Quản trị rủi ro ngoại hối trên thị trường ngoại tệ liên Ngân hàng

Lêi nãi ®Çu I. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu. Trong thêi gian gÇn ®©y, chóng ta ®· më cöa nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Èy m¹nh giao l­u kinh tÕ víi thÕ giíi. Trong c«ng cuéc nµy, hÖ thèng ng©n hµng lu«n lµ chiÕc cÇu nèi quan träng nhÊt cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ víi bªn ngoµi. ChÝnh hÖ thèng ng©n hµng lµ bé phËn tham gia s©u réng nhÊt vµo ho¹t ®éng tµi chÝnh quèc tÕ vµ sù hoµ nhËp nµy ngµy cµng ë møc ®é cao h¬n, s©u h¬n. Ho¹t ®éng tµi chÝnh quèc tÕ vµ c¸c nghiÖp vô liªn quan tíi ngo¹i hèi do vËy ngµy cµng chiÕm vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi kh«ng mét ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo cña ViÖt nam mµ kh«ng tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh liªn quan tíi n­íc ngoµi. §iÒu ®¸ng l­u ý ë ®©y lµ nh÷ng ho¹t ®éng liªn quan tíi ngo¹i hèi b¶n th©n nã ®· tiÒm Èn v« sè nh÷ng rñi ro cho bÊt kú ai tham gia. Tõ l©u, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng ®· nhËn ®Þnh r»ng qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô phøc t¹p nhÊt trong qu¶n trÞ ng©n hµng. Cïng víi tØ träng ngµy cµng cao trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, rñi ro ngo¹i hèi còng ngµy cµng cã ¶nh h­ëng lín h¬n. Chóng ta ®Òu biÕt tÇm quan träng cña ng©n hµng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng cã ph¶n øng d©y chuyÒn, l©y lan vµ ngµy cµng cã biÓu hiÖn phøc t¹p. Sù sôp ®æ cña ng©n hµng cã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn toµn bé ®êi sèng- kinh tÕ- chÝnh trÞ vµ x· héi cña mét n­íc. Ngµy nay, trªn thÕ giíi, khoa häc vÒ qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi trong kinh doanh ng©n hµng ®· ®¹t ®­îc tr×nh ®é tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i, nh­ng ë n­íc ta th× vÊn ®Ò nµy ®ang ë trong giai ®o¹n ph«i thai cïng víi sù ®æi míi cña ®Êt n­íc. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng trªn viÖc nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ c¸c lo¹i rñi ro ngo¹i hèi trong kinh doanh ng©n hµng vµ ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa cô thÓ râ rµng lµ rÊt cÇn thiÕt c¶ vÒ mÆt thùc tiÔn còng nh­ vÒ mÆt lý luËn. II. Môc tiªu cña ®Ò tµi. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ gióp c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng: + HÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c lo¹i rñi ro th­êng gÆp trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi. HiÓu ®­îc cÆn kÏ nguån gèc ph¸t sinh cña tõng lo¹i rñi ro. + §¸nh gi¸ ®­îc tÇm quan träng cña tõng lo¹i rñi ro tõ ®ã cã thÓ so s¸nh vµ ®­a ra nh÷ng chiÕn l­îc phßng ngõa thÝch hîp. + HiÓu ®­îc c¸c kü thuËt phßng ngõa rñi ro ngo¹i hèi vµ ph­¬ng ph¸p ¸p dông c¸c kü thuËt nµy trong thùc tiÔn kinh doanh. + Cã ®­îc c¸i nh×n kh¸i qu¸t ®èi víi xu h­íng vËn hµnh cña nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. III. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. §èi t­îng nghiªn cøu: §èi t­îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ c¸c lo¹i rñi ro ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng vµ c¸c kü thuËt phßng ngõa rñi ro ngo¹i hèi Ph¹m vi nghiªn cøu: Qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi lµ m¶ng lín trong c¸c lý thuyÕt tµi chÝnh quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp, ®Ò tµi kh«ng ®Ò cËp ®Õn toµn bé vÊn ®Ò nµy mµ chØ tËp trung vµo nghiªn cøu c¸c rñi ro ngo¹i hèi th­êng gÆp trong kinh doanh ng©n hµng vµ viÖc ¸p dông vµo thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ViÖt Nam. IV. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ó thùc hiÖn môc ®Ých nghiªn cøu ®· ®Æt ra, ®Ò tµi ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch- tæng hîp dùa trªn kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ViÖt Nam vµ ¸p dông c¸c lý thuyÕt tµi chÝnh quèc tÕ hiÖn ®¹i. §Ò tµi ®· cã sù vËn dông c¸c kü thuËt vÒ qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi ®· vµ ®ang ®­îc sö dông trong c¸c nÒn tµi chÝnh ph¸t triÓn vµo t×nh h×nh t¹i ViÖt Nam, cô thÓ lµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. V. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi. - HÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c lo¹i rñi ro th­êng gÆp trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi. Nªu ra ®­îc c¸c t×nh huèng vµ nguyªn nh©n ph¸t sinh cña tõng lo¹i rñi ro. So s¸nh ®¸nh gi¸ ®­îc tÇm quan träng cña tõng lo¹i rñi ro. - §­a ra ®­îc mét hÖ thèng kh¸ hoµn chØnh c¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro tõ c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« cho ®Õn c¸c kü thuËt phßng ngõa rñi ro mang tÝnh thùc hµnh cao ¸p dông cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. - V¹ch ra ®­îc xu h­íng trong t­¬ng lai cña thÞ tr­êng ngo¹i hèi tõ ®ã ®­a ra ®­îc c¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p thÝch hîp cho t×nh h×nh míi. §©y còng chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm mµ ng­êi viÕt cho lµ míi so víi c¸c ®Ò ®Ò tµi tr­íc ®©y vèn chØ dõng l¹i ë møc ®é kh¸i qu¸t vÒ hiÖn t­îng vµ còng ch­a cã sù liªn hÖ víi t×nh h×nh ViÖt Nam. VI. KÕt cÊu cña ®Ò tµi. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, ®Ò tµi ®­îc kÕt cÊu thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I. C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng hèi ®o¸i - Ch­¬ng II. Rñi ro hèi ®o¸i vµ thùc tr¹ng rñi ro hèi ®o¸i trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng viÖt nam - Ch­¬ng III. c¸c biÖn ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i Ch­¬ng I C¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng hèi ®o¸i I. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i 1. Kh¸i niÖm. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i lµ thÞ tr­êng mua b¸n trao ®æi ngo¹i hèi mµ chñ yÕu lµ ngo¹i tÖ vµ c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ ghi b»ng ngo¹i tÖ. Sù xuÊt hiÖn cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i b¾t nguån tõ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh bu«n b¸n trao ®æi gi÷a c¸c n­íc, xuÊt hiÖn nhu cÇu thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Ng­êi xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ, do ®ã cã nhu cÇu ®æi ngo¹i tÖ ra b¶n tÖ ®Ó thanh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ng­êi nhËp khÈu cÇn ®æi b¶n tÖ ra ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n chi phÝ nhËp khÈu. Khi tr×nh ®é thanh to¸n quèc tÕ ph¸t triÓn, nhu cÇu trao ®æi c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ cµng ®ßi hái mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i cã quy m« toµn cÇu. C¸c n­íc ®Òu thÊy r»ng sù tån t¹i cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i còng nh­ tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ. Ngµy nay, do quy m« vµ ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt toµn cÇu, thÞ tr­êng hèi ®o¸i ®· trë thµnh trung t©m cña hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ. Sù kh¸c biÖt vÒ mói giê ®· khiÕn cho thÞ tr­êng hèi ®o¸i quèc tÕ më cöa 24/24 giê mçi ngµy. ThÞ tr­êng nµy ®ãng cöa th× thÞ tr­êng kh¸c l¹i më cöa. Sau ®©y lµ g× më cöa cña mét sè thÞ tr­êng quèc tÕ chÝnh trªn thÕ giíi (tÝnh theo giê quèc tÕ GMT). BiÓu 1: Gêi më cöa cña mét sè thÞ tr­êng hèi ®o¸i Wellington 5:00h ------ Sydney 7:00h ------ Tokyo 8:00h ------ Hångkong 9:00h Sanfrancisco 1:00h ------ New york 21:30h ------ London 17:00h ------ Zurich 16:00h Nguån: www. Economist.com th¸ng 10/2002 HiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng h¬n 40 thÞ tr­êng hèi ®o¸i víi doanh thu lªn tíi h¬n 3 triÖu tû USD hµng n¨m. Trong ®ã quan träng nhÊt lµ c¸c thÞ tr­êng London, New York, Tokyo, Singapore, Paris, Zurich, Milan… Mçi thÞ tr­êng cã khèi l­îng giao dÞch ngo¹i hèi hµng tr¨m tû USD mçi ngµy. ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ tiÒn th©n vµ còng lµ trung t©m cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i ë nhiÒu n­íc. Nhê thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, mäi giao dÞch ngo¹i hèi ®Òu ®­îc tiÕn hµnh trùc tiÕp vµ ®­îc chuyªn nghiÖp ho¸. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: - H×nh thµnh tØ gi¸ hèi ®o¸i: lµ n¬i diÔn ra mäi giao dÞch ngo¹i tÖ, thÞ tr­êng hèi ®o¸i do vËy sÏ lµ n¬i mµ tØ gi¸ hèi ®o¸i ®­îc x¸c lËp. - Cung cÊp dÞch vô ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ b»ng ngo¹i tÖ. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ kinh doanh tµi chÝnh vµ th­¬ng m¹i tr¸nh ®­îc rñi ro hèi ®o¸i. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc tiÕp nhËn vèn ®Çu t­, vèn vay, tµi trî… khi cã nhu cÇu ®æi ngo¹i tÖ ra néi tÖ. - Th«ng qua thÞ tr­êng hèi ®o¸i, ng©n hµng trung ­¬ng thùc thi c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 2. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng hèi ®o¸i. 2.1. C¨n cø vµo c¸ch tæ chøc vµ qu¶n lý thÞ tr­êng. * ThÞ tr­êng hèi ®o¸i tËp trung. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i tËp trung lµ thÞ tr­êng cã tæ chøc, cã ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh, cã c¸c thµnh viªn nhÊt ®Þnh, cã c¸c giao dÞch hèi ®o¸i hµng ngµy. ThÞ tr­êng tËp trung ®­îc tæ chøc ë c¸c n­íc theo hÖ thèng hèi ®o¸i Ch©u ¢u nh­ Ph¸p, §øc, ý… ViÖc mua b¸n trao ®æi ngo¹i hèi trªn c¸c thÞ tr­êng nµy chñ yÕu diÔn ra ë c¸c trung t©m giao dÞch ngo¹i hèi hay cßn gäi lµ c¸c Së giao dÞch ngo¹i hèi. VÝ dô: T¹i §øc, Së giao dÞch ngo¹i hèi ®­îc tæ chøc ë Berlin, Dusseldorf, Frankfurt, Hamburg vµ Muenchen. Së giao dÞch Frankfurt ®ãng vai trß Ên ®Þnh tû gi¸, c¸c Së giao dÞch kh¸c tæng hîp c¸c hîp ®ång vµ chuyÓn vÒ Frankfurt. * ThÞ tr­êng hèi ®o¸i phi tËp trung. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i phi tËp trung lµ thÞ tr­êng hèi ®o¸i mang tÝnh biÓu t­îng, cã tæ chøc nh­ng kh«ng cã ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh. Mäi giao dÞch ngo¹i hèi ®Òu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng ®iÖn tho¹i, computer, money dealing… C¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng kh«ng ph¶i gÆp nhau trùc tiÕp ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch. Lo¹i thÞ tr­êng nµy ®­îc tæ chøc chñ yÕu ë c¸c n­íc theo hÖ thèng hèi ®o¸i Anh-Mü. Trung t©m ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy lµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. VÝ dô: ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp vµo th¸ng 9 n¨m 1994, lóc thµnh lËp cã 40 ng©n hµng tham gia, giao dÞch 6 lo¹i ngo¹i tÖ c¬ b¶n. Trªn thùc tÕ, c¸c thÞ tr­êng hèi ®o¸i trªn thÕ giíi th­êng ®­îc tæ chøc theo xu h­íng hçn hîp, tøc lµ võa giao dÞch t¹i Së giao dÞch ngo¹i hèi, võa tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ngo¹i hèi liªn ng©n hµng. 2.2. C¨n cø vµo nghiÖp vô mua b¸n trªn thÞ tr­êng. * ThÞ tr­êng giao ngay (Spot Market). ThÞ tr­êng giao ngay lµ thÞ tr­êng hèi ®o¸i trong ®ã viÖc thanh to¸n vµ giao nhËn ngo¹i hèi diÔn ra ®ång thêi theo tû lÖ hiÖn hµnh. C¸c giao dÞch ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng nµy cã ngµy gi¸ trÞ lµ ngµy thø hai kÓ tõ khi ký kÕt hîp ®ång. Tuy nhiªn, trong mét sè tr­êng hîp c¸c giao dÞch giao nhËn ngay hoÆc trong vßng 7 ngµy lµm viÖc còng ®­îc coi lµ giao dÞch giao ngay. * ThÞ tr­êng kú h¹n (Forward Market). ThÞ tr­êng kú h¹n lµ thÞ tr­êng hèi ®o¸i trong ®ã viÖc thanh to¸n vµ giao nhËn c¸c ®ång tiÒn ®­îc thùc hiÖn vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai theo mét tû gi¸ ®­îc tho¶ thuËn. Kú h¹n th­êng lµ 3,6, hoÆc 12 th¸ng, còng cã thÓ dµi h¬n víi c¸c ®ång tiÒn m¹nh. Ngµy gi¸ trÞ cña giao dÞch trªn thÞ tr­êng kú h¹n b»ng sè th¸ng kú h¹n kÓ tõ ngµy gi¸ trÞ giao ngay. ThÞ tr­êng giao ngay lµ thÞ tr­êng kú h¹n cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau. Trªn thùc tÕ, ng­êi ta th­êng kÕt hîp ho¹t ®éng trªn c¶ hai thÞ tr­êng ®Ó bï ®¾p rñi ro vµ kinh doanh kiÕm lêi. VÒ mÆt tæ chøc, qu¶n lý vµ kü thuËt ký kÕt hîp ®ång trªn hai thÞ tr­êng nµy lµ t­¬ng ®èi gièng nhau. Tuy nhiªn, kü thuËt giao dÞch trªn hai thÞ tr­êng nµy l¹i kh¸c nhau. NÕu nh­ trªn thÞ tr­êng giao ngay, tû gi¸ phô thuéc chñ yÕu vµo quan hÖ cung cÇu ngo¹i hèi th× trªn thÞ tr­êng kú h¹n, tû gi¸ cßn phô thuéc vµo møc chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a hai ®ång tiÒn. Do ®ã, kh¸c víi thÞ tr­êng giao ngay, trªn thÞ tr­êng kú h¹n kh«ng cã viÖc yÕt gi¸ trùc tiÕp. Nãi c¸ch kh¸c, tû gi¸ kú h¹n x¸c ®Þnh trªn c¬ së tû gi¸ giao ngay. Nh­ vËy, gi÷a hai thÞ tr­êng giao ngay vµ kú h¹n lu«n cã mèi quan hÖ liªn ®íi chÆt chÏ. 3. §èi t­îng kinh doanh (hµng ho¸). Tuú vµo luËt qu¶n chÕ ngo¹i hèi cña tõng n­íc mµ ngo¹i hèi (Foreign Exchange) bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Theo