Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng Đầu tư & Phát triển TP.HCM

- 1 - MUÏC LUÏC Trang LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi i 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ii 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ii 4. Phöông phaùp nghieân cöùu iii 5. Tính môùi cuûa ñeà taøi iii 6. Keát caáu cuûa ñeà taøi iv CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG 1.1 Tín duïng vaø ruûi ro tín duïng 1.1.1 Tín duïng.................................................................................................1 1.1.2 Ruûi ro tín duïng .......................................................................................3 1.2 Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng 1.2.1 Khaùi nieäm ...............................................................................................6 1.2.2 YÙ nghóa ....................................................................................................7 1.2.3 Nguyeân taéc ..............................................................................................7 1.2.4 Noäi dung quaûn trò ruûi ro tín duïng.............................................................7 1.3 Baøi hoïc kinh nghieäm veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi 1.3.1 Ngaân haøng Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC).......14 1.3.2 Ngaân haøng United Overseas Bank (UOB) ..............................................17 1.3.3 Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho caùc NHTM Vieät Nam ...........................19 Keát luaän chöông 1 - 2 - CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG VAØ COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI CHI NHAÙNH NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN TP HOÀ CHÍ MINH 2.1. Giôùi thieäu veà BIDV-HCMC 2.1.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà BIDV..............................................................21 2.1.2 Giôùi thieäu veà BIDV-HCMC .............................................................21 2.1.3 Tình hình hoaït ñoäng cuûa BIDV-HCMC trong nhöõng naêm qua ........24 2.2 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC 2.2.1 Tình hình hoaït ñoäng tín duïng ............................................................26 2.2.2 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng ..................................................................28 2.3 Keát quaû ñieàu tra nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng 2.3.1 Baûng caâu hoûi ñieàu tra .......................................................................31 2.3.2 Quy moâ ñieàu tra ................................................................................33 2.3.3 Keát quaû ñieàu tra ................................................................................33 2.4 Phaân tích caùc nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC trong thôøi gian qua 2.4.1 Nguyeân nhaân khaùch quan .................................................................36 2.4.2 Nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay ...........................................41 2.4.3 Nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò ngaân haøng .......................42 2.5 Coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC 2.5.1 Chính saùch tín duïng ..........................................................................46 2.5.2 Coâng taùc phaân loaïi ruûi ro vaø nhaän dieän ruûi ro ..................................48 2.5.3 Coâng taùc phoøng ngöøa ruûi ro, khaéc phuïc vaø xöû lyù ruûi ro tín duïng......49 Keát luaän chöông 2 - 3 - CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI BIDV-HCMC 3.1 Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp 3.2 Caên cöù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp 3.2.1 Caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån cuûa neàn kinh teá .................................54 3.2.2 Caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån cuûa Ngaønh ngaân haøng.......................55 3.2.3 Caên cöù tình hình hoaït ñoäng tín duïng cuûa BIDV-HCMC ..................56 3.3 Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi BIDV-HCMC 3.3.1 Xaây döïng chính saùch tín duïng hieäu quaû ............................................56 3.3.2 Xaây döïng cô caáu toå chöùc quaûn trò ruûi ro tín duïng coù hieäu quaû..........57 3.3.3 Quaûn lyù vaø giaùm saùt ruûi ro tín duïng trong vaø sau khi cho vay ..........60 3.3.4 Xaây döïng vaø naâng caáp heä thoáng coâng ngheä thoâng tin noäi boä ...........60 3.3.5 Ñoåi môùi phöông thöùc cho vay trong ñieàu kieän hoäi nhaäp...................61 3.3.6 Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc quaûn trò ruûi ro tín duïng ..............................62 3.3.7 Xaây döïng vaên hoùa quaûn trò ruûi ro ......................................................63 3.4 Moät soá kieán nghò 3.4.1 Ñoái vôùi Ngaân haøng Ñaàu tö & Phaùt trieån Vieät Nam ..........................64 3.4.2 Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc ...........................................................68 3.4.3 Ñoái vôùi Nhaø nöôùc ..............................................................................71 Keát luaän chöông 3 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC - 4 - LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi: Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, tình hình kinh teá xaõ hoäi nöôùc ta ñaõ coù böôùc phaùt trieån môùi, toaøn dieän hôn vaø vöõng chaéc hôn so vôùi caùc thôøi kyø tröôùc ñoù. Kinh teá taêng tröôûng vôùi toác ñoä naêm sau cao hôn naêm tröôùc: naêm 2003 laø 7,34%; 2004 laø 7,69% vaø 2005 laø 8,4%, bình quaân 3 naêm ñaït 7,8%. Caùc Ngaân haøng thöông maïi cuõng ñaõ coù nhieàu ñoåi môùi, phaùt trieån vaø theå hieän vai troø “chìa khoaù” trôï giuùp cho caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï… Cho ñeán nay tín duïng vaãn laø hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi vaø ñaây cuõng laø hoaït ñoäng ñem laïi thu nhaäp chính cuûa caùc ngaân haøng. Tuy nhieân, thöïc teá ñoã vôõ tín duïng sau cuoäc khuûng hoaûng kinh teá khu vöïc naêm 1997 vaø haøng loaït caùc vuï aùn lôùn nhö: Tamexco, Epco-Minh Phuïng, Traàn Xuaân Hoa… cho thaáy hoaït ñoäng tín duïng cuõng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm taøng. Toån thaát trong giai ñoaïn naøy ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng laø voâ cuøng naëng neà, khoâng chæ ôû taøi saûn, uy tín kinh doanh maø laø con ngöôøi, loøng tin cuûa ngöôøi daân ñoái vôùi cô cheá, chính saùch. Trong moâi tröôøng hoaït ñoäng ñaày ruûi ro naøy, ñaëc bieät taïi thò tröôøng TP. Hoà Chí Minh, hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng Ngaân haøng ñang ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc tieàm aån. Trong söï caïnh tranh gay gaét giöõa caùc Ngaân haøng thöông maïi vaø söùc eùp cuûa tieán trình hoäi nhaäp, hoaït ñoäng tín duïng maëc duø ñaõ coù nhieàu vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän nhöng vaãn coøn nhieàu baát caäp, caàn ñoåi môùi. Quaûn trò ruûi ro tín duïng, taïo söï an toaøn trong kinh doanh Ngaân haøng phaûi ñöôïc coi laø ñieàu kieän tieân quyeát ñaûm baûo cho quaù trình phaùt trieån Ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån noùi rieâng moät caùch - 5 - beàn vöõng. Chính vì vaäy, quaûn trò ruûi ro tín duïng ñang laø moái quan taâm haøng ñaàu treân phöông dieän lyù thuyeát cuõng nhö trong thöïc tieãn. Xuaát phaùt töø yù nghóa ñoù, taùc giaû maïnh daïn ñoùng goùp quan ñieåm cuûa mình qua ñeà taøi: “Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh”. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu: Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän veà quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm töø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. - Thu thaäp döõ lieäu ñieàu tra, phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng ruûi ro tín duïng, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh. - Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: laø hoaït ñoäng tín duïng cuûa Chi nhaùnh Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh. Phaïm vi nghieân cöùu: - Veà khoâng gian: taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh. - Veà thôøi gian: chuû yeáu töø naêm 2003 ñeán 6 thaùng ñaàu naêm 2006. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu - Phöông phaùp ñieàu tra: Ñeå tìm ra caùc nguyeân nhaân chuû yeáu gaây ra ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng, taùc giaû ñaõ göûi maãu phieáu ñieàu tra tôùi caùc - 6 - nhaø laõnh ñaïo, caùc chuyeân vieân ñang coâng taùc taïi caùc boä phaän tín duïng vaø thaåm ñònh thuoäc Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh vaø caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc treân cuøng ñòa baøn. - Phöông phaùp phaân tích thoáng keâ, so saùnh vaø toång hôïp: Keát hôïp keát quaû ñieàu tra vôùi caùc soá lieäu töø baùo caùo toång keát cuoái naêm taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh ñeå phaân tích, ñaùnh giaù, so saùnh vaø toång hôïp. - Phöông phaùp tö duy: taùc giaû söû duïng phöông phaùp tö duy logic trong phaân tích thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp. 5. Tính môùi cuûa ñeà taøi Vieät Nam chuùng ta ñang trong quaù trình hoäi nhaäp quoác teá maø trong ñoù chuaån bò hoäi nhaäp taøi chính laø moät coâng vieäc raát quan troïng ñeå quyeát ñònh chuùng ta coù theå khai thaùc toái ña caùc lôïi ích töø hoäi nhaäp quoác teá mang laïi hay Vieät Nam chuùng ta laïi bò caùc yeáu toá baát lôïi cuûa hoäi nhaäp quoác teá aûnh höôûng. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ñöa ra caùc quy ñònh coù tính ñònh höôùng cao cho caùc Ngaân haøng thöông maïi nhö Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng cuûa ngaân haøng, Quyeát ñònh 457/2005/QÑ-NHNN ngaøy 19/04/2005 veà caùc tyû leä an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Caùc quy ñònh naøy ñaõ ñöôïc Ngaân haøng Nhaø nöôùc xaây döïng döïa treân ñònh höôùng cuûa nhöõng chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá, trong ñoù vaän duïng moät soá nguyeân taéc cuûa UÛy ban Basel taïo tieàn ñeà cho heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam gia nhaäp thò tröôøng taøi chính ngaân haøng theá giôùi. Do ñoù, ñaây laø ñeà taøi ñaàu tieân döïa treân caùc quy ñònh môùi cuûa Ngaân haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam ñeå phaân tích, ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh nhaèm tìm ra caùc giaûi phaùp giuùp coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín - 7 - duïng taïi ngaân haøng hieäu quaû hôn ñeå hoaït ñoäng ngaân haøng theo saùt vôùi caùc chuaån möïc quoác teá, chuaån bò cho tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 6. Keát caáu cuûa ñeà taøi: Ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän, luaän vaên ñöôïc trình baøy goàm 3 chöông: Chöông 1: Cô sôû khoa hoïc veà quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Chöông 2: Thöïc traïng vaø coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh. - 8 - CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG 1.1 Tín duïng vaø ruûi ro tín duïng 1.1.1 Tín duïng: 1.1.1.1 Khaùi nieäm: Khaùi nieäm tín duïng coù nguoàn goác töø thuaät ngöõ La tinh laø “credittum” coù nghóa laø söï tin töôûng, tín nhieäm. Quan heä tín duïng ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi. Tuy nhieân, duø ôû trong baát kyø moâi tröôøng xaõ hoäi naøo, ñoái töôïng vay möôïn laø haøng hoùa hay tieàn teä thì baûn chaát cuûa tín duïng ñöôïc theå hieän qua caùc noäi dung sau: - Quan heä tín duïng laø quan heä vay möôïn. - Quan heä tín duïng laø quan heä döïa treân söï tin töôûng vaø hoaøn traû. - Giaù trò hoaøn traû thoâng thöôøng lôùn hôn giaù trò luùc cho vay, hay noùi caùch khaùc, ngöôøi ñi vay phaûi traû theâm phaàn lôïi töùc. Nhö vaäy, coù theå ñöa ra khaùi nieäm toång quaùt veà tín duïng nhö sau: “Tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn (tieàn hoaëc haøng hoaù) giöõa beân cho vay (ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (caù nhaân, doanh nghieäp vaø caùc chuû theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû duïng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo thoaû thuaän, beân ñi vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän voán goác vaø laõi cho beân cho vay khi ñeán haïn thanh toaùn” (Hoà Dieäu, Tín duïng ngaân haøng, 2001, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ). 