Quản lý tài chính tại các Công ty cổ phần Việt Nam phù hợp với thông lệ Quốc tế

-1 - MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU................................................................................................................1 CHÖÔNG 1: QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH TRONG CAÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN THEO THOÂNG LEÄ QUOÁC TEÁ.....................................................................................................3 1.1 Caùc quyeát ñònh trong quaûn trò taøi chính .......................................................4 1.1.1 Quyeát ñònh ñaàu tö.....................................................................................4 1.1.2 Quyeát ñònh taøi trôï .....................................................................................5 1.1.3 Quyeát ñònh chi traû coå töùc..........................................................................6 1.2 Phöông thöùc huy ñoäng voán .............................................................................7 1.2.1 Nguoàn voán taøi trôï cho coâng ty..................................................................7 1.2.2 Caáu truùc voán vaø chi phí söû duïng voán .......................................................8 1.3 Caùc vaán ñeà ñaïi dieän.......................................................................................12 1.3.1 Vaán ñeà ngöôøi chuû - ngöôøi ñaïi dieän ........................................................12 1.3.2 Chi phí ñaïi dieän......................................................................................14 1.3.3 Giaûi phaùp cho vaán ñeà ñaïi dieän...............................................................15 Keát luaän chöông 1.................................................................................................17 CHÖÔNG 2: QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH TAÏI CAÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA........................................................................18 2.1 Tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty coå phaàn trong thôøi gian qua..........18 2.2 Phaân tích vaø hoaïch ñònh caáu truùc taøi chính................................................22 2.2.1 Phaân tích caáu truùc voán............................................................................22 2.2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn ...............................28 2.2.3 Phaân tích hieäu quaû söû duïng voán.............................................................29 2.3 Chính saùch phaân chia coå töùc ........................................................................33 2.3.1 Tình hình chi traû coå töùc ..........................................................................33 2.3.2 Nhaän xeùt chính saùch coå töùc cuûa caùc coâng ty coå phaàn trong thôøi gian qua ............................................................................................37 Keát luaän chöông 2.................................................................................................39 -2 - CHÖÔNG 3: QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH TAÏI CAÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN VIEÄT NAM PHUØ HÔÏP VÔÙI THOÂNG LEÄ QUOÁC TEÁ ....................................................40 3.1 Vaán ñeà huy ñoäng voán ....................................................................................40 3.1.1 Toái öu hoaù hoaït ñoäng huy ñoäng voán ......................................................40 3.1.2 Caùc phöông thöùc taøi trôï voán...................................................................45 3.2 Xaây döïng chính saùch phaân chia coå töùc cho caùc coâng ty coå phaàn trong quaù trình hoäi nhaäp........................................................................................................51 3.2.1 Quan ñieåm xaây döïng chính saùch coå töùc .................................................51 3.2.2 Xaây döïng chính saùch coå töùc phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa coâng ty...............................................................................................................52 3.2.3 Xaây döïng chính saùch coå töùc phuø hôïp vôùi tình hình thò tröôøng hieän nay ...........................................................................................54 3.3 Naâng cao hieäu quaû quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn .................57 3.3.1 Nguoàn nhaân löïc........................................................................................57 3.3.1.1 Thöïc traïng.......................................................................................57 3.3.1.2 Giaûi phaùp.........................................................................................58 3.3.2 Toå chöùc hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính .......................................................59 3.3.2.1 Nhaän thöùc roõ vai troø cuûa quaûn trò taøi chính .....................................59 3.3.2.2 Toå chöùc heä thoáng quaûn lyù, naâng cao vai troø cuûa nhaø quaûn trò taøi chính ...............................................................................................61 3.3.2.3 Hoaøn thieän coâng taùc döï toaùn, hoaïch ñònh taøi chính ........................63 Keát luaän chöông 3.................................................................................................64 KEÁT LUAÄN ..........................................................................................................65 Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc -3 - Môû ñaàu 1. Tính thieát thöïc cuûa luaän vaên Quaûn trò taøi chính laø moät yeáu toá khoâng theå thieáu trong quaù trình hoaït ñoäng vaø phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp. Tình hình taøi chính doanh nghieäp laønh maïnh seõ giuùp cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp dieãn ra moät caùch nhòp nhaøng, ñoàng boä, ñaït hieäu quaû cao. Söï laønh maïnh ñoù coù ñöôïc hay khoâng phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo khaû naêng quaûn trò taøi chính cuûa doanh nghieäp. Vieäc quaûn lyù taøi chính khoâng coù hieäu quaû laø nguyeân nhaân lôùn nhaát daãn ñeán söï thaát baïi cuûa caùc doanh nghieäp, baát keå doanh nghieäp vöøa vaø nhoû hay caùc taäp ñoaøn coâng ty lôùn. Trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, vieäc gia nhaäp WTO seõ taïo ra nhieàu cô hoäi nhöng cuõng khoâng ít thaùch thöùc cho caùc doanh nghieäp nhö söùc eùp caïnh tranh veà voán, coâng ngheä, saûn phaåm… Ñeå coù theå giaønh ñöôïc vò theá trong caïnh tranh, doanh nghieäp phaûi nhanh choùng naém baét coâng ngheä hieän ñaïi, thu huùt vaø söû duïng hieäu quaû nguoàn voán … Ngoaøi ra, phaûi taêng cöôøng coâng taùc quaûn trò ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù, giaûm thieåu ruûi ro, cuûng coá loøng tin cuûa caùc beân coù lôïi ích lieân quan vaø taêng giaù trò cuûa coå ñoâng. Ñaëc bieät, quaûn lyù taøi chính laø moät vaán ñeà thieát yeáu caùc doanh nghieäp raát caàn phaûi quan taâm vaø chuù troïng. Vaø nay, khi Vieät Nam ñaõ chính thöùc gia nhaäp WTO (vaøo ngaøy 07/11/2006) thì vieäc hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù taøi chính theo xu höôùng môùi, moâ hình môùi laø moät yeâu caàu caáp baùch. Khi neàn kinh teá ñaõ phaùt trieån, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong ñieàu kieän môùi thì coâng taùc quaûn lyù taøi chính cuõng phaûi hoaøn thieän, thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi. Caùc doanh nghieäp caàn vaän duïng caùc lyù thuyeát quaûn trò hieän ñaïi vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñaëc bieät laø -4 - caùc lyù thuyeát quaûn trò taøi chính caàn ñöôïc trang bò, aùp duïng moät caùch phoå bieán vaø hieäu quaû hôn trong thôøi gian tôùi. Xuaát phaùt töø nhöõng yeâu caàu khaùch quan nhö vaäy, taùc giaû vaän duïng nhöõng lyù luaän cuûa quaûn trò taøi chính vaøo thöïc tieãn ñeå thöïc hieän ñeà taøi “Quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá”. 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên Luaän vaên döïa treân neàn taûng kieán thöùc veà taøi chính doanh nghieäp ñaõ ñöôïc ñaøo taïo ôû baäc cao hoïc ñeå ñi vaøo tìm hieåu thöïc traïng quản lý taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam trong thôøi gian qua, nhaèm tìm ra nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm coøn toàn taïi trong quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn, giuùp caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam quaûn lyù taøi chính phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên döïa treân phöông phaùp heä thoáng, toång hôïp, phaân tích, so saùnh, thoáng keâ… ñeå heä thoáng hoaù lyù luaän, neâu leân caùc noäi dung chuû yeáu vaø quan troïng cuûa coâng taùc quaûn lyù taøi chính hieän ñaïi vaø khoa hoïc taïi caùc coâng ty coå phaàn. Töø ñoù öùng duïng vaøo thöïc tieãn taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam, giuùp hoï vöõng vaøng khi böôùc vaøo hoäi nhaäp. 4. Boá cuïc cuûa luaän vaên: Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, luaän vaên bao goàm: - Chöông 1: Quaûn lyù taøi chính trong caùc coâng ty coå phaàn theo thoâng leä quoác teá. - Chöông 2: Quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam trong thôøi gian qua. - Chöông 3: Quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. -5 - CHÖÔNG 1 QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH TRONG CAÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN THEO THOÂNG LEÄ QUOÁC TEÁ Hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính ñöôïc hoaøn thieän daàn theo nhu caàu phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng kinh doanh sao cho phuø hôïp vôùi trình ñoä toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Vaøo buoåi ban ñaàu cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù doanh nghieäp, Giaùm ñoác kinh doanh döï kieán doanh soá baùn haøng vaø Giaùm ñoác taøi chính ñôn giaûn chæ laø tìm ñuû voán ñeå xaây döïng nhaø maùy, mua caùc trang thieát bò… Tình traïng nhö vaäy hieän nay khoâng coøn toàn taïi phoå bieán trong haàu heát caùc coâng ty coå phaàn ôû caùc nöôùc phaùt trieån theo kinh teá thò tröôøng. Beân caïnh vieäc tìm kieám nguoàn voán ñeå taøi trôï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, quaûn trò taøi chính ngaøy nay coøn bao quaùt raát nhieàu vaán ñeà coù tính soáng coøn cuûa doanh nghieäp nhö duy trì khaû naêng thanh toaùn vaø vò theá taøi chính cuûa doanh nghieäp treân thöông tröôøng. Taàm quan troïng ngaøy caøng taêng cuûa thò tröôøng toaøn caàu ñoái vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñaõ laøm naûy sinh caùc lyù thuyeát quaûn trò taøi chính hieän ñaïi vaø laøm gia taêng tính phöùc taïp cuõng nhö taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính trong doanh nghieäp, ñaëc bieät trong coâng ty coå phaàn. Quaûn trò coù nhieàu kieåu vaø noù taïo neân trình ñoä quaûn trò. Thoaït ñaàu moïi doanh nghieäp ñeàu ñöôïc chuû nhaân quaûn trò theo kieåu thuaän tieän. Coâng vieäc vaø caùc boä phaän trong doanh nghieäp do moät mình chuû nhaân saép xeáp, theo taøi thieân phuù vaø theo nhö hoï thaáy thuaän tieän. Caùch naøy phuø hôïp vaø höõu hieäu cho caùc doanh nghieäp nhoû, vaøi ba chuïc ngöôøi. Khi doanh nghieäp leân ñeán caû traêm ngöôøi thì kieåu thuaän tieän khoâng coøn höõu hieäu, phaûi chuyeån sang kieåu quaûn trò theo khoa hoïc. Caùch quaûn trò naøy ñaõ hôïp lyù hoùa toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, caùc -6 - coâng vieäc ñöôïc saép xeáp hôïp lyù, ñöôïc moïi ngöôøi keå caû chuû phaûi laøm theo nhöõng thuû tuïc nhaát ñònh. Ta goïi kieåu quaûn trò naøy laø tieân tieán. Keå töø sau naêm 2000, khi thöông mai ñieän töû phaùt trieån, thì quaûn trò tieân tieán ñöôïc naâng cao theâm moät böôùc nöõa, ñoù chính laø trình ñoä quaûn trò hieän ñaïi cuûa theá kyû 21. Nhö vaäy, tuøy thuoäc vaøo quy moâ, trình ñoä toå chöùc cuûa coâng ty, vaøo ñaëc ñieåm cuûa neàn kinh teá… maø coù kieåu quaûn trò taøi chính thích hôïp. Thuaät ngöõ thoâng leä quoác teá trong phaïm vi baøi vieát naøy muoán ñeà caäp ñeán caùch quaûn lyù taøi chính theo kieåu hieän ñaïi vaø khoa hoïc nhö phaàn trình baøy ôû treân maø caùc coâng ty ña quoác gia ñaõ thöïc hieän thaønh coâng hay ñöôïc tìm thaáy trong caùc taøi lieäu giaûng daïy veà quaûn trò taøi chính doanh nghieäp. 1.1 Caùc quyeát ñònh trong quaûn trò taøi chính Quaûn trò taøi chính trong coâng ty coå phaàn laø moät quaù trình quaûn lyù trong ñoù nhaø quaûn trò taøi chính xöû lyù caùc thoâng tin lieân quan ñeán moâi tröôøng taøi chính vaø moâi tröôøng noäi boä cuûa coâng ty, giaûi quyeát moät caùch ñuùng ñaén caùc moái quan heä taøi chính phaùt sinh trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính nhaèm toái ña hoaù giaù trò coâng ty. Giaù trò cuûa moät doanh nghieäp chòu aûnh höôûng cuûa ba loaïi quyeát ñònh taøi chính: Quyeát ñònh ñaàu tö, Quyeát ñònh taøi trôï vaø Quyeát ñònh chi traû coå töùc. Caùc quyeát ñònh taøi chính naøy coù aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. 1.1.1 Quyeát ñònh ñaàu tö Ñaây laø quyeát ñònh quan troïng nhaát trong ba quyeát ñònh cuûa quaûn trò taøi chính vì noù taïo ra giaù trò cho doanh nghieäp. Quyeát ñònh ñaàu tö chuû yeáu traû lôøi caùc caâu hoûi: Ñaàu tö vaøo ñaâu, Caùi gì? Ñaàu tö khi naøo laø thích hôïp? Vaø quy moâ ñaàu tö ra sao? Quyeát ñònh ñaàu tö bao goàm nhöõng quyeát ñònh nhö sau: -7 - - Doanh nghieäp caàn nhöõng loaïi taøi saûn naøo phuïc vuï cho saûn xuaát kinh doanh? - Moái quan heä giöõa taøi saûn löu ñoäng vaø taøi saûn coá ñònh neân nhö theá naøo? - Doanh nghieäp caàn ñaàu tö bao nhieâu vaøo taøi saûn löu ñoäng? Bao nhieâu vaøo taøi saûn coá ñònh? Chi tieát hôn, doanh nghieäp caàn ñaàu tö bao nhieâu vaøo haøng toàn kho, bao nhieâu tieàn maët caàn coù trong hoaït ñoäng kinh doanh haøng ngaøy? Chính saùch baùn chòu ra sao? Neân mua saém nhöõng loaïi taøi saûn coá ñònh naøo? 1.1.2 Quyeát ñònh taøi trôï Quyeát ñònh taøi trôï gaén lieàn vôùi vieäc quyeát ñònh neân löïa choïn loaïi nguoàn voán naøo taøi trôï cho vieäc mua saém taøi saûn, neân söû duïng voán chuû sôû höõu hay voán vay, neân duøng voán ngaén haïn hay voán daøi haïn, neân keát hôïp caùc nguoàn taøi trôï nhö theá naøo ñeå chi phí söû duïng voán cuûa coâng ty laø thaáp nhaát. Quyeát ñònh taøi trôï xem xeùt moái quan heä giöõa lôïi nhuaän ñeå laïi taùi ñaàu tö vaø lôïi nhuaän ñöôïc phaân chia cho coå ñoâng döôùi hình thöùc coå töùc. Ngoaøi ra, trong quyeát ñònh taøi trôï coøn phaûi quyeát ñònh chính xaùc huy ñoäng caùc nguoàn voán ôû ñaâu vaø laøm theá naøo ñeå huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn taøi trôï: voán vay ngaén haïn vaø daøi haïn, huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh caùc coâng cuï nôï, keâu goïi theâm voán töø coå ñoâng… Cuï theå, coù caùc quyeát ñònh taøi trôï nhö sau: - Quyeát ñònh huy ñoäng nguoàn voán ngaén haïn: vay ngaén haïn hay laø söû duïng tín duïng thöông maïi hay vay ngaén haïn ngaân haøng. - Quyeát ñònh huy ñoäng nguoàn voán daøi haïn: vay ngaân haøng hay phaùt haønh traùi phieáu coâng ty, söû duïng voán coå phaàn phoå thoâng hay laø voán coå phaàn öu ñaõi hay söû duïng nôï. - Quyeát ñònh caáu truùc voán: söû duïng nôï hay voán chuû sôû höõu. - Quyeát ñònh vay ñeå mua hay thueâ taøi saûn. -8 - 1.1.3 Quyeát ñònh chi traû coå töùc Keát hôïp caû hai quyeát ñònh ñaàu tö vaø taøi trôï laø quyeát ñònh veà chính saùch coå töùc. Ñoái vôùi baát kyø coâng ty, möùc lôïi nhuaän giöõ laïi seõ aûnh höôûng lôùn ñeán coå töùc chia cho coå ñoâng. Tyû leä chi traû coå töùc seõ quyeát ñònh möùc lôïi nhuaän ñeå laïi taùi ñaàu tö, vì vaäy nhaø quaûn trò taøi chính phaûi caân nhaéc giöõa lôïi ích cuûa vieäc chia coå töùc vôùi lôïi ích cuûa vieäc giöõ laïi lôïi nhuaän. Giaù trò ñaït ñöôïc töø coå töùc chi traû cho coå ñoâng phaûi caân xöùng vôùi chi phí cô hoäi cuûa vieäc maát ñi lôïi nhuaän giöõ laïi nhö laø moät phöông tieän taøi trôï töø voán chuû sôû höõu. Coù theå lieät keâ moät soá caùc quyeát ñònh chính saùch coå töùc nhö sau: - Quyeát ñònh chi coå töùc bao nhieâu phaàn traêm töø lôïi nhuaän? neân giöõ oån ñònh hay laø thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo lôïi nhuaän vaø caùc cô hoäi ñaàu tö cuûa coâng ty? - Quyeát ñònh vieäc phaân phoái lôïi nhuaän cho coå ñoâng neân ñöôïc thöïc hieän baèng caùch chia coå töùc baèng tieàn maët hay baèng coå phieáu. - Quyeát ñònh xem coâng ty neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc nhö theá naøo vaø lieäu chính saùch coå töùc coù taùc ñoäng gì ñeán giaù trò coâng ty hay giaù coå phieáu treân thò tröôøng hay khoâng. - Quyeát ñònh löïa choïn nguoàn voán chuû sôû höõu naøo ñeå taêng voán ñaàu tö cho caùc cô hoäi ñaày trieån voïng: lôïi nhuaän giöõ laïi, hay tieáp tuïc traû coå töùc ôû möùc ñoä cao vaø phaùt haønh coå phieáu môùi. Nhaø quaûn trò taøi chính caàn caân nhaéc nhöõng yeáu toá sau ñaây tröôùc khi ñöa ra caùc quyeát ñònh lieân quan ñeán chính saùch coå töùc: - Möùc ñoä quan taâm maø caùc coå ñoâng daønh cho thu nhaäp töø coå töùc ra sao? - Lieäu thu nhaäp töø coå töùc trong töông lai coù ruûi ro hôn thu nhaäp töø coå töùc cuûa ngaøy hoâm nay khoâng? -9 - - Moät thò tröôøng khoâng hoaøn haûo coù phaûi laø nhaân toá quan troïng khieán cho caùc coâng ty löïa choïn chính saùch coå töùc nhaèm thoaû maõn moái quan taâm cuûa moät nhoùm khaùch haøng cuï theå rieâng bieät khoâng? - Chính saùch thueá aûnh höôûng tôùi chính saùch coå töùc ra sao? - Lieäu caùc nhaø ñaàu tö coù suy dieãn chính saùch coå töùc cuûa coâng ty nhö laø moät thoâng ñieäp veà söï phoàn vinh cuûa coâng ty trong töông lai khoâng? 1.2 Phöông thöùc huy ñoäng voán 1.2.1 Nguoàn voán taøi trôï cho coâng ty Voán luoân laø yeáu toá quan troïng trong kinh doanh. Neáu coù yù töôûng kinh doanh hay nhöng khoâng coù voán, cuõng raát khoù bieán yù töôûng kinh doanh thaønh hieän thöïc. Do vaäy, vieäc huy ñoäng voán töø nhieàu nguoàn khaùc nhau seõ raát caàn thieát neáu muoán thaønh coâng treân thöông tröôøng. Ñeå taøi trôï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, caùc coâng ty coå phaàn coù theå huy ñoäng voán töø nhöõng nguoàn sau: Nguoàn töø chính phuû Phaùt haønh coå phieáu môùi Phaùt haønh traùi phieáu Thò tröôøng voán Nguoàn voán Vay ngaân haøng Lôïi nhuaän ñeå laïi Thò tröôøng taøi chính vaø tieàn teä quoác teá Quyõ ñaàu tö Coâng ty taøi chính -10 - - Nguoàn voán töï boå sung: khoaûn lôïi nhuaän giöõ laïi sau khi coâng ty ñaõ thöïc hieän chính saùch phaân phoái coå töùc. Maët khaùc, coâng ty coøn söû duïng toaøn boä soá khaáu hao ñeå taùi ñaàu tö taøi saûn coá ñònh. - Nguoàn voán lieân doanh lieân keát: laø nguoàn voán maø coâng ty coù ñöôïc thoâng qua hình thöùc hôïp taùc kinh doanh hoaëc lieân keát vôùi caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc. - Huy ñoäng voán treân thò tröôøng voán, thò tröôøng taøi chính vaø tieàn teä quoác teá: caùc coâng ty coå phaàn coù caùc nguoàn taøi trôï sau: ™ Nguoàn taøi trôï beân ngoaøi: phaùt haønh coå phieáu taêng voán ñieàu leä vaø thaëng dö voán. Ngoaøi ra, thöïc hieän vay nôï cuûa caùc traùi chuû thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu. ™ Nguoàn taøi trôï beân trong: khoaûn thaëng dö voán coå phaàn ñöôïc hình thaønh do cheânh leäch giaù khi coâng ty coå phaàn mua baùn coå phieáu quyõ. - Huy ñoäng voán töø caùc toå chöùc taøi chính trung gian: ngaân haøng thöông maïi, caùc Quyõ ñaàu tö, coâng ty taøi chính. - Ngoaøi nhöõng nguoàn voán treân, coâng ty coù theå huy ñoäng voán töø nhöõng nguoàn khaùc nhö: mua traû chaäm caùc loaïi maùy moùc thieát bò, thueâ taøi chính, caùc khoaûn chieám duïng töø caùc khoaûn phaûi thanh toaùn nhö thueá, nhaø cung caáp… 1.2.2 Caáu truùc voán vaø chi phí söû duïng voán Trong coâng ty coå phaàn, caáu truùc voán phaûn aùnh vò theá, quy moâ, uy tín cuûa coâng ty coå phaàn treân thò tröôøng. Moät caáu truùc voán meàm deûo, linh hoaït seõ ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu khaùc nhau cuûa caùc nhaø ñaàu tö, ñaùp öùng ñöôïc caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty coå phaàn. -11 - Caáu truùc voán laø söï keát hôïp cuûa nôï ngaén haïn, nôï daøi haïn, coå phaàn öu ñaõi vaø voán coå phaàn thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taøi trôï cho quyeát ñònh ñaàu tö cuûa coâng ty. Caáu truùc voán toái öu xaûy ra ôû ñieåm maø taïi ñoù toái thieåu hoaù chi phí söû duïng voán, toái thieåu hoaù ruûi ro vaø toái ña hoaù giaù trò coâng ty. Coù theå coù moät caáu truùc voán toái öu goàm caû nôï vaø voán coå phaàn thöôøng. Caùc yeáu toá khaùc caàn ñöôïc xem xeùt khi thieát laäp moät chính saùch caáu truùc voán: - Caùc tieâu chuaån cuûa ngaønh - Yeâu caàu cuûa nhaø cho vay - Quaûn lyù: söï khoâng thích ruûi ro, naém giöõ quyeàn kieåm soaùt coâng ty… Chi phí söû duïng voán laø caùi giaù maø doanh nghieäp phaûi traû cho vieäc söû duïng nguoàn taøi trôï, ñoù laø nôï vay, coå phaàn öu ñaõi, thu nhaäp giöõ laïi, coå phaàn thöôøng vaø doanh nghieäp söû duïng nhöõng nguoàn taøi trôï naøy ñeå taøi trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö môùi. Chi phí söû duïng voán vay Chi phí söû duïng voán vay laø chi phí traû laõi vay cho ngaân haøng hoaëc ngöôøi cho vay. Trong chi phí söû duïng voán vay goàm coù: - Chi phí söû duïng voán vay ngaén haïn (tröôøng hôïp tính theo laõi keùp): rd = (1 + r )m - 1 m Trong ñoù: rd: Chi phí söû duïng voán vay r: Laõi suaát tieàn vay (danh nghóa) moät naêm m: Soá kyø tính laõi trong naêm - Chi phí söû duïng voán vay daøi haïn: -12 - V = A1 + A2 + … + An (1 + rd)1 (1 + rd)2 (1 + rd)n Trong ñoù: rd: Chi phí söû duïng voán vay V: Khoaûn nôï vay daøi haïn Ai: Soá tieàn hoaøn traû töøng naêm (laõi vaø moät phaàn voán goác) n: Soá naêm hoaøn traû heát nôï vay vaø laõi - Chi phí söû duïng voán vay sau thueá: trong thöïc teá, chi phí söû duïng voán vay sau thueá ñöôïc giaûm moät khoaûn = rdT so vôùi chi phí söû duïng voán vay tröôùc thueá (ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù söû duïng voán vay, söû duïng ñöôïc yeáu toá naøy coøn goïi laø söû duïng toát “laù chaén thueá”). rd* = rd. (1 – T) Trong ñoù: rd*: Chi phí söû duïng