NghÞ ®Þnh 63 cña chÝnh phñ vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi ngµy 17/8/1998, ë ViÖt Nam, ngo¹i hèi bao gåm: - Ngo¹i hèi (Foreign Currency): Tån t¹i d­íi hai h×nh thøc lµ ngo¹i tÖ tiÒn mÆt (Cash – TiÒn giÊy hay tiÒn kim khÝ tån t¹i d­íi h×nh thøc vËt chÊt cô thÓ) vµ ngo¹i tÖ tÝn dông (Sè d­ ghi b»ng ngo¹i tÖ trªn tµi kho¶n cña c¸c ng©n hµng). - C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ ghi b»ng ngo¹i tÖ: Héi phiÕu (Bill of exchange), SÐc (Cheque), kú phiÕu (Promissory Note), ®iÖn chuyÓn tiÒn (T/T), th­ chuyÓn tiÒn (M/T), th­ tÝn dông (L/C), thÎ tÝn dông (Credit Card). - C¸c giÊy tê cã gi¸ ghi b»ng ngo¹i tÖ: Cæ phiÕu (Stock), tr¸i phiÕu (Bond), c«ng tr¸i quèc gia (Government Loan). - Vµng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ®­îc dïng lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c quèc gia. - QuyÒn rót vèn ®Æc biÖt, ®ång tiÒn chung Ch©u ¢u, c¸c ®ång tiÒn chung kh¸c dïng trong thanh to¸n quèc tÕ vµ khu vùc. - TiÒn ViÖt Nam (B¶n tÖ) còng ®­îc coi nh­ ngo¹i hèi trong mét sè tr­êng hîp: TiÒn ViÖt nam ë n­íc ngoµi sau ®ã trë l¹i ViÖt Nam, tiÒn ViÖt Nam lµ lîi nhuËn cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, tiÒn ViÖt Nam cã nguån gèc ngo¹i tÖ kh¸c. Trªn thùc tÕ, viÖc chi tr¶ trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt chØ chiÕm 1% trong thanh to¸n quèc tÕ vµ chñ yÕu liªn quan ®Õn nh÷ng khèi l­îng bu«n b¸n nhá. ViÖc thanh to¸n cho c¸c giao dÞch tµi chÝnh còng nh­ th­¬ng m¹i ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu qua c¸c ng©n hµng. Do vËy, bªn c¹nh tiÒn mÆt, nhu cÇu mua b¸n c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c, chñ yÕu lµ c¸c chøng tõ cã gi¸ lµ rÊt lín. TiÒn mÆt kh¸c víi nh÷ng chøng tõ tµi chÝnh ë chç tiÒn mÆt cã kh¶ n¨ng thanh to¸n hay søc mua tøc thêi cßn c¸c chøng tõ tµi chÝnh cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµo mét thêi ®iÓm ®Þnh tr­íc trong t­¬ng lai. Trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i thÕ giíi, ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i hèi chñ yÕu tËp trung vµo mét sè ®ång tiÒn m¹nh. Ho¹t ®éng kinh doanh hèi ®o¸i ®a sè ®­îc tiÕn hµnh th«ng qua trung gian lµ c¸c ®ång tiÒn quy ®æi. Khèi l­îng kinh doanh trùc tiÕp qua c¸c ®ång tiÒn kh«ng quy ®æi th­êng rÊt thÊp. Tr­íc ®©y, ®ång GBP gi÷ vai trß lµ ®ång tiÒn quy ®æi. Ngµy nay, ®ång USD ®¶m nhËn chøc n¨ng nµy. Sù ph¸t triÓn m¹nh cña ®ång USD cã nhiÒu nguyªn nh©n: - USD lµ ®ång tiÒn h¹ch to¸n quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc. HÇu hÕt c¸c hîp ®ång mua b¸n ®Òu ®­îc h¹ch to¸n b»ng USD. - USD gi÷ vai trß chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng vèn quèc tÕ, cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn phong phó vµ ®a d¹ng. - USD chiÕm tû träng lín trong dù tr÷ ngo¹i hèi cña c¸c n­íc. VÝ dô: Dù tr÷ ngo¹i hèi cña ViÖt Nam b»ng USD chiÕm kho¶ng 52%, b»ng GBP chiÕm kho¶ng 8-10%. Bªn c¹nh USD, trong vµi n¨m gÇn ®©y, ®ång EURO còng ®­îc coi lµ ®ång tiÒn m¹nh vµ ®­îc giao dÞch t­¬ng ®èi nhiÒu, vµ ®ang trë thµnh mét ®èi thñ ®¸ng gêm ®èi víi ®ång USD ®Æc biÖt lµ ë khu vùc Ch©u ¢u. Ngoµi ra cßn cã thÓ kÓ ®Õn ®ång JPY còng lµ ®ång tiÒn ®­îc sö dông nhiÒu trong thanh to¸n quèc tÕ. 4. C¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng hèi ®o¸i. VÒ nguyªn t¾c, bÊt kú ai cã nhu cÇu ®æi ®ång tiÒn nµy sang ®ång tiÒn kh¸c ®Òu trë thµnh thµnh viªn tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Tuy nhiªn, ph¶i kÓ ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn quan träng sua ®©y: 4.1. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Trung ­¬ng. Ng©n hµng Trung ­¬ng lµ thµnh viªn cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ nhÊt trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i, Ng©n hµng Trung ­¬ng th­êng ®ãng vai trß kÐp: c©n b»ng c¸c nghiÖp vô kh¸ch hµng vµ t¸c ®éng vµo tû gi¸ hèi ®o¸i. Ng©n hµng Trung ­¬ng kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i th«ng qua c¸c nghiÖp vô thÞ tr­êng më mµ cßn kiÓm so¸t c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, nh÷ng tæ chøc chÝnh ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Mét sè ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Trung ­¬ng trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. - Mua b¸n ngo¹i tÖ vµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô hèi ®o¸i kh¸c nh­ truy ®ßi c¸c hèi phiÕu, c¸c sÐc n­íc ngoµi, c¸c nghiÖp vô tÝn dông th­… - Thay mÆt chÝnh phñ ®iÒu hµnh hÖ thèng tiÒn tÖ bao gåm c¶ ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Cô thÓ lµ: - Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng viÖc ®iÒu chØnh møc ®é cung øng tiÒn tÖ, l·i suÊt vµ tû gi¸. - Thay ®æi l·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i b»ng viÖc n©ng hay gi¶m tû suÊt chiÕt khÊu. - Ban hµnh c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ tû lÖ vµ lo¹i tµi s¶n nî, tµi s¶n cã mµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc phÐp l­u tr÷. - Quy ®Þnh l­îng dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. - Can thiÖp vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i, chñ yÕu qua viÖc t¸c ®éng vµo tû gi¸. - Trong hÖ thèng tû gi¸ th¶ næi (Floating Rate), tû gi¸ chñ yÕu ®­îc quyÕt ®Þnh bëi cung cÇu vµ ngo¹i hèi. Ng©n hµng Trung ­¬ng vÉn th­êng xuyªn can thiÖp nh»m duy tr× trËt tù cña thÞ tr­êng. C«ng cô chñ yÕu ®­îc sö dông lµ mua b¸n c¸c ®ång tiÒn trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. - Trong hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh (Fixed Rate), Ng©n hµng Trung ­¬ng gi÷ tû gi¸ biÕn ®éng trong mét biªn ®é kÑp. Khi mÊt c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu ngo¹i tÖ lµm tû gi¸ biÕn ®éng v­ît qu¸ møc giíi h¹n. Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ can thiÖp b»ng viÖc thay ®æi møc dù tr÷ ngo¹i tÖ (thu gom hoÆc tung ngo¹i tÖ ra thÞ tr­êng) hoÆc thay ®æi l­îng cung øng tiÒn tÖ. Chóng ta cã thÓ thÊy, mäi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Trung ­¬ng trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i ®Òu ¶nh h­ëng tíi nÒn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc. Do ®ã cÇn phèi hîp ho¹t ®éng cña ng©n hµng Trung ­¬ng víi chiÕn l­îc tæng thÓ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. 4.2. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i gi÷ vai trß chñ ®¹o cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi, xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ trung t©m cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong thanh to¸n quèc tÕ. Trong kinh doanh ngo¹i hèi, gÇn nh­ kh«ng cã viÖc chu chuyÓn ngo¹i tÖ d­íi d¹ng tiÒn mÆt. ViÖc thanh to¸n gi¸ trÞ ngo¹i tÖ ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ghi cã (Credit) hoÆc ghi nî (Debit) c¸c tµi kho¶n cã liªn quan. VÝ dô: Vietcombank mua ngo¹i tÖ cña mét ng©n hµng. Hä chuyÓn gi¸ trÞ VND ph¶i tr¶ vµo tµi kho¶n do ng©n hµng b¸n Ên ®Þnh vµ chØ thÞ cho ng©n hµng b¸n ghi cã sè ngo¹i tÖ ®· mua vµo tµi kho¶n ngo¹i tÖ cña hä. Víi vai trß lµ nh÷ng ng­êi chñ chèt h×nh thµnh nªn ho¹t ®éng giao dÞch cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã c¸c ho¹t ®éng sau: - Cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng. - C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng, tõ viÖc mua b¸n ngo¹i hèi ®Õn viÖc ®¶m b¶o thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. - Ng©n hµng th­¬ng m¹i cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng nh­ th«ng tin vÒ tû gi¸, l·i suÊt, møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ… tãm l¹i lµ cung cÊp kh¶ n¨ng tiÕp cËn hoµn h¶o vµ t­ vÊn chÝnh x¸c cho kh¸ch hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi. - Qu¶n lý tr¹ng th¸i hèi ®o¸i cña c¸c ®ång tiÒn ë møc ®é cÇn thiÕt. - Thu lîi nhuËn cho Ng©n hµng chñ yÕu tõ: chªnh lÖch gi¸ mua vµ b¸n; PhÝ hoa hång; chªnh lÖch thêi gian, vÝ dô: kho¶ng thêi gian kh¸ch hµng giao vèn cho ng©n hµng vµ kho¶ng thêi gian ng©n hµng giao vèn ®ã cho ng­êi mua; chªnh lÖch kh«ng gian, vÝ dô: tû gi¸ hèi ®o¸i trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau th­êng chªnh lÖch. - Ho¹t ®éng ngo¹i hèi liªn ng©n hµng: §èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, thÞ phÇn ho¹t ®éng ngo¹i hèi liªn ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lín h¬n rÊt nhiÒu so víi ho¹t ®éng kh¸ch hµng thuÇn tuý. VÝ dô: t¹i c¸c thÞ tr­êng London, Zurich vµ Frankfurt, ho¹t ®éng ngo¹i hèi liªn ng©n hµng chiÕm 70-90% doanh sè ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i hèi. C¸c ng©n hµng th­êng xuyªn cã giao dÞch víi n­íc ngoµi th­êng më tµi kho¶n t¹i mét ng©n hµng ®¹i lý t¹i n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh«ng thu hÑp trong biªn giíi quèc gia mµ ph¸t triÓn víi quy m« toµn cÇu. 4.3. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. ViÖc c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ tr­êng ngo¹i hèi th­êng cã nguån gèc tõ th­¬ng m¹i quèc tÕ, ®Çu t­ trùc tiÕp hoÆc ®Çu c¬ kiÕm lêi. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th­êng g¾n liÒn víi viÖc thanh to¸n hoÆc nhËn c¸c kho¶n tiÒn b»ng ngo¹i tÖ. Do ®ã, nhµ kinh doanh lu«n muèn giao dÞch ®­îc thùc hiÖn víi tû gi¸ cã lîi nhÊt. Ch¼ng h¹n, tû gi¸ giao ngay cña mét ®ång tiÒn cã thÓ thay ®æi tõ khi ký hîp ®ång th­¬ng m¹i ®Õn khi thanh to¸n. C¸c nhµ qu¶n lý ph¶i tham gia vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i ®Ó Ên ®Þnh tr­íc mét tû gi¸ cã lîi cho m×nh. Giao dÞch trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i cã khi liªn quan ®Õn ®Çu t­ trùc tiÕp ra n­íc ngoµi nh­ mua tµi s¶n ë n­íc ngoµi hoÆc ph¸t sinh c¸c kho¶n nî b»ng ngo¹i tÖ. Kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro hèi ®o¸i víi c¸c ®ång tiÒn ®­îc sö dông lµ cã thùc. Dï muèn chÊp nhËn hay nÐ tr¸nh c¸c rñi ro nµy, doanh nghiÖp ®Òu cÇn tíi thÞ tr­êng hèi ®o¸i. NhiÒu doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i cßn nh»m môc tiªu kiÕm lêi bªn c¹nh môc ®Ých tù b¶o hiÓm. Trong c¸c doanh nghiÖp nµy th­êng cã bé phËn kinh doanh ngo¹i hèi riªng, mét sè doanh nghiÖp ®­îc phÐp cña Ng©n hµng Trung ­¬ng cßn tæ chøc phßng giao dÞch ngo¹i hèi t¹i c¬ së m×nh. §a phÇn c¸c doanh nghiÖp khi tham gia thÞ tr­êng ngo¹i hèi th­êng liªn hÖ víi c¸c ng©n hµng cã uy tÝn vµ c¸c nhµ m«i giíi víi lý do c¸c doanh nghiÖp cã thÓ kh«ng ®­îc phÐp giao dÞch trùc tiÕp t¹i thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoÆc kh«ng ®ñ tr×nh ®é vÒ chuyªn m«n còng nh­ nh©n sù. 4.4. Ho¹t ®éng cña c¸c nhµ m«i giíi. ë phÇn lín c¸c n­íc cã hÖ thèng hèi ®o¸i ph¸t triÓn, viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i hèi kh«ng chØ ®­îc tiÕn hµnh trùc tiÕp mµ cßn th«ng qua trung gian lµ c¸c nhµ m«i giíi. Ngµy nay, c¸c hîp ®ång qua trung gian chiÕm 50% tæng doanh sè kinh doanh ngo¹i hèi. §ång thêi sè l­îng c¸c v¨n phßng m«i giíi phôc vô thÞ tr­êng tù do còng t¨ng m¹nh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña c¸c thµnh viªn vÒ viÖc liªn kÕt víi c¸c nhµ m«i giíi. §iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c ng©n hµng nhá, kh«ng tham gia thÞ tr­êng liªn ng©n hµng mµ chØ thùc hiÖn hîp ®ång cña c¸c kh¸ch hµng. C¸c nhµ m«i giíi cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - §­îc ®µo t¹o chuyªn m«n sau vÒ thÞ tr­êng hèi ®o¸i, cã ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i ®Ó thu thËp th«ng tin vµ liªn l¹c víi c¸c ng©n hµng, c¸c thÞ tr­êng hèi ®o¸i trong vµ ngoµi n­íc. Internet, Automated Webservices v.v - Do ho¹t ®éng cña c¸c nhµ m«i giíi ®Òu ®­îc chuyªn nghiÖp ho¸, viÖc kÝ hîp ®ång th«ng qua m«i giíi ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng víi tû gi¸ th­êng rÊt thuËn lîi so víi kinh doanh trùc tiÕp. - Mua b¸n ngo¹i hèi qua m«i giíi cã thÓ ®¶m b¶o bÝ mËt vÒ tªn tuæi ng­êi tham gia vµ sè l­îng ngoaÞ tÖ giao dÞch. - Nhµ m«i giíi thu vÒ mét kho¶n lÖ phÝ m«i giíi. - C¸c nhµ m«i giíi kh«ng ®­îc phÐp tù ký hîp ®ång cho b¶n th©n. ë mét sè n­íc, nhiÒu nhµ m«i giíi ®· tËp hîp l¹i thµnh hiÖp héi c¸c nhµ m«i giíi tù do, cã quy chÕ, môc ®Ých ho¹t ®éng cô thÓ. II. Vai trß cña tû gi¸ hèi ®o¸i trong kinh doanh ngo¹i hèi. 1. Kh¸i niÖm tû gi¸ - c¸ch yÕt tû gi¸. Tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc ®Þnh nghÜa lµ gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña mét n­íc ®­îc biÓu hiÖn b»ng mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n­íc kh¸c. C¸c c¸ch yÕt gi¸ ®Òu thÓ hiÖn hai vÊn ®Ò lµ yÕt gi¸ c¸i g×, vµ sö dông c¸i g× ®Ó ®Þnh gi¸. VÝ dô: T¹i Hµ néi tû gi¸ ®­îc yÕt USD/VND=15800/15850. §ång tiÒn ®øng tr­íc lµ ®ång tiÒn yÕt gi¸ (Reference), ®ång tiÒn ®øng sau lµ ®ång tiÒn ®Þnh gi¸ (Price). NÕu gi¸ c¶ hµng ho¸ chØ cã mét møc th× ngo¹i tÖ lu«n ®­îc yÕt hai chiÒu: - BID lµ gi¸ ®øng tr­íc thÓ hiÖn gi¸ cao nhÊt ng©n hµng s½n sµng mua ngo¹i tÖ vµo. - ASK lµ gi¸ ®øng sau thÓ hiÖn gi¸ thÊp nhÊt ng©n hµng s½n sµng b¸n ngo¹i tÖ ra. Quan hÖ hai chiÒu thÓ hiÖn ë chç lu«n cã chªnh lÖch gi÷a gi¸ BID vµ gi¸ ASK, cô thÓ lµ ASK>BID. Chªnh lÖch nµy cßn ®­îc gäi lµ Spread, nÕu cã lîi cho Ng©n hµng th× bÊt lîi cho ng­êi giao dÞch víi ng©n hµng vµ ng­îc l¹i. Tû gi¸ ®­îc yÕt theo luËt hoÆc theo tËp qu¸n cña c¸c n­íc, nh×n chung cã hai ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n: - YÕt gi¸ trùc tiÕp (Certain Quotation): th«ng qua c¸ch yÕt gi¸ biÕt ®­îc mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ b»ng bao nhiªu sè l­îng néi tÖ. Gi¸ cña mét ngo¹i tÖ ®­îc thÓ hiÖn trùc ra bªn ngoµi. VÝ dô: T¹i Hµ Néi USD/ VND = 15350/15490. - YÕt gi¸ gi¸n tiÕp (Uncertain Quotation) qua c¸ch yÕt gi¸ biÕt ®­îc mét ®¬n vÞ néi tÖ b»ng bao nhiªu ®¬n vÞ b»ng bao nhiªu ®¬n vÞ ngäai tÖ. Gi¸ cña ngo¹i tÖ ch­a ®­îc thÓ hiÖn trùc tiÕp ra bªn ngoµi. VÝ dô - T¹i New york USD/ FRF = 5,8065/75. 