Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam – thực trạng và giải pháp phòng ngừa

Trang 1/ 82 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi: Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam coù truyeàn thoáng phuïc vuï ñaàu tö phaùt trieån, thöïc hieän nhieäm vuï huy ñoäng moïi nguoàn voán ñeå ñaàu tö vaø phaùt tireån, goùp phaàn thöïc hieän coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Hieän nay, hoaït ñoäng tín duïng vaãn chieám tyû troïng lôùn trong hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam vaø ñaây laø hoaït ñoäng tieàm aån nhieàu ruûi ro, nôï quaù haïn coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng, coù nguy cô daãn ñeán maát voán. Tröôùc söùc eùp taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá, nhu caàu ñaàu tö xaõ hoäi vaãn coøn raát lôùn vöøa laø cô hoäi ñeå môû roäng tín duïng, ñoàng thôøi cuõng taïo aùp löïc vay voán ñeán caùc ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam noùi rieâng. Vieäc chuyeån ñoåi caùc Doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø giaûi quyeát nôï ñoïng trong xaây döïng cô baûn dieãn ra raát chaäm, moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên keùm hieäu quaû, maát khaû naêng thanh toaùn, moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang toàn taïi nhöng chöùa döïng nhieàu ruûi ro, ñieàu naøy aûnh höôùng ñeán hoaït ñoäng tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam. Nhaèm cô caáu laïi hoaït ñoäng vaø laønh maïnh hoaù tình hình taøi chính ñeå hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, ñieàu quan troïng laø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam phaûi chuû ñoäng kieåm soaùt taêng tröôûng tín duïng, naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng trong thôøi gian tôùi. Ñeå ñaït ñöôïc muïa tieâu naøy, Ngaân haøng ñaàu tö vaø phaùt trieån Vieät Nam caàn phaûi ñöa ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp nhaèm haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Ñoù laø lyù do Toâi choïn ñeà taøi nghieân cöùu “Ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam - thöïc traïng vaø giaûi phaùp phoøng ngöøa” . 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi: Trang 2/ 82 Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laøm saùng toû nhöõng vaán ñeà sau: - Laøm roõ vaø goùp phaàn hoaøn thieän lyù luaän veà ruûi ro tín duïng. - Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. - Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ruûi ro tín duïng, töø ñoù ñöa ra moät soá bieän phaùp phoøng ngöøa nhaèm haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø: nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø ñeà ra caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro. Phaïm vi nghieân cöùu : Nghieân cöùu giöõa lyù luaän vaø thöïc teá nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Söû duïng caùc phöông phaùp : thoáng keâ, phöông phaùp toång hôïp, phöông phaùp so saùnh … 5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän veà ngaân haøng thöông maïi vaø ruûi ro tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi. Chöông 2 : Thöïc traïng veà hoïat ñoäng tín duïng vaø ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vöøa Phaùt trieån Vieät nam. Chöông 3 : Nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam. Trang 3/ 82 CHÖÔNG 1 NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Luaät tín duïng do Quoác hoäi khoùa X thoäng qua vaøo ngaøy 12 thaùng 12 naêm 1997 ñònh nghóa : Ngaân haøng thöông maïi laø moät loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan. Luaät naøy coøn ñònh nghóa : Toå chöùc tín duïng laø loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp theo quy ñònh cuûa Luaät naøy vaø caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät ñeå hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung nhaän tieàn göûi vaø söû duïng tieàn göûi ñeå caáp tín duïng, cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn . Luaät Toå chöùc tín duïng khoâng coù ñònh nghóa hoaït ñoäng ngaân haøng vì khaùi nieäm naøy ñaõ ñöôïc ñònh nghóa trong luaät Ngaân haøng Nhaø Nöôùc, cuõng do Quoác hoäi khoùa X thoâng qua cuøng ngaøy, Luaät Ngaân haøng nhaø nöôùc ñònh nghóa : Hoaït ñoäng ngaân haøng laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi vaø söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng, cung öùng dòch vuï thanh toaùn. Nhö vaäy, xeùt veà baûn chaát thì ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp ñaëc bieät treân thò tröôøng. Noù laø doanh nghieäp vì cuõng coù voán rieâng, mua vaøo baùn ra, chi phí, lôïi nhuaän....Noù laø doanh nghieäp ñaëc bieät vì kinh doanh haøng hoùa ñaëc bieät laø tieàn teä, vaøng baïc, chöùng khoaùn ..., laøm dòch vuï ngaân haøng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät 1.2 CAÙC NGHIEÄP VUÏ CHUÛ YEÁU CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI: 1.2.1 Nghieäp vuï nguoàn voán (nghieäp vuï nôï): Laø nghieäp vuï hình thaønh neân caùc nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng Trang 4/ 82 1.2.1.1 Voán ñieàu leä vaø caùc quyõ: - Voán ñieàu leä: laø nguoàn voán ban ñaàu khi ngaân haøng môùi baét ñaàu ñi vaøo hoaït ñoäng vaø ñöôïc ghi vaøo baûn ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Voán ñieàu phaûi ñaït möùc toái thieåu theo quy ñònh cuûa phaùp luaät (ôû caùc nöôùc vaø Vieät Nam ñeàu coù quy ñònh möùc voán phaùp ñònh cho moãi loaïi hình ngaân haøng). Voán ñieàu leä ñöôïc ngaân saùch nhaø nöôùc caáp phaùt neáu ñoù laø ngaân haøng coâng, do caùc coå ñoâng goùp theo coå phaàn neáu laø ngaân haøng coå phaàn. Voán ñieàu leä coù theå ñöôïc thay ñoåi theo xu höôùng taêng leân nhôø ñöôïc caáp boå sung, hoaëc phaùt haønh coå phieáu boå sung, hoaëc ñöôïc keát chuyeån töø quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä theo quy ñònh cuûa phaùp luaät moãi nöôùc. Voán ñieàu leä ñöôïc söû duïng tröôùc heát ñeå xaây döïng, mua saém taøi saûn coá ñònh, caùc phöông tieän laøm vieäc vaø quaûn lyù, töùc laø taïo ra cô sôû vaät chaát ban ñaàu cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Ngoaøi ra caùc ngaân haøng thöông maïi coøn ñöôïc pheùp söû duïng voán ñieàu leä ñeå huøn voán, lieân doanh, caáp voán cho caùc coâng ty tröïc thuoäc vaø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. - Caùc quyõ cuûa ngaân haøng: ñöôïc hình thaønh khi ngaân haøng ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng, bao goàm caùc quyõ trích töø laõi roøng haøng naêm cuûa ngaân haøng nhö: quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, caùc quyõ döï phoøng (taøi chính, trôï caáp maát vieäc laøm), quyõ ñaàu tö vaø phaùt trieån, quyõ khaùc (khen thöôûng, phuùc lôïi)…. Ngoaøi ra, coøn coù caùc quyõ ñöôïc hình thaønh baèng caùch trích vaø tính vaøo chi phí hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhö: quyõ khaáu hao cô baûn, söõa chöõa taøi saûn, döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro…. 1.2.1.2 Voán huy ñoäng: Ñaây laø nguoàn voán chuû yeáu söû duïng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, noù chieám tyû troïng raát lôùn trong toång nguoàn voán kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi. Nguoàn voán huy ñoäng goàm coù: - Tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa khaùch haøng. - Tieàn göûi coù kyø haïn cuûa toå chöùc vaø caù nhaân. Trang 5/ 82 - Tieàn göûi tieát kieäm cuûa daân cö. - Nguoàn voán huy ñoäng qua phaùt haønh kyø phieáu. Traùi phieáu ngaân haøng, chöùng chæ tieàn göûi…. 1.2.1.3 Nguoàn voán ñi vay: Trong tröôøng hôïp voán töï coù vaø voán huy ñoäng khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu kinh doanh, NHTM coù theå vay voán cuûa caùc chuû theå sau : - Vay cuûa NHNN döôùi hình thöùc chieát khaáu, taùi chieát khaáu caùc chöùng töø coù giaù, caàm coá, taùi caàm coá caùc thöông phieáu, vay laïi theo hôïp ñoàng tín duïng…. - Vay cuûa caùc NHTM khaùc qua thò tröôøng lieân ngaân haøng … - Vay cuûa caùc toå chöùc taøi chính, tín duïng quoác teá… 1.2.1.4 Nguoàn voán khaùc: Voán tieáp nhaän töø ngaân saùch nhaø nöôùc ñeå thöïc hieän caùc chöông trình, döï aùn theo keá hoaïch taäp trung cuûa nhaø nöôùc, voán chieám duïng cuûa khaùch haøng trong quaù trình thöïc hieän thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. 1.2.2 Nghieäp vuï söû duïng voán: Vôùi nguoàn voán coù ñöôïc, ngaân haøng söû duïng caùc hoaït ñoäng nhö sau: 1.2.2.1 Thieát laäp döï tröõ: Caùc NHTM khoâng söû duïng toaøn boä nguoàn voán cho hoaït ñoäng kinh doanh, maø phaûi daønh moät phaàn döï tröõ thích hôïp nhaèm ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu sau: - Thöïc hieän döï tröõ baét buoäc theo quy ñònh cuûa NHNN. - Thöïc hieän caùc leänh ruùt tieàn vaø thanh toaùn chuyeån khoaûn cuûa khaùch haøng. - Chi traû caùc khoaûn tieàn göûi ñeán haïn, chi traû laõi. - Ñaùp öùng nhu caàu vay voán hôïp lyù trong ngaøy cuûa khaùch haøng. - Thöïc hieän caùc khoaûn chi tieâu haøng ngaøy taïi ngaân haøng… Trang 6/ 82 - Döï tröõ cuûa ngaân haøng coù theå toàn taïi döôùi hình thöùc tieàn maët, tieàn göûi taïi ngaân haøng khaùc vaø caùc chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao. 1.2.2.2 Caáp tín duïng: Bao goàm cho vay ngaén haïn, trung vaø daøi haïn, chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc chöùng töø coù giaù, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh. 1.2.2.3 Ñaàu tö: Ngaân haøng thöông maïi söû duïng caùc nguoàn voán oån ñònh ñeå thöïc hieän caùc hình thöùc ñaàu tö nhaèm kieám lôøi vaø chia seû ruûi ro vôùi nghieäp vuï tín duïng. Caùc hình thöùc ñaàu tö bao goàm : - Goùp voán, lieân doanh, mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty, xí nghieäp vaø caùc TCTD khaùc. - Mua chöùng khoaùn vaø caùc giaáy tôø coù giaù trò ñeå höôûng lôïi töùc vaø cheânh leäch giaù. - Söû duïng voán cho caùc muïc ñích khaùc nhö : mua saém thieát bò, duïng cuï phuïc vuï cho hoaït kinh doanh, xaây döïng truï sôû ngaân haøng, heä thoáng kho baõi vaø caùc chi phí khaùc. 