi ñaây: Bieåu II.4 trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro taïi NHTM tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán naêm 2005 (ñvt: tæ kíp ) CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 I. Dö nôï taïi NHTM tænh LNTH - Dö nôï cuoái naêm 225,1 278,1 320,5 352,9 383,3 - Dö nôï bình quaân trong naêm 151,6 223,7 233,5 286,8 320 II. Trích döï phoøng ruûi ro 0,72 1,52 1,22 22,14 6,33 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 210,9% 80,1% 1818,2% 28,6% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,48% 0,68% 0,52% 7,72% 1,98% III. Söû duïng döï phoøng ruûi ro 0,31 0,93 1,81 32,48 13,67 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 298,3% 194,4% 1796,6% 42,1% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,21% 0,42% 0,77% 11,32% 4,27% IV. Dö nôï toån thaát 1,25 1,90 2,39 25,73 58,70 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 152,6% 125,6% 1076,7% 228,1% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,55% 0,68% 0,74% 6,80% 13,28% 28 Tình hì._.caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa vay voán taïi NHTM, taêng tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa caùc döï aùn vaø giaûm ruûi ro cho caùc NHTM. Chi nhaùnh NHNN tænh LNTH laøm ñaàu moái phoái hôïp vôùi caùc Sôû Ngaønh lieân quan tham möu UBND tænh sôùm thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tín duïng. Ñeå döï aùn thaønh laäp Quyõ khaû thi NHNN chi nhaùnh tænh caàn tham möu tính caân ñoái ngaân saùch caáp voán, huy ñoäng voán goùp cuûa caùc NHTM ñeå hình thaønh voán ñieàu leä. Ñoàng thôøi toå chöùc toaï ñaøm vôùi caùc Sôû ngaønh lieân quan ñeå thoáng nhaát, laøm roõ moät soá noäi dung sau: Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa Quyõ nhaèm ñaùp öùng nguoàn voán saûn xuaát kinh doanh, taêng hieäu quaû ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp vaø giaûm ruûi ro cho caùc NHTM; Xaùc ñònh quyeàn vaø nghóa vuï caùc beân tham gia; Traùch nhieäm cuûa Quyõ baûo laõnh tieán haønh traû nôï cho NHTM thay cho khaùch haøng khi khoaûn nôï ñeán haïn maø khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû khoâng ñaày ñuû. Nhaän thöùc ñuùng chuû tröông cuûa Chính phuû seõ thuùc ñaåy caùc NHTM, doanh nghieäp, hieäp hoäi ngaønh ngheà goùp voán hình thaønh voán ñieàu leä, taïo tieàn ñeà xuùc tieán thaønh laäp Quyõ baûo laõnh cho doanh nghieäp nhoû vaø vöøa. III.3.4. Giaûi phaùp cuûa caùc chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø. 53 ¾ Trieån khai coù hieäu quaû Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Ñeå Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng chính phuû vaø Chæ thò naêm 2004 veà xöû lyù nôï toàn ñoïng taïi caùc NHTM phaùt huy taùc duïng, giuùp cho ngaønh ngaân haøng coù nguoàn voán taùi ñaàu tö phuïc vuï toát hôn coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi taïi ñòa phöông, caàn thöïc hieän moät soá giaûi phaùp sau: Phaûi thaønh laäp ban thu hoài nôï taïi töøng ñòa baøn, giao nhieäm vuï cuï theå ñeán töøng caùn boä ñeå coâng taùc thu hoài nôï ñaït keát quaû. Caùc NHTM taêng cöôøng hôn nöõa söï phoái hôïp vôùi UBND caùc caáp, caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi vaø caùc sôû ban ngaønh trong vieäc thu hoài nôï vay. Tuyeân truyeàn saâu roäng maët tích cöïc cuûa vieäc thu hoài voán vay ngaân haøng ñaõ toàn ñoïng laâu ngaøy ñeán caùn boä, coâng chöùc vaø caùc taàng lôùp nhaân daân ñeå naâng cao yù thöùc chaáp haønh nghóa vuï traû nôï. Phoái hôïp vôùi caùc cô quan thi haønh aùn caàn xöû lyù kieân quyeát vaø kòp thôøi ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp ñaõ coù quyeát ñònh thi haønh aùn, coù taøi saûn nhöng khoâng traû nôï vay ngaân haøng. Ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp ñaõ coù thoâng baùo taïm ñình chæ thi haønh aùn do ngöôøi vay khoâng coù khaû naêng traû nôï, NHTM tieáp tuïc phoái hôïp vôùi caùc cô quan thi haønh aùn theo doõi khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng ñeå thöïc hieän thi haønh aùn khi coù ñuû ñieàu kieän. Ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp ñaõ khôûi kieän ra Toaø, taùc ñoäng Toaø aùn caùc caáp ñaåy maïnh tieán ñoä xöû lyù caùc vuï kieän vaø coù bieän phaùp cheá taøi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng thöïc hòeân leänh trieäu taäp cuûa Toaø. ¾ Taêng cöôøng kieåm toaùn noäi boä, kieåm tra cuûa laõnh ñaïo vaø chuyeân ñeà. Hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm soaùt cuûa NHTM treân ñòa baøn caàn thöïc hieän theo quy trình, trình töï, öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi ñeå ñaït hieäu quaû cao. Vieäc kieåm tra, kieåm soaùt coâng vieäc cuûa caùn boä, ñaëc bieät laø CBTD nhaèm giuùp hoï tuaân thuû chính saùch cho vay, caùc quy trình nghieäp vuï ñeå ñaûm baûo an toaøn trong coâng taùc tín duïng. Qua coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt cung caáp thoâng tin khi phaùt hieän nhöõng sai soùt ñeå ban laõnh ñaïo coù nhöõng bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. 54 Taêng cöôøng kieåm soaùt noäi boä ñoàng thôøi thöïc hieän nghieâm tuùc quy cheá kieåm toaùn baùo caùo taøi chính cuûa caùc chi nhaùnh NHTM bôûi moät doanh nghieäp kieåm toaùn ñoäc laäp, ñuû tieâu chuaån, ñieàu kieän theo quy ñònh cuûa NHCHDCND Laøo. Vieäc phoái hôïp kieåm soaùt noäi boä vaø kieåm toaùn ñoäc laäp seõ haïn cheá thaáp nhaát ruûi ro tín duïng phaùt hieän sai phaïm vaø xöû lyù kòp thôøi. Ñeå phaùt huy keát quaû phoái hôïp trong kieåm toaùn, caùc chi nhaùnh NHTM phaûi xoaù baûo taâm lyù cuïc boä, ñoàng thôøi taïo thoùi quen minh baïch trong moïi hoaït ñoäng nghòeâp vuï. ¾ Taêng cöôøng thu thaäp thoâng tin taøi chính, phi taøi chính, thoâng tin thò tröôøng, caùc ngaønh ngheà SXKD cuûa khaùch haøng. Ñeå phoái hôïp vôùi Trung taâm TTTD hoaøn thieän vaø phaùt trieån heä thoáng thoâng tin tín duïng, caùc NHTM treân ñòa baøn tænh khaån tröông trieån khai coâng taùc TTTD ñeán caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc chöa thöïc hieän. Taêng cöôøng chæ ñaïo, theo doõi ñoân ñoác vaø kieåm soaùt caùc chi nhaùnh baùo caùo kòp thôøi, ñaày ñuû, chính xaùc veà soá löôïng vaø chaát löôïng thoâng tin tröôùc khi cung caáp cho hoäi sôû hoaëc Trung taâm TTTD NHTW. Caùc NHTM caàn öùng duïng coâng ngheä thoâng tin, thieát laäp phaàn meàm ñeå quaûn lyù khaùch haøng, thoáng keâ, löu tröõ thoâng tin laøm cô sôû phaân tích ñaùnh giaù khaùch haøng töø caùc laàn vay sau. Quy ñònh cuï theå, chaët cheõ veà löu tröõ, baûo quaûn vaø quaûn lyù hoà sô tín duïng nhö moät taøi saûn quan troïng cuûa ngaân haøng. Ngoaøi ra caùc NHTM caàn thu thaäp thoâng tin veà ngaønh ngheà kinh doanh cuûa khaùch haøng ñeå döï ñoaùn ñöôïc khuynh höôùng phaùt trieån, aùp löïc caïnh tranh töø caùc ñoái thuû cuûa khaùch haøng qua ñoù ñaùnh giaù khaû naêng kinh doanh vaø khaû naêng hoaøn traû nôï cuûa khaùch haøng. Taêng cöôøng hôïp taùc, trao ñoåi, chia seû thoâng tin giöõa caùc NHTM treân ñòa baøn vaø khai thaùc thoâng tin tín duïng treân trang Web cuûa trung taâm TTTD ñeå tìm hieåu khaùch haøng tröôùc khi cho vay. ¾ Naâng cao chaát löôïng caùn boä tín duïng, caùn boä quaûn trò ruûi ro. 55 Caùc NHTM treân ñòa baøn xaây döïng quy hoaïch ñaøo taïo ñeán 2010 nhaèm töøng böôùc naâng cao tyû leä caùn boä coù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc leân möùc 50%. Trong giai ñoaïn buøng noå thoâng tin, khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån maïnh thì kieán thöùc ñaõ hoïc raát nhanh bò laïc haäu. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån NHTM phaûi coù cheá ñoä ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi, xem nhieäm vuï naøy laø moät trong nhöõng nhieäm vuï thöôøng xuyeân trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa caùc NHTM. Quy cheá ñeà baït caùn boä caàn aùp duïng hình thöùc ñaøo taïo ngaén ngaøy vaø toå chöùc thi tuyeån theo ñuùng chöùc danh caàn boå nhieäm nhö tröôûng, phoù caùc boä phaän. NHTM caàn coù bieän phaùp naâng cao trình ñoä CBTD theo höôùng ngaøy caøng chuyeân nghieäp hoaù cao hôn theo nhoùm ñoái töôïng khaùch haøng, keát hôïp vôùi saûn phaåm, lónh vöïc, ngaønh ngheà… Toå chöùc phaân loaïi CBTD theo caùc chuaån möïc (veà trình ñoä, kinh nghieäm, nghieäp vuï boå trôï khaùc vaø phaåm chaát) cuøng vôùi vieäc xaùc ñònh caùc ñoái töôïng khaùch haøng vay ñoái vôùi töøng chi nhaùnh NHTM ñeå quy ñònh thaåm quyeàn quyeát ñònh möùc cho vay, khoái löôïng tín duïng phuø hôïp khaû naêng CBTD. Ngoaøi ra, trình ñoä CBTD phaûi ñaùp öùng yeâu caàu vöøa chuyeân saâu vöøa ña naêng thoâng qua coá ñònh thôøi gian coâng taùc taïi töøng boä phaän vaø thöïc hieän thuyeân chuyeån qua nhieàu boä phaän khaùc nhau. Ñeå caùn boä, CBTD thöïc söï quan taâm ñeán vieäc hoïc taäp vaø naâng cao trình ñoä chuyeân moân, nghòeâp vuï caùc NHTM caàn coù cô cheá khuyeán khích caùn boä hoïc taäp baèng caùch hoã trôï moät phaàn hoaëc toaøn boä kinh phí, thöïc hieän cheá ñoä khen thöôûng, ñeà baït ñoái vôùi nhöõng caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân cao vaø ñaït hieäu suaát trong coâng vieäc, beân caïnh vieäc töï hoïc taäp cuûa moãi caùn boä ngaân haøng, ñònh kyø môû caùc lôùp ñaøo taïo nghieäp vuï môùi, kieán thöùc môùi, coâng ngheä môùi vaø kyõ naêng quaûn lyù moät ngaân haøng hieän ñaïi ñeå caùn boä ngaân haøng tieáp caän. Beân caïnh ñaøo taïo ngheà nghieäp, caùc NHTM coù bieän phaùp giaùo duïc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cho caùn boä nhaèm hình thaønh vaên hoaù toå chöùc trong ñôn vò. 56 Beân caïnh coâng taùc ñaøo taïo, boài döôõng caùn boä hieän ñang coâng taùc, caùc NHTM tuyeån choïn nhaân vieân coù trình ñoä cao ñeå ñaùp öùng ngay moät soá nghieäp vuï phöùc taïp nhö thaåm ñònh cho vay caùc döï aùn, coâng trình xaây laép…; thaåm ñònh giaù; kieåm soaùt boä chöùng töø hoaøn haûo; quaûn trò ruûi ro; chuyeân vieân tin hoïc; khaéc phuï tình traïng ñaøo taïo chuyeân saâu maát thôøi gian vaø hieäu quaû khoâng cao. ¾ Taêng cöôøng kieåm tra “ trong vaø sau” khi cho vay theo quy cheá. Taêng cöôøng kieåm tra söû duïng voán trong vaø sau khi cho vay nhaèm phaùt hieän vaø ngaên chaëc kòp thôøi vieäc khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích, keùm hieäu quaû ñeå chuû ñoäng ñeà ra caùc giaûi phaùp khaéc phuïc, ñoàng thôøi CBTD giaùm saùt quaù trình luaân chuyeån voán vay vaø ñoân ñoác thu hoài nôï ñuùng theo thoaû thuaän. Caùc NHTM phaûi ñònh möùc soá löôïng khaùch haøng, dö nôï cho CBTD phuø hôïp vôùi khaû naêng quaûn lyù ñeå thöïc hieän toát vieäc kieåm tra trong vaø sau khi cho vay, xaây döïng keá hoaïch kieåm tra phuø hôïp vôùi keát quaû phaân loaïi nôï töøng khoaûn vay ñaûm baûo yeâu caàu maät ñoä kieåm tra cao hôn ñoái vôùi nhoùm nôï xaáu. Kieåm tra toaøn dieän caùc khoaûn vay vöôït quaù 1 möùc dö nôï nhaát ñònh vôùi kieåm tra ñieån hình ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng ñöôïc xeáp loaïi nôï ñuû tieâu chuaån. Taêng cöôøng giaùm saùt, kieåm tra ñeå naâng cao chaát löôïng coâng taùc kieåm tra söû duïng voán vay traùnh tình traïng hình thöùc, ñoái phoù nhaèm phaùt thieän kòp thôøi khoaûn nôï coù vaán ñeà. Caùc NHTM caàn quy ñònh keát quaû phaân loaïi nôï theo nhoùm (I, II, III, IV, V) laø cô sôû ñeå xaây döïng lòch kieåm tra cuûa caùn boä tín duïng töông öùng 1 naêm, 6 thaùng, 3 thaùng, 1 thaùng, 1 thaùng hoaëc ngaén hôn phuø hôïp möùc ñoä ruûi ro cuûa töøng nhoùm. ¾ Taùch boä phaän rieâng coù chuyeân moân ñònh giaù TSBÑ, ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo, phaùt maõi TSBÑ. Caùc NHTM treân ñòa baøn thöïc hieän kyù hôïp ñoàng vôùi caùc doanh nghieäp thaåm ñònh giaù ñeå doanh nghieäp thöïc hieän thaåm ñònh giaù thay cho caùc NHTM vaø gaùnh chòu toaøn boä traùch nhieäm khi thaåm ñònh giaù thieáu chính xaùc nhaèm giaûi 57 quyeát nhöõng khoù khaên trong coâng taùc thaåm ñònh cuûa NHTM hieän nay. Tuy nhieân taïi LNTH chöa coù caùc doanh nghieäp thaåm ñònh giaù, caùc NHTM caàn thaønh laäp boä phaän chuyeân traùch