2 C¸c lo¹i tû gi¸. C¨n cø vµo ph­¬ng tiÖn chuyÓn ngo¹i hèi cã tû gi¸ ®iÖn hèi (T/T Rate) vµ tû gi¸ th­ hèi (M/T Rate). M/T Rate = T/T Rate - ®iÖn phÝ. C¨n cø vµo viÖc qu¶n lý ngo¹i hèi cña nhµ n­íc cã tû gi¸ chÝnh thøc (official Rate) do nhµ n­íc quy ®Þnh vµ tû gi¸ chî ®en (Real Rate) do cung cÇu ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. Cßn cã thÓ ®Õn tû gi¸ cè ®Þnh (Fixed Rate) lµ tû gi¸ chØ ®­îc biÕn ®éng trong mét ph¹m vi hÑp. Tû gi¸ th¶ næi (Floaing Rate) phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu, møc ®é th¶ næi tuú thuéc luËt qu¶n chÕ ngo¹i hèi cña nhµ n­íc quy ®Þnh. C¨n cø vµo ph­¬ng diÖn thanh to¸n quèc tÕ cã: tû g¸ hèi phiÕu vµ sÐc tr¶ tiÒn ngay, vµ tû gi¸ hèi phiÕu cã kú h¹n ®Òu ®­îc tÝnh trªn c¬ së T/T Rate trõ ®i sè tiÒn l·i ph¸t sinh trªn mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ. C¨n cø vµo c¸ch thanh to¸n cña ng©n hµng cã tû gi¸ chuyÓn kho¶n ¸p dông cho c¸c giao dÞch ngo¹i hèi ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c tµi kho¶n vµ tû gi¸ tiÒn mÆt ¸p dông cho c¸c giao dÞch ®­îc thùc hiÖn b»ng tiÒn mÆt. C¨n cø vµo thêi ®iÓm mua ngo¹i hèi cã tû gi¸ më cöa (Open Rate) tû gi¸ ®ãng cöa (Close Rate). C¨n cø vµo nghiÖp vô trªn thÞ tr­êng cã tû gi¸ giao ngay (Spot Rate), tû gi¸ kú h¹n (Forward Rate). 3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸. Gi¶ sö kh«ng cã sù can thiÖp cña cña nhµ n­íc, tû gi¸ sÏ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së cung cÇu ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng. B¶n th©n cung cÇu ngo¹i hèi còng chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè tr¸i ng­îc nh©u. Bëi vËy, sù h×nh thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i lµ c¶ mét qu¸ tr×nh mang tÝnh tæng hîp cao. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ biÕn ®éng cña tû gi¸: (Gi¶ thiÕt r»ng c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi). 3.1. L¹m ph¸t – yÕu tè c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn tû gi¸: Søc mua cña ®ång tiÒn ®­îc biÓu hiÖn b»ng chØ sè l¹m ph¸t lµ nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸. Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi, nÕu l¹m ph¸t trong n­íc gi¶m vµ l¹m ph¸t n­íc ngoµi t¨ng th× tû gi¸ gi÷a b¶ng tÖ vµ ngo¹i tÖ gi¶m vµ ng­îc l¹i. XÐt quan hÖ gi÷a USD vµ DEM nh­ mét vÝ dô: nÕu møc ®é l¹m ph¸t ë Mü lµ IA, ë §øc lµ IG, tû gi¸ tr­íc l¹m ph¸t lµ USD b»ng a DEM, tû gi¸ sau l¹m ph¸t sÏ lµ: USD = a DEM + a DEM (IA-IG) Tuy nhiªn, sù ¶nh h­ëng cña nh©n tè l¹m ph¸t nªn tû gi¸ ph¶i xem xÐt c¶ mét qu¸ tr×nh dµi. Sù thay ®æi cña l¹m ph¸t trong thêi gian ng¾n ch­a thÓ cã ¶nh h­ëng vµ ®­îc ph¶n ¸nh vµo tû gi¸ ngay trong thêi gian ®ã. 3.2. T×nh tr¹ng d­ thõa hay thiÕu hôt cña c¸n c©n thanh to¸n. C¸n c©n thanh to¸n ®­îc coi nh­ phong vò biÓu ph¶n ¸nh cung cÇu ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng do ®ã nã cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i. Trong c¸n c©n thanh to¸n, c¸n c©n v·ng lai ®­îc coi lµ th­íc ®o trùc tiÕp nhÊt ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸. S ¶nh h­ëng cña c¸n c©n thanh to¸n lªn tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc thÓ hiÖn qua ®å thÞ sau: E1 E0 E2 S D D T1 T0 T2 Tû gi¸ D­ thõa CCTT C©n b»ng CCTT ThiÕu hôt CCTT DD lµ ®­êng cÇu ngo¹i tÖ, SS lµ ®­êng cung ngo¹i tÖ. T0 lµ tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ®iÓm c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n. Khi cã d­ thõa trong c¸n c©n thanh to¸n cung ngo¹i tÖ t¨ng do xuÊt khÈu t¨ng, ng­îc l¹i cÇu ngo¹i tÖ gi¶m lµm cho tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m tíi T1. Khi cã thiÕt hôt c¸n c©n thanh to¸n, cung ngo¹i tÖ gi¶m do xuÊt khÈu gi¶m, cÇu ngo¹i tÖ t¨ng do nhËp khÈu t¨ng lµm cho tû gi¸ t¨ng lªn tíi T2. 3.3. Møc chªnh lÖch l·i suÊt cña hai n­íc cã ®ång tiÒn yÕt gi¸ vµ ®Þnh gi¸. Trong tr­êng hîp kh«ng cã sù can thiÖp vÒ qu¶n chÕ ngo¹i hèi, sù kh¸c biÖt vÒ l·i suÊt gi÷a hai n­íc lµ nh©n tè chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸. Râ rµng lµ n­íc cã l·i suÊt cao h¬n cã xu h­íng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi m¹nh h¬n nh÷ng n­íc cã l·i suÊt thÊp. Cßn ë nh÷ng n­íc cã l·i suÊt thÊp c¸c nhµ ®Çu t­ cã xu h­íng thÝch ®Çu t­ ra n­íc ngoµi ®Ó kiÕm l·i suÊt cao h¬n. §iÒu nµy lµm thay ®æi cung cÇu ngo¹i tÖ do ®ã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸ gi÷a hai ®ång tiÒn. Ngoµi ra, chªnh lÖch l·i suÊt cßn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ kú h¹n vµ tû gi¸ SWAP cña hai ®ång tiÒn. 3.4. Thu nhËp thùc tÕ. Møc ®é t¨ng GNP thùc tÕ cao sÏ lµm t¨ng nhu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô nhËp khÈu, lµm t¨ng cÇu vÒ ngo¹i hèi. Trªn lý thuyÕt ®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng tû gi¸ hèi ®o¸i. Tuy nhiªn, nÕu thu nhËp cao h­íng tiªu dïng vµo viÖc ®Çu t­ míi phôc vô c«ng nghiÖp xuÊt khÈu trong n­íc th× l¹i khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, lµm t¨ng cung ngo¹i tÖ do ®ã tû gi¸ l¹i cã xu h­íng gi¶m. 3.5. C¸c chÝnh s¸ch, kinh tÕ, tµi chÝnh, tiÒn tÖ: §©y lµ nh©n tè quan träng vµ phøc t¹p ¶nh h­ëng tíi viÖc h×nh thµnh vµ biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ßi hái nhµ kinh doanh ph¶i n¾m b¾t nhanh nh¹y sù thay ®æi cña c¸c chÝnh s¸ch nµy. 3.6. YÕu tè ®Çu c¬ vµ t©m lý. YÕ tè t©m lý nhiÒu khi lµm cho ph¶n øng cña mäi ng­êi trong x· héi ®èi víi viÖc mua b¸n ngo¹i hèi trë nªn khã dù ®o¸n do ®ã ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi sù biÕn ®éng cña tû gi¸. MÆt kh¸c, trong c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i, giao dÞch mang tÝnh chÊt ®Çu c¬ chiÕm tû träng rÊt lín g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh dù ®o¸n tû gi¸. 4. Tû gi¸ ®ãng vai trß quan träng trong kinh doanh ngo¹i hèi. Tr­íc hÕt, tû gi¸ thÓ hiÖn gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i, ®ã lµ gi¸ cña ®ång tiÒn. Trong kinh doanh bÊt cø mÆt hµng g×, nhµ kinh doanh ®Òu quan t©m ®Õn gi¸ c¶ v× gi¸ c¶ kh«ng chØ thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸ mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña giao dÞch mua b¸n. Trong kinh doanh ngo¹i tÖ, nhµ kinh doanh lu«n muèn biÕt tû gi¸ nµo lµ cã lîi nhÊt cho giao dÞch cña m×nh. Tû gi¸ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña mäi thµnh viªn tham gia vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Ng©n hµng Trung ­¬ng th«ng qua viÖc Ên ®Þnh vµ t¸c ®éng vµo tû gi¸ ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Tû gi¸ lµ c«ng cô ®¾c lùc ®Ó chÝnh phñ t¸c ®éng vµo mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc. §èi víi Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp, chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ mua (BID) vµ tû gi¸ b¸n (ASK), chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ ë thÞ tr­êng nµy vµ thÞ tr­êng kh¸c, tû gi¸ giao ngay vµ tû gi¸ kú h¹n, tû gi¸ Swap… lµ c«ng cô kinh doanh ®Ó kiÕm lêi vµ ng¨n ngõa, bï ®¾p rñi ro. Cã thÓ nãi kinh doanh trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i chñ yÕu lµ kinh doanh tû gi¸, sö dông tû gi¸ lµm c«ng cô chÝnh. Tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ tr­êng lu«n cã xu h­íng biÕn ®éng ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh ph¶i n¾m v÷ng nh÷ng biÕn ®éng nµy. Tû gi¸ thay ®æi cã thÓ g©y tæn thÊt cho mét c¸ nh©n ®èi víi kho¶n dù tr÷ ngo¹i tÖ cña m×nh nh­ng còng cã thÓ g©y ra tæn thÊt, lµm suy tho¸i c¶ mét nÒn kinh tÕ ®ã lµ do tû gi¸ lµm mét yÕu tè cña nÒn kinh tÕ vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau víi nhiÒu yÕu tè kh¸c nh­ c¸n c©n thanh to¸n, l·i suÊt, cung cÇu, ngo¹i hèi, khuynh h­íng ®Çu c¬ lßng tin cña d©n chóng ®èi víi ®ång tiÒn… Tû gi¸ cã t¸c ®éng m¹nh kh«ng chØ ®èi víi c¸c yÕu tè nãi trªn mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt, ng­êi tiªu dïng, c¸c nhµ ®Çu t­ vµ gi¸ c¶ cña mét quèc gia. Tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c thµnh viªn khi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Tû gi¸ biÕn ®éng lµ nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tû gi¸, rñi ro lín nhÊt, th­êng gÆp nhÊt trong kinh doanh hèi ®o¸i. §Ó ng¨n ngõa vµ bï ®¾p rñi ro nµy c¸c nhµ kinh doanh l¹i sö dông tû gi¸ nh­ mét c«ng cô ®¾c lùc. Ngoµi ra tû gi¸ còng lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y ra hÇu hÕt c¸c rñi ro hèi ®o¸i kh¸c. Tãm l¹i, tû gi¸ cã vai trß chñ ®¹o trong kinh doanh ngo¹i hèi vµ lµ mét bé phËn quan träng trong hÖ thèng c«ng cô cña kinh tÕ vÜ m«. III. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. 1. NghiÖp vô hèi ®o¸i giao ngay (Spot). 1.1. Kh¸i niÖm giao dÞch ngo¹i hèi giao ngay (Spot Transaction) Giao dÞch hèi ®o¸i giao ngay lµ viÖc mua hay b¸n mäi ngo¹i tÖ víi tû gi¸ Ên ®Þnh, viÖc giao ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n ®­îc tiÕn hµnh vµo ngµy lµm viÖc thø hai kÓ tõ ngµy giao dÞch ®­îc ký kÕt. Giao dÞch giao ngay cßn ®­îc sö dông nh­ mét phÇn cña giao dÞch Swap. 1.2. Ngµy gi¸ trÞ giao ngay (Spot Value Date) Trong kinh doanh ngo¹i hèi ng­êi ta chñ yÕu quan t©m ®Õn ngµy gi¸ trÞ cña giao dÞch, thùc chÊt lµ ngµy giao dÞch chÝnh thøc ®­îc thùc hiÖn. Ngµy gi¸ trÞ ph¶i cã hiÖu lùc ®èi víi c¶ hai bªn mua vµ b¸n ngo¹i tÖ, tøc lµ ph¶i lµ ngµy lµm viÖc b×nh th­êng ë c¶ hai n­íc cã ®ång tiÒn tham gia vµ giao dÞch.._. Ngµy gi¸ trÞ giao ngay cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t ho¸ b»ng c«ng thøc: J+2. J lµ ngµy cam kÕt hay ký hîp ®ång giao dÞch hèi ®o¸i giao ngay. Ngµy gi¸ trÞ giao ngay còng cã thÓ lµ J, J+1, J+3… J+7 tuú theo hîp ®ång mua b¸n ngo¹i tÖ hay cam kÕt gi÷a c¸c bªn, tû gi¸ ®­îc ¸p dông v÷ng hay ®æi tuú thuéc ngµy gi¸ trÞ. Tuy nhiªn, theo tËp qu¸n quèc tÕ, J+2 lµ ngµy gi¸ trÞ giao ngay tiªu chuÈn. 1.3. Kü thuËt giao dÞch. * Ph­¬ng thøc giao dÞch. C¸c cam kÕt mua b¸n ngo¹i hèi giao ngay cã thÓ ®­îc ký kÕt trùc tiÕp t¹i Së giao dÞch ngo¹i hèi hoÆc qua m«i giíi. Tuy nhiªn, c¸c hîp ®ång ngo¹i hèi ®­îc ký kÕt chñ yÕu th«ng qua hÖ thèng mµn h×nh (Computer), ®iÖn b¸o, ®iÖn tho¹i… trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i thÕ giíi cã tíi kho¶ng 50% giao dÞch ®­îc ký kÕt th«ng qua kü thuËt mµn h×nh Money Dealing. §©y lµ hÖ thèng th«ng tin ®iÖn tö qua ®ã c¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i cã thÓ trùc tiÕp tho¶ thuËn víi nhau c¸c hîp ®ång mua b¸n. Th«ng tin ®­îc truyÒn ®i tõ bµn phÝm víi c¸c ký tù ®iÖn tö, khi ®Õn sÏ hiÖn trªn mµn h×nh. Mét m¸y in ®­îc nèi m¹ng víi hÖ thèng sÏ in ra biªn b¶n th«ng tin vµ chuyÓn l¹i cho phÝa bªn kia. ­u ®iÓm cña hÖ thèng nµy chÝnh lµ tho¶ thuËn ®­îc ghi l¹i b»ng m¸y tÝnh ®iÖn tö tr¸nh ®­îc nhÇm lÉn do nghe nhÇm, viÕt nhÇm. * C¸c thµnh viªn tham gia giao dÞch. VÒ nguyªn t¾c giao dÞch ngo¹i hèi giao ngay chØ ®­îc thùc hiÖn khi ý chÝ cña ng­êi mua vµ ng­êi b¸n gÆp nhau t¹i mét ®iÓm: ng­êi mua ®ang cÇn mua mét l­îng ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh gÆp ®­îc ng­êi b¸n ®ang muèn b¸n l­îng ngo¹i tÖ ®ã ®Ó ®æi lÊy lo¹i tiÒn ng­êi mua cã trong tay. Hai bªn thèng nhÊt ®­îc mét tû gi¸ cô thÓ. §ång tiÒn ®­îc mua hoÆc b¸n cßn ®­îc gäi lµ ®ång tiÒn kinh doanh (Traded Currency), ®ång tiÒn ®­îc dïng ®Ó thanh to¸n th­êng lµ néi tÖ, ®­îc gäi lµ ®ång tiÒn ®èi øng (Counter Currency). NghiÖp vô giao ngay cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ ng©n hµng Trung ­¬ng, gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp. * Tû gi¸ ®­îc ¸p dông (Spot Rate) Tû gi¸ ®­îc ¸p dông trong nghiÖp vô giao ngay lµ tû gi¸ giao ngay ®­îc niªm yÕt t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông cã kinh doanh ngo¹i hèi. Do tû gi¸ nµy lu«n dao ®éng lªn xuèng, tû gi¸ BID vµ ASK ®­îc th«ng b¸o chØ cã hiÖu lùc vµo thêi ®iÓm th«ng b¸o. NÕu ng­êi hái gi¸ kh«ng chÊp nhËn ngay tû gi¸ ®ã th× ng­êi ®Æt tû