voán vay sau thueá TNDN rd: Chi phí söû duïng voán vay tröôùc thueá TNDN T: thueá suaát thueá TNDN Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi ñöôïc xaùc ñònh theo möùc coå töùc chi traû haøng naêm cho caùc coå ñoâng öu ñaõi rp = Dp P’p Trong ñoù: rp: Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi -13 - Dp: coå töùc coå phaàn öu ñaõi P’p: Doanh thu thuaàn töø vieäc phaùt haønh coå phaàn öu ñaõi. Vôùi P’p = Meänh giaù coå phaàn öu ñaõi (1 - % chi phí phaùt haønh coå phaàn öu ñaõi) Chi phí söû duïng voán coå phaàn thöôøng Chi phí söû duïng voán coå phaàn thöôøng laø tyû suaát sinh lôïi treân moãi coå phaàn do caùc nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng voán kyø voïng. Coù hai daïng taøi trôï döôùi daïng coå phaàn thöôøng: (1) thu nhaäp giöõ laïi vaø (2) phaùt haønh môùi coå phaàn thöôøng. Chi phí söû duïng voán lôïi nhuaän giöõ laïi: re re = D1 + g (theo moâ hình ñònh giaù taêng tröôûng ñeàu) P0 re = rf + [ β x (rm – rf)] (theo moâ hình ñònh giaù taøi saûn voán CAPM) Trong ñoù: D1: coå töùc döï kieán vaøo cuoái naêm 1 P0: Giaù coå phaàn thöôøng g: tyû leä taêng tröôûng ñeàu haøng naêm trong coå töùc rf: tyû suaát sinh lôïi phi ruûi ro rm: tyû suaát sinh lôïi thò tröôøng laø tyû suaát sinh lôïi danh muïc thò tröôøng cuûa caùc taøi saûn β: ruûi ro heä thoáng cuûa coâng ty Chi phí söû duïng töø phaùt haønh môùi coå phaàn thöôøng: rne rne = D1 + g P’0 Trong ñoù: P’0: laø doanh thu phaùt haønh thuaàn -14 - Chi phí söû duïng voán bình quaân (WACC: Weighted Average Cost of Capital) Chi phí söû duïng voán bình quaân phuï thuoäc vaøo hai nhaân toá, ñoù laø tyû troïng cuûa töøng nguoàn voán vaø chi phí söû duïng voán cuûa töøng nguoàn töông öùng. Chi phí söû duïng voán bình quaân ñöôïc söû duïng ñeå tính cô caáu voán toái öu cuûa doanh nghieäp. - Chi phí söû duïng voán vay tröôùc thueá thu nhaäp doanh nghieäp: WACC = Wd.rd + Wp.rp + We.re - Chi phí söû duïng voán vay sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp: WACC = Wd.rd(1 - T) + Wp.rp + We.re Trong ñoù: WACC: Chi phí söû duïng voán bình quaân Wd: Tyû troïng nguoàn voán vay Wp: Tyû troïng nguoàn voán coå phaàn öu ñaõi We: Tyû troïng nguoàn voán coå phaàn thöôøng (hoaëc voán chuû sôû höõu) rd: Chi phí söû duïng voán vay tröôùc thueá TNDN rp: Chi phí söû duïng voán coå phaàn öu ñaõi re: Chi phí söû duïng voán coå phaàn thöôøng (hoaëc voán chuû sôû höõu) T: Thueá suaát thueá TNDN 1.3 Caùc vaán ñeà ñaïi dieän (Agency Problems) 1.3.1 Vaán ñeà ngöôøi chuû – ngöôøi ñaïi dieän Trong coâng ty coå phaàn coù söï phaân ñònh giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù, coù söï taùch rôøi giöõa chuû sôû höõu vaø ngöôøi ñieàu haønh hoaït ñoäng coâng ty. Noù cho pheùp chia nhoû quyeàn sôû höõu theo nhöõng phaàn goùp voán baèng nhau vaø töø ñoù söï -15 - chuyeån nhöôïng thay ñoåi quyeàn sôû höõu seõ khoâng gaây phieàn phöùc ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Vaø ñieàu naøy cuõng cho pheùp coâng ty thueâ nhöõng nhaø quaûn lyù chuyeân nghieäp ñeå ñieàu haønh coâng ty cuûa mình theo höôùng hieäu quaû nhaát nhöng vaãn ñaûm baûo muïc tieâu ban ñaàu cuûa caùc chuû sôû höõu. Beân caïnh nhöõng thuaän lôïi cuûa vieäc taùch rôøi naøy mang laïi, coù nhöõng vaán ñeà phaùt sinh khi muïc tieâu cuûa caùc chuû sôû höõu vaø muïc tieâu cuûa caùc nhaø quaûn lyù khaùc nhau. Trong thöïc teá, khoâng bao giôø coù söï ñoàng nhaát tuyeät ñoái trong muïc tieâu giöõa ngöôøi chuû vaø ngöôøi ñaïi dieän trong quaù trình hoaït ñoäng. Ñieàu naøy laøm phaùt sinh nhöõng maâu thuaãn lôïi ích giöõa chuû sôû höõu vaø nhaø quaûn lyù, ñaõ taïo neân nhöõng vaán ñeà veà ngöôøi chuû - ngöôøi ñaïi dieän (agency problems). Caùc coå ñoâng laø ngöôøi chuû coøn caùc nhaø quaûn lyù chuyeân nghieäp laø ngöôøi ñaïi dieän cho hoï. Nhöõng ngöôøi quaûn lyù coâng ty ñöôïc yeâu caàu ñaët lôïi ích cuûa coâng ty cao hôn lôïi ích cuûa chính hoï vaø hai lôïi ích naøy coù theå khoâng gaëp nhau, vaø khi lôïi ích cuûa ngöôøi quaûn lyù ñöôïc ñaët leân treân, lôïi ích thöïc söï cuûa coâng ty seõ bò ñe doïa. Cuï theå, caùc coå ñoâng seõ yeâu caàu caùc nhaø quaûn lyù laøm sao ñeå gia taêng giaù trò cuûa coâng ty nhöng caùc nhaø quaûn lyù coù theå töï ruùt lui khoûi nhöõng coâng vieäc naëng nhoïc naøy hoaëc coù theå thu veùn cho caù nhaân ñeå laøm giaøu. Maâu thuaãn veà quyeàn lôïi giöõa coå ñoâng vaø ngöôøi quaûn lyù khoâng naûy sinh khi moät ngöôøi naém giöõ 100% coå phaàn, bôûi neáu laøm ñieàu gì ñoù sai traùi, anh ta seõ laøm moät vieäc coù haïi cho chính mình, vaø do ñoù treân thöïc teá raát hieám khi ñieàu naøy xaûy ra. Vì vaäy, maâu thuaãn treân naûy sinh vaø toàn taïi khi maø tyû leä voán coå phaàn ñöôïc sôû höõu bôûi caùc nhaø quaûn lyù coâng ty döôùi 100% trong caùc tröôøng hôïp sau: - Nhaø quaûn lyù sôû höõu moät tyû leä nhoû coå phaàn, hoï coù theå khoâng laøm vieäc heát mình vì lôïi ích cuûa coå ñoâng bôûi vì chæ moät phaàn nhoû löôïng thu nhaäp kieám ñöôïc töø coå phaàn trôû thaønh cuûa caûi cuûa hoï. Hoï coù theå muoán coù löông vaø -16 - boång loäc cao bôûi vì phaàn lôùn chi phí naøy seõ do coå ñoâng beân ngoaøi gaùnh chòu. - Trong coâng ty coå phaàn khi maø quyeàn sôû höõu phaân taùn roäng raõi trong coâng chuùng trong vaø ngoaøi nöôùc thì caùc nhaø quaûn lyù coù quyeàn töï chuû cao vaø hoï coù theå khoâng gaén boù vôùi lôïi ích cuûa coå ñoâng. Caùc coå ñoâng lôùn coù theå kieåm soaùt coâng ty trong khi chæ naém giöõ 51% coå phaàn hay thaäm chí laø ít hôn neáu caùc coå ñoâng khaùc yeân laëng (thöôøng vôùi tröôøng hôïp coâng ty nieâm yeát). Neáu hoï haønh ñoäng ñi ngöôïc laïi lôïi ích cuûa coâng ty, baûn thaân hoï chæ phaûi gaùnh chòu thieät haïi theo tæ leä phaàn traêm naém giöõ. Ñaëc bieät, coøn coù theå xaáu hôn khi ngöôøi ñaïi dieän coå ñoâng khoâng naém giöõ coå phaàn cuûa coâng ty nhöng laïi coù theå höôûng thuï 100% lôïi ích vaø khoâng phaûi chòu baát kyø toån thaát naøo. - Caùc nhaø quaûn lyù khi thaáy ñöôïc tieàm naêng phaùt trieån cuûa coâng ty trong töông lai, muoán giaønh quyeàn kinh doanh coâng ty, hoï coù theå thu xeáp caùc khoaûn vay ñeå mua laïi heát coå phieáu coâng ty, bieán coâng ty coå phaàn coâng coäng thaønh coâng ty coå phaàn noäi boä hay coâng ty tö nhaân thuoäc sôû höõu cuûa moät vaøi caù nhaân trong Ban quaûn lyù. 1.3.2 Chi phí ñaïi dieän Taïi sao chuùng ta coù chi phí ñaïi dieän? Neáu nhaø ñaàu tö beân ngoaøi laø nhöõng ngöôøi am hieåu, laøm theá naøo coâng ty coù theå khieán hoï tin töôûng vaøo nhöõng nhaø quaûn lyù? Laøm theá naøo nhaø quaûn lyù coù theå höùa heïn vôùi caùc nhaø ñaàu tö raèng anh ta seõ toái ña lôïi nhuaän cuûa coâng ty tröôùc tieân chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa baûn thaân mình? Laøm theá naøo coâng ty coù theå haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö ngay caû trong tröôøng hôïp nhöõng nhaø quaûn lyù coâng ty naém giöõ trong tay ít hôn 100% coå phaàn? Taát caû nhöõng toån thaát veà giaù trò do maâu thuaãn quyeàn lôïi giöõa coå ñoâng vaø nhaø quaûn lyù gaây ra ñöôïc xem nhö laø chi phí ñaïi dieän. Caùc chi phí ñaïi dieän (agency cost) xuaát hieän khi: (1) Caùc nhaø quaûn lyù khoâng coá gaéng thöïc hieän nhieäm -17 - vuï toái ña hoaù giaù trò coâng ty, (2) Caùc coå ñoâng seõ gaùnh chòu phí toån ñeå kieåm soaùt ban quaûn lyù vaø do ñoù aûnh höôûng ñeán coâng vieäc cuûa hoï. Coù ba loaïi chi phí ñaïi dieän phaùt sinh trong vaán ñeà ñaïi dieän, nhaèm khaéc phuïc maâu thuaãn quyeàn lôïi giöõa coå ñoâng vaø nhaø quaûn lyù, qua ñoù höùa heïn vôùi caùc nhaø ñaàu tö raèng vieäc toái ña giaù trò cuûa caùc coå ñoâng seõ töông öùng vôùi vieäc toái ña lôïi ích cuûa caùc nhaø quaûn lyù. Ñoù laø: - Chi phí raøng buoäc (Bonding cost): nhöõng khoaûn chi cho vieäc khuyeán khích, ñaõi ngoä ngöôøi quaûn lyù nhö: caùc khoaûn thöôûng, quyeàn choïn mua coå phieáu coâng ty… - Chi phí kieåm soaùt (monitoring cost): coâng ty phaûi chi traû cho vieäc thueâ kieåm toaùn vieân ñeå thanh tra soå saùch keá toaùn cuûa coâng ty, mua baûo hieåm taøi saûn… - Chi phí khaùc (Residual cost): laø nhöõng khoaûn phí phaùt sinh ngoaøi chi phí raøng buoäc vaø chi phí giaùm saùt. Chaúng haïn nhö chi phí cho vieäc laøm thay coâng vieäc cuûa nhaø quaûn lyù khi hoï laøm vieäc khoâng heát mình hoaëc bò sa thaûi do coù haønh ñoäng ñi ngöôïc laïi vôùi lôïi ích coâng ty. 1.3.3 Giaûi phaùp cho vaán ñeà ñaïi dieän Chöa coù moät giaûi phaùp thöïc söï cho vaán ñeà ñaïi dieän. Baèng caùch naøy hay caùch khaùc ñeå dung hoøa lôïi ích cuûa ngöôøi chuû vaø lôïi ích cuûa ngöôøi ñaïi dieän nhöng söï khaùc bieät vaãn luoân toàn taïi. Tuy nhieân, ñeå khaéc phuïc nhöõng maâu thuaãn quyeàn lôïi giöõa coå ñoâng vaø ngöôøi quaûn lyù, chuû coâng ty neân xem nhaø quaûn lyù nhö laø ngöôøi ñaïi dieän cho coå ñoâng vaø._. caàn coù söï khích leä sao cho ngöôøi quaûn lyù noã löïc laøm vieäc, ñieàu haønh coâng ty toát hôn. Caùc bieän phaùp coù theå laø: - Caùc vai troø quan troïng cuûa Ban giaùm ñoác (goàm caû nhöõng vò trí ñoäc laäp vaø khoâng tham gia ñieàu haønh) neân do nhöõng ngöôøi sôû höõu phaàn lôùn trong -18 - coâng ty ñaûm nhaän. Ban giaùm ñoác coù quyeàn thueâ vaø sa thaûi caùc vò trí quaûn lyù. Nhaø quaûn lyù seõ bò sa thaûi hay boài thöôøng toån thaát taøi chính khi khoâng hoaøn thaønh caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Vôùi söï hoã trôï cuûa caùc kieåm toaùn vieân, caùc thaønh vieân naøy coù theå vöøa giaùm saùt caùc vò trí quaûn lyù vöøa kieàm cheá caùc coå ñoâng lôùn laïm duïng quyeàn löïc. - Taïo caùc raøng buoäc trong caùc hôïp ñoàng vay nôï giôùi haïn quyeàn löïc cuûa nhaø quaûn lyù. - Beân caïnh vieäc taïo ra cô cheá giaùm saùt vaø kieåm soaùt caàn coù cheá ñoä khuyeán khích ñeå ngöôøi quaûn lyù haønh xöû vì lôïi ích cuûa coå ñoâng nhö: tieàn löông vaø tieàn thöôûng thoaû ñaùng nhö thöôûng phaàn traêm treân möùc vöôït cuûa lôïi nhuaän kieám ñöôïc so vôùi lôïi nhuaän keá hoaïch, thöôûng baèng quyeàn choïn mua coå phieáu coâng ty vôùi giaù öu ñaõi so vôùi möùc giaù baùn coå phieáu treân thò tröôøng taïi thôøi ñieåm mua, coù keá hoaïch ñaõi ngoä ñeå gaén keát ngöôøi quaûn lyù vôùi chuû coâng ty… Khi aáy, muïc tieâu lôïi nhuaän vaø hôn theá nöõa laø giaù coå phieáu ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc chính cuûa caùc nhaø quaûn lyù. Ñieàu naøy laøm taêng tinh thaàn doanh nghieäp cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaø mang laïi hieäu quaû cho coâng ty vì lôïi ích cuûa coå ñoâng cuõng chính laø lôïi ích cuûa caùc nhaø quaûn lyù. - Cuõng coù laäp luaän cho raèng chi traû coå töùc coù theå laøm giaûm chi phí ñaïi dieän giöõa caùc coå ñoâng vaø ban ñieàu haønh. Vieäc chi traû coå töùc (doøng tieàn chi ra) laøm giaûm soá löôïng lôïi nhuaän giöõ laïi coù saün ñeå taùi ñaàu tö vaø ñoøi hoûi söû duïng nhieàu voán coå phaàn töø beân ngoaøi hôn ñeå taøi trôï taêng tröôûng. Vieäc huy ñoäng voán coå phaàn töø beân ngoaøi (nhö baùn coå phaàn thöôøng) trong caùc thò tröôøng voán laøm cho coâng ty phaûi chòu söï giaùm saùt kyõ löôõng cuûa caùc cô quan ñieàu phoái (SEC – Uûy ban chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chaúng haïn) vaø caùc nhaø ñaàu tö töông