Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất với công cuộc đổi mới kinh tế ở Việt Nam

LêI NãI §ÇU ViÖt Nam ta ®· tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh chèng thùc d©n Ph¸p, Mü vµ giµnh ®­îc ®éc lËp. §Ó chiÕn th¾ng hai ®Õ quèc hïng m¹nh ®ã nh©n d©n ta ®· ®æ bao må h«i vµ m¸u. §­îc nh­ ngµy h«m nay lµ nhê sù hi sinh cña bao anh hïng ®· ng· xuèng. Tuy ®· ®­îc gi¶i phãng kh«ng cßn lµ n­íc thuéc ®Þa nh­ng n­íc ta vÉn lµ n­íc nghÌo, nÒn kinh tÕ ch©m ph¸t triÓn. HiÖn nay §¶ng ta ®­a ®Êt n­íc vµo giai ®o¹n míi, thêi kú míi ®Èy nhanh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nh»m môc tiªu x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc cã c¬ së vËt chÊt vµ tinh thÇn ®­îc n©ng cao. Mét x· héi ph¸t triÓn ®­îc ®¸nh gi¸ tõ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ViÖc nghiªn cøu quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng cuéc ®æi míi x· héi chñ nghØa, nã chÝnh lµ c«ng cô, ph­¬ng tiÖn ®Ó n­íc ta ®i tíi môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Chóng ta cã trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa hay kh«ng mét phÇn phô thuéc vµo viÖc vËn dông tèt quy luËt nµy hay kh«ng. Quy luËt nµy t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö cña nh©n lo¹i, qua chÕ ®é x· héi lµm cho x· héi loµi ng­êi thay thÕ lÉn nhau tõ thÊp ®Õn cao. Em ®· chén ®Ò tµi nµy ®Ó hiÓu thªm vÒ x· héi. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn em viÕt tiÓu luËn nªn cßn cã nhiÒu sai sãt vËy em kÝnh mong c¸c thÇy c« chñ nhiÖm m«n xem xÐt vµ h­íng dÉn gióp em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Ch­¬ng I : §Æt vÊn ®Ò 1. Quy luËt cã tÝnh phæ biÕn Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt, lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö cña nh©n lo¹i. Quy luËt nµy g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña x· héi tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thñy ®Õn chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa. X· héi nµo quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt th× x· héi ®ã sÏ ph¸t triÓn, ng­îc l¹i x· héi nµo kh«ng ¸p dông quy luËt th× x· héi ®ã tr× trÖ l¹c hËu. §Æc biÖt x· héi cã giai cÊp th× ph¶i th«ng qua ®Êu tranh giai cÊp, th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi míi gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Trong chÕ ®é chñ nghÜa t­ b¶n nhê sù ®iÒu chØnh ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc mµ chñ nghÜa t­ b¶n ®· rµng buéc chÆt chÏ c«ng nh©n còng nh­ mäi thµnh viªn kh¸c trong x· héi, qua ®ã cã thÓ æn ®Þnh ®­îc chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ®ång thêi vÉn thu ®­îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n tr­íc. 2. Quy luËt c¬ b¶n nhÊt Quy luËt h¶n ¸nh sù vËn ®éng, phÊt triÓn cña x· héi trªn ph­¬ng diÖn mèi quan hÖ gi÷u con ng­êi víi tù nhiªn vµ víi con ng­êi víi con ng­êi. Ho¹t ®éng kinh tÕ trong x· héi. Trong mäi chÕ ®é ng­êi ta th­êng ¸p dông nhiÒu quy luËt kinh tÕ nh­ng nÕu thiÕt quy luËt nµy th× hÇu nh­ c¸c cuéc c¶i c¸ch lµ kh«ng thùc hiÖn ®­îc hoÆc kh«ng thµnh c«ng. Ch­¬ng II : gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 2.1 Néi dung 2.1.1 Lùc l­îng s¶n xuÊt Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ n¨ng lùc thùc tiÔn c¶i biÕn gi­íi tù nhiªn cña con ng­êi vµ nh¨m ®¸p øng nhu cÇu ®êi sèng cña m×nh. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ sù kÕt hîp gi÷u ng­êi lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. Ng­êi lao ®éng víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cña s¶n xuÊt vËt chÊt t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt s¸ng t¹o vµ t¹o ra c«ng cô lao ®éng. Ng­êi lao ®éng lµ nh©n tè chñ yÕu hµng ®Çu cña lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng lµ nh©n tè quan träng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng lµ khÝ quan vËt chÊt “nèi dµi”, “nh©n lªn” søc m¹nh cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh lao ®éng biÕn ®æi thÕ giíi tù nhiªn. Nã lµ yÕu ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t­ liÖu s¶n xuÊt. Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc cµng trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, nh÷ng thµng tùu cña khoa häc ®­îc vËn dông nhanh chãng réng r·i vµo s¶n xuÊt. Tri thøc khoa häc còng lµ mét bé phËn quan träng trong viÖc x©y dùng kü thuËt kinh nghiÖm, kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng. 2.1.2 Quan hÖ s¶n xuÊt Mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ c¬ b¶n cña mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Quan hÖ s¶n xuÊt gåm 3 mÆt c¬ b¶n: + Quan hÖ vÒ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt. + Quan hÖ trong tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. + Quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Ba lo¹i quan hÖ trªn cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh chÊt æn ®Þnh,t­¬ng ®èi so víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc l­îng s¶n xuÊt.Trong ®ã quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh.V× ai n¾m ®­îc t­ liÖu s¶n xuÊt trong tay ng­êi ®ã sÏ quyÕt ®Þnh viÖc tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt, ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Còng nh­ lùc l­îng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc c¬ së vËt chÊt cña x· héi.TÝnh vËt chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë chç chóng tån t¹i kh¸ch quan ®éc lËp víi ý muèn chñ cña con ng­êi. 2.2 Mèi quan hÖ Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau mét c¸ch biÖn chøng,t¹o thµnh quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. 2.2.1.Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt: Khuynh h­íng chung cña s¶n xu¸t lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn ®ã xÐt ®Õn cïng lµ b¾t nguån tõ sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng.Cïng víi sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt,thãi quen lao ®éng kü n¨ng s¶n xuÊt kiªn thøc khoa häc cña con ng­êi còng tiÕn bé. Lùc l­îng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu tè ®éng nhÊt, c¸ch mang nhÊt cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè æn ®Þnh, l¹c hËu h¬n so víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ néi dung,lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña nã.Trong mèi quan hÖ ®ã néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc,h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× dï sím hay muén quan hÖ s¶n xuÊt còng biÕn ®æi theo phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn møc ®é nµo ®ã sÏ m©u thuÉn víi quan hÖ s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn kh¸ch quan ®ã tÊt yÕu dÉn tíi xãa bá quan hÖ s¶n xuÊt cò ®Ó h×nh thµnh quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. 2.2.2 Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt: Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt nh­ng quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: +NÕu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi trinh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng sÏ t¹o diÒu kiÖn thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt. +NÕu quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ trë thµnh “xiÒng xÝch” ,k×m h·m, c¶n trë lùc l­îng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn,viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n mµ th«ng qua nhËn thøc vµ häat ®éng c¶i t¹o cña con ng­êi .Trong qu¸ tr×nh sinh sèng con ng­êi ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ thay ®æi c«ng cô lao ®éng ®Ó x· héi loµi ng­êi ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao vµ còng lµ sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng cña quan hÖ s¶n xuÊt tíi lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thÓ hiÖn ë chç nã quy ®Þnh môc ®Ých s¶n xuÊt,¶nh h­ëng tíi th¸i ®é th¸i ®é lao ®éng cña con ng­êi lao ®éng, kÝch thÝch hoÆc k×m h·m viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng còng nh­ viÖc ¸p dông thµnh tùu khoa häc vµo s¶n xuÊt. 2.2.3 Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt Trong lÞch sö x· héi