gi¸ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tû gi¸ m×nh ®· th«ng b¸o. Khi sù chµo b¸n hoÆc chµo mua ®· ®­îc chÊp nhËn th× ng­êi ®Æt tû gi¸ kh«ng thÓ kh­íc tõ giao dÞch cho dï bÊt kú lý do g×. - Trong kinh doanh ngo¹i hèi cÇn ®Æc biÖt l­u ý lµ th«ng tin vÒ tû gi¸ hoµn toµn kh¸c víi tû gi¸ thùc. ChØ cã tû gi¸ ®­îc tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn hoÆc tû gi¸ ®­îc yÕt t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông míi ®­îc ¸p dông trong giao dÞch hèi ®o¸i giao ngay. C¸c th«ng tin vÒ tû gi¸ ®¨ng trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin chØ cã tÝnh chÊt tham kh¶o. C¸c h·ng tin tæng hîp c¸c tû gi¸ nµy tõ c¸c giao dÞch ®· ®­îc thùc hiÖn. - Chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ mua vµo (BID) vµ tû gi¸ b¸n ra (ASK) lµm nªn lîi nhuËn cña Ng©n hµng. Chªnh lÖch nµy cµng lín th× l·i trªn mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ cµng lín. Tuy nhiªn møc chªnh lÖch nµy cµng nhá bao nhiªu th× cµng cã lîi cho viÖc chµo hµng bÊy nhiªu. Víi c¸c Ng©n hµng lín, cã uy tÝn chªnh lÖch nµy cµng nhá. - Tû gi¸ chÐo hay tû gi¸ USANCE: nghiÖp vô USANCE lµ viÖc thùc hiÖn giao dÞch gi÷a hai ®ång tiÒn trong ®ã kh«ng cã ®ång USD vµ ®ång b¶n tÖ. VÝ dô: t¹i ViÖt Nam cã giao dÞch gi÷a ®ång EURO vµ ®ång YEN. Khi cã tû gi¸ ®­îc ¸p dông lµ tû gi¸ chÐo hay tû gi¸ USANCE. Tû gi¸ nµy kh«ng ®­îc th«ng b¸o trùc tiÕp mµ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n th«ng qua mét ®ång tiÒn trung gian (Cross Currency) th­êng lµ USD. Nguyªn nh©n lµ do Ng©n hµng lu«n yÕt gi¸ ngo¹i tÖ th«ng qua ®ång néi tÖ vµ USD lµ ®ång tiÒn m¹nh ®­îc sö dông nh­ ®ång tiÒn quy ®æi trªn toµn thÕ giíi. 2. NghiÖp vô kú h¹n. 2.1. Kh¸i niÖm giao dÞch kú h¹n (Forward Transaction) Giao dÞch ngo¹i hèi kú h¹n lµ giao dÞch trong ®ã hai bªn cam kÕt sÏ mua b¸n víi mét l­îng ngo¹i tÖ theo mét møc tû gi¸ x¸c ®Þnh t¹i ngµy cam kÕt vµ viÖc thanh to¸n sÏ ®­îc thùc hiÖn trong t­¬ng lai. Giao dÞch hèi ®o¸i kú h¹n trùc tiÕp (Outright Forward) lµ giao dÞch kú h¹n kh«ng ®i kÌm giao dÞch giao ngay ®èi øng. 2.2. Ngµy gi¸ trÞ kú h¹n (Forward Value Date) Ngµy gi¸ trÞ kú h¹n cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t b»ng c«ng thøc: J+2+n. Trong ®ã, J lµ ngµy giao dÞch ®­îc cam kÕt, J+2 lµ ngµy gi¸ trÞ giao ngay, n lµ kú h¹n cña giao dÞch. Kú h¹n tèi ®a víi hÇu hÕt c¸c ®ång tiÒn lµ 12 th¸ng, víi c¸c ®ång tiÒn m¹nh kú h¹n nµy cã thÓ kÐo dµi tíi 5 n¨m. Kú h¹n phæ biÕn nhÊt lµ 30 ngµy, 90 ngµy, 180 ngµy. Kú h¹n còng cã thÓ lµ sè ngµy lÎ nh­ 9 ngµy hoÆc 43 ngµy ®­îc gäi lµ Broken Date – thêi h¹n kh«ng th«ng dông vµ cÇn ph¶i ®­îc chó ý ®Æc biÖt. Trong mét vµi tr­êng hîp, ng­êi ta cã thÓ ¸p dông kú h¹n kh¶ biÕn (Variable Maturity) tøc la ®­îc tuú ý lùa chän ngµy gi¸ trÞ trong kho¶ng thêi gian quy ®Þnh. Th­êng ph¶i Ên ®Þnh ngµy sím nhÊt vµ ngµy chËm nhÊt cña giao dÞch. 2.3. Lîi Ých cña nghiÖp vô hèi ®o¸i kú h¹n. * §èi víi doanh nghiÖp: - Nhê nghiÖp vô kú h¹n c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i dù tr÷ ngo¹i tÖ tiÒn mÆt hoÆc trªn tµi kho¶n mµ vÉn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngo¹i tÖ cña m×nh vµo bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong t­¬ng lai. Ng­îc l¹i hä còng kh«ng ph¶i lo l¾ng vÒ kh¶ n¨ng vµ møc ®é chuyÓn ®æi cña sè ngo¹i tÖ hä sÏ thu vÒ trong t­¬ng lai. Më ra c¬ héi kinh doanh míi ®Çy høa hÑn. - Doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng h¬n trong viÖc qu¶n lý luång vèn lu©n chuyÓn c¶ b»ng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ, c¶ trong hiÖn t¹i lÉn t­¬ng lai. - NghiÖp vô kú h¹n mang l¹i cho doanh nghiÖp kh¶ n¨ng phßng ngõa rñi ro hèi ®o¸i. * §èi víi Ng©n hµng: - Gióp Ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn tèt nghiÖp vô kh¸ch hµng, më ra c¬ héi lµm ¨n míi. - Nhê nghiÖp vô kú h¹n ng©n hµng thu hót c¸c nguån ngo¹i tÖ lµm cho nã vËn ®éng ngµy cµng linh ho¹t h¬n thay v× n»m chÕt trªn tµi kho¶n hoÆc trong quü cña doanh nghiÖp chê ngµy thanh to¸n. - Nhê mua b¸n ngo¹i tÖ cã kú h¹n, søc Ðp t©m lý nªn cÇu ngo¹i tÖ gi¶m xuèng lµm cho ho¹t ®éng ®Çu c¬ mÊt dÇn ¸p lùc kh«ng g©y biÕn ®éng tû gi¸. 2.4. Tû gi¸ cã kú h¹n (Forward Rate) Th«ng th­êng tû gi¸ kú h¹n kh«ng ®­îc th«ng b¸o trùc tiÕp mµ ng­êi ta chØ yÕt ®iÓm kú h¹n (Forward Points) bao gåm ®iÓm gia t¨ng (Premium) vµ ®iÓm khÊu trõ (Discount) vµo tû gi¸ giao ngay. Tû gi¸ kú h¹n ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së l·i suÊt vay, cho vay néi tÖ vµ ngo¹i tÖ t¹i ngµy giao dÞch vµ tû gi¸ giao ngay gi÷a hai ®ång tiÒn. Mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ giao ngay vµ tû gi¸ kú h¹n ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: RF = Rs x [1+ (I2 – I1) x N] 360 RF lµ tû gi¸ kú h¹n, Rs lµ tû gi¸ giao ngay, I1 lµ l·i suÊt ®ång tiÒn ®Þnh gi¸, I2 l·i suÊt ®ång tiÒn yÕt gi¸, N lµ sè ngµy kú h¹n. Së dÜ ë ®©y cã sù liªn quan ®Õn l·i suÊt lµ do ngay sau khi ký hîp ®ång mua b¸n ngo¹i tÖ kú h¹n ng©n hµng ph¶i chÞu c¸c chi phÝ mua ngo¹i tÖ vµ l·i ph¶i tr¶ cho sè ngo¹i tÖ ®ã hoÆc sè tiÒn bá ra ®Ó mua ngo¹i tÖ trong thêi h¹n n. Khi I2>I1 th× cã ®iÓm t¨ng ngay vµo tû gi¸ giao ngay (Premium), khi I2>I1 th× cã ®iÓm khÊu trõ vµo tû gi¸ giao ngay (Discount). Tû gi¸ kú h¹n còng ®­îc yÕt hai chiÒu tøc lµ cã tû gi¸ mua kú h¹n vµ tû gi¸ b¸n kú h¹n. Tû gi¸ kú h¹n cã thÓ lín h¬n hoÆc nhá h¬n tû gi¸ giao ngay, hiÕm khi b¨ng tû gi¸ giao ngay. Tû gi¸ kú h¹n th­êng thÊp h¬n tû gi¸ giao ngay trong giao dÞch víi c¸c ngo¹i tÖ m¹nh. Chªnh lÖch gi÷a c¸c tû gi¸ giao ngay vµ tû gi¸ kú h¹n gäi lµ ®iÓm kú h¹n (Forward Point) R. 3. NghiÖp vô Swap. Swap, cßn cã tªn gäi lµ giao dÞch ho¸n ®æi hoÆc giao dÞch kÕt hîp, lµ kÕt hîp cña ®ång thêi hai giao dÞch mua vµ b¸n ngo¹i hèi víi kú h¹n thanh to¸n kh¸c nhau theo tû gi¸ Ên ®Þnh ngay khi ký hîp ®ång. Mét giao dÞch Swap ngo¹i hèi cã thÓ lµ kÕt hîp cña mét giao dÞch giao ngay vµ mét giao dÞch kú h¹n hoÆc lµ kÕt hîp cña hai giao dÞch kú h¹n cã kú h¹n kh¸c biÖt. C¶ hai giao dÞch cÊu thµnh ph¶i ®­îc ký kÕt cïng mét lóc. Tû gi¸ Swap kh«ng ph¶i lµ tû gi¸ th«ng th­êng mµ lµ chªnh lÖch tû gi¸ cña hai giao dÞch cÊu thµnh. XÐt tr­êng hîp kÕt hîp mét giao dÞch giao ngay v¬i mét giao dÞch kú h¹n. Tû gi¸ Swap = RF – Rs = R. Nh­ vËy, tû gi¸ Swap chÝnh lµ ®iÓm gia t¨ng hoÆc ®iÓm khÊu trõ vµo tû gi¸ giao ngay. Tû gi¸ Swap còng ®­îc yÕt hai chiÒu, tøc lµ cã ®iÓm gia t¨ng hoÆc khÊu trõ vµo tû gi¸ mua (BID) vµ tû gi¸ b¸n (ASK). VÝ dô: tû gi¸ Swap USD/DEM=50/40 cã nghÜa lµ cã khÊu trõ 50 ®iÓm vµo tû gi¸ mua giao ngay vµ 40 ®iÓm vµo tû gi¸ b¸n giao ngay. NÕu tû gi¸ Swap ®­îc yÕt l¹i 40/50 th× cã gia t¨ng 40 ®iÓm vµo tû gi¸ mua giao ngay vµ 50 ®iÓm vµo tû gi¸ b¸n giao ngay. Lý do lµ Ng©n hµng lu«n muèn mua rÎ vµ b¸n ®¾t. C¬ chÕ Swap ®­îc miªu t¶ qua vÝ dô sau ®©y: Ng©n hµng ký hîp ®ång mua kú h¹n USD trong 3 th¸ng. Mua kú h¹n USD Ng©n hµng Nhµ xuÊt khÈu Tr¶ VN§ (sau 3 th¸ng) Nhµ xuÊt khÈu Ng©n hµng Kh¸ch hµng B¸n giao ngay USD Vay USD l·i suÊt x% Cho vay VND l·i suÊt y% Ng©n hµng Y Kh¸ch hµng Thu ngay VND §ång thêi Ng©n hµng ký ngay hîp ®ång b¸n giao ngay cïng sè l­îng USD (cã thÓ vay tõ Ng©n hµng Y), l­îng VN§ thu vÒ ®em cho vay. Sau kú h¹n Ng©n hµng Nhµ xuÊt khÈu Giao VND Ng©n hµng Nhµ xuÊt khÈu NhËn USD Tr¶ USD Ng©n hµng Y Kh¸ch hµng Thu VND 3 th¸ng: Ng©n hµng nhËn USD cña hîp ®ång kú h¹n tr¶ cho Ng©n hµng Y, ®ång thêi ®em sè VND thu tõ nghiÖp vô cho vay tr¶ cho nhµ xuÊt khÈu. Ng©n hµng ch¼ng nh÷ng cã lîi vÒ mÆt tû gi¸ mµ cßn thu ®­îc l·i tõ nghiÖp vô cho vay. C¬ chÕ Swap ®­îc lîi dông nh­ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro hèi ®o¸i. §iÒu nµy sÏ ®­îc bµn kü h¬n trong phÇn viÕt vÒ rñi ro. 4. NghiÖp vô Arbitrage hèi ®o¸i . NghiÖp vô Arbitrage hay cßn gäi lµ nghiÖp vô kinh doanh chªnh lÖch gi¸ lµ viÖc t¹o lîi nhuËn trªn c¬ së chªnh lÖch tû gi¸ cña c¸c ngo¹i tÖ giao dÞch trªn nh÷ng thÞ tr­êng kh¸c nhau hoÆc trªn cïng mét thÞ tr­êng. NghiÖp vô Arbitrage chØ cã ý nghÜa trong thêi ®iÓm c¸c ho¹t ®éng giao dÞch ngo¹i tÖ ch­a ®­îc thùc hiÖn th«ng qua mét ®ång tiÒn trung gian. Kho¶n Ngo¹i tÖ ®­îc giao dÞch th­êng lín. Ng­êi ta th­êng thùc hiÖn 2 lo¹i Arbitrage sau: * NghiÖp vô Arbitrage c©n ®èi: NghiÖp vô Arbitrage c©n ®èi lµ viÖc t×m c¸ch mua mét l­îng ngo¹i tÖ mét c¸ch rÎ nhÊt hoÆc b¸n mét l­îng ngo¹i tÖ mét c¸ch ®¾t nhÊt trªn mét thÞ tr­êng vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. VÝ dô: Ng©n hµng cã thÓ mua ®ång FRF víi tû gi¸ cã lîi h¬n b»ng c¸ch dïng ®ång DEM mua ®ång USD vµ ®ång thêi l¹i b¸n ®ång USD ®Ó ®æi lÊy ®ång FRF. * NghiÖp vô Arbitrage chªnh lÖch: NghiÖp vô Arbitrage chªnh lÖch lµ viÖc lîi dông chªnh lÑch tû gi¸ trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau ®Ó mua rÎ b¸n ®¾t ngo¹i tÖ. VÝ dô: Ng©n hµng mua ®ång YEN b»ng USD t¹i Tokyo- n¬i cã thÓ mua YEN rÎ nhÊt sau ®ã b¸n ®ång YEN lÊy AUD t¹i Sydney – n¬i cã thÓ b¸n YEN ®¾t nhÊt råi dïng AUD thu ®­îc ®Ó mua YEN. NghiÖp vô Arbitrage thÓ hiÖn t×m kiÕm mét con ®­êng còng nh­ gi¸ c¶ thuËn lîi nhÊt cho mét giao dÞch ngo¹i hèi. Tuy nhiªn ngµy nay, Arbitrage kh«ng cßn gi÷ ®­îc ý nghÜa lín nh­ tr­íc do giao dÞch gi¶n ®¬n, BiÕn ®éng tû gi¸ trªn thÞ tr­êng dÔ nhËn biÕt h¬n do sù ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, chªnh lÖch tû gi¸ gi÷a c¸c thÞ tr­êng kh«ng cßn lín NghiÖp vô Arbitrage ngµy nay chñ yÕu ®­îc tiÕn hµnh gi÷a ®ång USD vµ ®ång EURO gi÷a c¸c Ng©n hµng khi cã sù chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ mua vµo vµ b¸n ra. 5. NghiÖp vô mua b¸n ngo¹i tÖ theo quyÒn chän – Option. Khi thùc hiÖn nghiÖp vô quyÒn chän ngo¹i tÖ, ng­êi tham gia, tham gia ký hîp ®ång mua quyÒn chän (Option Contract) víi Ng©n hµng vµ tr¶ mét kho¶n phÝ mua quyÒn chän (Option Money) theo hîp ®ång quyÒn chän ng­êi mua cã quyÒn chø kh«ng ph¶i nghÜa vô ®­îc mua hay ®­îc b¸n mét sè l­îng ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh theo tû gi¸ hèi ®o¸i vµ thêi h¹n ®Þnh tr­íc. Thêi gian giao hµng th­êng lµ hai ngµy lµm viÖc sau ngµy gi¸ trÞ cña giao dÞch. Cã 2 lo¹i quyÒn chän lµ quyÒn chän mua (Call Option) vµ quyÒn chän b¸n (Put Option). Tû gi¸ thùc hiÖn trong giao dÞch quyÒn chän ®­îc yÕt theo mét tû gi¸ c¬ së ( Strike Price). Tû gi¸ thùc hiÖn thay ®æi tuú thuéc vµo thêi h¹n cña quyÒn chän. VÝ dô, tû gi¸ cho giao dÞch theo quyÒn chän gi÷a ®ång USD vµ ®ång GBP t¹i mét thÞ tr­êng ®­îc yÕt nh­ sau: Th¸ng Strike Price 1 2 3 6 12 1,6000 Put Call 46 601 95 705 104 803 220 1032 309 1392 1,6250 Put Call 103 409 163 526 213 632 296 869 382 1237 Tû gi¸ c¬ së lµ 1,6000. Tû gi¸ thùc hiÖn cho giao dÞch quyÒn chän b¸n cã thêi h¹n thùc hiÖn 1 th¸ng lµ 1,6046; 2 th¸ng lµ 1,6095… PhÝ mua quyÒn chän phô thuéc vµo chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc hiÖn vµ gi¸ thÞ tr­êng chªnh lÖch l·i suÊt cña hai ®ång tiÒn, kú h¹n cña quyÒn chän vµ ®é biÕn ®éng tû gi¸. Tû gi¸ thùc hiÖn do hai bªn tho¶ thuËn th­êng thuËn lîi h¬n so víi tû gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm ký hîp ®ång. NÕu trong kú h¹n cña hîp ®ång quyÒn chän x¶y ra tr­êng hîp tû gi¸ thÞ tr­êng biÕn ®éng cã lîi h¬n tû gi¸ thùc hiÖn th× nhµ kinh doanh cã quyÒn tõ bá tû gi¸ thùc hiÖn vµ ¸p dông tû gi¸ thÞ tr­êng. Tû gi¸ thùc hiÖn thuËn lîi h¬n so víi tû gi¸ thÞ tr­êng th× giao dÞch quyÒn chän trë nªn ®¾t h¬n, tøc lµ phÝ mua quyÒn chän cao h¬n. Chªnh lÖch l·i suÊt kh«ng chØ cã ¶nh h­ëng ®Õn phÝ mua quyÒn chän mµ cßn ¶nh h­ëng tíi tû gi¸ thùc hiÖn. Lý do lµ trong kho¶ng thêi gian viÖc giao ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n ch­a ®­îc thùc hiÖn, c¸c bªn ®Òu muèn tÝnh l·i cho ®ång tiÒn cã trong tay m×nh. Kú h¹n cña quyÒn chän th­êng lµ 1 th¸ng, 2 th¸ng, 3 th¸ng, 12 th¸ng, kú h¹n nµy dµi th× phÝ mua quyÒn chän lín. ViÖc thùc hiÖn quyÒn chän ph¶i ®­îc thùc hiÖn tiÕn hµnh tr­íc bèn giê chiÒu ngµy cuèi cïng cña kú h¹n. ViÖc giao ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn hai ngµy sau ®ã. Khi tû gi¸ thÞ tr­êng biÕn ®éng m¹nh th× râ rµng ng­êi b¸n quyÒn chän gÆp nhiÒu rñi ro h¬n vµ so ®ã phÝ mua quyÒn chän ph¶i cao h¬n. Quy m« hîp ®ång tèi thiÓu ®­îc ¸p dông cho c¸c quyÒn chän. VÝ dô: t¹i thÞ tr­êng LIFFE (London International Financial Futures Exchange) sè l­îng tèi thiÓu ®­îc quy ®Þnh cho mçi hîp ®ång quyÒn chän lµ: USD 50.000, AUD 100.000, vµ GBP 25.000. Giao dÞch quyÒn chän còng lµ mét ph­¬ng tiÖn phßng chèng rñi ro h÷u hiÖu trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. 