Quy trình công nghệ chế tạo máy biến áp

CHÖÔNG MOÄT COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO MAÏCH TÖØ CHÖÔNG 1 COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO MAÏCH TÖØ I . NHIEÄM VUÏ CUÛA MAÏCH TÖØ : Trong caáu taïo maùy bieán aùp maïch töø ñoùng moät nhieäm vuï quan troïng . Coâng duïng cuûa maïch töø ñoái vôùi maùy bieán aùp goàm hai coâng duïng chính laø : Daãn töø Ñoùng vai troø khung laøm choã töïa cho caùc cuoän daây Do ñoù maø maïch töø caàn phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu kyõ thuaät töông öùng laø : Daãn töø toát Coù toån hao do doøng ñieän xoaùy nhoû nhaát Keát caáu chaéc chaén , ñaûm baûo khi naâng haï , vaän chuyeån maø khoâng laøm xeâ dòch vò trí caùc cuoän daây II. VAÄT LIEÄU CHEÁ TAÏO MAÏCH TÖØ : 1. THEÙP KYÕ THUAÄT ÑIEÄN : Maïch töø maùy bieán aùp thöôøng ñöôïc cheá taïo baèng theùp kyõ thuaät ñieän . Theùp kyõ thuaät ñieän laø kim loaïi ña tinh theå do nhieàu tinh theå daïng khoái taïo thaønh . Tuyø thuoäc vaøo cheá ñoä caùn maø caáu truùc tinh theå cuûa theùp cuõng khaùc nhau H.1 H.2a Hình 1 : cho thaáy caáu truùc tinh theå cuûa theùp caùn noùng . Caùc tinh theå khoâng naèm theo höôùng , maø naèm loän xoän cho neân töø trôû theo taát caû caùc höôùng laø nhö nhau . Hình 2a : cho thaáy keát caáu tinh theå cuûa theùp caùn nguoäi ñöôïc saép xeáp theo qui luaät . Cho neân töø trôû theo moãi höôùng seõ khaùc nhau H2.b Hình 2b : laø hình veõ qui öôùc höôùng saép xeáp - Höôùng 100 : laø höôùng doïc theo chieàu caùn , coù töø trôû laø nhoû nhaát - Höôùng 110 : laø höôùng vuoäng goùc vôùi höôùng caùn , coù töø trôû trung bình Höôùng 111 : laø höôùng cheùo goùc 55 , coù töø trôû lôùn nhaát Vieäc duøng toân caùn nguoäi thay cho toân caùn noùng cho pheùp naâng töø caûm trong maïch leân töø 1,45 ñeán 1,65 1,72 T . Giaûm ñöôïc khoái löôïng maïch töø ñoàng thôøi giaûm ñöôïc toån hao vaø doøng ñieän khoâng taûi . Toån hao trong caùc maùy duøng toân caùn nguoäi chieám töø 0,1 0,2 %coâng suaát maùy , trong khi toån hao khoâng taûi khi duøng toân caùn noùng ñaït tôùi 0,3 % . Trong khi laøm vieäc thì theùp kyõ thuaät ñieän bò giaø hoaù theo thôøi gian . Söï giaø hoùa naøy ñöôïc ñaùnh giaù baèng heä soá giaø hoaù tính baèng % taêng toån hao rieâng . Heä soá naøy ño baèng thí nghieäm . Cho giaø hoaù nhaân taïo ñöôïc thöïc hieän baèng giöõ maåu theùp trong loø coù nhieät ñoä 120c ñoái vôùi toân caùn nguoäi , 150 c ñoái vôùi toân caùn noùng trong thôøi gian 120 giôø . Heä soá naøy thöôøng khoâng quaù 3% ñoái vôùi toân caùn noùng vaø 6% ñoái toân caùn nguoäi . Ñoái vôùi theùp kyõ thuaät ñieän thì tính daãn töø cuûa noù chòu söï aûnh höôûng cuûa taùc ñoäng cô hoïc vaø nhieät ñoä . Aûnh höôûng cuûa caét vaø ñoät loã trong quaù trình pha toân vaø ñoät loã seõ chòu taùc ñoäng cuûa cô khí . Keát caáu tinh theå cuûa theùp taïi meùp caét hoaëc loã ñoät seõ bò bieán cöùng . Söï bieán cöùng seõ laøm giaûm töø caûm cuûa theùp vaø taêng toån hao . Söï bieán cöùng chæ xaûy ra ôû meùp caét nôi chòu öùng suaát cô khí maïnh neân möùc ñoä giaûm chaát löôïng phuï thuoäc vaøo chieàu daøi meùp caét vaø chaát löôïng duïng cuï caét . Khi caét hoaëc ñoät loã caàn phaûi laøm cho ñoä ba via laø nhoû nhaát . Nhoû hôn 2 laàn chieàu daøy lôùp sôn giöõa caùc laù theùp . Neáu ba via quaù lôùn seõ laøm giaûm khaû naêng daãn töø cuûa theùp . Aûnh höôûng cuûa vieäc eùp maïch töø : khi eùp maïch töø ñaët bieät ñoái vôùi toân caùn nguoäi caàn xaùc ñònh ñöôïc löïc eùp toái öu . Neáu löïc eùp khoâng ñuû lôùn thì keát caáu maïch töø seõ loûng leûo deã bieán daïng . Neáu löïc eùp quaù lôùn , tính daãn töø cuûa theùp kyõ thuaät ñieän caùn nguoäi seõ giaûm , toån hao doøng khoâng taûi seõ taêng . Thöïc teá neân choïn löïc eùp sao cho aùp suaát treân beà maët laù theùp giöõa truï hoaëc goâng naèm