loµi ng­êi lùc l­îng s¶n xuÊt®· ph¸t triÓn tõ chç cã tÝnh chÊt c¸ nh©n lªn tÝnh chÊt x· héi hãa.Khi s¶n xuÊt dùa trªn c«ng cô thñ c«ng ph©n c«ng lao ®éng kÐm ph¸t triÓn th× lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cã tÝnh c¸ nh©n. Khi s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ hiÖn ®¹i ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn th× lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh x· héi hãa. Quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn (æn ®Þnh t­¬ng ®èi) quan hÖ s¶n xuÊt k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp) .Sù phï hîp hay kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn biÖn chøng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt,lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn . Khi phï hîp còng nh­ lóc kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt.Quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt,quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt cña s¶n xuÊt. Phï hîp vµ kh«ng phñ hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. 2.3 Sù t¸c ®éng cña quy luËt Quy luËt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc .Quy luËt nµy nh­ mét con dao hai l­ìi, nã cã thÓ lµm nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nÕu hiÓu vµ ¸p dông ®óng quy luËt vµ nã còng cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ ®i xuèng nÕu hiÓu sai quy luËt. Mét x· héi ph¸t triÓn lu«n lu«n ¸p dông c¸c quy luËt kinh tÕ,chóng nh­ c«ng cô lao ®éng cÇn thiÕt cña con ng­êi ®Æc biÖt lµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt. Tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thñy ®Õn x· héi chiÕm h÷u n« lÖ víi quan hÖ s¶n xuÊt ch¹y theo s¶n phÈm thÆng d­,chñ n« muèn cã nhiÒu s¶n phÈm dÉn ®Õn bãc lét nh©n d©n lao ®éng ,khi kh«ng thÓ chiu ®­îc nòa hä ®· vïng nªn ®Êu tranh vµ x· héi phong kiÕn ra ®êi, khi ®ã ®Þa chñ n¾m chÝnh quyÒn ng­êi lao ®éng ®­îc tù do vÒ th©n thÓ nh­ng vÉn bÞ phô thuéc vÒ ruéng ®Êt.Trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ®· cã nhiÒu ®iÒu chØnh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,råi còng ®iÒu chØnh quan hÖ s¶n xuÊt trªn tÊt c¶ c¸c yÕu tè trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt TBCN. Trong CNTB h×nh thµnh nhiÒu nhµ m¸y xÝ nghiÖp ph¸t triÓn nhanh chãng, khoa häc kü thuËt ®­îc øng dông nhiÒu. Ch­¬ng III: quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt víi c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam §Ó ®æi míi, c¶i t¹o ®Êt n­íc tõ mét n­íc nghÌo nµn l¹c hËu thµnh mét n­íc x· héi chñ nghÜa tiªn tiÕn ph¸t triÓn m¹nh vÒ kinh tÕ th× kh«ng thÓ thiÕu viÖc nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy lµ tiÒn ®Ò cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, nã cã thÓ ®­a ®Êt n­íc ph¸t ttriÓn hoÆc kÐm ph¸t triÓn nÕu kh«ng nhËn thøc ®óng. 3.1 NhËn thøc sai lÇm vÒ quy luËt cña §¶ng tr­íc ®©y Tr­íc ®©y §¶ng ta cho r»ng : “ khi vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt th× lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn trong ®ã con ng­êi chØ cã vai trß trong viÖc t¸c ®éng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, hä lµm viÖc nh­ mét ng­êi m¸y kh«ng ®­îc tù do s¸ng t¹o ®Þnh h­íng bÊt cø h×nh thøc nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt nµo mµ m×nh muèn v× vèn nã d· bÞ quy ®Þnh bëi lùc l­îng s¶n xuÊt. Do nhËn thøc ch­a ®óng ®¾n vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ®ang ë thêi kú thÊp kÐm chóng ta ®· t¹o ra nh÷ng quy m« n«ng tr­êng quèc doanh, c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp lín. §¶ng cho r»ng quan hÖ s¶n xuÊt ®· cã s½n vµ mçi b­íc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi, ®Òu thóc ®Èy sù ra ®êi vµ lín m¹nh cña lùc l­îng s¶n xuÊt míi. Quan hÖ s¶n xuÊt trong x· héi chñ nghÜa cã kh¶ n¨ng v­ît tr­íc më ®­êng cho sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt nh­ng trong thùc tÕ nhiÒu n¨m qua ®· chøng minh quan ®iÓm ®ã lµ sai lÇm. Quan hÖ s¶n xuÊt bÞ thóc ®Èy lªn qu¸ cao, qu¸ xa mét c¸ch gi¶ t¹o lµm cho nã t¸ch rêi