Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất

Lêi më ®Çu Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ qui luËt hÕt søc phæ biÕn trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc cña mçi quèc gia. Sù m©u thuÉn hay phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt ®Òu cã ¶nh h­ëng rÊt lín t¬Ý nÒn kinh tÕ. Sù tæng hoµ mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ cã lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo mét quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nãi c¸ch kh¸c Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ. Do vËy, viÖc n¾m v÷ng vµ vËn dông ®óng ®¾n quy luËt nµy sÏ gióp cho ®¶ng vµ nhµ n­íc cã mét chÝnh s¸ch môc tiªu thÝch hîp ®Ó ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn lªn trªn con ®­êng ®æi míi vµ ph¸t triÓn. Vµ gióp cho sinh viªn chóng ta cã mét c¸i nh×n ®óng ®¾n h¬n vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tõ ®ã cã thÓ gãp m«t phÇn nhá bÐ cña minh vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt n­íc. Do thêi gian cßn h¹n hÑp vµ sù hiÓu biÕt c¸c vÊn ®Ò ch­a s©u s¾c, ch¾c ch¾n bµi viÕt cßn cã rÊt nhiÒu thiÕu sãt. Bëi vËy em mong ®­îc sù chØ b¶o, phª ph¸n cña c« gi¸o ®Ó cã thÓ söa ch÷a, kh¾c phôc nh÷ng mÆt kiÕn thøc cßn yÕu cña m×nh vµ ®Ó bµi viÕt cã thÓ hoµn thiÖn h¬n. MôC LôC §ÆT VÊN §Ò. - lý do chän ®Ò tµi. - Nªu kh¸i qu¸t ®Ò tµi. GI¶I QUYÕT VÊN §Ò. I.KH¸i niÖm vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt vµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt 1.1. Kh¸i niÖm vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ qUAn hÖ s¶n xuÊt: 1.1.1/ Lùc l­îng s¶n xuÊt: 1.1.2/ Kh¸i niÖm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt: 1.2/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: 1.2.1/ TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt: a/ TÝnh chÊt: b/ Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt: 1.2.2/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: a.Sù vËn ®éng,ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã. b. Quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ii. §¶NG TA NHËN THøC Vµ VËN DôNG QUY LUËT NµY TRONG GIAI §O¹N HIÖN NAY. 2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn 2.2. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi. 2.3. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt . c. KÕT LUËN 1. Thµnh tùu ®¹t ®­îc nhê vËn dông ®óng ®¾n quy luËt ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc 2. H¹n chÕ 3.Gi¶i ph¸p. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ®Æt vÊn ®Ò X· héi loµi ng­êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng thÓ kh«ng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã ®­îc biÓu hiÖn chÝnh bëi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt trong mçi giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Tõ khi con ng­êi míi xuÊt hiÖn trªn hµnh tinh ®· tr¶i qua n¨m ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. §ã lµ: Céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn, x· héi t­ b¶n chñ nghÜa. T­ duy nhËn thøc cña con ng­êi kh«ng dõng l¹i ë mét chç mµ theo thêi gian ngµy cµng ph¸t triÓn hoµn thiÖn h¬n, tõ ®ã kÐo theo sù thay ®æi ph¸t triÓn trong s¶n xuÊt. LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt trong x· héi loµi ng­êi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, lµ c¸ch thøc s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt mµ trong ®ã lùc l­îng s¶n xuÊt ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, thèng nhÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt t­¬ng øng víi nã. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt võa lµ h¹t nh©n ®ång thêi võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy vµ quy ®inh mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. Kh«ng thÓ thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ nÕu kh«ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc s¶n xuÊt vµ kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p tèi ­u t¸c ®éng nh»m hoµn thiÖn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt mµ cô thÓ chÝnh lµ hoµn thiÖn mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. T¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt ®· ®­îc Mac vµ ¡ngghen kh¸i qu¸t thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· kh¼ng ®Þnh r»ng lùc l­îng s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt vµ ng­îc l¹i, cã thÓ thóc ®Çy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× mèi quan hÖ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt lµ kh«ng thÓ t¸ch rêi, ®©y lµ quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn vµ lµ mét trong nh÷ng quy luËt quan träng quy ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn vµ tiÕn bé x· héi. ChÝnh v× thÕ mµ kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn viÖc nghiªn cøu quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng cuéc ®æi míi chñ nghÜa x· héi mµ chóng ta ®ang tiÕn hµnh h«m nay. Chóng ta ®· cã nh÷ng bµi häc ®¾t gi¸, ®ã lµ sù sai lÇm khi x©y dùng nhiÒu yÕu tè cña quan hÖ s¶n xuÊt v­ît tr­íc so víi lùc l­îng s¶n xuÊt mµ chóng ta hiÖn cã. §ã lµ viÖc chØ cho phÐp c¸c h×nh thøc së h÷u Nhµ n­íc vµ së h÷u tËp thÓ tån t¹i, trong khi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c ®ang cßn cã t¸c dông m¹nh mÏ ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt th× l¹i bÞ ng¨n cÊm, kh«ng ®­îc phÐp ph¸t triÓn. ViÖc ®ã ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn, ng­êi lao ®éng kh«ng lµm viÖc hÕt m×nh, x· héi kh«ng ph¸t triÓn. VËy ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nh­ thÕ nµo ? ViÖc vËn dông ®óng ®¾n qui luËt trªn vµo c«ng cuéc x©y dùng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ v« cïng cÊp thiÕt. B. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I.KH¸i niÖm vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt vµ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt 1.1. Kh¸i niÖm vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ qUAn hÖ s¶n xuÊt: 1.1.1/ Lùc l­îng s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NghÜa lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt x· héi con ng­êi chinh phôc tù nhiªn b»ng c¸c søc m¹nh hiÖn thùc cña m×nh søc m¹nh ®ã ®­îc chñ nghÜa duy vËt lÞch sö kh¸i qu¸t trong kh¸i niÖm lùc l­îng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. Lùc l­îng s¶n xuÊt nãi lªn n¨ng lùc thùc tÕ cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn cña c¶i cho x· héi ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña con ng­êi. VËy lùc l­îng s¶n xuÊt lµ n¨ng lùc thùc tiÔn c¶i biÕn giíi tù nhiªn cña con ng­êi nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®êi sèng cña m×nh. Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng vµ kü n¨ng lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. Trong ®Êy ng­êi lao ®éng lµ nh©n tè quan träng chñ ®¹o vµ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt cña x· héi. Lª nin viÕt: “Lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, ng­êi lao ®éng” chÝnh ng­êi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh sö dông t­ liÖu lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. T­ liÖu s¶n xó©t bao gåm ®èi t­îng lao ®éng vµ t­ liÖu lao ®éng. §èi t­îng lao ®éng lµ bé phËn cña giíi nhiªn mµ lao ®éng cña con ng­êi t¸c ®éng vµo lµm thay ®æi h×nh th¸i cña nã cho phï hîp víi môc ®Ých cña con ng­êi.T­ liÖu lao ®éng lµ mét vËt hay hÖ thèng nh÷ng vËt lµm nhiÖm vô truyÒn dÉn sù t¸c ®éng cña con ng­êi lªn ®èi t­îng lao ®éng nh»m biÕn ®æi ®èi t­îng lao ®éng theo môc ®Ých cña m×nh. Do ®ã, t­ liÖu lao ®éng ®­îc coi lµ c¸nh tay thø 2 cña con ng­êi. Nã kÐo dµi vµ t¨ng c­êng søc m¹nh thÕ giíi quan con ng­êi… T­ liÖu lao ®éng do con ng­êi s¸ng t¹o ra, trong ®ã c«ng cô s¶n xuÊt ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc biÕn ®æi tù nhiªn. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè ®éng nhÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt nã “nh©n” søc m¹nh cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt c«ng cô lao ®éng kh«ng ngõng ®­îc c¶i tiÕn. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi lµ tiªu chuÈn ph©n biÖt c¸c thêi ®¹i kinh tÕ trong lÞch sö. C. M¸c viÕt: "Nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo, víi nh÷ng t­ liÖu lao ®éng nµo" Trong sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay khoa häc ph¸t triÓn ®Õn møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt trong ®êi sèng vµ trë thµnh: “lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp”. Cã thÓ nãi: khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc tr­ng cho lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. 