trong khoaûng töø 1 . Aûnh höôûng nhieät : söï bieán cöùng seõ laøm giaûm tính daãn töø cuûa theùp kyõ thuaät ñieän . Ñeå khaéc phuïc ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp uû laù toân . Sau khi gia coâng cô ôû nhieät ñoä . Giaûi phaùp naøy ñaït hieäu quaû cao khi chieàu roäng caùc laù toân ñeán 300mm vaø duøng ôû maät ñoä töø thoâng 12 T . Khi chieàu roäng laù toân lôùn hôn vaø ôû maät ñoä töø thoâng 1,8 T thì hieäu quaû uû giaûm maïnh . Aûnh höôûng do va ñaäp , cuoán , beû vaø chaát naëng trong quaù trình vaän chuyeån laép gheùp cheá taïo seõ laøm taêng toån hao . Do ñoù caàn haïn cheá nhöõng söï vieäc treân . 2. THEÙP KEÁT CAÁU : Theùp keát caáu ñeå laøm caùc chi tieát nhö xaø eùp goâng , ty treo , boulon , caùc taám theùp hai beân truï vaø goâng . Caùc loaïi theùp naøy thöôøng laø theùp hôïp kim thaáp , haøm löôïng cacbon trong theùp khoaûng 0,1 0,4 % . Trong caùc maùy lôùn ñaët bieät ñeå giaûm khoái löôïng theùp keát caáu ngöôøi ta duøng theùp coù tính chaát cô khí cao nhö hôïp kim niken nheï , croâm , molipden . Nhöõng loaïi theùp naøy coù giôùi haïn beàn cao maø tính chaát töø trong thöïc teá khoâng khaùc maáy so vôùi theùp keát caáu hôïp kim thaáp . III. COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO MAÏCH TÖØ : KEÁT CAÁU MAÏCH TÖØ MAÙY BIEÁN AÙP : Maïch töø cuûa maùy bieán aùp ñöôïc gheùp laïi töø nhieàu laù theùp kyõ thuaät ñieän . Caùc laù theùp naøy ñöôïc gheùp theo nhieàu kieåu tuyø theo loaïi ba pha hoaëc moät pha , theo coâng duïng vaø ñieàu kieän laøm vieäc cuûa maùy bieán aùp . ÔÛ ñaây luaän aùn giôùi thieäu hai kieåu gheùp laø ñoái vôùi maùy bieán aùp ba pha ngöôøi ta choïn kieåu laép hình tim caùc laù theùp cheùo goùc 45 . Ñoái vôùi maùy bieán aùp moät pha choïn kieåu laép laù toân cuoán . 1.1 Maïch Töø Maùy Bieán Aùp Moät Pha : Taän duïng öu ñieåm cuûa theùp caùn nguoäi laø toån hao nhoû , ñöôøng söùc töø chaïy coù höôùng neân ngöôøi ñaõ taän duïng tính chaát naøy vaøo loõi theùp kieåu cuoán vöøa ñaûm baûo ñöôïc phöông höôùng tính daãn töø cuûa theùp , vöøa traùnh ñöôïc caùc khe hôû do laép gheùp . Ñieàu naøy laøm giaûm ñöôïc ñaùng keå doøng khoâng taûi vaø naâng cao naêng suaát . Tuy nhieân coøn coù nhöôïc ñieåm laø quaán khoù chaët , khoù laép raép cuoän daây . Moâ taû keát caáu maïch töø maùy bieán aùp moät pha : goàm hai loõi toân cuoán gheùp saùt nhau vaø ñöôïc giöõ bôûi moät goâng eùp loõi ñeå baûo veä cuõng nhö ñeå laép chaët vôùi voû thuøng khi laép raép . 1.2 Maïch Töø Maùy Bieán Aùp Ba Pha : Loõi saét hình tim vaãn laø keát caáu coå ñieãn ñöôïc choïn laøm kieåu laép gheùp cho maùy bieán aùp ba pha vì coù caùc öu ñieåm: - Keát caáu ñôn giaûn , laøm vieäc chaéc chaén . - Coâng ngheä cheá taïo ít phöùc taïp . Moâ taû keát caáu maïch töø maùy bieán aùp ba pha : - Truï coù ñaët cuoän daây - Goâng phaàn khoâng ñaët cuoän daây duøng ñeå kheùp kín maïch töø . Goâng thöôøng ñöôïc eùp chaët baèng saét U . - Xaø keïp treân vaø döôùi lieân keát vôùi nhau baèng caùc ty ñöùng vaø ty eùp xaø . Ñeå giöõ cho loõi toân ñöùng vöõng ta laép theâm thanh saét keâ loõi toân . 2. COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO LOÕI TOÂN : Do tính ñaët thuø cuûa hai kieåu laép toân khaùc nhau giöõa maùy bieán aùp moät pha vaø ba pha neân luaän aùn seõ giôùi thieäu hai daây chuyeàn coâng ngheä cheá taïo loõi toân khaùc nhau 2.1 Coâng Ngheä Cheá Taïo Loõi Toân Ba Pha : Sô ñoà daây chuyeàn cheá taïo maïch töø cho maùy bieán aùp ba pha : Pha toân Caét toân Kieåm tra Laép toân Toân silic Caét toân Pha baêng Vaät lieäu söû duïng laø toân silíc cuoän do Nga saûn xuaát . Kích thöôùc khoå toân laø 750mm , daøy 0,27mm 2.1.1 Coâng Ngheä Cheá Taïo Loõi Toân Maùy Bieán Aùp Ba Pha Theo Phöông Phaùp Pha Taám : A. Coâng Ñoaïn Pha Taám : a. Giôùi Thieäu Maùy Pha Taám : Daøn gaù ñôõ cuoän toân : Truïc cuoän toân ñaët treân daøn nhôø oå bi vaø coù theå xoay troøn ñeå xaû toân ra nhôø moät ñoäng cô . Baêng chuyeàn duøng ñeå ñôõ vaø di chuyeån toân tôùi maùy caét . Sau maùy caét laø moät heä thoáng thieát bò duøng ño chieàu daøi töï ñoäng khi tôùi moät ñoä daøi caàn thieát , seõ coù boä phaän chaën toân laø ñeå löôõi caét hoaït ñoäng . Ñoä daøi cuûa toân coù theå ñieàu chænh theo yù muoán . b. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc Cuûa Maùy Pha Toân : Ngöôøi coâng nhaân khôûi ñoäng ñoäng cô cho quay cuoän toân . Toân ñöôïc xaû ra vaø ñöôïc ñöa ñeán maùy caét nhôø baêng chuyeàn . Treân baêng chuyeàn coù laép ñaët heä thoáng nhöõng thanh saét coù nhieäm vuï eùp saùt taám toân treân baêng chuyeàn . Tôùi ñoä daøi caàn thieát thanh chaën seõ daäp xuoáng giöõ taám toân laïi cho dao caét hoaït ñoäng . Nhöõng taám pha sau khi ñöôïc coâng nhaân saép ñaët ngay ngaén ñeán khi ñuû soá löôïng caàn thieát seõ chuyeån ñi . Taám pha caàn ñöôïc tính toaùn thieát keá quy trình caét vaø choïn kích thöôùc sao cho heä soá söû duïng laø cao nhaát (khoâng döôùi 85% troïng löôïng taám toân) . Heä soá söû duïng ñöôïc ñònh nghóa laø tyû soá giöõa dieän tích toân söû duïng treân dieän tích toân laøm ra noù . c. Yeâu Caàu Kyõ Thuaät : Phaûi pha toân theo chieàu caùn . Laù toân phaûi baèng phaúng , caùc caïnh song song , vuoâng goùc giöõa caùc caïnh vôùi nhau Ñoä bavia phaûi nhoû hôn 6% B . Coâng Ñoaïn Pha Toân Töø Mieáng Pha Taám : a. Giôùi Thieäu Veà Maùy Caét Toân : Maùy do Nga cheá taïo . Löôõi dao ñöôïc laøm baèng theùp coù ñoä beàn cô khí cao ñeå khi caét löôõi khoâng bò meû hoaëc choùng cuøn . Vì khi löôõi dao meû seõ taïo ra ñoä saàn suøi treân caïnh toân , do ñoù ñoä bavia seõ vöôït quaù möùc ñoä cho pheùp . b. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc Ngöôøi coâng nhaân seõ laáy töøng taám pha ñöôïc caét saün treân baøn caét . Taám pha naøy seõ ñöôïc caét theo töøng laù toân theo kích thöôùc thieát keá treân baûn veõ . Caùc kích côû cuûa toân ñöôïc ño ñaït baèng gaù ñònh vò gaén treân maùy caét . Ngöôøi coâng nhaân chæ caàn ñaåy taám pha vaøo ñuùng vò trí giôùi haïn , nhaán nuùt ñeå maùy thöïc hieän vieäc caét . Taát caû nhöõng gaù ñònh vò goùc caét khoå caét , chieàu daøi caét ñeàu coù theå caân chænh theo yù muoán . c. Yeâu Caàu Kyõ Thuaät : Phaûi caét toân theo chieàu caùn . Laù toân sau ñöôïc caét phaûi baèng phaúng , caùc caïnh phaûi song song vôùi nhau . Caùc goùc caét (45, 90) phaûi chính xaùc. Ñoä bavia phaûi nhoû hôn 0,06 2.1.2 Coâng Ñoaïn Cheá Taïo Loõi Toân Maùy Bieán Aùp Ba Pha Theo Phaùp Pha Baêng : Coâng Ñoaïn Pha Baêng : a. Giôùi Thieäu Maùy Pha Baêng : Daøn gaù ñôõ cuoän toân : daøn gaù cuûa coâng ñoaïn pha baêng cuõng gioáng nhö coâng ñoaïn pha taám . Noù goàm coù truïc ñôõ cuoän toân , treân hai ñaàu truïc coù gaén hai voøng bi lôùn ñeå truïc coù theå quay deã daøng nhôø moät ñoäng cô keùo . Ñoäng cô naøy ñöôïc ñieàu khieån baèng heä thoáng rô le , coâng taéc tô . Maùy caét baêng : goàm baøn caét , beân treân coù gaén caùc löôõi dao . Tuyø vaøo yeâu caàu caàn caét bao nhieâu baêng thì seõ boá trí bao nhieâu löôõi . Phía tröôùc baøn caét coù ñaët heä thoáng oáng theùp coù theå quay ñöôøng kính oáng khoaûng 20 cm , coù nhieäm vuï eùp saùt mieäng toân leân baøn , traùnh söï cong queïo vaø ñònh höôùng cho mieáng toân ñi vaøo phaàn dao caét . Heä thoáng ruloâ : duøng ñeå quaán caùc mieáng baêng sau khi pha . Neáu caét ra bao nhieâu baêng thì seõ coù bao nhieâu ruloâ ñeå quaán vaøo . Caùc ruloâ boá trí sao cho caùc sôïi baêng toân quaán vaøo khoâng bò treùo nhau . b . Nguyeân Lyù Laøm Vieäc : Cho quay ruloâ ñeå xaû toân ra cho ñeán khi taïo moät löôïng voûng xuoáng hoá tröõ toân . Sau ñoù caân chænh laïi cho toác ñoä xaû baèng vôùi toác ñoä caét cuûa