thöïc hieän nghieäp vuï ñaùnh giaù, ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm vaø phaùt maïi taøi saûn baûo ñaûm. Caùn boä thaåm ñònh giaù phaûi ñöôïc ñaøo taïo chuyeân ngaønh thaåm ñònh giaù ñeå thöïc hieän toát caùc maët nghieäp vuï lieân quan ñeán coâng taùc ñònh giaù nhö: thaåm ñònh baùo caùo taøi chính, keá hoaïch kinh doanh hoaëc döï aùn ñaàu tö ñeå xaùc ñònh hoaït ñoäng doanh nghieäp coù hieäu quaû hay khoâng; Thaåm ñònh giaù trò taøi saûn khi khaùch haøng caàm coá, theá chaáp ñeå vay voán ngaân haøng; Thaåm ñònh giaù taøi saûn tröôùc khi thöïc hieän thanh lyù taøi saûn khi khaùch haøng maát khaû naêng thanh toaùn… Boä phaän chuyeân traùch toå chöùc ñaùnh giaù laïi taøi saûn theá chaáp, caàm coá theo ñònh kyø 3 thaùng, 6 thaùng, 1 naêm phuø hôïp vôùi möùc ñoä bieán ñoäng giaù cuûa töøng loaïi taøi saûn. Beân caïnh ñoù tieán haønh phaân vuøng caùc taøi saûn theá chaáp ñeå khi coù xu höôùng baát lôïi vôùi giaù trò baát ñoäng saûn taïi khu vöïc naøo ñoù coù theå ñieàu chænh ngay giaù trò taøi saûn theá chaáp nhaèm haïn cheá ruûi ro. Boä phaän ñònh giaù taøi saûn coøn thöïc hieän moät soá nghieäp vuï nhö höôùng daãn khaùch haøng thöïc hieän ñaêng kyù giao ñòch baûo ñaûm theo ñuùng quy ñònh, yeâu caàu khaùch haøng mua baûo hieåm taøi saûn ñoái vôùi phöông tieän vaän taûi, taøi saûn hình thaønh töø voán vay…, tieán haønh caùc thuû tuïc phaùt maïi taøi saûn thu hoài voán. ¾ Chaáp haønh nghieâm tuùc quy cheá cho vay. Caùc NHTM treân ñòa baøn trieån khai, giaùm saùt caùn boä chaáp haønh nghieâm tuùc ñieàu khoaûn quy ñònh trong quy cheá vay ñaõ ban haønh keøm theo caùc quyeát ñònh boå sung söûa ñoåi quyeát ñònh vaø höôùng daãn cuûa NHTM TW. NHTM caàn quy ñònh thoáng nhaát quy trình thaåm ñònh ñoái vôùi döï aùn ñaàu tö, phöông aùn saûn xuaát, kinh doanh dòch vuï nhö: hoà sô phaùp lyù, naêng löïc taøi chính, naêng löïc saûn xuaát kinh doanh, tính khaû thi cuûa döï aùn,… ngoaøi ra caàn thaåm ñònh döï aùn coù phuø hôïp quy 58 hoaïch cuûa ñòa phöông khoâng, chaát löôïng saûn phaåm vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng, hôïp ñoàng cung caáp nguoàn nguyeân lieäu vaø tieâu thuï saûn phaåm oån ñònh, quy trình coâng ngheä ñaûm baûo tieâu chuaån cuûa caùc nöôùc phaùt trieån… Ñoái vôùi phöông aùn ñaàu tö, phöông aùn phuïc vuï ñôøi soáng caàn thaåm ñònh naêng löïc taøi chính, khaû naêng voán töï coù tham gia, nguoàn thu nhaäp oån ñònh, taøi saûn baûo ñaûm ñöôïc xaùc ñònh nhö nguoàn thu nôï thöù hai… Ñoái vôùi loaïi cho vay ñôn giaûn nhö cho vay tieâu duøng,… caùc NHTM nghieân cöùu, xaây döïng caùc chæ tieâu ñaùnh giaù vaø heä thoáng tính ñieåm phuø hôïp ñaëc ñieåm kinh teá treân ñòa baøn laøm cô sôû ban haønh phöông phaùp tính ñieåm söû duïng thoáng nhaát trong thaåm ñònh cho vay tieâu duøng ñeå ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu cuûa khaùch haøng maø vaãn ñaûm baûo tuaân thuû quy trình thaåm ñònh. NHTM caàn khaéc phuïc quan ñieåm ñaët naëng vaøo taøi saûn ñaûm baûo maø caàn quan taâm ñeán hieäu quaû cuûa phöông aùn, döï aùn vay voán vaø xaùc ñònh nguoàn thu nôï chính töø thu nhaäp cuûa döï aùn. Trong quaù trình thaåm ñònh CBTD phaûi tra cöùu trang Web cuûa Trung taâm TTTD ñeå naém thoâng tin taøi chính vaø phi taøi chính veà khaùch haøng, quan heä vay traû vaø taøi saûn baûo ñaûm cuûa khaùch haøng vôùi caùc TCTD tröôùc ñaây, thoâng tin ngoaïi ngaønh, trieån voïng phaùt trieån cuûa saûn phaåm, ngaønh kinh teá treân thò tröôøng lieân quan ñeán khaùch haøng ñeå xem xeùt, quyeát ñònh cho vay. ¾ Ña daïng hoaù saûn phaåm tín duïng, saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng. caùc NHTM treân ñòa baøn hieän nay ñeàu chöa coù chính saùch tín duïng cuï theå ñeå laøm kim chæ nam cho hoaït ñoäng cuûa taát caû caùc nhaân vieân vaø laõnh ñaïo trong töøng thôøi kyø. Trong thöïc hieän chính saùch tín duïng, NHTM caàn chuù troïng ña daïng hoaù saûn phaåm cho vay do caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh, cuøng