Quy luật giá trị vai trò của nó trong nền kinh tế thị trường ở nước ta. Thực trạng và giải pháp trong việc vận dụng nó ở nước ta

Lêi Nãi §Çu Tõ NghÞ QuyÕt ®¹i héi VI cña §¶ng , chóng ta ®· tiÕn hµnh sù nghiÖp ®æi míi , xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung , hµnh chÝnh bao cÊp x©y dùng c¬ chÕ thÞ truêng cã sù qu¶ lý cña nhµ n­íc . Tõ ®ã vÊn ®Ò thÞ truêng , hµng ho¸ ®­îc quan t©m nghiªn cøu réng r·i Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c¸ nh©n , ®Òu biÓu hiÖn th«ng qua quan hÖ mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ truêng . XÐt vÒ mÆt lÞch sö kinh tÕ hµng ho¸ cã tr­íc kinh tÕ thÞ truêng . Kinh tÕ hµng ho¸ ra ®êi th× thÞ tr­êng còng xuÊt hiÖn nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ ®· cã Kinh tÕ thÞ tr­êng. Víi sù t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ hµng ho¸ thÞ tr­êng ®­îc më réng h¬n , phong phó h¬n . C¸c quan hÖ thÞ tr­êng t­¬ng ®èi hoµn thiÖn khi ®ã míi cã Kinh tÕ thÞ tr­êng . Tõ ®ã cã thÓ thÊy r»ng Kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i lµ giai do¹n kh¸c biÖt , ®éc lËp ®øng ngoµi kinh tÕ hµng ho¸ mµ lµ giai ®o¹n cao cña kinh tÕ hµng ho¸ . Mét thùc tÕ lu«n cÇn ph¶i quan t©m muèn cã ®­îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh , bÒn v÷ng ®­¬ng nhiªn ta ph¶i n¾m v÷ng ®­îc c¸c quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n trong nã , t¸c ®«ng tíi kinh tÕ hµng ho¸ (tiÒn th©n cña kinh tÕ thÞ tr­êng) .NÕu ng­êi ta ®· nh¾c ®Õn kinh tÕ hµng ho¸ th× mét quy luËt c¬ b¶n cña nã kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Ðn dã lµ quy luËt gi¸ trÞ . Trong ph¹m vi cña ®Ò ¸n em xin tr×nh bµy néi dung quy luËt gi¸ trÞ vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Æc biÖt lµ sù t¸c ®éng cña nã tíi nÒn Kinh tÕ thÞ tr­êng trong x· héi chñ nghÜa nãi chung vµ ë n­íc ta nãi riªng. Néi Dung Ch­¬ng 1: S¶N XUÊT HµNG HO¸ Vµ QUY LUËT GI¸ TRÞ S¶n xuÊt hµng ho¸ 1.1.1 TÝnh tÊt yÕu vµ §iÒu kiÖn s¶n sinh ra s¶n xuÊt hµng ho¸ S¶n xuÊt tù cung tù cÊp lµ kiÓu s¶n xuÊt ®µu tiªn mµ con ng­êi sö dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò s¶n xuÊt c¸i g× cµ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo vµ cho ai. §©y lµ kiÓu s¶n xuÊt tù nhiªn , khÐp kÝn trong ®¬n vÞ nhá , kh«ng cho phÐp më réng quan hÖ víi ®¬n vÞ kh¸c. V× vËy nã cã tÝnh chÊt b¶o thñ tr× trÖ , bÞ giíi h¹n bëi nhu cÇu h¹n hÑp.ChÝnh v× vËy s¶n xuÊt tù cung tù cÊp thÝch øng víi thêi k× lùc l­îng s¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn , khi mµ lao ®éng thñ c«ng chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ .Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cao ph©n c«ng lao ®éng ®­îc më réng th× dÇn xuÊt hiÖn trao ®æi hµng ho¸ . Khi trao ®æi hµng ho¸ trë thµnh môc ®Ých th­êng xuyªn cña s¶n xuÊt th× s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi. Nh­ vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ mµ ë ®ã s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ®Ó b¸n trªn thÞ tr­êng. Trªn thÞ tr­êng vÊn ®Ò c¬ b¶n (s¶n xuÊt ra c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo ? s¶n xuÊt cho ai ? )®Òu ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ ®ã , c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c c¸ nh©n , c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng viÖc trao ®æi (mua b¸n ) hµng ho¸ , dÞch vô th«ng qua thÞ tr­êng vµ ®­îc tiÒn tÖ ho¸ . Theo Lªnin c¬ së kinh tÕ – X· héi cña sù ra ®êi vµ tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ(®éc lËp) gi÷a ng­êi s¶n xuÊt nµy víi ng­êi s¶n xuÊt kh¸c do c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quy ®Þnh. Ph©n c«ng lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸ . NÕu kh«ng cã ph©n c«ng lao ®éng x· héi th× kh«ng thÓ cã s¶n xuÊt hµng ho¸ , mÆc dï ph©n c«ng lao ®éng cã thÓ tån t¹i ®éc lËp mµ kh«ng cÇn cã s¶n xuÊt hµng ho¸ .Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt .Lùc l­îng s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn th× ph©n c«ng lao ®éng x· héi cµng ph¸t triÓn ,më réng nã quyÕt ®Þnh c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong x· héi ...VÝ dô : Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt tù cung tù cÊp mét gia ®×nh võa lµm ruéng (®Ó t¹o ra lóa g¹o) võa s¶n xuÊt ra c¸c vËt dông sö dông cho sinh ho¹t hµng ngµy còng nh­ trong s¶n xuÊt (nh­ xÎng , cuèc , quÇn ¸o , cµy bõa ...) Khi cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi , ng­êi n«ng d©n chuyªn m«n ho¸ viÖc trång lóa , cßn viÖc chÕ t¹o c«ng cô s¶n xuÊt th× do ng­êi thî rÌn ®¶m nhiÖm , s¶n xuÊt quÇn ¸o do thî thñ c«ng ®¶m nhiÖm. Ng­êi n«ng nh©n kh«ng chØ cÇn l­¬ng thùc ®Ó ¨n , mµ cßn cÇn cã c«ng cô ®Ó s¶n xuÊt ,cÇn quÇn ¸o ®Ó mÆc. Còng nh­ ng­ßi thî rÌn vµ thî thñ c«ng kh«ng thÓ sèng b»ng xÎng , cuèc hay quÇn ¸o ....ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy lµm cho x· héi cÇn ph¶i cã sù trao ®æi hµng ho¸ cho nhau vµ phô thuéc vµo nhau. Tõ ®ã cã thÓ thÊy ®­îc ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ viÖc ph©n chia ng­êi s¶n xuÊt vµo nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c cña x· héi.HoÆc nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ ®iÒu kiÖn cÇn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ . Ngoµi ph©n c«ng lao ®éng x· héi ra ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt do c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quy ®Þnh. ChÝnh nhê ®iÒu kiÖn nµy mµ ng­êi chñ t­ liÖu s¶n xuÊt cã quyÒn tù do ra quyÕt ®Þnh viÖc sö dông sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt vµ nh÷ng s¶n phÈm do hä s¶n xuÊt ra vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau. Nh­ vËy quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n uÊt ®· chia rÏ ng­êi s¶n xuÊt, lµm cho hä t¸ch biÖt nhau vÒ mÆt kinh tÕ.Trong ®iÒu kiÖn ®ã , ng­êi s¶n xuÊt nµy muèn sö dông s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt kh¸c th× ph¶i trao ®æi s¶n phÈm lao ®éng cho nhau vµ còng tõ ®ã mµ s¶n phÈm lao ®éng trë thµnh hµng ho¸. 1.1.2 §Æc ®iÓm chung cña s¶n xuÊt hµng ho¸ S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi. §µu tiªn lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n (®ã lµ lo¹i s¶n xuÊt cña ng­êi n«ng d©n , thî thñ c«ng dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng cña b¶n th©n hä. S¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n ra ®êi trong thêi k× c«ng x· nguyªn thñy tan r·. Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ phong kiÕn , nã ®ãng vai trß phô thuéc bæ sung. §©y lµ kiÓu s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá , dùa trªn kÜ thuËt thñ c«ng vµ l¹c hËu. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cao , s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n chuyªn thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín. Qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn nµy diÔn ra trong thêi kú qu¸ ®é tõ x· héi phong kiÕn sang chÕ ®é t­ b¶n. Khi s¶n phÈm lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ th× ng­êi s¶n xuÊt trë thµnh ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ , lao ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ võa cã tÝnh c¸ nh©n riªng biÖt võa cã tÝnh x· héi . TÝnh c¸ nh©n cña ng­êi s¶n xuÊt ë ®ay lµ khi hä thÝch s¶n xuÊt mét mÆt hµng nµo th× hä cã thÓ tù do lùa chän , bªn c¹nh ®ã viÖc s¶n xuÊt b»ng c«ng cô nµo vµ ph©n phèi cho ai còng lµ c«ng viÖc c¸ nh©n cña c¸c chñ së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt. TÝnh chÊt x· héi cña ng­êi lao ®éng thÓ hiÖn ë chç do ph©n c«ng lao ®éng nªn s¶n phÈm lao ®éng cña ng­êi nµy trë nªn cÇn thiÕt cho ng­êi kh¸c , cÇn cho x· héi . Tuy nhiªn tÝnh chÊt nµy cña ng­êi lao ®éng chØ ®­îc thõa nhËn khi hä t×m ®­îc ng­êi mua trªn thÞ tr­êng vµ b¸n ®­îc hµng ho¸ do hä s¶n xuÊt ra . Do ®ã lao ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ sù thèng nhÊt gi÷a hai mÆt ®èi lËp lµ tÝnh x· héi vµ tÝnh t­ nh©n , c¸ biÖt cña lao ®éng ®©y lµ m©u thuÉn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt hµng ho¸. §èi víi mçi hµng ho¸ ®ã m©u thuÉn ®­îc gi¶i quyÕt trªn thÞ tr­êng. §ång th­ßi nã ®­îc t¸i t¹o ra mét c¸ch th­êng xuyªn víi t­ c¸ch lµ m©u thuÉn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nãi chung Ngµy nay s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ – x· héi phæ biÕn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia . 1.1.3 ­u thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµm cho ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng s©u s¾c , chuyªn m«n ho¸ , hiÖp t¸c ho¸ ngµy cµng t¨ng , mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh c¸c vïng ngµy cµng chÆt chÏ. Tõ ®ã xo¸ bá tÝnh tù cÊp tù tóc , b¶o thñ tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ ®¶y m¹nh qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ lao ®éng TÝnh t¸ch biÖt veeg kinh tÕ ®ßi hái ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt – kinh doanh ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸. Muèn vËy hä ph¶i ra søc c¶i tiÕn kÜ thuËt , hîp lÝ ho¸ s¶n xuÊt , n©ng cao chÊt l­îng , c¶i tiÕn quy c¸ch , mÊu m· hµng ho¸ , tæ chøc tèt qu¸ tr×nh tiªu thô ...Tõ ®ã lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi ,thóc ®¶y lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn S¶n xuÊt hµng ho¸ víi quy m« lín cã ­u thÕ so víi s¶n xuÊt hµng ho¸ víi quy m« nhá vÒ quy m« , tr×nh ®é kÜ thuËt , kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu. V× vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín lµ c¸ch thøc tæ chøc hiÖn ®¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trong thêi ®¹i hiÖn nay . 1.2 Quy luËt gi¸ trÞ Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ c¨n b¶n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. Chõng nµo cßn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× chõng ®ã cßn quy luËt gi¸ trÞ 1.2.1 Néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ Quy luËt kinh tÕ lµ nh÷ng mèi liªn hÖ nh©n qu¶, tÊt yÕu, b¶n chÊt vµ th­êng xuyªn lÆp ®i lÆp l¹i trong nh÷ng hiÖn t­îng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan. Quy luËt kinh tÕ ra ®êi, ph¸t huy t¸c dông vµ mÊt ®i kh«ng phô thuéc vµo ý trÝ con ng­êi. Ng­êi ta kh«ng thÓ tù ý t¹o ra nh÷ng quy luËt kinh tÕ, ®ång thêi còng kh«ng thÓ xo¸ bá chóng. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®ä t­ h÷u , s¶n xuÊt lµ viÖc riªng cña tõng ng­êi , cho nªn nh×nh bÒ ngoµi thÊy h×nh nh­ hä hoµn toµn ho¹t ®éng mét c¸ch tù do , kh«ng bÞ mét søc m¹nh nµo rµng buéc. Sù thùc , mäi ho¹t ®éng cña hä trong lÜnh vùc s¶n xuÊt còng nh­ trong lÜnh vùc l­u th«ng ddeuf bÞ quy luËt gi¸ trÞ , quy luËt c¬ b¶n cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ chi phèi . Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi tÊt yÕu. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ : Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ lµ do lao ®éng trõu t­îng cña con ng­êi t¹o nªn , sè l­îng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ lµ do sè l­îng lao ®éng x· héi tÊt yÕu ®Ó lµm ra lo¹i hµng ho¸ ®ã quyÕt ®Þnh. Do ®ã khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së lao ®éng x· héi tÊt yÕu ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã , vµ ph¶i tiÕn hµnh trao ®æi ngang gi¸. §ã lµ yªu cÇu cña quy luËt gi¸ trÞ. Quy luËt gi¸ trÞ b¾t buéc mäi ng­êi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i tu©n theo “mÖnh lÖnh” cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. ChØ cã th«ng qua sù vËn ®éng lªn xuèng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng míi cã thÓ thÊy ®­îc sù vËn ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng lªn xuèng mét c¸ch tù ph¸t , xoay xung quanh quy luËt gi¸ trÞ , lµ s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ tù do c¹nh tranh , v« chÝnh phñ vµ biÓu hiÖn sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ t­ nh©n. 1.2.3 Chøc n¨ng nhiÖm vô cña quy luËt gi¸ trÞ * §iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ : (h×nh thµnh gi¸ c¶) Trong thùc tÕ x· héi s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u th­êng x¶y ra t×nh h×nh lµ : Ng­êi s¶n xuÊt bá ngµnh nµy , ®æ x« vµo ngµnh kh¸c ; t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng x· héi ®­îc chuyÓn tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c : quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh nµy thu hÑp th× ngµnh kia l¹i më réng víi tèc ®é nhanh chãng.Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc vËn ®éng tËp chung nhÊt cña quy luËt gi¸ trÞ lµ viÖc h×nh thµnh gi¸ c¶. Gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ , lµ sù biÓu hiÖn cña quy luËt gi¸ trÞ. Cho nªn khi x¸c ®Þnh gi¸ c¶ ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kh¸ch quan lµ lÊy gi¸ trÞ lµm c¬ së , ph¶n ¸nh ®µy ®ñ nh÷ng hao phÝ vÒ vËt t­ vµ lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa . Gi¸ c¶ ph¶i ®ñ bï ®¾p cho chi phÝ sx , tøc lµ ®ñ bï ®¾p gi¸ thµnh sx , ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o cho mét møc l·i suÊt thÝch ®¸ng ®Ó t¸i sx më réng. §ã lµ nguyªn t¾c chung phæ biÕn ¸p dông cho mäi quan hÖ trao ®æi , quan hÖ gi÷a c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh víi nhau. V× vËy trong c«ng t¸c vËt gi¸ , ph¶i kiªn quyÕt chèng hiÖn t­îng quy ®Þnh gi¸ c¶ mét c¸ch tú tiÖn , kh«ng cã c¨n cø kinh tÕ. Nh­ng khi nãi ®Ðn gi¸ c¶ kh«ng thÓ tho¸t ly c¬ së cña nã lµ gi¸ trÞ th× kh«ng cã nghÜa lµ gi¸ c¶ cña mçi hang hãa lu«n nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ cña nã. Tr¸i l¹i sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ c¶ vµ gi¸ trÞ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. ChÝnh quy luËt gi¸ trÞ ®· g©y nªn nh÷ng hiÖn t­îng ®ã, tøc lµ nã ®· ®iÒu tiÕt viÖc s¶n xuÊt trong x· héi, vµ h×nh thµnh nªn gi¸ c¶. Muèn hiÓu râ vÊn ®Ò nµy , chóng ta cÇn xem xÐt nh÷ng tr­êng hîp sau ®©y th­êng x¶y ra trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ : 4ï Gi¸ c¶ nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ 4ï Gi¸ c¶ cao h¬n gi¸ trÞ 4ï Gi¸ c¶ thÊp h¬n gi¸ trÞ Tr­êng hîp thø nhÊt nãi lªn cung cÇu trªn thÞ tr­êng nhÊt trÝ víi nhau , tøc lµ møc s¶n xuÊt võa khíp víi møc nhu cÇu cña x· héi. Do s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u , tiÕn hµnh mét c¸ch tù ph¸t v« chÝnh phñ cho nªn tr­êng hîp nµy hÕt søc hiÕm vµ ngÉu nhiªn . Tr­êng hîp thø hai nãi lªn cung Ýt h¬n cÇu , møc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu x· héi ; trong tr­êng hîp nµy , hµng ho¸ cã nhiÒu kh¶ n¨ng b¸n ch¹y , cã l·i cao. Do ®ã nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ ®ã sÏ më réng thªm s¶n xuÊt. NhiÒu ng­êi tr­íc kia s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ kh¸c , nay còng chuyÓn sang s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ nµy. T×nh h×nh ®ã lµm cho t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®­îc chuyÓn vµo ngµnh nµy nhiÒu h¬n. Tr­êng hîp thø ba chØ râ cung cao h¬n cÇu , møc s¶n xuÊt ë ®©y qu¸ nhiÒu , hµng ho¸ qu¸ thõa so víi nhu cÇu cña x· héi , nªn b¸n hµng kh«ng ch¹y vµ bÞ lç vèn. T×nh h×nh ®ã buéc ng­êi s¶n xuÊt ph¶i rót bít vèn ë ngµnh cò ®Ó chuyÓn sang kinh doanh ngµnh míi , lµ cho søc lao ®éng vµ t­ liÖu bá vµo ngµnh cò bÞ gi¶m sót Nh­ vËy lµ theo “mÖnh lÖnh” cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng , tuú theo sù lªn xuèng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng xoay chung quanh gi¸ trÞ , do ®ã khiÕn cho ngµnh s¶n xuÊt nµy cã lîi h¬n ngµnh s¶n xuÊt kh¸c . Sù di chuyÓn t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng vµ quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh nµy ®­îc më réng nhanh h¬n ngµnh kh¸c , lµm cho sè t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng bá vao ngµnh cã xu h­íng phï hîp víi yªu cÇu x· héi. §ã lµ biÓu hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt cña quy luËt gi¸ trÞ , do ®ã t¹o nªn nh÷ng tû lÖ c©n ®èi nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt. Nh­ng v× th«ng qua “mÖnh lÖnh” cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng cho nªn nh÷ng tû lÖ ®ã h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t , th­êng xuyªn biÕn ®æi , g©y ra nh÷ng l¸ng phÝ to lín vÒ cña c¶i x· héi. V× vËy c©n ®èi chØ lµ hiÖn t­îng t¹m thêi. §ã lµ ®Æc ®iÓm cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u , tù do c¹nh tranh vµ s¶n xuÊt v« chÝnh phñ. Quy luËt gi¸ trÞ kh«ng chØ ®iÒu tiÕt viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ cßn ®iÒu tiÕt c¶ viÖc l­u th«ng hµng ho¸. Gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ®ùoc h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t theo quan hÖ cung cÇu. Cung cÇu cã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶, nh­ng gi¸ c¶ còng cã t¸c ®éng kh¬i thªm nguån hµng cho thÞ tr­êng , thu hót nguån hµng tõ n¬i cã gi¸ thÊp sang n¬i cã gi¸ cao. V× thÕ , viÖc l­u th«ng hµng ho¸ còng do quy luËt gi¸ trÞ ®iÒu tiÕt th«ng qua sù lªn xuèng cña gi¸ c¶ quay xung quanh gi¸ trÞ. *KÝch thÝch lùc l­îng lao ®éng ph¸t triÓn ( kÝch thÝch viÖc c¶i tiÕn kü thuËt , c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng) Chóng ta ®Òu biÕt c¸c hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt ra trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cã gi¸ trÞ c¸ biÖt kh¸c nhau : Nh­ng trªn thÞ tr­êng , tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ ®Òu ph¶i trao ®æi theo gi¸ trÞ x· héi. Ng­êi s¶n xuÊt nµo s¶n xuÊt hµng ho¸ d¹t gi¸ trÞ c¸ biÖt cao h¬n thi sÏ gÆp bÊt lîi vµ cã thÓ bÞ ph¸ s¶n. Do ®ã , ®Ó tr¸nh bÞ ph¸ s¶n vµ giµnh ®­îc ­­ thÕ trong c¹nh tranh , mçi ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ìu ph¶i t×m c¸ch lµm gi¶m gi¸ trÞ c¸ biÖt cña m×nh xuèng d­íi møc gi¸ trÞ x· héi . Hä c¶i tiÕn kÜ thuËt , hîp lý ho¸ viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Tõ nh÷ng c¶i tiÕn cña tõng ng­êi s¶n xuÊt mµ ph¸t triÓn réng ra thµnh sù c¶i tiÕn cña toµn x· héi. Lóc ®Çu , chØ cã kü thuËt cña mét sè ng­êi nµo ®ã ®­îc c¶i tiÕn , nh­ng do c¹nh tranh víi nhau nªn cuèi cïng kü cña toµn x· héi ®ùoc c¶i tiÕn .Nh­ thÕ lµ quy luËt gi¸ trÞ ®· kÝch thÝch lùc l­îng lao ®éng, s¶n xuÊt ph¸t triÓn . * Thùc hiÖn sù b×nh quyÒn tù nhiªn vµ ph©n ho¸ ng­êi s¶n xuÊt thµnh kÎ giµu ng­êi nghÌo (Lµm ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa). Trªn thÞ tr­êng , c¸c hµng ho¸ tuy cã gi¸ trÞ c¸ biÖt kh¸c nhau nhung ®Òu ph¶i trao ®æi theo gi¸ trÞ x· héi . Do ®o trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ kh«ng tr¸nh khái ®Î ra nhiÒu t×nh tr¹ng mét s« ng­êi s¶n xuÊt nµy giµu lªn, mét sè ng­êi kh¸c th× l¹i bÞ ph¸ s¶n , trë thµnh nghÌo ®ãi. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng hãa gi¶n ®¬n , sù t¸c ®éng dã cña quy luËt gi¸ trÞ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ mét sè ng­êi dÇn më réng kinh doanh , thuª nh©n c«ng trë thµnh nhµ t­ b¶n , cßn mét sè lín ng­êi bÞ ph¸ s¶n trë thµnh lao ®éng lµm thuª. ThÕ lµ sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ dÉn tíi sù ph©n ho¸ trong nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn. Lª nin nãi : “s¶n xuÊt nhá tõng ngµy , tõng giê lu«n lu«n ®Î ra chñ nghÜa t­ b¶n vµ giai cÊp t­ s¶n mét c¸ch tù ph¸t vµ trªn nh÷ng quy m« réng lín .” Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ t­ b¶n chñ nghÜa quy luËt gi¸ trÞ còng t¸c ®éng hoµn toµn tù ph¸t “sau l­ng” ng­êi s¶n xuÊt , hoµn toµn ngoµi ý muèn cña nhµ t­ b¶n . chØ cã trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa , do chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ , con ng­êi míi cã thÓ nhËn thøc mµ vËn dông quy luËt gi¸ trÞ mét c¸ch cã ý thøc ®Î phôc vô lîi Ých cña m×nh. Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , trong lóc kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá cña t­ nh©n ch­a ®­îc c¶i t¹o theo h­íng sh chñ nghÜa quy luËt nµy cßn t¸c ®éng mét c¸ch tù ph¸t trong chõng mùc vµ ph¹m vi nhÊt ®Þnh ViÖc nghiªn cøu quy luËt gi¸ trÞ kh«ng chØ ®Î hiÓu biÕt sù vËn ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lµm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò kh¸c trong x· héi t­ b¶n, vµ cßn ý nghÜa quan träng ®èi víi thùc tiÔn x©y dùng chue nghÜa x· héi. C¸c ®¶ng céng s¶n vµ nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa coi träng viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ trong viÖc quy ®Þnh chÝnh s¸ch gi¸ c¶, trong viÖc kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, trong viÖc thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ v.v... Ch­¬ng 2. thùc tr¹ng vËn dông quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ ë n­íc ta thêi gian qua Nhµ n­íc ta cã kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ vËn dông , quy luËt gi¸ trÞ mét c¸ch cã ý thøc vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt , lÜnh vùc l­u th«ng . Trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau , t¸c ®éng vµ nh÷ng h×nh th¸i ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ còng kh¸c nhau . 2.1 Quy luËt gi¸ trÞ trong lÜnh vùc s¶n suÊt và l­u th«ng hµng hãa Như chúng ta đã biết hệ quả của hội nhập kinh tế quốc tế là thị trường các nước sẽ mở rộng cho các sản phẩm của Việt Nam và theo nguyên tác có đi có lại, Việt Nam cũng phải mở cửa thị trường cho các sản phẩm của doanh nghiệp nước ngoài. Với năng lực cạnh tranh còn nhiều hạn chế như hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam phải cạnh tranh với nhiều đối thủ mạnh hơn về hầu hết các sản phẩm đặc biệt là hàng công nghiệp ngay trên chính đất nước mình khi hàng rào bảo hộ mậu dịch phải dỡ bỏ. Theo danh sách xếp hạng của diễn đàn kinh tế thế giới (World Economic Forum - WEF) về năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế của thế giới, năm 1997 Việt Nam được xếp thứ 49/53; năm 1998 xếp thứ 39/53; năm 1999 xếp thứ 48/53; năm 2000: 53/59; năm 2001: 60/75; năm 2002: 65/80. Những thứ hạng còn quá "khiêm tốn" này đã đặt các ngành sản xuất nói chung và ngành sản xuất công nghiệp nói riêng trước những thách thức không nhỏ. Trước hết đối với ngành sản xuất và lắp ráp ôtô, xe máy: Đây là ngành được Nhà nước bảo hộ khá cao bằng một loạt các biện pháp thuế quan và phi thuế quan. Trong biểu thuế tiêu thụ đặc biệt, ôtô nhập khẩu từ 5 chỗ trở xuống phải chịu mức thuế rất cao, lên tới 100%, ôtô từ 6 -16 chỗ ngồi phải chịu mức thuế là 60%, giá bán sau thuế tăng lên rất cao thậm chí cao hơn cả giá bán tại thị trường nước ngoài, làm triệt tiêu khả năng cạnh tranh của ôtô nhập khẩu. Ngoài ra, luật cũng quy định rất rõ ràng việc sản xuất, lắp ráp xe hai bánh gắn máy và phụ tùng xe máy (Quyết định 147/2002/QĐ-TTg ngày 25/10/2002 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế điều hành quản lý xuất nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp xe 2 bánh gắn máy và phụ tùng giai đoạn 2003-2005): sẽ bãi bỏ hạn chế đối với nhập khẩu xe máy nguyên chiếc và bộ linh kiện không đăng ký tỷ lệ nội địa hoá (loại mới) nhưng thuế nhập khẩu xe máy nguyên chiếc và động cơ sẽ được nâng từ 60% lên 100% để hạn chế nhập khẩu. Đây là một quy định chưa thực sự phù hợp với quy luật giá trị mà mục tiêu chủ yếu là bảo vệ nền sản xuất trong nước. Giá cả của các mặt hàng này thực chất chưa quay xung quanh giá trị của chúng . Ngoài ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô, xe máy, một số ngành công nghiệp khác cũng thuộc diện được bảo hộ như: xi măng, sắt thép, nhựa, kính, gạch lát, giấy, đường... Nhiều chủng loại hàng hoá trong nước đã đáp ứng được nhu cầu, thậm chí còn dư để xuất khẩu, nhưng do khả năng cạnh tranh còn thấp, không những chưa đủ sức để vươn ra thị trường thế giới mà ngay trong thị trường nội địa cũng còn gặp nhiều khó khăn do giá thành cao, chất lượng và hình thức còn nhiều hạn chế nên nhà nước vẫn phải bảo hộ. Đối với ngành thép, hiện nay ngành công nghiệp này bao gồm một số các xí nghiệp với quy mô và trình độ kỹ thuật rất khác nhau. Bên cạnh một số doanh nghiệp liên doanh mới được thành lập như liên doanh Vinakyoei (TP. Hồ Chí Minh), VSC- POSCO (Hải Phòng), Vina-austeel (Hải Phòng)... thì vẫn còn tồn tại những doanh nghiệp nhà nước như Khu liên hợp gang thép Thái Nguyên, Công ty thép miền nam, Công ty thép Đà Nẵng. Một trong những tác dụng của quy luật giá trị đó là kích thích sản suất nâng cao năng suất lao động tạo ta nhiều “của cải” cho xã hội. Sự trái ngược thể hiện ở chỗ các công ty liên doanh có công nghệ cao, kỹ thuật tiên tiến nhưng lại bị hạn chế ở quy mô tương đối nhỏ (sản lượng hàng năm từ 40 đến 235 ngàn tấn). Ngược lại, các công ty quốc doanh có quy mô lớn (Khu liên hợp gang thép Thái Nguyên là 208 ngàn tấn, công ty thép miền nam là 285 ngàn tấn) nhưng công nghệ áp dụng lỗi thời, lạc hậu. Sự khác biệt đó tạo nên một bối cảnh tương đối phức tạp trong ngành công nghiệp quan trọng này. Để đảm bảo cân đối tiêu dùng trong nước cũng như hoạt động chủ đạo của Tổng công ty thép Việt Nam, Chính phủ đã đưa mặt hàng thép vào diện cần quản lý nhập khẩu và kiểm soát giá trần và giá sàn tiêu thụ trên thị trường nội địa. Mức thuế suất nhập khẩu cũng tương đối cao từ 20% đến 30% và đánh thêm phụ thu 10% để giá hàng hóa nhập khẩu tăng cao bằng giá hàng hoá cùng loại sản xuất trong nước. Đối với ngành xi măng, theo quan điểm của Nhà nước ta, đây là một trong những ngành công nghiệp trọng yếu đối với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay các công ty lớn nắm thị phần trong ngành này là Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (VNCC), Công ty ChinFong (liên doanh với Đài Loan), Công ty Sao Mai (liên doanh với Thuỵ Sĩ) và công ty Nghi Sơn (liên doanh với Nhật Bản). Tổng năng lực sản xuất xi măng trên 18 triệu tấn / năm (gấp 4,5 lần năm 1990), trong đó lò quay11,93 triệu tấn (chiếm 65,5%), lò đứng 2,99 triệu tấn (chiếm 16,5%) và trạm nghiền 3,17 triệu tấn (chiếm 18%). Và dự kiến đến năm 2005, tổng công suất các nhà máy xi măng sẽ đạt 25,45 triệu tấn để đáp ứng nhu cầu trong nước. Theo Nghị định 57/1998/NĐ- CP và các Quyết định ban hành hàng năm, xi măng và nguyên liệu sản xuất xi măng là clinker