maùy caét . Hoá tröõ toân coù nhieäm vuï taïo söï lieân tuïc cung caáp toân cho maùy caét . Giöõ cho toác ñoä toân ñi qua maùy caét khoâng ñoåi trong suoát quaù trình vaän haønh . Taám toân naøy sau khi qua maùy caét seõ ñöôïc phaân thaønh caùc baêng toân vaø ñoå xuoáng heát hoá döï tröõ khaùc , sau ñoù ñöôïc caùc ruloâ khaùc quaán laïi thaønh nhöõng cuoän rieâng bieät . Hoá döï tröõ toân coù coù taùc duïng ñieàu tieát caùc baêng toân ra töï nhieân , khoâng bò loâi keùo . Hoá naøy taïo ñoä dö thöøa cuûa daây baêng giuùp caùc ruloâ quaán khoâng gaây aûnh höôûng ñeán quaù trình caét . Trong suoát quaù trình vaän haønh phaûi theo doõi tieán trình xaû toân , caét toân , quaán toân coù khôùp nhau khoâng . Khi löôïng toân xaû ra quaù nhieàu laøm ñaày haàm chöùa döï tröõ gaây aùch taéc ñöôøng ra . Neáu xaû toân ra thieáu , khoâng ñuû toân döï tröõ gaây aûnh höôûng ñeán coâng vieäc caét . Ñoái vôùi heä thoáng ruloâ quaán phaûi canh chænh ñieàu phoái löôïng vaøo vaø luôïng ra ñeå ñaûm baûo luoân toàn taïi moät löôïng döï tröõ nhaát ñònh trong haàm chöùa toân . Neáu saûn löôïng quaán cuûa ruloâ lôùn hôn saûn löôïng baêng toân sau caét seõ gaây neân hieän töôïng caùc sôïi baêng toân bò caêng , aûnh höôûng ñeán coâng vieäc caét . Ngöôïc laïi thì haàm chöùa baêng toân seõ bò ñaày traøn , do ñoù baêng toân deã bò roái bôøi vôùi nhau , aûnh höôûng ñeán vieäc caét . c. Yeâu Caàu Kyõ Thuaät : - Phaûi pha baêng ñuùng chieàu caùn ( töùc laø chieàu daøi cuûa taám baêng toân ) Laù toân phaûi baèng phaúng , caùc caïnh phaûi song song vôùi nhau , kích thöôùc khoå baêng toân treân suoát ñoä daøi ñeàu baèng nhau . Ñoä ba via phaûi nhoû hôn 0,06 . Coâng Ñoaïn Caét Toân Töø Mieáng Pha Baêng : a. Giôùi Thieäu Veà Maùy Caét Toân : Maùy caét toân töø mieáng pha baêng nhoû hôn maùy caét toân beân pha taám .Chieàu daøi löôõi dao nhoû hôn . Caû hai maùy coù nhöõng ñaëc tính , chöùc naêng laøm vieäc töông ñoái gioáng nhau . b. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc : Sau khi pha baêng xong , caùc cuoän baêng toân seõ ñöôïc chuyeån ñeán maùy caét toân . Moãi moät ruloâ ñöôïc gaén treân moät beä ñôõ . Sôïi baêng toân seõ ñöôïc keùo ra ñeå maùy caét thöïc hieän caét theo kích thöôùc cuûa thieát keá . Caùc laù toân sau khi caét seõ ñöôïc xeáp thaønh töøng choàng phuïc vuï cho coâng ñoaïn laép raép . c. Coâng Ñoaïn Laép Raép : Trong coâng ñoaïn laép raép seõ coù hai coâng nhaân thöïc hieän coâng vieäc naøy Tröôùc tieân coâng nhaân phaûi xaùc ñònh loõi toân cuûa maùy bieán aùp coù coâng suaát bao nhieâu . Loõi toân goàm bao nhieâu caáp . Moãi caáp coù bao nhieâu laù , kích thöôùc moãi laù laø bao nhieâu . Taát caû thoâng soá naøy giuùp cho coâng nhaân chuaån bò vaät lieäu ñeå tieán haønh laép raép Tieán haønh coâng vieäc laép raép : trong coâng ñoaïn naøy coù coâng nhaân chuaån bò nhöõng xaáp toân caàn thieát ñeå nôi thuaän tieän . Ñeå khi thao taùc laép raép goïn gaøng nhanh choùng . Chuaån bò moät maët phaúng ñuû lôùn , tröôùc tieân ñaët xaø keïp cho ngay ngaén töông öùng vôùi kích thöôùc loõi toân cuûa maùy , vì sau naøy xaø keïp coù nhieäm vuï giöõ chaët loõi toân trong suoát quaù trình vaän haønh . Sau ñoù ñaët giaáy caùch ñieän phuû kín beà maët xaø keïp , ñeå caùch ñieän loõi toân vôùi xaø keïp traùnh toån hao töø . Ñoái maùy coù coâng suaát nhoû töø 300 400 KVA duøng giaáy caùch ñieän töø 1mm ñeán 2mm . Coøn ñoái vôùi coâng suaát lôùn töø 560 KVA trôû leân thì ngoaøi giaáy caùch ñieän ra ngöôøi ta coøn trang bò theâm nhöõng thanh bakeâlit daøy khoaûng 2 4 mm daùn leân giaáy caùch ñieän . Muïc ñích taïo khe hôû giöõa beà maët xaø keïp vôùi beà maët loõi toân . Töø ñoù daàu bieán theá coù theå luaân chuyeån trong khe hôû naøy giuùp laøm maùt loõi toân . Hai coâng nhaân tieán haønh vieäc tieáp theo laø tuaàn töï ñaët