vuøng laõnh thoå… coù theå coù töông quan ruûi ro tín duïng cao. Ruûi ro tín duïng xaûy ra ñeán cuøng luùc vôùi nhieàu khaùch haøng laø moät vieäc NH caàn heát söùc traùnh ña daïng hoaù trong cho vay 59 thoâng qua xaùc ñònh vôùi tyû suaát sinh lôøi cao nhaát thì tyû troïng ñaàu tö toái öu vaøo moãi ngaønh, khu vöïc, thaønh phaàn kinh teá… ñeå ruûi ro chaáp nhaän ñöôïc laø bao nhieâu. Caùc NHTM, beân caïnh caùc nghieäp buï truyeàn thoáng, caàn phaùt trieån maïnh caùc nghieäp vuï baûo laõnh, tín duïng tieâu duøng, theû tieâu duøng, theû tín duïng… Caàn ñaëc bieät quan taâm phaùt trieån hình thöùc cho thueâ taøi chính do hình thöùc tín duïng naøy coù tính an toaøn cao hôn caùc hình thöùc tín duïng truyeàn thoáng hieän nay. Caùc NHTM ñaàu tö phaân taùn vaø giôùi haïn cho vay töøng ñoái töôïng rieâng leû hay nhoùm ñoái töôïng coù lieân quan vôùi nhau laø moät trong nhöõng bieän phaùp phoå bieán ñeå haïn cheá ruûi ro. Ña daïng hoùa caùc saûn phaåm tín duïng taïo ñieàu kieän ñeå môû roäng ñoái töôïng cho vay, chuû ñoäng xaây döïng moät danh muïc vôùi möùc ñoä ruûi ro löôïng hoaù ñöôïc giuùp caùc NHTM chuû ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro. Ña daïng hoaù saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng chính laø cung caáp nhieàu loaïi dòch vuï nhaèm thoaû maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng, ngaân haøng nhö: thanh toaùn, nhaän vaø chuyeån tieàn, theû tín duïng, thanh toaùn theû, giöõ hoä taøi saûn, tö vaán… Qua ñoù ngaân haøng giöõ ñöôïc khaùch haøng truyeàn thoáng, môû roäng khaùch haøng môùi treân caùc thò tröôøng khaùc nhau, löïa choïn ñöôïc khaùch haøng toát, giaûm söï leä thuoäc vaøo hoaït ñoäng tín duïng neân ruûi ro tín duïng seõ khoâng gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng. ¾ Toå chöùc boä phaän quaûn trò ruûi ro Caùc chi nhaùnh NHTM caàn thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät veà tín duïng xaây döïng chieán löôïc quaûn trò ruûi ro, toå chöùc phaân loaïi caùc khoaûn vay theo möùc ñoä ruûi ro. NHTM xaây döïng vaø ban haønh quy cheá hoaït ñoäng cuûa boä phaän quaûn trò ruûi ro, trong ñoù xaùc ñònh roõ chöùc naêng nhieäm vuï vaø moái quan heä vôùi caùc phoøng boä phaän khaùc trong ñôn vò. Caùc khoaûn nôï xaáu ñöôïc taùch khoûi CBTD chuyeån giao cho boä phaän quaûn trò ruûi ro tieán haønh phaân tích ñoái töôïng vay, leân phöông aùn traû nôï vaø cuûng coá hoà sô chuaån bò xöû lyù. 60 Thoâng qua keát quaû phaân loaïi nôï töøng khoaûn nôï, boä phaän quaûn trò ruûi ro tieán haønh phaân tích theo nhoùm khaùch haøng, thaønh phaàn kinh teá, ngaønh kinh teá, khu vuïc nhaèm xaùc ñònh khuynh höôùng ruûi ro, qua ñoù xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng cho töøng nhoùm khaùch haøng, thaønh phaàn kinh teá, ngaønh kinh teá, khu vöïc phuø hôïp vôùi möùc ñoä ruûi ro maø NHTM chaáp nhaän ñöôïc. Boä phaän quaûn trò ruûi ro phaân loaïi nôï theo phöông phaùp ñònh löôïng chính xaùc kòp thôøi haøng quyù ñeå xaùc ñònh ñuùng chaát löôïng tín duïng vaø laøm cô sôû trích laäp döï phoøng ruûi ro, ñoàng thôøi ñöa ra caùc giaûi phaùp cuï theå nhaèm caûi thieän khaû naêng traû nôï. Sau ñoù aùp duïng phöông phaùp ñònh tính nhaèm ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng chính xaùc hôn. Khi keát quaû phaân loaïi theo phöông phaùp ñònh tính phaûi ñöa khoaûn nôï vaøo nhoùm ruûi ro cao hôn thì TCTD phaûi trích laäp boå sung phaàn cheânh leäch. Boä phaän quaûn trò ruûi ro tö vaán cho CBTD khi thöïc hieän taùi thaåm ñònh nhöõng khoaûn vay lôùn, phöùc taïp ñoàng thôøi coøn coù nhieäm vuï quaûn trò ruûi ro ñoái vôùi töøng CBTD. Tröïc tieáp ñeà xuaát söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng caùc khoaûn nôï thuoäc nhoùm 5 vaø caùc tröôøng hôïp doanh nghieäp bò giaûi theå, phaù saûn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät hoaëc caù nhaân bò cheát, maát tích. Toå chöùc phaân tích cô caáu tín duïng, laäp baûng toång keát tyû leä nôï khoâng thu hoài ñöôïc ít