1.2.3 Dòch vuï ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc: Ñaây laø caùc dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng seõ nhaän ñöôïc caùc khoaûn hoa hoàng vaø leä phí nhö: Dòch vuï ngaân quyõ, dòch vuï uûy thaùc, toå chöùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët cho khaùch haøng, nhaän quaûn lyù taøi saûn quyù giaù theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng, kinh doanh vaøng baïc ñaù quyù, ngoaïi teä, mua baùn hoä chöùng khoaùn, phaùt haønh hoä coå phieáu, traùi phieáu cho caùc coâng ty xí nghieäp, tö vaán veà taøi chính, ñaàu tö. Caùc nghieäp vuï treân cuûa NHTM khoâng theå taùch rôøi, ñoäc laäp nhau maø chuùng coù moái quan heä hoã töông vôùi nhau trong quaù trình kinh doanh cuûa ngaân haøng. Trang 7/ 82 1.3 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ VEÀ RUÛI RO TÍN DUÏNG: 1.3.1 Ruûi ro tín duïng laø gì? Ruûi ro tín duïng phaùt sinh trong tröôøng hôïp ngaân haøng khoâng thu ñöôïc ñaày ñuû caû goác vaø laõi cuûa khoaûn vay, hoaëc vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi khoâng ñuùng kyø haïn. Neáu taát caû caùc khoaûn ñaàu tö cuûa Ngaân haøng ñöôïc thanh toaùn ñaày ñuû caû laõi vaø goác ñuùng haïn thì ngaân haøng khoâng chòu baát cöù ruûi ro tín duïng naøo. Trong tröôøng hôïp ngöôøi vay tieàn phaù saûn , thì vieäc thu hoài goác vaø laõi tín duïng ñaày ñuû laø khoâng chaéc chaén, do ñoù ngaân haøng coù theå gaëp ruûi ro tín duïng 1.3.2 Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng: 1.3.2.1 Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng: - Do khoâng quaûn lyù chaët cheõ thanh khoaûn daãn ñeán thieáu khaû naêng chi traû. - Cho vay vaø ñaàu tö quaù lieàu lónh, cuï theå trong cho vay caùc ngaân haøng taäp trung nguoàn voán quaù nhieàu vaøo moät doanh nghieäp hoaëc moät ngaønh kinh teá naøo ñoù hoaëc trong ñaàu tö ngaân haøng chæ chuù troïng ñaàu tö vaøo moät loaïi chöùng khoaùn coù ruûi ro cao. - Do thieáu am hieåu thò tröôøng, thieáu thoâng tin hoaëc phaân tích thoâng tin khoâng ñaày ñuû, daãn ñaàu tö hoaëc cho vay khoâng hôïp lyù. - Do hoaït ñoäng kinh traùi phaùp luaät hoaëc tham oâ. - Do caùn boä Ngaân haøng thieáu ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, yeáu keùm veà trình ñoä nghieäp vuï. 1.3.2.2 Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng: - Do khaùch haøng thieáu naêng löïc phaùp lyù: nguôøi vay phaûi coù ñuû naêng löïc haønh vi vaø naêng löïc phaùp lyù ñeå kyù keát hôïp ñoàng tín duïng. Ví duï ôû haàu heát caùc nöôùc ñeàu quy ñònh ngöôøi döôùi 18 tuoåi khoâng ñuû tö caùch phaùp lyù ñeå kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø ngöôøi ñaïi dieän cho coâng ty kyù keát hôïp ñoàng tín duïng phaûi laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa coâng ty. Trang 8/ 82 - Söû duïng voán vay sai muïc ñích keùm hieäu quaû. - Do kinh doanh thua loã lieân tuïc, haøng hoùa khoâng tieâu thuï ñöôïc. - Quaûn lyù voán vay khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu khaû naêng thanh khoaûn. - Chuû doanh nghieäp vay voán thieáu naêng löïc ñieàu haønh, tham oâ löøa ñaûo. - Do maát ñoaøn keát trong noäi boä Hoäi Ñoàng Quaûn Trò, Ban Giaùm Ñoác. 1.3.2.3 Nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoïat ñoäng kinh doanh: - Do thieân tai hoûa hoaïn. - Do khuûng hoaûng hoaëc suy thoaùi kinh teá, laïm phaùt, maát caân baèng caùn caân thanh toaùn quoác teá daãn ñeán tyû giaù hoái ñoaùi bieán ñoäng baát thöôøng. - Moâi tröôøng phaùp lyù khoâng thuaän lôïi, loûng leûo trong quaûn lyù vó moâ. 1.3.3 Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng: 1.3.3.1 Xaây döïng moät chính saùch tín duïng hieäu quaû. Muïc ñích: cung caáp ñöôøng loái cuï theå cuûa ngaân haøng cho nhaân vieân tín duïng vaø caùc nhaø quaûn trò khi ñöa ra quyeát ñònh cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Hoã trôï cho ngaân haøng höôùng tôùi moät danh muïc cho vay coù theå keát hôïp nhieàu muïc tieâu khaùc nhau (taêng lôïi nhuaän, kieåm soaùt ruûi ro, thoûa maõn caùc yeâu caàu veà maët phaùp lyù…) Noäi dung : phaûi xaùc ñònh ñöôïc quy moâ tín duïng, ñoù chính laø tyû troïng cuûa khoaûn muïc tín duïng trong danh muïc taøi saûn coù. - Caùc thaønh phaàn cuûa moät khoaûn tín duïng: haïn möùc tín duïng, thôøi haïn cho vay, thôøi gian öu ñaõi tín duïng, thôøi gian traû nôï, kyø haïn traû nôï…. - Quyeàn phaùn quyeát vaø möùc phaùn quyeát: quyeàn phaùn quyeát thuoäc veà thaønh vieân cuûa ban ñieàu haønh nhö: Giaùm ñoác, phoù giaùm ñoác Chi nhaùnh, Toång Giaùm giaùm ñoác, phoù Toång giaùm ñoác. Trang 9/ 82 - Xaùc ñònh xem nhöõng vaên kieän naøo cuûa khaùch haøng ñoøi hoûi phaûi ñi keøm vôùi ñôn xin vay vaø caàn ñöôïc baûo quaûn taïi ngaân haøng. - Nhöõng nguyeân taéc tieáp nhaän, ñaùnh giaù vaø quaûn lyù taøi saûn theá chaáp caàm coá. - Nhöõng tieâu chuaån chaát löôïng toái thieåu aùp duïng vôùi taát caû caùc khoaûn cho vay. - Trình töï, thuû tuïc giaûi quyeát moät hoà sô vay voán cuûa ngaân haøng. - Xaùc ñònh laõi suaát cho vay phuø hôïp. 1.3.3.2 Kieåm tra vaø giaùm saùt tín duïng nhaèm hoã trôï cho vieäc nhaän bieát ruûi ro. Giaùm saùt töøng khoaûn vay moät caùch thöôøng xuyeân nhaèm phaùt hieän “daáu hieäu caûnh baùo sôùm” ñeå coù haønh ñoäng khaéc phuïc kòp thôøi: Khi Ngaân haøng tieán haønh cho vay, khoaûn cho vay caàn phaûi ñöôïc quaûn lyù moät caùch chuû ñoäng ñeå ñaûm baûo seõ ñöôïc hoaøn traû. Theo doõi nôï laø moät trong nhöõng traùch nhieäm quan troïng nhaát cuûa caùn boä tín duïng. Caùc caùn boä tín duïng theo doõi hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng vay chuû yeáu nhaèm ñaûm baûo raèng caùc khaùch haøng vay vaãn tieáp tuïc tuaân thuû caùc ñieàu khoaûn ñeà ra trong kheá öôùc vay nôï vaø nhaèm tìm ra nhöõng cô hoäi kinh doanh môùi vaø môû roäng quan heä kinh doanh. Vieäc giaùm saùt nôï vay phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc sau: • Nguyeân taéc 1: thöïc hieän vieäc kieåm tra theo nhöõng kyø haïn nhaát ñònh. Thoâng thöôøng, ñònh kyø 30 ngaøy, 60 ngaøy hoaëc 90 ngaøy ngaân haøng seõ tieán haønh kieåm tra caùc khoaûn vay lôùn. Ñoái vôùi caùc khoaûn vay nhoû do soá löôïng quaù nhieàu neân coù theå duøng phöông phaùp choïn maãu, phaân nhoùm ñeå tieán haønh kieåm tra. • Nguyeân taéc 2: khi kieåm tra ñaùnh giaù thaåm ñònh caàn xem xeùt moät caùch caån thaän nhöõng ñaëc ñieåm quan troïng cuûa moãi khoaûn vay. Cuï theå : - Thaønh tích cuûa ngöôøi ñi vay: vieäc traû nôï caû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn. Trang 10/ 82 - Chaát löôïng vaø tình traïng cuûa taøi saûn ñaûm baûo. - Quyeàn chi phoái cuûa ngaân haøng ñoái vôùi taøi saûn ñaûm baûo: ngaân haøng coù ñuû tö caùch veà maët phaùp lyù trong tröôøng hôïp phaùt maõi taøi saûn khi ngöôøi ñi vay khoâng traû ñöôïc nôï. - Ñaùnh giaù tình traïng taøi chính vaø nhöõng döï baùo veà naêng löïc traû nôï cuûa ngöôøi vay xem coù thay ñoåi so vôùi tröôùc ñaây hay khoâng. - Ñaùnh giaù xem khoaûn vay naøy coù phuø hôïp vôùi chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng hay khoâng. • Nguyeân taéc 3: Ngaân haøng phaûi luoân theo doõi tình traïng cuûa caùc khoaûn vay lôùn nhaát. • Nguyeân taéc 4: Nhaän dieän vaø xöû lyù kòp thôøi ñoái vôùi caùc khoaûn vay coù vaán ñeà töø ñoù ñöa ra caùc bieän phaùp nhaèm giaûm tình traïng phöùc taïp vaø nôï khoù ñoøi. • Nguyeân taéc 5: Taêng cöôøng lòch trình giaùm saùt theo doõi khi neàn kinh teá laâm vaøo tình traïng suy thoùai, khuûng hoaûng hoaëc phaàn lôùn caùc khoaûn vay cuûa ngaân haøng phaùt sinh nhieàu vaán ñeà ñaùng chuù yù. 1.3.3.3 Xöû lyù caùc khoaûn nôï vay coù vaán ñeà: ™ Daáu hieäu: - Ngöôøi vay coù nhöõng trì hoaõn khoâng bình thöôøng hoaëc khoâng giaûi thích ñöôïc trong vieäc chaäm noäp caùc baùo caùo taøi chính, traû nôï hoaëc khoâng lieân laïc vôùi nhaân vieân tín duïng cuûa ngaân haøng. - Ñoái vôùi nhöõng khoaûn cho vay cuûa doanh nghieäp: coù nhöõng daáu hieäu ñaùng ngôø veà phöông dieän tính khaáu hao, phaân phoái hay trích laäp caùc quyõ, xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho… - Coù nhöõng thay ñoåi baát hôïp lyù veà giaù caû chöùng khoaùn cuûa khaùch haøng doanh nghieäp ñang vay. Trang 11/ 82 - Lôïi nhuaän roøng cuûa naêm sau nhoû hôn naêm tröôùc. - Coù söï thay ñoåi veà doanh thu hoaëc löôïng tieàn maët thöïc teá so vôùi döï kieán ban ñaàu. - Coù nhöõng bieán ñoäng lôùn veà soá dö tieàn göûi taïi ngaân haøng. ™ Phaân tích nguyeân nhaân: - Ngaân haøng ra quyeát ñònh cho vay trong ñieàu kieän thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû. - Yeáu keùm veà trình ñoä nghieäp vuï: khoâng coù khaû naêng phaân tích baùo caùo taøi chính neân khoâng ñaùnh giaù ñuùng veà khaùch haøng. - Quaù chuù troïng ñeán lôïi nhuaän daãn ñeán moät chính saùch tín duïng quaù maïo hieåm cho ngaân haøng. - Noùng voäi trong caïnh tranh: mong muoán coù thò phaàn cho vay nhieàu hôn caùc ñoái thuû caïnh tranh neân haï thaáp caùc tieâu chuaån ñaùnh giaù tín duïng. Thu hoài nôï: Sau khi ñaõ phaùt hieän ñöôïc khoaûn cho vay coù vaán ñeà, coâng vieäc caàn thieát keá tieáp laø ngaân haøng seõ duøng bieän phaùp naøo ñeå thu hoài voán . Vieäc thu nôï bao goàm caùc nguyeân taéc sau: - Phaûi luoân naém vöõng muïc tieâu toái ña hoaù caùc cô hoäi ñeå thu hoài voán cho ngaân haøng. - Phaûi taùch chöùc naêng xöû lyù nôï vay ra khoûi chöùc naêng cho vay ñeå ñaûm baûo ñöôïc tính voâ tö, khaùch quan (ngöôøi xöû lyù nôï vay khoâng ñöôïc laø ngöôøi ñaõ phaùn quyeát cho vay ñoái vôùi khoaûn cho vay ñoù). - Caùc nhaân vieân xöû lyù nôï vay cuûa ngaân haøng phaûi öôùc löôïng ñöôïc nhöõng nguoàn löïc saün coù cuûa ngöôøi ñi vay ñeå thu hoài phaàn naøo soá nôï vay. Ví duï: giaù thanh lyù taøi saûn öôùc tính, taøi khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng, taøi saûn ñaûm baûo. Trang 12/ 82 - Söû duïng nhöõng phöông aùn hôïp lyù ñeå laøm saïch nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà, bao goàm nhöõng bieän phaùp töø nheï nhaøng ñeán kieân quyeát tuyø theo tình traïng cuûa khoaûn vay. ™ Ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï khoù ñoøi coù hai phöông phaùp xöû lyù: Thöù nhaát : Laø quaù trình laøm vieäc vôùi ngöôøi ñi vay cho ñeán khi naøo thu hoài ñöôïc moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn tín duïng maø ngaân haøng khoâng caàn söû duïng ñeán moät coâng cuï phaùp lyù naøo ( chæ aùp duïng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng trung thöïc, coù traùch nhieäm vaø mong muoán traû nôï vay cho ngaân haøng), chaúng haïn nhö: * Xem xeùt giuùp ñôõ doanh nghieäp traû nôï: Caùn boä Ngaân haøng coù theå ñeà nghò doanh nghieäp baùn saûn phaåm, thu nôï, tieáp tuïc saûn xuaát kinh doanh … ñeå coù nguoàn giaûi quyeát nôï vay. Ñeà nghò ngöôøi vay giaûm bôùt keá hoaïch phaùt trieån daøi haïn ñeå taêng cöôøng voán saûn xuaát kinh doanh. Giuùp doanh nghieäp thu hoài caùc khoaûn nôï, xöû lyù haøng toàn kho… * Neáu caùc giaûi phaùp treân khoâng theå caûi thieän ñöôïc tình hình traû nôï cuûa doanh nghieäp, Ngaân haøng seõ phaûi giaûi quyeát töø phía mình, nhö: Caáp theâm voán tín duïng : Ñaây laø giaûi phaùp taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp coù khaû naêng taêng naêng suaát, taêng khaû naêng caïnh tranh ñeå caûi thieän tình hình taøi chính. Song, neáu choïn giaûi phaùp naøy ngaân haøng caàn phaûi xem xeùt laïi, phaûi nhìn thaáy ñöôïc khaû naêng caûi thieän thì môùi quyeát ñònh caáp theâm voán. Gia haïn khoaûn vay: Ñaây laø giaûi phaùp ñôn giaûn nhaát, vì coù theå do bieán ñoäng thò tröôøng, bieán ñoäng chu kyø saûn xuaát neân khaùch haøng khoâng theå traû nôï vay ñuùng haïn. Trang 13/ 82 Chuyeån nôï quaù haïn : Neáu khaùch haøng khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå gia haïn nôï, Ngaân haøng seõ phaûi chuyeån nôï quaù haïn ñeå buoäc doanh nghieäp lo thu xeáp traû nôï vì laõi suaát cuûa nôï quaù haïn thöôøng cao hôn nôï trong haïn. Thay ñoåi nhaân söï : Tröôøng hôïp nôï coù vaán ñeà xaûy ra do quaûn lyù ñieàu haønh keùm hoaëc ngöôøi ñieàu haønh coù bieåu hieän gian doái, quan heä maäp môø trong kinh doanh daãn ñeán ruûi ro veà ñaïo ñöùc, thì ngaân haøng - neáu coù theå – seõ chuyeån phaàn voán cho vay thaønh coå phaàn ñeå giaønh quyeàn ñöôïc kieåm soaùt, ñieàu haønh moät soá khaâu nhö taøi chính, tieâu thuï saûn phaåm… nhaèm khaéc phuïc nhöõng khoù khaên cuûa doanh nghieäp. Thöù hai : Thanh lyù Buoäc ngöôøi ñi vay phaûi thöïc hieän theo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng baèng vieäc söû duïng nhöõng coâng cuï phaùp lyù ñeå thu hoài nôï duø chi phí cho giaûi phaùp naøy khaù lôùn. Coù theå laø : Phaùt maõi taøi saûn theá chaáp, caàm coá: ñaây laø nguoàn thu nôï thöù hai cuûa ngaân haøng. Tuyø theo thoaû thuaän, beân baùn taøi saûn theá chaáp, caàm coá coù theå laø ngaân haøng, khaùch haøng hay beân baûo laõnh, hoaëc phoái hôïp cuøng baùn, uyû quyeàn cho beân thöù ba baùn tröïc tieáp hay baùn ñaáu giaù, …. Nhaän hay mua laïi taøi saûn ñaûm baûo :ñeå thay theá cho nghóa vuï traû nôï cuûa khaùch haøng, ngaân haøng coù theå nhaän hay mua laïi taøi saûn ñaûm baûo. Ñoái vôùi taøi saûn laø caùc loaïi giaáy tôø coù giaù, soå tieát kieäm, caùc khoaûn tieàn göûi coù kyø haïn… ngaân haøng döïa treân caùc cam keát uûy quyeàn trong hôïp ñoàng tín duïng ñeå tieán haønh thu hoài nôï. Ñoái vôùi caùc taøi saûn khaùc, neáu mua laïi phaûi theo giaù thò tröôøng vaø ñöôïc ñoàng yù cuûa khaùch haøng. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc taøi saûn khoâng caàn thieát cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình, vieäc nhaän hay mua roài baùn laïi caùc taøi saûn treân seõ laøm taêng chi phí cho ngaân haøng. Trang 14/ 82 Nhaän caùc khoaûn tieàn hay taøi saûn töø beân thöù ba: trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay coù baûo laõnh thì ngaân haøng coù theå nhaän tieàn hay xöû lyù taøi saûn töø beân baûo laõnh ñeå tröø nôï. Khai thaùc, söû duïng taøi saûn ñaûm baûo: neáu taøi saûn ñaûm baûo chöa theå xöû lyù, TCTD coù theå khai thaùc, söû duïng taøi saûn ñaûm baûo. Soá tieàn thu ñöôïc töø vieäc söû duïng, khai thaùc taøi saûn naøy ñöôïc tröø vaøo nghóa vuï traû nôï sau khi tröø caùc chi phí caàn thieát. Xöû lyù theo phaùp luaät: neáu doanh nghieäp phaù saûn, maát khaû naêng thanh toaùn hay coá yù löøa ñaûo thì ngaân haøng seõ yeâu caàu toaø aùn xöû lyù theo luaät ñònh. Xöû lyù baèng quyõ döï phoøng ruûi ro: Veà nguyeân taéc, bieän phaùp naøy chæ ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï xaáu: sau khi ngaân haøng ñaõ aùp duïng heát caùc bieän phaùp khaéc phuïc vaø xöû lyù maø vaãn khoâng theå thu hoài ñöôïc nôï; hoaêc caùc khoaûn nôï ñaõ phaùt maïi heát taøi saûn nhöng vaãn coøn cheânh leäch aâm (caû goác vaø laõi); hoaëc caùc khoaûn vay bò ruûi ro do nguyeân nhaân khaùch quan maø khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc. Söû duïng quyõ döï phoøng ñeå buø ñaép nhöõng khoaûn ruûi ro tín duïng xaûy ra laøm laønh maïnh hoaù taøi chính cuûa ngaân haøng chöù khoâng coù nghóa laø xoaù hoaøn toaøn nôï vay cho khaùch haøng. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ñöôïc xöû lyù baèng quyõ döï phoøng ruûi ro (chuyeån theo doõi ngoaïi baûng). Nhöõng khoaûn vay coù ruûi ro sau khi ñöôïc buø ñaép baèng quyõ döï phoøng ruûi ro seõ ñöôïc chuyeån ra ngoaïi baûng ñeå theo doõi taän thu, Ngaân haøng vaãn phaûi duøng caùc bieän phaùp khaéc phuïc vaø xöû lyù ñeå thu hoài nôï. Vieäc phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa caùc TCTD phaûi tuaân thuû theo quyeát ñònh 493/2005/ QÑ-NHNN ngaøy 22 thaùng 04 naêm 2005, vieäc phaân loaïi nôï vaø tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå nhö sau : - Nhoùm 1: ( Nôï ñuû tieâu chuaån) 0%. Trang 15/ 82 - Nhoùm 2 : ( Nôï caàn chuù yù) 5%. - Nhoùm 3 : ( Nôï döôùi tieâu chuaån) 20%. - Nhoùm 4: ( Nôï nghi ngôø) 50%. - Nhoùm 5 : ( Nôï coù khaû naêng maát voán) 100%. Soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích tính theo coâng thöùc : R= max{0, A- C}x r trong ñoù: R: soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích, A: giaù trò khoaûn nôï, C: giaù trò cuûa taøi saûn ñaûm baûo, r: tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå. Qua coâng thöùc treân ta thaáy, neáu caùc TCTD cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo, khi trích laäp döï phoøng ruûi ro soá tieàn phaûi trích seõ ít hôn ñoái vôùi caùc TCTD cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo. - Xoaù nôï: Ngaân haøng seõ thöïc hieän xoaù nôï ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng “ ñoùng baêng “ hoäi ñuû ñieàu kieän ñeå xöû lyù ruûi ro, hoaëc theo söï chæ ñònh cuûa Chính phuû, ñeå nhaèm laønh maïnh hoaù hoaït ñoäng tín duïng cuûa mình. Ngaân haøng coù theå xoaù caùc khoaûn nôï baèng caùch giaûm lôïi nhuaän hoaëc buø ñaép baèng quyõ döï phoøng ruûi ro . 1.4 KINH NGHIEÄM QUOÁC TEÁ TRONG QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG : ™ Ño löôøng ruûi ro tín duïng: Ñeå ñaùnh giaù möùc ruûi ro tín duïng trong caùc quyeát ñònh cho vay vaø ñaàu tö, caùc ngaân haøng söû duïng caùc moâ hình ñeå ñaùnh giaù nhö: moâ hình phaûn aùnh veà maët soá löôïng, moâ hình phaûn aùnh veà maët chaát löôïng cuûa ruûi ro tín duïng. Moät toå chöùc tín duïng coù theå söû duïng nhieàu moâ hình ñeå phaûn aùnh ruûi ro tín duïng töø nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. 1.4.1 Moâ hình chaát löôïng: Trong tröôøng hôïp caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán chaát löôïng cuûa ngöôøi vay voán khoâng ñöôïc coâng boá roäng raõi, caùc toå chöùc tín duïng phaûi thu thaäp thoâng tin töø caùc nguoàn ñôn leû nhö caùc hoà sô veà tín duïng vaø tieàn göûi hoaëc mua thoâng tin töø caùc nguoàn beân ngoaøi nhö caùc toå chöùc phaân loaïi vaø ñaùnh giaù khaùch haøng. Nhöõng Trang 16/ 82 thoâng tin naøy giuùp caùc toå chöùc tín duïng ñaùnh giaù xaùc suaát ruûi ro cuûa ngöôøi vay vaø treân cô sôû ñoù ñònh giaù caùc khoaûn vay hoaëc caùc khoaûn nôï moät caùch chính xaùc. Noùi chung soá löôïng thoâng tin caàn thu thaäp cho moãi khoaûn ñaàu tö phuï thuoäc vaøo quy moâ cuûa khoaûn ñaàu tö ñoù vaø chi phí thu thaäp thoâng tin. Tuy nhieân, caùc yeáu toá chuû yeáu lieân quan ñeán quyeát ñònh ñaàu tö ñöôïc chia thaønh hai nhoùm: Nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán caù nhaân ngöôøi vay voán vaø nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán thò tröôøng aûnh höôûng ñeán taát caû nhöõng ngöôøi vay voán vaøo thôøi ñieåm quyeát ñònh cho vay. 1.4.2 Moâ hình tính ñieåm tín duïng: moâ hình ñieåm soá Z Moâ hình naøy coù taùc duïng phaân loaïi nhöõng ngöôøi vay caên cöù vaøo möùc ñoä ruûi ro coù lieân quan ñeán caùc chæ tieâu (Xj) phaûn aùnh caùc ñaëc ñieåm taøi chính vaø kinh doanh cuûa hoï. Ví duï: moâ hình Altman daønh cho caùc coâng ty saûn xuaát cuûa Myõ. Z= 1.2X1 + 1.4X2 + 3,3X3 + 0.6X4 + 1.0X5 Trong ñoù: X1 = tyû leä giöõa voán löu ñoäng vaø toång taøi saûn coù X2 = tyû leä giöõa lôïi nhuaän tích luõy vaø toång taøi saûn coù X3 = tyû leä giöõa lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi suaát treân toång taøi saûn coù X4 = tyû leä giöõa giaù thò tröôøng cuûa coå phieáu vaø giaù keá toaùn cuûa caùc khoaûn nôï daøi haïn X5 = tyû leä giöõa doanh thu vaø toång taøi saûn coù Theo moâ hình naøy, baát kyø khaùch haøng naøo coù ñieåm soá Z nhoû hôn 1,81 seõ bò xeáp vaøo khu vöïc coù ruûi ro cao. Trong tröôøng hôïp cuï theå naøy caùc toå chöùc tín duïng khoâng neân caáp tín duïng cho ñeán khi khaùch haøng caûi thieän ñöôïc chæ soá thu nhaäp cuûa hoï. Moâ hình naøy ñôn giaûn nhöng coù 1 soá nhöôïc ñieåm sau: Trang 17/ 82 - Moâ hình naøy cho pheùp phaân loaïi 2 nhoùm ngöôøi vay coù ruûi ro vaø khoâng coù ruûi ro. Trong thöïc teá möùc ñoä ruûi ro tín duïng tieàm naêng cuûa moãi khaùch haøng khaùc nhau töø möùc thaáp nhö chaäm traû laõi, khoâng traû ñöôïc laõi cho ñeán möùc maát hoaøn toaøn caû voán vaø laõi cuûa khoaûn vay. Ñieàu naøy chæ ra raèng vieäc phaân loaïi caùc khaùch haøng coù ruûi ro neân chi tieát hôn ñeå kyõ thuaät naøy trôû neân chính xaùc hôn. - Khoâng coù lyù do thuyeát phuïc ñeå chöùng minh raèng caùc thoâng soá phaûn aùnh taàm quan troïng cuûa caùc chæ soá trong coâng thöùc Altman laø baát bieán, duø trong thôøi gian ngaén. - Khoâng tính ñeán moät soá nhaân toá khoù ñònh löôïng nhö danh tieáng cuûa khaùch haøng hoaëc moái quan heä laâu daøi giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng . - Toùm laïi : chöông moät ñaõ neâu ra cô sôû lyù luaän veà nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng vaø caùc bieän phaùp xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà, ñeå laøm roõ cô sôû lyù luaän, sau ñaây chuùng ta haõy xem xeùt nhöõng nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng taïi BIDV trong thôøi gian qua ñeå töø ñoù coù bieän phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng taïi Ngaân haøng. Trang 18/ 82 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM. 2.1 GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM. BIDV laø moät trong boán ngaân haøng thöông maïi quoác doanh lôùn nhaát ôû Vieät Nam ñ._.öôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 26 thaùng 4 naêm 1957 theo Quyeát ñònh soá 177/TTG cuûa Thuû töôùng Chính phuû laáy teân laø Ngaân haøng Kieán Thieát Vieät Nam. - Naêm 1981 Ngaân haøng Kieán Thieát Vieät Nam ñöôïc ñoåi teân laø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Xaây döïng Vieät Nam. Ñeán naêm 1991 ñoåi teân laø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. - Naêm 1996, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam baét ñaàu hoaït ñoäng theo moâ hình Toång Coâng ty Nhaø nöôùc vaø laø doanh nghieäp nhaø nöôùc haïng ñaëc bieät. Ngay töø khi ñöôïc thaønh laäp, vôùi vai troø laø ngaân haøng chuyeân ngaønh phuïc vuï trong lónh vöïc xaây döïng cô baûn, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån ñaõ söû duïng caùc nghieäp vuï Ngaân haøng nhö: cho vay voán löu ñoäng thi coâng xaây laép, saûn xuaát, cung öùng vaät lieäu xaây döïng, thanh toaùn trong xaây döïng cô baûn ñeå chuyeån taûi toaøn boä voán Ngaân saùch Nhaø nöôùc giaønh cho xaây döïng cô baûn, goùp phaàn hình thaønh neân cô sôû vaät chaát kyõ thuaät ban ñaàu cho ñaát nöôùc, goùp phaàn thöïc hieän caùc nhieäm vuï chieán löôïc trong töøng thôøi kyø. Thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, nhaát laø töø naêm 1996 ñeán nay, Ngaân Haøng Ñaàu Tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam ñaõ coù böôùc phaùt trieån maïnh meõ caû veà soá löôïng, chaát löôïng veà quy moâ vaø phaïm vi hoaït ñoäng, coù toác ñoä taêng tröôûng cao veà kinh doanh tieàn teä vôùi naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû, ñuùng phaùp luaät, an toaøn, tích cöïc ñoùng goùp cho ngaân Trang 19/ 82 saùch Nhaø Nöôùc, phaùt trieån caû beà roäng vaø beà saâu toå chöùc caùn boä, quaûn lyù ñieàu haønh, taêng naêng löïc taøi chiùnh, naâng cao trình ñoä coâng ngheä, uy tín vaø tín nhieäm. Töø moät Ngaân haøng chuyeân doanh tröïc thuoäc Boä Taøi Chính, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt Trieån ñaõ trôû thaønh moät heä thoáng ngaân haøng lôùn maïnh vaø laø moät trong boán ngaân haøng thöông maïi quoác doanh haøng ñaàu ôû Vieät Nam. Töø 8 chi nhaùnh vaø 200 caùn boä ñaàu tieân khi môùi thaønh laäp, traûi qua nhieàu giai ñoaïn phaùt trieån thaêng traàm, ñieàu chænh chöùc naêng, nhieäm vuï, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam ñaõ tieán moät böôùc daøi trong quaù trình phaùt trieån. Ñeán nay, heä thoáng Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt Trieån Vieät Nam coù 77 Chi nhaùnh caáp 1, 51 Chi nhaùnh caáp 2, 92 Phoøng giao dòch treân toaøn quoác, Vaên phoøng ñaïi dieän taïi TP.Hoà Chí Minh, 2 trung taâm laø Ñaøo taïo vaø coâng ngheä thoâng tin vaø coù 3 coâng ty: Cho thueâ taøi chíùnh, chöùng khoaùn vaø coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn, 3 ñôn vò lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi (QBE, VLB, VID Public Bank) vaø huøn voán vôùi nhieàu toå chöùc tín duïng trong nöôùc. 