1.1.2/ Kh¸i niÖm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt: §Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh con ng­êi ph¶i cã mèi quan hÖ víi nhau. Tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ nµy gäi lµ quan hÖ s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt do con ng­êi t¹o ra song nã ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña con ng­êi. Víi tÝnh chÊt lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña con ng­êi, quan hÖ s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ mang tÝnh vËt chÊt cña ®êi sèng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së cña ®êi sèng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt gåm 3 mÆt: - Quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a ng­êi víi t­ liÖu s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt tr­íc hÕt ®­îc quy ®Þnh bëi quan hÖ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt – BiÓu hiÖn thµnh chÕ ®é së h÷u. trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt th× quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi c¸c quan hÖ x· héi kh¸c. Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi mµ loµi ng­êi ®· tõng tr¶i qua, lÞch sö ®· ®­îc chøng kiÕn sù tån t¹i cña 2 lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt: së h÷u t­ nh©n vµ së h÷u c«ng céng. Së h÷u c«ng céng lµ lo¹i h×nh mµ trong ®ã t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ mäi thµnh viªn cña céng ®ång. Do t­ liÖu s¶n xuÊt lµ tµi s¶n chung cña c¶ céng ®ång nªn c¸c quan hÖ x· héi trong s¶n xuÊt vµ trong ®êi sèng x· héi nãi chung trë thµnh quan hÖ hîp t¸c gióp ®ì nhau. Ng­îc l¹i trong c¸c chÕ ®é t­ h÷u do t­ liÖu s¶n xuÊt chØ n»m trong tay mét sè ng­êi nªn cña c¶i x· héi kh«ng thuéc vÒ sè ®«ng mµ thuéc vÒ mét sè Ýt ng­êi c¸c quan hÖ x· héi do vËy bÊt b×nh ®¼ng. - Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh s¶n xuÊt: Tøc lµ quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong s¶n xuÊt vµ trong trao ®æi vËt chÊt cña c¶i. Trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt lµ c¸c quan hÖ cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh mét c¸ch quy m« tèc ®é hiÖu qu¶ vµ xu h­íng mçi nÒn s¶n xuÊt cô thÓ ®i ng­îc l¹i c¸c quan hÖ qu¶n lý vµ tæ chøc cã thÓ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn kinh tÕ x· héi. - Quan hÖ ph©n phèi s¶n xuÊt s¶n phÈm tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau cïng môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qña t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó lµm cho chóng kh«ng ngõng ®­îc t¨ng tr­ëng, thóc ®Èy t¸i s¶n xuÊt më réng n©ng cao phóc lîi cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý, trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ mÆt ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng còng lµ nh÷ng nh©n tè cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi sù vËn ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Quan hÖ ph©n phèi cã thÓ thóc ®Èy tèc ®é vµ nhÞp ®iÖu cña s¶n xuÊt nh­ng ng­îc l¹i nã cã kh¶ n¨ng k×m h·m s¶n xuÊt k×m h·n sù ph¸t triÓn cña x· héi NÕu xÐt riªng trong ph¹m vi mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× tÝnh chÊt së h÷u quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¶n lý vµ ph©n phèi. MÆt kh¸c trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c, Ýt nhiÒu c¶i biÕn chóng ®Ó ch¼ng nh÷ng chóng kh«ng ®èi lËp mµ phôc vô ®¾c lùc cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi míi. 1.2/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: 1.2.1/ TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt: a/ TÝnh chÊt: TÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Khi nÒn s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn víi nh÷ng c«ng cô ë tr×nh ®é phæ th«ng, lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi tr×nh ®é s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®­îc vËn ®éng cho sù hîp t¸c x· héi réng r·i trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. TÝnh chÊt tù cÊp tù tóc c« lËp cña nÒn s¶n xuÊt nhá lóc ®ã ph¶i ®­îc thay thÕ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸. b/ Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cña lÞch sö loµi ng­êi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ng­êi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ng­êi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý x· héi tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ng­êi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng. Trªn thùc tÕ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch biÖt nhau. 1.2.2/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua lai lÉn nhau mét c¸ch biÖn chøng, t¹o thµnh quy luËt sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt-quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®éng ph¸t triÓn x· héi. a.Sù vËn ®éng,ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã. Mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi lµ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ nh©n tè th­êng xuyªn biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt th­êng