nhaát 5 naêm trôû laïi, ñaùnh giaù tyû leä nôï khoù thu hoài theo ngaønh kinh teá, nhoùm khaùch haøng… ñeå ñieàu chænh chính saùch cho vay phuø hôïp. 61 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ Ruûi ro tín duïng luoân laø ñeà taøi ñöôïc quan taâm vaø mang tính thôøi söï cao, ñaëc bieät trong naêm 2005 Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo chæ thò “Naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi khaû naêng huy ñoäng voán vaø kieåm soaùt ruûi ro, ñaûm baûo an toaøn heä thoáng”; ñoàng thôøi “Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD” vaø Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng” cho thaáy vai troø quaûn trò ruûi ro, an toaøn heä thoáng, phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng laø nhieäm vuï troïng taâm cuûa caùc NHTM VN trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá Quoác teá. Caên cöù ñònh höôùng vaø höôùng daãn cuûa NHCHDCND Laøo, taùc giaû phaân tích thöïc traïng chaát löôïng tín duïng taïi caùc NHTM teân ñòa baøn tænh LNTH vaø ghi nhaän thöïc traïng tyû leä trích döï phoøng treân dö nôï bình quaân; tyû leä söû duïng döï phoøng treân dö nôï bình quaân vaø tyû leä dö nôï toån thaát treân dö nôï qua caùc naêm coù chieàu höôùng naêm sau cao hôn naêm tröôùc. Tröôùc thöïc traïng chaát löôïng tín duïng giaûm trong caùc naêm qua, taùc giaû taäp trung nghieân cöùu caùc nguyeân nhaân laøm cô sôû ñeå ñeà ra caùc giaûi phaùp cô baûn nhaèm phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng treân ñòa baøn. Trong soá caùc giaûi phaùp ñeà ra, moät soá giaûi phaùp ñöôïc taùc giaû keá thöøa vaø söûa ñoåi, boå sung ñeå vaän duïng phuø hôïp vôùi thöïc traïng caùc NHTM treân ñòa baøn. Beân caïnh ñoù, moät soá giaûi phaùp sau laø nhöõng keát quaû môùi trong luaân vaên: + Quy ñònh kieåm toaùn caùc doanh nghieäp laø ñieàu kieän baét buoäc. + Trieån khai vieäc thaønh laäp coâng ty thaåm ñònh giaù taïi tænh LNTH. + Sôùm thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tin duïng ñoái vôùi Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. 62 + Thoáng nhaát toaøn Ngaønh caùc tieâu chí ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi khaùch haøng (bao nhieâu haïng) vaø thoáng nhaát moät soá tieâu chí cô baûn trong vieäc ñaùnh giaù, xeáp loaïi doanh nghieäp giöõa caùc Boä, ngaønh. + Thoáng nhaát toaøn Ngaønh caùc tieâu chí ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi khaùch haøng (bao nhieâu haïng) vaø thoáng nhaát moät soá tieâu chí cô baûn trong vieäc ñaùnh giaù, xeáp loaïi doanh nghieäp giöõa caùc Boä, ngaønh. + Trong lónh vöïc thoâng tin tín duïng, NHCHDCND Laøo caàn quy ñònh cheá taøi khi caùc TCTD cung caáp thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc. Xaùc ñònh kòp thôøi nhöõng sai phaïm, thoâng baùo vaø phaït vi phaïm haønh chính. Ngoaøi ra, quy ñònh NHTM phaûi buø ñaép caùc thieät haïi cho caùc NHTM khaùc do söû duïng nguoàn thoâng tin thieáu chính xaùc do mình cung caáp. Trung taâm TTTD chuaån hoaù toaøn boä thoâng tin ñaàu vaøo ñeå caùc NHTM thu thaäp thoâng tin hoaøn toaøn töï ñoäng cung caáp cho trung taâm; Phaân ngaønh kinh teá phuø hôïp caùch phaân ngaønh cuûa Luaät thoáng keâ. + Nghieân cöùu vaø xaây döïng moät heä thoáng caùc chæ soá mang tính chuaån möïc ñeå thoáng nhaát ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM, thoâng baùo caùc chæ soá trung bình treân ñòa baøn ñeå caùc NHTM tham khaûo so saùnh. + Hoaøn thieän quy cheá phaân loaïi, trích laäp döï phoøng vaø xöû lyù ruûi ro theo höôùng: Xöû lyù döùt ñieåm khoaûn nôï thuoäc nhoùm toån thaát theo trình töï söû duïng döï phoøng cuï theå, tieáp ñeán laø döï phoøng chung vaø sau cuøng töø nguoàn phaùt maïi taøi saûn baûo ñaûm; Thöïc hieän phaân loaïi ñoàng thôøi theo 2 phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính; Quy ñònh keát quaû phaân loaïi nôï theo naêm nhoùm (I, II, III, IV, V) laø cô sôû ñeå xaùc ñònh maät ñoä kieåm tra thích hôïp. Caên cöù thöù töï öu tieân khi ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, caùc NHTM ñöôïc öu tieân thanh toaùn nôï goác vaø laõi khi xöû lyù TSBÑ ñeå thu hoài nôï. 63 + Caùc chi nhaùnh NHTM thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï sau: xaây döïng chieán löôïc quaûn trò ruûi ro; Phaân loaïi nôï laøm cô sôû trích laäp döï phoøng; Xaây döïng giôùi haïn tín duïng ñoái vôùi töøng khaùch haøng, nhoùm khaùch haøng, ngaønh kinh teù, khu vöïc; Tieáp nhaän caùc khoaûn nôï xaáu töø CBTD ñeå phaân tích leân phöông aùn thu nôï vaø cuûng coá hoà sô chuaån bò xöû lyù; Ñaùnh giaù tyû leä nôï khoù thu hoài theo ngaønh kinh teá, nhoùm khaùch haøng… ñeå ñieàu chænh chính saùch cho vay phuø hôïp khaû naêng quaûn trò ruûi ro. Ñeå coù cô sôû trieån khai ñoàng boä caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Luaång Naëm Tha, taùc giaû coù moät soá kieán nghò cuï theå sau: ¾ Kieán nghò Ngaân haøng Coäng Hoaø Daân Chuû Nhaân Daân Laøo: - Laøm ñaàu moái phoá hôïp vôùi caùc Boä Ngaønh lieân quan thoáng nhaát chuaån hoaù moät soá chæ tieâu cô baûn laøm cô sôû ñeå ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp. - Tham möu cho Chính Phuû quy ñònh thoáng nhaát quaûn lyù ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm veà taøi saûn laãn baát ñoäng saûn cho cuøng moät toå chöùc ñeå thuaän lôïi trong quaûn lyù taøi saûn cuûa doanh nghieäp, caù nhaân trong phaïm vi caû nöôùc. Thaønh laäp caùc chi nhaùnh Cuïc ñaêng kyù quoác gia giao dòch baûo ñaûm taïi caùc ñòa phöông. - Quy ñònh cheá taøi khi caùc NHTM khoâng thöïc hieän nghieâm tuùc quy cheá hoaït ñoäng vaø trao ñoåi thoâng tin tín duïng. ¾ Kieán nghò UBND tænh Luaång Naëm Thaø. - Chæ ñaïo UBND huyeän, thò xaõ, thaønh phoá tuyeân truyeàn giaùo duïc ñeå ngöôøi saûn xuaát hieåu ñöôïc lôïi ích trong vieäc kyù hôïp ñoàng tieâu thuï noâng saûn, haøng hoaù Tænh coù chính saùch hoã trôï caùc ñoái töôïng tham gia hôïp ñoàng khi gaëp ruûi ro do thieân tai, bieán ñoäng cuûa giaù thò tröôøng vaø caùc nguyeân nhaân baát khaû khaùng khaùc thoâng qua vieäc thaønh laäp quyõ bình oån giaù hoã trôï saûn xuaát vaø tieâu thuï cho moät soá maët haøng noâng saûn chuû yeáu cuûa tænh. 64 - Xuùc tieán thaønh laäp coâng ty thaåm ñònh giaù taïi Luaång Naëm Thaø. - Söû duïng voán ngaân saùch hình thaønh moät phaàn voán ñieàu leä cuûa Quyõ baûo laõnh cho caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa - Chæ ñaïo caùc Sôû ngaønh lieân quan trieån khai thöïc hieän coâng taùc ñaêng kyù theá chaáp, baûo laõnh baèng quyeàn söû duïng ñaát, taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát. - Chæ ñaïo UBND caùc caáp trieån khai Chæ thò cuûa UBND caùc xaõ, phöôøng trong coâng taùc thu hoài nôï toàn ñoïng. - UBND tænh söû duïng ngaân saùch tænh buø loã cho caùc DN tuy khoâng xuaát khaåu nhöng ñaõ tieâu thuï toaøn boä löôïng caø pheâ taïm tröõ nhöng bò loã do giaù caø pheâ giaûm. Trong moät thôøi gian ngaén ñeå hoaøn thaønh luaän vaên toát nghieäp naøy taùc giaû ñaõ noå löïc trong nghieân cöùu, khaûo saùt, toång hôïp phaân tích qua ñoù ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp vôùi mong muoán goùp phaàn haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM treân ñòa baøn tænh LNTH. Tuy nhieân coøn raát nhieàu noäi dung caàn tieáp tuïc nghieân cöùu saâu hôn, trong ñoù taùc giaû döï kieán tieáp tuïc nghieân cöùu hai noäi dung sau: -Xaây döïng heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boï ñeå hoã trôï cho vieäc phaân loaïi nôï theo phöông phaùp ñònh tính. -Vaän duïng caùc coâng cuï phaùi sinh trong hoaït ñoäng tín duïng. Vôùi kieán thöùc vaø thôøi gian nghieân cöùu haïn cheá, luaän vaên khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Taùc giaû raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa caùc Thaày Coâ vaø ñoàng nghieäp. Ñeà taøi nghieân cöùu cuûa taùc giaû tuy khoâng môùi nhöng luoân laø chuû ñeà ñöôïc quan taâm vaø mang tính thôøi söï cao, taùc giaû hy voïng ñöôïc cuøng trao ñoåi vôùi nhöõng ñoàng nghieäp quan taâm ñeán chaát löôïng tín duïng ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng thöông maïi. 65 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Baùo caùo chính trò trong Hoäi Nghò laàn thöù V cuûa tænh uyû tænh Luaång Naëm Thaø (naêm 2005). 