lai, vieäc naøy ñöôïc coi nhö moät chöùc naêng giaùm saùt thaønh quaû cuûa ban ñieàu haønh. -19 - - Ngoaøi ra, caàn phaûi minh baïch hoaù thoâng tin vaø taïo ra nhöõng aùp löïc kieåm soaùt cuûa thò tröôøng leân caùc coâng ty nhö phaùt haønh coå phieáu ra coâng chuùng vaø nieâm yeát coâng ty treân thò tröôøng chöùng khoaùn trong nöôùc vaø quoác teá. Keát luaän chöông 1 Chöông 1 giôùi thieäu toång quaùt moät soá kieán thöùc caàn thieát veà quaûn lyù taøi chính cuûa caùc caùc hoaït ñoäng taøi chính trong coâng ty coå phaàn laøm cô sôû lyù luaän cho vieäc phaân tích, ñaùnh giaù veà coâng taùc quaûn lyù taøi chính cuûa caùc coâng ty coå phaàn trong caùc chöông tieáp theo. Caùc coâng ty coå phaàn phaûi vaän duïng nhöõng phöông phaùp quaûn trò hieän ñaïi ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån. Cuï theå, luaän vaên tìm hieåu saâu veà caùc quyeát ñònh taøi chính, phöông thöùc huy ñoäng voán vaø caáu truùc voán cuûa coâng ty. Qua ñoù, cho thaáy caùc quyeát ñònh taøi chính phaûi vöøa ñaûm baûo laøm taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty, ñoàng thôøi phaûi chuù yù laøm sao cho thò tröôøng ñaùnh giaù ñuùng ñaén hieäu quaû hoaït ñoäng, trieån voïng phaùt trieån cuûa coâng ty ñeå caùc nhaø ñaàu tö ñaùnh giaù ñuùng giaù trò cuûa coâng ty. -20 - CHÖÔNG 2: QUAÛN LYÙ TAØI CHÍNH TAÏI CAÙC COÂNG TY COÅ PHAÀN VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA Phaïm vi ñeà taøi khaûo saùt keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa 17 coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà khaùc nhau nhö: thöông maïi, haøng tieâu duøng, thöïc phaåm giaûi khaùt, vaän taûi vaø dòch vuï vaän taûi, Daàu vaø khí ñoát, vieãn thoâng, khaùch saïn… Do giôùi haïn veà caùc thoâng tin vaø soá lieäu coù ñöôïc neân ñeà taøi khoâng ñi saâu vaøo nghieân cöùu thöïc traïng vaø phaân tích quyeát ñònh ñaàu tö cuûa caùc coâng ty, ñi saâu vaøo hai quyeát ñònh quan troïng khaùc laø quyeát ñònh taøi trôï vaø quyeát ñònh chi traû coå töùc qua vieäc phaân tích thöïc traïng caáu truùc taøi chính vaø chính saùch chia coå töùc cuûa caùc coâng ty coå phaàn trong thôøi gian qua. 2.1 Tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty coå phaàn trong thôøi gian qua So vôùi theá giôùi caùc coâng ty coå phaàn ôû Vieät Nam ra ñôøi muoän hôn vaø coøn raát non treû, coâng ty coå phaàn ôû Vieät Nam môùi chæ ra ñôøi trong voøng hôn 10 naêm trôû laïi ñaây cuøng vôùi chuû tröông coå phaàn hoùa vaø vieäc ban haønh Luaät coâng ty, sau naøy laø Luaät doanh nghieäp. Vaøo thaùng 7/2000, thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ra ñôøi ñaõ taïo cô hoäi phaùt trieån cho coâng ty coå phaàn. Trong thôøi gian qua, caùc coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng ngaøy caøng lôùn maïnh vaø coù hieäu quaû hôn, nhieàu coâng ty ñang tieáp tuïc môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh treân nhieàu lónh vöïc. Theå hieän qua moät soá chæ tieâu sau: Veà tình hình thöïc hieän doanh thu: ngoaïi tröø coâng ty coå phaàn Boâng Baïch tuyeát vaø coâng ty Thuyû saûn soá 4, nhìn chung caùc coâng ty coù möùc taêng doanh thu ñeàu qua haøng naêm. Coù nhöõng coâng ty coù möùc taêng tröôûng cao töø 30-40% cuøng -21 - vôùi xu höôùng phaùt trieån cuûa neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung vaø caùc loaïi hình kinh teá trong nhöõng naêm qua. Tình hình lôïi nhuaän ñaït ñöôïc qua caùc naêm cuõng coù taêng tröôûng. Caùc coâng ty ñeàu hoaït ñoäng coù laõi ngoaïi tröø coâng ty Baïch Tuyeát naêm 2004 khoâng hieäu quaû. Rieâng coâng ty Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn vaø Thuûy saûn soá 4 keát quaû hoaït ñoäng naêm 2004, 2005 lieân tuïc giaûm suùt so vôùi naêm tröôùc. Ñoù laø do caùc coâng ty gaëp khoù khaên trong vieäc caïnh tranh vaø tìm ñaàu ra cho saûn phaåm cuûa mình. - 22 - Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng Teân coâng ty 2003 2004 2005 2004/2003 2005/2004 Coâng ty coå phaàn Boâng Baïch Tuyeát 60.844 60.025 56.907 -1,35% -5,19% Coâng ty coå phaàn SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 312.925 375.931 404.055 20,13% 7,48% Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 569.833 824.439 871.204 44,68% 5,67% Coâng ty coå phaàn Kinh Ñoâ 623.070 718.507 798.751 15,32% 11,17% Coâng ty coå phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Khaùnh Hoäi 169.534 168.754 226.719 -0,46% 34,35% Coâng ty coå phaàn Cô Khí Xaêng Daàu 85.598 102.340 143.429 19,56% 40,15% Coâng ty coå phaàn Vaên hoaù Phöông Nam 122.838 161.585 173.889 31,54% 7,61% Coâng ty coå phaàn Cô Ñieän Laïnh 372.227 363.812 387.357 -2,26% 6,47% Coâng ty coå phaàn Hôïp taùc kinh teá veà Xuaát nhaäp khaåu Savimex 288.205 332.153 345.588 15,25% 4,04% Coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn 335.155 388.132 515.612 15,81% 32,84% Coâng ty coå phaàn Khaùch saïn Saøi Goøn 10.880 13.653 16.413 25,49% 20,22% Coâng ty coå phaàn Gioáng caây troàng Mieàn Nam 92.593 109.878 127.919 18,67% 16,42% Coâng ty coå phaàn Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 118.614 129.003 128.751 8,76% -0,20% Coâng ty coå phaàn Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 217.675 267.766 306.451 23,01% 14,45% Coâng ty coå phaàn Thuyû saûn soá 4 97.397 106.639 83.880 9,49% -21,34% Coâng ty coå phaàn Söõa Vieät Nam 3.809.414 4.226.843 5.638.784 10,96% 33,40% Coâng ty coå phaàn Vieãn thoâng VTC 59.977 86.090 112.986 43,54% 31,24% Baûng 2.1: Tình hình thöïc hieän vaø toác ñoä taêng tröôûng Doanh thu (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Website: www.ssi.com ) - 23 - Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng Teân coâng ty 2003 2004 2005 2004/2003 2005/2004 Coâng ty coå phaàn Boâng Baïch Tuyeát 11.874 -2.122 982 -117,87% 146,28% Coâng ty coå phaàn SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 14.496 22.254 20.079 53,52% -9,77% Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 101.470 112.712 118.593 11,08% 5,22% Coâng ty coå phaàn Kinh Ñoâ 76.926 81.026 99.175 5,33% 22,40% Coâng ty coå phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Khaùnh Hoäi 7.186 7.739 13.987 7,70% 80,73% Coâng ty coå phaàn Cô Khí Xaêng Daàu 4.470 5.946 5.974 33,02% 0,47% Coâng ty coå phaàn Vaên hoaù Phöông Nam 2.916 3.649 4.261 25,14% 16,77% Coâng ty coå phaàn Cô Ñieän Laïnh 39.021 56.264 67.849 44,19% 20,59% Coâng ty coå phaàn Hôïp taùc kinh teá veà Xuaát nhaäp khaåu Savimex 16.481 18.162 16.193 10,20% -10,84% Coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn 4.758 6.662 6.672 40,02% 0,15% Coâng ty coå phaàn Khaùch saïn Saøi Goøn 1.939 2.456 2.556 26,66% 4,07% Coâng ty coå phaàn Gioáng caây troàng Mieàn Nam 25.175 28.504 29.375 13,22% 3,06% Coâng ty coå phaàn Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 15.511 14.492 17.454 -6,57% 20,44% Coâng ty coå phaàn Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 19.088 8.989 5.708 -52,91% -36,50% Coâng ty coå phaàn Thuyû saûn soá 4 4.289 4.247 3.110 -0,98% -26,77% Coâng ty coå phaàn Söõa Vieät Nam 512.466 517.671 605.484 1,02% 16,96% Coâng ty coå phaàn Vieãn thoâng VTC 10.162 11.535 10.496 13,51% -9,01% Baûng 2.2: Tình hình thöïc hieän vaø toác ñoä taêng tröôûng Lôïi nhuaän (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Website: www.ssi.com) - 24 - 2.2 Phaân tích vaø hoaïch ñònh caáu truùc taøi chính 2.2.1 Phaân tích caáu truùc voán Nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 1, quyeát ñònh taøi trôï laø moät trong nhöõng quyeát ñònh taøi chính quan troïng trong hoaït ñoäng taøi chính cuûa coâng ty. Ñeå traû lôøi cho caùc caâu hoûi trong quyeát ñònh taøi trôï cuõng nhö coù cô sôû cho caùc quyeát ñònh tieáp theo: duøng nôï hay duøng voán chuû sôû höõu, huy ñoäng voán töø ñaâu vaø nhö theá naøo? … Caùc nhaø quaûn trò taøi chính caàn phaûi naém ñöôïc thöïc traïng vaø phaân tích caáu truùc voán cuûa coâng ty mình vaø moät trong nhöõng chæ tieâu taøi chính caàn phaân tích ñoù laø tyû soá ñoøn baãy taøi chính. Tyû soá ñoøn baãy taøi chính ñaùnh giaù möùc ñoä maø moät coâng ty taøi trôï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình baèng voán vay. Caùc nhaø cung caáp tín duïng caên cöù vaøo tyû soá ñoøn baãy taøi chính ñeå aán ñònh möùc laõi suaát cho vay ñoái vôùi coâng ty vì coâng ty caøng coù nhieàu nôï vay, ruûi ro veà maët taøi chính caøng lôùn. Ñoái vôùi coâng ty, tyû soá ñoøn baãy taøi chính seõ giuùp nhaø quaûn trò taøi chính löïa choïn caáu truùc voán hôïp lyù nhaát cho coâng ty mình. Qua tyû soá ñoøn baãy taøi chính nhaø ñaàu tö thaáy ñöôïc ruûi ro veà taøi chính cuûa coâng ty töø ñoù daãn ñeán quyeát ñònh ñaàu tö cuûa mình. Khaûo saùt veà caáu truùc voán naêm 2003, 2004 vaø 2005 cuûa moät soá coâng ty coå phaàn, coù caùc soá lieäu nhö sau: - 25 - Stt Teân coâng ty 2003 2004 2005 1 Coâng ty coå phaàn Boâng Baïch Tuyeát 32,14% 33,62% 35,54% 2 Coâng ty coå phaàn SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 63,44% 52,48% 32,76% 3 Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 22,31% 35,07% 24,95% 4 Coâng ty coå phaàn Kinh Ñoâ 52,08% 55,12% 34,41% 5 Coâng ty coå phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Khaùnh Hoäi 76,47% 81,99% 72,31% 6 Coâng ty coå phaàn Cô Khí Xaêng Daàu 33,74% 53,15% 58,01% 7 Coâng ty coå phaàn Vaên hoaù Phöông Nam 82,60% 80,93% 72,89% 8 Coâng ty coå phaàn Cô Ñieän Laïnh 39,95% 40,41% 38,51% 9 Coâng ty coå phaàn Hôïp taùc kinh teá veà Xuaát nhaäp khaåu Savimex 70,61% 68,05% 67,04% 10 Coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn 38,95% 41,47% 53,57% 11 Coâng ty coå phaàn Khaùch saïn Saøi Goøn 6,98% 5,98% 6,87% 12 Coâng ty coå phaàn Gioáng caây troàng Mieàn Nam 14,83% 16,24% 16,11% 13 Coâng ty coå phaàn Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 50,38% 35,33% 27,72% 14 Coâng ty coå phaàn Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 48,92% 53,07% 58,94% 15 Coâng ty coå phaàn Thuyû saûn soá 4 55,55% 47,01% 51,75% 16 Coâng ty coå phaàn Söõa Vieät Nam 40,64% 27,50% 42,36% 17 Coâng ty coå phaàn Vieãn thoâng VTC 39,94% 40,70% 37,73% Baûng 2.3: Tyû soá nôï treân taøi saûn (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Websie: www.ssi.com) - 26 - Stt Teân coâng ty 2003 2004 2005 1 Coâng ty coå phaàn Boâng Baïch Tuyeát 47,37% 50,65% 55,13% 2 Coâng ty coå phaàn SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 173,52% 110,44% 48,73% 3 Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 28,71% 54,00% 33,24% 4 Coâng ty coå phaàn Kinh Ñoâ 108,70% 122,81% 52,46% 5 Coâng ty coå phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Khaùnh Hoäi 325,05% 455,40% 261,11% 6 Coâng ty coå phaàn Cô Khí Xaêng Daàu 50,92% 113,43% 138,15% 7 Coâng ty coå phaàn Vaên hoaù Phöông Nam 474,77% 424,36% 268,85% 8 Coâng ty coå phaàn Cô Ñieän Laïnh 66,54% 67,82% 62,63% 9 Coâng ty coå phaàn Hôïp taùc kinh teá veà Xuaát nhaäp khaåu Savimex 240,25% 212,99% 203,41% 10 Coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn 63,80% 70,84% 115,39% 11 Coâng ty coå phaàn Khaùch saïn Saøi Goøn 7,50% 6,36% 7,38% 12 Coâng ty coå phaàn Gioáng caây troàng Mieàn Nam 14,83% 16,24% 16,11% 13 Coâng