2.2 Tình hình hoïat ñoäng kinh doanh cuûa BIDV töø naêm 2000-2004 2.2.1 Ñaùnh giaù moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh qua caùc naêm: Hoaït ñoäng cuûa ngaønh ngaân haøng noùi chung vaø cuûa heä thoáng Ngaân haøng Ñaàu Tö vaø Phaùt Trieån noùi rieâng qua caùc naêm töø 2000-2004 dieãn ra trong ñieàu kieän moâi tröôøng vöøa thuaän lôïi laïi vöøa phaûi ñoái maët vôùi nhieàu thaùch thöùc, khoù khaên vaø baát caäp. Thuaän lôïi : Neàn kinh teá nöôùc ta duy trì ñöôïc toác ñoä phaùt trieån cao, taêng tröôûng GDP haøng naêm bình quaân ñaït 7%, cô caáu kinh teá töøng böôùc ñöôïc chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng saûn xuaát coâng nghieäp, thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu vaø dòch vuï. Qui cheá cho vay, quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay ñaõ töøng böôùc taïo cho caùc Ngaân haøng thöông maïi chuû ñoäng, thoâng thoaùng hôn trong hoaït ñoäng tín duïng. Vieäc xöû lyù nôï xaáu, nôï toàn ñoïng taïo ñöôïc böôùc ñoät phaù. Hoaït ñoäng ngaân haøng coù Trang 20/ 82 nhöõng böôùc tieán boä ñaùng keå, oån ñònh tieàn teä, kieàm cheá vaø kieåm soaùt ñöôïc laïm phaùt, taïo ñieàu kieän vaø cô hoäi toát hôn cho caùc doanh nghieäp tieáp caän vôùi nguoàn voán tín duïng ngaân haøng, ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc giöõ vöõng nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá… Khoù khaên: Beân caïnh nhöõng thuaän lôïi cô baûn, hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam trong nhöõng naêm qua cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên töø khaùch quan ñeán chuû quan. Moâi tröôøng phaùp lyù, cô cheá chính saùch chöa ñöôïc hoaøn thieän, loä trình gia nhaäp AFTA vaø thöïc hieän Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ laø thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. Giaù moät soá maët haøng noâng saûn giaûm maïnh ñaëc bieät laø maët haøng caø pheâ, thò tröôøng xuaát khaåu bò thu heïp, daãn tôùi tình traïng caùc doanh nghieäp kinh doanh thua loã buoäc caùc ngaân haøng phaûi gia haïn nôï, khoanh nôï vaø coù nguy cô maát voán. Trong lónh vöïc xaây döïng cô baûn, tình traïng moät soá Boä ngaønh, ñòa phöông ñaàu tö traøn lan khoâng coù keá hoaïch, voán xaây döïng cô baûn thanh toaùn chaäm, nôï ñoïng haøng ngaøn tyû ñoàng daãn ñeán tình hình taøi chiùnh cuûa nhieàu doanh nghieäp trôû neân khoù khaên, tyû leä caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc hoaït ñoäng kinh doanh coù laõi khoâng nhieàu, söùc caïnh tranh thaáp trong khi tieán trình ñoåi môùi saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp naøy dieãn ra chaäm, do ñoù aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng. 2.2.2 Keát quaû hoïat ñoäng kinh doanh taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø phaùt trieån Vieät Nam. Nhaän thöùc ñöôïc ñaày ñuû khoù khaên thaùch thöùc trong giai ñoaïn môùi, BIDV ñaõ tranh thuû thôøi cô, khaéc phuïc khoù khaên vaø ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu quan troïng nhö: taêng tröôûng an toaøn, hieäu quaû, taïo laäp tieàn ñeà ñeå hoäi nhaäp vaø phaùt trieån theo höôùng xaây döïng taäp ñoaøn taøi chính ña naêng vaø hoäi nhaäp quoác teá. Qua Trang 21/ 82 caùc naêm toaøn heä thoáng ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû khaû quan treân nhieàu maët nhö sau: ™ Giöõ vöõng toác ñoä taêng tröôûng cao, toång taøi saûn taêng daàn qua caùc naêm, cuoái naêm 2004 ñaït 103.941 tyû ñoàng taêng 14,5% soá tuyeät ñoái 13.116 tyû ñoàng so vôùi naêm 2003 vaø taêng 120% so vôùi naêm 2000 soá tuyeät ñoái 56.678 tyû ñoàng cuï theå : Baûng 1 : Taêng tröôûng taøi saûn cuûa BIDV töø naêm 2000-2004 ÑVT : Tyû ñoàng Chæ tieâu Naêm 2000 Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Toång taøi saûn 47.263 59.949 70.802 90.825 103.941 (Nguoàn : baùo caùo toång keát BIDV qua caùc naêm) ™ Veà huy ñoäng voán : nguoàn voán huy ñoäng taêng tröôûng lieân tuïc qua nhieàu naêm do BIDV môû roäng vaø phaùt trieån maïng löôùi huy ñoäng voán cuøng vôùi vieäc trieån khai nhieàu hình thöùc huy ñoäng voán nhö: chöùng chæ tieàn göûi, tieát kieäm coù quaø taëng vaø nhöõng bieän phaùp khuyeán maõi haáp daãn, laõi suaát ñöôïc ñieàu chænh linh hoaït, cuï theå tyû leä taêng tröôûng huy ñoäng voán töø daân cö vaø toå chöùc kinh teá nhö sau : Baûng 2: Huy ñoäng voán cuûa BIDV töø naêm 2000-2004 ÑVT : tyû ñoàng Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 Toång nguoàn huy ñoäng 30.888 39.049 46.189 60.024 67.938 Trong ñoù : daân cö 60.7% 61% 56% 52% 54% Caùc toå chöùc kinh teá 39.3% 39% 44% 48% 46% (Nguoàn : baùo caùo toång keát BIDV qua caùc naêm) ™ Hoaït ñoäng tín duïng : BIDV ñaõ noã löïc ñaùp öùng voán kòp thôøi cho muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá, dö nôï tín duïng taêng daàn qua caùc naêm. Naêm 2004 taêng 33.927 tyû ñoàng toác ñoä taêng gaàn 100 % so vôùi naêm 2000, trong ñoù cô caáu dö nôï trung daøi haïn chuyeån dòch vôùi tyû leä dö nôï trung daøi haïn cuoái naêm 2004 ñaït Trang 22/ 82 45,6% phuø hôïp vôùi cô caáu ñaõ ñaët ra laø 47% . Vôùi muïc tieâu tieáp tuïc kieåm soaùt taêng tröôûng tín duïng gaén lieàn vôùi naâng cao chaát löôïng tín duïng cuûa caùc Chi nhaùnh böôùc ñaàu ñaõ ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ naêm 2004 taêng 8.746 trñ tyû leä taêng 14,8% so vôùi cuoái naêm 2003. Toång dö nôï tín duïng (khoâng keå nôï khoanh, nôï chôø xöû lyù, uûy thaùc) chieám 65,32% treân toång taøi saûn coù, dö nôï tín duïng qua caùc naêm nhö sau : Baûng 3 : Dö nôï tín duïng cuûa BIDV töø naêm 2000-2004 ÑVT : tyû ñoàng Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 Toång dö nôï 33.976 41.494 51.634 59.157 67.903 - Dö nôï ngaén haïn 16.824 20.404 26.916 30.551 36.899 - Dö nôï TDH 17.152 21.090 24.718 28.606 31.004 0 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 3 0 0 0 0 4 0 0 0 0 5 0 0 0 0 6 0 0 0 0 7 0 0 0 0 8 0 0 0 0 n ă m 2 0 0 0 n ă m 2 0 0 1 n ă m 2 0 0 2 n ă m 2 0 0 3 n ă m 2 0 0 4 t ỷ đ ồ n g T o ån g d ö n ô ï - D ö n ô ï n g a én h a ïn - D ö n ô ï T D H (Nguoàn : baùo caùo toång keát BIDV qua caùc naêm) 2.2.3 Tình hình dö nôï tín duïng vaø nôï quaù haïn qua caùc naêm cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh khaùc: Trang 23/ 82 Baûng 4: Dö nôï tín duïng cuûa 3 NHTM quoác doanh ÑVT : tyû ñoàng Ngaân haøng 2001 2002 2003 2004 Ñaàu tö 41.434 51.634 59.157 67.903 Coâng thöông 39.594 47.120 51.779 66.516 Noâng nghieäp 60.030 81.357 120.687 142.294 (Nguoàn : baùo caùo thöôøng nieân cuûa caùc ngaân haøng qua caùc naêm) Qua soá lieäu treân ta thaáy möùc taêng tröôûng tín duïng cuûa 3 Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ngaøy caøng taêng, trong ñoù Ngaân haøng noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam coù soá dö nôï cao nhaát trong taát caû caùc Ngaân haøng, keá ñeán laø Ngaân haøng Ñaàu tö. - Hieän nay, theo cô cheá thò tröôøng, caùc NHTM cho vay ña lónh vöïc ngaønh ngheà, khoâng coøn cho vay chuyeân bieät nhö teân goïi voán coù cuûa noù ñieån hình nhö Ngaân haøng noâng nghieäp hieän nay cho vay caû khaùch haøng thöông maïi, xaây döïng, saûn xuaát, hoaëc Ngaân haøng ñaàu tö khoâng coøn chuyeân cho vay caùc doanh nghieäp xaây laép. Ñieàu naøy ñaõ ñaùp öùng kòp thôøi voán cho muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá, taïo ra moâi tröôøng hoaït ñoäng caïnh tranh giöõa caùc ngaân haøng. Beân caïnh ñoù vieäc cho vay cuõng boäc loä nhieàu ruûi ro, nôï quaù haïn coù nguy cô taêng cao. Baûng 5 : Dö nôï quaù haïn cuûa 3 NHTM quoác doanh ÑVT: tyû ñoàng Ngaân haøng Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Ñaàu tö 420 1.193 1.652 2.434 Coâng thöông - 1.434 1.989 1.342 Noâng nghieäp 421 1.871 1.690 2.418 Trang 24/ 82 0 5 0 0 1 0 0 0 1 5 0 0 2 0 0 0 2 5 0 0 3 0 0 0 N a êm 2 0 0 1 N a êm 2 0 0 2 N a êm 2 0 0 3 N a êm 2 0 0 4 T ỷ đ ồ n g Ñ a àu t ö C o ân g t h ö ô n g N o ân g n g h i e äp (Nguoàn : baùo caùo thöôøng nieân cuûa caùc ngaân haøng qua caùc naêm) - So saùnh soá lieäu ôû baûng treân ta thaáy : cuoái naêm 2004 nôï quaù haïn taïi Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät Nam giaûm so vôùi naêm 2003 soá tuyeät ñoái giaûm 647 tyû ñoàng, ñieàu naøy theå hieän Ngaân haøng Coâng Thöông ñaõ tích cöïc thu hoài nôï quaù haïn ñeå laønh maïnh hoaù taøi chính töøng böôùc cuõng coá vaø phaùt trieån trong khi ñoù Ngaân haøng noâng nghieäp vaø BIDV nôï quaù haïn coù xu höôùng taêng daàn qua caùc naêm, soá lieäu naøy phaûn aùnh chaát löôïng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng naøy ñaõ chöùa ñöïng ruûi ro, do ñoù caàn phaûi coù giaûi phaùp höõu hieäu ñeå haïn cheá nôï quaù haïn. 2.3 NGUYEÂN NHAÂN PHAÙT SINH RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM - Ngaân haøng laø ngöôøi cung caáp tín duïng cho caùc toå chöùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân trong xaõ hoäi. Neàn kinh teá caøng phaùt trieån quan heä tín duïng caøng trôû neân ña daïng, vieäc phaùt sinh nôï quaù haïn khoù ñoøi laø yeáu toá taát nhieân trong hoaït ñoäng kinh doanh, tình traïng nôï daây döa trong thôøi gian gaàn ñaây ñaõ ñöôïc caûnh baùo, nhöng cho ñeán nay vaãn chöa coù giaûi phaùp höõu hieäu ñeå khaéc phuïc, do ñoù ngaân haøng phaûi ñoái maët vôùi ruûi ro raát cao, ñaây laø vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm. Hoaït ñoäng tín duïng taïi BIDV cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng ruûi ro naøy, hieän nay taïi BIDV hoaït ñoäng tín duïng vaãn laø hoaït ñoäng chính taïo ra lôïi nhuaän nhieàu nhaát vaø cuõng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro khoâng chæ veà tieàn voán, taøi saûn maø caû veà con ngöôøi Trang 25/ 82 laãn uy tín cuûa ngaân haøng. Chaát löôïng tín duïng trong nhöõng naêm qua taïi BIDV ñaõ töøng böôùc boäc loä roõ neùt, nôï quaù haïn coù xu höôùng gia taêng qua caùc naêm: naêm 2004 taêng 782 tyû toác ñoä taêng 42,2% so vôùi naêm 2003 vaø taêng 2.014 tyû, tyû leä taêng 479% so vôùi naêm 2000, ñaëc bieät 06 thaùng ñaàu naêm 2005 toång soá nôï quaù haïn laø 4.224 tyû ñoàng taêng 1.790 tyû ñoàng so vôùi cuoái naêm 2004, chieám : 4.224 tyû/ 74.700 tyû= 5,7% treân toång dö nôï, tyû leä naøy ñaõ vöôït keá hoaïch nôï quaù haïn ñaõ ñaët ra laø : <= 4%. Baûng 6: Nôï quaù haïn cuûa BIDV töø naêm 2001- 06 thaùng /2005 ÑVT :tyû ñoàng Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 6 thaùng /2005 Nôï quaù haïn 420 1.193 1.652 2.434 4.224 Tyû leä NQH / dö nôï 1% 2,3% 2,8% 3,58% 5,7% (Nguoàn baùo thöôøng nieân, baùo caùo toång keát naêm 2004 vaø 06 thaùng/2005 cuûa BIDV) 0 1 0 0 0 2 0 0 0 3 0 0 0 4 0 0 0 5 0 0 0 N ă m 2 0 0 1 N ă m 2 0 0 2 N ă m 2 0 0 3 N ă m 2 0 0 4 6 t h a ùn g / 2 0 0 5 t ỷ đ ồ n g N ô ï q u a ù h a ïn - Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naêm 2005 ñaët ra cuõng nhö thöïc hieän chæ ñaïo cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng nhaø nöôùc veà vieäc naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi khaû naêng huy ñoäng voán vaø kieåm soaùt ruûi ro, baûo ñaûm an toaøn heä thoáng (Chæ thò 02/2005/CT-NHNN ngaøy 20/04/2005) vaø treân cô sôû thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng toaøn heä thoáng 06 thaùng ñaàu naêm 2005, ñeå tieáp tuïc chuû ñoäng kieåm soaùt taêng tröôûng, gaén taêng tröôûng vôùi vieäc naâng cao chaát Trang 26/ 82 löôïng vaø ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng. BIDV khoâng nhöõng phaûi kieåm soaùt ñöôïc hoaït ñoäng tín duïng moät caùch hieäu quaû maø coøn phaûi hieåu roõ nguyeân nhaân phaùt sinh nôï quaù haïn töø ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp ñeå phoøng ngöøa cuõng nhö haïn cheá ruûi ro xaûy ra, coù theå khaùi quaùt nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu sau: 2.3.1 Nguyeân nhaân khaùch quan : 2.3.1.1 Söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng töï nhieân : Vieät Nam laø nöôùc noâng nghieäp haøng naêm phaûi höùng chòu nhieàu thieân tai nhö haïn haùn, baûo luït… Ñaây laø nhöõng ruûi ro baát khaû khaùng, khoâng ño löôøng ñöôïc heát ruûi ro, nguyeân nhaân naøy aûnh höôûng khoâng lôùn ñeán nôï quaù haïn cuûa BIDV, nhöng ñoái vôùi moät soá Ngaân haøng khaùc thì ruûi ro naøy aûnh höôûng nhieàu ñeán khaû naêng thanh toaùn nôï cuûa khaùch haøng, (theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 13%, trung bình : 22%, ít : 68%). 