2. Chieán löôïc phaùt trieån Ngaân haøng Thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø(2006- 2010). 3. Baùo caùo thöôøng nieân cuûa Ngaân haøng Trung öông Laøo chi nhaùnh tænh Luaång Naëm Thaø caùc naêm 2001 – 30/6/2006. 4. PGS.TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn – chuû bieân (naêm 2005), Tín duïng ngaân haøng (nghieäp vuï ngaân haøng thöông maïi), tröôøng ñaïi hoïc TP. HCM. 5. Luaät Ngaân haøng Coäng Hoaø Daân Chuû Nhaân Daân Laøo, Luaät caùc toå chöùc tín duïng ñaõ ñöôïc söûa ñoåi boå sung naêm 2005. 6. TS. Vuõ Ñình Aùnh(2001), An ninh taøi chính ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng, Haø Noäi. 7. TS. Nguyeãn Vaên Tieán (chuû bieân) naêm 1999, quaûn trò ruûi ro trong kinh doanh Ngaân haøng, NXB Thoáng Keâ. 8. Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng thöông maïi tænh Luaång Naëm Thaø caùc naêm 2001 – 30/06/2006. 9. Baøi giaûng chuyeân ñeà – Ngaân haøng thöông maïi, PGS. TS Traàn Hoaøng Ngaân. 10. TS. KeoUÑoâm – chuû nhieäm ñeà taøi Nghieân cöùu khoa hoïc (2004), Thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Laøo vaø caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa haïn cheá. Ñaïi hoïc quoác gia Laøo. 11. Taïp chí Ngaân haøng caùc naêm 2003, 2004, 2005. 12. Vaên baûn, quyeát ñònh veà cô cheá, chính saùch cuûa Chính phuû, Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo ñang coøn hieäu löïc thi haønh. 13. Quaûn trò Ngaân Haøng(2001), Hoïc vieän Ngaân haøng, NXB Thoáng keâ. 14. Website: 66 PHUÏC LUÏC Bieåu 3.3a TÍN DUÏNG PHAÂN THEO THAØNH PHAÀN KINH TEÁ Töø NAÊM 2001 ÑEÁN NAÊM 2005 (ÑVT: tyû kíp, %) NAÊM THAØNH PHAÀN KINH TEÁ 2001 2002 2003 2004 2005 TOÅNG SOÁ DÖ NÔÏ 225,1 278,1 320,6 352,9 383,2 1. Thaønh phaàn KTNN 79,3 90,3 102,3 107,0 97,1 Tyû troïng 35,2% 25,3% 2. Thaønh phaàn KT Taäp theå 1,6 1,9 2,3 1,9 6,1 Tyû troïng 0,7% 1,6% 3. Thaønh phaàn KT Tö nhaân 6,5 3,2 5,1 12,4 13 4. Thaønh phaàn KT Caù theå 84,5 175,8 201,9 218,4 238,7 5. Thaønh phaàn KT Hoãn hôïp 53,1 6,9 9 12,2 27,4 7. Thaønh phaàn KT lieân doanh 0 0 0 1 0,9 TOÅNG SOÁ NÔÏ QUAÙ HAÏN 31,1 55,7 19,2 11,4 5,6 1. Thaønh phaàn KTNN 29,3 31,2 3,2 2,1 0,7 2. Thaønh phaàn KT Taäp theå 0,2 0,2 0,1 3. Thaønh phaàn KT Tö nhaân 1 1 4. Thaønh phaàn KT Caù theå 0,4 24,3 15,8 8,6 4,6 5. Thaønh phaàn KT Hoã hôïp 1,1 0 0 0,6 0,1 7. Thaønh phaàn KT lieân doanh 0 0 0 0 0 TYÛ TROÏNG NÔÏ QUAÙ HAÏN 13,8% 20,0% 6,0% 3,2% 1,5% 1. Thaønh phaàn KTNN 37,0% 34,6% 3,1% 1,9% 0,7% 2. Thaønh phaàn KT Taäp theå 0,6% 12,1% 10,3% 0,9% 1,5% 3. Thaønh phaàn KT Tö nhaân 0,0% 0,3% 0,7% 0,9% 1,0% 4. Thaønh phaàn KT Caù theå 0,5% 13,8% 7,8% 4,0% 1,9% 5. Thaønh phaàn KT Hoãn hôïp 2,5% 0,0% 0,0% 5,0% 0,2% 7. Thaønh phaàn KT lieân doanh Nguoàn: NHTM tænh LNTH 67 Bảng 3.3b: Taøi saûn cuûa Heä thoáng NHTM Laøo Cuïc taøi chính saùch tieàn teä Caùc khoaûn muïc 3/2005 6/2005 9/2005 12/2005 3/2006 6/2006 Ngaân haøng thöông maïi Quoác doanh Toång taøi saûn 3783.15 3977.55 3843.91 3902.49 4042.56 4213.25 Tyû troïng 60.73 60.55 58.85 56.72 58.94 60.15 Tyû leä taêng -1.35 5.14 -3.36 1.52 3.59 4.22 Ngaân haøng lieân doanh vaø tö nhaân Toång taøi saûn 1501.84 1510.14 1547.58 1777.14 1613.97 1655.80 Tyû troïng 24.11 22.99 23.69 25.83 23.53 23.64 Tyû leä taêng 3.8 0.55 2.48 14.83 -9.18 2.59 Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi Toång taøi saûn 944 1081.2 1140.09 1200.91 1202.16 1135.37 Tyû troïng 15.15 16.46 17.46 17.45 17.53 16.21 Tyû leä taêng 4.69 14.53 5.45 5.33 0.1 -5.56 Toång coäng Toång taøi saûn 6,228.99 6,568.89 6,531.58 6,880.54 6,858.69 7,004.42 Tyû troïng 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Tyû leä taêng 0.74 5.46 - 0.57 5.34 - 0.32 2.12 Nguoàn: NHCHDCND Laøo 68 ._.