ty coå phaàn Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 50,38% 35,33% 27,72% 14 Coâng ty coå phaàn Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 95,77% 113,07% 143,56% 15 Coâng ty coå phaàn Thuyû saûn soá 4 124,98% 88,72% 107,26% 16 Coâng ty coå phaàn Söõa Vieät Nam 68,47% 37,92% 73,48% 17 Coâng ty coå phaàn Vieãn thoâng VTC 66,49% 68,65% 60,58% Baûng 2.4: Tyû soá nôï treân voán coå phaàn (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Websie: www.ssi.com) Qua baûng soá lieäu treân, nhaän thaáy raèng ôû caùc coâng ty coå phaàn ñeàu coù söû duïng nôï trong caáu truùc voán cuûa mình, tæ leä dao ñoäng töø 30 – 50% ngoaïi tröø coâng ty coå phaàn khaùch saïn Saøi Goøn söû duïng nôï thaáp khoaûng 7% treân taøi saûn. Rieâng coâng ty xuaát nhaäp khaåu Khaùnh Hoäi, coâng ty vaên hoaù Phöông Nam vaø Savimex laø coù tyû soá nôï cao khoaûng 70%. Nhö vaäy khaûo saùt 17 coâng ty thì coù 41% coâng ty laø - 27 - coù tyû soá Nôï/Toång taøi saûn laø treân 50%, caùc coâng ty coøn laïi hoaït ñoäng chuû yeáu baèng voán töï coù. Naêm 2004 caùc coâng ty söû duïng nôï taêng so vôùi naêm 2003, ñeán naêm 2005 tyû leä nôï coù söï ñieàu chænh giaûm, tuy nhieân trong caáu truùc voán cuûa moät soá coâng ty nhìn chung tyû leä nôï coøn cao. Ñieàu naøy cuõng theå hieän qua tyû soá nôï treân voán coå phaàn. Moät soá coâng ty söû duïng nôï gaáp hôn hai laàn voán chuû sôû höõu, cho thaáy taøi trôï voán cuûa caùc coâng ty naøy chuû yeáu laø voán vay vaø voán chieám duïng, chính saùch taøi trôï nghieâng veà nôï laø chuû yeáu. 0.00% 20.00% 40.00% 60.00% 80.00% 100.00% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Voán chuû sôû höõu/Toång Nguoàn voán Toång Nôï/Toång Nguoàn voán Bieåu ñoà 2.1: Bieåu ñoà caáu truùc voán naêm 2005 cuûa moät soá coâng ty coå phaàn 1 Ñeå coù caùi nhìn toång theå veà chính saùch taøi trôï cuûa caùc coâng ty coå phaàn, coù theå phaân tích tình hình huy ñoäng voán, söû duïng voán vaø nguoàn voán cuûa caùc coâng ty 1 Soá thöù töï treân bieåu ñoà töông öùng teân cuûa caùc coâng ty coå phaàn treân baûng 2.3 vaø 2.4 - 28 - Ñôn vò tính: % 2003 2004 2005 Coâng ty Vay NH Vay DH Nguoàn khaùc Voán CSH Vay NH Vay DH Nguoàn khaùc Voán CSH Vay NH Vay DH Nguoàn khaùc Voán CSH 1 2,31 20,76 9,07 67,86 3,28 21,17 9,18 66,38 5,15 15,34 15,06 64,46 2 39,52 - 23,92 36,56 29,52 - 22,97 47,52 13,45 - 19,32 67,24 3 - - 22,31 77,69 - 0,46 34,61 64,93 - - 24,95 75,05 4 18,90 2,47 30,71 47,92 26,64 5,45 23,03 44,88 9,50 4,75 20,17 65,59 5 20,11 12,91 43,45 23,53 0,92 10,99 70,08 18,01 6,92 5,88 59,51 27,69 6 - - 33,74 66,26 15,38 - 37,76 46,85 28,83 - 29,18 41,99 7 11,77 11,21 59,62 17,40 14,68 6,30 59,95 19,07 17,72 1,50 53,67 27,11 8 0,81 17,67 21,48 60,05 1,02 12,34 27,05 59,59 4,80 5,27 28,45 61,49 9 46,79 3,19 20,63 29,39 29,85 4,13 34,08 31,95 29,40 3,64 34,00 32,96 10 8,09 30,86 61,05 8,18 4,14 29,15 58,53 21,08 10,06 22,43 46,43 11 - - 6,98 93,02 - - 5,98 94,02 - - 6,87 93,13 12 - - 14,83 85,17 - - 16,24 83,76 - - 16,11 83,89 13 - 11,59 38,79 49,62 - 6,49 28,84 64,67 - 1,52 26,21 72,28 14 - - 48,92 51,08 - - 53,07 46,93 17,92 - 41,02 41,06 15 10,68 - 44,87 44,45 12,23 34,78 52,99 13,50 - 38,25 48,25 16 0,29 - 40,35 59,36 0,13 0,78 26,59 72,50 - 0,27 42,09 57,64 17 8,22 0,28 31,43 60,06 1,27 5,32 34,11 59,29 - - 37,73 62,27 Baûng 2.5: Tyû troïng cô caáu nguoàn voán (Nguoàn: trích phuï luïc baûng Cô caáu nguoàn voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn) - 29 - Nhìn vaøo tyû troïng caùc nguoàn voán trong cô caáu voán cuûa coâng ty, nhaän thaáy ñeå taøi trôï voán cho hoaït ñoäng kinh doanh, cho hoaït ñoäng ñaàu tö caùc coâng ty söû duïng voán vay thaáp, chuû yeáu söû duïng voán chuû sôû höõu vaø caùc nguoàn khaùc (voán chieám duïng). Coù nhöõng coâng ty khoâng söû duïng nôï vay, coøn ña soá coù tyû troïng vay ngaén haïn cao nhaát laø 29%, coøn daøi haïn cao nhaát laø 10%. Nhö vaäy, voán chuû sôû höõu vaø nguoàn khaùc cuûa caùc coâng ty coå phaàn nhìn chung chieám tyû troïng töø 71% trôû leân. Keát hôïp vôùi phaàn phaân tích treân, cho thaáy ñoái vôùi caùc coâng ty coù tyû leä nôï cao thì chuû yeáu laø nôï chieám duïng treân 30%. Moät ñieàu caàn löu yù trong caáu truùc voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn laø: - Vieäc söû duïng ñoøn caân nôï coù theå baãy tyû suaát sinh lôïi treân voán (ROE), coù theå söû duïng caùc taám chaén thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Trong ñieàu kieän saûn xuaát kinh doanh coù söï taêng tröôûng oån ñònh, tyû leä sinh lôøi treân voán ñaàu tö cao thì vieäc söû duïng nôï vay vôùi tyû leä cao coù theå laøm taêng lôïi nhuaän cho coå ñoâng, taêng giaù trò doanh nghieäp. - Tuy nhieân, duy trì moät tyû leä nôï quaù cao seõ coù ruûi to taøi chính, ñieàu ñoù seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò coâng ty. Vieäc söû duïng ñoøn baãy taøi chính ñöa ñeán moät gia taêng trong ruûi ro cho caùc nhaø cung caáp voán. Ñeå buø ñaép ruûi ro gia taêng naøy, lôïi nhuaän ñoøi hoûi seõ cao hôn. Vì vaäy, khi coâng ty söû duïng chính saùch ñoøn baãy taøi chính thì caàn löu yù ñieàu naøy trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. - Beân caïnh ñoù, vieäc söû duïng nôï seõ laøm phaùt sinh chi phí laõi vay. Laõi vay seõ laøm gia taêng nhöõng ruûi ro veà taøi chính vaø laøm taêng chi phí söû duïng voán vay cuûa coâng ty. Vì vaäy, moät caáu truùc voán hôïp lyù seõ goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa coâng ty. - 30 - 2.2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn Veà maët lyù thuyeát, khi thieáu voán nhu caàu naøy ñöôïc giaûi quyeát baèng 2 caùch: taøi trôï nôï hoaëc voán chuû sôû höõu. Thoâng thöôøng, coâng ty coù theå söû duïng phöông thöùc taøi trôï baèng nôï nhö vay voán ngaân haøng, phaùt haønh traùi phieáu… Tuy nhieân, treân thöïc teá caùc coâng ty coå phaàn huy ñoäng voán vay chuû yeáu baèng hình thöùc vay tín duïng, vay ngaân haøng vôùi laõi suaát 15%/naêm, nhöng coù moät soá coâng ty ñöôïc vay vôùi laõi suaát chæ 0,7- 0,8%/thaùng hoaëc goïi voán töø quyõ ñaàu tö, quyõ hoã trôï phaùt trieån, hoaëc tìm nguoàn taøi trôï cuûa nöôùc ngoaøi. Caùc quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù maët taïi Vieät Nam coù theå cho doanh nghieäp kinh doanh hieäu quaû cao vay tieàn daøi haïn, 5-10 naêm vôùi laõi suaát thaáp. Ngoaøi ra, hình thöùc vay thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu caùc coâng ty coå phaàn khoâng "maën maø" laém. Hieän nay treân thò tröôøng chöùng khoaùn chöa coù coâng ty coå phaàn naøo nieâm yeát traùi phieáu maø phaàn lôùn chæ coù traùi phieáu Chính phuû. Coøn khi ruûi ro kinh doanh ñöôïc xaùc ñònh laø khaù cao, khoâng cho pheùp coâng ty gia taêng theâm ruûi ro taøi chính, neáu muoán giöõ möùc ñoä ruûi ro cuûa coâng ty ôû moät möùc ñoä hôïp lyù thì thöôøng coù xu höôùng khoâng taøi trôï baèng nôïï. Khi aáy, ñeå ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho ñaàu tö phaùt trieån, caùc coâng ty coå phaàn seõ choïn vieäc phaùt haønh coå phieáu taêng voán ñieàu leä nhaèm naâng cao ñoä an toaøn taøi chính trong caáu truùc voán. Voán huy ñoäng töø phaùt haønh coå phieáu laø khoâng kyø haïn, caùc coâng ty traùnh ñöôïc söùc eùp traû ngaân haøng caû voán vaø laõi khi ñaùo haïn. Ñoù laø chöa keå vieäc phaùt haønh taïo theâm thanh khoaûn cho coå phieáu, thu huùt theâm nhaø ñaàu tö. Ngoaøi ra trong tröôøng hôïp coù döï aùn khaû thi trong töông lai, caùc coâng ty coù theå phaùt haønh theâm coå phieáu ngay do ñaõ coù kinh nghieäm töø caùc ñôït phaùt haønh. Tuy vaäy, vieäc phaùt haønh theâm coå phieáu cuõng taïo ra nhöõng aùp löïc môùi cho boä maùy ñieàu haønh - 31 - coâng ty. Nhöng vôùi nhöõng doanh nghieäp ñaõ coâng khai taøi chính vaø coù ñoäi nguõ nhaân löïc toát thì aùp löïc ñoù coù theå giaûi quyeát ñöôïc. Moät soá coâng ty ñaõ söû duïng phöông thöùc phaùt haønh theâm coå phieáu nhö coâng ty coå phaàn Cô ñieän laïnh, coâng ty coå phaàn Phöông Nam, coâng ty coå phaàn Transimex… Ví duï: Ñeå xaây E-town 2 vôùi voán ñaàu tö 250 tæ ñoàng. Ngoaøi voán töï coù, coâng ty coå phaàn Cô ñieän laïnh ñaõõ phaùt haønh theâm coå phieáu, toái ña baèng 30% coå phieáu hieän haønh (voán ñieàu leä cuûa Ree laø 232 tæ ñoàng, töùc seõ phaùt haønh theâm khoaûng 73 tæ ñoàng coå phieáu), vaø vay ngaân haøng. Vôùi phöông thöùc moät nöûa phaùt haønh, moät nöûa vay ngaân haøng, coâng ty coù theå caân baèng ruûi ro vaø aùp löïc coå töùc. 2.2.3 Phaân tích hieäu quaû söû duïng voán Hieäu quaû söû duïng voán laø vaán ñeà soáng coøn gaén lieàn vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa coâng ty, töø vieäc phaân tích naøy ta coù theå ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng coâng taùc quaûn lyù voán coù hieäu quaû hay khoâng. Töø ñoù ñeà ra bieän phaùp naâng cao hieäu quaû söû duïng voán taïi caùc coâng ty. Thöïc hieän tính hai loaïi chæ tieâu: - Thöù nhaát, ño löôøng hieäu quaû söû duïng taøi saûn ñeå taïo ra doanh thu thuaàn. Khaûo saùt thöïc traïng taïi caùc coâng ty, cho thaáy tyû suaát doanh thu thuaàn/taøi saûn coá ñònh coù hai xu höôùng: moät soá coâng ty bieán ñoäng theo chieàu höôùng xaáu nhö coâng ty Kinh Ñoâ, coâng ty XNK Khaùnh Hoäi, coâng ty Ree, coâng ty Vinamilk, Boâng Baïch Tuyeát giaûm qua töøng naêm, cho thaáy tình hình quaûn lyù vaø söû duïng taøi saûn cuûa caùc coâng ty naøy chöa toát, chöa khai thaùc trieät ñeå taøi saûn hieän coù vaø caùc taøi saûn ñaàu tö môùi. Beân caïnh ñoù, moät soá coâng ty nhö Savimex, Khaùch saïn Saøi Goøn, Gioáng caây troàng Mieàn Nam… coù tyû suaát doanh thu thuaàn/taøi saûn coá ñònh taêng daàn qua töøng naêm, bieán ñoäng theo - 32 - chieàu höôùng toát, caùc coâng ty neân duy trì vaø phaùt huy hôn nöõa hieäu quaû söû duïng voán cuûa coâng ty mình. Ngoaøi ra, caùc coâng ty coù tyû suaát doanh thu thuaàn/toång taøi saûn töø 0,5 laàn ñeán 2 laàn theo xu höôùng giaûm qua caùc naêm hoaëc ít thay ñoåi, ñaëc bieät coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn coù hieäu quaû söû duïng taøi saûn cao: 1ñ taøi saûn ñaàu tö ñem laïi 7 hoaëc 8ñ doanh thu. Tyû suaát doanh thu thuaàn/Voán coå phaàn nhìn chung coù xu höôùng giaûm trong khi doanh thu cuûa caùc coâng ty coù xu höôùng taêng haøng naêm, ñoù laø do coâng ty taêng voán chuû sôû höõu hoaëc do möùc taêng cuûa doanh thu khoâng töôùng öùng vôùi vieäc taêng quy moâ, ñaàu tö taøi saûn coá ñònh. Rieâng tyû suaát doanh thu thuaàn/voán coå phaàn khaùc vôùi tyû suaát doanh thu thuaàn/toång taøi saûn vì caùc coâng ty ñaõ söû duïng nôï trong caáu truùc voán cuûa mình nhö ñaõ phaân tích ôû muïc 2.2.1. - Thöù hai, ño löôøng hieäu quaû söû duïng taøi saûn ñeå taïo ra lôïi nhuaän thuaàn, phaûn aùnh khaû naêng sinh lôøi töø taøi saûn. Tyû soá lôïi nhuaän thuaàn/voán coå phaàn nhìn chung coù xu höôùng giaûm, keát hôïp vôùi phaân tích lôïi nhuaän nhö treân, cho thaáy nguyeân nhaân giaûm ôû ñaây laø do: do lôïi nhuaän giaûm (coâng ty Boâng Baïch Tuyeát) hoaëc do tyû leä taêng voán chuû sôû höõu cao hôn taêng lôïi nhuaän (coâng ty XNK Bình thaïnh, coâng ty Kinh Ñoâ…) hay noùi caùch khaùc lôïi nhuaän ñem laïi khoâng töông öùng vôùi vieäc taêng voán cuûa caùc