2.3.1.2 Moâi tröôøng kinh teá phaùp lyù: Neàn kinh teá nöôùc ta ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi cô cheá quaûn lyù kinh teá neân hoaït ñoäng tín duïng coøn gaëp nhieàu khoù khaên nhö : • Cô cheá quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ñang trong quaù trình hoaøn thieän, NHNN cho pheùp moät doanh nghieäp ñöôïc môû taøi khoûan tieàn göûi, cuõng nhö vay voán taïi nhieàu toå chöùc tín duïng maëc duø taïo ñieàu kieän môû roäng kinh doanh cuûa khaùch haøng, nhöng ngöôïc laïi Ngaân haøng seõ khoù kieåm soaùt daãn ñeán ruûi ro. • Ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu thöïc tieãn ngaøy 31/12/2001 Thoáng ñoác Ngaân haøng nhaø nöôùc coù quyeát ñònh soá 1627/2001/QÑ-NHNN veà vieäc ban haønh quy cheá cho vay cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng vaø caùc TCTD ñaõ coù vaên baûn höôùng daãn cuï theå veà quy cheá cho vay ñoái vôùi khaùch haøng phuø hôïp vôùi chöùc naêng nhieäm vuï cuûa mình. Taïi ñieàu 7 cuûa QÑ 1627 coù quy ñònh TCTD khi xem xeùt vaø quyeát ñònh cho vay khi khaùch haøng coù caùc ñieàu kieän : Trang 27/ 82 - Phaùp nhaân coù naêng löïc phaùp luaät daân söï . - Coù khaû naêng taøi chính ñaûm baûo traû nôï trong thôøi gian cam keát. - Muïc ñích söû duïng voán vay hôïp phaùp. - Coù döï aùn ñaàu tö, phöông aùn saûn xuaát kinh doanh hieäu quaû. - Thöïc hieän caùc quy ñònh veà ñaûm baûo tieàn vay theo quy ñònh cuûa Chính Phuû vaø höôùng daãn cuûa Thoáng Ñoác NHNN. Nhö vaäy, khaùch haøng khoâng keå ñaõ vay voán taïi moät Ngaân haøng naøo hay chöa, neáu thoõa maõn caùc ñieàu kieän treân ñeàu ñöôïc vay voán ôû baát cöù Ngaân haøng naøo.Chính nhôø cô cheá tín duïng thoâng thoaùng taïo ñieàu kieän cho caùc DN tieáp caän voán deã daøng vaø ngaân haøng chuû ñoäng cung öùng voán cho DN. Trong thôøi gian caùc NHTM nhaø nöôùc öu aùi cho caùc DNNN, nhieàu TCTD cho vay cuøng moät doanh nghieäp, nhöng vieäc cho vay vaø quaûn lyù voán cuûa caùc ngaân haøng khi ñaàu tö voán cho cuøng moät DNNN thöïc teá khoù khaên daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng. Thöïc teá vieäc phoái hôïp giöõa caùc Ngaân haøng khi thöïc hieän cho vay cuøng moät DN khi xem xeùt cho vay, kieåm tra söû duïng voán vay cuûa DN cuõng nhö naém baét thoâng tin veà tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp raát khoù khaên , caùc Ngaân haøng thöôøng giöõ bí maät khoâng cung caáp thoâng tin cho nhau. Thöïc teá taïi BIDV trong thôøi gian qua caùc Chi nhaùnh khi thöïc hieän bieän phaùp haïn cheá cung caáp tín duïng ñaõ xaûy ra tình traïng caùc Doanh nghieäp khoâng chuyeån doanh thu veà, gaây khoù khaên trong vieäc thu hoài nôï cho caùc Chi nhaùnh. 2.3.1.3 Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao - Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá khaù cao (bình quaân treân 7%/ naêm) gaây söùc eùp cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá noùi chung, ñaëc bieät trong boái caûnh tyû leä tieát kieäm töø noäi boä kinh teá thaáp, do ñoù nhu caàu vay voán ñeå phaùt trieån saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp heát söùc caàn thieát, trong khi ñoù thò tröôøng voán phaùt trieån chaäm chaïp, Trang 28/ 82 ñang taïo aùp löïc vaø thuùc ñaåy tín duïng ngaân haøng taêng tröôûng ôû möùc ñoä khaù noùng, ñaùng lo ngaïi. - Theo Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ (ADB), hieän nay caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh cuûa Vieät Nam vaãn ñang chi phoái caùc Ngaân haøng thuông maïi,thò tröôøng trong nöôùc chieám hôn 70%(1)(Nguoàn134.53.0.4/ bantinkinhte/btkt.htm) laø nguoàn cung caáp tín duïng chuû yeáu cho caùc DN nhaø nöôùc, nhöng caùc DNNN ñoái maët vôùi caïnh tranh töø beân ngoaøi cuõng nhö söï giaûm bôùt caùc hoã trôï töø Chính phuû ñaõ thöïc söï boäc loä yeáu keùm, laøm aên khoâng hieäu quaû. Nhö vaäy, neáu toác ñoä tín duïng taêng nhanh seõ daãn ñeán tyû leä nôï khoù ñoøi ngaøy caøng cao. Do cô cheá nhaø nöôùc daønh quaù nhieàu ñaëc aân cho DNNN neân töø tröôùc tôùi nay thaønh phaàn kinh teá naøy ñöôïc vay voán cuûa caùc NHTM quoác doanh maø khoâng caàn phaûi theá chaáp taøi saûn. Hieän nay caùc DNNN laøm aên keùm hieäu quaû neân soá nôï toàn ñoïng cuûa thaønh phaàn kinh teá naøy chieám haàu heát trong toång soá nôï khoù ñoøi cuûa BIDV, tính ñeán cuoái naêm 2004 dö nôï cuûa caùc DNNN taïi BIDV chieám tyû leä 65% töông ñöông 44.137 tyû ñoàng so vôùi toång dö nôï, quaù haïn taäp trung nhoùm khaùch haøng DNNN. (Theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 59%, trung bình : 32%, ít : 9%). 2.3.1.4 Thò tröôøng taøi chính tieàn teä chöa phaùt trieån, thò tröôøng chöùng khoùan chöa phaûi laø keânh huy ñoäng voán phuïc vuï ñaàu tö phaùt trieån. Hieän nay, nöôùc ta thò tröôøng taøi chính vaãn coøn phaùt trieån ôû trình ñoä thaáp. Thò tröôøng voán chöa phaûi laø keânh phaân boå voán ña daïng vaø coù hieäu quaû cuûa neàn kinh teá, trong ñoù thò tröôøng coå phieáu vaø thò tröôøng traùi phieáu (nhaát laø traùi phieáu coâng ty) coøn quaù nhoû beù, chöa ñuû haøng hoaù caàn thieát ñeå taïo moät thò tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn soâi ñoäng, haáp daãn. Voán ñaàu tö cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa neàn kinh teá vaãn döïa quaù möùc vaøo nguoàn voán tín duïng ngaân haøng cung öùng. Caùc TCTD nhaát laø TCTD nhaø nöôùc vaãn ñang laø chuû löïc chính cung Trang 29/ 82 öùng voán do ñoù deã daãn ñeán ruûi ro. (Theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 48%, trung bình : 42%, ít : 10%). 2.3.1.5 Caïnh tranh giöõa caùc toå chöùc tín duïng chöa thöïc söï laønh maïnh, vieäc chaïy theo quy moâ, boû qua caùc tieâu chuaån, ñieàu kieän trong cho vay, thieáu quan taâm ñeán chaát löôïng khoaûn vay. Söï gia taêng nhanh choùng caùc loaïi hình TCTD laø ñieàu caàn thieát ñeå thò tröôøng tín duïng phaùt trieån. Tuy nhieân, khi caøng coù nhieàu TCTD thì söï caïnh tranh treân thò tröôøng ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Caùc TCTD ñang coù xu höôùng môû roäng ñòa baøn hoaït ñoäng baèng vieäc thaønh laäp vaø phaùt trieån theâm nhieàu Chi nhaùnh, thaäm chí treân cuøng moät ñòa baøn coù 2-3 Chi nhaùnh ñöôïc thaønh laäp coù tính ñoäc laäp kinh doanh vôùi nhau. Ñieàu naøy khoâng chæ taïo ra söï caïnh tranh giöõa TCTD naøy vôùi TCTD khaùc maø coøn laø söï caïnh tranh gay gaét khoâng ñaùng coù cuûa caùc Chi nhaùnh trong cuøng moät TCTD. Haäu quaû cuûa vieäc môû roäng quaù möùc maïng löôùi Chi nhaùnh do thieáu söï tính toaùn vaø phaân chia hôïp lyù ñòa baøn hoaït ñoäng, ñang laø moät caûnh baùo cho söï tranh giaønh khaùch haøng, caïnh tranh thieáu bình ñaúng, maát ñi tính hôïp taùc giöõa caùc Chi nhaùnh trong cuøng moät TCTD. Taâm lyù sôï maát khaùch haøng daãn ñeán khoâng ít tröôøng hôïp TCTD söû duïng nhieàu bieän phaùp nhö :thöïc teá coù moät soá khaùch haøng khaû naêng taøi chính yeáu keùm, tình hình saûn xuaát kinh doanh caàm chöøng, keát quaû kinh doanh coù laõi thaáp hoaëc loã, nguoàn voán kinh doanh aâm, khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng yeáu… nhöng caùc Chi nhaùnh cuûa caùc TCTD vaãn cho vay, thaäm chí coù nhieàu Chi nhaùnh buoâng loûng trong khaâu xeùt duyeät cho vay nhö ñaùnh giaù sô saøi veà hieäu quaû döï aùn, phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, khoâng thöôøng xuyeân giaùm saùt voán vay, ñaëc bieät laø nhöõng khaùch haøng coù truï sôû giao dòch ngoaøi ñòa baøn hoaït ñoäng vaø coù quan heä vôùi nhieàu TCTD. Töø ñoù, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa caùc TCTD. Moät vaøi chi nhaùnh trong heä thoáng BIDV sau moät thôøi gian thaønh laäp ñaõ boäc loä nôï quaù haïn cao trong Trang 30/ 82 toaøn heä thoáng nhö Sôû Giao dòch 2: 264,2 tyû, Haø noäi: 120 tyû… (1) (nguoàn baùo caùo sô keát 06 thaùng 2005) (Theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 45%, trung bình : 45%, ít : 10%). 2.2.1.6 Caùc quy ñònh veà taøi saûn, giao dòch ñaûm baûo, coâng chöùng thieáu ñoàng boä, chaäm söûa ñoåi boå sung, thieáu höôùng daãn, ngoaøi ra vieäc phaùt maïi taøi saûn ñeå thu hoài nôï quaù phöùc taïp, qua nhieàu khaâu, lieân quan ñeán nhieàu cô quan , thöôøng keùo daøi raát laâu. • Nghò ñònh 178/1999/NÑ-CP vaø nghò ñònh 85/2002/NÑ-CP veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc TCTD cuûa Chính phuû quy ñònh: taøi saûn ñaûm baûo tieàn vay phaûi ñöôïc xaùc ñònh giaù trò taïi thôøi ñieåm kyù keát HÑ baûo ñaûm. Ñieàu naøy chæ aùp duïng ñöôïc ñoái vôùi taøi saûn theá chaáp caàm coá maø khaùch haøng ñang sôõ höuõ, rieâng ñoái vôùi taøi saûn hình thaønh trong töông lai thì khoâng theå xaùc ñònh giaù trò taøi saûn taïi thôøi ñieåm kyù keát hôïp ñoàng baûo ñaûm, vì khi ñoù taøi saûn chöa hình thaønh chöa bieát giaù trò. Do ñoù, caùc Chi nhaùnh trong heä thoáng BIDV khi kyù keát caùc HÑ baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh voán vay thöôøng taïm tính giaù trò taøi saûn trong töông lai, khi taøi saûn ñaõ hoaøn thaønh thì kyù phuï luïc boå sung. Do taøi saûn chöa hình thaønh neân chöa ñaêng kyù giao dònh ñaûm baûo ñöôïc. Vöøa qua moät soá Chi nhaùnh khi cho doanh nghieäp vay trung daøi haïn ñeå xaây döïng nhaø xöôûng vaø mua maùy moùc thieát bò, khi taøi saûn ñaõ hình thaønh Doanh nghieäp laïi ñem taøi saûn caàm coá theá chaáp cho Ngaân haøng khaùc. Taïi khoaûn 3 ñieàu 110 - luaät ñaát ñai quy ñònh: Toå chöùc kinh teá ñöôïc nhaø nöôùc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát maø tieàn söû duïng ñaát ñaõ traû coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì khoâng coù quyeàn chuyeån ñoåi, chuyeån nhöôïng, cho thueâ, theá chaáp, baûo laõnh goùp voán baèng quyeàn söû duïng ñaát. Quy ñònh naøy hoaøn toaøn phuø hôïp. Nhöng thöïc teá, caùc DNNN ñang sôû höõu moät soá taøi saûn laø baát ñoäng saûn hoaëc quyeàn söû duïng ñaát, taøi saûn naøy ñöôïc doanh nghieäp mua töø nguoàn lôïi nhuaän Trang 31/ 82 ñeå laïi qua nhieàu naêm, khoâng phaûi laø nguoàn voán ngaân saùch, khi ñaêng kyù theá chaáp taøi saûn cho BIDV Phoøng coâng chöùng nhaø nöôùc yeâu caàu phaûi xaùc nhaän taøi saûn treân khoâng thuoäc voán ngaân saùch. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc khoâng xaùc nhaän ñöôïc, khoâng coù cô quan naøo chòu xaùc nhaän, do ñoù, thöïc teá khoâng thöïc hieän ñöôïc. Ñeå traùnh tröôøng hôïp khaùch haøng ñem taøi saûn caàm coá TCTD khaùc, caùc Chi nhaùnh taïm giöõ giaáy tôø, khoâng ñònh giaù, ñieàu naøy chæ naâng cao traùch nhieäm cuûa khaùch haøng, xeùt veà phaùp lyù chöa ñuùng thuû tuïc, vì vaäy neáu coù tranh chaáp xaûy ra BIDV seõ phaûi chòu ruûi ro. • Trong thöïc teá coù nhöõng tröôøng hôïp xaûy ra maëc duø trong quaù trình thaåm ñònh cho vay Ngaân haøng nhaän taøi saûn theá chaáp, caàm coá ñuùng thuû tuïc phaùp lyù, nhöng khi xaûy ra tranh chaáp daãn ñeán phaûi xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo vaãn khoâng theå tieán haønh ñöôïc nhö : ngöôøi vay boû troán khoâng ra haàu toaø, hoaëc ngöôøi vay theá chaáp taøi saûn coù mang yeáu toá löøa ñaûo, Ngaân haøng hoaøn toaøn phaûi chòu thieät, chôø toaø aùn ñieàu tra, sau khi ñieàu tra xong, neáu taøi saûn khoâng vi phaïm toaø seõ traû cho Ngaân haøng ñeå xöû lyù. • Ngoaøi ra, coøn coù nhöõng tröôøng hôïp khaùc: sau khi toaø aùn ñaõ tuyeân aùn, ngöôøi thaéng kieän thuoäc veà Ngaân haøng, nhöng ngöôøi vay coá tình khoâng thi haønh aùn, khoâng chòu giao taøi saûn ñaõ theá chaáp cho Ngaân haøng, hoaëc ngöôøi vay ñaõ taåu taùn taøi saûn tröôùc khi toaø aùn aùp duïng bieän phaùp khaån caáp, gaây nhieàu thieät haïi cho ngaân haøng caû veà thôøi gian, tieàn voán vaø coâng söùc. (Theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 39%, trung bình : 48%, ít : 13%). 