víi tr×nh ®é thÊp kÐm cña lùc l­îng s¶n xuÊt v× vËy lùc l­îng s¶n xuÊt bÞ k×m h·m kh«ng chØ trong tr­êng hîp quan hÖ s¶n xuÊt bÞ l¹c hËu mµ c¶ khi quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÒn kh«ng ®ång ®Òu cã nh÷ng yÕu tè ®i qu¸ xa nh­ng còng cã nh÷ng yÕu tè l¹i kh«ng ph¸t triÓn víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn víi lùc l­îng s¶n xuÊt l¹c hËu n­íc ta ®· nãng véi ra søc x©y dùng lùc l­îng s¶n xuÊt mét c¸ch khÈn tr­¬ng b»ng c¸ch ®­a kh¸ nhiÒu m¸y mãc vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu,quÌ quÆt nh»m x©y dùng m« h×nh l©u dµi c«ng n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn cÊp huyÖn mµ kh«ng tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng qu¶n lý tr×nh ®é tæ chøc sö dông cña n«ng d©n. Thùc tr¹ng kinh tÕ ë n­íc ta víi nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu th× tÊt yÕu ph¶i t¹o x· héi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp quèc gia, c«ng nghiÖp nÆng nh­ng ®ã lµ môc ®Ých l©u dµi chø kh«ng ph¶i cã thÓ c¶i t¹o ®­îc ngay nh­ng chóng ta ®· bÊt chÊp thùc tÕ kh¸ch quan vÉn tÝch cùc x©y dùng ®­êng lèi chÝnh s¸ch vµ nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc ®Ó gi¶i quyÕt tèt nhÊt trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi mµ thùc tÕ th× ®· kh«ng thÓ nh¶y qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn tù nhiªn mµ xãa bá c¸c giai ®o¹n ®ã. Quan ®iÓm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc lµ kh«ng ®óng vµ nãi ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nhÜa lµ nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ thùc hiÖn chÕ ®é ®ã lµ phiÕn diÖn. Quan hÖ së h÷u ®­îc thÓ hiÖn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trao ®æi ph©n phèi vµ tiªu dïng cña ng­êi lao ®éng, viÖc xãa bá chÕ ®é t­ h÷u thiÕt lËp c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ trong thêi gian ng¾n mµ xãa bá ®­îc. Tuy vËy chóng ta ®· mét phÇn xãa s¹ch tiÓu th­¬ng khi hÖ thèng th­¬ng nghiÖp quèc doanh vµ hîp t¸c x· mua b¸n cña ta ch­a thÊy ®­îc vai trß cña ng­êi nnéi trî trong x· héi, g©y ra nhiÒu khã kh¨n ¸ch t¾c trong l­u th«ng hµng hãa vµ kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cho nh©n d©n. 3.2 §­êng lèi ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­¬ng s¶n xuÊt theo ®­êng lèi x· héi chñ nghÜa. Trong thêi ký qu¸ ®é nªn chñ nghÜa x· héi nÒn kinh tÕ kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ t­ b¶n nh­ng còng ch­a hßan toµn lµ nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa bëi vËy c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña tån t¹i kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Trong c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi §¶ng ta ®· nhÊn m¹nh lµ ph¶i gi¶i quyÕt ®ång bé 3 mÆt x©y dùng chÕ ®é së h÷u, chÕ ®é qu¶n lý vµ chÕ ®é ph©n phèi kh«ng chØ m¹nh vÒ x©y dùng së h÷u mµ bá qua hai chÕ ®é kia, kh«ng nªn qu¸ ®Ò cao chÕ ®é c«ng h÷u, coi ®ã lµ c¸i duy nhÊt ®Ó x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi. §èi víi chÕ ®é qu¶n lý, chÕ ®é së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt cã nh÷ng quy ®Þnh tÝnh chÊt môc tiªu, ph­¬ng ph¸p cña qu¶n lý lµ quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n lao ®éng ®íi víi viÖc qu¶n lý nÒn kinh tÕ. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u lµ ph¶i cã tÝnh kÕ ho¹ch, tËp trung thèng nhÊt. Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc ph¶i tu©n thñ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®éi cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn cã ®Ó x¸c ®Þnh b­íc ®i vµ nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp, quy luËt ®ã lu«n ®­îc coi lµ t­ t­ëng chØ ®¹o c«ng cuéc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi. Víi viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt trong x· héi chñ nghÜa nhÊt thiÕt ph¶i ®¶m b¶o sù thÝch øng ®ång bé gi÷a 3 yÕu tè cña quan hÖ s¶n xu©t còng nh­ mèi liªn hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. 