coâng ty. Ngoaøi ra, nhaän thaáy hieäu suaát söû duïng voán coå phaàn cuûa caùc coâng ty lôùn hôn toång taøi saûn laø do coâng ty coù söû duïng nôï trong caáu truùc voán. - 33 - DT thuaàn/TSCÑ DT thuaàn/Toång TS DT thuaàn/Voán coå phaàn Teân coâng ty 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Coâng ty Boâng Baïch Tuyeát 0,66 0,64 0,63 0,50 0,50 0,48 0,74 0,75 0,74 Coâng ty SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 6,61 8,54 10,49 2,68 3,01 2,12 7,33 6,33 3,15 Coâng ty Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 2,56 2,39 2,61 1,11 1,19 1,13 1,43 1,83 1,51 Coâng ty Kinh Ñoâ 3,16 2,82 2,11 1,32 1,18 1,02 2,76 2,63 1,55 Coâng ty XNK Khaùnh Hoäi 4,69 4,12 3,59 1,54 0,76 1,35 6,53 4,23 4,87 Coâng ty Cô Khí Xaêng Daàu 6,93 5,83 6,18 1,62 1,31 1,59 2,45 2,80 3,79 Coâng ty Vaên hoaù Phöông Nam 5,06 7,30 4,11 1,10 1,19 1,17 6,30 6,22 4,31 Coâng ty Cô Ñieän Laïnh 1,28 1,17 0,91 0,78 0,70 0,46 1,29 1,17 0,76 Coâng ty Xuaát nhaäp khaåu Savimex 6,40 6,57 7,07 1,18 1,32 1,31 4,00 4,14 3,98 Coâng ty Nhieân lieäu Saøi Goøn 17,40 19,09 17,13 8,44 8,17 7,25 13,83 13,97 15,61 Coâng ty Khaùch saïn Saøi Goøn 0,66 0,81 0,91 0,45 0,56 0,66 0,48 0,59 0,71 Coâng ty Gioáng caây troàng Mieàn Nam 2,28 2,59 2,87 1,11 1,02 1,01 1,30 1,21 1,20 Coâng ty Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 1,89 2,02 1,91 1,22 1,46 1,12 2,47 2,26 1,55 Coâng ty Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 5,99 8,18 9,64 1,71 2,02 2,03 3,35 4,31 4,95 Coâng ty Thuyû saûn soá 4 12,67 13,06 9,56 2,12 2,48 1,83 4,78 4,68 3,79 Coâng ty Söõa Vieät Nam 7,19 5,38 3,78 1,45 1,65 1,45 2,44 2,28 2,51 Coâng ty Vieãn thoâng VTC 8,63 6,30 8,46 1,23 1,37 1,59 2,04 2,31 2,56 Baûng 2.6: Hieäu suaát söû duïng taøi saûn (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Websie: www.ssi.com) - 34 - LN thuaàn/TSCÑ LN thuaàn/Toång TS LN thuaàn/Voán coå phaàn Teân coâng ty 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Coâng ty Boâng Baïch Tuyeát 0,13 (0,02) 0,01 0,10 (0,02) 0,01 0,14 (0,03) 0,01 Coâng ty SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 0,31 0,51 0,52 0,12 0,18 0,11 0,34 0,37 0,16 Coâng ty Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 0,46 0,33 0,35 0,20 0,16 0,15 0,25 0,25 0,21 Coâng ty Kinh Ñoâ 0,39 0,32 0,26 0,16 0,13 0,13 0,34 0,30 0,19 Coâng ty XNK Khaùnh Hoäi 0,20 0,19 0,22 0,07 0,03 0,08 0,28 0,19 0,30 Coâng ty Cô Khí Xaêng Daàu 0,36 0,34 0,26 0,08 0,08 0,07 0,13 0,16 0,16 Coâng ty Vaên hoaù Phöông Nam 0,12 0,16 0,10 0,03 0,03 0,03 0,15 0,14 0,11 Coâng ty Cô Ñieän Laïnh 0,13 0,18 0,16 0,08 0,11 0,08 0,14 0,18 0,13 Coâng ty Xuaát nhaäp khaåu Savimex 0,37 0,36 0,33 0,07 0,07 0,06 0,23 0,23 0,19 Coâng ty Nhieân lieäu Saøi Goøn 0,25 0,33 0,22 0,12 0,14 0,09 0,20 0,24 0,20 Coâng ty Khaùch saïn Saøi Goøn 0,12 0,15 0,14 0,08 0,10 0,10 0,09 0,11 0,11 Coâng ty Gioáng caây troàng Mieàn Nam 0,62 0,67 0,66 0,30 0,26 0,23 0,35 0,31 0,28 Coâng ty Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 0,25 0,23 0,26 0,16 0,16 0,15 0,32 0,25 0,21 Coâng ty Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 0,53 0,27 0,18 0,15 0,07 0,04 0,29 0,14 0,09 Coâng ty Thuyû saûn soá 4 0,56 0,52 0,35 0,09 0,10 0,07 0,21 0,19 0,14 Coâng ty Söõa Vieät Nam 0,97 0,66 0,41 0,19 0,20 0,16 0,33 0,28 0,27 Coâng ty Vieãn thoâng VTC 1,46 0,84 0,79 0,21 0,18 0,15 0,35 0,31 0,24 Baûng 2.7: Tyû suaát sinh lôïi (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty treân Websie: www.ssi.com) Qua vieäc phaân tích ñaùnh giaù hieäu quaû söû duïng voán coù nhaän xeùt: caùc coâng ty ñeàu taêng quy moâ hoaït ñoäng, tuy nhieân doanh thu vaø caû thu nhaäp mang laïi chöa - 35 - töông öùng vôùi vieäc taêng ñaàu tö vaøo taøi saûn, taêng voán chuû sôû höõu. Ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán hieäu suaát söû duïng taøi saûn vaø voán boû ra ñaàu tö vaøo hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty. 2.3 Chính saùch phaân chia coå töùc 2.3.1 Tình hình chi traû coå töùc Chính saùch coå töùc chòu aûnh höôûng vaø coù lieân heä maät thieát vôùi caáu truùc taøi chính hieän taïi vaø chieán löôïc taøi trôï trong töông lai. Coâng ty coå phaàn coù tyû leä nôï hieän taïi cao coù theå seõ haïn cheá vieäc chi traû coå töùc cho coå ñoâng. Phaàn 2.2 khaûo saùt caáu truùc voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn cho thaáy tyû leä nôï cao. Vaäy caùc coâng ty coù tyû leä chia coå töùc nhö theá naøo? Ñeå traû lôøi cho caâu hoûi treân, tìm hieåu chính saùch chia coå töùc trong thôøi gian qua cuûa caùc coâng ty coå phaàn sau: - 36 - Coå töùc - DPS (1.000ñ) LN moãi coå phieáu - EPS (1.000ñ) Tyû leä chia coå töùc Teân coâng ty 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 Coâng ty coå phaàn Boâng Baïch Tuyeát 1,0 - - 1,74 (0,31) 0,14 57% 0% 0% Coâng ty coå phaàn SXKD vaø XNK Bình Thaïnh 2,4 1,6 1,6 5,72 8,73 7,48 42% 18% 21% Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Lieân Hieäp Vaän Chuyeån 1,2 2,4 1,2 5,7 5,75 6,52 21% 42% 18% Coâng ty coå phaàn Kinh Ñoâ 1,6 1,6 1,6 3,08 4,05 3,97 52% 40% 40% Coâng ty coå phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Khaùnh Hoäi 2,0 1,9 1,8 3,44 3,47 4,46 58% 55% 40% Coâng ty coå phaàn Cô Khí Xaêng Daàu 1,2 1,2 1,2 1,42 1,89 1,90 85% 63% 63% Coâng ty coå phaàn Vaên hoaù Phöông Nam 1,3 1,2 1,2 1,46 1,82 1,93 89% 66% 62% Coâng ty coå phaàn Cô Ñieän Laïnh 1,2 1,3 1,4 1,73 2,50 2,81 69% 52% 50% Coâng ty coå phaàn Hôïp taùc kinh teá veà Xuaát nhaäp khaåu Savimex 1,6 1,6 1,6 3,79 4,18 3,72 42% 38% 43% Coâng ty coå phaàn Nhieân lieäu Saøi Goøn 1,5 0,8 1,7 2,80 3,92 3,92 54% 20% 43% Coâng ty coå phaàn Khaùch saïn Saøi Goøn 0,6 0,9 1,0 1,10 1,39 1,45 55% 61% 69% Coâng ty coå phaàn Gioáng caây troàng Mieàn Nam - 2,0 2,0 4,20 4,75 4,90 0% 42% 41% Coâng ty coå phaàn Kho vaän vaø Giao nhaän Ngoaïi thöông Saøi Goøn 2,2 1,5 1,5 7,08 3,81 4,75 31% 39% 32% Coâng ty coå phaàn Nöôùc giaûi khaùt Saøi Goøn 1,8 1,5 1,5 5,05 1,98 1,25 36% 76% 120% Coâng ty coå phaàn Thuyû saûn soá 4 1,2 1,2 1,2 2,88 2,83 2,07 42% 42% 58% Coâng ty coå phaàn Söõa Vieät Nam - 1,5 1,7 3,22 2,97 3,81 0% 51% 45% Coâng ty coå phaàn Vieãn thoâng VTC 1,4 1,4 0,7 4,34 4,53 4,02 31._.áu chuyeân vieân gioûi thì caøng phaùt trieån caøng deã ñi ñeán suïp ñoå. Töø tröôùc ñeán nay, caùc doanh nghieäp Vieät Nam thaät söï chöa chuù troïng ñeán maûng taøi chính, chuû yeáu thöïc hieän caùc coâng taùc keá toaùn, thueá vaø laäp caùc baùo caùo taøi chính. Caùc coâng ty coå phaàn cuõng coù thöïc traïng nhö vaäy, thaäm chí caùc coâng ty coå phaàn ñaõ nieâm yeát cuõng chæ coù moät hai ngöôøi thöïc hieän coâng taùc thoâng tin taøi chính, chöa coù toå chöùc moät boä phaän taøi chính thöïc hieän caùc coâng vieäc quaûn trò taøi chính hieäu quaû. Ñöùng tröôùc nhu caàu caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét cuõng nhö söùc eùp trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá, caùc coâng ty phaûi töï vöôn leân, khaúng ñònh ñöôïc vò theá vaø teân tuoåi cuûa mình. Muoán laøm ñöôïc ñieàu ñoù, caùc coâng ty caàn coù nhöõng nhaân taøi, giaøu naêng löïc ñaëc bieät caàn coù nhöõng tri thöùc trong quaûn lyù taøi chính, moät yeáu toá thieát yeáu trong ñaàu tö vaø kinh doanh. Chính vì theá, nhu caàu veà nhaân löïc taøi chính ñaõ thöïc söï böùc thieát, haàu heát caùc coâng ty ñeàu phaûi ñaët haøng coâng ty “saên ñaàu ngöôøi” tuyeån duïng caùc chuyeân - 60 - vieân taøi chính. Caùc coâng ty coå phaàn ñeàu ñang caàn Giaùm ñoác taøi chính vaø chuyeân vieân taøi chính vôùi nhieàu möùc ñoä khaùc nhau maø löïc löôïng keá toaùn khoâng theå ñaûm traùch ñöôïc. Caùc chuyeân vieân taøi chính caàn coù moät trình ñoä cao veà kieán thöùc vaø kyõ thuaät phaân tích taøi chính hieän ñaïi, keát hôïp vôùi hieåu bieát veà tình hình kinh teá xaõ hoäi. Tuy nhieân, ñeå tìm ñöôïc chuyeân vieân taøi chính gioûi khoâng phaûi deã, khi maø caùc caùn boä keá toaùn coù kinh nghieäm thì phaàn nhieàu thieáu kieán thöùc quaûn trò taøi chính hieän ñaïi, coøn caùc sinh vieân môùi toát nghieäp thì haàu nhö raát xem nheï vaø thieáu phöông phaùp ñeå haáp thu thoâng tin moâi tröôøng kinh teá, moät yeáu toá quyeát ñònh khaû naêng phaân tích vaø quaûn trò taøi chính. 3.3.1.2 Giaûi phaùp Nhö ñaõ phaân tích ôû treân, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc taøi chính laø cô sôû ñeå caùc coâng ty coå phaàn thöïc hieän caùc böôùc hoäi nhaäp vaø phaùt trieån. Ñöùng tröôùc thöïc traïng nguoàn nhaân löïc taøi chính cuûa caùc coâng ty coå phaàn hieän nay, coù theå ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp trong vaán ñeà tìm kieám vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc taøi chính cho caùc coâng ty nhö sau: - Ñeå coù ñöôïc nguoàn nhaân löïc taøi chính gioûi, caùc coâng ty caàn phoái hôïp toát 3 nguoàn. Ñoù laø tuyeån duïng sinh vieân môùi toát nghieäp, saên tìm chuyeân vieân taøi chính gioûi vaø ñaøo taïo boài döôõng kieán thöùc môùi cho chuyeân vieân cuûa coâng ty. Trong ñoù vieäc ñaøo taïo boài döôõng kieán thöùc môùi cho chuyeân vieân laø coâng vieäc thöôøng xuyeân vaø chuû ñaïo. Phöông thöùc naøy cho pheùp keát noái caùc kieán thöùc toång hôïp cuûa caùc chuyeân gia vaø kinh nghieäm thöïc tieãn cuûa hoïc vieân, vaø ñaây laø phöông thöùc ñöôïc caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi aùp duïng maïnh meõ. Hieän nay, caùc coâng ty coù theå cöû nhaân vieân ñi hoïc caùc chöông trình ñaøo taïo chuyeân saâu veà taøi chính nhö chöông trình ñaøo taïo - 61 - Giaùm ñoác taøi chính (Chief Financial Officer - CFO), chöông trình quaûn trò taøi chính cao caáp… - Ngoaøi ra, caùc coâng ty coù theå tham gia taøi trôï haøng naêm caùc cuoäc thi chuyeân moân taøi chính nhö kyø thi Giaùm ñoác taøi chính cuûa tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá, kyø thi veà phaân tích taøi chính (VFA)…, thoâng qua cuoäc thi “Baûn lónh Giaùm ñoác taøi chính – CFO”, caùc coâng ty ñang coù nhu caàu veà nguoàn löïc taøi chính coù theå löïa choïn, tuyeån duïng vaø ñaøo taïo caùc sinh vieân coù kieán thöùc, coù tieàm naêng ñöôïc theå hieän qua cuoäc thi thaønh nhöõng chuyeân gia gioûi, coù naêng löïc cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty mình trong töông lai. - Thoâng qua caùc coâng ty tö vaán nguoàn nhaân löïc, caùc coâng ty coù theå tuyeån duïng ñöôïc moät ñoäi nguõ chuyeân vieân coù trình ñoä chuyeân moân cao, coù kinh nghieäm thöïc tieãn, ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn ôû trong vaø ngoaøi nöôùc. 3.3.2 Toå chöùc hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính Doanh nghieäp neân hoaøn thieän toå chöùc hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính cuûa doanh nghieäp theo höôùng naâng cao vai troø cuûa chöùc naêng quaûn trò taøi chính phuø hôïp vôùi muïc tieâu quaûn trò taøi chính doanh nghieäp. 