2.3.1.7 Do thay ñoåi caùc chuû tröông chính saùch cuûa nhaø nöôùc hoaëc vieäc saép xeáp laïi DNNN chöa thöïc söï trieät ñeå, DNNN laøm aên keùm hieäu quaû khoâng coù khaû naêng hoøan traû nôï cho Ngaân haøng daãn ñeán ruûi ro . Chính saùch cuûa nhaø nöôùc khoâng hieäu quaû hoaëc thay ñoåi laøm taùc ñoäng ñeán moät soá ngaønh, moät soá doanh nghieäp nhö chính saùch ñoùng cöûa röøng vaøo cuoái Trang 32/ 82 nhöõng naêm 90 ñaõ aûnh höôûng ñeán caùc doanh nghieäp cheá bieán khai thaùc laâm saûn, chính saùch xaây döïng nhaø maùy ñöôøng, chính saùch döï tröõ caø pheâ… khoâng phaùt huy hieäu quaû, töø ñoù doanh nghieäp khoâng coù khaû naêng hoaøn traû goác vaø laõi vay ngaân haøng, vì vaäy ngaân haøng gaëp ruûi ro. Tính ñeán heát naêm 2004 BIDV phaûi xöû lyù 554 tyû ñoàng cho chöông trình mía ñöôøng. Theo öôùc tính Vieät Nam hieän nay coù khoaûng 5.500 doanh nghieäp Nhaø nöôùc, ñeán nay ñaõ coå phaàn hoaù treân 2.240 doanh nghieäp.Theo keá hoaïch ñaët ra trong naêm 2005 phaûi thöïc hieän coå phaàn hoaù naêm 2005 khoaûng hôn 700 DNNN (trong ñoù coù 340 DN töø naêm 2003 vaø 2004 chuyeån sang). Tuy nhieân so vôùi yeâu caàu ñaët ra, coå phaàn hoaù DNNN vaãn chöa ñaït keát quaû nhö mong muoán, veà quy moâ voán, caùc DNNN ñaõ thöïc hieän CPH coù tôùi 81% doanh nghieäp nhoû döôùi 10 tyû, chæ coù khoaûng 19% coù voán treân 10 tyû ñoàng, haàu heát caùc doanh nghieäp thuoäc toång coâng ty 90, 91 tröïc thuoäc caùc Boä: thöông maïi, xaây döïng, giao thoâng vaän taûi, coâng nghieäp. Coå phaàn hoaù chöïng laïi do vöôùng maéc lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp, höôûng öu ñaõi sau khi CPH, (ví duï vieäc vay voán ngaân haøng khoâng caàn taøi saûn ñaûm baûo)……(1) (nguoàn www.mof.gov.vn/). Ñeå ñaåy maïnh tieán trình saép xeáp laïi DNNN, goùp phaàn laønh maïnh hoaù taøi chính cuûa doanh nghieäp, Chính phuû ñaõ ban haønh caùc quy ñònh veà xöû lyù nôï toàn ñoïng cho caùc DNNN thöïc hieän chuyeån ñoåi, cuï theå nhöõng khoaûn nôï toàn ñoïng khoâng coù khaû naêng thu hoài sau khi doanh nghieäp duøng quyõ döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñeå buø ñaép, neáu khoâng ñuû thì phaàn cheânh leäch ñöôïc xöû lyù baèng caùch haïch toaùn chi phí hoaït ñoäng kinh doanh trong kyø, neáu bò loã ñöôïc nhaø nöôùc giaûm voán nhaø nöôùc taïi doanh nghieäp tröôùc khi chuyeån ñoåi. Nhö vaäy, ñoái vôùi doanh nghieäp thöïc hieän chuyeån ñoåi tình hình taøi chính seõ laønh maïnh hôn, vaø vôùi cô caáu toå chöùc môùi doanh nghieäp hoaït ñoäng hieäu quaû hôn vaø coù khaû naêng traû nôï Ngaân haøng, ngöôïc laïi nhöõng doanh nghieäp chaäm chuyeån ñoåi laøm aên khoâng hieäu quaû khoâng coù khaû naêng traû nôï cho ngaân Trang 33/ 82 haøng, ruûi ro cho Ngaân haøng raát lôùn, rieâng ñoái vôùi BIDV ñeán heát thaùng 06/2005, dö nôï cho vay caùc Toång coâng ty 90-91 khoaûng 31.450 tyû ñoàng (chieám khoaûng 42% toång dö nôï, tyû leä naøy khoâng thay ñoåi nhieàu so vôùi ñaàu naêm), vì vaäy neáu BIDV khoâng coù bieän phaùp giaûm dö nôï ñoái vôùi caùc DN naøy trong töông lai seõ gaëp nhieàu ruûi ro. (Theo keát quaû ñieàu tra möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 50%, trung bình : 42%, ít : 8%). 2.2.1.8 Thay ñoåi veà laõi suaát, tyû giaù hoái ñoaùi, laïm phaùt, chæ soá giaù caû taêng, nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo taêng aûnh höôûng ñeán keát quaû kinh doanh cuûa khaùch haøng, khoù khaên taøi chính daãn ñeán khoâng coù khaû naêng traû nôï Dieãn bieán giaù xaêng daàu naêm 2004 taêng, taùc ñoäng maïnh ñeán chi phí ñaàu vaøo cuûa haøng loaït caùc lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï vaø ñôøi soáng trong nöôùc, ñaëc bieät trong naêm 2004 giaù saét theùp taêng cao, taùc ñoäng ñeán ñeán ngaønh xaây döïng, cô khí, cheá taïo ñoùng taøu… nghóa laø laøm taêng chi phí voán ñaàu tö cuûa taát caû caùc döï aùn, aûnh höôûng nhieàu nhaát ñoái vôùi caùc nhaø thaàu khi kyù hôïp ñoàng khoâng ñ._.ïi A do chæ tieâu xeáp loaïi caên cöù vaøo lôïi nhuaän, doanh thu taêng tröôûng haøng naêm, ñeå xeáp loaïi phuø hôïp ñoái vôi caùc doanh nghieäp loaïi naøy ñeà nghò thay ñoåi moät soá chæ tieâu nhö : taêng ñieåm khoaûn vay coù taøi saûn ñaûm baûo, ñieàu chænh laïi ñieåm lôïi nhuaän/ voán chuû sôõ höõu, lôïi nhuaän treân doanh thu, töø ñoù môùi coù chính saùch khaùch haøng phuø hôïp. BIDV caàn ban haønh chæ tieâu xeáp loaïi caù nhaân, hieän nay tieâu chuaån xeáp loaïi laø khaùch haøng caù nhaân chöa ñöôïc BIDV ban haønh. Trang 68/ 82 - Ña daïng hoaù saûn phaåm tín duïng nhö: ñaåy maïnh cho vay xuaát khaåu, cho vay khaùch haøng coù tieàm naêng phaùt trieån dòch vuï vaø huy ñoäng tieàn göûi, ñoái vôùi caù nhaân môû roäng loaïi hình cho vay nhö: cho vay du hoïc, cho vay ngöôøi lao ñoäng ôû nöôùc ngoaøi, cho vay tieâu duøng coù taøi saûn ñaûm baûo, cho vay mua xe oâ toâ. BIDV neân coù quy cheá cho vay ñoái vôùi caùc loaïi hình naøy. Caùc Chi nhaùnh caàn coù giaûi phaùp tích cöïc cuï theå döïa treân caùc tieàm naêng ñòa phöông, töøng loaïi khaùch haøng ñeå coù chính saùch aùp duïng linh hoaït. 3.2.7.2 Chaán chænh vieäc gia haïn nôï traøn lan. - Vieäc gia haïn nôï, ñieàu chænh kyø haïn traû nôï caàn coù nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh, coù caùc thuû tuïc theo quy ñònh chaët cheõ ñeå ñaûm baûo tính chính xaùc, khaùch quan vaø thaät söï caàn thieát ñoàng thôøi phaûi toå chöùc kieåm tra quaûn lyù toát caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn traû nôï. Ñeå haïn cheá söï yû laïi trong vieäc traû nôï. Kieán nghò :BIDV chæ ñoàng yù gia haïn toái ña 2 laàn maëc duø thôøi gian cho gia haïn vaãn coøn nhöng khaùch haøng thieáu thieän chí traû nôï, ñaëc bieät laø khoaûn vay trung daøi haïn, khoâng neân cho ñieàu chænh kyø haïn traû nôï laàn tieáp theo neáu khaùch haøng khoâng thöïc hieän traû nôï goác laõi cuûa kyø haïn laàn tröôùc. Nghieâm caám caùc haønh vi laøm ñeïp baûng caân ñoái, söû duïng vieäc gia haïn nôï, ñieàu chænh kyø haïn traû nôï nhö moät coâng cuï ñeå ñieàu tieát nôï quaù haïn, chaïy theo thaønh tích, trích döï phoøng ruûi ro thaáp . 3.2.7.3 Cuûng coá vieäc cho vay ñoái vôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc xaây laép : - Vôùi ñaëc thuø hoaït ñoäng töø khi coøn laø Ngaân haøng caáp phaùt voán xaây döïng cô baûn, trong nhieàu naêm qua heä thoáng BIDV ñaõ trieån khai cho vay, hoã trôï voán raát lôùn ñoái vôùi caùc ñôn vò hoaït ñoäng thi coâng xaây laép, goùp phaàn quan troïng trong vieäc ñaûm baûo tieán ñoä thi coâng vaø ñaàu tö caùc döï aùn. Trang 69/ 82 - Thöïc teá hoaït ñoäng ñaáu thaàu, thi coâng vaø thanh quyeát toaùn trong thôøi gian gaàn ñaây cho thaáy, nhieàu coâng trình caùc ñôn vò thi coâng nhaän thaàu vôùi giaù döôùi giaù thaønh, khoù coù khaû naêng ñaûm baûo caân ñoái taøi chính vaø chaát löôïng thi coâng; nhieàu coâng trình vaãn ñöôïc trieån khai thi coâng trong khi chöa xaùc ñònh ñöôïc nguoàn voán vaø keá hoaïch boá trí voán töøng naêm daãn ñeán vieäc keùo daøi thôøi gian thanh quyeát toaùn caùc khoaûn phaûi thu cuûa caùc ñôn vò taêng nhanh, trong ñoù coù nhieàu khoaûn toàn ñoïng, khoâng coù khaû naêng thu hoài. - Ñeå ñaûm baûo an toaøn tín duïng cho vay thi coâng xaây laép trong tình hình môùi, BIDV yeâu caàu caùc Chi nhaùnh quaùn trieät, thöïc hieän nghieâm tuùc caùc noäi dung döôùi ñaây khi cho vay voán löu ñoäng phuïc vuï caùc ñôn vò thi coâng xaây laép: Kieán nghò : - Hoaït ñoäng cho vay voán phuïc vuï thi coâng xaây laép töøng böôùc chuyeån töø cho vay theo haïn möùc tín duïng sang cho vay theo phöông thöùc moùn (theo töøng coâng trình cuï theå). - Ñoái vôùi caùc ñôn vò ñang thi coâng nhieàu coâng trình, Chi nhaùnh môû soå theo doõi voán vay ñeán töøng coâng trình, ñaûm baûo voán vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích, ñuùng coâng trình ñuùng hôïp ñoàng thi coâng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. - Ñoái vôùi caùc coâng trình môùi, Doanh nghieäp ñeà nghò xin vay, taát caû caùc Chi nhaùnh phaûi tính toaùn nhu caàu vay voán toái ña cho töøng hôïp ñoàng, trong ñoù phaûi chuù yù vaät tö vaø löông nhaân coâng ñeå phaùt vay cho phuø hôïp, traùnh tröôøng hôïp doanh nghieäp lôïi duïng vay tieàn maët quaù lôùn, caùc Chi nhaùnh khoâng kieåm soaùt ñöôïc. - Caùc Chi nhaùnh chæ cho vay ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng thi coâng ñaõ xaùc ñònh, chöùng minh ñöôïc nguoàn voán thanh toaùn vaø nguoàn voán thanh toaùn phaûi ñöôïc chuyeån veà taøi khoaûn cuûa khaùch haøng taïi Chi nhaùnh. Voán vay ngaân haøng chæ cho vay ñoái vôùi phaàn khoái löôïng ñaõ ñöôïc pheâ duyeät thieát keá döï toaùn, ñöôïc xaùc ñònh trong hôïp ñoàng giao nhaän thaàu vaø ñaõ coù tieán ñoä thanh toaùn roõ raøng. Trang 70/ 82 - Möùc cho vay ñoái vôùi töøng coâng trình khoâng quaù giaù trò voán boá trí cho coâng trình theo keá hoaïch haøng naêm. Caùc chi nhaùnh khoâng cho vay ñoái vôùi phaàn khoái löôïng phaùt sinh chöa ñöôïc hoaøn chænh thuû tuïc ñaàu tö; chöa ñöôïc pheâ duyeät boå sung nguoàn voán, tieàn vay khoâng ñöôïc chuyeån traû cho caùc toå chöùc tín duïng khaùc. - Ñeå ñaûm baûo cho vay voán ngaén haïn, Chi nhaùnh chuû ñoäng tieáp caän töøng coâng trình, döï aùn ngay töø khi trieån khai duyeät döï aùn, trong quaù trình ñaáu thaàu ñeå xem xeùt cung caáp dòch vuï, phaùt haønh baûo laõnh vaø laø cô sôû ñeå quyeát ñònh cho vay ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng thi coâng baûo ñaûm hieäu quaû, caân ñoái ñöôïc taøi chính cho ñôn vò thi coâng. Chæ cho vay ñoái vôùi caùc ñôn vò ñuû ñieàu kieän vaø naêng löïc thi coâng. - Ñònh kyø haøng quyù, Chi nhaùnh toå chöùc raø soaùt, phaân tích ñaùnh giaù khaû naêng taøi chính cuûa töøng ñôn vò thi coâng xaây laép, laøm roõ caùc khoaûn phaûi thu, coâng nôï cuûa töøng ñôn vò vaø hieäu quaû söû duïng voán vay ñeå ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng taøi chính, laøm cô sôû ñieàu chænh linh hoaït giôùi haïn cho vay vaø chính saùch khaùch haøng ñoái vôùi töøng ñôn vò. Thöôøng xuyeân thöïc hieän kieåm tra vaät tö baûo ñaûm vaø söû duïng tieàn vay, baûo ñaûm tieàn vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích. Ñoái vôùi nhöõng coâng trình coù giaù trò lôùn, toái thieåu 1 thaùng/ laàn phaûi kieåm tra hieän tröôøng. 