là những mặt hàng nhập khẩu phải xin giấy phép của Bộ thương mại. Và chỉ có một số đầu mối, với những điều kiện nhất định về kinh doanh và khả năng điều phối mặt hàng xi măng, do Bộ thương mại chỉ định mới có quyền chính thức nhập khẩu xi măng, trong đó các xí nghiệp thuộc Tổng công ty xi măng Việt Nam chiếm tới 40 đến 50%. Về giá tiêu thụ nội địa, Ban vật giá chính phủ quy định giá trần cho việc bán lẻ xi măng ở những trung tâm đô thị lớn. Thông thường các đầu mối nhập khẩu và sản xuất xi măng đóng tại miền Bắc và miền Trung, vì vậy cần phải vận chuyển một lượng rất lớn xi măng vào miền Nam (kể cả xi măng nhập khẩu cũng như xi măng trong nước) và mức giá vận chuyển được tính vào mức giá tiêu thụ xi măng cũng lại do Ban vật giá chính phủ quy định. Ngoài ra, với vai trò là tổ chức chủ đạo trong ngành này, Tổng Công ty Xi măng Việt Nam không chỉ kiểm soát thị trường mà còn tác động rất lớn đến các chính sách và quyết định của nhà nước. Gần đây Tổng công ty đã yêu cầu nhà máy xi măng ChinFong phải mở rộng dây chuyền sản xuất để đáp ứng nhu cầu tương ứng với mức giá hiện tại Ở đây cho phép ta thấy được phần nào việc hình thành nên giá cả trong ngành sx xi măng cũng như sự vận động của quy luật giá trị trong giai đoạn hiện nay. Còn nhớ thời kinh tế tập trung bao cấp, nhãn hiệu và thậm chí cái tên của một doanh nghiệp cũng bị hoà tan trong những cụm từ rất chung và chỉ phân biệt được bằng cách đánh số hoặc gắn với một địa danh nào đó. Đó là những cái tên, thương hiệu kiểu như Cửa hàng mậu dịch Quốc doanh số 1, số 2 hoặc hợp tác xã cơ khí số 5... Tuy nhiên, cũng không phải không có những tên tuổi được cả nước biết đến như cơ khí Trần Hưng Đạo, cao su Sao Vàng, phích nước Rạng Đông, bánh kẹo Hải Hà... Nhưng số này cũng ít và thực ra, những đơn vị này đã được Nhà nước trao cho vai trò xương sống của một ngành sản xuất và phân phối. Độc quyền không phải cạnh tranh, thành ra vấn đề nhãn hiệu hoặc cái tên hầu như chỉ có ý nghĩa về mặt chính trị xã hội. Trong sx hàng hóa ở nước ta với một nền kinh tế thị trường nh ư hiện nay thì lúc này phạm trù thương hiệu của một loại hàng hóa không còn lạ đối với chúng ta. Nhìn lại số lượng nhãn hiệu hàng hoá đã đăng ký trong năm 2003, có thể thấy, doanh nghiệp Việt Nam đã ngày càng ý thức đầy đủ hơn về giá trị của thương hiệu hàng hoá. Hiện nay, trung bình mỗi tuần Cục Sở hữu công nghiệp vẫn phải tiếp nhận từ 200 đến 300 đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá, gấp 2 lần so với năm 2002 (150 đơn/tuần). Không dừng ở đây, số lượng đơn yêu cầu cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá và yêu cầu tra cứu vẫn tiếp tục tăng. Cùng thời gian này, đã có gần 200 nhãn hiệu hàng hoá có nguồn gốc Việt Nam xin đăng ký tại bảo hộ tại thị trường Mỹ. Kinh tế thị trường, cạnh tranh khốc liệt buộc doanh nghiệp muốn làm ăn phải tạo dựng cho mình một cái tên, một thương hiệu mạnh. Tự thân doanh nghiệp phải tốn công sức, tiền của để xây dựng, bồi đắp. Bởi vậy, bước đường chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp sang thị trường cũng có thể xem như quá trình doanh nghiệp tự khẳng định, làm nên tên tuổi của mình trong lòng khách hàng–đặc biệt là người tiêu dùng. Trong quá trình ấy, người ta thấy xuất hiện nhiều thương hiệu trẻ như Động Lực, Galaxy, Trung Nguyên, gạch Đồng Tâm, may Việt Tiến... Trong đó, sự trở lại ấn tượng của thương hiệu Kymdan đã để lại những nhận thức mới về xây dựng thương hiệu và giá trị của thương hiệu cho không ít doanh nghiệp. Những người đã từng gắn bó với thương hiệu này kể lại: sau khi chủ nhân của thương hiệu này, ông Nguyễn Hữu Trí ra nước ngoài, người con trai của ông ở lại Việt Nam và tiếp tục làm việc. Nhưng trong cơ chế bao cấp, ông không dám tung ra bí quyết với nhãn hiệu cũ. Cho đến thời đổi mới, khi đơn vị chuyển thành công ty cổ phần, người thừa kế thương hiệu Kymdan mới “tung chiêu” làm bừng sống cái tên Kymdan. Và hiện tại, theo đánh giá của những chuyên gia trong lĩnh vực này, giá trị thương hiệu và công thức do ông Trí đóng góp được tính bằng 30% lợi nhuận sau thuế của Công ty, khoảng vài tỉ đồng/năm. Việc bùng nổ các mối quan tâm về thương hiệu trong năm là một dấu hiệu tích cực cho nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thương hiệu mạnh của các doanh nghiệp đơn lẻ, lại rất cần xây dựng một thương