6. NghiÖp vô giao dÞch ngo¹i tÖ t­¬ng lai (Currency Futures) NghiÖp vô giao dÞch ngo¹i tÖ t­¬ng lai lµ viÖc thùc hiÖn mua b¸n ngo¹i tÖ víi thêi h¹n giao hµng vµ thanh to¸n x¸c ®Þnh tr­íc trong t­¬ng lai, tû gi¸ Ên ®Þnh tr­íc vµ kho¶n tiÒn ®· ®­îc tiªu chuÈn ho¸ trªn nguyªn t¾c kinh doanh ngo¹i hèi. Hîp ®ång ®­îc ký kÕt lµ hîp ®ång t­¬ng lai – Futures Contract. NghiÖp vô nµy t­¬ng ®èi gièng nghiÖp vô ngo¹i hèi kú h¹n ë chç ngµy giao hµng vµ thanh to¸n diÔn sau ngµy cam kÕt giao dÞch tû gi¸ ®­îc ¸p dông kh¸c tû gi¸ giao ngay. Tuy nhiªn hîp ®ång t­¬ng lai nh÷ng quy ®Þnh ®· ®­îc tiªu chuÈn ho¸ cña tõng thÞ tr­êng vÒ lo¹i ngo¹i tÖ vµ ®¬n vÞ ngo¹i tÖ kinh doanh, ngµy gi¸ trÞ, ngµy giao dÞch, ngµy giao dÞch cuèi cïng… ViÖc mua b¸n ngo¹i tÖ ®­îc thùc hiÖn t¹i trung t©m thanh to¸n bï trõ (Clearing House). C¸c trung t©m thanh to¸n bï trõ Ýt gÆp rñi ro khi giao dÞch c¸c kho¶n ngo¹i tÖ lín. Ng­êi tham gia giao dÞch ph¶i ®Æt tr­íc mét kho¶n tiÒn víi trung t©m thanh to¸n bï trõ th«ng qua Ng©n hµng, Kho¶n ®Æt cäc nµy gäi lµ tiÒn b¶o chøng ban ®Çu (Initial Margin) cã thÓ b»ng tiÒn mÆt hoÆc tr¸i phiÕu kho b¹c hay chøng tõ cã gi¸ kh¸c, ®­îc quy ®Þnh tõng h¹ng møc víi tõng lo¹i vµ ®¬n vÞ tiÒn tÖ kinh doanh . NÕu mét trong hai bªn kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång th× kho¶n tiÒn nµy ®­îc dïng ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i cho bªn kia. VÝ dô: t¹i thÞ tr­êng LIFFE chØ cã AUD, EURO, JPY, GBP vµ USD lµ nh÷ng ®ång tiÒn ®­îc phÐp mua b¸n theo ph­¬ng thøc giao dÞch ngo¹i tÖ t­¬ng lai, ngµy gi¸ trÞ ®­îc quy ®Þnh lµ ngµy thø t­, thø ba cña c¸c th¸ng 3, 6, 9, 12, giê giao dÞch lµ 8h30 s¸ng vµ 4h06 chiÒu London, tiÒn ®Æt cäc lµ 1.500USD cho mçi hîp ®ång. C¸c hîp ®ång t­¬ng lai ®· tÝnh ®Õn yÕu tè rñi ro khi ®­a ra c¸c tiªu chuÈn cho mçi lo¹i ngo¹i tÖ cho phÐp nhµ kinh doanh phßng tr¸nh ®­îc rñi ro tû gi¸ vµ rñi ro l·i suÊt. C¸c hîp ®ång t­¬ng lai b¾t ®Çu ®­îc giao dÞch ®Çu tiªn t¹i thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ hµng ho¸ Chicago CME (Chicago Mercantile Exchange) vµo n¨m 1972 vµ chØ vµi n¨m sau ®· trë nªn phæ biÕn trªn c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi. VÝ dô: thÞ tr­êng SFE (Sydney Futures Exchange) b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c hîp ®ång t­¬ng lai vµo n¨m 1979, thÞ tr­êng LIFFE (London International Financial Futures Exchange) n¨m 1982, thÞ tr­êng SIMEX (Singapore International Monetary Exchange) n¨m 1984… Ch­¬ng II Rñi ro hèi ®o¸i vµ thùc tr¹ng rñi ro hèi ®o¸i trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng viÖt nam I. Rñi ro hèi ®o¸i. 1. Kh¸i niÖm rñi ro. Rñi ro nãi chung lµ kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt, mÊt m¸t hoÆc cã hËu qu¶ xÊu. VÝ dô: VËn t¶i biÓn lµ mét h×nh thøc vËn t¶i cã tÝnh rñi ro cao. Mét sè h×nh thøc rñi ro trong vËn t¶i biÓn lµ rñi ro ch¸y, rñi ro mÊt c¾p, rñi ro ®æ vì, rñi ro ®×nh c«ng b¹o lo¹n vµ d©n biÕn… Rñi ro trong kinh doanh ®­îc ®Þnh nghÜa lµ sù thay ®æi hoÆc kh¶ n¨ng thay ®æi cña mét hoÆc c¸c hiÖn t­îng kh¸ch quan cã liªn quan và cã ¶nh h­ëng tíi môc tiªu kinh doanh ®· ®­îc ®Æt ra. VÝ dô: khi ta ®Çu t­ vµo mét c¬ së s¶n xuÊt, c¸c ruit ro lËp tøc xuÊt hiÖn nh­ rñi ro kh«ng mua ®­îc ®Çu vµo, rñi ro trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (ch¸y, næ, chËp ®iÖn) rñi ro thÞ tr­êng (thay ®æi vÒ cung cÇu dÉn tíi kh«ng tiªu thô ®­îc s¶n phÈm)… Tãm l¹i mét lo¹t c¸c rñi ro lu«n ®e do¹ tíi kho¶n tiÒn ®Çu t­ cña chóng ta. Khi tham gia kinh doanh, mäi ng­êi cÇn biÕt r»ng ®· ®Çu t­ mét kho¶n vèn lín lµ ph¶i chÊp nhËn ruit ro. LÜnh vùc nµo thu lîi nhuËn cµng lín th× tÝnh rñi ro cña nã cµng cao. Rñi ro kh¸c víi tæn thÊt. NÕu rñi ro lµ nguyªn nh©n th× tæn thÊt lµ kÕt qu¶. Nh×n chung, viÖc dù ®o¸n l­êng tr­íc thêi gian, ®Þa ®iÓm x¶y ra rñi ro vµ møc ®é cña rñi ro lµ rÊt khã kh¨n. Nãi c¸ch kh¸c viÖc l­îng ho¸ rñi ro lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p ®ßi hái nhiÒu c«ng cô kinh tÕ vµ c«ng cô thèng kª. Tuy nhiªn, trong mét chõng mùc nµo ®ã ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ kh«ng lµm ®­îc. C«ng viÖc cña c¸c nhµ qu¶n lý lµ ph¶i dù ®o¸n, ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é cña rñi ro ®Ó t×m biÖn ph¸p h¹n chÕ, kh¾c phôc c¸c rñi ro ®ã. 2. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro hèi ®o¸i vµ qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i. Rñi ro hèi ®o¸i lµ c¸c rñi ro xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh kinh doanh ngo¹i hèi, chñ yÕu lµ do sù thay ®æi cña tû gi¸. Kh«ng chØ xuÊt hiÖn trong kinh doanh ngo¹i hèi , ruit ro hèi ®o¸i cßn nµy sinh ngay c¶ ®èi víi kho¶n ngo¹i tÖ dù tr÷ vµ gi¸ trÞ tµi s¶n tÝnh b»ng ngo¹i tÖ cña c¸c ®¬n vÞ. Rñi ro hèi ®o¸i cã nguyªn nh©n lµ sù thay ®æi cña c¸c biÕn cè cã liªn quan vµ ¶nh h­ëng tíi ngo¹i hèi, ch¼ng h¹n nh­ tû gi¸ hèi ®o¸i, tr¹ng th¸i ngo¹i hèi, thêi h¹n giao dÞch. Nãi ®Õn rñi ro lµ nãi ®Õn mÊt m¸t, tæn thÊt mµ rñi ro g©y ra cho gi¸ trÞ vµ lîi nhuËn cña tµi s¶n vµ c«ng viÖc kinh doanh. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp sù vËn ®éng cña c¸c biÕn cè cã liªn quan lµ phï hîp víi môc tiªu cña nhµ kinh doanh th× rñi ro l¹i cã thÓ ®­îc lîi dông ®Ó kiÕm lêi. VÝ dô: tû gi¸ thay ®æi lµ mét rñi ro lu«n ®e do¹ c¸c kho¶n ngo¹i tÖ, nh÷ng sù biÕn ®éng cña tû gi¸ trªn c¸c thÞ tr­êng l¹i th­êng ®­îc lîi dông ®Ó thu lîi nhuËn tõ c¸c nghiÖp vô Arbitrage hay cßn gäi lµ kinh doanh chªnh lÖch gi¸. C¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i lµ nh÷ng ng­êi ph¶i th­êng xuyªn trùc tiÕp ®­¬ng ®Çu víi c¸c rñi ro nµy, ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp cã tham gia vµo tµi chÝnh vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ. VÊn ®Ò qu¶n lý rñi ro lµ mèi quan t©m cña mäi ng­êi khi tham gia vµo thÞ tr­êng hèi ®o¸i. NhiÒu Ng©n hµng vµ doanh nghiÖp lËp ra phßng qu¶n lý rñi ro (Risk Management Department) ho¹t ®éng nh­ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi khái c«ng viÖc kinh doanh. Qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i cã ý nghÜa quan träng trong kinh doanh ngo¹i hèi. HiÖn nay trªn thÕ giíi qu¶n lý rñi ro ®· trë thµnh mét lÜnh vùc nghiªn cøu cã ý nghÜa khoa häc vÒ lý thuyÕt còng nh­ thùc tiÔn. Qu¶n lý rñi ro (Risk Management) nh×n chung bao gåm ph©n tÝch rñi ro (Risk Analysis) vµ kiÓm so¸t rñi ro (Risk Control). Ph©n tÝch rñi ro lµ viÖc sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ vµ c«ng cô thèng kª x¸c suÊt ®Ó ph©n tÝch dù ®o¸n, l­îng ho¸ mét c¸ch cã hÖ thèng møc ®é rñi ro g¾n liÒn víi dù ¸n vèn. Ph©n tÝch l­îng ho¸ rñi ro (Quantitative Analysis of Risk) chiÕm vÞ trÝ quan träng vµ cã tÝnh ®­îc cô thÓ møc ®é rñi ro lµ bao nhiªu th× míi c¬ së ®Ó tinh to¸n chi phÝ bï ®¾p rñi ro, tõ ®ã ®i ®Õn quyÕt ®Þnh bï ®¾p hay chÊp nhËn rñi ro. - KiÓm so¸t rñi ro hay ®iÒu chØnh rñi ro (Risk Control) lµ dùa trªn kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p, c¸c c«ng cô nh»m h¹n chÕ vµ bï ®¾p rñi ro. Ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ c¸c biÖn ph¸p th­êng ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p rñi ro. 3.Tr¹ng th¸i hèi ®o¸i hay tr¹ng th¸i rñi ro hèi ®o¸i. Khi thùc hiÖn mét giao dÞch mua b¸n hay bu«n b¸n ngo¹i tÖ hoÆc khi cã c¸c luång lu©n chuyÓn vèn b»ng ngo¹i tÖ, lËp tøc ng­êi tham gia ë trong tr¹ng th¸i hèi ®o¸i hay cßn gäi lµ tr¹ng th¸i rñi ro hèi ®o¸i. Trong kinh doanh ngo¹i hèi cÇn chó ý ®Õn c¸c kh¸i niÖm sau: Position- tr¹ng th¸i hay vÞ thÕ: lµ t×nh tr¹ng do c¸c hîp ®ång hèi ®o¸i hoÆc hîp ®ång cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ g©y ra trong ®ã c¸c thay ®æi vÒ tû gÝa, l·i xuÊt cã thÓ lµm ng­êi giao dÞch thu l·i hay thu lç. Nh­ vËy nãi ®Õn tr¹ng th¸i lµ nãi ®Õn rñi ro. Exchange position- tr¹ng th¸i hèi ®o¸i: lµ khèi l­îng chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî b»ng ngo¹i tÖ. Net exchange position- tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc: lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c nguån vµo vµ c¸c nguån ra cña mét ngo¹i tÖ trong nh÷ng ngµy gi¸ trÞ cã liªn quan, th­êng lµ c¸c ngµy giao dÞch. VÝ dô: Mét ng©n hµng th­¬ng m¹i cã c¸c luång vèn lu©n chuyÓn b»ng ngo¹i tÖ trong ngµy nh­ sau: (+ biÓu diÔn nguån vµo,- biÓu diÔn nguån ra). B¶ng 1: VÝ dô vÒ tr¹ng th¸i hèi ®o¸i cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Nguån vèn vµo Nguån vèn ra NhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng + 10.000 Thu c¸c kho¶n nî cho kh¸ch hµng vay tr­íc ®©y + 11.000 TiÒn göi ®Õn h¹n ë mét ng©n hµng kh¸c +100.000 Mua ngo¹i tÖ + 141.000 Kh¸ch hµng rót tiÒn göi – 11.000 Kh¸ch hµng rót tiÒn göi – 10.000 Göi vèn d­ thõa ë mét ng©n hµng kh¸c – 100.000 B¸n ngo¹i tÖ – 21.000 Tæng vèn vµo +141.000 Tæng vèn ra – 142.000 Tr¹ng th¸i hèi ®o¸i cuèi ngµy - 1.000 - Long Position – tr¹ng th¸i th­êng hay tr¹ng th¸i d­ mua ngo¹i tÖ: lµ viÖc mät ngo¹i tÖ cã nguån vµo nhÒu h¬n nguån ra, th­êng xu¸t hiÖn khi mét ngo¹i tÖ ®­îc mua vµo nhiÒu h¬n mét ngo¹i tÖ ®­îc b¸n ra. ë ViÖt Nam, tr¹ng th¸i th­êng ®­îc gäi lµ tr¹ng th¸i d­¬ng. - Short Position - tr¹ng th¸i ®o¶n hay tr¹ng th¸i d­ b¸n ngo¹i tÖ: lµ mét ngo¹i tÖ cã nguån ra lín h¬n nguån vµo, th­êng ph¸t sinh khi mét ngo¹i tÖ ®­îc b¸n ra nhiÒu h¬n mua vµo. ë ViÖt Nam gäi lµ tr¹ng th¸i ©m. Theo vÝ dô trªn, ng©n hµng th­¬ng m¹i mµy ®ang ë trong tr¹ng th¸i ®o¶n. Dï ë trong tr¹ng th¸i th­êng hay tr¹ng th¸i ®o¶n th× nhµ kinh doanh ®Òu gÆp rñi ro khi tû gi¸ thay ®æi lµm gi¶m gi¸ trÞ kho¶n ngo¹i tÖ cã trong tay hoÆc lµm t¨ng kho¶n ngo¹i tÖ ph¶i bá ra. - Open Position- tr¹ng th¸i më: lµ tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc ch­a ®­îc c©n b»ng hay bï ®¾p b»ng c¸c nghiÖp vô cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i. - Swap Position – tr¹ng th¸i Swap: lµ tr¹ng th¸i hèi ®o¸i n¶y sinh khi thùc hiÖn giao dÞch Swap ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Tr¹ng th¸i nµy th­êng xuyªn më do kú h¹ncña c¸c giao dÞch ®èi øng trong nghiÖp cô Swap lµ kh«ng b»ng nhau. 4. C¸c rñi ro hèi ®o¸i. 4.1 Rñi ro tû gi¸ vµ rñi ro tû lÖ Swap (Rate Rish). Rñi ro tû gi¸ lµ rñi ro ®Æc tr­ng trong kinh doanh ngo¹i hèi. Rñi ro tû gi¸ ®­îc ®Þnh nghÜa vµ rñi ro g©y ra do sù biÕn ®éng vÒ tû gi¸. Tû gÝa hèi ®o¸i lu«n biÕn ®éng trong c¶ hÖ thèng gi¸ tû gi¸ th¶ næi vµ cè ®Þnh. Trong hÖ thèng th¶ næi, tû gi¸ phô thuéc chñ yÕu vµo quan hÖ cung cÇu nµy lu«n biÕn ®éng do sù thay ®æi cña: Tû gi¸ l¹m ph¸t, t×nh h×nh d­ thõa hay thiÕu hôt c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, thu nhËp quèc d©n, l·i xuÊt, nhu cÇu hoÆc nguån cung ngo¹i hèi bÊt th­êng… C¸c yÕu tè trªn ®Òu thay ®æi th­êng xuyªn lµm tû gi¸ biÕn ®éng. Trong chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh, tû gi¸ vÉn biÕn ®éng trong mét biªn ®é cho phÐp tõ 1®Õn 2% hoÆc lín h¬n. Ngoµi ra, tû gi¸ cßn phô thuéc vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n­íc. Do ®ã tû gi¸ vÉn th­êng xuyªn ®­îc ®iÒu chØnh g©y nªn rñi ro tû gi¸ hèi ®o¸i. Rñi ro tû gi¸ th­êng n¶y sinh trong hai tr­êng hîp: (1) Rñi ro tû gi¸ ph¸t sinh tõ khèi l­îng chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã b»ng ngo¹i tÖ, hoÆc gi÷a viÖc mua vµ b¸n ngo¹i tÖ. (2) Khi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thêi h¹n nh­ nghiÖp vô kú h¹n, nghiÖp vô Swap, nghiÖp vô quyÒn chän. Tr­êng hîp thø nhÊt x¶y ra khi duy tr× mét tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc cña mét ®ång tiÒn nhÊt ®Þnh. Khi mét tr¹ng th¸i më ®­îc t¹o ra, chØ mét biÕn ®éng nhá vÒ tû gi¸ còng dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ thÊt tho¸t lín, ®Æc biÖt víi nh÷ng khèi l­îng ngo¹i tÖ kinh doanh nhiÒu. VÝ dô: Khi mua mét kho¶n ngo¹i tÖ lµ 100.000 USD víi tû gi¸ 15800VND/ 1USD th× cho ®Õn lóc b¸n l¹i khèi l­îng ngo¹i tÖ nµy chóng ta míi hÕt lo l¾ng vÒ rñi ro tû gi¸. NÕu tû gi¸ chØ cßn lµ 15000 th× chóng ta sÏ bÞ thiÖt 80 triÖu VND. Ng­îc l¹i, khi b¸n kho¶n ngo¹i tÖ nµy ë tû gi¸ 15850 VND, chóng ta l¹i lo sî tû gi¸ sÏ lªn trong mét t­¬ng lai gÇn, vÝ dô tíi 16650VND, lóc ®ã ta sÏ bÞ thiÖt 800VND cho mçi USD. Nh­ vËy, nÕu tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc lµ tr­êng (Long) hoÆc d­ mua (Overbought) mét ngo¹i tÖ mµ tû gi¸ gi¶m th× ch¾c ch¾n sÏ cã rñi ro. MÆt kh¸c nÕu ngo¹i tÖ nµy lªn gi¸ th× ng­êi qu¶n lý ng©n quü sÏ thu lîi tõ viÖc chuyÓn ®æi theo tû gÝa ®ang lªn ®ã. KÕt qu¶ lµ ng­îc l¹i nÕu tr¹ng th¸i hèi ®o¸i lµ ®o¶n hoÆc d­ b¸n (Oversold) mét ngo¹i tÖ. Tr­êng hîp thø hai x¶y ra khi chóng ta ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i th«ng qua tr¹ng th¸i Swap. Giao dÞch Swap kh«ng lµm thay ®æi tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc v× nã chØ liªn quan ®Õn viÖc mua vµ b¸n ®ång thêi cïng ®ång tiÒn víi hai kú h¹n kh¸c nhau. Rñi ro tû gi¸ trong tr­êng hîp nµy cã thÓ gä lµ rñi ro tû lÖ Swap mµ thùc chÊt lµ rñi ro g©y nªn bëi biÕn ®éng cña l·i suÊt lµm cho tû gi¸ Swap thay ®æi. Rñi ro tû lÖ Swap trë nªn quan träng nÕu tr¹ng th¸i më n¶y sinh víi mét khèi l­îng ngo¹i tÖ ®­îc mua b¸n ®· tho¶ thuËn xong nh­ng thêi h¹n thanh to¸n th× ch­a chÊm døt. VÝ dô: mét ng©n hµng mua 5 triÖu USD theo ba th¸ng vµ b¸n theo kú h¹n 4 th¸ng. Hai kho¶n nµy vÒ gi¸ trÞ th× b»ng nhau nh­ng kú h¹n l¹i kh«ng ®ång nhÊt. Rñi ro tû lÖ Swap ë ®©y xuÊt hiÖn vµo cuãi th¸ng ba nÕu tû gi¸ Swap ph¸t triÓn kh«ng thuËn lîi. Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn ch­¬ng I, tû gi¸ Swap ®ùoc tÝnh b»ng ®iÓm gia t¨ng hoÆc khÊu trõ vµo tû gi¸ giao ngay: Swap RaTe = Rf- Rs = Rs x [ 1+ (I1- I2)x N ] - Rs 360 = Rs x (I1 – I2) x N 360 Trong tr­êng hîp gia t¨ng, ng­êi b¸n sÏ gÆp rñi ro khi ®iÓm gia t¨ng nµy gi¶m ®i, tøc lµ I2- I1 gi¶m. Khi ®ã khÊu trõ, rñi ro sÏ n¶y sinh víi ng­êi mua khi ®iÓm khÊu trõ nµy t¨ng lªn nghi· lµ I2-I1 t¨ng (tr­êng hîp nµy I2< I1). VÝ dô: Nhµ kinh doanh mua DEM b»ng USD kú h¹n ba th¸ng vµ b¸n DEM lÊy USD kú h¹n 1 th¸ng cã khÊu trõ. Tr¹ng th¸i Swap sÏ tån t¹i trong vßng ba th¸ng. Khi nghiÖp vô b¸n DEM 1 th¸ng ®Õn h¹n, nhµ kinh doanh mong muèn c©n b»ng ®­îc hai th¸ng tiÕp theo víi ®iÓm khÊu trõ nhá h¬n giao dÞch cña th¸ng tr­íc. NÕu ®iÓm khÊu trõ nµy t¨ng, giao dÞch sÏ lç hoÆc kh«ng cã lîi nhuËn. Nh­ vËy, dù ®o¸n biÕn ®éng cña tû gi¸ Swap ph¶i dùa trªn c¬ së l·i xuÊt cã liªn quan Trong c¶ hai tr­êng hîp gia t¨ng vµ khÊu trõ, rñi ro ®Òu xuÊt hiÖn khi cã sù biÕn ®éng vÒ l·i xuÊt bÊt lîi cho ®ång tiÒn yÕt gi¸, tøc lµ khi n¶y sinh rñi ro tû lÖ Swap, I2 lµ lai xuÊt ®ång tiÒn yÕt gi¸ ®Òu cã xu h­íng gi¶m. Rñi ro tû lÖ Swap còng xuÊt hiÖn trong c¸c giao dÞch sau kh¸c nh­ giao dÞch theo quyÒn chän (Option) vµ giao dÞch ngo¹i tÖ t­¬ng lai (Currency Futures). Lý do lµ tr¹ng th¸i më tån t¹i trong suèt kú h¹n cña giao dÞch vµ tû gi¸ ®­îc ¸p dông cho c¸c giao dÞch nµy còng chÞu ¶nh h­ëngcña sù biÕn ®éng cña l·i xuÊt. ý nghÜa cña rñi ro tû gi¸: Rñi ro tû gi¸ lµ rñi ro cã ¶nh h­ëng lín nhÊt trong kinh doanh ngo¹i hèi. C¸c rñi ro kh¸c còng th­êng b¾t nguån tõ sù thay ®æi cña tû gi¸. ViÖc l­îng ho¸ rñi ro tû gi¸ th­êng tËp trung ë viÖc dù ®o¸n tû gi¸, tõ ®ã ­íc l­îng hËu qu¶ cña biÕn ®éng tû gi¸. ViÖc x¸c ®Þnh rñi ro tû gi¸ sÏ x¶y ra vµo lóc nµo vµ ë ®©u th­êng rÊt khã kh¨n. Rñi ro tû gi¸ lµ m«t vÊn ®Ò lín ®èi víi nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn cã thu chi b»ng ngo¹i tÖ vµ ®Æc biÖt c¸c nhµ kinh doanh ngo¹i hèi. §èi víi c¸c ng©n hµng, sè l­îng hîp ®ång mua b¸n ngo¹i tÖ ®­îc ký kÕt lµ rÊt nhiÒu víi nh÷ng khèi l­îng ngo¹i tÖ rÊt lín. Do ®ã chØ mét thay ®æi nhá cña tû gi¸ còng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i: Rñi ro tû gi¸ cßn lµm biÕn ®éng gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n b»ng ngo¹i tÖ vµ lîi nhuËn cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ. VÝ dô gi¸ trÞ tµi s¶n vµ lîi nhuËn cña c«ng ty con ë n­íc ngoµi th­êng xuyªn ph¶i ®­îc h¹ch to¸n b»ng ®ång tiÒn cña n­íc ®Æt trô së c«ng ty mÑ. Do vËy, sù thay ®æi tû gÝa hèi ®o¸i râ rµng cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc chuyÓn ®æi gi¸ trÞ c¸c trªn tõ ®ång tiÒn nµy sang ®ång tiÒn kh¸c. Víi ¶nh h­ëng to lín nh­ vËy, c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i hÇu nh­ tËp trung vµo viÖc rñi ro tû gi¸. 4.2 Rñi ro tr¹ng th¸i (Position Risk). Rñi ro tr¹ng th¸i lµ rñi ro g©y ra bëi tr¹ng th¸i hèi ®o¸i. Tr¹ng th¸i hèi ®o¸i cã thÓ lµmph¸t sinh rñi ro trong c¸c tr­êng hîp sau: Tr¹ng th¸i hèi ®o¸i do kh¸ch hµng: Giao dÞch ngo¹i hèi cua kh¸ch hµng v­ît qu¸ h¹ng møc thanh to¸n hµng ngµy (Daily Settlement Limit) cho kh¸ch hµng cã hoÆc v­ît qu¸ tæng h¹n møc ngo¹i hèi cho c¸c kh¸ch hµng (Total Foreign exchange Limit) khi céng c¸c giao dÞch kh¸c. Kho¶n ngo¹i hèi ®­îc giao dÞch ®· ®ùoc b¸o cã hoÆc b¸o nî vµo c¸c tµi kho¶n cã liªn quan nh­ng kh«ng hoÆc ch­a cã l­u chuyÓn vèn (NFC: No Capital Floating). Rñi ro tr¹ng th¸i hèi ®o¸i thùc. C¸c giao dÞch ngo¹i hèi lµm t¨ng tæng tr¹ng th¸i më (Total Open exposure) cña mét ®ång tiÒn cã liªn quan, tíi mét møc v­ît qu¸ h¹n møc tr¹ng th¸i më (Open Position Limit). §èi víi c¸c giao dÞch cã kú h¹n, lu©n chuyÓn ngo¹i tÖ v­ît qu¸ tr¹ng th¸i cho phÐp cho ngµy giao dÞch kú h¹n (Forward Date) hoÆc cho thêi h¹n tÝch luü tÝnh ®Õn ngµy ®ã. Rñi ro tr¹ng th¸i cã liªn quan mËt thiÕt víi rñi ro tû gi¸. NÕu tû gi¸ kh«ng biÕn ®éng kh«n l­êng th× sÏ kh«ng cã tæn thÊt gay ra cho tr¹ng th¸i hèi ®o¸i. Tuy nhiªn, xÐt thÊy tÇm quan träng cña viÖc qu¶n lý tr¹ng th¸i hèi ®o¸i trong ng©n hµng còng nh­ trong doanh nghiÖp em xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt viÖc ®­a rñi ro tr¹ng th¸i thµnh mét lo¹i rñi ro riªng biÖt ®Ó tiÖn cho viÖc qu¶n lý. Thùc chÊt rñi ro tr¹ng th¸i lµ nh÷ng tæn thÊt tiÒm n¨ng g©y ra do viÖc do giao dÞch qu¸ h¹n møc cho phÐp (Overtrading), ch¼ng h¹n nh­ d­ mua hay tr¹ng th¸i th._.x 100 M = kho¶n tiÒn ph¸t sinh ph¶i tr¶ theo FRA, IK - IT = chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt ký kÕt vµ l·i suÊt thÞ tr­êng, N = thêi h¹n cam kÕt. VÝ dô: gèc = 100triÖu FRF, IK = 8,3%/n¨m, IT = 8,5%/n¨m, N = 3 th¸ng. Ta cã: ng­êi b¸n FRA ph¶i tr¶ mét kho¶n ph¸t sinh lµ: M = 100.000.000x(8,5-8,3)x90(ngµy) 360 x 100 = 50.000FRF Nh­ vËy, mÆc dï ph¶i vay trªn thÞ tr­êng víi l·i suÊt 8,5% nh­ng ng­êi mua FRA vÉn chØ ph¶i thùc tr¶ lµ 8,3%. Ng­îc l¹i nÕu l·i suÊt thÞ tr­êng thÊp h¬n l·i suÊt ký kÕt th× ng­êi mua FRA ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n FRA sè tiÒn chªnh lÖch nh­ trªn. B¸n FRA lµ cam kÕt tr¶ l¹i kho¶n tiÒn t­¬ng øng khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng so víi l·i suÊt ký kÕt. Mua FRA lµ cam kÕt sÏ tr¶ mét kho¶n tiÒn khi l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m so víi l·i suÊt ký kÕt. T¸c dông ng¨n ngõa rñi ro cña FRA: §èi víi nh÷ng ng­êi sÏ vay, viÖc mua mét hîp ®ång FRA cho phÐp cã sù ®¶m b¶o l·i suÊt Ên ®Þnh phßng khi l·i suÊt t¨ng. §èi víi ng­êi sÏ vay, viÖc b¸n mét hîp ®ång FRA cho phÐp ®¶m b¶o l·i suÊt Ên ®Þnh phßng khi l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m. * QuyÒn lùa chän l·i suÊt (Option On Interest Rate Futures). QuyÒn lùa chän l·i suÊt lµ mét cam kÕt gi÷a ng­êi mua quyÒn chän vµ ng­êi b¸n quyÒn chän vÒ viÖc lùa chän mét møc l·i suÊt Ên ®Þnh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Cã 2 lo¹i quyÒn chän l·i suÊt lµ quyÒn chän mua – Call Option vµ quyÒn chän b¸n – Put Option. L·i suÊt tho¶ thuËn cña hîp ®ång ®­îc gäi lµ l·i suÊt c¬ së hay l·i suÊt ­íc ®Þnh – Strike Rate. §èi víi hîp ®ång quyÒn chän mua, ng­êi mua quyÒn chän cã quyÒn chø kh«ng ph¶i nghÜa vô ®­îc h­ëng l·i suÊt c¬ së trong thêi gian Ên ®Þnh. Trong tr­êng hîp quyÒn chän b¸n th× ng­êi mua ®­îc quyÒn chøc kh«ng ph¶i nghÜa vô tr¶ l·i suÊt theo tho¶ thuËn. Ng­êi mua quyÒn chän ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n quyÒn chän mét kho¶n phÝ nh­ lµ gi¸ cña quyÒn chän (Premium). Gi¸ cña quyÒn ®­îc chän l·i suÊt phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè thÞ tr­êng nh­ chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt thÞ tr­êng vµ l·i suÊt c¬ së, thêi h¹n cña quyÒn chän, biÕn ®éng cña l·i suÊt quèc tÕ (nh­ Libor)… VÝ dô: chªnh lÖch l·i suÊt thÞ tr­êng vµ c¬ së cao th× gi¸ quyÒn chän cao. §èi phã víi xu h­íng l·i xuÊt t¨ng, ng­êi ta Ên ®Þnh mét l·i suÊt tèi ®a b»ng c¸ch mua mét quyÒn chän l·i suÊt trÇn (CAP). Khi l·i suÊt cã xu h­íng gi¶m, cã thÓ tr¸nh rñi ro b»ng c¸ch Ên ®Þnh tr­íc mét l·i suÊt tèi thiÓu hay mua mét quyÒn chän l·i suÊt sµn (Floor). C¸c l·i suÊt ®­îc Ên ®Þnh tr­íc nµy ®· tÝnh ®Õn lîi nhuËn tèi thiÓu ®Ó bï ®¾p rñi ro khi l·i suÊt biÕn ®éng bÊt lîi, ViÖc kÕt hîp l·i suÊt trÇn víi l·i suÊt sµn t¹o nªn mét khung l·i suÊt ®­îc Ên ®Þnh tr­íc. C¸c thÞ tr­êng ®Òu quy ®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn cô thÓ cho c¸c hîp ®ång quyÒn chän l·i suÊt. 1.3 Sö dông c¸c c«ng cô ph¸i sinh: Ngµy nay c¸c c«ng cô ph¸i sinh ®­îc sö dông nh­ nh÷ng nªn nh÷ng c«ng cô m¹nh ®Ó ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi vµ ®­îc ¸p dông phæ biÕn trªn c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn. C¸c c«ng cô hay ®­îc sö dông lµ: Giao dÞch kú h¹n, Hîp ®ång t­¬ng lai, Giao dÞch quyÒn chän vµ Giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ. a. Sö dông giao dÞch quyÒn chän ®Ó ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi. Giao dÞch quyÒn chän ®· ®­îc sö dông lµm c«ng cô cho c¸c ng©n hµng ®¶m b¶o rñi ro l·i suÊt ®èi víi tr¸i phiÕu, mét kh¶ n¨ng t­¬ng tù mµ ng©n hµng cã thÓ sö dông c¸c hîp ®ång giao dÞch quyÒn chän ®Ó ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi. §Ó hiÓu vµ sö dông ®­îc c¸c hîp ®ång quyÒn chän, nh»m ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi, chóng ta gi¶ sö r»ng thêi ®iÓm th¸ng 4/2002 mét ng©n hµng Mü mua 100 triÖu b¶ng Anh tÝn phiÕu kho b¹c Anh cã kú h¹n 1 th¸ng, tøc lµ ®Õn h¹n vµo th¸ng 5/2002. Trong khi ®ã bªn tµi s¶n nî cña ng©n hµng lµ USD do ng©n hµng muèn ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi ®èi víi tr¹ng th¸i tr­êng cña b¶ng Anh. Gi¶ sö nÕu b¶ng Anh gi¶m tõ møc gi¸ hiÖn hµnh 1,540USD = 1GBP xuèng thÊp h¬n møc 1,50USD = 1GBP, th× ng©n hµng nµy b¾t ®Çu bÞ lç ngo¹i hèi do n¾m gi÷ c¸c tÝn phiÕu kho b¹c Anh. Gi¶ sö b¶ng Anh gi¶m xuèng møc 1,40 USD = 1GBP, tøc lµ thÊp h¬n møc gi¸ hoµ vèn 1,50USD = 1GBP, cã trÞ gÝa quy USD chØ lµ 140 triÖu USD t¹i thêi ®iÓm tÝn phiÕu ®Õn h¹n, thÊp h¬n møc dù tÝnh lµ 154,01 triÖu USD. NÕu tû gi¸ ph¶i cuèng mét c¸ch nghiªm träng. Th× ng©n hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng chi tr¶ USD bªn tµi s¶n nî ®­îc sö dông ®Ó mua tÝn phiÕu kho b¹c Anh. §Ó cã thÓ bï ®¾p ®­îc rñi ro nµy ng©n hµng tiÕn hµnh mua quyÒn chän b¸n GBP thêi h¹n 1 th¸ng t¹i møc gi¸ giao dÞch quyÒn chän lµ 1,50USD = 1GBP. NÕu gi¸ trÞ GBP t¨ng, hoÆc lµ kh«ng gi¶m xuèng d­íi møc 1,50USD = 1GBP, th× hîp ®ång quyÒn chän b¸n sÏ tù ®éng hÕt h¹n mµ kh«ng cÇn thùc hiÖn, thay vµo ®ã ng©n hµng sÏ b¸n 100 triÖu GBP thu ®­îc t¹m thêi ®iÓm tÝn phiÕu ®Õn h¹n theo tû gi¸ thÞ tr­êng giao ngay cao h¬n møc tû gi¸ giao dÞch quyÒn chän (1,50USD = 1GBP). KÕt qu¶ b¶o ®¶m rñi ro hèi ®o¸i b»ng hîp ®ång quyÒn chän b¸n ®­îc m« t¶ nh­ trªn ®å thÞ sau: §å thÞ : b¶o ®¶m rñi ro hèi ®o¸i b»ng hîp ®ång mua quyÒn chän b¸n. §­êng lîi nhuËn (lç) quyÒn chän b¸n GBP Gi¸ trÞ tµi s¶n GBP quy USD 140 X=1,50 1,5410 Tû gi¸ USD/GBP Nh­ chóng ta thÊy, phÝ cña mét hîp ®ång cña quyÒn chän b¸n t¹i thêi ®iÓm th¸ng 5/1993 còng nh­ t¹i thêi ®iÓm 19/4/1995 lµ 0,85 cent/1GBP. Mçi hîp ®ång cã trÞ gi¸ lµ 31.250GBP, do ®ã phÝ cña mçi hîp ®ång tÝnh b»ng USD sÏ lµ 256,63USD. NÕu ng©n hµng muèn ®¶m b¶o toµn bé tµi s¶n 100 triÖu GBP tÝn phiÕu kho b¹c Anh, th× sè hîp ®ång ph¶i mua sÏ lµ: 100.000.000GBP/31.250GBP = 3.200 hîp ®ång. Nh­ vËy tæng chi phÝ ®Ó mua 3.200 hîp ®ång sÏ lµ: 100.000.000 x 0,0085 = 850.000GBP §©y lµ chi phÝ ®Ó mua b¶o hiÓm rñi ro ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng quyÒn chän trong tr­êng hîp gi¸ trÞ cña GBP gi¶m. Còng nh­ ®èi víi tr¸i phiÕu, thay v× h×nh thøc ®¶m b¶o trùc tiÕp, ng©n hµng cã thÓ mua quyÒn chän b¸n hµng b»ng c¸c hîp ®ång giao dÞch tiÒn tÖ t­¬ng lai. Hîp ®ång quyÒn chän b¸n th«ng qua giao dÞch tiÒn tÖ t­¬ng lai ®Õn h¹n t¹i thêi ®iÓm th¸ng 5/1993 míi tû gi¸ giao dÞch quyÒn chän lµ 1,50USD=1GBP cã chi phÝ lµ 0,0068USD 1GBP t¹i thêi ®iÓm 19/4/1993 (l­u ý r»ng chi phÝ ®­îc chØ ra trªn ®å thÞ 17.16 lµ 0,68 cent 1GBP). NÕu chóng ta bá qua vÊn ®Ò c¬ b¶n (nghÜa lµ bá qua mèi t­¬ng quan kh«ng hoµn h¶o gi÷a tû gi¸ USD/GBP giao ngay vµ giao t­¬ng lai), th× sè hîp ®ång quyÒn chän t­¬ng lai tèi ­u cÇn mua sÏ lµ: 100.000.000/62.500 = 1.600 hîp ®ång Víi tæng chi phÝ ®Ó mua sè l­îng hîp ®ång nµy lµ 680.000USD. Còng cÇn nhËn thÊy r»ng cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n lµm cho chi phÝ gi÷a hai h×nh thøc quyÒn chän lªn trªn kh¸c nhau lµ; tån t¹i rñi ro c¬ b¶n, thanh to¸n cña thÞ tr­êng, kú h¹n cña hîp ®ång vµ b¶n chÊt cña quyÒn chän tu¬ng lai kiÓu Mü lµ cã thÓ thùc hiÖn quyÒn chän tr­íc khi hîp ®ång ®Õn h¹n, trong khi ®ã b¶n chÊt cña hîp ®ång quyÒn chän kiÓu Ch©u ¢u chØ cã thÓ thùc hiÖn ë thêi ®iÓm khi hîp ®ång ®Õn h¹n. b. Giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ vµ b¶o ®¶m rñi ro ngo¹i hèi. Giao dÞch ho¸n ®æi còng ®­îc c¸c ng©n hµng sö dông ®Ó ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt mét ng©n hµng sö dông giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ ®Ó ®¶m b¶o rñi ro ngo¹i hèi trong tr­êng hîp c¸c tiÒn tÖ trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n kh«ng c©n xøng víi nhau lµ nh­ thÕ nµo. 1. Giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/cè ®Þnh FIXED-FIXEDCURRENCY SWAPS. Chóng ta h·y xem xÐt mét ng©n hµng Mü cã: Tµi s¶n cè ®Þnh b»ng USD víi møc l·i suÊt cè ®Þnh: Tµi s¶n bao gåm tr¸i phiÕu b»ng GBP, cã trÞ gi¸ lµ 50 triÖu GBP, kú h¹n bèn n¨m, l·i suÊt Coupon cè ®Þnh lµ 10%/n¨m . Mét ng©n hµng Anh cã: Tµi s¶n cã b»ng GBP víi møc l·i suÊt cè ®Þnh: Tµi s¶n bao gåm nî tr¸i phiÕu USD, cã trÞ gi¸ 100triÖu USD, kú h¹n 4 n¨m, l·i suÊt Coupon cè ®Þnh lµ 10%/n¨m. Víi c¸c gi¶ ®Þnh nh­ trªn, c¶ hai ng©n hµng ®Òu béc lé râ rñi ro ngo¹i hèi, nh­ng ng­îc chiÒu nhau. Ng©n hµng Mü béc lé rñi ro hèi ®o¸i trong tr­êng hîp nÕu trÞ gi¸ cña USD gi¶m so víi GBP trong 4 n¨m tíi , bëi v× chi phÝ ®­îc thanh to¸n sè tiÒn gèc 50 triÖu GBP sÏ t¨ng lªn. MÆt kh¸c ®èi víi ng©n hµng Anh còng béc lé rñi ro hèi ®o¸i trong tr­êng hîp nÕu gi¸ trÞ cña USD t¨ng lªn so víi GBP trong 4 n¨m tíi th× chÝ phÝ ®Ó thanh to¸n sè tiÒn gèc 100 triÖu USD vµ tiÒn l·i Coupon 10%/n¨m tõ viÖc huy ®éng tr¸i phiÕu b»ng USD sÏ t¨ng lªn. Mét gi¶i ph¸p b¶o ®¶m rñi ro ngo¹i hèi cho c¶ hai ng©n hµng, ®ã lµ: Hai ng©n hµng tiÕn hµnh giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ nh­ sau. 1 Nhµ hµng Anh sÏ thanh to¸n toµn bé tiÒn gèc vµ lai Coupon hµng n¨m b»ng GBP ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu b»ng GBP do ng©n hµng Mü ph¸t hµnh. 2. §ång thêi, ng©n hµng Mü sÏ thanh to¸n toµn bé sè tiÒn gèc vµ l·i Coupon hµng n¨m b»ng USD ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu b»ng USD do ng©n hµng Anh ph¸t hµnh. Chóng ta thÊy r»ng trong giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ th× th«ng th­êng phÇn gèc vµ phÇn l·i ®Òu ®­îc bao gåm trong hîp ®ång. §èi víi giao dÞch ho¸n ®æi l·i suÊt th× chØ cµn thanh to¸n l·i suÊt lµ bao gåm trong tr­êng hîp. Lý do gi¶i thÝch lµ v× trong giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ th× c¶ phÇn gèc vµ phÇn l·i ®Òu béc lé rñi ro ngo¹i hèi. Víi c¸ch giao dÞch nh­ vËy, ng©n hµng Anh ®· chuyÓn phÇn tµi s¶n nî b»ng USD cã l·i suÊt cè ®Þnh thµnh tµi s¶n nî b»ng GBP còng víi l·i suÊt cè ®Þnh vµ nh­ vËy sÏ phï hîp víi tÝnh chÊt c¸c luång tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh thu ®­îc b»ng GBP. T­¬ng tù, ng©n hµng Mü ®· chuyÓn ®­îc phÇn tµi s¶n nî b»ng GBP cã l·i suÊt cè ®Þnh thµnh tµi s¶n nî b»ng USD còng víi l·i suÊt cè ®Þnh vµ nh­ vËy sÏ phï hîp víi tÝnh chÊt c¸c luång tiÒn cã l·i suÊt cè ®Þnh thu ®­îc b»ng USD tõ tµi s¶n cã. Trong khi giao dÞch ho¸n ®æi c¸c ®ång tiÒn, hai bªn tho¶ thuËn ngay tõ khi ký hîp ®ång mét tû gi¸ trao ®æi cè ®Þnh trong suèt thêi gian cña hîp ®ång lµ 4 n¨m. Còng nh­ giao dÞch ho¸n ®æi l·i suÊt, nã ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña tû gi¸ trong thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång. Trong vÝ dô chóng ta ®ang xÐt, gi¶ sö tû gi¸ cè ®Þnh mµ hai ng©n hµng tho¶ thuËn lµ 1GBP = 2USD (tøc lµ 100 triÖu USD = 2 x 50 triÖu GBP). Qu¸ tr×nh giao dÞch gi÷a hai ng©n hµng ®­îc m« t¶ nh­ trªn ®å thÞ 4 vµ c¸c luång tiÒn giao dÞch ®­îc tãm l­îc nh­ t¹i b¶ng 5 §å thÞ 4: giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/cè ®Þnh – Fixe-Fixed Pound/dollar Curency Swap. Tµi s¶n cã b»ng GBP víi l·i suÊt cè ®Þnh Tµi s¶n nî b»ng USD víi l·i suÊt cè ®Þnh (50tr. USD,10% coupon USD GBP Tµi s¶n cã b»ng USD víi l·i suÊt cè ®Þnh Tµi s¶n nî b»ng GBP víi l·i suÊt cè ®Þnh (50tr. GBP,10% coupon B¶ng 5: C¸c luång tiÒn. Cuèi n¨m Ng©n hµng Mü thanh to¸n (Tr.USD) Ng©n hµng Anh thanh to¸n (Tr.USD) Ng©n hµng Anh thanh to¸n t­¬ng ®­¬ng (Tr.USD) Luång tiÒn rßng (Tr,USD) 1 2 3 4 10 10 10 110 5 5 5 55 10 10 10 110 0 0 0 0 Trong tr­êng hîp l·i suÊt Coupon cña tr¸i phiÕu GBP vµ USD kh«ng b»ng nhau, vÝ dô Coupon cña tr¸i phiÕu GBP lµ 5% vµ cña USD lµ 10% th× viÖc thanh to¸n cña ng©n hµng Mü lµ kh«ng thay ®æi (nh­ b¶ng 3.9); ®èi víi ng©n hµng Anh th× viÖc thanh to¸n hµng n¨m gi¶m ®i 2,5 triÖu GBP (t­¬ng ®­¬ng 5 triÖu USD). Chªnh lÖch thanh to¸n hµng n¨m gi÷a hai ng©n hµng (5 triÖu USD) cã thÓ ®­îc xö lý theo hai c¸ch: C¸ch thø nhÊt, ng©n hµng Anh thanh to¸n cho ng©n hµng Mü mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh ngay tõ khi ký kÕt hîp ®ång. Kho¶n tiÒn nµy ph¶n ¸nh chªnh lÖch gi¸ trÞ hiÖn thêi cña c¸c luång tiÒn mµ hai ng©n hµng thanh to¸n cho nhau. C¸ch thø hai, thanh to¸n hµng n¨m c¨n cø vµo kho¶n chªnh lÖch thanh to¸n hµng n¨m gi÷a hai ng©n hµng. Còng cÇn l­u ý r»ng, tû gi¸ thÞ tr­êng trong thêi gian hîp ®ång cã hiÖu lùc cã thÓ thay ®æi so víi tû gi¸ ®­îc tho¶ thuiËn cè ®Þnh trong hîp ®ång. Do ®ã, cã thÓ mét trong hai bªn tham gia hîp ®ång thÊy r»ng víi tû gi¸ thÞ tr­êng hiÖn hµnh th× viÖc ký kinh tÕÕt hîp ®ång ho¸n ®æi tiÒn tÖ míi cã nhiÒu lîi Ých h¬n so víi viÖc duy tr× hîp ®ång cò cho ®Õn hÕt thêi h¹n. Ng­îc l¹i, bªn ®èi t¸c thÊy cã lîi nÕu duy tr× hîp ®ång ®· ký cho ®Õn khi hÕt h¹n hîp ®ång. VÝ dô, trong tr­êng hîp chóng ta ®ang xÐt, nÕu USD lªn gi¸ so víi GBP trong thêi h¹n hîp ®ång th× chi phÝ ®èi víi ng©n hµng Mü sÏ t¨ng lªn, nÕu nÕu USD g¶im gi¸ th× chi phÝ ®èi víi ng©n hµng Anh sÏ t¨ng lªn 2. Giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/ th¶ næi FIXED-FLOATING CURRENCY SWAPS. B»ng c¸ch phèi hîp giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ víi giao dÞch ho¸n ®æi l·i suÊt d­íi d¹ng cè ®Þnh/th¶ næi nh­ ®· tr×nh bµy t¹i ch­¬ng 2, chóng ta cã thÓ tiÕn hµnh giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/th¶ næi nh­ sau. Gi¶ sö ng©n hµng Mü n¾m gi÷ tµi s¶n cã cña m×nh b»ng USD vµ chñ yÕu ë d¹ng ng¾n h¹n v¬i l·i suÊt th¶ næi. §Ó tµi trî cho tµi s¶n cã, Ng©n hµng Mü ®· huy ®éng 50 triÖu GBP tr¸i phiÕu kú h¹n 4 n¨m víi møc l·i suÊt Coupon lµ 10%/n¨m. Ng­îc l¹i ng©n hµng Anh n¾m gi÷ tµi s¶n cã cña m×nh b»ng GBP vµ chñ yÕu ë d¹ng dµi h¹n víi l·i suÊt cè ®Þnh. §Ó tµi trî cho tµi s¶n cã ng©n hµng Anh ®· huy ®éng 100 triÖu USD b»ng c¸ch ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi g¾n h¹n víi l·i suÊt th¶ næi, vµ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng chØ sè (BBSW + 2%). KÕt qu¶ lµ, ng©n hµng Mü ph¶i ®«i nÆt víi hai lo¹i rñi ro, ®ã lµ: rñi ro l·i suÊt vµ rñi ro hèi ®o¸i. §Æc biÖt, nÕu l·i suÊt ng¾n h¹n cña USD gi¶m th× ®ång thêi USD gi¶m gi¸ so víi GBP th× ng©n hµng Mü ph¶i chÞu chi phÝ t¨ng lªn do ph¶i thanh to¸n tiÒn gèc vµ l·i ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu huy ®éng b»ng GBP. Do ®ã, ng©n hµng Mü mong muèn chuyÓn ho¸ tµi s¶n nî b»ng c¸c tr¸i phiÕu huy ®éng GBP cã l·i suÊt cè ®Þnh sang tµi s¶n nî b»ng USD cã l·i suÊt th¶ næi. Ng©n hµng Anh còng ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro l·i suÊt vµ rñi ro ngo¹i hèi. NÕu l·i suÊt cña USD t¨ng vµ USD lªn gi¸ so víi GBP, th× ng©n hµng Anh ph¶i chÞu chi phÝ t¨ng lªn do ph¶i thanh to¸n tiÒn gèc vµ l·i ®èi víi c¸c chøng chØ tiÒn göi huy ®éng b»ng USD. KÕt qu¶ lµ, ng©n hµng Anh mong muèn chuyÓn ho¸ tµi s¶n nî b»ng c¸c chøng chØ tiÒn göi huy ®éng b»ng USD cã l·i suÊt th¶ næi sang tµi s¶n nî b»ng GBP cã l·i suÊt cè ®Þnh. Tõng ng©n hµng cã thÓ ®¹t ®­îc môc ®Ých cña m×nh lµ chuyÓn ho¸ ®­îc tµi s¶n nî b»ng c¸ch tham gia giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/th¶ næi. Hµng n¨m hai ng©n nµy thanh to¸n cho nhau theo mét tû gi¸ ®· ®­îc tho¶ thuËn, vÝ dô 1GBP = 2USD. Ng©n hµng Anh chuyÓn kho¶n thanh to¸n cè ®Þnh b»ng GBP cho ng©n hµng Mü ®Ó thanh to¸n tiÒn gèc vµ l·i cña tr¸i phiÕu b»ng GBP do ng©n hµng Mü huy ®éng. Trong khi ®ã ng©n hµng Mü chuyÓn c¸c kho¶n thanh to¸n th¶ næi b»ng USD cho ng©n hµng Anh ®Ó thanh to¸n tiÒn gèc vµ l·i c¸c chøng chØ tiÒn göi b»ng USD do ng©n hµng Anh huy ®éng. Gi¶ sö, møc l·i suÊt BBFW nh­ ®­îc m« t¶ ë cét 2, c¸c kho¶n thanh to¸n t­¬ng øng gi÷a hai ng©n hµng nh­ ®­îc tr×nh bµy t¹i b¶ng 6. Tõ b¶ng 6 thÊy r»ng kÕt qu¶ rßng c¸c luång tiÒn ®­îc giao dÞch gi÷a hai ng©n hµng lµ 2 triÖu USD do ng©n hµng Mü thanh to¸n chon ng©n hµng Anh trong thêi gian hîp ®ång ho¸n ®æi cã hiÖu lùc. B¶ng 6: giao dÞch ho¸n ®æi tiÒn tÖ cã l·i suÊt cè ®Þnh/ th¶ næi. §¬n vÞ: triÖu USD; (tû gi¸ 1GBP = 2USD) N¨m BBSW BBSW + 2% NH Mü thanh to¸n LS th¶ næi (USD) NH Anh thanh to¸n LS cè ®Þnh (GBP) NH Anh thanh to¸n quy (USD) NH Mü thanh to¸n rßng (USD) 1 2 3 4 9 7 8 10 11 9 10 12 11 9 10 112 5 5 5 55 1 0 1 0 10 110 + 1 - 1 0 + 2 Rßng +2 2. Qu¶n lý c¸c lo¹i rñi ro kh¸c 2.1 Rñi ro thanh to¸n vµ tÝn dông C¸c ng©n hµng qu¶n lý rñi ro thanh to¸n vµ tÝn dông b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: * Lùa chän kü b¹n hµng: Khi chän ®èi t¸c ®Ó giao dÞch cÇn nghiªn cøu kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ uy tÝn tÝn dông cña ®èi ph­¬ng. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua viÖc thu nhËp vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh, quy m« kinh doanh kh¶ n¨ng thanh to¸n tr×nh ®é kinh doanh, t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c giao dÞch tr­íc ®ã… * Quy ®Þnh h¹n møc quy ®Þnh giao dÞch song ph­¬ng: Hai bªn sÏ dµnh cho nhau c¸c khèi l­îng mua b¸n tèi thiÓu vµ tèi ®a lµ bao nhiªu. Quy ®Þnh nµy nh»m ph©n t¸n rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh, kh«ng tËp trung mét khèi l­îng mua b¸n quµ lín vµ mét ®èi t¸c. * Kh¾c phôc chªnh lÖch kh«ng gian vµ thêi gian: H¹n chÕ thêi gian thùc hiÖn giao dÞch trong mét sè ngµy nhÊt ®Þnh, rut ng¾n thêi gian chuyÓn vèn, cñng cè hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c gi÷a c¸c quèc gia, liªn kÕt hÖ th«ng thanh to¸n nh»m tiÕn tíi nhÊt to¸n c¸c giao dÞch trong cïng mét ngµy. §iÒu nµy lµ nh»m kh¾c phôc rñi ro kho¶ng c¸ch vÒ kh«ng gian vµ chªnh lÖch vÒ thêi gian lµm mét bªn cã thÓ bÊt lîi trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång. * Quy ®Þnh h¹n møc giao dÞch cho tõng ®èi t¸c: thùc hiÖn h¹n møc trªn tæng trÞ gi¸ c¸c hîp ®ång hèi ®o¸i víi mçi bªn ®èi øng nh»m bï ®¾p rñi ro 20% do ®èi t¸c bá cuéc tr­íc ngµy gi¸ trÞ. Thùc hiÖn h¹n møc bæ xung ®Ó bï ®¾p rñi ro 100% khi ®èi t¸c bá cuéc ngay ngµy ®Õn h¹n. Tøc lµ ng©n hµng më ra mét lèi tho¸t cho m×nh b»ng c¸c hîp ®ång kh¸c nÕu kh«ng thùc hiÖn ®­îc hîp ®ång ®· ký kÕt. 2.2 Rñi ro chñ quyÒn Rñi ro chñ quyÒn tuy ngay nay kh«ng cßn x¶y ra th­êng xuyªn nh­ng rÊt khã kh¾c do møc ®é rñi ro th­êng xuyªn lín, cã thÓ x¶y ra tæn thÊt toµn bé trong tr­êng hîp quèc h÷u ho¸ c¸c nguån tµi s¶n tõ n­íc ngoµi thêi ®iÓm x¶y ra rñi ro th­êng khã ®o¸n tr­íc vµ th­êng rñi ro nµy ®Ó l¹i phôc vô cho môc ®Ých chÝnh trÞ. C¸ch duy nhÊt lµ nghiªn cøu kü c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®­êng lèi chÝnh trÞ cña n­íc ngoµi ®Ó n¾m b¾t ®­îc thêi ®iÓm vµ lÜnh vùc diÔn ra rñi ro, kÞp thêi rót vèn khái n¬i nguy hiÓm. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, tin tøc néi bé vµ cñng cè c¸c mèi quan hÖ víi quan chøa ®Þa ph­¬ng lµ lîi thÕ trong viÖc ®Ò phßng rñi ro nµy. 2.3 Rñi ro kü thuËt giao dÞch C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý: * C¶i thiÖn hÖ thèng trang thiÕt bÞ phôc vô kinh doanh : Nh­ hÖ thèng m¸y tÝnh, Money Dealing, c¸c thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c … nh»m h¹n chÕ c¸c sai sãt, NhÇm lÉn do thiÕu sãt kü thuËt. * Thèng nhÊt ng«n ng÷ vµ tËp qu¸n dïng trong kinh doanh ngo¹i hèi ®Ó tr¸nh hiÓu nhÇm ®¸ng tiÕc. * N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña nh©n viªn ng©n hµng: ViÖc ®µo t¹o vµ ®¹o t¹o l¹i ph¶i dùa trªn c¬ së yªu cÇu c«ng viÖc. * Thùc hiÖn c¸c b­íc cña giao dÞch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, qu¶n lý cÈn thËn c¸c chøng tõ cã liªn quan. * X¸c nhËn giao dÞch, chuyÓn vèn , nhËn vèn chÝnh x¸c vÒ ®Þa ®iÓm, thêi gian vµ ®èi t­îng. Chèng gian lËn: B»ng viÖc sö dông c¸c th­ x¸c nhËn ®iÖn tö hoÆc cã ®¸nh sè vµ ký hiÖu. §iÒu nµy gióp phßng kiÓm tra dÔ dµng ph¸t hiÖn c¸c hiÖn t­îng gian lËn trong mua b¸n nÕu cã. C. Qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i khi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng chuyÓn thµnh thÞ tr­êng hèi ®o¸i chÝnh thøc. 1. TriÓn väng cña viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt Nam. HiÖn nay, t¹i ViÖt nam ch­a cã mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh mµ míi cã thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng víi m«i giíi duy nhÊt trªn thÞ tr­êng lµ së giao dÞch ng©n hµng nhµ n­íc. TÝnh ®Õn nay sau h¬n t¸m n¨m thµnh lËp thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn cung – cÇu ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i, më réng ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng c­êng quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ… §ã chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu, khã tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt vÒ tæ chøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng, biÓu hiÖn ë viÖc ch­a thu hót ®­îc nhiÒu chñ thÓ tham gia, khèi l­îng giao dÞch Ýt, lo¹i ngo¹i tÖ giao dÞch cßn h¹n chÕ, c¸c c«ng cô vËn hµnh cßn ®¬n ®iÖu vµ kÐm hiÖu qu¶… Tuy nhiªn, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng vÉn kh¼ng ®Þnh ®­îc mét vÞ trÝ quan träng cña mét chÕ ®Þnh tµi chÝnh ho¹t ®éng tÝch cùc trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam. ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ra ®êi lµ kÕt qu¶ cña nhu cÇu kh¸ch quan vµ bøc xóc cÇn cã mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam. Ng­îc l¹i viÖc thµnh lËp vµ tæ chøc vËn hµnh tèt thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng còng lµ tiÒn ®Ò, lµ nÒn t¶ng ban ®Çu cho viÖc thiÕt lËp mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i lµ n¬i gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu vÒ ngo¹i tÖ, n¬i chuyªn m«n ho¸ c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ, th«ng qua nghiÖp vô chñ yÕu lµ mua – b¸n vµ vay – cho vay, nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ cña c¸c chñ thÓ tham gia. Víi quan ®iÓm nh­ trªn, thÞ tr­êng hèi ®o¸i ë ViÖt Nam ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu sau: - Kh¬i th«ng c¸c nguån ngo¹i tÖ vµ thu hót chóng vµo c¸c nguån chu chuyÓn ngo¹i tÖ trªn mét thÞ tr­êng thèng nhÊt, cã tæ chøc, ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ. - H¹n chÕ c¸c chu chuyÓn ngo¹i tÖ tõ ph¸t h×nh thµnh gi÷a c¸c chñ thÓ, song song víi viÖc h¹n chÕ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc trong qu¶n lý ngo¹i hèi vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng©n hµng nhµ n­íc, ph¸t huy vai trß chñ ®éng ®iÒu tiÕt, can thiÖp trªn thÞ tr­êng, b×nh æn tû gi¸, thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. ThÞ tr­êng hèi ®o¸i ë ViÖt nam ®ang dÇn ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së c¸c ®iÒu kiÖn sau: - §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi: ViÖt nam t­¬ng ®èi æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi. NÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang x©y dùng lµ mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn, d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý theo ngµnh lu©n chuyÓn ®æi linh ho¹t. L¹m ph¸t ®­îc kinh tÕ×m gi÷ ë møc thÊp võa ph¶i, th©m hôt ng©n s¸ch ë møc ®é cho phÐp, xuÊt khÈu ®­îc ®Èy m¹nh, nhê ®ã c¸n c©n thanh to¸n ®­îc c¶i thiÖn. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam æn ®Þnh thuéc lo¹i cao trong khu vùc vµ t­¬ng ®èi phï hîp víi thùc tr¹ng ®Êt n­íc. Nh÷ng ®iÌu kiÖn ®ã ®ßi hái vµ còng lµ mét ®iÒu kiÖn cho mét thÞ tr­êng ®ång bé bao gåm tõ thÞ tr­êng hµng ho¸, dÞch vô, ®Õn c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, tr­íc m¾t lµ thÞ tr­êng ngo¹i hèi. - §iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý: chóng ta ®· vµ ®ang phÊn ®Êu x©y dùng mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®ång bé, ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. Ph¸p luËt lµ c«ng cô chñ yÕu vµ còng lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng vèn trong ®ã cã thÞ tr­êng ngo¹i hèi. - YÕu tè kü thuËt: vÒ mÆt hµng ho¸, trªn thÞ tr­êng ViÖt nam cã nhiÒu lo¹i ngo¹i tÖ ®­îc mua b¸n vµ trao ®æi. Theo quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng, cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, quyÕt ®Þnh 203 ngµy 20/9/1994, c¸c ngo¹i tÖ ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ViÖt Nam lµ: USD, DEM, GBP, FRF, JPY, vµ HKD. Ngo¹i tÖ ®­îc giao dÞch chñ yÕu lµ USD. L­îng ngo¹i tÖ ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lªn tíi hµng tr¨m triÖu USD hµng n¨m, riªng n¨m 2001 lµ 1220 triÖu USD, møc giao dÞch b×nh qu©n mçi ngµy kho¶ng 4,4-4,6 triÖu USD. Ngoµi ra trªn thÞ tr­êng tù do cã hµng tû USD ®ang ®­îc mua b¸n tù ph¸t gi÷a c¸c chñ thÓ. Víi mét khèi l­îng hµng ho¸ nh­ vËy, thÞ tr­êng ngo¹i hèi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh mét chÕ ®Þnh tµi chÝnh hoµn thiÖn ®iÒu tiÕt c¸c mèi quan hÖ mua b¸n ngo¹i tÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam. - Nh©n tè con ng­êi: hiÖn nay, ViÖt nam chóng ta cã mét ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng ®«ng ®¶o, ®· vµ ®ang ®­îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô vµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷. C¸c c¸n bé qu¶n lý ®· qua ®µo t¹o cña c¸c doanh nghiÖp còng cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vÒ qu¶n lý vèn, ®Æc biÖt lµ ngo¹i tÖ. Tuy nhiªn, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé cña chóng ta còng cÇn ®­îc chó träng trong thêi gian tr­íc m¾t ®Ó phôc vô cho viÖc ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh, khi c¸c ho¹t ®éng ngo¹i hèi ®· ®­îc chuyªn nghiÖp ho¸ cao ®é. XÐt trªn c¸c yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn kÓ trªn. T­¬ng lai vÒ mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt Nam lµ hoµn toµn cã thÓ ®¹t ®­îc. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng, ho¹t ®éng ngµy cµng tÝch cùc cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, viÖc ®­a nhiÒu h×nh thøc giao dÞch míi vµo thùc hiÖn, tÝch cùc c¶i thiÖn t×nh h×nh kinh tÕ vÜ m« … lµ nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc nh»m tiÕn tíi mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt Nam. 2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i ViÖt Nam trong t­¬ng lai: Trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i, c¸c ho¹t ®éng ngo¹i hèi diÔn ra cã tæ chøc, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Khèi l­îng ngo¹i tÖ ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i sÏ t¨ng lªn rÊt nhiÒu so víi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. C¸c nghiÖp vô ngo¹i hèi sÏ phong phó, phøc t¹p vµ tinh vi h¬n. ë tÇm vÜ m«, chóng ta cÇn nhËn thøc ®­îc r»ng thÞ tr­êng hèi ®o¸i sÏ cã nh÷ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp, nhanh chãng vµ m¹nh mÏ h¬n ®Õn c¸c biÕn sè vÜ m« cña nÒn kinh tÕ nh­ tû lÖ l¹m ph¸t, søc mua ®èi néi, ®èi ngo¹i cña ®ång tiÒn. Do ®ã viÖc tæ chøc vµ vËn hµnh mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt nam cã thÓ mang l¹i nh÷ng thuËn lîi cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ng còng lµ mét th¸ch thøc cÇn ph¶i ®­¬ng ®Çu. MÆt kh¸c thÞ tr­êng hèi ®o¸i sÏ ®em l¹i nh÷ng c«ng cô míi, cã hiÖu qu¶ h¬n trong viÖc qu¶n lý rñi ro. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ cho thÞ tr­êng hèi ®o¸i ë ViÖt Nam: (1) TiÕp tôc duy tr× chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t, vËn hµnh theo quy luËt cung cÇu cña thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. Tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc x¸c nhËn chñ yÕu dùa trªn cung cÇu thùc tÕ vµ ngo¹i tÖ. Tuy nhiªn, môc tiªu æn ®Þnh tû gi¸ ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu. §Ó æn ®Þnh ®­îc tû gi¸ cÇn ®¸nh gi¸ kh¸ch quan c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, tõ ®ã t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ thÝch hîp víi tõng giai ®o¹n, tr¸nh nh÷ng x¸o trén kh«ng cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ. (2) Bªn c¹nh ®ã cÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ ®iÒu tiÕt tû gi¸ th«ng qua c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh. Cã nghÜa lµ chÝnh phñ th«ng qua c¸c chØ thÞ, quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh khèng chÕ c¸c chØ tiªu kinh tÕ ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng ngo¹i hèi nh­ quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh doanh ph¶i më mét tµi kho¶n ngo¹i tÖ ®Ó nhµ n­íc qu¶n lý c¸c nguån ngo¹i tÖ tr«i næi trªn thÞ tr­êng. (3) TiÕp tôc hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý, ®Æc biÖt cÇn x©y dùng luËt qu¶n chÕ ngo¹i hèi mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ ®ång bé bªn c¹nh bé luËt ng©n hµng. (4) Chèng hiÖn t­îng ®Çu c¬, ph¸ ho¹i thÞ tr­êng. C¸c biÖn ph¸p: cÊm mua b¸n ngo¹i tÖ tù do buéc c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu b¸n c¸c nguån thu ngo¹i tÖ cho ng©n hµng nhµ n­íc chØ trõ c¸c kho¶n chi tiªu hîp lý, ng¨n chÆn tÖ bu«n lËu, nghiªm trÞ c¸c hµnh vi ®Çu c¬ … chó ý c¸c thùc hiÖn linh ho¹t biÖn ph¸p nµy ®Ó kh«ng g©y khã kh¨n c¨ng th¼ng cho ho¹t ®éng kinh doanh. (5) §iÒu chØnh møc l·i suÊt néi tÖ vµ ngo¹i tÖ mét c¸ch thÝch hîp. CÇn kiÕt hîp gi÷a kinh nghiÖm vµ t×nh h×nh thùc tÕ. VÝ dô: n¨m 1992-2000 l·i suÊt tiÒn göi VND lu«n cao h¬n ngo¹i tÖ. §iÒu nµy lµm nguån tiÕt kiÖm b»ng ngo¹i tÖ gi¶m b»ng néi tÖ t¨ng dÉn ®Õn sù lªn gi¸ cña ®ång ViÖt Nam. (6) §­a thªm c¸c thÞ tr­êng míi cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i vµo ho¹t ®éng nh­ nghiÖp vô quyÒn chän (Options), hîp ®ång lùa chän l·i suÊt (FRA)… nh»m t¹o thªm c«ng cô phßng chèng vµ bï ®¾p rñi ro cho c¸c ng©n hµng vµ doanh nghiÖp. (7) C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn tu©n thñ vµ vËn dông linh ho¹t víi c¸c c«ng cô míi cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i nh­ cacs quy ®Þnh, chØ thÞ cña chÝnh phñ, c¸c nghiÖp vô míi ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng tiÕp cËn víi ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n tû gi¸ míi. Liªn tôc ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së kü thuËt vµ tÝch cùc ®oµ t¹o nh©n tè con ng­êi. (8) CÇn h¹ch to¸n hîp lý mét kho¶n phÝ b¶o hiÓm vèn (Risk Premium). §Ó bï ®¾p rñi ro, ®Ò nghÞ Bé tµi chÝnh cho phÐp c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp ®­îc trÝch lËp quü rñi ro tr­íc khi nép thuÕ ®Ó bï ®¾p c¸c tæn thÊt trong kinh doanh, gióp ®¬n vÞ tù chñ tµi chÝnh. (9) T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng thanh tra ng©n hµng, kiÓm tra, kÕ to¸n trong néi bé vµ bªn ngoµi kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ xö lý rñi ro.  KÕt kuËn Ngo¹i hèi lµ mét bé phËn quan träng vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh cña c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh. Ho¹t ®éng ngo¹i hèi mang tÝnh chÊt quèc tÕ cao, sö dông nhiÒu ®ång tiÌn kh¸c nhau vµ bao gåm viÖc mua b¸n trao ®æi víi tèc ®é nhanh c¸c kho¶n ngo¹i tÖ khæng lå. Ho¹t ®éng nh»m b¶o vÖ c¸c giao dÞch tr¸nh ®­îc rñi ro hèi ®o¸i lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ngo¹i hèi quan träng nhÊt. Trªn thÕ giíi, c¸c c«ng cô qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i ®· ph¸t triÓn tõ l©u vµ kh«ng ngõng ®­îc c¶i thiÖn. §èi víi ViÖt nam chóng ta, khi mµ ho¹t ®éng tµi chÝnh ngµy cµng ph¸t triÓn c¸c kü thuËt phßng chèng rñi ro hèi ®o¸i tuy vÉn lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ nh­ng ®ang thu hót ®­îc sù quan t©m ngµy cµng nhiÒu cña c¸c nhµ qu¶n lý vèn. §¸p øng nhu cÇu nµy ®· cã nhiÒu bµi viÕt vµ chuyªn ®Ò khoa häc ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi. Tuy vËy, nh÷ng c«ng tr×nh nµy chØ míi chØ dõng l¹i ë viÖc khai th¸c nh÷ng m¶ng kiÕn thøc chung tõ t­ liÖu cña n­íc ngoµi mµ ch­a cã nh÷ng ®¸nh gi¸ mang tÝnh thùc tiÔn vµ cô thÓ ®èi víi m¶ng thÞ tr­êng cßn non trÎ nh­ ViÖt nam. XuÊt ph¸t tõ nhËn ®Þnh nµy, em ®· m¹nh d¹n ®i vµo nghiªn cøu s©u thªm nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi qu¶n trÞ rñi ro trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, chñ ®Ò ®­îc coi lµ träng ®iÓm quan t©m cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t luËn v¨n víi ®Ò tµi “Qu¶n trÞ rñi ro ngo¹i hèi trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng” cã nh÷ng ®iÓm ®¸ng chó ý sau: HÖ thèng ho¸ mét c¸ch khoa häc c¸c lo¹i rñi ro mµ c¸c ng©n hµng ViÖt nam ph¶i ®èi mÆt trong ho¹t ®éng kinh doanh. §· cã sù ®¸nh gi¸ ®èi tõng lo¹i rñi ro vµ tiÕn hµnh so s¸nh tÇm quan träng cña tõng lo¹i. ChØ ra ®­îc xu h­íng chñ ®¹o trong nÒn tµi chÝnh quèc tÕ, tõ ®ã nªu râ ¶nh h­ëng cña nã tíi ho¹t ®éng phßng chèng rñi ro ngo¹i hèi. Nªu ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ trªn c¶ hai b×nh diÖn: vÜ m« vµ vi m«. HÖ thèng gi¶i ph¸p vÜ m« lµ c¸c kiÕn nghÞ vÒ mÆt chÝnh s¸ch cho qui m« qu¶n lý nhµ n­íc vµ hÖ thèng gi¶i ph¸p vi m« lµ c¸c kü thuËt cô thÓ mang tÝnh thùc hµnh cao ¸p dông cho cÊp ®é c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. §­a ra ®­îc c¸c kiÕn nghÞ cô thÓ cho mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i t­¬ng lai cña ViÖt nam. §Ò xuÊt c¸c b­íc chuÈn bÞ cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶, tèi thiÓu ho¸ rñi ro trong mét m«i tr­êng míi. Ng­êi viÕt hy väng gióp ®­îc c¸c nhµ kinh doanh hèi ®o¸i, c¸c nhµ qu¶n lý vèn vµ nh÷ng ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ngo¹i hèi mét sè kiÕn thøc vÒ ngo¹i hèi vµ rñi ro. Do thêi gian vµ l­îng kiÕn thøc cã h¹n, rÊt mong ®­îc sù gãp ý, phª b×nh cña c¸c c« vµ c¸c b¹n. Môc Lôc Danh môc tµi liÖu tham kh¶o EUN/RESNICK, Internationl Financial Management, Irwin McGraw-Hill TS NguyÔn DuÖ, Qu¶n TrÞ Ng©n Hµng, NXB Thèng Kª, 2001 C N Rouse FCIB, Bankers’s Management Techniques, The Chartered Institute of Bankers NghÞ ®Þnh 63/N§-CP ngµy 17/8/1998 vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông 12/12/1997 PTS NguyÔn V¨n TiÕn, Qu¶n trÞ rñi ro trong kinh doanh ng©n hµng, NXB thèng kª, 1999. PGS §inh Xu©n Tr×nh, Thanh to¸n Quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng, NXB Gi¸o dôc, 2000 T¹p chÝ ng©n hµng c¸c sè 9. 10/ 2001 vµ 7/2002 Trang web cña ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng (www.vietcombank.com.vn) vµ c¸c nguån th«ng tin kh¸c trªn m¹ng Internet. ._.