nhöõng laù toân ñaàu tieân cuûa caáp cao nhaát leân , caân chænh cho ngay ngaén , laø neàn taûng chính xaùc cho caùc laù sau . Hình daïng laù toân ôû caáp naøy laø hình chöõ nhaät vaø moãi laàn saép hai laù ñeå tieát kieäm thôøi gian . Lôùp thöù hai seõ ñaët leân lôùp thöù nhaát nhöng xen keû che choã giaùp mí cuûa lôùp tröôùc .Vieäc ñaët toân xen keû nhau coù taùc duïng lieân keát chaët cheû caùc lôùp coøn laïi vôùi nhau giuùp loõi saét töø vöõng chaéc hôn . Ngöôøi coâng nhaân seõ duøng buùa ñeå caân chænh cho ngay ngaén vaø vuoâng goùc giöõa caùc laù toân vôùi nhau . Coâng vieäc naøy phaûi thöïc hieän lieân tuïc trong suoát quaù trình laép raép Ngoaøi vieäc caân chænh , ñoøi hoûi coâng vieäc phaûi aên khôùp . Cho ñeán khi ñaët ñeán ñoä daøy caàn thieát thì ngöng laïi , chuyeån sang caáp tieáp theo . Ñoái vôùi caáp keá tieáp , ngöôøi coâng nhaân tieán haønh töông töï . Tuy nhieân do kích thöôùc caáp sau lôùn hôn caáp tröôùc neân ngöôøi coâng nhaân xöû duïng thöôùc ño canh phaàn dö cho ñeàu ra hai beân . Vaø theo trình töï nhö treân saép xeáp cho ñeán khi beà daøy cuûa caáp ñaït tôùi yeâu caàu kyõ thuaät thieát keá thì döøng laïi . Nhöõng caáp ngoaøi cuøng ñöôïc laép raép töø nhöõng laù toân vuoâng goùc hình chöõ nhaät deå laøm taêng ñoä lieân keát cuûa keát caáu maïch töø . Nhöõng caáp naèm trong thöôøng söû duïng nhöõng laù toân caét xeùo goùc 45 ñeå laøm giaûm töø trôû taïi khe keát noái , giaûm ñöôïc toån hao töø trong maùy bieán aùp . Caùc caáp naøy cuõng ñöôïc tieán haønh laép raép töông töï nhö lôùp ngoaøi . Sau khi loõi saét ñaõ ñöôïc laép raép hoaøn chænh , seõ ñöôïc ñaët giaáy caùch ñieän xaø keïp leân , caân chænh sao cho hai mieáng xaø ñoái dieän nhau . Söû duïng ron xieát chaët loõi toân laïi vôùi nhau vôùi moät löïc vöøa ñuû ñuùng theo yeâu caàu kyõ thuaät . Neáu löïc sieát quaù nhoû daãn ñeán maïch töø loûng leûo , deã bò xeâ dòch khi vaän chuyeån . Trong luùc vaän haønh seõ taïo ra ñoä rung cao . Neáu löïc sieát lôùn quaù qui ñònh seõ laøm thay ñoåi töø tính cuûa loõi saét töø kyõ thuaät ñieän caùn nguoäi , laøm taêng toån hao veà doøng ñieän khoâng taûi . Caáp thaáp xaø truï Caáp cao Xaø truï Caùch laép caùc laù toân thoâng thöôøng ôû maùy bieán aùp ba pha ngöôøi ta laép 2 caáp ngoaøi cuøng (caáp cao) söû duïng toân coù kích thöôùc hình chöõ nhaät . Coøn caùc caáp beân trong (caáp thaáp) söû duïng toân caét goùc 45 keát hôïp vôùi toân chöõ nhaät . d. Kieåm Tra : Kieåm Tra Phaàn Loõi Toân STT Chi tieát Teân chæ tieâu kieåm tra Yeâu caàu kyõ thuaät Thieát bò kieåm tra 1 Phaân ñoaïn chieàu caùn Chieàu caùn Chieàu daøi L 1.1 Xaø : Lxaø L = 1,2 hoaëc 3*Lxaø+Ldö Truï : Ltruï L = 1,2 hoaëc 3*Ltruï+Ldö 1.3 Ldö : löôïng dö xeùn hai ñaàu Theo chieàu caùn Theo baûn veõ Theoo baûn veõ Maét thöôøng Thöôùc daây Thöôùc daây 2 Phaân ñoaïn xaø hoaëc truï Chieàu daøi L 2.1 Xeùn maët 1 ñaàu 2.2 Ñoä bavia Theo hình caùn Vuoâng goùc vôùi caïnh khoå toân Nhoû hôn hoaëc baèng 0,06 Thöôùc daây Thöôùc ño goùc Palmer 0-25 3 Pha toân Beà roäng 6 3.1 Hai caïnh beân 3.2 Ñoä bavia Theo baûn veõ Phaûi song song Nhoû hôn hoaëc baèng 0,06 Thöôùc caëp 2%(ñoä chính xaùc) Palmer 0-25 4 Phaân goùc Goùc gheùp noái baèng 45 Ñoä bavia Nhoû hôn hoaëc baèng 0,06 Thöôùc ño goùc Palmer 0-25 5 Laép raép 5.1 Kích thöôùc toång quaùt daøi roäng , cao , beà daøy 5.2 Kích thöôùc cöûa soå 5.3 Beà daøy caùc coång 5.4 Beà roäng laù toân 5.5 Caùc moái gheùp Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Khoâng choàng mí 6 Hoaøn chænh 6.1 Xaø keïp raép vaøo loõi toân 6.2 Caùc chi tieát cô khí Saét keâ ruoät Ty ñöùng Ty eùp xaø 6.3 Caùc chi tieát caùch ñieän Kieåm Tra Phaàn Xaø Keïp STT Chi tieát Teân chæ tieâu kieåm tra Yeâu caàu kyõ thuaät Thieát bò kieåm tra 1 Xaø keïp treân Kích thöôùc chuû yeáu Loaïi saét U Chieàu daøi toång