3.2.7.4 Xaây döïng chính saùch tín duïng, chính saùch khaùch haøng oån ñònh phuø hôïp vôùi ñònh höôùng cho hoaït ñoäng tín duïng trong tình hình môùi. - BIDV thöôøng xuyeân boå sung chænh söûa, hoaøn thieän ñeå ñaït ñöôïc lôïi nhuaän mang laïi ngaøy caøng cao, ñaûm baûo an toaøn voán, haïn cheá ruûi ro ôû möùc thaáp nhaát. Yeâu caàu cuûa chính saùch tín duïng ñöôïc ban haønh caàn neâu ra : lónh vöïc cho vay ñaàu tö naøo ñang coù xu höôùng phaùt trieån phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nuôùc trong thôøi kyø môùi, ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng coù taøi chính toát, ñaõ ñöôïc kieåm toaùn caàn giaûm tyû leä cho vay coù taøi saûn ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng naøy. - Caàn phaân loaïi khaùch haøng khi xaây döïng chính saùch nhö: (1) Khaùch haøng oån ñònh vaø coù khaû naêng phaùt trieån laâu daøi; (2) Khaùch haøng coù ñoäi nguõ caùn boä Trang 71/ 82 quaûn lyù gioûi, coù cô sôû kyõ thuaät coâng ngheä tieân tieán, uy tín treân thò tröôøng; coù trieån voïng chieám lónh thò tröôøng; (3) Hoaëc khaùch haøng coù bieåu hieän chuïp giöït, löøa ñaûo v.v…Keøm theo laø caùc tieâu thöùc ñeå phaân loaïi khaùch haøng: Truyeàn thoáng, coù taøi saûn ñaûm baûo hôïp phaùp, saûn xuaát kinh doanh thöïc söï coù laõi taêng leân haøng naêm; chaáp haønh cheá ñoä baùo caùo keá toaùn thoáng keâ ñònh kyø; vaø khaùch haøng ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn thöôøng xuyeân. Töø ñoù coù chính saùch tín duïng phuø hôïp. 3.2.7.5 Nhöõng vaán ñeà khaùc - Taêng cöôøng cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo, tyû troïng cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo ñaït muïc tieâu ñeà ra. Töøng chi nhaùnh caàn nhaän thöùc saâu saéc taøi saûn ñaûm baûo khoâng chæ laø cô sôû ñeå quaûn lyù nôï maø coøn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro vaø tình hình taøi chính cuûa BIDV. - Thöïc hieän raø soaùt, thöôøng xuyeân tieán haønh phaân loaïi, ñaùnh giaù thöïc traïng dö nôï, chaát löôïng tín duïng. Ñònh kyø soaùt xeùt laïi danh muïc tín duïng cuûa BIDV ñeå ñaûm baûo thöïc hieän ñuùng muïc tieâu veà giôùi haïn, cô caáu ñaõ ñöôïc pheâ chuaån. - Coù chính saùch khen thöôûng, giao chæ tieâu thu nôï ngoaïi baûng ñoái vôùi caùc chi nhaùnh nhö laø moät chæ tieâu chính trong hoaït ñoäng, ñaëc bieät laø nhöõng Chi nhaùnh coù nôï ngoaïi baûng lôùn. - Tieáp tuïc hoaøn thieän chöông trình hieän ñaïi hoùa: ñeå ñaûm baûo coâng taùc quaûn lyù ruûi ro ñoøi hoûi phaûi coù heä thoáng coâng cuï hoã trôï ñaéc löïc maø tröôùc heát laø moät haï taàng coâng ngheä thoâng tin ñuû söùc cung caáp kòp thôøi chính xaùc caùc thoâng tin theo yeâu caàu cuõng nhö phaàn meàn hoã trôï cho vieäc tính toaùn, ño löôøng phaân tích. . - Haïn cheá toái ña moät khaùch haøng vay nhieàu nôi trong cuøng heä thoáng. Kieán nghò: BIDV neân boå sung quy cheá cho vay: khoâng ñöôïc cuøng cho vay moät khaùch haøng tröø tröôøng hôïp ñöôïc söï chaáp thuaän baèng vaên baûn cuûa Toång Giaùm ñoác Trang 72/ 82 BIDV”, thieát nghó ñaây laø moät caùch quaûn lyù voán vay chaët cheõ ñoái vôùi vieäc cho vay cuøng moät DNNN trong cuøng moät heä thoáng BIDV. - BIDV caàn taêng cöôøng cuõng coá moái quan heä vôùi caùc Boä ngaønh, caùc Toång coâng ty ñeå chuû ñoäng choïn khaùch haøng toát cuõng nhö phaùt hieän nhöõng doanh nghieäp laøm aên keùm hieäu quaû nhaèm haïn cheá ruûi ro. 3.2.8 Phaùt trieån dòch vuï phi tín duïng : - Phaùt trieån dòch vuï phi tín duïng laø moät muïc tieâu chieán löôïc cuûa caùc NHTM hieän nay noùi chung vaø BIDV noùi rieâng. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy BIDV ñaõ thöïc hieän vieäc thay ñoåi moâ hình toå chöùc vaø chöùc naêng nhieäm vuï cuûa Phoøng tín duïng, taïo cô sôû cho vieäc phaùt trieån dòch vuï phi tín duïng ñoái vôùi ñoái töôïng khaùch haøng laø doanh nghieäp, theo ñoù Phoøng tín duïng ngoaøi chöùc naêng cho vay vaø quaûn lyù caùc khoaûn vay coøn phaûi tieáp thò toaøn dieän caùc dòch vuï khaùc ñeán khaùch haøng. - Vieäc keát hôïp nhòp nhaøng giöõa tín duïng vaø dòch vuï seõ ñem laïi hieäu quaû cao cho ngaân haøng vaø söï thuaän lôïi cho khaùch haøng. Kieán nghò : - Treân cô sôû chöùc naêng nhieäm vuï cuûa caùn boä tín duïng do BIDV quy ñònh laø tieáp thò taát caû caùc dòch vuï ñeán vôùi khaùch haøng, do vaäy CBTD laø ñaàu moái tieáp thò khaùch haøng môùi, chaêm soùc khaùch haøng, giôùi thieäu taát caû caùc dòch vuï cuûa Ngaân haøng, ñaàu moái tieáp nhaän phaûn aùnh cuûa khaùch haøng treân moïi phöông dieän, phoái hôïp vôùi caùc Phoøng ban khaùc giaûi quyeát caùc khieáu naïi cuûa khaùch haøng. Caùc Chi nhaùnh caàn xaây döïng chæ tieâu keá hoaïch giao cho caùc Phoøng tín duïng ngoaøi caùc chæ tieâu lieân quan ñeán tín duïng coøn coù caùc chæ tieâu khaùc nhö huy ñoäng voán, phí dòch vuï, phaùt trieån khaùch haøng môùi. - Ñeå coù theå tö vaán cho khaùch haøng söû duïng caùc saûn phaåm dòch vuï phi tín duïng, CBTD phaûi laø ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo vaø naém roõ veà caùc dòch vuï phi tín duïng cuûa Ngaân haøng mình veà kyõ thuaät nghieäp vuï cuõng nhö chính saùch aùp duïng. Trang 73/ 82 - Khi quan heä giao dòch vôùi khaùch haøng, caùc Chi nhaùnh caàn tính toaùn lôïi ích thu ñöôïc treân toång theå caùc quan heä giao dòch cuûa khaùch haøng vôùi ngaân haøng nhö laõi thu töø tín duïng, phí thu ñöôïc töø hoaït ñoäng thanh toaùn…. Ñeå xaùc ñònh giaù caû caùc dòch vuï cho phuø hôïp, nhaát laø laõi suaát tín duïng seõ ñöôïc xem xeùt giaûm khi khaùch haøng tham gia nhieàu dòch vuï taïi ngaân haøng, ví duï caùc Chi nhaùnh seõ giaûm moät phaàn laõi suaát cho vay hoaëc taêng laõi suaát tieàn göûi cho khaùch haøng, neáu khaùch haøng söû duïng theû ATM, quan heä baûo laõnh… - Caùc Chi nhaùnh neân quy ñònh trong tôø trình vay voán, CBTD phaûi ñaùnh giaù möùc ñoä quan heä caùc dòch vuï phi tín duïng cuûa khaùch haøng. Vôùi bieän phaùp naøy laøm cho CBTD coù traùch nhieäm hôn trong vieäc tieáp thò vaø kieåm tra vieäc söû duïng caùc dòch vuï phi tín duïng cuûa doanh nghieäp. - Khi ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng tín duïng, caùc Chi nhaùnh neân ñöa ra caùc ñieàu kieän nhö chuyeån doanh thu, tham gia caùc dòch vuï thanh toaùn laø moät trong nhöõng ñieàu kieän tín duïng, caùc ñieàu kieän naøy ñöôïc ñöa vaøo noäi dung hôïp ñoàng tín duïng vaø coù quy ñònh möùc phaït neáu khoâng thöïc hieän ñuùng caùc cam keát veà tham gia dòch vuï nhö ñeán kyø ñieàu chænh laõi suaát neáu soaùt xeùt laïi khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñuùng cam keát seõ aùp duïng laõi suaát 110% laõi suaát aùp duïng hieän haønh. 3.3 MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ 3.3.1 Ñoái vôùi nhaø nöôùc - Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù, caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaât caàn coù söï ñoàng boä, thoáng nhaát, traùnh choàng cheùo. - Taïo haønh lang phaùp lyù cho caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá cuõng nhö ngaân haøng hoaït ñoäng trong moät moâi tröôøng kinh doanh laønh maïnh, bình ñaúng caïnh tranh trong khuoân khoå phaùp luaät., caàn chuù yù tôùi vieäc thöïc hieän cuûa caùc cô quan phaùp luaät caùc caáp, nhaèm xaây döïng moäi tröôøng kinh doanh thoâng thoaùng laønh maïnh hôn, qua ñoù taïo ñieàu kieän cho caùc Ngaân haøng hoaït ñoäng ngaøy Trang 74/ 82 caøng coù hieäu quaû, an toaøn vaø beàn vöõng, ví duï vieäc kyù keát hôïp ñoàng tín duïng ñoái vôùi DNNN khoâng coù HÑ quaûn trò tröïc thuoäc Boä theo Quy ñònh phaûi ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa ñôn vò chuû quaûn, trong tröôøng hôïp kyù hôïp ñoàng tín duïng vöôït quaù möùc voán ñieàu leä, thöïc teá ñôn vò chuû quaûn khoâng xaùc nhaän do ñoù aùch taéc trong vieäc vay voán taïi ngaân haøng. Kieán nghò : caùc Boä coù caùc DNNN tröïc thuoäc Boä mình quaûn lyù, neân xaây döïng chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû doanh nghieäp, tröôøng hôïp doanh nghieäp möùc doanh thu vaø lôïi nhuaän taêng tröôûng cao hôn naêm tröôùc, caùc chæ tieâu taøi chính ñaït möùc an toaøn, vaø naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh cuûa doanh nghieäp toát… thì ñoàng yù chaáp thuaän cho caùc doanh nghieäp vay voán ngaân haøng, ngöôïc laïi caùc DNNN naøy kinh doanh khoâng hieäu quaû thì coù quyeàn töø choái. - Ñoái vôùi ñaêng kyù theá chaáp quyeàn söû duïng ñaát cuûa caùc DNNN, hieän nay Phoøng coâng chöùng yeâu caàu xaùc ñònh ñaát naøy khoâng coù nguoàn goác töø ngaân saùch, trong thöïc teá nhieàu DN nhaø nöôùc söû duïng lôïi nhuaän ñeå laïi ñeå mua quyeàn söû duïng ñaát, khoâng coù cô quan naøo xaùc nhaän vieäc naøy. Kieán nghò : Boä taøi chính, Boä tö phaùp neân phoái hôïp höôøng daãn cuï theå theá naøo laø taøi saûn thuoäc nguoàn voán ngaân saùch, ñeå caùc TCTD nhaän taøi saûn ñaûm baûo. - Taøi saûn hình thaønh trong töông lai ñoái vôùi nhöõng döï aùn trong thôøi gian qua khoâng chæ rieâng BIDV maø coøn ñoái vôùi taát caû caùc TCTD khaùc raát böùc xuùc , gaàn ñaây thoâng tö lieân tòch 05/2005/TTLT - BTP - BTNMT ngaøy 16/06/2005 môùi ra ñôøi thay theá thoâng tö lieân tòch 03/2005/TTLT/BTP - BTNMT maëc duø coù ñieåm môùi laø cho pheùp TCTD ñaêng kyù giao dòch ñoái vôùi taøi saûn hình thaønh voán vay, hoà sô göûi Phoøng ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo laø giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát, chöa phuø hôïp vôùi thöïc teá, bôûi vì ñoái vôùi nhöõng döï aùn ñeàn buø giaûi toûa haàu nhö chöa coù giaáy tôø, hoaëc tröôøng hôïp döï aùn xaây döïng nhaø xöôûng taïi caùc khu coâng nghieäp khu cheá xuaát giaáy tôø cuõng chöa coù, hoà sô duy nhaát taïi caùc TCTD laø hôïp Trang 75/ 82 ñoàng tín duïng, hoà sô döï aùn hoaøn toaøn chöa coù giaáy tôø chöùng nhaän quyeàn sôõ höõu taøi saûn, nhö vaäy thoâng tö môùi ra ñôøi maø caùc TCTD khoâng thöïc hieän ñöôïc, trong thôøi gian qua coù nhöõng tröôøng hôïp TCTD cho vay döï aùn xaây döïng nhaø xöôûng, khi taøi saûn ñaõ hình thaønh, Doanh nghieäp khoâng thöïc hieän ñuùng nhö ñaõ cam keát phaûi theá chaáp taøi saûn naøy cho TCTD ñaõ cho vay, maø laïi ñem taøi saûn naøy ñi theá chaáp cho TCTD khaùc ñeå vay voán, nhö vaäy vi phaïm hôïp ñoàng gaây thieät haïi cho ngaân haøng. Do ñoù, ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi cho caùc TCTD. Kieán nghò :Boä tö phaùp, Boä taøi nguyeân moâi tröôøng neân nghieân cöùu cho pheùp caùc TCTD ñöôïc ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo ñoái vôùi taøi saûn hình thaønh voán vay, hoà sô ñeå ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo laø hôïp ñoàng tín duïng vaø hoà sô döï aùn nhaèm traùnh tröôøng hôïp doanh nghieäp ñem taøi saûn theá chaáp cho caùc TCTD khaùc. - Trong thöïc teá hieän nay khoâng chæ rieâng BIDV maø taát caû caùc NHTM vaãn chöa thoûa ñaùng vôùi caùch xöû lyù cuûa caùc Phoøng coâng chöùng, ví duï : khi BIDV vaø khaùch haøng kyù keát caàm coá theá chaáp ñeå ñaûm baûo cho Hôïp ñoàng tín duïng ngaén haïn thöôøng xuyeân (hôïp ñoàng naøy thöôøng coù hieäu löïc trong voøng 1 naêm), nhöng giaû ñònh sau 01 naêm khaùch haøng coù nhu caàu vay vôùi soá tieàn nhieàu hôn hôïp ñoàng tín duïng ñaõ kyù, theo suy nghó cuûa raát nhieàu Ngaân haøng thì chæ caàn kyù theâm phuï luïc hôïp ñoàng vaø ñieàu chænh soá tieàn ñaõ kyù tröôùc ñaây vaø vaãn söû duïng taøi saûn ñaûm baûo cuõ, nhöng Phoøng coâng chöùng khoâng thöïc hieän vaø yeâu caàu phaûi giaûi chaáp taøi saûn vaø kyù laïi hôïp ñoàng caàn coá theá chaáp môùi, theo nguyeân taéc ñeå giaûi chaáp taøi saûn thì khaùch haøng phaûi thanh toaùn heát nôï goác vaø laõi, nhöng tröôøng hôïp nhö treân doanh nghieäp chöa traû heát nôï maø giaûi chaáp taøi saûn khoâng ñuùng theo quy ñònh, ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng vaø ngaân haøng, thoâng thöôøng caùc ngaân haøng laøm 02 ñoäng taùc ñoàng thôøi, töùc laø vöøa kyù hôïp ñoàng theá chaáp môùi vöøa ñaùnh coâng vaên giaûi chaáp taøi saûn, vaø ñeà nghò Phoøng coâng chöùng tieán haønh ñoàng thôøi 02 thao taùc cuøng moät luùc, giaû söû Phoøng coâng chöùng giaûi chaáp taøi saûn tröôùc, Trang 76/ 82 ngaøy sau môùi kyù hôïp ñoàng theá chaáp môùi seõ ruûi ro cho ngaân haøng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng coá tình gian laän, deã xaûy ra tranh chaáp. Kieán nghò :Boä tö phaùp nghieân cöùu vaø chæ ñaïo caùc Phoøng coâng chöùng nhaø nöôùc thöïc hieän ñuùng chöùc naêng coâng chöùng, chöùng thöïc nhö : cho pheùp caùc TCTD ñöôïc thöïc hieän coâng chöùng caùc phuï luïc hôïp ñoàng ñaõ ñöôïc coâng chöùng nhaèm traùnh ruûi ro cho ngaân haøng. - Ñaåy nhanh tieán trình saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc: - Tröôùc thöïc traïng tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DNNN khoâng hieäu quaû, nôï ñoïng cuûa caùc DNNN coøn raát lôùn, ngay baûn thaân doanh nghieäp cuõng chöa coù höôùng giaûi quyeát, vieäc