1.1.1.2 Vai troø cuûa tín duïng: ™ Ñoái vôùi ngaân haøng: Nghieäp vuï tín duïng chieám tyû troïng lôùn trong kinh doanh ngaân haøng vaø ñaây laø nghieäp vuï sinh lôøi chuû yeáu nhaát cuûa ngaân haøng thöông maïi. - 9 - ™ Ñoái vôùi xaõ hoäi: Thöù nhaát, tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån Trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, ñeå duy trì hoaït ñoäng lieân tuïc ñoøi hoûi voán cuûa doanh nghieäp phaûi ñoàng thôøi toàn taïi ôû ba giai ñoaïn: döï tröõ, saûn xuaát vaø löu thoâng. Vì vaäy, hieän töôïng thöøa vaø thieáu voán taïm thôøi luoân dieãn ra taïi caùc doanh nghieäp. Töø ñoù, tín duïng ñaõ goùp phaàn ñieàu tieát caùc nguoàn voán, taïo ñieàu kieän cho quaù trình saûn xuaát kinh doanh khoâng bò giaùn ñoaïn. Maët khaùc, vôùi muïc tieâu môû roäng saûn xuaát ñoái vôùi töøng doanh nghieäp thì yeâu caàu veà nguoàn voán laø moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu ñöôïc ñaët ra. Ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä phaùt trieån saûn xuaát khoâng chæ troâng chôø vaøo voán töï coù maø doanh nghieäp phaûi bieát taän duïng nhöõng doøng chaûy khaùc cuûa voán trong xaõ hoäi. Töø ñoù, tín duïng laø nôi taäp trung ñaïi boä phaän voán nhaøn roãi, seõ laø trung taâm ñaùp öùng nhu caàu voán boå sung cho ñaàu tö phaùt trieån. Thöù hai, tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä vaø oån ñònh giaù caû Trong khi thöïc hieän chöùc naêng thöù nhaát laø taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä, tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh trong neàn kinh teá, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc, do cung öùng voán tín duïng cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp hoaøn thaønh keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh… laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoùa dòch vuï laøm ra ngaøy caøng nhieàu, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, chính nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc… Thöù ba, tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm vaø oån ñònh traät töï xaõ hoäi Moät maët, do tín duïng coù taùc duïng thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån, saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï ngaøy caøng gia taêng coù theå thoûa maõn nhu caàu ñôøi soáng cuûa - 10 - ngöôøi lao ñoäng. Maët khaùc, do voán tín duïng cung öùng ñaõ taïo ra khaû naêng trong vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. 1.1.2 Ruûi ro tín duïng 1.1.2.1 Khaùi nieäm: Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà ruûi ro tín duïng: Theo Thomas P. Fitch thì: ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï theo thoûa thuaän hôïp ñoàng daãn ñeán sai heïn trong nghóa vuï traû nôï. Cuøng vôùi ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tín duïng laø moät trong nhöõng ruûi ro chuû yeáu trong hoaït ñoäng cho vay cuûa Ngaân haøng (Dictionary of Bank terms, Barron’s Edutional Series, Inc,1997). Coøn theo Hennie van Greuning – Sonja Brajovic Bratanovic thì: ruûi ro tín duïng ñöôïc ñònh nghóa laø nguy cô maø ngöôøi ñi vay khoâng theå chi traû tieàn laõi, hoaëc hoaøn traû voán goác so vôùi thôøi haïn ñaõ aán ñònh trong hôïp ñoàng tín duïng. Ñaây laø thuoäc tính voán coù cuûa hoaït ñoäng Ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng töùc laø vieäc chi traû bò trì hoaõn, hoaëc toài teä hôn laø khoâng hoaøn traû ñöôïc toaøn boä. Ñieàu naøy gaây ra söï coá ñoái vôùi doøng chu chuyeån tieàn teä, vaø gaây aûnh höôûng tôùi khaû naêng thanh khoaûn cuûa Ngaân haøng (The World Bank). Töø caùc ñònh nghóa treân chuùng ta coù theå ruùt ra caùc noäi dung cô baûn veà ruûi ro tín duïng nhö sau: − Ruûi ro tín duïng khi ngöôøi ñi vay sai heïn trong thöïc hieän nghóa vuï traû nôï theo hôïp ñoàng, bao goàm voán goác vaø/hoaëc laõi. Söï sai heïn coù theå laø treã haïn hoaëc khoâng thanh toaùn. - 11 - − Ruûi ro tín duïng seõ daãn ñeán toån thaát veà taøi chính, töùc laø giaûm thu nhaäp roøng vaø giaûm giaù trò thò tröôøng cuûa voán. Trong tröôøng hôïp nghieâm troïng coù theå daãn ñeán thua loã, hoaëc ôû möùc ñoä cao hôn coù theå daãn ñeán phaù saûn. 1.1.2.2 Nguyeân nhaân daãn tôùi ruûi ro tín duïng ™ Nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh - Do thieân tai, hoûa hoaïn. - Tình hình an ninh, chính trò trong nöôùc, trong khu vöïc khoâng oån ñònh. - Do khuûng hoaûng hoaëc suy thoaùi kinh teá, laïm phaùt, maát thaêng baèng caùn caân thanh toaùn quoác teá daãn ñeán tyû giaù hoái ñoaùi bieán ñoäng baát thöôøng. - Moâi tröôøng phaùp lyù khoâng thuaän lôïi, loûng leûo trong quaûn lyù vó moâ. ™ Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng vay - Do khaùch haøng vay voán thieáu naêng löïc phaùp lyù. Ví duï: ôû haàu heát caùc nöôùc ñeàu quy ñònh ngöôøi döôùi 18 tuoåi khoâng ñuû tö caùch phaùp lyù ñeå kyù keát hôïp ñoàng tín duïng vaø ngöôøi ñaïi dieän cho coâng ty kyù keát hôïp ñoàng tín duïng phaûi laø ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa coâng ty. - Söû duïng voán vay sai muïc ñích, keùm hieäu quaû. - Do kinh doanh thua loã lieân tuïc, haøng hoùa khoâng tieâu thuï ñöôïc. - Quaûn lyù voán khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu thanh khoaûn. - Chuû doanh nghieäp vay voán thieáu naêng löïc ñieàu haønh, tham oâ, löøa ñaûo. - Do maát ñoaøn keát trong noäi boä Hoäi ñoàng quaûn trò , Ban giaùm ñoác. ™ Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng - Do ngaân haøng chaïy theo lôïi nhuaän, gia taêng doanh soá, caïnh tranh môû roäng thò tröôøng, chæ thaáy caùi lôïi tröôùc maét maø khoâng thaáy ruûi ro tieàm aån laâu daøi. Töø ñoù boû bôùt trình töï thuû tuïc cho vay, thöïc hieän cho vay khoâng ñuùng caùc chuû tröông, chính saùch, quy ñònh veà cho vay. - 12 - - Ngaân haøng thieáu kieåm soaùt chaët cheõ trong vaø sau cho vay. Vieäc lô laø kieåm soaùt naøy ñaõ laøm cho ngaân haøng khoù traùnh khoûi ruûi ro khi khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích hoaëc coù yù ñònh löøa ñaûo. - Ngaân haøng ñaùnh giaù khoâng ñuùng veà caùc yeáu toá ñaûm baûo (taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc ngöôøi baûo laõnh). Neáu ngaân haøng khoâng xem xeùt kyõ caùc yeáu toá naøy thì seõ daãn ñeán vieäc ñaûm baûo coù giaù trò khoâng ñuùng thöïc teá, khoâng ñuû buø ñaép nguoàn voán khi thu hoài nôï thaäm chí khoâng theå thu hoài nôï ñöôïc. - Do caùn boä tín duïng, caùn boä laõnh ñaïo yeáu hoaëc thieáu chuyeân moân, chuû quan veà khaùch haøng cuõ, cuõng coù theå thieáu ñaïo ñöùc ngheà nghieäp daãn ñeán thoâng ñoàng vôùi khaùch haøng nhaèm thu lôïi caù nhaân. 1.1.2.3 Haäu quaû do ruûi ro tín duïng gaây ra Coù theå noùi ngaân haøng laø trung taâm thaàn kinh cuûa toaøn boä neàn kinh teá vaø laø coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. Do vaäy, neáu ngaân haøng gaëp ruûi ro trong baát cöù hoaït ñoäng naøo, ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng thì noù seõ gaây ra nhöõng haäu quaû voâ cuøng tai haïi khoâng chæ ñeán baûn thaân ngaân haøng ñoù maø coøn gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán heä thoáng ngaân haøng vaø neàn kinh teá quoác gia. ™ Ñoái vôùi ngaân haøng bò ruûi ro: - Veà maët taøi chính: Do khoâng thu hoài ñöôïc nôï (goàm voán goác, laõi vay vaø caùc loaïi phí) laøm cho nguoàn voán cuûa ngaân haøng bò ñoùng baêng khoâng theå sinh laõi, trong khi ñoù ngaân haøng vaãn phaûi chi traû laõi tieàn göûi cho nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc, töø ñoù laøm cho lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng bò giaûm, nguoàn voán kinh doanh cuûa ngaân haøng bò thu heïp. Neáu tình traïng naøy traàm troïng vaø keùo daøi coù theå daãn ñeán tröôøng hôïp ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn vaø bò phaù saûn. - Veà maët xaõ hoäi: ruûi ro tín duïng ngaân haøng coù theå daãn ñeán tình traïng ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn do gaây maát loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn vaø - 13 - hoï oà aït ruùt tieàn veà, tình traïng cuøng ruùt tieàn haøng loaït naøy cuûa daân chuùng khoâng chæ xaûy ra taïi moät ngaân haøng maø coù theå xaûy ra taïi caùc ngaân haøng khaùc, gaây taâm lyù hoang mang vaø baát oån trong xaõ hoäi. ™ Ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng: Hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng trong moät quoác gia coù lieân quan ñeán heä thoáng ngaân haøng vaø caùc toå chöùc kinh teá, xaõ hoäi vaø caù nhaân trong neàn kinh teá. Do vaäy, neáu moät ngaân haøng coù keát quaû hoaït ñoäng xaáu, hoaëc thaäm chí daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn vaø phaù saûn thì seõ coù nhöõng taùc ñoäng daây chuyeàn khoâng toát ñeán caùc ngaân haøng vaø boä phaän kinh teá khaùc, taâm lyù sôï maát tieàn seõ laây lan ñeán toaøn boä ngöôøi göûi tieàn vaø hoï seõ ñoàng loaït ruùt tieàn taïi caùc ngaân haøng khaùc, laøm cho caùc ngaân haøng khaùc cuõng coù theå rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn. ™ Ñoái vôùi neàn kinh teá: Ngaân haøng coù moái quan heä raát chaët cheõ vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá khaùc, laø keânh thu huùt vaø bôm tieàn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, ñôøi soáng cho moïi boä phaän kinh teá. Vì vaäy khi ruûi ro tín duïng gaây neân söï phaù saûn moät ngaân haøng hay thaäm chí gaây aûnh höôûng xaáu ñeán caùc ngaân haøng khaùc seõ daãn ñeán neàn kinh teá quoác gia bò roái loaïn, hoaït ñoäng kinh teá bò maát oån ñònh vaø ngöng treä, maát bình oån veà quan heä cung caàu, laïm phaùt, thaát nghieäp, teä naïn xaõ hoäi gia taêng, tình hình an ninh chính trò baát oån… 1.2 Quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng 1.2.1 Khaùi nieäm: Quaûn trò ruûi ro tín duïng laø vieäc söû duïng caùc bieän phaùp nghieäp vuï ñeå kieåm soaùt chaát löôïng tín duïng, haïn cheá haäu quaû xaáu trong hoaït ñoäng tín duïng, giaûm thieåu söï toån thaát khoâng ñeå hoaït ñoäng ngaân haøng laâm vaøo tình traïng ñoå vôõ (Soå tay tín duïng, 2004, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam).1.2.2 YÙ nghóa: - 14 - - Ñoái vôùi baûn thaân NHTM: haïn cheá ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM ñaûm baûo an toaøn voán, laõi, caùc thu nhaäp khoâng bò giaûm suùt, giuùp phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng vaø töø ñoù goùp phaàn taïo ñaø taêng tröôûng cho caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc cuûa ngaân haøng. - Ñoái vôùi neàn kinh teá: haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng seõ giuùp caùc NHTM phaùt huy ñöôïc ñaày ñuû caùc chöùc naêng voán coù cuûa mình, goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh, phaùt trieån kinh teá, haïn cheá laïm phaùt vaø thaát nghieäp, ñaûm baûo söï oån ñònh an ninh chính trò. 1.2.3 Nguyeân taéc: - Chính saùch tín duïng ngaân haøng: vieäc quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoøi hoûi phaûi coù chính saùch tín duïng roõ raøng nhaèm cung caáp ñöôøng loái cuï theå cuûa ngaân haøng cho nhaân vieân tín duïng vaø caùc nhaø quaûn trò khi ñöa ra quyeát ñònh cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Ñoàng thôøi, moät chính saùch tín duïng hieäu quaû seõ hoã trôï cho ngaân haøng höôùng tôùi moät danh muïc cho vay keát hôïp nhieàu muïc tieâu khaùc nhau nhö taêng lôïi nhuaän, kieåm soaùt ruûi ro, ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà maët phaùp lyù… - Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng: ngoaøi moät chính saùch tín duïng roõ raøng, moãi ngaân haøng phaûi thieát keá moät chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa mình. Chieán löôïc quaûn trò ruûi ro tín duïng seõ ñöôïc caùc ngaân haøng ñöa ra tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän thöïc teá veà nhaân löïc, coâng cuï, khaû naêng quaûn lyù, trình ñoä aùp duïng coâng ngheä… taïi moãi ngaân haøng. 1.2.4 Noäi dung quaûn trò ruûi ro tín duïng 1.2.4.1 Phaân loaïi ruûi ro theo chaát löôïng cuûa khoaûn vay Vieäc xeáp haïng chaát löôïng caùc khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän cho taát caû caùc khaùch haøng ñeå ngaân haøng coù ñieàu kieän theo doõi vaø ñaùnh giaù caáp ñoä ruûi ro trong töøng tröôøng hôïp vaø töø ñoù phaân tích, coù phöông aùn xöû lyù kòp thôøi. Vieäc phaân loaïi - 15 - khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xuaát hieän khoaûn vay vaø sau ñoù ñöôïc thöïc hieän ñònh kyø haøng thaùng hoaëc haøng quyù cho ñeán khi khoaûn vay ñöôïc taát toaùn. Caên cöù theo Quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (goïi taét laø Quyeát ñònh 493), phaân loaïi ruûi ro theo chaát löôïng khoaûn vay ñöôïc chia thaønh 5 nhoùm cuï theå nhö sau: - Nhoùm 1 (Nôï ñuû tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï trong haïn maø TCTD ñaùnh giaù laø coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn. - Nhoùm 2 (Nôï caàn chuù yù) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy, caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn nôï ñaõ cô caáu laïi; tröôøng hôïp khaùch haøng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi toái thieåu trong voøng moät naêm ñoái vôùi caùc khoaûn nôï trung vaø daøi haïn, ba thaùng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ngaén haïn thì TCTD coù theå phaân loaïi khoaûn nôï ñoù vaøo nhoùm 1. - Nhoùm 3 (Nôï döôùi tieâu chuaån) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nhoùm 4 (Nôï nghi ngôø) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 180 ngaøy ñeán 360 ngaøy; caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nhoùm 5 (Nôï coù khaû naêng maát voán) bao goàm: Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy; caùc khoaûn nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù, caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi. So vôùi caùc quy ñònh veà phaân loaïi nôï tröôùc ñaây thì caùch phaân loaïi nôï theo Quyeát ñònh 493 khoâng chæ xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh löôïng thôøi gian quaù haïn cuûa khoaûn vay maø coøn xaùc ñònh theo tieâu chí ñònh tính caên cöù treân hieän traïng taøi chính, khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng. - 16 - 1.2.4.2 Nhaän dieän ruûi ro qua caùc daáu hieäu caûnh baùo Nhaän dieän ruûi ro qua ñoù coù nhöõng giaûi phaùp toái öu giuùp ngaên ngöøa vaø xöû lyù caùc khoaûn tín duïng coù ruûi ro laø khaâu quan troïng quyeát ñònh ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Sau khi khoaûn vay phaùt sinh vaø ñöôïc phaân loaïi, caùn boä tín duïng luoân phaûi theo doõi, giaùm saùt khoaûn vay ñeå nhaän dieän ruûi ro thoâng qua caùc daáu hieäu caûnh baùo sau: ™ Nhoùm caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro töø phía khaùch haøng - Trì hoaõn hoaëc gaây khoù khaên, trôû ngaïi ñoái vôùi ngaân haøng trong quaù trình kieåm tra theo ñònh kyø hoaëc ñoät xuaát tình hình söû duïng voán vay, tình hình taøi chính, hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng. Chaäm göûi caùc baùo caùo taøi chính theo yeâu caàu ngaân haøng maø khoâng coù söï giaûi thích minh baïch, thuyeát phuïc. - Ñeà nghò gia haïn, ñieàu chænh kyø haïn nôï nhieàu laàn khoâng roõ lyù do hoaëc thieáu caùc caên cöù thuyeát phuïc mang tính khaùch quan veà vieäc gia haïn hay ñieàu chænh kyø haïn nôï. - Chaäm thanh toaùn caùc khoaûn nôï goác vaø laõi khi ñeán haïn. - Möùc ñoä vay thöôøng xuyeân gia taêng, yeâu caàu caùc khoaûn vay vöôït quaù nhu caàu döï kieán. Chaáp nhaän söû duïng caùc nguoàn voán vay vôùi giaù cao, vôùi moïi ñieàu kieän. - Taøi saûn ñaûm baûo khoâng ñuû tieâu chuaån, giaù trò taøi saûn bò giaûm suùt so vôùi ñònh giaù khi cho vay. - Coù cheânh leäch lôùn giöõa doanh thu hay doøng tieàn thöïc teá so vôùi möùc döï kieán khi khaùch haøng ñeà nghò caáp tín duïng.Nhoùm daáu hieäu xuaát phaùt töø chính saùch tín duïng cuûa Ngaân haøng - Söï ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khoâng chính xaùc veà möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng. Ví duï: ñaùnh giaù quaù cao naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng so vôùi thöïc teá, - 17 - ñaùnh giaù khaùch haøng chæ thoâng qua thoâng tin “tónh” do khaùch haøng cung caáp maø thieáu ñi caùc thoâng tin “ñoäng” vaø caùc thoâng tin nhaïy caûm töø nhöõng keânh thoâng tin khaùc. - Caáp tín duïng döïa treân caùc cam keát khoâng chaéc chaén vaø thieáu tính baûo ñaûm cuûa khaùch haøng veà vieäc duy trì moät khoaûn tieàn göûi lôùn hay caùc lôïi ích do khaùch haøng ñem laïi töø khoaûn tín duïng ñöôïc caáp. - Soaïn thaûo caùc ñieàu kieän raøng buoäc trong Hôïp ñoàng tín duïng maäp môø, khoâng roõ raøng; khoâng xaùc ñònh roõ lòch hoaøn traû ñoái vôùi töøng khoaûn vay, coá yù thoûa hieäp caùc nguyeân taéc tín duïng vôùi khaùch haøng maëc duø coù tieàm aån ruûi ro. - Chính saùch tín duïng quaù cöùng nhaéc hoaëc loûng leûo ñeå keõ hôû cho khaùch haøng lôïi duïng. - Coù khuynh höôùng caïnh tranh thaùi quaù: giaûm thaáp laõi suaát cho vay, phí dòch vuï hay thöïc hieän chieán löôïc “ giöõ chaân” khaùch haøng baèng caùc khoaûn tín duïng môùi ñeå hoï khoâng quan heä vôùi caùc TCTD khaùc maëc duø bieát roõ caùc khoaûn tín duïng seõ caáp tieàm aån nguy cô ruûi ro cao. Do vaäy, khi phaùt hieän thaáy caùc daáu hieäu phaùt sinh ruûi ro, CBTD phaûi tieán haønh ngay caùc böôùc xaùc ñònh möùc ñoä nghieâm troïng cuûa noù vaø nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro, ñoàng thôøi phaûi phaân loaïi laïi ngay chaát löôïng khoaûn vay, khoaûn vay bò haï xuoáng nhoùm maáy ? 1.2.4.3 Bieän phaùp ._.phoøng ngöøa, khaéc phuïc vaø xöû lyù ñoái vôùi caùc nhoùm daáu hieäu ruûi ro ™ Bieän phaùp phoøng ngöøa Khi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng xuaát hieän caùc daáu hieäu caûnh baùo coù nguy cô phaùt sinh ruûi ro do baát cöù moät nguyeân nhaân naøo, ñeå phoøng ngöøa ruûi ro coù theå xaûy ra, tröôùc heát ngaân haøng phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm tra giaùm saùt baét buoäc. Veà nguyeân taéc, taát caû caùc khoaûn vay coù daáu hieäu ruûi ro sau - 18 - khi raø soaùt bò xeáp xuoáng haïng ñeàu phaûi ñöôïc ñaët trong tình traïng theo doõi ñaëc bieät. ¾ Quaûn lyù giaùm saùt khoaûn vay Thöïc hieän ngay vieäc giaùm saùt vaø thu thaäp caùc baùo caùo taøi chính môùi nhaát cuûa khaùch haøng cuõng nhö caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø caùc thoâng tin caàn thieát coù lieân quan cuûa khaùch haøng ñeå coù theå giaùm saùt khoaûn vay moät caùch chaët cheõ xem tình hình ngöôøi vay coù daáu hieäu tieán trieån toát hôn khoâng. Khi xaùc ñònh roõ xu theá baát lôïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng, ngaân haøng phaûi khaån caáp xaùc ñònh ngay tính nghieâm troïng cuûa noù, phaûi xem xeùt ñaùnh giaù nguyeân nhaân cuûa söï baát oån naøy laø taïm thôøi hay do taøi chính yeáu keùm, do thò tröôøng baát oån hay do yeáu keùm trong quaûn lyù… ¾ Raø soaùt vaø xem xeùt laïi taøi saûn baûo ñaûm nôï vay cuûa khaùch haøng Trong tröôøng hôïp khoaûn vay bò ñaùnh giaù xuoáng haïng, ngaân haøng phaûi raø soaùt vaø ñaùnh giaù laïi ngay taøi saûn ñaûm baûo cuûa khaùch haøng. Ngaân haøng caàn xem xeùt ñaùnh giaù lieäu taøi saûn baûo ñaûm naøy neáu baùn ñöôïc trong ñieàu kieän kinh doanh bình thöôøng thì nhö theá naøo vaø baùn trong ñieàu kieän kinh doanh khoâng bình thöôøng thì nhö theá naøo? ¾ Hoaøn thieän hoà sô phaùp lyù Ngaân haøng caàn raø soaùt laïi ngay hoà sô phaùp lyù khoaûn vay, trong tröôøng hôïp hoà sô phaùp lyù chöa chaët cheõ hoaëc caàn phaûi boå sung, ngaân haøng caàn phaûi boå sung ñaày ñuû moät caùch toái ña. ™ Bieän phaùp khaéc phuïc ¾ Yeâu caàu boå sung taøi saûn baûo ñaûm nôï vay Ngay khi khoaûn vay coù nguy cô laø coù vaán ñeà, ngaân haøng phaûi tìm moïi caùch ñeå taêng theâm taøi saûn theá chaáp, caùc baùo caùo taøi chính vaø caùc thoâng tin khaùc - 19 - cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc kieåm tra kyõ ñeå xaùc ñònh coù theå boå sung theâm taøi saûn theá chaáp. ¾ Xaùc ñònh phöông aùn cô caáu nôï Bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng cho caùc khaùch haøng ñöôïc quyeát ñònh tieáp tuïc duy trì moái quan heä tín duïng. Ngöôøi vay phaûi chöùng minh ñöôïc khaû naêng hoaøn traû laõi vaø goác khi ñeán haïn sau khi ñöôïc cô caáu laïi nôï thì ngaân haøng môùi coù theå cho cô caáu laïi. Ngaân haøng phaûi phaân tích vaø nghieân cöùu kyõ tröôùc khi quyeát ñònh cho khaùch haøng cô caáu laïi nôï theo höôùng ñieàu chænh nôï, giaõn nôï, gia haïn nôï. Caùc khoaûn nôï ñöôïc cô caáu laïi naøy vaãn phaûi ñöôïc löu trong danh muïc nôï xaáu cho ñeán khi caùc khoaûn vay naøy ñöôïc traû theo lòch ñònh. Neáu möùc thanh toaùn toái thieåu ñöôïc thöïc hieän thì khoaûn nôï naøy môùi ñöôïc raø soaùt laïi vaø ñöôïc taêng haïng töông öùng. ¾ Thu hoài nôï Khi ñaõ raø soaùt vaø keát luaän khoaûn vay khoâng theå phuïc hoài ñöôïc thì ngaân haøng phaûi quyeát ñònh chieán löôïc thu hoài nôï, nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sau: - Taän thu hoài voán, nhöng giöõ thôøi gian thu hoài voán ôû möùc toái thieåu. - Giaûm thieåu chi phí phaùt sinh trong thu hoài nôï. - Giaûm thieåu söï phaûn öùng cuûa khaùch haøng. ™ Bieän phaùp xöû lyù ¾ Phaùt maõi taøi saûn Ngaân haøng coá gaéng thuyeát phuïc khaùch haøng töï nguyeän baùn taøi saûn cuûa mình. Neáu khaùch haøng khoâng coù thieän chí thì ngaân haøng seõ tieán haønh baùn taøi saûn caàm coá theá chaáp theo söï giaùm saùt vaø phaùn quyeát cuûa cô quan phaùp luaät. ¾ Traû nôï thay Trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay coù baûo laõnh thì ngaân haøng yeâu caàu beân baûo laõnh traû nôï thay cho khaùch haøng vay voán. - 20 - ¾ Khôûi kieän Trong tröôøng hôïp caàn khôûi kieän, ngaân haøng phaûi khaån tröông hoaøn thieän ngay caùc thuû tuïc phaùp lyù caàn thieát ñeå khôûi kieän khaùch haøng. ¾ Caùc bieän phaùp khuyeán khích traû nôï Ngaân haøng coù theå mieãn giaûm moät phaàn laõi suaát, tính laïi laõi, khoâng tính laõi phaït… ñeå aùp duïng cho caùc khaùch haøng coù thieän chí traû nôï goác. ¾ Xöû lyù baèng quyõ döï phoøng ruûi ro Veà nguyeân taéc, bieän phaùp naøy chæ ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï xaáu sau khi ngaân haøng ñaõ aùp duïng heát caùc bieän phaùp khaéc phuïc vaø xöû lyù maø vaãn khoâng thu hoài ñöôïc nôï; hoaëc caùc khoaûn nôï ñaõ phaùt maïi heát taøi saûn nhöng vaãn coøn cheânh leäch aâm (caû goác vaø laõi); hoaëc caùc khoaûn vay bò ruûi ro do nguyeân nhaân khaùch quan maø khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc. Ngaân haøng söû duïng quyõ döï phoøng ñeå buø ñaép nhöõng khoaûn ruûi ro tín duïng xaûy ra laøm laønh maïnh hoùa taøi chính cuûa ngaân haøng chöù khoâng coù nghóa laø xoùa hoaøn toaøn nôï vay cho khaùch haøng. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï ñöôïc xöû lyù baèng quyõ döï phoøng ruûi ro seõ ñöôïc chuyeån ra ngoaïi baûng ñeå theo doõi taän thu, ngaân haøng vaãn phaûi duøng caùc bieän phaùp khaéc phuïc vaø xöû lyù ñeå thu hoài nôï. 1.3 Baøi hoïc kinh nghieäm veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi 1.3.1 Ngaân haøng Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC) Ngaân haøng HSBC hieän taïi coù 9.800 vaên phoøng taïi 77 quoác gia treân theá giôùi vôùi 253.000 nhaân vieân. Ñaây laø moät trong nhöõng ngaân haøng lôùn nhaát treân theá giôùi vôùi soá voán theo ñònh giaù cuûa thò tröôøng laø 190 tyû USD. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng HSBC cöïc kyø ña daïng vôùi raát nhieàu saûn phaåm cho nhieàu ñoái töôïng khaùch haøng khaùc nhau, caùc saûn phaåm tín duïng cuûa HSBC hieän vaãn ñang laø caùc saûn phaåm mang laïi lôïi nhuaän raát cao cho ngaân haøng. Cuoái naêm 2004, soá dö nôï cho - 21 - vay cuûa ngaân haøng laø 589 tyû USD, thu nhaäp töø laõi tín duïng laø 38 tyû USD. Ñeå coù theå ñaûm baûo coù moät hoaït ñoäng caáp tín duïng an toaøn vaø hieäu quaû, HSBC ñang aùp duïng moät heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng vôùi caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc cao nhaát nhaèm giaûm thieåu toái ña caùc toån thaát cho ngaân haøng. HSBC luoân ñaûm baûo nguyeân taéc taùch baïch, phaân coâng roõ raøng chöùc naêng giöõa caùc boä phaän trong quaù trình giaûi quyeát vaø giaùm saùt caùc khoaûn tín duïng nhaèm quaûn lyù ñoäc laäp caùc ruûi ro rieâng bieät, cuï theå nhö sau: Stt Coâng vieäc Moâ taû/Yeâu caàu 1 Thieát laäp caùc chính saùch tín duïng Xaùc laäp caùc tieâu chuaån cuûa taäp ñoaøn HSBC: caùc chính saùch tín duïng vaø caùc quy ñònh ñöôïc ñöa vaøo caåm nang chi tieát aùp duïng chung cho toaøn taäp ñoaøn. 2 Xaùc laäp vaø kieåm soaùt chính saùch ñoái vôùi caùc dö nôï tín duïng lôùn Chính saùch naøy xaùc ñònh caùc möùc caáp tín duïng cao nhaát ñoái vôùi töøng loaïi khaùch haøng, nhoùm khaùch haøng vaø caùc loaïi taäp trung tín duïng khaùc. Chính saùch naøy ñöôïc thieát laäp vôùi möùc ñoä baûo thuû hôn so vôùi caùc quy ñònh chuaån möïc hieän taïi. 3 Ñöa ra caùc ñònh höôùng caáp tín duïng cho taäp ñoaøn Xaùc ñònh khaåu vò ruûi ro ñoái vôùi caùc maûng thò tröôøng, caùc ngaønh ngheà vaø caùc loaïi saûn phaåm cuï theå. Taát caû caùc chi nhaùnh cuûa taäp ñoaøn caàn phaûi döïa treân caùc tieâu chuaån luoân ñöôïc caäp nhaät naøy ñeå trieån khai ñeán töøng nhaân vieân kinh doanh saûn phaåm tín duïng 4 Taùi thaåm ñònh ñoäc laäp taát caû caùc khoaûn vay vöôït quaù quyeàn phaùn quyeát cuûa caùc chi nhaùnh Quy trình taùi tuïc caùc haïn möùc vay hoaëc xem xeùt ñònh kyø khoaûn vay cuõng ñöôïc thöïc hieän nhö caùc khoaûn vay môùi. 5 Quaûn lyù ruûi ro ñoái vôùi caùc giao dòch giöõa taäp ñoaøn vaø caùc toå chöùc taøi chính khaùc Traùnh vieäc taäp trung ruûi ro vaøo caùc toå chöùc taøi chính khaùc. Vieäc quaûn lyù döïa treân heä thoáng quaûn lyù thoâng tin taäp trung hoùa cao vaø xöû lyù töï ñoäng. 6 Quaûn lyù ruûi ro giöõa caùc Söû duïng heä thoáng quaûn lyù haïn möùc ruûi ro cuûa - 22 - quoác gia töøng quoác gia coù tính taäp trung cao döïa treân caùc thôøi haïn cho vay vaø caùc loaïi hình kinh doanh ñoái vôùi dö nôï tín duïng phaùt sinh taïi moãi quoác gia. 7 Quaûn lyù ruûi ro ñoái vôùi moät soá ngaønh ñaëc bieät Caùc ngaønh ngheà ñöôïc quan taâm vaø giaùm saùt ñaëc bieät laø ngaønh vaän chuyeån haøng haûi, haøng khoâng, vieãn thoâng, saûn xuaát xe hôi, baûo hieåm, kinh doanh baát ñoäng saûn. Ñoái vôùi caùc ngaønh naøy, taäp ñoaøn ñöa ra nhieàu haïn cheá ñeå giaûm thieåu ruûi ro. 8 Quaûn lyù vaø phaùt trieån heä thoáng ñaùnh giaù tín duïng Heä thoáng naøy saép xeáp caùc khoaûn tín duïng vaøo töøng nhoùm ñeå coù theå xaùc ñònh caùc ruûi ro ñaëc thuø töø ñoù coù bieän phaùp quaûn trò ruûi ro hieäu quaû. Hieän nay, toång dö nôï tín duïng noäi vaø ngoaïi baûng cuûa taäp ñoaøn ñöôïc chia laøm 22 nhoùm ñeå coù theå phaân tích xu höôùng ruûi ro moät caùch trung thöïc nhaát. Heä thoáng ñaùnh giaù naøy döïa treân caùc coâng cuï taäp hôïp thoâng tin toaøn caàu coù tính laâu daøi. Vieäc ñaùnh giaù caùc khoaûn tín duïng hieän nay ñöôïc thöïc hieän moät caùch töï ñoäng hoùa raát nhieàu döïa treân caùc coâng cuï phaân tích ñaùnh giaù maïnh vaø cô sôû döõ lieäu doài daøo. Caùc ñaùnh giaù töï ñoäng naøy sau ñoù cuõng ñöôïc xem xeùt vaø pheâ duyeät laïi. Vieäc ñaùnh giaù naøy ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc theo ñònh kyø. Döïa treân caùc ñaùnh giaù naøy maø taäp ñoaøn ñöa ra caùc möùc döï phoøng thích hôïp ñoái vôùi töøng nhoùm tín duïng. Ñoái vôùi caùc nhoùm tín duïng maø taäp ñoaøn khoâng coù nhieàu thoâng tin ñeå ño löôøng ruûi ro thì hoï aùp duïng caùc möùc döï phoøng raát cao cho caùc toån thaát coù theå xaûy ra trong töông lai. Ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng hoaøn toaøn chöa coù thoâng tin döõ lieäu phaân tích hoaëc coù caùc daáu hieäu khoâng toát thì ñöôïc ñaùnh giaù töøng tröôøng hôïp thoâng qua caùc yeáu toá: - Toång haïn möùc tín duïng noäi vaø ngoaïi baûng cung caáp cho khaùch haøng. - Möùc ñoä nhaïy caûm cuûa ngaønh ngheà maø khaùch - 23 - haøng ñang hoaït ñoäng vaø khaû naêng thoaùt khoûi khoù khaên khi gaëp phaûi ñeå coù theå taïo doøng tieàn thanh toaùn caùc khoaûn tín duïng. - Tieàn thu veà ñöôïc khi khaùch haøng bò phaù saûn/giaûi theå. - Söï cam keát hoã trôï taøi chính cuûa caùc ngaân haøng vaø baïn haøng. - Tieàn coù theå thu hoài neáu phaùt maõi taøi saûn - Khaû naêng khaùch haøng thu ñöôïc ngoaïi teä trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay baèng ngoaïi teä. - Khaû naêng baùn khoaûn tín duïng naøy cho toå chöùc khaùc. Ngoaøi ra, caùc möùc döï phoøng khaùc nhau coøn ñöôïc thieát laäp döïa treân ruûi ro cuûa caùc quoác gia khaùc nhau. 9 Ñaùnh giaù keát quaû vaø hieäu quaû trong coâng taùc caáp tín duïng cuûa caùc ñôn vò kinh doanh cuûa taäp ñoaøn Caùc baùo caùo veà chaát löôïng cuûa danh muïc tín duïng ñöôïc xem xeùt lieân tuïc qua ñoù ñöa ra caùc yeâu caàu ñieàu chænh thích hôïp ñeå naâng cao hieäu quaû vaø möùc ñoä an toaøn cuûa danh muïc. 10 Baùo caùo taát caû caùc khía caïnh cuûa toaøn boä danh muïc tín duïng cuûa taäp ñoaøn cho caáp cao nhaát cuûa taäp ñoaøn - Möùc ñoä taäp trung tín duïng theo ngaønh - Haïn möùc ruûi ro tín duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng lôùn - Toång haïn möùc tín duïng cho caùc thò tröôøng môùi vaø caùc khoaûn döï phoøng caàn laäp caân xöùng vôùi möùc ñoä ruûi ro. - Caùc khoaûn nôï xaáu vaø döï phoøng - Ñaùnh giaù caùc khoaûn tín duïng cho caùc ngaønh caàn ñaëc bieät quan taâm: baát ñoäng saûn, vieãn thoâng, xe hôi, baûo hieåm, haøng haûi, haøng khoâng… - Haïn möùc cho caùc quoác gia - Nguyeân nhaân phaùt sinh caùc khoaûn nôï xaáu 11 Quaûn lyù heä thoáng thoâng tin döõ lieäu tín duïng Ñaûm baûo taäp trung hoùa cao nhaát taát caû caùc thoâng tin tín duïng lieân quan ñeán khaùch haøng vaø giao dòch tín duïng. Ngoaøi vieäc aùp duïng cho coâng taùc ñaùnh giaù ruûi ro, heä thoáng naøy coøn hoã trôï cho coâng taùc caáp tín duïng töï ñoäng. 12 Tö vaán, höôùng daãn cho caùc - Caùc quy ñònh lieân quan ñeán hoaït ñoäng caáp tín - 24 - ñôn vò kinh doanh duïng - Caùc chinh saùch veà moâi tröôøng vaø xaõ hoäi - Cho ñieåm tín duïng vaø döï phoøng ruûi ro - Caùc saûn phaåm môùi - Cung caáp caùc khoùa ñaøo taïo - Baùo caùo tín duïng 13 Thay maët taäp ñoaøn laøm vieäc vôùi caùc cô quan höõu quan Caùc vaán ñeà lieân quan ñeán hoaït ñoäng tín duïng Qua caùc moâ taû treân chuùng ta thaáy : - HSBC ñang coù hoaït ñoäng caáp tín duïng döïa treân vieäc luoân coá gaéng xaùc ñònh caùc nôi, ñieåm phaùt sinh ruûi ro, ño löôøng chính xaùc möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc khoaûn, nhoùm haïn möùc tín duïng ñeå coù theå quaûn lyù toát nhaát, ñöa ra chieán löôïc kinh doanh vaø möùc giaù (laõi suaát) thích hôïp. - Vieäc aùp duïng thaønh coâng cô cheá quaûn trò ruûi ro tín duïng toaøn caàu cuûa HSBC döïa treân neàn taûng cuûa heä thoáng cô sôû döõ lieäu quaù khöù vaø coù phaân tích toát. Ngoaøi ra, HSBC ñaõ vaø ñang aùp duïng caùc phöông thöùc xöû lyù döõ lieäu hieän ñaïi treân neàn taûng toaùn kinh teá vaø heä thoáng coâng ngheä thoâng tin cao caáp. Beân caïnh ñoù, söï tuaân thuû cao ñoä cuûa toaøn heä thoáng ñoái vôùi caùc chính saùch tín duïng cuûa HSBC laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng. - Vai troø cuûa kieåm tra noäi boä trong vieäc raø soaùt tính chaët cheõ, hieäu quaû, thöôøng xuyeân cuûa heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng ñaõ giuùp cho HSBC luoân naâng cao ñöôïc chaát löôïng vaø trình ñoä quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa mình. 1.3.2 Ngaân haøng United Overseas Bank (UOB) Ngaân haøng UOB thaønh laäp naêm 1935, hieän coù 385 vaên phoøng treân 18 quoác gia vôùi soá voán laø 13,439 tyû SGD, toång dö nôï tín duïng laø 67,98 tyû SGD. Vôùi 70 naêm kinh nghieäm, UOB ñaõ thieát laäp cho mình moät heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín - 25 - duïng töông ñoái maïnh ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng tín duïng an toaøn, ñaëc bieät trong giai ñoaïn UOB ñang thöïc hieän chieán löôïc mua laïi moät soá ngaân haøng ôû caùc nöôùc chaâu AÙ khaùc. Maëc duø khoâng lôùn maïnh nhö HSBC, nhöng UOB cuõng laø moät trong nhöõng ngaân haøng haøng ñaàu trong khu vöïc chaâu AÙ. Heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa UOB ñöôïc thieát laäp nhö sau: Thieát laäp caùc chính saùch tín duïng vaø xaùc ñònh caùc thaønh toá ruûi ro - Möùc ñoä taäp trung tín duïng - Caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo ñöôïc chaáp nhaän vaø möùc ñoä cho vay - Möùc cho vay toái ña 1 khaùch haøng/nhoùm khaùch haøng - Thôøi haïn toái ña cuûa caùc loaïi tín duïng - Xaùc ñònh caùc hoaït ñoäng ruûi ro cao Ñaùnh giaù caùc khoaûn tín duïng vaø laäp döï phoøng ruûi ro - Ñaùnh giaù caùc khoaûn tín duïng - Laäp döï phoøng ruûi ro - Phöông aùn chuyeån nhöôïng/thoaùt ruûi ro - Thoâng baùo nôï coù daáu hieäu baát thöôøn Ñaùnh giaù danh muïc tín duïng - Thieát laäp haïn möùc taäp trung tín duïng - Phaân tích möùc ñoä taäp trung tín duïng - Kieåm tra thöû