3.3 Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 3.3.1 Thùc tr¹ng nguån lùc cña l­c l­îng s¶n xuÊt n­íc ta hiÖn nay. Chóng ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh chÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, c«ng nghiÖp cßn chiÕm tû träng nhá, tæng s¶n phÈm quèc d©n tÝnh theo ®Çu ng­êi qu¸ thÊp so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Theo sè vliÖu thèng kª ë ViÖt Nam lao ®éng chiÕm gÇn 45% d©n sè, trong ®ã n«ng nghiÖp chiÕm 75%, c«ng nghiÖp chiÕm 11% cßn l¹i lµ dÞch vô kh¸c. 3.3.2 Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt N­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi trong ®iÒu kiÖn tiÒn vèn Ýt, kh¶ n¨ng khoa hä cßn h¹n chÕ vµ cßn nhiÒu yÕu tè kh¸c quy ®Þnh nªn ch­a thÓ ®æi míi ngay lùc l­îng s¶n xuÊt cò b»ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi.Do ®ã nh÷ng yÕu tè lùc l­îng s¶n xuÊt truyÒn thèng vÉn cÇn ®­îc duy tr× vµ khai th¸c.Trong hoµn c¶nh hÞªn nay lùc l­îng s¶n xuÊt bæ xung quan träng trong viÖc ®i lªn x· héi chñ nghÜa, nã ®ßi hái tÊt yÕu ph¶i hiÖn ®¹i hãa lùc l­îng s¶n xuÊt. CÇn kÕt hîp c¸c yÕu tè truyÒn thèng víi c¸c yÕu tè hiÖn ®¹i, b¶o ®¶m tÝnh phñ ®Þnh cã tÝnh kÕ thõa,tiÕp thu cã chän läc cho phÐp t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn æn ®Þnh,b×nh th­êng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nh÷ng tiÕn bé to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt ngµy nay cho phÐp n­íc ta cã thÓ tranh thñ vËn dông trùc tiÕp nh÷ng thµnh tùu khoa hä kü thuËt, nhËp khÈu t­ liÖu s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, chuyÓn giao c«ng nghÖ qua liªn kÕt kinh tÕ vµ hîp t¸c víi kinh tÕ víi n­íc ngoµi. Tõ ®ã chóng ta cã thÓ t¹o nªn sù kÕt hîp nhòng tiÕn bé vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt do ®ã tiÕp thu cã chän läc tõ bªn ngoµi víi c¬ së vËt chÊt vèn cã trong n­íc ®Î ®Èy nhanh vµ rót ng¾n thêi h¹n ph¸t triÓn lÞch sö tù nhiªn cña lùc l­îng s¶n xuÊt,v­¬n lªn kÞp thÕ giíi. Con ng­êi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt võa v¬is t­ c¸ch lµ lµ søc lao ®éng,võa víi t­ c¸ch lµ con ng­êi cã ý thøc chñ thÓ cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ. Tr×nh ®é v¨n hãa, tr×nh ®é kü thuËt chuyªn m«n, ý thøc vµ th¸i ®é cña ng­êi lao ®éng ®èi víi s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµ nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó sö dông, khai th¸c kü thô©t kü thuËt vµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho con ng­êi chñ ®éng nhËn thøc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn gi­a lùc l­¬ng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, ®iÒu chØnh va hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó th«ng qua ®ã ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ®ång thêi t¹o ra nh÷ng ®éng lùc tÝch cùc kÝch thÝch n¨ng lùc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng, ®ßi hái ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp thªo c¬ chÕ qu¶n lý, nguyªn t¾c ho¹ch to¸n kinh tÕ. ViÖc c¶i c¸ch gi¸o dôc,båi d­ìng chuyªn m«n ,kü thuËt vµ n¨ng lùc qu¶n lý, viÖc ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, x©y dùng m«i tr­êng x· héi cã kh«ng khÝ d©n chñ phï hîp víi yªu. 3.4 X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiªu thµnh phÇn thÓ hiÖn: X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña l­c l­îng s¶n xuÊt lu«n lµ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mäi chÕ dé x· héi.XuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt n­íc ta hiÖn nay võa thÊp võa kh«ng ®ång ®Òu nªn kh«ng thÓ nãng véi nhÊt lµ x©y d­ng quan hÖ s¶n xuÊt mét thµnh phÇn dùa tren chÕ ®é c«ng h÷u XHCN vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ®· khuyÕn khÝch mäi doanh nghiÖp c¸ nh©n trong n­íc khai th¸c tiÒm n¨ng ra søc ®Çu t­ ph¸t triÓn trong khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy mét mÆt cÇn ph¶i tho¸t khái sù chãi buéc cña t­ duy cò, nh÷ng nhËn thøc kh«ng ®óng tr­íc ®©y ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng thÊy hÕt vai trß t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ t­ b¶n t­ nh©n, t­ b¶n nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi tõ ®ã kh«ng chñ ®éng th©o gì nh÷ng v­íng m¾c hoÆc thiÕu sù qu¶n lý h­¬ng dÉn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn ®óng h­íng. Quan 8 2.:c Lực l i KÕT LUËN. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt phï hîp víi näi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, nã v¹ch ra tÝnh chÊt sù phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµo sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Víi n­íc ta khi ¸p dông quy luËt nµy quan hÖ s¶n xuÊt ®· cã t¸c ®éng tÞch cùc víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Xu h­íng cña s¶n xuÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn, sù biÕn ®æi ph¸t triÓn ®ã bao giê còng b¾t ®Çu tõ sù biÕn ®æi ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong ®ã c«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè biÕn ®æi tr­íc vµ dÉn ®Õn mu©n thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã, ®ßi hái ph¶i xãa bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thang b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. ViÖc t×m ra nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch øng cña chñ nghÜa t­ b¶n vÒ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt hóc ®Èy t¹o ®iÒu kiÖm co sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n cña t­ b¶n chñ nghÝa, ®iÒu chØnh tÊt c¶ c¸c yÕu tè trong quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, ®iÒu chØnh c¸c lÜnh vùc khÝa c¹nh kh¸c nhau cña quan hÖ s¶n xuÊt ®· t¸c ®éng ¶nh h­ëng chi phèi lÉn nhau, tæng hîp t¹o ra sù thÝch øng phï hîp. Sù ®iÒu chØnh trong quan hÖ së h÷u d­íi d¹ng cæ phiÕu dÇn d©nd thay thÕ chiÕm h÷u c¸ thÓ vµ chiÕm h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lµm thuª cã thÓ mua cæ phÇn cña c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp nªn trë thµnh ®ång së h÷u, s¶n xuÊt ®­îc nªn trë thµnh tµi s¶n ®­îc h­ëng mét phÇn lîi nhuËn lµm cho hä quan t©m ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tang n¨ng xuÊt lao ®éng. VËn dông quy luËt trªn vµo ViÖt Nam, s¶n xuÊt nhá kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa ®i lªn chñ nghÜa x· héi, thõa nhËn sù tån t¹i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét tÊt yªus lÞch sö, tiÕn hµnh ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt lÉn lùc l­îng s¶n xuÊt, ®ª t¹o ra ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ph¸t triÓn h¬n h¼n ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®· bá qua. §¶ng ta tiÕp tôc chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, kh¬i dËy tiÒm n¨ng cña s¶n xuÊt, x©y dùng n¨ng lùc s¸ng t¹o, chñ ®éng cña c¸c chñ thÓ lao ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1 - Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin 2 - Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin 3 - gi¸o tr×nh t­ t­ëng Hå ChÝ Minh 4 - Gi¸o tr×nh lÞch sö §¶ng céng s¶n ViÖt Nam 5 - thùc tr¹ng quan hÖ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù vËn dông quy luËt vµo c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt Nam cña §¶ng ta hiÖn nay. Môc lôc Sè trang Ch­¬ng I : §Æt vÊn ®Ò 2 1 . Quy luËt cã tÝnh phæ biÕn 2 2. Quy luËt c¬ b¶n nhÊt 2 Ch­¬ng II : Qi¶i quyÕt vÊn ®Ò 3 2.1 Néi dung 3 2.1.1 L­c l­îng s¶n xuÊt 3 2.1.2 Quan hÖ s¶n xuÊt 4 2.2 Mèi quan hÖ 4 2.2.1 Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt 4 2.2.2 Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i lùc l­îng s¶n xuÊt 5 2.3 Sô t¸c ®éng cña quy luËt 5 Ch­¬ng III : Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt víi c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam 7 3.1 NhËn thøc sai lÇm vÒ quy luËt cña §¶ng tr­íc ®©y 7 3.2 §­êng lèi ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­¬ng s¶n xuÊt theo ®­êng lèi x· héi chñ nghÜa. 8 3.3 Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 9 3.3.1 Thùc tr¹ng nguån lùc cña l­c l­îng s¶n xuÊt n­íc ta hiÖn nay 9 3.3.2 Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt 10 3.4 X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 11 ._.