Choát ñònh vò Khoaûng caùch Vò trí Vò trí vaø kích thöôùc loå cuûa ty eùp xaø Vò trí vaø kích thöôùc ty ñöùng Patte treo ruoät maùy Kích thöôùc Beà daøy Vò trí loå treo Khoaûnh giöõa hai patte Patte keïp daây cao , haï Vò trí Kích thöôùc Khoaûng caùch Vò trí oác tieáp ñòa Cöûa soå laép taám ñeäm truï Kích thöôùc Kohaûng caùch Ñoä maët phaúng Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Thöôùc daây Thöôùc daây Thöôùc daây Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc daây Thöôùc daây Thuôùc daây 2 Xaø döôùi 2.1 Kích thöôùc chuû yeáu Loaïi saét U Chieàu daøi toång Choát ñònh vò Khoaûng caùch Vò trí 2.3 Vò trí vaø kích thöôùc loå ty eùp xaø Caùch ñieän saét keïp xaø Caùch ñieän ty keïp xaø 2.4 Vò trí vaø kích thöôùc loå ty ñöùng 2.5 Patte keïp haï , cao Vò trí Kích thöôùc Koaûng caùch 2.6 Cöûa soå laép taám ñeämtruï Kích thöôùc Khoaûng caùch Ñoä phaúng maët 2.7 Loå baét saét keâ 2.8 Vaønh ñeäm bít daây Kích thöôùc Vò trí Ñoä phaúng maët Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc daây Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc daây Thöôùc daây 3 Saét keâ ruoät 3.1 Kích thöôùc chuû yeáu Chieàu daøi Chieàu roäng Beà daøy 3.2 Loå choát ñònh vò ñaùy maùy Ñöôøng kính Vò trí 3.3 Goujon baét xaø döôùi Ñöôøng kính goujon Chieàu cao goujon Vò trí goujon Theo baûn veõ Theo baûn veõ Theo baûn veõ Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc caëp Thöôùc caëp 4 Taám ñeäm truï 4.1 Kích thöôùc toång quaùt Chieàu cao Chieàu roäng Beà daày 4.2 Mieáng ñònh vò Kích thöôùc Khoaûng caùch 2 mieáng ñònh vò Theo baûn veõ Theo baûn veõ Thöôùc daây Thöôùc caëp Thöôùc caëp 5 Ty ñöùng 5.1 Ñöôøng kính 5.2 Chieàu daøi 5.3 Ñöôøng kính ren 5.4 Chieàu daøi ren , böôùc ren Theo baûn veõ Thöôùc daây Thöôùc caëp 6 Ty eùp xaø 6.1 Ñöôøng kính 6.2 Chieàu daøi 6.3 Ñöôøng kính ren 6.4 Chieàu daøi ren , böôùc ren Theo baûn veõ Thöôùc caëp 7 Veä sinh 7.1 Moái haøn 7.2 Bavia Chaéc chaén Saïch , boùng Ñoái Vôùi Maùy Bieán Aùp Moät Pha : Quy trình saûn xuaát loõi toân maùy bieán aùp moät pha UÛ Cuoán , eùp Pha baêng Toân 2.2.1 Khaâu Chuaån Bò Toân : Maùy bieán aùp moät pha cuõng söû duïng cuoän toân coù kích thöôùc gioáng nhö maùy bieán aùp ba pha . Khoå toân laø 750mm , daøy 0,27mm , loaïi toân caùn nguoäi Stinol do Nga saûn xuaát . Cuoän toân ñöôïc caåu ñeán daøn gaù . Khaâu naøy hoaøn toaøn gioáng khaâu chuaån bò toân ôû maùy bieán aùp ba pha . Khaâu Pha Baêng : Toân sau ñöa lr6n daøn gaù , ñöôïc keùo qua maùy pha toân , coâng ñoaïn pha toân ñöôïc moâ taû ôû phaàn maùy bieán aùp ba pha . Cuoán eùp : Toân sau khi pha baêng ñöôïc cuoán vaøo caùc ruloâ , chuyeån qua coâng ñoaïn cuoán vaøo khuoân moät pha Khuoân moät pha ñöôïc laøm baèng gang , coù hình daïng laø hình khoái chöõ nhaät ñöôïc bo troøn hai ñaàu .Kích thöôùc cuûa khuoân tuyø theo yeâu caàu thieát keá boái daây Maùy quaán : goàm caùc boä phaän chính nhö truïc quaán ñöôïc gaén vaøo truïc ñoäng cô thoâng qua boä nhoâng soá . Toác ñoä quay cuûa truïc ñöôïc ño baèng ñoàng hoà kieåu cô khí . Sau khi gaù khuoân quaán leân maùy quaán toân , toân töø ruloâ ñöôïc keùo ñeán vaø böôùc vaøo giai ñoaïn quaán toân . Nhôø ñoàng hoà ñeám voøng neân khi quaán ñuû soá voøng theo yeâu caàu thieát keá thì caét ñöôïc toân sau ñoù söû duïng baêng keo daùn moái haøn caét ñeå toân khoâng bò bung ra trôû laïi . Khi hoaøn thaønh giai ñoaïn cuoán toân , söû duïng cô caáu naâng haï chuyeån khoái toân sang maùy eùp . Muïc ñích coâng vieäc eùp laø ñeå toân ñöôïc eùp vaøo khuoân ñuùng kích thöôùc yeâu caàu kyõ thuaät . Löïc eùp ñöôïc kieåm soaùt baèng ñoàng hoà ño löïc sao cho ñuùng möùc . Löïc eùp quaù lôùn seõ aûnh höôûng ñeán tính daãn töø cuûa toân vaø coù theå hö khuoân quaán. Sau khi coâng vieäc eùp thöïc hieän xong seõ chuyeån ñeán coâng ñoaïn uû . Khaâu uû : Khaâu