3.3.2.1 Nhaän thöùc roõ vai troø cuûa quaûn trò taøi chính Coù theå noùi, nhieäm vuï cuûa boä phaän quaûn trò taøi chính, boä naõo cuûa doanh nghieäp roäng hôn vaø phöùc taïp hôn raát nhieàu so vôùi boä phaän keá toaùn - thoáng keâ. Trong caùc taäp ñoaøn kinh teá ña quoác gia treân theá giôùi nhö Microsoft, Oracle, IBM, Unilever… quaûn trò taøi chính ñöôïc taùch rôøi ñoái vôùi coâng taùc keá toaùn thoáng keâ. Quaûn trò taøi chính laø boä phaän chöùc naêng quan troïng nhaát trong caùc boä phaän chöùc naêng cuûa doanh nghieäp. Ngöôøi ñöùng ñaàu boä phaän quan troïng naøy ñöôïc goïi laø Giaùm ñoác taøi chính. Giaùm ñoác taøi chính chòu traùch nhieäm toaøn boä veà maët taøi chính keá toaùn tröôùc Toång giaùm ñoác. - 62 - Ñeå quaûn trò taøi chính moät caùch coù hieäu quaû, moät soá noäi dung troïng ñieåm trong coâng taùc quaûn lyù taøi chính caàn phaûi ñöôïc chuù troïng vaø nhöõng noäi dung naøy cuõng chính laø nhieäm vuï quan troïng cuûa quaûn trò taøi chính: - Moät laø, hieåu roõ tình hình taøi chính cuûa coâng ty thoâng qua caùc baùo caùo taøi chính. Töø ñoù thaáy ñöôïc nhöõng cô hoäi kinh doanh ñöa coâng ty ñeán thaønh coâng cuõng nhö nhöõng moái ñe doaï, ruûi ro veà taøi chính trong töông lai khi coâng ty thöïc hieän nhöõng döï aùn khoâng an toaøn, khoâng hieäu quaû… - Hai laø, chuù troïng cô cheá quaûn lyù nguoàn voán cuûa coâng ty. Ñieàu chænh cô caáu thu chi, caân ñoái tyû leä chi vaø phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån kinh doanh trong töøng thôøi kyø vaø ñaûm baûo an toaøn taøi chính coâng ty. - Ba laø, taäp trung hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù taøi chính. Coâng ty caàn chuû ñoäng tieáp caän vaø tìm kieám nguoàn voán ñaàu tö treân thò tröôøng voán, thò tröôøng taøi chính. - Boán laø, ñaåy nhanh tieán trình naâng cao naêng löïc cuûa boä maùy quaûn lyù taøi chính. Coâng ty caàn xaây döïng heä thoáng thoâng tin quaûn lyù taøi chính hieäu quaû ñaùp öùng nhu caàu caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, tình hình thu chi ngaøy caøng lôùn hôn. Ngoaøi ra, coâng ty coù theå söû duïng caùc coâng cuï quaûn trò taøi chính hieän ñaïi vaø hieäu quaû nhaèm phaûn aùnh toát hôn nhöõng cô hoäi cuõng nhö caïm baãy trong coâng taùc quaûn trò taøi chính. - Naêm laø, nhu caàu voán saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty luoân coù nhöõng bieán ñoäng nhaát ñònh trong töøng thôøi kyø. Vì vaäy, caàn phaûi xem xeùt, löïa choïn cô caáu voán söû duïng sao cho tieát kieäm, hieäu quaû nhaát: ™ Tieán haønh phaân tích vaø ñöa ra moät cô caáu nguoàn voán huy ñoäng toái öu cho coâng ty trong töøng thôøi kyø. - 63 - ™ Thieát laäp moät chính saùch phaân chia lôïi nhuaän hôïp lyù, baûo veä ñöôïc quyeàn lôïi cho coâng ty, cho caùc coå ñoâng vaø ngöôøi lao ñoäng. Lôïi nhuaän ñeå laïi laø nguoàn löïc quan troïng cho pheùp coâng ty môû roäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc kinh doanh môùi, saûn phaåm môùi, taïo ñieàu kieän cho coâng ty coù möùc ñoä taêng tröôûng cao vaø beàn vöõng. ™ Kieåm soaùt vieäc söû duïng caùc taøi saûn trong coâng ty, traùnh tình traïng söû duïng laõng phí, sai muïc ñích. Caùc nhaø laõnh ñaïo cao caáp cuûa coâng ty phaûi nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa quaûn trò taøi chính. Quaûn trò taøi chính neân taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng nhö: phaân tích, hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt taøi chính; quaûn trò voán vaø caùc loaïi ruûi ro cuûa coâng ty; xaùc ñònh cô caáu taøi chính vaø tìm kieám caùc nguoàn taøi trôï haáp daãn; xem xeùt chính saùch phaân chia lôïi töùc coå phaàn. 3.3.2.2 Toå chöùc heä thoáng quaûn lyù, naâng cao vai troø cuûa nhaø quaûn trò taøi chính Hieän nay, tình traïng chung cuûa caùc coâng ty Vieät Nam laø chöa chuù troïng ñeán vieäc hoaïch ñònh vaø quaûn lyù taøi chính, chöa coù boä phaän taøi chính. Phoøng Keá toaùn vôùi coâng vieäc ñöôïc chuù troïng laø thöïc hieän caùc coâng taùc keá toaùn, thueá vaø laäp caùc baùo caùo taøi chính, trong khi ñoù caùc hoaït ñoäng quaûn trò taøi chính nhaèm tham möu cho laõnh ñaïo trong quaù trình ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö, taøi trôï, chính saùch phaân phoái lôïi nhuaän haàu nhö khoâng ñöôïc thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng thöôøng xuyeân ñuùng möùc. Taïi caùc nöôùc phaùt trieån, caùc doanh nghieäp lôùn khoâng theå thieáu ngöôøi Giaùm ñoác taøi chính gioûi, ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp. Do ñoù, caùc coâng ty caàn toå chöùc boä phaän taøi chính goàm - 64 - nhöõng ngöôøi coù coù naêng löïc thaät söï, coù kieán thöùc vöõng vaøng veà taøi chính, coù khaû naêng hoaïch ñònh trong daøi haïn theo nhö moâ hình toå chöùc sau ñaây: TOÅNG GIAÙM ÑOÁC Giaùm Ñoác Taøi Chính HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ Sô ñoà 3.1: Sô ñoà toå chöùc quaûn trò taøi chính trong coâng ty coå phaàn BP Laäp KH taøi chính BP Quaûn trò tieàn maët BP Chi tieâu voán Phoøng taøi chính BP Quaûn trò tín duïng Phoøng keá toaùn BP Keá toaùn chi phí BP Quaûn lyù thueá BP Keá toaùn taøi chính BP Quaûn lyù döõ lieäu - Phoøng keá toaùn: thöïc hieän caùc nghieäp vuï keá toaùn, quaûn lyù döõ lieäu vaø caùc baùo caùo taøi chính phuïc vuï cho Ban laõnh ñaïo vaø caùc cô quan ban ngaønh lieân quan. - Phoøng Taøi chính: thöïc hieän coâng taùc quaûn trò taøi chính nhö quaûn lyù taøi saûn, chi tieâu voán vaø ñaëc bieät thöïc hieän coâng taùc hoaïch ñònh taøi chính: laäp keá hoaïch taøi chính, tìm kieám nguoàn taøi trôï cho caùc keá hoaïch ñaàu tö... - 65 - - Phaân ñònh roõ raøng chöùc naêng cuûa Giaùm ñoác taøi chính vaø Keá toaùn tröôûng nhö laø moät boä phaän quaûn trò taøi chính vaø boä phaän keá toaùn trong doanh nghieäp. ™ Giaùm ñoác taøi chính: ñöùng ñaàu boä phaän quaûn trò taøi chính coâng ty, laø ngöôøi ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính. ™ Keá toaùn tröôûng: phuï traùch phoøng Keá toaùn, ñoùng vai troø laø ngöôøi kieåm soaùt caùc nghieäp vuï keá toaùn taøi chính vaø caùc baùo caùo phuïc vuï cho coâng vieäc quaûn lyù cuûa Ban giaùm ñoác. Beân caïnh ñoù, caàn coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa boä phaän quaûn trò taøi chính coâng ty vôùi caùc phoøng ban chöùc naêng khaùc, ñaëc bieät laø taïo ra moái quan heä chaët cheõ giöõa boä phaän quaûn trò taøi chính, Giaùm ñoác taøi chính vôùi Toång giaùm ñoác vaø Hoäi ñoàng quaûn trò cuûa coâng ty. 3.3.2.3 Hoaøn thieän coâng taùc döï toaùn, hoaïch ñònh taøi chính Coâng taùc hoaïch ñònh cuûa caùc coâng ty caàn phaûi ñöôïc ñoåi môùi vaø naâng cao chaát löôïng hôn nöõa. Hieän nay, caùc keá hoaïch cuûa caùc coâng ty chæ laø nhöõng con soá raát chung chung, chöa cuï theå vaø chi tieát. Ngoaøi ra, keá hoaïch chæ laø hình thöùc, daãn ñeán keá hoaïch taøi chính cuõng nhö döï baùo doøng tieàn trong naêm khoâng chính xaùc, caùc coâng ty khoâng töï chuû veà taøi chính vaø söû duïng voán khoâng hieäu quaû. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, caùc coâng ty caàn phaûi: - Thieát laäp moät heä thoáng thoâng tin thoâng suoát, hieäu quaû vaø kòp thôøi, ñaëc bieät laø thoâng tin keá toaùn. - Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh toång theå öùng vôùi töøng thôøi kyø phaùt trieån. - Treân cô sôû caùc chieán löôïc kinh doanh, caùc giaû ñònh phuø hôïp tình hình thöïc teá, xaây döïng keá hoaïch kinh doanh, keá hoaïch ñaàu tö ñeå töø ñoù döï baùo ñöôïc - 66 - lôïi nhuaän, ñaàu tö, vay nôï... laø nhöõng coâng taùc döï baùo caàn thieát vaø coù lieân quan ñeán döï baùo doøng tieàn. Keát luaän chöông 3 Chöông 3 trình baøy quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá döïa treân thöïc traïng quaûn lyù taøi chính taïi caùc coâng ty vaø xu theá taát yeáu cuûa kinh teá hoäi nhaäp. Trong xu theá hoäi nhaäp toaøn caàu veà kinh teá ñang dieãn ra maïnh meõ hieän nay cuõng nhö söï caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng ngaøy caøng khoác lieät, caùc coâng ty ñöùng tröôùc yeâu caàu phaûi naâng cao hieäu quaû quaûn lyù, tieát kieäm chi phí ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, caùc coâng ty coå phaàn caàn chuù troïng trong coâng taùc quaûn trò taøi chính thoâng qua caùc quyeát ñònh taøi chính: chính saùch taøi trôï vaø chính saùch coå töùc. Beân caïnh ñoù, khoâng theå thieáu giaûi phaùp tìm nguoàn nhaân löïc taøi chính gioûi cuõng nhö toå chức boä maùy quaûn trò taøi chính hoaït ñoäng hieäu quaû, seõ goùp phaàn cho coâng taùc quaûn trò taøi chính cuûa caùc coâng ty ngaøy caøng hieäu quaû hôn trong thôøi gian tôùi. - 67 - Keát luaän Trong xu höôùng neàn kinh teá hoäi nhaäp vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, ñoøi hoûi caùc quyeát ñònh quaûn trò doanh nghieäp phaûi döïa treân caùc nguyeân lyù vaø tín hieäu thò tröôøng. Quaûn lyù taøi chính laø moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng nhaát trong coâng taùc quaûn lyù coâng ty. Qua nhöõng vuï beâ boái taøi chính trong nhöõng naêm qua nhö Enron, Worlcom… caùc coâng ty treân theá giôùi ñaõ chuù troïng hôn ñeán coâng taùc taøi chính. Vaø hôn bao giôø heát, tri thöùc quaûn lyù taøi chính laø moät yeâu toá thieát yeáu vaø ñöôïc chuù troïng nhieàu nhaát trong ñaàu tö vaø kinh doanh. Luaän vaên ñaõ nghieân cöùu, toång keát, trình baøy quaûn lyù taøi chính trong caùc coâng ty coå phaàn theo caùch quaûn lyù khoa hoïc, hieän ñaïi ñaõ ñöôïc caùc coâng ty treân theá giôùi thöïc hieän thaønh coâng vaø tieáp tuïc hoaøn thieän theo xu höôùng phaùt trieån cuûa neàn kinh teá hoäi nhaäp. Ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù taøi chính, caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø caùc coâng ty coå phaàn noùi rieâng caàn phaûi trang bò tri thöùc quaûn lyù taøi chính, vaän duïng lyù thuyeát quaûn trò taøi chính hieän ñaïi vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng, thay ñoåi coâng taùc quaûn lyù taøi chính cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi. Ñieàu naøy laø caàn thieát vaø caáp baùch trong giai ñoaïn hieän nay, khi Vieät Nam ñaõ chính thöùc gia nhaäp vaøo WTO, vaøo saân chôi môùi trong quaù trình hoäi nhaäp. Maëc duø ñaõ coù nhieàu noã löïc trong quaù trình nghieân cöùu ñeå hoaøn thaønh luaän vaên song do thôøi gian, taøi lieäu tham khaûo, kinh nghieäm coøn haïn cheá neân luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh, raát mong nhaän ñöôïc caùc yù kieán ñoùng goùp quyù baùu cuûa Quyù Thaày, Coâ vaø caùc baïn ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän hôn. - 68 - TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. Traàn Ngoïc Thô (2005), Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 2. Traàn Ngoïc Thô, Nguyeãn Ngoïc Ñònh (2005), Taøi chính quoác teá, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 3. Traàn Thò Thuøy Linh, Giaûi phaùp veà nguoàn voán cho caùc coâng ty coå phaàn nieâm yeát ôû Vieät Nam, www.ueh.edu.vn/tcptkt/ptkt2003/thang12-03. 4. Moät soá vaán ñeà veà voán vaø caáu truùc cuûa coâng ty coå phaàn, www.moi.gov.vn Baùo coâng nghieäp Vieät Nam. 5. Baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty coå phaàn naêm 2003, 2004, 2005 treân caùc Website. 