cã tÝnh æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi. Sù biÕn ®æi cña lùc l­îng s¶n xuÊt cã nhiÒu nguyªn nh©n: do ng­êi lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao kÜ n¨ng vµ kinh nghiÖm, khoa hoc kÜ thuËt ngµy cµng tiÕn bé trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. ChÝnh v× vËy mµ sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Õn mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh sÏ ®Æt ra nhu cÇu xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ hiÖn cã. ViÖc xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay nã b»ng mét quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã nghÜa lµ diÖt vong c¶ mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lçi thêi vµ sù ra ®êi cña mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi. Sù xo¸ bá c¸c h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã kh«ng ph¶i lµ tù th©n mµ ph¶i th«ng qua mét ph­¬ng thøc chÝnh trÞ vµ ph¸p quyÒn mµ ph­¬ng thøc ph¸p quyÒn lµ trùc tiÕp. Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ hiÖn cã tõ chç lµ h×nh thøc kinh tÕ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o duy tr× khai th¸c, ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt giê ®©y trë thµnh nh÷ng h×nh thøc k×m h·m sù ph¸t triÓn ®ã. Sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét tr¹ng th¸i mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt lµ: “h×nh thøc ph¸t triÓn” cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong tr¹ng th¸i ®ã tÊt c¶ c¸c mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ®Òu t¹o ®Þa bµn ®Çy ®ñ cho lùc l­äng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh­ vËy ë tr¹ng th¸i phï hîp th× c¶ 3 mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt thÝch øng phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc luîng s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn cña lùc l­äng s¶n xuÊt ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt tõ chç phï hîp thµnh kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­äng s¶n xuÊt. Khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiÒng xÝch cña lùc l­îng s¶n xuÊt, k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Song yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt tÊt yÕu dÉn ®Õn thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn. Thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã nghÜa lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò mÊt ®i, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi thay thÕ. Nh­ng råi quan hÖ s¶n xuÊt míi nµy sÏ l¹i trë nªn kh«ng cßn phï hîp víi lùc luîng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn h¬n n÷a; sù thay thÕ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt l¹i diÔn ra. b. Quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Chóng ta kh«ng nªn tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ bá qua sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi nã khi gi÷a chóng cã sù phï hîp. §«i khi sù ph¸t triÓn chÖch h­íng cña quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ do yÕu tè chñ quan, chø kh«ng ph¶i do tÝnh chÊt ®Æc thï cña quy luËt ®ã. Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· chøng minh vai trß quyÕt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt song nã còng chØ râ r»ng quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i lùc l­îng s¶n xuÊt, nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ tiÒn ®Ò cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn khi nã phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nã lµm nhiÖm vô chØ ra môc tiªu b­íc ®i vµ t¹o quy m« thÝch hîp cho lùc l­îng s¶n xuÊt ho¹t ®éng, còng nh­ ®¶m b¶o lîi Ých chÝnh ®¸ng cho ng­êi lao ®éng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cho con ng­êi lµ nh©n tè quan träng vµ quyÕt ®Þnh trong lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo lùc l­îng s¶n xuÊt mµ nã quyÕt ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña ng­êi lao ®éng, ®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ… vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ ®éng lùc thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi l¹c hËu hoÆc tiªn tiÕn h¬n lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi quan hÖ s¶n xuÊt k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, th× theo quy luËt chung, quan hÖ s¶n xuÊt cò sÏ ®­îc thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. KÕt luËn chung: quy luËt s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan c¬ b¶n chi phèi toµn bé lÞch sö ph¸t triÓn loµi ng­êi nh­ng ë mçi giai ®o¹n lÞch sö, mçi quèc gia, mçi d©n téc, sù biÓu hiÖn quy luËt nµy cã nh÷ng sù kh¸c nhau bëi v× ngoµi sù t¸c ®éng chung cña quy luËt cßn cã sù tham gia cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nh­ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiªn d©n c­, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n¨ng lùc vËn dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè nµy t¹o nªn sù ®a d¹ng phong phó trong sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi. ii. §¶NG TA NHËN THøC Vµ VËN DôNG QUY LUËT NµY TRONG GIAI §O¹N HIÖN NAY. N¾m v÷ng ®­îc quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ gióp cho §¶ng ta vËn dông cã hiÖu qu¶ trong con ®­êng ®­a ®Êt n­íc tho¸t ra khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn. NhÊt lµ ®Êt n­íc ta ®ang trªn con ®­êng ph¸t triÓn ®i lªn chñ nghÜa x· héi vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× viÖc vËn dông quy luËt mét c¸ch hiÖu qu¶ hîp lý sÏ lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc. Qu¸ tr×nh ®æi míi ®· ®­a l¹i nhiÒu thµnh tùu to lín, nh­ng ®ång thêi còng ®Æt ra nhiÒu lý luËn quan träng mµ viÖc ¸p dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµo viÖc gi¶i quyÕt chóng mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ lµ c¬ së hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc tiÕp tôc ho¹ch ®Þnh vµ ®Èy nhanh sù nghiÖp ®æi míi, còng nh­ sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. 2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn Sau ®éc lËp, nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn gÆp v« vµn khã kh¨n do thãi quen lao ®éng tù cung tù cÊp, nÒn s¶n xuÊt nhá lÎ, tr×nh ®é khoa häc kÐm ph¸t triÓn, ®êi sèng x· héi v« cïng khã kh¨n… Víi hoµn c¶nh míi, ®Êt n­íc tiÕn lªn CNXH, ®ßi hái n­íc ta ph¶i cã mét chÕ ®é kinh tÕ phï hîp, ®ã lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Thêi gian qua, chóng ta qu¸ coi träng vai trß cña quan hÖ s¶n xuÊt, cho r»ng cã thÓ ®­a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc ®Ó më ®­êng san ®Êt, thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Quan niÖm Êy lµ sai lÇm, sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong thêi gian qua lµ minh chøng cho ®iÒu Êy vµ do ®ã g©y ra sù m©u thuÉn gi÷a yªu cÇu ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt víi h×nh thøc kinh tÕ - x· héi ®­îc ¸p ®Æt mét c¸ch chñ quan trªn ®Êt n­íc ta. Mèi m©u thuÉn Êy ®· ®em theo nhiÒu hËu qu¶ ngoµi ý muèn: Kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, x· héi n¶y sinh nhiÒu tiªu cùc, tÖ n¹n, tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm… yªu cÇu cÊp thiÕt lµ ph¶i gi¶i quyÕt ®óng ®¾n m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt - quan hÖ s¶n xuÊt, tõ ®ã kh¾c phôc khã kh¨n vµ tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ - x· héi. ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi víi nh÷ng b­íc ®i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §ã lµ sù cho phÐp phôc håi vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa t­ b¶n, bu«n b¸n tù do réng r·i, n©ng cao ®êi sèng x· héi,… Nh­ lêi cña ®ång chÝ Lª Kh¶ Phiªu nãi: "… kh«ng chÊp nhËn ViÖt Nam theo con ®­êng chñ quan cña t­ b¶n nh­ng kh«ng ph¶i triÖt tiªu t­ b¶n trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam vµ vÉn quan hÖ víi CNTB trªn c¬ së cã lîi cho ®«i bªn vµ nh­ vËy cho phÐp ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n lµ s¸ng suèt". Hay quan ®iÓm tõ §¹i héi §¶ng VI còng kh¼ng ®Þnh: kh«ng nh÷ng kh«i phôc thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n vµ kinh tÕ c¸ thÓ mµ cßn ph¶i ph¸t triÓn chóng réng r·i theo chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Nh­ng ®iÒu quan träng lµ ph¶i nhËn thøc ®­îc vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc trong thêi k× qu¸ ®é. 2.1 Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi. ViÖt Nam ®· x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®­îc h¬n 30 n¨m ë miÒn B¾c vµ h¬n 10 n¨m trªn ph¹m vi toµn quèc nÕu tÝnh ®Õn thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®æi míi. Ng«i nhµ x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta muèn x©y dùng cã thÓ cã nhiÒu ®Æc tr­ng, nh­ng cã hai ®Æc tr­ng chÊt l­îng quan träng nhÊt mµ døt kho¸t chóng ta ph¶i ®Æt ®Õn, ®ã lµ võa giµu cã h¬n, võa c«ng b»ng h¬n so víi trong chñ nghÜa t­ b¶n. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi th× nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt cña n­íc ta l¹i chËm ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Sù khã kh¨n nµy cã thÓ cã nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng cã lÏ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng nhÊt lµ: kh«ng n¾m v÷ng quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NghÞ quyÕt §¹i héi VIII ®· chØ râ nh÷ng yÕu kÐm, khuyÕt ®iÓm: NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ch­a v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ vµ søc m¹nh tranh chÊp. NhÞp ®é t¨ng tr­ëng tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) nhÞp ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, dÞch vô, kim ng¹ch xuÊt khÈu, nhËp khÈu… kh«ng ®¹t chØ tiªu ®Ò ra. Nh×n chung, n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a tèt, gi¸ thµnh cao. NhiÒu s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp thiÕu thÞ tr­êng tiªu thô trong c¶ n­íc vµ n­íc ngoµi. HÖ thèng tµi chÝnh-ng©n hµng cßn yÕi kÐm vµ thiÕu lµnh m¹nh. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm. C¬ cÊu ®Çu t­ ch­a hîp lý, ®Çu t­ cßn ph©n t¸n, l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t nhiÒu. NhÞp ®é thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi gi¶m, c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng t¸c nµy cßn nhiÒu v­íng m¾c vµ thiÕu sãt. Quan hÖ mét sè mÆt ch­a phï hîp. Kinh tÕ nhµ n­íc ch­a ®­îc cñng cè t­¬ng xøng víi vai trß chØ ®¹o, ch­a cã chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong viÖc s¾p xÕp, ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc. Mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸-x· héi bøc xóc vµ gay g¾t chËm ®­îc gi¶i quyÕt. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n cßn ë møc cao. C¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ ch­a ®­îc ®¸p øng tèt yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. C¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng ®ång bé vµ ch­a t¹o ®éng lùc m¹nh ®Ó ph¸t triÓn. Mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn thiÕu, ch­a nhÊt qu¸n, ch­a s¸t víi cuéc sèng, thiÕu tÝnh kh¶ thi. NhiÒu cÊp, ngµnh ch­a thay thÕ, söa ®æi nh÷ng quy ®Þnh vÒ qu¶n lý nhµ n­íc kh«ng cßn phï hîp, ch­a bæ sung nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch míi cã t¸c dông gi¶i phãng m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét x· héi tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa, nhµ n­íc ta ®· kh«ng thÊy râ b­íc ®i cã tÝnh quy luËt trªn con ®­êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi nªn ®· tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ xÐt vÒ thùc chÊt lµ theo ®­êng lèi ®Èy m¹nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ®­a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®­a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc ®Ó t¹o ®Þa bµn réng r·i, thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §iÒu ®ã lµ hoµn toµn m©u thuÉn víi quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §Ó kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÉn cã thÓ ph¸t sinh ®ßi hái ph¶i thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi víi nh÷ng h×nh thøc vµ b­íc ®i phï hîp vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nh÷ng chÝnh s¸ch míi cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ. Sù thóc ®Èy nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta sang mét b­íc ®i míi. Mäi ng­êi ®­îc tù do kinh doanh bu«n b¸n, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi nhau mét c¸ch b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt…TÊt c¶ ®Òu nh»m vµo môc tiªu duy nhÊt lµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. §Ó lµm râ h¬n vÒ nÒn kinh tÕ n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é, chóng ta sÏ ®i ph©n tÝch nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thêi gian nµy. T¹i ®¹i héi lÇn thø VI, §¶ng ta ®· nhËn ®Þnh : « …Lùc l­îng s¶n xuÊt bÞ k×m h·m kh«ng chØ trong tr­êng hîp quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, mµ c¶ khi quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé, cã nh÷ng yÕu tè ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt   ( §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI. Nxb sù thËt, HN, 1987, tr.57) Trong qu¸ tr×nh tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i kÓ ®Õn yÕu tè chñ quan cña viÖc ®¶ng l·nh ®¹o, Nhµ n­íc ph¸t ®éng tÝnh tÝch cùc x· héi cña quÇn chóng b»ng nh÷ng lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn yªu n­íc vèn cã cña hä. Tuy nhiªn, theo nhËn ®Þnh trªn cña ®¶ng, ta thÊy r»ng, kh«ng thÓ cho r»ng nh÷ng yÕu tè tiªn tiÕn cña quan hÖ s¶n xuÊt m·i lµ tiÒn ®Ò sù thóc ®Èy phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Chóng chØ t¸c ®éng tÝch cùc trong mét thêi gian ng¾n vµ cuèi cïng, vÉn ph¶i tu©n thñ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. 