uû laø raát quan troïng , noù seõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm Khaâu uû coù nhieäm vuï phuïc hoài khaû naêng daãn töø cuûa vaät lieäu saét töø theùp caùn nguoäi , ngoaøi coâng vieäc uû coù theå ñònh daïng cho loõi toân. Khaâu uû ñöôïc tieán haønh : c Kieåm tra uû tröôùc khi vaän haønh : Laøm veä sinh buoàng loø tröôùc khi vaän haønh Khoâng ñeå vaät deã chaùy noå trong buoàng loø Neàn loø phaûi khoâ raùo Qui ñònh vaän haønh loø uû : a. Chuaån bò : Loõi toân sau khi eùp ñaït , ñöôïc veä sinh saïnh seõ buïi baëm , daàu môû seõ ñöôïc kieåm tra veà chaát löôïng , kích thöôùc ñuùng yeâu caàu thì ñöôïc chuyeån qua khaâu uû Tieán haønh saép xeáp loõi toân vaøo buoàng loø theo qui ñònh Sau khi saép xeáp loõi toân ñuû cho moät meû uû . Ñaäy naép loø , kieåm tra ñaït ñoä kín giöõa naép vaø mieäng loø thì cho pheùp hoaït ñoäng . Vaän haønh loø : Tröôùc khi vaän haønh loø coâng nhaân vaän haønh laäp nhaät kyù tröïc loø theo bieåu ñoà coù saún vaø baùo cho kyõ thuaät vieân phaân xöôûng , quaûn ñoác phaân xöôûng xaùc nhaän vaø noäp cho phoøng kyõ thuaät ñeå theo doõi . Qui trình uû : Qui ñònh veà saép xeáp loõi toân vaøo loø uû : - Kích thöôùc loø : neàn loø 1100 1100mm , chieàu cao vaùch 1334mm Loõi toân ñöôïc xeáp thaønh töøng lôùp , giöõa caùc lôùp loùt söù caùch Khoaûng caùch toái thieåu töø caïnh ngoaøi loõi ñeán vaùch loø laø 100mm 1100 100 100 vaùch loø 1100 loõi toân Loaïi maùy (KVA) 10 ; 15 ; 25 37,5 ; 50 75 ; 100 Soá loõi / lôùp 6 4 4 Soá loõi / meû uû 4 4 3 Soá loõi / meû uû 24 16 2 b. Qui ñònh veà vieäc uû loõi toân cuûa nhieàu maùy trong cuøng moät meû uû : Trong cuøng moät meû uû cho pheùp uû loõi toân cuûa nhieàu loaïi maùy nhöng phaûi theo caùc ñieàu kieän sau ñaây : Tröôøng hôïp cho uû nhieàu loaïi loõi toân khaùc nhau trong moät meû uû Tröôøng hôïp 1 2 3 4 5 Loaïi loõi toân MBA(KVA) 10 ; 15 ; 25 25 ; 37,5 37,5 50 75 50 75 100 Caùc loõi toân trong cuøng moät lôùp öu tieân cuøng loaïi , chæ cho pheùp xeáp 2 loaïi treân coù cuøng coù coâng suaát maùy keá nhau . Loõi toân döôùi phaûi lôùn hôn hoaëc cuøng loaïi vôùi loõi toân lôùp treân Soá löôïng loõi toân treân lôùp cuûa lôùp treân phaûi baèng soá löôïng loõi toân treân lôùp cuûa lôùp döôùi Soá lôùp treân meû uû khoâng vöôït quaù soá lôùp cuûa loõi toân maùy bieán aùp lôùp nhaát trong meû uû Khi laép raép loõi toân vôùi boái daây phaûi thoaû ñieàu kieän sau : 2 loõi phaûi cuøng moät meû , moät lôùp . c. Qui trình uû : Gia nhieät töø nhieät ñoä moäi tröôøng ñeán 820c Duy trì nhieät ñoä 820c throng thôøi gian 6 giôø Taét ñieän vaø giöõ cho toân cuøng cuøng loø ñeán 400c Môû naép loø , duøng quaït gioù laøm nguoäi cöôõng böùc ñeán 40c Laáy toân ra ngoaøi ñeå chuyeån qua khaâu caét toân Giaûn ñoà nhieät cuûa quaù trình uû t (c) 820 400 t (giôø) 6 giôø Khaâu caét vaø laép laïi : - Sau khi uû xong , caùc loõi toân ñöôïc chuyeån ñeán khaâu caét , muïc ñích cuûa vieäc caét laø ñeå laép raép vaøo cuoän daây maùy bieán aùp ñöôïc deã daøng Coâng ñoaïn caét ñöôïc tieán haønh nhö sau : Gaù loõi toân leân daøn gaù ñeå xaû toân ra Cöù 2 voøng thì ngöôøi coâng nhaân laøm daáu baèng caùch ñaùnh soá thöù töï Ngöôøi coâng nhaân sau ñoù caét ñöùt baêng toân ngay choå ñöôïc laøm daáu baèng maùy caét Saép xeáp nhöõng mieáng caét thaønh daïng loõi toân nhö ban ñaàu roài chuyeån qua khaâu laép raép Coâng vieäc caét toân sau khi uû laø moät nhöôïc ñieåm lôùn trong coâng ngheä cheá taïo loõi toân moät pha . Vì khi caét seõ aûnh höôûng bôûi söï bieán cöùng taïi nôi caét toân laøm taêng toån hao rieâng cuûa loõi toân . CHÖÔNG HAI COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO DAÂY QUAÁN CHÖÔNG 2 COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO DAÂY QUAÁN I. GIÔÙI THIEÄU VEÀ VAÄT LIEÄU CAÙCH ÑIEÄN VAØ DAÃN ÑIEÄN : 1. VAÄT LIEÄU CAÙCH