hiệu mạnh của quốc gia. Nói như ông Đỗ Thắng Hải, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Thương mại: Không chủ động xây dựng thương hiệu là đồng nghĩa với việc phó mặc hình ảnh của sản phẩm Việt Nam cho đối thủ cạnh tranh khai thác một cách bất lợi. Và đây là thời điểm thích hợp để các đơn vị làm thương hiệu phối kết hợp, cùng xây dựng một hình ảnh chung của sản phẩm hàng hoá, dịch vụ Việt Nam chất lượng cao, mẫu mã đẹp, khả năng cạnh tranh cao, hấp dẫn đối với người tiêu dùng và có thương hiệu đi vào tâm trí người tiêu dùng. Cuối năm 2003, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án Xây dựng và phát triển thương hiệu Quốc gia đến 2010. Đông đảo doanh nghiệp Việt Nam vui mừng, từ đây, sản phẩm của doanh nghiệp (có nhãn hiệu riêng) đạt được các tiêu chí quy định sẽ được gắn biểu trưng của thương hiệu quốc gia (VIETNAM VALUE INSIDE-giá trị Việt Nam). Tên thương mại, chỉ dẫn địa lý và tên gọi xuất xứ hàng hoá được mang biểu trưng của thương hiệu quốc gia sẽ được xây dựng, quảng bá nhãn hiệu, trên thị trường trong và ngoài nước. Cũng từ đây, hàng hoá Việt Nam đã có tên tuổi trên thị trường quốc tế. 2.2 Trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi * T¨ng tr­ëng GDP vµ ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng GDP NÕu tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP chØ ®¹t 4.8% th× giai ®o¹n 2000-2002, tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m ®· ®¹t møc xÊp xØ 7% . §©y lµ mét møc t¨ng tr­ëng GDP cao trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi (chØ ®øng sau Trung Quèc) C«ng nghiÖp vµ x©y dùng tuy vÉn lµ khu vùc ®ãng gãp nhiÒu nhÊt vµo nhÞp ®é t¨ng tr­ëng GDP , ®¹t 3.4 ®iÓm phÇn tr¨m (n¨m 2002) , hay 48.6% nhÞp ®é t¨ng tr­ëng ,khu vùc du lÞh vµ dÞch vô cã phÇn ®ãng gãp gi¶m ®i do t¸c ®éng cña dÞch SARS . Møc ®ãng gãp cña khu vùc n«ng – l©m – thñy s¶n tuy cã t¨ng nh­ng vÉn cßn khiªm tèn chØ ®¹t 0.9 ®iÓm phÇn tr¨m , hay 12.9% nhÞp ®é t¨ng tr­ëng T¨ng tr­ëng GDP viÖt nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña mét s« hµng hãa chÝnh 2000-2002(trÖu USD) * XuÊt khÈu hµng hãa Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu 2001 2002 % T¨ng C¸c doang nghiÖp throng níc 15.027 16.706 11.2 C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®µu t níc ngoµi 6.799 7.872 15.8 MÆt Hµng Chñ yÕu Cao su 166 268 61.5 Cµ Phª 391 322 -17.7 G¹o 625 756 16.2 L¹c Nh©n 38 51 33.2 §iÒu 152 209 37.8 H¹t tiªu 91 108 18.4 ChÌ 79 83 5.2 Rau qu¶ 330 201 -39.1 Thñy s¶n 1.778 2.023 13.8 Dµu th« 3.126 3.270 4.6 Than ®¸ 113 156 37.6 Hµng dÖt , may 1.975 2.752 39.3 GiÇy dÐp 1.559 1.867 19.8 Hµng thñ c«ng mÜ nghÖ 235 331 40.8 Hµng ®iÖn tö vµ doanh nghiÖp m¸y 595 492 -17.3 Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa n¨m 2002 ®¹t 16.706 tû USD , t¨ng 11.2 % so víi n¨m 2001, ®¹t ®­îc môc tiªu t¨ng xuÊt khÈu n¨m 2002 lµ tõ 10 ®Õn 12% vµ cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng 3.8 % cña n¨m 2001. §iÒu ®Æc biÖt lµ sau 6 th¸ng ®µu n¨m 2002 liªn tôc gi¶m xuÊt khÈu b¾t ®µu t¨ng vµ nhanh dÇn sau nh÷ng th¸ng tiÕp theo . XuÊt khÈu hµng hãa c¶u c¸c doang nghiÖp trong n­íc ®¹t 8.834 tû USD , b»ng 52.9% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 7.4 % , xuÊt khÈu cña c¸c doang nghiÖp ®µu t­ n­íc ngoµi ­íc ®¹t 7.87 tû USD , b»ng 47.1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu , t¨ng 15.8%.(n¨m 2002) * NhËp KhÈu hµng hãa Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng hãa n¨m 2002 ­íc ®¹t 19.73 tû USD . t¨ng 22.1% so víi n¨m 2001. T­¬ng tù nh­ xuÊt khÈu , nhËp khÈu hµng hãa liªn tôc t¨ng vµ nhanh ®Çn vµo c¸c th¸ng cuèi n¨m .NhËp khÈu cña c¸c hµng ho¸ trong n­íc ­íc ®¹t 13.11 tû USD , b»ng 66.5% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu , t¨ng 17,3%. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®µu t­ n­íc ngoµi nhËp 6.62 tû USD , b»ng 33.5% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu , t¨ng 32.8%, trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu , nguyªn ,nhiªn ,vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ(kÓ c¶ « t« xe m¸y ) vµ phô tïng chiÕm 97.5% , t¨ng 0.1% , hµng tiªu dïng (theo danh môc nhµ n­íc qu¶n lý nhËp khÈu ) chØ chiÕm 2.5% , gi¶m 0.1%. * L¹m Ph¸t Sau ba n¨m liÒn gÇn nh­ kh«ng t¨ng , chØ sè gi¸ tiªu dïng n¨m 2002 t¨ng 4% so víi n¨m 2001. §IÒ._.