naøy aûnh höôûng ñeán naêng löïc taøi chính cuûa Ngaân haøng. Bôûi vì hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM chính laø böùc tranh phaûn chieáu tình hình hoaït ñoäng cuûa DN. Caùc NHTM seõ khoâng theå laønh maïnh hoaù tình hình taøi chính neáu caùc DN laø ngöôøi ñoàng haønh cuûa hoï laøm aên thua loã trieàn mieân. Kieán nghò : ñaåy maïnh coå phaàn hoaù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, nhaø nöôùc chæ neân giöõ laïi nhöõng doanh nghòeâp coù vai troø troïng yeáu, coù nhöõng lôïi theá cuûa ñoäc quyeàn töï nhieân nhö daàu khí, ñieän, than, böu chính vieãn thoâng. Tröôøng hôïp caùc doanh nghieäp khoâng thöïc hieän ñuùng loä trình saép xeáp laïi doanh nghieäp hoaëc coå phaàn hoaù, kieân quyeát duøng bieän phaùp maïnh laø caùch chöùc hoaëc taïm ngöøng ñieàu haønh, traùnh tröôøng hôïp nhieàu Doanh nghieäp coá tình trì hoaõn. - Ñeå ñaûm baûo tính minh baïch, chính xaùc trong vieäc cung caáp caùc baùo caùo taøi chính cuûa DN nhaèm taïo cô sôû tin caäy cho caùc Ngaân haøng trong khi cho vay ñöôïc an toaøn. Kieán nghò : Boä taøi chính neân quy ñònh doanh nghieäp ñaõ hoaït ñoäng 3 naêm, yeâu caàu baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc kieåm toaùn, tröôøng hôïp caùc doanh nghieäp khoâng chaáp haønh nghieâm tuùc xöû phaït haønh chaùnh, hoaëc ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù voán lôùn , baét buoäc phaûi kieåm toaùn. Trang 77/ 82 - Chính phuû neân quan taâm xöû lyù nôï toàn ñoïng cuûa caùc DNNN, ñeå caùc doanh nghieäp naøy coù voán traû nôï cho ngaân haøng . Kieán nghò :Soaùt xeùt taát caû caùc khoái löôïng xaây döïng hoaøn thaønh chöa ñöôïc nghieäm thu thanh toaùn thuoäc nguoàn voán ngaân saùch trung öông vaø ñòa phöông, töø ñoù coù keá hoaïch boá trí voán ñeå thanh toaùn nôï ñoïng cho doanh nghieäp. Cuï theå: ñoái vôùi coâng trình coøn dôû dang öu tieân boá trí keá hoaïch voán ñeå doanh nghieäp tieáp tuïc thi coâng sôùm ñöa coâng trình hoaøn thaønh ñöa vaøo söû duïng, traùnh laõng phí gaây thieät haïi. Ñoái vôùi nhöõng coâng trình hoaøn thaønh chöa quyeát toaùn, tieán haønh kieåm toaùn laïi toaøn boä, neáu coâng trình ñaït chaát löôïng, thi coâng ñuùng döï toaùn ñöôïc duyeät, caàn coù keá hoaïch boá trí nguoàn voán thanh toaùn cho doanh nghieäp, neáu vöôït quyeát toaùn khoâng ñöôïc cô quan thaåm duyeät thì taïm ngöng chöa boá trí voán. Tröôøng hôïp ngaân saùch chöa boá trí kòp voán cho pheùp Boä taøi chính cho caùc Boä, Ban ngaønh vay öùng tröôùc ñeå thanh toaùn cho doanh nghieäp. Kieân quyeát khoâng cho khôûi coâng nhöõng coâng trình chöa coù keá hoaïch voán, coâng trình mang laïi hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi thaáp. Nguyeân nhaân gaây ruûi ro cho BIDV trong thôøi gian qua: khi doanh nghieäp coù nhu caàu vay voán ñeå thi coâng caùc coâng trình, tröôùc khi cho vay BIDV caên cöù vaøo hôïp ñoàng kinh teá ñöôïc kyù keát giöõa nhaø thaàu vaø Chuû ñaàu tö, treân hôïp ñoàng coù ghi taøi khoaûn thanh toaùn veà BIDV, nhöng thöïc teá coù nhöõng tröôøng hôïp moät soá doanh nghieäp khi Chuû ñaàu tö thanh toaùn tieàn khoái löôïng thì Doanh nghieäp ñeà nghò Chuû ñaàu tö khoâng thanh toaùn qua BIDV maø chuyeån veà ngaân haøng khaùc, do ñoù BIDV khoâng thu hoài ñöôïc nôï. Kieán nghò: ñeå haïn cheá ruûi ro cho BIDV cuõng nhö caùc TCTD khi ñaõ taøi trôï voán cho Doanh nghieäp ñeå thi coâng coâng trình, ñeà nghò ñoái vôùi nhöõng coâng trình thuoäc nguoàn voán ngaân saùch Boä taøi chính neân quy ñònh khi Doanh nghieäp ñeà nghò chuyeån tieàn veà taøi khoaûn ngaân haøng khaùc vôùi hôïp ñoàng ñaõ kyù, yeâu caàu doanh Trang 78/ 82 nghieäp phaûi coù xaùc nhaän cuûa TCTD ghi treân hôïp ñoàng laø khoâng cho vay voán, nhaèm haïn cheá ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp khoâng trung thöïc trong quan heä vay voán, vaø traùnh thieät haïi cho caùc TCTD. Maët khaùc ñeà nghò Kho baïc nhaø nöôùc cuûa caùc Tænh, Thaønh phoá, neân quan taâm ñeán vieäc naøy nhaèm hoã trôï cho ngaân haøng trong vieäc thu hoài nôï. - Nôï xaáu vaø xöû lyù nôï xaáu laø vaán ñeà raát khoù khaên ñoái vôùi NH, noùi rieâng, heä thoáng taøi chính NH vaø neàn kinh teá noùi chung. Neáu khoâng coù caùc giaûi phaùp trieät ñeå vaø höõu hieäu ñeå giaûi quyeát nôï xaáu taïi caùc NH thì raát khoù coù theå xaây döïng moät heä thoáng maïnh ñoùng vai troø tích cöïc trong tieán trình CNH HÑH. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Kieán nghò : Neân caét ñöùt ngay moái quan heä raøng buoäc giöõa nhaø nöôùc vaø caùc DN. Chính moái quan heä, söï bao boïc, baûo veä cuûa nhaø nöôùc ñaõ taïo ra taâm lyù yû laïi, daãn ñeán haäu quaû moät soá DNNN hoaït ñoäng ngaøy caøng thua loã, maát voán cuûa nhaø nöôùc. 3.3.2 Ñoái vôùi ngaân haøng nhaø nöôùc - Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin tín duïng coù chaát löôïng ñoái vôùi toaøn ngaønh ngaân haøng Vieät Nam. - Naém baét thoâng tin toát, ñaëc bieät thoâng tin veà DN, seõ taïo ñieàu kieän cho caùc TCTD coù quyeát ñònh cho vay ñuùng, haïn cheá ruûi ro. Maët khaùc, naém baét thoâng tin toát, caùc TCTD seõ phaân tích ñaùnh giaù “ñònh löôïng” ñöôïc ruûi ro, coù nhöõng döï baùo, döï ñoaùn ñöôïc dieãn bieán cuûa tình hình thò tröôøng, cuûa neàn kinh teá. Döï baùo ñöôïc tính hieäu quaû, khaû thi cuûa döï aùn trong töông lai, töø ñoù ñöa ra quyeát ñònh ñaàu tö hay khoâng ñoái vôùi caùc döï aùn lôùn, ñaây laø giaûi phaùp caùc TCTD caàn ñaëc bieät quan taâm vaø thöïc hieän trong moät moâi tröôøng maø thoâng tin trôû thaønh taøi nguyeân, nguoàn löïc ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, theo ñoù, caàn xaây döïng vaø toå chöùc toát heä thoáng thoâng tin: bao goàm thoâng tin tín duïng, thoâng tin khaùch haøng vaø thoâng tin Trang 79/ 82 kinh teá, thoâng tin phaùp luaät, thoâng tin thò tröôøng vôùi möùc ñoä öùng duïng coâng ngheä cao, cho pheùp thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin nhanh, ñaûm baûo tính caäp nhaät vaø chính xaùc thöïc hieän trao ñoåi thoâng tin toát giöõa caùc TC tín duïng vôùi nhau vaø vôùi NHNN, vôùi caùc TCKT. Kieán nghò: trung taâm thoâng tin tín duïng naâng cao coâng ngheä môùi, nghieân cöùu taïo ra nhieàu saûn phaåm thoâng tin, caàn ñi saâu phaân tích, ñaùnh giaù xeáp loaïi tín duïng doanh nghieäp, kòp thôøi döï baùo vaø caûnh baùo nhaèm haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng thoâng tin tín duïng. - Ñeå goùp phaàn baûo ñaûm an toaøn tín duïng, phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc, phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng. Kieán nghò : Ngaân haøng nhaø nöôùc vaø trung taâm thoâng tin tín duïng caàn phoái hôïp chaët cheõ trong vieäc ñoân ñoác caùc TCTD cung caáp ñaày ñuû, kòp thôøi thoâng tin vaø Ngaân haøng nhaø nöôùc coù traùch nhieäm toå chöùc kieåm tra ñònh kyø coù theå 6 thaùng/ laàn veà vieäc thöïc hieän quy cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng, coù cheá ñoä khen thöôûng kòp thôøi nhöõng TCTD hoaøn thaønh toát trong vieäc hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng, nguôïc laïi khieån traùch caùc TCTD thöïc hieän khoâng nghieâm vaán ñeà naøy. - Coù quy ñònh baét buoäc ñoái vôùi DN coù quan heä tín duïng vôùi NH ñònh kyø phaûi göûi baùo caùo taøi chính quyù, 6 thaùng vaø naêm nay ñuû, kòp thôøi vaø chính xaùc. - Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra vieäc chaáp haønh kyõ cöông, kyû luaät trong ñieàu haønh hoaït ñoäng tín duïng taïi caùc TCTD, tröôøng hôïp coù sai phaïm khoâng chaán chænh kòp thôøi caàn coù bieän phaùp xöû lyù maïnh, thaäm chí boài thöôøng traùch nhieäm vaät chaát. - Thöôøng xuyeân boài döôõng ñoäi nguõ chuyeân vieân thöïc hieän coâng taùc thanh tra cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc. NHNN neân coù quy ñònh veà vieäc quaûn lyù voán vôùi ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vay nhieàu ngaân haøng : hieän nay raát nhieàu doanh nghieäp vay voán taïi nhieàu TCTD Trang 80/ 82 treân cuøng moät ñòa baøn, coù nhöõng tröôøng hôïp Doanh nghieäp ñem moät hôïp ñoàng thi coâng vay caû 2 ngaân haøng, hoaëc thöïc hieän vieäc ñaûo nô vay ngaân haøng naøy traû ngaân haøng khaùc gaây khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù, trong khi ñoù söï phoái hôïp vaø trao ñoåi thoâng tin cho nhau giöõa caùc TCTD chöa toát, caùc TCTD thöôøng giöõ bí maät, khoâng cung caáp thoâng tin, coù tröôøng hôïp khaùch haøng ñang gaëp khoù khaên, coù nôï quaù haïn taïi TCTD naøy, nhöng TCTD khaùc vaãn cho vay bình thöôøng, nguoàn thu cuûa doanh nghieäp chuyeån veà nhieàu TCTD, TCTD khoù kieåm soaùt ñöôïc nguoàn thu do ñoù deã gaây ra ruûi ro. Kieán nghò: Ngaân haøng nhaø nuôùc caàn nghieâm khaéc xöû lyù tình traïng doanh nghieäp lôïi duïng vieäc vay voán taïi nhieàu ngaân haøng ñeå thöïc hieän ñaûo nôï gaây neân tình traïng loän xoän khoâng quaûn lyù ñöôïc voán vay cuûa caùc ngaân haøng, neáu phaùt hieän doanh nghieäp coù haønh vi naøy neân thoâng baùo cho caùc TCTD bieát ñeå haïn cheá cung caáp tín duïng. Ñònh kyø haøng thaùng taïi cuoäc giao ban giöõa caùc Chi nhaùnh NHNN vaø caùc NHTM treân ñòa baøn, NHNN neân thoâng baùo cho caùc TCTD bieát tình hình caùc doanh nghieäp vay taïi nhieàu TCTD, ñeå cuøng trao ñoåi thoâng tin, qua ñoù coù theå phaùt hieän nhöõng doanh nghieäp coù daáu hieäu ruûi ro vaø caùc TCTD coù theå cuøng nhau phoái hôïp trong vieäc quaûn lyù voán moät caùch coù hieäu quaû./. Trang 81/ 82 KEÁT LUAÄN Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng ñem laïi lôïi nhuaän chuû yeáu trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam vaø ñaây cuõng laø lónh vöïc chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm aån, nôï quaù haïn coù xu höôùng gia taêng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng cuõng nhö hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Ñeå töøng böùôc laønh maïnh hoaù taøi chính, chuaån bò tieàn ñeà cho quaù trình hoäi nhaäp, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam phaûi taêng cöôøng kieåm soaùt chaát löôïng tín duïng. Do ñoù, vaán ñeà ñöa ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam thaät söï laø moái quan taâm haøng ñaàu. Xuaát phaùt töø thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, ngöôøi vieát ñaõ nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng cuõng nhö bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro vaø thöïc teá xaûy ra ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam. Treân cô sôû phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng vaø phaân tích moät caùch saâu saéc nhoùm nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng, moät soá coâng cuï nhaèm kieåm soaùt hoaït ñoäng tín duïng cuõng nhö maët haïn cheá trong coâng taùc quaûn lyù ruûi ro taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam. Qua ñoù thaáy ñöôïc söï caàn thieát cuûa vieäc phoøng ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng va øcaàn coù giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam trong thôøi gian tôùi. Treân cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn, luaän vaên ñeà xuaát moät soá kieán nghò vôùi mong muoán goùp phaàn hoaøn thieän nhöõng giaûi phaùp phoøng ngöøa ruûi ro nhaèm ñaûm Trang 82/ 82 baûo cho hoaït ñoäng tín duïng noùi rieâng vaø hoaït ñoäng kinh doanh noùi chung taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam ñöôïc an toaøn, hieäu quaû vaø phaùt trieån beàn vöõng./. Do thôøi gian nghieân cöùu ngaén neân luaän vaên treân khoâng traùnh khoûi nhöõng sai soùt. Raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù chaân thaønh cuûa quyù thaày coâ. ♣♣♣♣♣♣♣♣ ._.