khuûng hoaûng Aùp duïng chuaån möïc quoác teá - Nghieân cöùu caùc aûnh höôûng - Yeâu caàu cuûa cô sôû döõ lieäu - Naâng caáp heä thoáng - Ñieàu chænh quy trình tín duïng Uûy quyeàn haïn möùc pheâ duyeät theo caùc tieâu chí - Caáp baäc chöùc vuï trong heä thoáng - Ñaëc ñieåm danh muïc tín duïng ñang quaûn lyù - Kinh nghieäm Ruûi ro cuûa quoác gia - Laäp haïn möùc ruûi ro tín duïng cho töøng quoác gia - Phaân tích ruûi ro cuûa caùc quoác gia Chuyeån taûi chính saùch/quy trình tín duïng - Huaán luyeän, truyeàn ñaït caùc chính saùch/quy trình thoâng qua caùc keânh tröïc tuyeán - Ñaøo taïo naâng cao kyõ naêng - 26 - Heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa UOB ñöôïc xaây döïng döïa treân söï tuaân thuû caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa coâng taùc quaûn trò ruûi ro. Söï thaønh coâng trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa UOB ñöôïc döïa treân caùc ñieåm sau: - Xaùc ñònh ñöôïc ñaày ñuû caùc ñieåm coù theå phaùt sinh ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng ñeå coù caùc quy trình xöû lyù phuø hôïp ñaûm baûo tính hieäu quaû vaø an toaøn. - Caùc chính saùch vaø quy trình cuûa UOB ñöôïc trình baøy raát deã hieåu, taäp hôïp thaønh caåm nang vaø ñöôïc truyeàn ñaït lieân tuïc cho taát caû caùc thaønh vieân lieân quan cuûa heä thoáng. - Ñaëc bieät ñeà cao coâng taùc ñaøo taïo trình ñoä nhaân vieân. - Tính tuaân thuû raát cao cuûa caùc thaønh vieân cuûa UOB ñoái vôùi caùc quy ñònh, chính saùch tín duïng cuûa ngaân haøng vaø Ngaân haøng Trung Öông. - Heä thoáng thoâng tin khaùch haøng ñöôïc taäp trung hoùa toái ña vaø ñöôïc chia seû cho toaøn heä thoáng. Ñaây cuõng laø nguoàn thoâng tin cho vieäc ñònh löôïng möùc ñoä ruûi ro cuûa danh muïc tín duïng. - Vieäc phaân chia caùn boä quaûn lyù theo nhoùm khaùch haøng, nhoùm ngaønh ngheà ñaït ñeán trình ñoä chuyeân moân hoùa cao, giaûm thieåu toái ña ruûi ro do haïn cheá veà kieán thöùc ngaønh ngheà cuûa caùn boä kinh doanh saûn phaåm tín duïng. - Vieäc phaân quyeàn pheâ duyeät cho caùn boä ñöôïc xem xeùt raát kyõ löôõng vaø thuû tuïc uûy quyeàn ñeàu mang tính phaùp lyù raát cao (coù qua coâng chöùng Nhaø nöôùc) ñeå ñaûm baûo ngöôøi ñöôïc uûy quyeàn nhaän thöùc ñöôïc quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa mình. - Heä thoáng caûnh baùo caùc daáu hieäu baát thöôøng cuûa caùc khoaûn tín duïng ñöôïc vaän duïng maïnh meõ ñeå coù theå coù nhöõng bieän phaùp khaéc phuïc kòp thôøi traùnh toån thaát xaûy ra. - 27 - - Hoaït ñoäng “kieåm tra thöû khuûng hoaûng” ñöôïc thöïc hieän taïi nhöõng thôøi ñieåm neàn kinh teá coù daáu hieäu baát oån ñeå löôïng hoùa ruûi ro chính xaùc trong töøng thôøi kyø vaø coù bieän phaùp phoøng choáng, döï phoøng ruûi ro, chính saùch giaù phuø hôïp. - Hoaït ñoäng kieåm tra noäi boä vôùi phöông thöùc kieåm tra baát ngôø ñang ñöôïc duy trì moät caùch raát hieäu quaû ñaûm baûo tính tuaân thuû tuyeät ñoái trong heä thoáng. 1.3.3 Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam - Chính saùch vaø quy trình cuûa ngaân haøng phaûi ñoàng boä, roõ raøng, haïn cheá vieäc thay ñoåi thöôøng xuyeân ñeå nhaân vieân naém vöõng ñöôïc toaøn boä caùc quy ñònh cuûa ngaân haøng. - Caàn öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi trong löu tröõ thoâng tin veà quan heä vay voán cuûa töøng khaùch haøng ñeå giuùp ngaân haøng deã daøng khai thaùc thoâng tin tín duïng trong quaù khöù khi taùi laäp quan heä tín duïng, caäp nhaät thoâng tin veà caùc ngaønh ngheà khaùc nhau ñeå döï baùo ñöôïc ruûi ro ñoái vôùi töøng ngaønh ngheà ñang cho vay cuûa ngaân haøng. - Chuù troïng ñeán coâng taùc kieåm tra noäi boä ñeå phaùt hieän, chaán chænh vaø xöû lyù kòp thôøi caùc sai phaïm sau cho vay. - Phaân coâng CBTD phuï traùch caùc nhoùm khaùch haøng rieâng bieät theo ngaønh ngheà nhaèm mang laïi söï hieåu bieát toát nhaát cho CBTD ñeå coù theå phuïc vuï khaùch haøng toát nhaát vôùi ruûi ro thaáp nhaát. - Ñaëc bieät quan taâm ñeán coâng taùc ñaøo taïo nghieäp vuï ñeå nhaân vieân naém baét kòp thôøi nhöõng thay ñoåi trong moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh. - Ñaùnh giaù naêng löïc, ñaïo ñöùc caùn boä tröôùc khi phaân quyeàn pheâ duyeät tín duïng ñeå ñaûm baûo an toaøn cho hoaït ñoäng ngaân haøng. - 28 - KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 Chöông 1 neâu leân moät soá khaùi nieäm veà ruûi ro tín duïng, caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng vaø taàm quan troïng cuûa quaûn trò ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng ñeå laøm cô sôû lyù luaän cho vieäc phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh trong thôøi gian qua. Ñoàng thôøi, chöông naøy cuõng ñöa ra moät soá kinh nghieäm veà quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñeå goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh noùi rieâng nhaèm taïo tieàn ñeà cho caùc NHTM Vieät Nam gia nhaäp vaøo thò tröôøng taøi chính ngaân haøng theá giôùi. - 29 - CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG VAØ COÂNG TAÙC QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI CHI NHAÙNH NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN TP HOÀ CHÍ MINH 2.1 Giôùi thieäu veà Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh 2.1.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDV) ñöôïc thaønh laäp töø naêm 1957, laø moät trong boán Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh lôùn nhaát ôû Vieät Nam vaø laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñöôïc xeáp haïng ñaëc bieät. Hoaït ñoäng truyeàn thoáng cuûa BIDV laø taøi trôï trong lónh vöïc ñaàu tö phaùt trieån vôùi moät heä thoáng ña ñaïng caùc nghieäp vuï ngaân haøng vaø phi ngaân haøng, kinh doanh tieàn teä, tín duïng… phuïc vuï caùc khaùch haøng thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá. Töø moät Ngaân haøng chuyeân doanh tröïc thuoäc Boä Taøi chính, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam ñaõ trôû thaønh moät heä thoáng Ngaân haøng lôùn maïnh vôùi maïng löôùi hoaït ñoäng hôn 100 chi nhaùnh treân toaøn quoác, 3 coâng ty ñoäc laäp (coâng ty cho thueâ taøi chính, coâng ty chöùng khoaùn, coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn), 2 trung taâm Ñaøo taïo nghieäp vuï vaø Coâng ngheä thoâng tin, 3 ñôn vò lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi (Coâng ty baûo hieåm Quoác teá QBE, Ngaân haøng Ngoaïi thöông Laøo, Public Bank Malaysia) vaø huøn voán vôùi nhieàu toå chöùc tín duïng trong nöôùc. - 30 - 2.1.2 Giôùi thieäu veà Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh 2.1.2.1 Giôùi thieäu • Teân tieáng Anh: Bank For Investment And Development Of Viet Nam – Ho Chi Minh Branch • Teân vieát taét: BIDV – HCMC • Truï sôû chính: 134 Nguyeãn Coâng Tröù – Quaän 1 – TP Hoà Chí Minh Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh soá 69/QÑ - TCCB ngaøy 27/03/1993 cuûa Toång Giaùm ñoác Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam vaø chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng töø ngaøy 16/05/1993 vôùi chöùc naêng hoaït ñoäng: huy ñoäng voán, cho vay, baûo laõnh, thanh toaùn, kinh doanh ngoaïi teä, dòch vuï kieàu hoái, tö vaán taøi chính vaø caùc dòch vuï ngaân haøng khaùc. Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh laø moät trong nhöõng Ngaân haøng haøng ñaàu treân ñòa baøn TP Hoà Chí Minh vôùi chaát löôïng vaø hieäu quaû kinh doanh cao, vaø laø thaønh vieân chuû löïc cuûa heä thoáng Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, ñöôïc Toång Giaùm Ñoác giao nhieäm vuï cho vay, ñaàu tö caùc döï aùn lôùn theo keá hoaïch Nhaø nöôùc, cho vay thöông maïi chung treân ñòa baøn TP Hoà Chí Minh vaø caùc tænh khu vöïc phía Nam. Hôn 12 naêm thaønh laäp vaø phaùt trieån, Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh hieän coù 2 chi nhaùnh caáp 2 vaø 5 phoøng giao dòch hoaït ñoäng taïi caùc quaän troïng ñieåm kinh teá cuûa thaønh phoá. 2.1.2.2 Sô ñoà cô caáu toå chöùc: 2.1.3 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV-HCMC trong nhöõng naêm qua - 31 - 2.1.3.1 Ñaùnh giaù moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh Hoaït ñoäng cuûa ngaønh Ngaân haøng noùi chung vaø cuûa BIDV-HCMC noùi rieâng trong 5 naêm qua dieãn ra trong ñieàu kieän moâi tröôøng vöøa thuaän lôïi laïi vöøa phaûi ñoái maët vôùi nhieàu khoù khaên vaø baát caäp. Thuaän lôïi: Neàn kinh teá nöôùc ta duy trì ñöôïc toác ñoä phaùt trieån cao, taêng tröôûng GDP haøng naêm bình quaân ñaït treân 7%, cô caáu kinh teá töøng böôùc ñöôïc chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng saûn xuaát coâng nghieäp, thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu vaø dòch vuï. Quy cheá cho vay, quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay ñaõ töøng böôùc taïo cho caùc Ngaân haøng thöông maïi chuû ñoäng, thoâng thoaùng hôn trong hoaït ñoäng tín duïng. Vieäc xöû lyù nôï xaáu, nôï toàn ñoïng taïo ñöôïc böôùc ñoät phaù. Hoaït ñoäng Ngaân haøng coù nhöõng böôùc tieán boä ñaùng keå, oån ñònh tieàn teä, kieàm cheá vaø kieåm soaùt ñöôïc laïm phaùt, taïo ñieàu kieän vaø cô hoäi toát hôn cho caùc doanh nghieäp tieáp caän vôùi nguoàn voán tín duïng ngaân haøng, ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc giöõ vöõng nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá… Khoù khaên: Beân caïnh nhöõng thuaän lôïi cô baûn, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm qua cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên töø khaùch quan ñeán chuû quan. Moâi tröôøng phaùp lyù, cô cheá chính saùch chöa ñöôïc hoaøn thieän, loä trình gia nhaäp WTO laø thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. Giaù moät soá maët haøng noâng saûn giaûm maïnh, thò tröôøng xuaát khaåu bò thu heïp, daãn tôùi tình traïng caùc doanh nghieäp kinh doanh thua loã buoäc caùc ngaân haøng phaûi gia haïn nôï, khoanh nôï vaø coù nguy cô maát voán. Trong lónh vöïc xaây döïng cô baûn, tình traïng moät soá Boä ngaønh, ñòa phöông ñaàu tö traøn lan khoâng coù keá hoaïch, voán xaây döïng cô baûn thanh toaùn chaäm, nôï ñoïng haøng ngaøn tyû ñoàng daãn ñeán tình hình taøi chính cuûa nhieàu doanh nghieäp trôû neân khoù khaên, aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng. 2.1.3.2 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV-HCMC - 32 - Nhaän thöùc ñöôïc nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc trong giai ñoaïn môùi, BIDV- HCMC ñaõ tranh thuû thôøi cô, khaéc phuïc khoù khaên vaø ñaït ñöôïc moät soá keát quaû khaû quan treân nhieàu maët nhö sau: Baûng 1: Moät soá chæ tieâu hoaït ñoäng chuû yeáu töø naêm 2001-2005 Ñôn vò tính : Tyû ñoàng,% Chæ tieâu Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Naêm 2005 Toång taøi saûn 5.535 6.183 6.963 7.375 8.038 Huy ñoäng voán 3.866 4.587 5.336 5.972 6.682 Dö nôï 3.588 4.618 5.146 5.445 5.736 Thu dòch vuï phi tín duïng roøng 22 23 17 25 26 Lôïi nhuaän tröôùc thueá sau DPRR 61 97 162 88 87 Tyû suaát sinh lôøi treân TS coù 1.13% 1.31% 1.4% 1.2% 1.32% (Nguoàn: Baùo caùo toång keát BIDV-HCMC qua caùc naêm) Nhìn chung, BIDV-HCMC giöõ vöõng ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng cao, toång taøi saûn taêng daàn qua caùc naêm, naêm 2005 ñaït 8.038 tyû ñoàng, taêng 9% so vôùi naêm 2004 vaø taêng 45% so vôùi naêm 2001. Beân caïnh ñoù, nguoàn voán huy ñoäng cuõng taêng tröôûng lieân tuïc qua nhieàu naêm do BIDV-HCMC môû roäng vaø phaùt trieån maïng löôùi hoaït ñoäng cuøng vôùi vieäc aùp duïng laõi suaát huy ñoäng linh hoaït vaø kyø haïn hôïp lyù keát hôïp nhieàu chöông trình khuyeán maõi nhö taëng coupon, ruùt thaêm truùng thöôûng, laõi suaát tieát kieäm baäc thang… ñaõ goùp phaàn laøm cho coâng taùc huy ñoäng voán cuûa Chi nhaùnh phaùt trieån moät caùch oån ñònh vaø beàn vöõng. Veà hoaït ñoäng tín duïng, BIDV-HCMC ñaõ noã löïc ñaùp öùng voán kòp thôøi cho caùc muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá, dö nôï tín duïng taêng daàn qua caùc naêm, ñaëc bieät Chi nhaùnh vaãn giöõ ñöôïc vai troø chuû ñaïo trong cho vay trung daøi haïn. Maët khaùc, caùc hoaït ñoäng dòch vuï ngaân haøng nhö baûo laõnh, thanh toaùn trong vaø ngoaøi nöôùc, kinh doanh ngoaïi teä, dòch vuï kieàu hoái … ngaøy caøng hoaït ñoäng coù hieäu quaû, tyû leä phí dòch vuï phi tín duïng/lôïi nhuaän tröôùc thueá ñaõ taêng töø 10% naêm 2003 leân 30% - 33 - naêm 2005. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån cuûa Chi nhaùnh vì ñaåy maïnh hoaït ñoäng dòch vuï phi tín duïng laø moät trong nhöõng bieän phaùp ñeå haïn cheá nôï xaáu vaø giaûm ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng. 2.2 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh 2.2.1 Tình hình hoaït ñoäng tín duïng Hoaït ñoäng cho vay laø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø taïo ra nhieàu lôïi nhuaän nhaát nhöng cuõng laø lónh vöïc deã xaûy ra ruûi ro nhieàu nhaát cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Hoaït ñoäng kinh doanh hieän nay cuûa BIDV-HCMC khoâng naèm ngoaøi quy luaät ñoù. Nhieäm vuï kinh doanh cuûa Chi nhaùnh laø laøm sao coù theå ñaùp öùng ñuû nhu caàu voán cho söï phaùt trieån kinh teá moät caùch hieäu quaû vaø ñem laïi lôïi nhuaän, nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi coù bieän phaùp haïn cheá toái ña ruûi ro xaûy ra trong lónh vöïc cho vay. Baûng 2: Tình hình cho vay cuûa BIDV-HCMC töø 2003 - 2005 Ñôn vò tính : tyû ñoàng , % Naêm 2004 Naêm 2005 Cho vay Naêm 2003 Soá tieàn Tyû leä taêng (+), giaûm (-) so vôùi naêm 2003 Soá tieàn Tyû leä taêng (+), giaûm (-) so vôùi naêm 2004 1. Theo hình thaùi giaù trò 5.146 5.445 +5,8% 5.736 +5,3% ° Cho vay baèng VNÑ 3.242 3.866 +19,2% 3.900 +0,9% ° Cho vay baèng ngoaïi teä (quy ñoåi VNÑ) 1.904 1.579 -17,1% 1.836 +16,3% 2. Theo thaønh phaàn kinh teá 5.146 5.445 +5,8% 5.736 +5,3% ° Quoác doanh 4.014 4.302 +7,2% 3.740 -13,1% ° Ngoaøi quoác doanh 1.132 1.143 +1% 1.996 +74,6% 3. Theo thôøi haïn taøi trôï 5.146 5.445 +5,8% 5.736 +5,3% ° Ngaén haïn 2.882 2.995 +3,9% 3.039 +1,5% ° Trung, daøi haïn 2.264 2.450 +8,2% 2.697 +10,1% Toång dö nôï 5.146 5.445 +5,8% 5.736 +5,3% - 34 - (Nguoàn: Baùo caùo toång keát tình hình hoaït ñoäng BIDV-HCM naêm 2004- 2005) Toång dö nôï cuoái naêm 2005 (khoâng keå cho vay taøi trôï uûy thaùc, lieân ngaân haøng, nôï khoanh) ñaït 5.736 tyû ñoàng, taêng 5,3% so vôùi thôøi ñieåm cuoái naêm 2004. Trong ñoù dö nôï tín duïng VNÑ chieám 68% trong toång dö nôï, ngoaïi teä chieám 32%. Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng ngoaïi teä taêng nhanh hôn tín duïng VNÑ, taêng 16,3% so vôùi naêm 2004, trong khi ñoù dö nôï tín duïng VNÑ chæ taêng 0,9%. Chính yeáu toá laõi suaát cho vay USD thaá._.aân haøng Nhaø Nöôùc vaø cuûa chính ngaân haøng mình, hoï ñang giaûi quyeát caùc hoà sô tín duïng theo kinh nghieäm ñöôïc chuyeån giao vaø theo suy luaän cuûa rieâng mình. Ñaây laø moät thöïc traïng raát ñaùng lo ngaïi maø laõnh ñaïo ngaân haøng caàn ñaëc bieät löu yù vì saûn phaåm tín duïng cuûa ngaân haøng laø moät loaïi saûn phaåm ñaëc bieät coù ñaëc tính phaùp lyù raát cao. Coâng taùc taäp huaán caùn boä tín duïng veà caùc quy cheá, quy ñònh, qui trình tín duïng caàn ñöôïc quan taâm moät caùch ñuùng möùc. Hieän nay, hai ngaân haøng thöông maïi coå phaàn laø AÙ Chaâu vaø Saøi Goøn Thöông Tín coù caùc chöông trình ñaøo taïo caùn boä töông ñoái toát vaø coù tính caäp nhaät cao. Ñieàu ñoù ñaõ theå hieän qua chaát löôïng ngaøy caøng cao cuûa caùc khoaûn caáp tín duïng cuûa hai ngaân haøng naøy. Maëc duø chi phí ñaøo taïo thöôøng xuyeân cuûa caùn boä tham gia trong hoaït ñoäng tín duïng laø raát toán keùm veà maët taøi chính vaø thôøi gian, caùc ngaân haøng baét buoäc phaûi thöïc hieän moät caùch tích cöïc vaø lieân tuïc. Ñoàng thôøi, ñeå khuyeán khích caùn boä tín duïng laøm vieäc heát mình, coù hieäu quaû vaø ñaûm baûo quyeàn lôïi cho caùn boä laøm - 69 - vieäc trong moâi tröôøng ñaày ruûi ro naøy, Chi nhaùnh caàn coù cheá ñoä tieàn löông, thöôûng hôïp lyù hay moät cô hoäi thaêng tieán ñaûm baûo cho caùn boä tín duïng thoûa maõn ñöôïc nhu caàu cuoäc soáng cuûa chính mình.Ñaây chính laø moät yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa Chi nhaùnh. 3.3.7 Xaây döïng vaên hoùa quaûn trò ruûi ro Chi nhaùnh caàn phaûi thoáng nhaát ñöôïc veà maët quan ñieåm vaø nhaän thöùc cuûa moïi thaønh vieân trong heä thoáng ñeå xaây döïng cho ñöôïc moät vaên hoùa quaûn trò ruûi ro. Veà maët noäi dung, vaên hoaù quaûn trò ruûi ro yeâu caàu ôû moïi lónh vöïc coù nguy cô phaùt sinh ruûi ro ñeàu phaûi ñöôïc nhaän dieän, ño löôøng vaø saün coù nhöõng giaûi phaùp ñeå ngaên ngöøa hoaëc ñöôïc quaûn trò ñeå giaûm thieåu thieät haïi khi ruûi ro xaûy ra. Ñoàng thôøi, töøng vò trí tham gia trong quaù trình ra caùc quyeát ñònh quaûn trò hoaëc trong quaù trình taùc nghieäp taïo ruûi ro ñeàu phaûi yù thöùc ñöôïc vai troø söù meänh cuûa mình ñoái vôùi heä thoáng, nhaän thöùc vaø haønh ñoäng ñuùng, kòp thôøi ñeå ngaên ngöøa coù theå xaûy ra. Xaây döïng vaên hoùa quaûn trò ruûi ro laø coâng vieäc ñoøi hoûi thôøi gian vaø tính töï giaùc cao. Vì vaäy, moïi caùn boä nhaân vieân, maø tröôùc heát laø caùc caáp quaûn lyù phaûi göông maãu vaø nghieâm tuùc trong vieäc xaây döïng vaø thöïc hieän ñeå vaên hoaù quaûn trò ruûi ro trôû thaønh “thoùi quen” trong tö duy vaø haønh ñoäng. 3.4 Moät soá kieán nghò Beân caïnh nhöõng noã löïc cuûa BIDV-HCMC ñeå giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng thì Chi nhaùnh cuõng caàn coù söï hoã trôï cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, Ngaân haøng Nhaø nöôùc, Chính phuû vaø caùc cô quan chöùc naêng ñeå cuøng phoái hôïp vôùi Chi nhaùnh haïn cheá vaø xöû lyù ruûi ro nhaèm naêng cao naêng löïc taøi chính, hoaø nhaäp vaøo xu theá thò tröôøng taøi chính quoác teá. 3.4.1 Nhöõng kieán nghò ñoái vôùi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam 3.4.1.1 Ñoàng boä trong ban haønh caùc chính saùch vaø quy ñònh ngaân haøng - 70 - Hieän nay, caùc quy trình, quy ñònh lieân quan ñeán hoaït ñoäng tín duïng laø quaù nhieàu, do ñoù BIDV khi ban haønh caùc vaên baûn höôùng daãn phaûi ñoàng boä, phuø hôïp vôùi thöïc teá, haïn cheá vieäc chænh söûa, thay ñoåi thöôøng xuyeân. Thöïc teá cho thaáy vieäc ban haønh, ñieàu chænh lieân tuïc caùc quy trình, quy ñònh laøm cho caùc Chi nhaùnh noùi chung vaø caùc nhaân söï tham gia trong hoaït ñoäng caáp tín duïng noùi rieâng khoù coù theå naém vöõng ñöôïc toaøn boä caùc chính saùch, quy ñònh, quy trình cuûa ngaân haøng, daãn tôùi vieäc raát deã xaûy ra vi phaïm gaây toån thaát cho ngaân haøng. Söï choàng cheùo, phaân taùn, khoù hieåu cuûa caùc quy cheá, quy ñònh, quy trình cuûa ngaân haøng ngoaøi vieäc gaây khoù khaên cho coâng taùc trieån khai hoaït ñoäng tín duïng coøn gaây khoù khaên cho quaù trình raø soaùt nhaèm bòt kín caùc loã hoång gaây ra ruûi ro. Ví duï: Ngaân haøng HSBC, UOB ñeàu coù caåm nang tín duïng cuûa mình mang tính oån ñònh raát cao, khoaûng 5 naêm môùi thay ñoåi moät laàn. Trong khi ñoù, soå tay tín duïng cuûa BIDV ban haønh thaùng 10/2004 nhöng ñeán thaùng 1/2005 ñaõ söûa ñoåi. Ngoaøi ra, taïi Vieät Nam do caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc thay ñoåi lieân tuïc neân BIDV caàn taän duïng söï tieän duïng cuûa heä thoáng tin hoïc ñeå thieát laäp baûng caåm nang ñieän töû vôùi khaû naêng caäp nhaät tröïc tuyeán phuïc vuï cho caùc nhaân söï hoaït ñoäng lónh vöïc tín duïng. 3.4.1.2 Caàn coù chính saùch tín duïng roõ raøng ñoái vôùi DNNN Trong thôøi gian qua, caùc Chi nhaùnh noùi chung vaø BIDV-HCMC noùi rieâng raát luùng tuùng trong vieäc aùp duïng chính saùch tín duïng môùi cuûa BIDV veà vieäc baét buoäc phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo ñoái vôùi caùc DNNN ñang coøn döï nôï vay taïi ngaân haøng, neáu doanh nghieäp khoâng boå sung ñöôïc taøi saûn ñaûm baûo thì chaám döùt quan heä tín duïng. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc trong thôøi gian qua khoâng chæ rieâng caùc Chi nhaùnh cuûa BIDV maø taát caû caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ñeàu ñöôïc aùp duïng chính saùch öu ñaõi, caùc moùn vay ñeàu khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo, haàu heát laø tín chaáp 100%. Khi BIDV ban haønh chính saùch tín - 71 - duïng môùi, trong ñoù coù quy ñònh tuøy theo loaïi khaùch haøng aùp duïng tyû leä taøi saûn ñaûm baûo nhaát ñònh. Khi chính saùch naøy coù hieäu löïc, caùc Chi nhaùnh ñaõ tìm moïi caùch thuyeát phuïc khaùch haøng caàm coá theá chaáp taøi saûn ñaûm baûo nôï vay nhö caàm coá caùc khoaûn phaûi thu, khoái löôïng xaây laép hoaøn thaønh vôùi muïc ñích naâng tyû leä taøi saûn theo quy ñònh cuûa BIDV. Ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp khoâng ñaùp öùng ñieàu kieän theo quy ñònh cuûa BIDV, moãi Chi nhaùnh laïi töï coù quan ñieåm xöû lyù khaùc nhau nhö: - Quan ñieåm thöù nhaát: moät soá Chi nhaùnh cöông quyeát khoâng tieáp tuïc quan heä tín duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh keùm hieäu quaû, khoâng coù khaû naêng traû nôï ngaân haøng, khoâng ñuû taøi saûn ñaûm baûo theo quy ñònh. - Quan ñieåm thöù hai: caùc Chi nhaùnh seõ tieáp tuïc hoã trôï tín duïng ñeå duy trì hoaït ñoäng doanh nghieäp, aùp duïng chính saùch cho vay 70-80% soá tieàn ñaõ thu nôï, vaø töøng böôùc giaûm daàn nôï cho ñeán khi ñuû taøi saûn ñaûm baûo theo quy ñònh, tröôøng hôïp khoâng coù taøi saûn sau khi thu hoài nôï xong seõ chaám döùt quan heä tín duïng vôùi caùc doanh nghieäp naøy. Neáu thöïc hieän theo quan ñieåm thöù nhaát thì taïi Chi nhaùnh seõ phaùt sinh nôï quaù haïn haøng loaït, aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng, doanh nghieäp caøng gaëp khoù khaên hôn. Maët khaùc, neáu theo quan ñieåm thöù hai, thì ñaây chæ laø vaán ñeà keùo daøi thôøi gian toàn taïi cuûa caùc doanh nghieäp yeáu keùm. Tröôøng hôïp ñoái vôùi nhöõng moùn môùi cho vay theâm, neáu caùc Chi nhaùnh khoâng kieåm soaùt chaët cheõ raát deã trôû thaønh nôï xaáu, nhö vaäy toån thaát seõ coøn lôùn hôn raát nhieàu. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy vaø ñaït muïc tieâu giaûm bôùt toån thaát, thieät haïi cho caùc Chi nhaùnh, BIDV caàn coù quy ñònh cuï theå: - 72 - - Ñoái vôùi caùc khaùch haøng thöïc söï yeáu keùm, vôùi soá dö nôï khoâng lôùn, khoâng theå taêng taøi saûn ñaûm baûo thì phaûi thöïc hieän caùc giaûi phaùp xöû lyù moät caùch trieät ñeå , kieân quyeát chaám döùt quan heä tín duïng. - Ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng gaëp khoù khaên trong vieäc traû nôï ngaân haøng, tình hình taøi chính taïm thôøi yeáu keùm, möùc dö nôï lôùn, doanh nghieäp laø caùc Toång coâng ty, khoâng neân aùp duïng bieän phaùp cöùng nhaéc laø ngöng caáp tín duïng maø caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp linh hoaït cho töøng tröôøng hôïp cuï theå, töøng böôùc giaûm daàn dö nôï ñeå doanh nghieäp coù thôøi gian chaán chænh laïi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình hoaëc chuyeån daàn hoaït ñoäng tín duïng sang ngaân haøng khaùc. Ngoaøi ra, BIDV caàn nhanh choùng coù caùc chæ ñaïo xöû lyù ñoái vôùi caùc khoaûn nôï toàn ñoïng cuûa caùc DNNN hoaït ñoäng keùm hieäu quaû taïi Chi nhaùnh hieän nay nhaèm laønh maïnh hoùa taøi chính ngaân haøng tröôùc theàm hoäi nhaäp quoác teá. 3.4.1.3 Thieát laäp moät heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä töï ñoäng hoùa cao: Theo Quyeát ñònh 493 thì caùc TCTD phaûi thieát laäp heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä, song ñieàu caàn nhaán maïnh ôû ñaây laø, trong ñieàu kieän hieän nay, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam khoâng chæ caàn thieát laäp 1 heä thoáng xeáp haïng tín duïng noùi chung, maø phaûi laø thieát laäp moät heä thoáng thoâng tin xeáp haïng tín duïng töï ñoäng hoùa cao, laøm neàn taûng cho vieäc töï ñoäng hoùa ra quyeát ñònh cho vay (nhaát laø ñoái vôùi caùc khoaûn vay vay nhoû) vì nhöõng nguyeân nhaân sau: Thöù nhaát, töï ñoäng hoùa quaù trình ñaùnh giaù tín nhieäm seõ giaûm ruûi ro ñaùnh giaù khoâng chính xaùc do sai soùt (vì nhaân vieân tín duïng phaûi xöû lyù löôïng thoâng tin quaù lôùn) hoaëc do thieân vò caù nhaân. Thöù hai, töï ñoäng hoùa ñaùnh giaù tín nhieäm khaùch haøng giuùp ruùt ngaén thôøi gian vaø giaûm chi phí cho quaù trình quyeát ñònh tín duïng (ñieàu naøy ñaëc bieät caàn thieát cho caùc Chi nhaùnh khi phaûi giaûi quyeát caùc moùn vay caù nhaân hay caùc doanh - 73 - nghieäp nhoû vaø vöøa). Hieän nay, moät coâng ñoaïn cho vay caù nhaân cuõng ñöôïc caùc Chi nhaùnh tieán haønh thaåm ñònh nhö ñoái vôùi cho vay doanh nghieäp, trong moät töông lai khoâng xa, moät khi caùc khoaûn cho vay caù nhaân “buøng noå”, thì tình traïng xöû lyù thuû coâng trong quaù trình ra quyeát ñònh cho vay nhö hieän nay seõ haïn cheá naêng löïc cung öùng dòch vuï tín duïng cuûa ngaân haøng cho khaùch haøng. Ñieàu ñoù coù nghóa laø: Ngaân haøng Trung Öông caàn nghó tôùi vieäc thieát laäp moät heä thoáng xeáp haïng tín nhieäm khaùch haøng töï ñoäng giuùp caùc Chi nhaùnh coù theå döïa treân keát quaû phaân loaïi ñoù ñeå ra quyeát ñònh cho vay maø khoâng caàn phaûi tieán haønh caùc hoaït ñoäng thuû coâng nöõa. Hôn nöõa, BIDV caàn nhaän thöùc raèng heä thoáng ñaùnh giaù, xeáp haïng tín nhieäm noäi boä khoâng phaûi laø moät coâng cuï coù tính chaát” phoøng veä” ñeå giôùi haïn maø ñoù laø phöông tieän ñeå thoâng qua ñoù caùc Chi nhaùnh coù theå môû roäng, phaùt trieån hôn nöõa caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. 3.4.2 Nhöõng kieán nghò ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc 3.4.2.1 Hoaøn thieän, phaùt trieån heä thoáng thoâng tin tín duïng cuûa Ngaønh ngaân haøng. Nhaèm töøng böôùc hoaøn thieän vaø phaùt trieån heä thoáng thoâng tin tín duïng Ngaønh ngaân haøng, NHNN Vieät Nam caàn ban haønh quy cheá baét buoäc caùc TCTD vaø doanh nghieäp coù quan heä tín duïng, cung caáp thoâng tin tín duïng cho Trung taâm thoâng tin tín duïng Ngaønh ngaân haøng, quy ñònh cheá taøi khi caùc TCTD cung caáp thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc. Nhöõng tröôøng hôïp phaùt hieän thoâng tin khoâng chính xaùc NHTM phaûi chòu phaït vi phaïm haønh chính cuõng nhö buø ñaép caùc thieät haïi cho caùc NHTM khaùc do söû duïng nguoàn thoâng tin thieáu chính xaùc do NHTM ñoù gaây ra. Beân caïnh ñoù, caàn coù quy ñònh khen thöôûng ñoái vôùi caùc NHTM chaáp haønh toát quy cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng nhaèm ñoäng vieân vaø kích thích caùc NHTM naâng cao chaát löôïng thoâng tin. - 74 - Ngoaøi ra, Trung taâm thoâng tin tín duïng neân quy ñònh chuaån hoùa toaøn boä thoâng tin ñaàu vaøo ñeå caùc NHTM ñieàu chænh chöông trình phaàn meàm theo höôùng thu thaäp thoâng tin hoaøn toaøn töï ñoäng cung caáp cho Trung taâm, khoâng ñeå tình traïng cung caáp thoâng tin veà trung taâm baèng caùch gôûi file ñieän töû treân trang Web gaây maát thôøi gian cuõng nhö chi phí nhö quy ñònh hieän nay. Ñoàng thôøi, Trung taâm caàn trieån khai kyõ thuaät nhaèm hoã trôï caùc NHTM trong vieäc tra cöùu tröïc tieáp thoâng tin tín duïng khaùch haøng treân trang Web CIC moät caùch nhanh choùng, hieäu quaû ñeå caùc NHTM thu thaäp thoâng tin kòp thôøi phuïc vuï coâng taùc thaåm ñònh vôùi möùc phí coá ñònh haøng naêm phuø hôïp vôùi quy moâ cuûa töøng NHTM nhaèm khuyeán khích caùc NHTM cung caáp vaø khai thaùc thoâng tin trong Ngaønh. Beân caïnh vieäc cung caáp thoâng tin caùc khaùch haøng coù quan heä tín duïng, Trung taâm caàn cung caáp theâm thoâng tin khaùc nhö giaù caùc thieát bò, maùy moùc, daây chuyeàn coâng ngheä… qua thu thaäp töø caùc Ngaønh ñeå caùc NHTM tham khaûo trong quaù trình thaåm ñònh. Muoán vaäy Trung taâm caàn trieån khai vieäc mua thoâng tin töø caùc cô quan thoâng tin tín duïng Asean, Hieäp hoäi thoâng tin tín duïng Chaâu AÙ… Treân cô sôû nguoàn thoâng tin coù ñöôïc, Trung taâm baùn laïi thoâng tin cho caùc TCTD vaø doanh nghieäp coù nhu caàu vôùi chi phí thích hôïp. 3.4.2.2 Xaây döïng heä thoáng phaân tích, xeáp loaïi doanh nghieäp thoáng nhaát toaøn Ngaønh. Vieäc chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng laø caên cöù ñeå caùc NHTM ra quyeát ñònh caáp tín duïng nhö xaùc ñònh haïn möùc, thôøi haïn, laõi suaát, bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay, ñoàng thôøi coøn laø coâng cuï ñeå giaùm saùt vaø ñaùnh giaù khaùch haøng khi khoaûn tín duïng coøn dö nôï vaø cho pheùp NHTM löôøng tröôùc nhöõng daáu hieäu xaáu veà chaát löôïng khoaûn vay ñeå coù nhöõng bieän phaùp öùng phoù kòp thôøi. Do ñoù, keå töø khi Quyeát ñònh 493 ñöôïc ban haønh ñeán nay ñaõ gaàn moät naêm, caùc NHTM ñaõ vaø ñang khaån tröông xuùc tieán vieäc thieát laäp caùc heä thoáng xeáp haïng tín duïng rieâng - 75 - cuûa mình. Tuy nhieân coù theå thaáy raèng, caùc hoaït ñoäng naøy döôøng nhö chæ laø nhöõng noã löïc “noäi boä” cuûa töøng NHTM chöù chöa phaûi cuûa caû moät Ngaønh hoaëc thaäm chí moät nhoùm NHTM naøo, theo ñoù moãi NHTM töï tìm hieåu caùc moâ hình, caùc phöông phaùp ñaùnh giaù vaø vaän duïng vaøo vieäc thieát laäp heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä cuûa mình. Hieän nay, vieäc ñaùnh giaù tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng taïi caùc NHTM raát khaùc nhau nhö Ngaân haøng Coâng thöông xeáp 10 haïng, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån xeáp 7 haïng, Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân xeáp 10 haïng. Tuy thoâng tin naøy tröôùc heát phuïc vuï cho hoaït ñoäng tín duïng noäi boä töøng NHTM, nhöng neáu chæ goùi goïn trong phaïm vi ñoù thì seõ laø laõng phí lôùn vì khi khaùch haøng muoán giao dòch tín duïng vôùi NHTM naøo laàn ñaàu thì taïi NHTM môùi naøy moïi thoâng tin veà khaùch haøng phaûi thu thaäp vaø ñaùnh giaù töø… soá khoâng. Do ñoù, vieäc xeáp loaïi khoâng thoáng nhaát naøy gaây trôû ngaïi khi caùc NHTM tham khaûo thoâng tin xeáp loaïi tín duïng veà moät khaùch haøng giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau. Vì vaäy, NHNN caàn ñeà xuaát moät soá tieâu chí cô baûn trong vieäc ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi khaùch haøng ñeå thoáng nhaát keát quaû xeáp loaïi khaùch haøng trong toaøn Ngaønh nhaèm giuùp NHTM coù theå tham khaûo keát quaû xeáp loaïi moät doanh nghieäp cuï theå cuûa caùc NHTM khaùc. Maëc khaùc Trung taâm thoâng tin tín duïng khi thu thaäp thoâng tin ñaùnh giaù tín duïng cuûa doanh nghieäp töø caùc NHTM ñöôïc xaây döïng treân cuøng moät chuaån seõ thuaän lôïi trong toång hôïp keát quaû vaø cung caáp thoâng tin cho caùc NHTM khaùc tham khaûo. 3.4.2.3 Quy ñònh chaët cheõ ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vay voán nhieàu ngaân haøng Thöïc teá hieän nay coù raát nhieàu doanh nghieäp vay voán taïi nhieàu TCTD treân cuøng moät ñòa baøn, coù tröôøng hôïp doanh nghieäp ñem moät hôïp ñoàng thi coâng vay caû hai ngaân haøng hoaëc thöïc hieän vieäc ñaûo nôï baèng caùch vay ngaân haøng naøy traû ngaân haøng khaùc gaây khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù voán. Trong khi ñoù söï phoái - 76 - hôïp vaø trao ñoåi thoâng tin cho nhau giöõa caùc TCTD chöa toát, caùc TCTD thöôøng giöõ bí maät, khoâng cung caáp thoâng tin, coù tröôøng hôïp khaùch haøng ñang gaëp khoù khaên, coù nôï quaù haïn taïi TCTD naøy nhöng TCTD khaùc vaãn cho vay bình thöôøng do ñoù deã xaûy ra ruûi ro cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Vì vaäy, NHNN caàn nghieâm khaéc xöû lyù tình traïng doanh nghieäp lôïi duïng vieäc vay voán taïi nhieàu ngaân haøng ñeå thöïc hieän ñaûo nôï gaây neân tình traïng khoâng quaûn lyù ñöôïc voán vay cuûa caùc ngaân haøng, neáu phaùt hieän doanh nghieäp coù haønh vi naøy neân thoâng baùo cho caùc TCTD bieát ñeå haïn cheá cung caáp tín duïng. Ñònh kyø haøng thaùng taïi cuoäc hoïp giao ban giöõa caùc Chi nhaùnh NHNN vaø caùc NHTM treân ñòa baøn, NHNN neân thoâng baùo cho caùc TCTD bieát tình hình caùc doanh nghieäp vay taïi nhieàu TCTD, ñeå cuøng trao ñoåi thoâng tin, qua ñoù coù theå phaùt hieän nhöõng doanh nghieäp coù daáu hieäu ruûi ro vaø caùc TCTD coù theå cuøng nhau phoái hôïp trong vieäc quaûn lyù voán moät caùch coù hieäu quaû. 3.4.3 Nhöõng kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc 3.4.3.1 Taïo moâi tröôøng kinh teá oån ñònh Moâi tröôøng kinh teá coù oån ñònh hay khoâng, ñieàu naøy aûnh höôûng raát lôùn khoâng nhöõng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp maø coøn ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng. Nhö nhöõng ngaøy vöøa qua, giaù saét theùp vaø xaêng daàu taêng cao laøm haøng loaït caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh bò taêng chi phí, aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän doanh nghieäp, töø ñoù deã aûnh höôûng ñeán khaû naêng hoaøn traû nôï ngaân haøng. Beânh caïnh ñoù, nhöõng thay ñoåi veà chính saùch cuûa Nhaø nöôùc cuõng laø yeáu toá taùc ñoäng raát maïnh ñeán saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp noùi chung vaø ngaân haøng noùi rieâng. Kinh doanh trong neàn kinh teá thò tröôøng laáy phaùp luaät laøm caên cöù, vì vaäy baát cöù söï thay ñoåi naøo töø phía caùc cô quan coâng quyeàn cuõng gaây toån haïi ñeán lôïi ích cuûa doanh nghieäp. - 77 - Do ñoù, Nhaø nöôùc caàn naâng cao hieäu quaû coâng taùc döï baùo vaø coâng taùc xaây döïng keá hoaïch vó moâ ñeå doanh nghieäp kòp ñieàu chænh keá hoaïch kinh doanh cuûa mình. Beân caïnh ñoù, heä thoáng caùc chính saùch phaûi nhaát quaùn, ñaûm baûo tính heä thoáng, khoâng ñöôïc maâu thuaãn vôùi nhau vaø nhaát laø phaûi taïo ra söï taùc ñoäng cuøng chieàu. Ñoàng thôøi, caùc chính saùch caàn minh baïch, roõ raøng ñeå doanh nghieäp deã trieån khai thöïc hieän. 