2.3. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III( 9- 1960) cña §¶ng lao ®éng ViÖt Nam ®· quyÕt nghÞ “ NhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é ë miÒn B¾c n­íc ta lµ c«ng nghiÖp hãa x· héi chñ nghÜa, mµ mÊu chèt lµ ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng”. Thuéc ph¹m trï cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ vËn ®éng kh«ng ngoµi biÖn chøng néi t¹i cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ g¾n chÆt víi hiÖn ®¹i ho¸, tr­íc hÕt ph¶i ®­îc xem xÐt tõ t­ duy triÕt häc. Tr­íc khi ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ muèn thµnh c«ng trªn ®Êt n­íc th× ph¶i cã tiÒm lùc vÒ kinh tÕ con ng­êi, trong ®ã lùc l­îng lao ®éng lµ mét yÕu tè quan träng. Ngoµi ra ph¶i cã sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ®©y míi lµ nh©n tè c¬ b¶n nhÊt. C«ng nghiÖp hãa ë n­íc ta xuÊt ph¸t tõ ®iÓm rÊt thÊp vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, vÒ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tõ tr¹ng th¸i kh«ng phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. N¨m 1960 c«ng nghiÖp chiÕm 18,2% thu nhËp quèc d©n s¶n xuÊt, 7% lao ®éng x· héi trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n; n«ng nghiÖp chiÕm tû lÖ t­¬ng øng lµ 42,35 vµ 83%; s¶n l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi d­íi 300 kg; GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi kho¶ng d­íi 100 ®« la. Trong khi ph©n c«ng lao ®éng x· héi ch­a ph¸t triÓn vµ lùc l­îng s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thÊp th× quan hÖ s¶n xuÊt ®· ®­îc ®Èy lªn tr×nh ®é tËp thÓ hãa vµ quèc doanh hãa lµ chñ yÕu. §Õn n¨m 1960: 85,8% tæng sè hé n«ng d©n vµo hîp t¸c x·; 100% hé t­ s¶n ®­îc c¶i t¹o trong tæng sè t­ s¶n c«ng th­¬ng nghiÖp thuéc diÖn c¶i t¹o, gÇn 80% thî thñ c«ng c¸ thÓ vµo hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp §øng tr­íc thùc tr¹ng nµy §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh xãa bá c¬ chÕ hµnh chÝnh, quan liªu, bao cÊp, vµ x©y dùng mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, nhanh chãng ®i lªn chñ nghÜa céng s¶n. Trong ®¹i héi §¶ng VI (12/1986) lµ mét thêi gian qua träng, ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn m×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta: xo¸ bá chÕ ®é bao cÊp s¶n phÈm, b·i bá sù cÊm ®o¸n ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn yÕu ít cña ®êi sèng x· héi ®­îc thay thÕ b»ng sù héi nhËp víi thÕ giíi, quan t©m vµ chó träng ph¸t triÓn ®êi sèng cña nh©n d©n… §¹i héi VII (6/1991), §¹i héi VIII (6/1996), §¹i héi IX (4/2001) ®· tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh bæ sung vµ hoµn thiÖn c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ - x· héi: ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®iÒu chØnh c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ®æi míi vÒ c«ng cô lao ®éng vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ- x· héi, më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. c. KÕT LUËN 3.1. Thµnh tùu ®¹t ®­îc nhê vËn dông ®óng ®¾n quy luËt. Sau 18 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín vµ cã ý nghÜa quan träng. - NÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng liªn tôc, nhiÒu n¨m tèc ®é cao. Trong 5 n¨m ®Çu ®æi míi (1986-1990), khi chÕ ®é bao cÊp bÞ xo¸ bá dÇn, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ hîp t¸c x· gÆp nhiÒu khã kh¨n, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ c¸ thÓ ch­a ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng bÊt æn, b×nh qu©n chØ ®¹t 3,9%/n¨m (riªng 1986: 0,3%) vµ l¹m ph¸t cao kÐo dµi. Nh­ng ®Çu thËp kØ 90, nÒn kinh tÕ liªn tôc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vµ ®¹t ®Õn ®Ønh cao lµ 9,5% vµo n¨m 1995. §Æc biÖt trong kÕ ho¹ch 5 n¨m (1991-1995), ta ®· hoµn thµnh v­ît møc nhiÒu chØ tiªu chñ yÕu ®­a n­íc ta thùc sù tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi, chuyÓn sang thêi k× ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt n­íc. Toµn bé c¸c môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000 vµ chiÕn l­îc 10 n¨m ®Òu ®¹t vµ v­ît kÕ ho¹ch. GDP trong 10 n¨m nµy t¨ng b×nh qu©n 7,56%/n¨m ®Õn GDP 2000 gÊp 2,07% lÇn n¨m 1990. §Õn n¨m 2000-2002 tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t æn ®Þnh 6,7%; 6,8% vµ 7,0%. N«ng nghiÖp ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ trång trät vµ ch¨n nu«i, nghÒ rõng vµ thuû s¶n. S¶n l­îng l­¬ng thùc t¨ng nhanh tõ 21,5 triÖu tÊn (1990) lªn 27,5 t._.