ÑIEÄN : Trong vaän haønh maùy bieán aùp , chaát löôïng caùch ñieän quyeát ñònh tuoåi thoï vaø ñoä tin caäy cuûa maùy . Yeâu caàu cuûa caùch ñieän laø coù cöôøng ñoä caùch ñieän cao ñoä beàn ñieän cao , chòu nhieät , tính naêng hoùa hoïc oån ñònh trong daàu vaø theo thôøi gian , coù ñoä beàn cô khí cao ( chòu eùp , chòu uoán , chòu rung ) Theo yeâu caàu treân trong cheá taïo maùy bieán aùp ngöôøi ta thöôøng duøng caùc loaïi sau : Giaáy caùp : thöôøng duøng cuûa Nga , kyù hieäu K08 , K12 , K17 coù chieàu daøy laø 0,08 ; 0,12 ; 0,17 . Trong maùy bieán aùp thöôøng duøng loaïi K12 ñeå caùch ñieän giöõa caùc lôùp cuûa cuoän daây . Döôùi daïng baêng nhoû roäng 2 3 cm quaán thaønh töøng lôùp daøy 0,1 ñeán 3 5 cm ñeå caùch ñieän daây daãn ra vaø taêng cöôøng caùch ñieän cho cho nhöõng voøng ñaàu cuûa cuoän daây . Trong maùy bieán aùp caùch ñieän caùp laø moät trong nhöõng giaáy caùch ñieän chính . Giaáy ñieän thoaïi : do Nga saûn xuaát , kyù hieäu laø KTH , chieàu daøy qui ñònh laø 0,05mm . Giaáy ñieän thoaïi duøng laøm caùch ñieän giöõa caùc lôùp , caùch ñieän cuûa daây daãn ra cuûa moät vaøi cuoän daây quaán baèng daây ñoàng troøn . Khi söû duïng hai loaïi giaáy caùch ñieän treân caàn chuù yù ñeán caùc ñaëc ñieåm sau : chòu nhieät keùm (110 115c) , khi ngaâm daàuñoä beàn cô keùm roõ reät . Vaûi sôn caùch ñieän chòu daàu laø loaïi vaûi sôn boâng hoaëc luïa tô taèm taåm ba laàn sôn , daøy 0,17 ; 0,2 ; 0,24mm cuoän thaønh cuoän roäng 700 1000mm . Vaûi sôn coù daïng baêng roäng 2 3cm duøng ñeå quaán xung quanh daây daãn ra ôû nhöõng nôi ñoøi hoûi ñoä beàn cô hoïc vaø ñaøn hoài . Vaûi sôn loaïi ñen tuyeät ñoái khoâng duøng ñöôïc vì noù coù taåm haéc ín , neáu ngaâm trong daàu seõ laøm cho haéc ín tan trong daàu. Baêng vaûi : loaïi baêng deät , coù khoå roäng 1,5 ñeán 3cm baèng sôïi boâng . Loaïi naøy chuû yeáu ñeå coät , ñai ,boù caùc chi tieát cuûa cuoän daây . Bìa caùch ñieän : bìa caùch ñieän ñöôïc duøng nhieàu trong maùy bieán aùp nhö cheá taïo oáng caùch ñieän , daäp caùc taám caùch giöõa caùc voøng daây vaø caùc taám ñeäm loùt . Bìa caùch ñieän coù beà daøy 0,5 3mm . Naêng löïc huùt daàu tuyø theo nhieät ñoä daàu vaø beà daøy bìa . Bìa caùch ñieän ñeå huùt aåm neân caàn ñöôïc baûo quaûn nôi khoâ raùo . Thaønh phaàn giaáy bakeâlit : laøm thaønh töøng oáng , coù ñoä beàn cô vaø ñoä beàn ñieän cao . Trong maùy bieán aùp hay duøng loaïi oáng , chieàu daøy caû hai beân laø 2 ; 4 ; 6 ; 8mm vaø hôn nöõa daøi ñeán 500mm . Ñeå caùch ñieän cho daây daãn ra Laøm daïng hình oáng lôùn ñeå caùch ñieän giöõa caùc cuoän daây hay giöõa caùc cuoän daây vôùi truï saét . Gheâtinaéc roct 2718-50 : cheá taïo baèng giaáy taåm sôn bakeâlit , eùp chaët ôû nhieät ñoä cao , laøm thaønh töøng phieán coù chieàu daøy khaùc nhau , coù ñoä beàn cô vaø ñieän cao . Trong maùy bieán aùp daàu duøng loaïi A ñeå baét chaët caùc ñaàu daây , laøm baûng ñieàu chænh ñieän theá . Goå : trong maùy bieán aùp thöôøng loaïi goå deû traéng , laøm thanh ñeäm ñeå loàng cuoän daây vaø caùch ñieän truï hay laøm thanh ñeäm giöõa caùc lôùp cuûa cuoän daây neáu ñieän theá khoâng vöôït quaù 10KV . Goå deû ñoû laøm keïp daây daãn ra , laøm daàm eùp goâng töø cuûa maùy bieán aùp daàu . Sôn taåm : duøng loaïi sôn gôliptan ñeå taåm cuoän daây maùy bieán aùp daàu . Taùøc duïng laøm ñoâng cöùng caùc voøng daây laïi vôùi nhau . Taêng heä soá daãn nhieät cuûa cuoän daây vaø naâng tính chòu aåm . Söù : ñöôïc cheá taïo töø chaát ñieän moâi , phoå bieán nhaát laø vaät lieäu goám kyõ thuaät ñieän . Cuõng coù loaïi söù ñöôïc cheá taïo töø thuûy tinh toâi hoaëc thuûy tinh uû Trong maùy bieán aùp daàu duøng ñeå ñöa ñaàu daây daãn beân haï aùp vaø cao aùp töø trong maùy bieán aùp leân maët maùy . Daàu maùy bieán aùp : daàu vöøa caùch ñieän toát , vöøa duøng ñeå taûn nh._.