3.4.3.2 Taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi Trong tieán trình xöû lyù nôï toàn ñoïng ñeå thuùc ñaåy coå phaàn hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, caùc NHTM Vieät Nam noùi chung vaø Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chi Minh noùi rieâng gaëp phaûi khaù nhieàu khoù khaên maø tröôùc heát laø veà moâi tröôøng phaùp lyù – caùc vaên baûn höôùng daãn lieân quan ñeán xöû lyù nôï coøn chöa cuï theå, choàng cheùo do ñoù ngaân haøng chöa töï chuû ñoäng xöû lyù ñöôïc taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï vay. Ngoaøi ra, hieän chöa coù vaên baûn cuï theå veà vieäc ngaân haøng tröïc tieáp quaûn lyù, khoâi phuïc hoaït ñoäng doanh nghieäp ñeå kinh doanh hoaëc baùn vaø ngaân haøng cuõng bò haïn cheá tyû leä goùp voán vaøo doanh nghieäp ôû möùc 11% voán ñieàu leä doanh nghieäp. Moät soá tröôøng hôïp cô quan chuû quaûn chöa quan taâm ñeán nôï ngaân haøng khi thöïc hieän chuyeån ñoåi Doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Do ñoù, nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc NHTM trong quaù trình xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï vay, goùp phaàn laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính ngaân haøng, Nhaø nöôùc caàn hoaøn thieän heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Caùc vaên baûn Luaät vaø vaên baûn döôùi Luaät coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng phaûi ñöôïc ban haønh moät caùch ñoàng boä, ñaày ñuû, höôùng daãn cuï theå ñeå Luaät thöïc söï ñi vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng ngaân haøng. Trong ñoù, Chính phuû neân söûa ñoåi Nghò ñònh 178/1999/NÑ-CP veà “Baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc TCTD” theo höôùng trao quyeàn cho ngaân haøng ñöôïc töï baùn taøi saûn ñaûm baûo, khoâng phuï thuoäc caùc cô quan chöùc naêng vaø cho ngaân haøng cô cheá ñaëc bieät hoaøn thieän thuû tuïc phaùp lyù khi baùn - 78 - taøi saûn ñaûm baûo. Ngoaøi ra, ngaân haøng caàn ñöôïc tham gia vaøo quaù trình cô caáu laïi doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø Nhaø nöôùc caàn ban haønh cô cheá cuï theå ñeå ngaân haøng chuyeån nôï vay thaønh voán goùp vaø tham gia ñieàu haønh doanh nghieäp. 3.4.3.3 Quy ñònh kieåm toaùn ñoái vôùi doanh nghieäp, giaùm saùt chaët cheõ doanh nghieäp môùi thaønh laäp Hieän nay, caùc baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp khoâng ñöôïc kieåm toaùn, coù doanh nghieäp coøn söû duïng hai heä thoáng soå saùch keá toaùn ñeå baùo caùo cho cô quan thueá vaø ñeå vay voán ngaân haøng … ñaõ gaây ra raát nhieàu khoù khaên cho ngaân haøng trong vieäc thaåm ñònh, ñaùnh giaù tình hình taøi chính khaùch haøng. Do ñoù, ñeå ñaûm baûo tính minh baïch, chính xaùc trong vieäc cung caáp caùc baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp cho caùc Ngaân haøng, Boä taøi chính neân quy ñònh doanh nghieäp ñaõ hoaït ñoäng 3 naêm thì yeâu caàu baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc kieåm toaùn hoaëc ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù voán lôùn thì baét buoäc phaûi kieåm toaùn, tröôøng hôïp caùc doanh nghieäp khoâng chaáp haønh nghieâm tuùc seõ xöû phaït haønh chính. Ngoaøi ra, ñeå ñaûm baûo soá lieäu trung thöïc caàn coù bieän phaùp cheá taøi ñoái vôùi doanh nghieäp coá tình gian laän che daáu söï thaät qua caùc baùo caùo taøi chính. Maët khaùc, Chính phuû caàn boå sung quy ñònh haäu kieåm kòp thôøi ñoái vôùi caùc doanh nghieäp môùi hoaït ñoäng. Töø khi luaät doanh nghieäp ban haønh vaø coù hieäu löïc ñaõ coù raát nhieàu doanh nghieäp ñaêng kyù kinh doanh, moät maët coù taùc duïng tích cöïc ñoái vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá, beân caïnh ñoù cuõng xuaát hieän khoâng ít nhöõng doanh nghieäp chuyeân löøa ñaûo, kyù hôïp ñoàng ma ñeå vay voán ngaân haøng, baùn hoùa ñôn taøi chính ñeå caùc doanh nghieäp hôïp thöùc hoùa vieäc söû duïng voán vay. Vì vaäy, Chính phuû caàn boå sung theâm quy ñònh: sau 3 thaùng caáp pheùp kinh doanh cho doanh nghieäp, cô quan coù thaåm quyeàn caáp pheùp phaûi kieåm tra vaø xaùc nhaän doanh nghieäp thöïc söï kinh doanh coù qui moâ ñuùng nhö thöïc traïng taøi chính. Ñaây laø cô sôû giuùp ngaân haøng traùnh bò löøa, baûo ñaûm voán vay coù theå thu hoài ñöôïc. - 79 - 3.4.3.4 Ñaåy nhanh tieán trình saép xeáp laïi caùc Doanh nghieäp Nhaø nöôùc Tröôùc thöïc traïng tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc khoâng hieäu quaû, nôï ñoïng cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc coøn raát lôùn, laøm aûnh höôûng ñeán naêng löïc taøi chính cuûa ngaân haøng. Do hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM chính laø böùc tranh phaûn chieáu tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Caùc NHTM, nhaát laø caùc NHTM quoác doanh seõ khoâng theå laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính neáu caùc doanh nghieäp laø ngöôøi ñoàng haønh cuûa hoï laøm aên thua loã trieàn mieân. Hieän nay, ngay baûn thaân doanh nghieäp cuõng chöa coù höôùng giaûi quyeát, khaéc phuïc. Do ñoù, ñaåy maïnh coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc laø ñieàu kieän caàn thieát. Nhaø nöôùc chæ neân giöõ laïi nhöõng doanh nghieäp coù vai troø troïng yeáu, coù nhöõng lôïi theá cuûa ñoäc quyeàn töï nhieân nhö daàu khí, ñieän, than, böu chính vieãn thoâng. Tröôøng hôïp caùc doanh nghieäp khoâng thöïc hieän ñuùng loä trình saép xeáp laïi doanh nghieäp hoaëc coå phaàn hoùa, kieân quyeát duøng bieän phaùp maïnh laø caùch chöùc hoaëc taïm ngöøng ñieàu haønh, traùnh tröôøng hôïp nhieàu doanh nghieäp coá tình trì hoaõn. 3.4.3.5 Taïo thuaän lôïi cho söï tham gia cuûa caùc toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng Trong thôøi gian qua, caùc NHTM vaãn laø keânh cung öùng voán chuû yeáu cho neàn kinh teá, maø voán cuûa NHTM chuû yeáu laø nguoàn voán huy ñoäng ngaén haïn. Trong khi ñoù, nhu caàu voán trung vaø daøi haïn cho neàn kinh teá trong thôøi gian tôùi seõ laø raát lôùn, khi maø haøng loaït caùc döï aùn lôùn trong caùc lónh vöïc ñieän löïc, xi maêng, daàu khí, giao thoâng vaän taûi… seõ ñöôïc trieån khai. Nhö vaäy coù theå noùi, nhu caàu voán cho ñaàu tö phaùt trieån trong thôøi gian tôùi laø raát lôùn, vaø söùc eùp leân heä thoáng ngaân haøng laïi caøng lôùn hôn. Do ñoù, Chính phuû caàn phaûi taïo haønh lang phaùy lyù cho söï tham gia cuûa caùc toå chöùc taøi chính trung gian phi ngaân haøng treân thò tröôøng môû vaø ñaåy maïnh söï tham gia cuûa caùc toå chöùc naøy treân thò tröôøng taøi chính noùi chung. - 80 - Maëc khaùc, caàn phaûi taïo ñieàu kieän cho thò tröôøng chöùng khoaùn hoaït ñoäng thöïc söï hieäu quaû, laø keânh huy ñoäng voán trung vaø daøi haïn chuû yeáu cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá, giaûm bôùt söùc eùp veà cung öùng voán ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi nhö hieän nay. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Coù theå noùi raèng quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi caùc NHTM Vieät Nam noùi chung vaø BIDV-HCMC noùi rieâng hieän nay. Hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng seõ tuøy thuoäc ñaùng keå vaøo naêng löïc quaûn trò ruûi ro. Chính vì theá, chöông 3 ñaõ ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp vaø kieán nghò nhaèm naâng cao khaû naêng quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa BIDV-HCMC, taïo cô sôû cho söï phaùt trieån beàn vöõng, naâng cao söùc canh tranh cuûa ngaân haøng tröôùc theàm hoäi nhaäp quoác teá. KEÁT LUAÄN - 81 - Hoaït ñoäng tín duïng vaãn laø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø taïo ra nhieàu lôïi nhuaän nhaát cuûa Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh hieän nay nhöng ñaây cuõng laø lónh vöïc deã xaûy ra ruûi ro nhieàu nhaát cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Ñeå töøng böôùc laønh maïnh hoaù taøi chính ngaân haøng nhaèm chuaån bò tieàn ñeà cho quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh phaûi naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng cöôøng giaûi quyeát nôï toàn ñoïng vaø haïn cheá toái ña nôï quaù haïn phaùt sinh môùi. Do ñoù, naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi ngaân haøng laø vaán ñeà caáp thieát nhaát hieän nay. Chính töø yeâu caàu thöïc tieãn, luaän vaên ñaõ taäp trung neâu leân moät soá lyù luaän cô baûn veà quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø xem xeùt kinh nghieäm veà coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Beân caïnh ñoù, phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng ñeå xaùc ñònh nhöõng nguyeân nhaân chính gaây ra ruûi ro tín duïng vaø ñaùnh giaù coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Chi nhaùnh trong thôøi gian qua. Töø ñoù ñeà ra moät soá giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro tín duïng nhaèm ñaûm baûo cho hoaït ñoäng tín duïng noùi rieâng vaø hoaït ñoäng kinh doanh noùi chung taïi Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh ñöôïc an toaøn, hieäu quaû vaø phaùt trieån beàn vöõng. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO - 82 - Phaàn 1: Tieáng Vieät [1] TS. Hoà Dieäu (Chuû bieân) (2001), Tín duïng ngaân haøng, NXB Thoáng keâ. [2] TS. Hoà Dieäu (2002), Quaûn trò ngaân haøng, NXB Thoáng keâ [3] TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn (Chuû bieân) (2002), Tín duïng – Ngaân haøng (Tieàn teä Ngaân haøng II), NXB Thoáng Keâ. [4] TS. Nguyeãn Vaên Tieán (2003), Ñaùnh giaù vaø phoøng ngöøa ruûi ro trong kinh doanh Ngaân haøng, NXB Thoáng keâ. [5] TS. Nguyeãn Vaên Tieán, Quaûn trò ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng, NXB Thoáng keâ – Haø Noäi. [6] TS. Traàn Huy Hoaøng (2003), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, NXB Thoáng keâ. [7] PGS. TS. Ñoaøn Thò Hoàng Vaân (2002), Quaûn trò ruûi ro vaø khuûng hoaûng, NXB Thoáng keâ. [8] Nguyeãn Quang Thu (chuû bieân) (1998), Quaûn trò ruûi ro, NXB Giaùo duïc. [9] Peter S. Rose (2001), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, NXB Taøi chính, Ngöôøi dòch Nguyeãn Huy Hoaøng, Nguyeãn Ñöùc Hieån, Phaïm Long. [10] Traàn Thò Kyø, Luaän aùn tieán só kinh teá (2003), ñeà taøi: Hoaøn thieän phöông phaùp xeáp haïng tín nhieäm caùc doanh nghieäp trong phaân tích tín duïng cuûa caùc NHTM Vieät Nam. [11] Nguyeãn Khoa Hoøa Thuaän, Luaän vaên thaïc só kinh teá (2004), ñeà taøi: Caùc giaûi phaùp quaûn lyù ruûi ro tín duïng nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TP Hoà Chí Minh. [12] Phaïm Linh, Luaän vaên thaïc só kinh teá (2005), ñeà taøi: Naâng cao chaát löôïng cuûa heä thoáng quaûn lyù ruûi ro tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. [13] Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. - 83 - [14] Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh naêm 2004-2005 vaø 6 thaùng ñaàu naêm 2005 cuûa Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån TP Hoà Chí Minh. [15] Taïp chí thò tröôøng taøi chính tieàn teä thaùng 08/2006 [16] Taïp chí Ngaân haøng thaùng 5,7,8,9,12/2005, thaùng 5, 6,7,8/2006 [17] Taïp chí Coâng ngheä ngaân haøng thaùng 9,10,11,12/2005, thaùng 7,8/2006 [18] Taïp chí Kinh teá vaø Phaùt trieån thaùng 01/2006, 05/2006 [19] Website Baùo Ñieän töû – Thôøi baùo kinh teá VN: www.vneconomy.com.vn [20] Website Ñaïi hoïc Kinh teá TP HCM: www.ueh.edu.vn [21] Website Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam: www.sbv.gov.vn [22] Website Baùo Ñaàu tö: www.vir.com.vn [23] Website Baùo Tuoåi Treû: www.tuoitre.com.vn [24] Website Baùo Thanh Nieân Online: www.thanhnien.com.vn Phaàn 2: Tieáng nöôùc ngoaøi: [25] Hennie van Greuning – Sonja Brajovic Brutanovie (2000), Analyzing Banking Risk [26] Hongkong & Shanghai Banking Corporation Annual Report (2004) [27] United Overseas Bank’s Overseas Operation manual (2000) [28] Basel Committee, Chairman: Roger Cole – Federal Reserve Board, Washington, D.C (2000), “Principles for the Management of Credit Risk”. ._.