6. Phöông aùn huy ñoäng voán theâm 100 tyû thoâng qua phaùt haønh coå phieáu theo hình thöùc phaùt haønh haïn cheá cuûa coâng ty SPT 7. Caùc website tham khaûo: www.bsc.com.vn: Coâng ty Chöùng khoaùn Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. www.bvsc.com.vn: Coâng ty Chöùng khoaùn Baûo Vieät www.ssi.com.vn: Coâng ty Chöùng khoaùn Saøi Goøn. www.vcbs.com.vn: Coâng ty chöùng khoaùn Ngaân haøng Ngoaïi Thöông. www.vse.org.vn: Trung taâm Giao dòch Chöùng khoaùn Thaønh phoá HCM. www.moi.gov.vn: Boä Coâng nghieäp Vieät Nam www.mof.gov.vn: Boä taøi chính Tieáng Anh 8. Richard A.Brealey, Stewart C.Myers, Alan J.Marcus, Fundamentals of corporate Finance – Third Edition, McGraw – Hill, USA. - 69 - Phuï luïc 1: HÖÔÙNG DAÃN TÍNH CHÆ TIEÂU LAÕI TREÂN COÅ PHIEÁU (EPS) Hieän nay, Boä Taøi chính ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 100/2005/QÑ-BTC ngaøy 28/12/2005 vaø Thoâng tö soá 21/2006/TT-BTC ngaøy 20/3/2006 höôùng daãn veà Chuaån möïc keá toaùn soá 30: Laõi treân coå phieáu. Theo quy ñònh môùi naøy, chæ tieâu laõi (thu nhaäp) treân coå phieáu seõ ñöôïc phaûn aùnh hôïp lyù hôn trong caùc tröôøng hôïp coù bieán ñoäng soá löôïng coå phieáu löu haønh trong naêm. Baøi vieát sau ñaây seõ trình baøy caùc quy öôùc cuûa TTGDCK TP.HCM trong vieäc tính chæ tieâu “laõi treân coå phieáu” cho caùc coâng ty hieän ñang nieâm yeát treân TTGDCK TP.HCM. 1. Quy ñònh chung cuûa Chuaån möïc keá toaùn soá 30 Theo caùc qui ñònh cuûa Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam soá 30, laõi treân coå phieáu bao goàm 2 chæ tieâu: Laõi cô baûn treân coå phieáu vaø Laõi suy giaûm treân coå phieáu. Chæ tieâu laõi suy giaûm treân coå phieáu coù tính ñeán soá löôïng caùc coâng cuï coù theå chuyeån thaønh coå phieáu nhö traùi phieáu chuyeån ñoåi, quyeàn choïn…vaø seõ ñöôïc Boä Taøi chính höôùng daãn sau khi Luaät Chöùng khoaùn ñöôïc thoâng qua. Hieän taïi doanh nghieäp chæ phaûi baùo caùo chæ tieâu Laõi cô baûn treân coå phieáu. Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp coù laäp caû baùo caùo rieâng vaø baùo caùo hôïp nhaát thì chæ phaûi trình baøy thoâng tin naøy treân baùo caùo hôïp nhaát, khoâng nhaát thieát phaûi tính rieâng cho töøng coâng ty con. Coâng thöùc chung: Doanh nghieäp caàn löu yù phaân bieät giöõa soá löôïng coå phieáu ñang löu haønh, soá coå phieáu ñöôïc phaùt haønh vaø coå phieáu ñöôïc pheùp nieâm yeát. Soá löôïng coå phieáu duøng tính toaùn chæ tieâu laõi cô baûn treân coå phieáu laø coå phieáu ñang löu haønh, nghóa laø soá coå phieáu thöïc teá ñang naém giöõ bôûi caùc coå ñoâng (keå caû caùc coå ñoâng bò haïn cheá giao dòch nhö coå ñoâng nhaø nöôùc, coå ñoâng saùng laäp, thaønh vieân HÑQT,...) vaø khoâng bao goàm soá coå phieáu do chính doanh nghieäp naém giöõ (coå phieáu quyõ) hoaëc ñöôïc pheùp phaùt haønh nhöng chöa phaùt haønh. 2. Caùc quy öôùc cuûa Trung taâm Giao dòch Chöùng khoaùn TP.HCM Maëc duø Chuaån möïc keá toaùn soá 30 cuõng nhö caùc taøi lieäu höôùng daãn chuaån möïc coù ñöa ra caùc ví duï cuï theå cho vieäc tính toaùn chæ soá EPS cho caùc coâng ty coå phaàn, tuy nhieân vaãn coøn moät soá tröôøng hôïp ñaõ coù phaùt sinh treân thöïc teá nhöng chöa coù qui ñònh (ví duï nhö phaùt haønh quyeàn mua coå phieáu vôùi giaù öu ñaõi cho coå ñoâng hieän höõu ñeå taêng voán coå phaàn). Hôn nöõa caùc thôøi ñieåm thöïc hieän ghi nhaän = LN (loã) phaân boå cho CÑ sôû höõu coå phieáu phoå thoâng ñang löu haønh trong kyøCPSoá bình quaân gia quyeàn cuûa Laõi cô baûn treân coå phieáu - 70 - 2.1 Toång soá ngaøy trong naêm laø soá ngaøy thöïc teá theo lòch, bao goàm caû ngaøy leã vaø ngaøy nghæ. 2.2 Tröôøng hôïp coâng ty thöïc hieän mua laïi coå phieáu treân thò tröôøng laøm coå phieáu quyõ/ baùn coå phieáu quyõ: ngaøy ghi nhaän soá coå phieáu löu haønh giaûm/ taêng theâm laø ngaøy keát thuùc ñôït mua/ baùn ñoù. Soá löôïng coå phieáu löu haønh bình quaân trong naêm ñöôïc tính nhö sau: Soá coå phieáu ñaàu kyø x Soá ngaøy töø ñaàu kyø ñeán khi keát thuùc ñôït mua/ baùn CPQ + Soá coå phieáu löu haønh sau khi thöïc hieän mua/ baùn CPQ x Soá ngaøy töø khi keát thuùc ñôït mua/ baùn CPQ cho ñeán cuoái kyø Soá löôïng coå phieáu bình quaân löu haønh trong kyø = Toång soá ngaøy trong kyø 2.3 Tröôøng hôïp coâng ty thöïc hieän phaùt haønh rieâng leû cho ñoái taùc chieán löôïc/ caùn boä coâng nhaân vieân: ngaøy ghi nhaän soá coå phieáu löu haønh taêng theâm laø ngaøy löôïng coå phieáu naøy chính thöùc ñöôïc giao dòch treân TTGDCK. Soá löôïng coå phieáu löu haønh bình quaân trong naêm ñöôïc tính nhö sau: Soá coå phieáu ñaàu kyø x Soá ngaøy töø ñaàu kyø ñeán khi coå phieáu phaùt haønh rieâng leû ñöôïc chính thöùc giao dòch + Soá coå phieáu löu haønh sau khi thöïc hieän phaùt haønh rieâng leû x Soá ngaøy töø khi coå phieáu phaùt haønh rieâng leû ñöôïc giao dòch cho ñeán cuoái kyø Soá löôïng coå phieáu bình quaân löu haønh trong kyø = Toång soá ngaøy trong kyø 2.4 Tröôøng hôïp traû coå töùc baèng coå phieáu/ coå phieáu thöôûng: soá coå phieáu löu haønh trong kyø ñöôïc ñieàu chænh qua 2 giai ñoaïn: - 71 - + Ñieàu chænh hoài toá: taát caû caùc söï kieän xaûy ra tröôùc ngaøy giao dòch khoâng höôûng quyeàn nhaän coå töùc baèng coå phieáu/ coå phieáu thöôûng (XR) phaûi ñöôïc ñieàu chænh theo heä soá töông öùng vôùi tyû leä traû coå töùc hoaëc thöôûng coå phieáu. Toång soá löôïng coå phieáu sau khi traû coå töùc/ thöôûng coå phieáuHeä soá ñieàu chænh = Toång soá löôïng coå phieáu tröôùc khi traû coå töùc/ thöôûng coå phieáu + Ñieàu chænh taêng soá löôïng coå phieáu: soá löôïng coå phieáu taêng theâm do traû coå töùc/ coå phieáu thöôûng ñöôïc coäng vaøo soá coå phieáu löu haønh keå töø ngaøy löôïng coå phieáu naøy chính thöùc ñöôïc giao dòch. 2.5 Tröôøng hôïp phaùt haønh quyeàn mua coå phieáu vôùi giaù öu ñaõi cho coå ñoâng hieän höõu: soá coå phieáu löu haønh trong kyø ñöôïc ñieàu chænh qua 2 giai ñoaïn: + Töø ngaøy giao dòch khoâng höôûng quyeàn mua (XR) ñeán khi coå phieáu phaùt haønh theâm chính thöùc ñöôïc giao dòch: soá löôïng coå phieáu löu haønh phaûi ñöôïc ñieàu chænh theo heä soá giaù giöõa giaù ñoùng cöûa tröôùc ngaøy XR vaø giaù tham chieáu cuûa ngaøy XR. Tröôøng hôïp coâng ty vöøa thöïc hieän traû coå töùc vaø choát quyeàn mua cuøng moät ngaøy thì giaù ñoùng cöûa cuûa ngaøy tröôùc ngaøy XR phaûi ñöôïc tröø ñi cho löôïng coå töùc baèng tieàn maët coå ñoâng ñöôïc nhaän. Giaù ñoùng cöûa cuûa ngaøy giao dòch tröôùc ngaøy XR – coå töùc tieàn maët (neáu coù) Heä soá giaù = Giaù tham chieáu cuûa ngaøy XR Giaù ñoùng cöûa tröôùc ngaøy XR x KL coå phieáu ñöôïc nhaän quyeàn mua + Giaù phaùt haønh x KL coå phieáu phaùt haønh theâm Giaù tham chieáu ngaøy XR = Toång khoái löôïng coå phieáu sau khi phaùt haønh + Ñieàu chænh taêng soá löôïng coå phieáu: soá löôïng coå phieáu taêng theâm do coå ñoâng hieän höõu thöïc hieän quyeàn mua ñöôïc coäng vaøo soá coå phieáu löu haønh keå töø ngaøy löôïng coå phieáu naøy chính thöùc ñöôïc giao dòch. Tröôøng hôïp vieäc phaùt haønh quyeàn ñöôïc thöïc hieän keùo daøi trong 2 naêm (choát ngaøy höôûng quyeàn trong naêm tröôùc vaø löôïng coå phieáu phaùt haønh theâm chính thöùc giao dòch vaøo naêm sau): soá löôïng coå phieáu löu haønh ñaàu kyø cuûa naêm sau cuõng phaûi ñöôïc ñieàu chænh cho heä soá giaù nhö treân. - 72 - 2.6 Tröôøng hôïp taùch/ goäp coå phieáu: ngaøy ghi nhaän coå phieáu löu haønh taêng/ giaûm laø ngaøy coå phieáu ñöôïc giao dòch trôû laïi sau khi taùch/ goäp. Taát caû caùc söï kieän xaûy ra tröôùc ngaøy naøy ñeàu phaûi ñieàu chænh theo tyû leä taùch/ goäp coå phieáu. Soá löôïng coå phieáu sau khi taùch/ goäpTyû leä taùch/ goäp coå phieáu = Soá löôïng coå phieáu tröôùc khi taùch/ goäp 3. Caùc ví duï veà EPS theo caùch tính môùi ñoái vôùi caùc coâng ty nieâm yeát treân TTGDCK TP.HCM Sau ñaây laø caùc ví duï töø caùc söï kieän ñieån hình cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân TTGDCK TP.HCM trong naêm 2005: • Coâng ty Transimex – Saøi goøn: Ngaøy Söï kieän Soá löôïng coå phieáu (coå phieáu) (A) Heä soá ñieàu chænh (B) Troïng soá thôøi gian (C = soá ngaøy) Soá coå phieáu ñieàu chænh (D = A x B x C) 01/01 Ñaàu kyø 3.300.000 178 587.400.000 28/06 Giao dòch khoâng höôûng quyeàn mua coå phieáu phaùt haønh theâm cho coå ñoâng hieän höõu, tyû leä 10:3, giaù phaùt haønh 20.000ñ/cp. Giaù ñoùng cöûa tröôùc ngaøy XR 33.900ñ/cp. Giaù tham chieáu vaøo ngaøy XR laø 30.692ñ/cp => heä soá ñieàu chænh: 33.900/ 30.692 = 1,1045 3.300.000 1,1045 73 266.076.767 09/09 Giao dòch coå phieáu phaùt haønh theâm cho coå ñoâng hieän höõu 4.290.000 114 489.060.000 31/12 Cuoái kyø 4.290.000 Toång coäng 365 1.342.536.767 - 73 - Soá coå phieáu bình quaân trong naêm 3.678.183 Lôïi nhuaän sau thueá naêm 2005: 17.453.764.030 ñ - Soá coå phieáu bình quaân trong naêm: 3.678.183 - EPS = 17.453.764.030 / 3.678.183 = 4.745 ñ/cp - • Coâng ty REE - Lôïi nhuaän sau thueá naêm 2005: 67.849.835.000 ñ - Coå töùc öu ñaõi cho coå phieáu ESOP: 112.922.600 ñ - Soá coå phieáu bình quaân trong naêm: 24.088.287 cp Ngaøy Söï kieän Soá löôïng coå phieáu (A) Heä soá ñieàu chænh (B) Troïng soá thôøi gian (C = soá ngaøy) Soá CP ñieàu chænh (D = A x B x C) 01/01 Ñaàu kyø 22.500.000 54 1.215.000.000 Giao dòch khoâng höôûng quyeàn nhaän coå töùc baèng tieàn maët laø 150ñ/cp vaø baèng coå phieáu töông öùng vôùi tyû leä gaàn ñuùng laø 100:3. Giaù ñoùng cöûa tröôùc ngaøy XR 24.100ñ/cp, giaù tham chieáu 23.252. Heä soá ñieàu chænh (24.100-150)/ 23.252 = 1,03 24/02 22.500.000 1,03 35 811.125.000 Giao dòch 674.274 cp traû coå töùc 31/03 23.174.274 202 4.681.203.348 Giao dòch 5.000.000 coå phieáu phaùt haønh cho coå ñoâng chieán löôïc 19/10 28.174.274 74 2.084.896.276 31/12 Cuoái kyø 28.174.274 Toång coäng 365 8.792.224.624 Soá CP bình quaân trong naêm 24.088.287 - 74 - - EPS = (67.849.835.000 - 112.922.600)/ 24.088.287 = 2.812 ñ/cp Treân ñaây laø caùc ví duï ñieån hình töø thöïc teá cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân TTGDCK TP.HCM. Ñeå taïo thuaän lôïi cho nhaø ñaàu tö trong vieäc caäp nhaät caùc chæ soá lieân quan ñeán chæ tieâu laõi treân coå phieáu (EPS), Baûn tin Thò tröôøng Chöùng khoaùn seõ thöïc hieän tính toaùn chæ tieâu EPS cho 4 quyù gaàn nhaát theo ñuùng caùc qui öôùc neâu treân. Raát mong nhaän ñöôïc söï quan taâm theo doõi vaø goùp yù cuûa Quyù vò ñoäc giaû. Phuï luïc 2: HUY ÑOÄNG VOÁN QUA HÌNH THÖÙC PHAÙT HAØNH HAÏN CHEÁ CUÛA COÂNG TY SPT Böôùc coâng vieäc Noäi dung coâng vieäc Nghò quyeát cuûa Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng thoâng qua phöông aùn huy ñoäng voán hoaëc giao cho Hoäi ñoàng quaûn trò xaây döïng Phöông aùn huy ñoäng voán. Xaây döïng phöông aùn phaùt haønh coå phieáu vaø baûng coâng boá thoâng tin Treân cô sôû thoâng tin taøi chính, kyù hôïp ñoàng vôùi coâng ty chöùng khoaùn cung caáp dòch vuï tö vaán vaø phaùt haønh coå phieáu: - Phaân tích caùc tyû soá taøi chính, doøng tieàn, caáu truùc voán… - Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. - Tö vaán choïn phöông aùn phaùt haønh: ñònh giaù khôûi ñieåm, soá löôïng coå phaàn chaøo baùn. - Xaây döïng phöông aùn phaùt haønh coå phieáu. - Xaây döïng baûng coâng boá thoâng tin cho ñôït phaùt haønh. Choïn loïc danh saùch toå chöùc nhaø ñaàu tö ñeå göûi thö thaêm doø, tìm kieám nhaø ñaàu tö chieán löôïc - Coâng ty tö vaán seõ giôùi thieäu danh saùch caùc toå chöùc ñaàu tö lôùn. - Coâng ty seõ choïn danh saùch ngaén (short list) caùc toå chöùc ñaàu tö ñeå göûi thö thaêm doø, coù theå laø nhöõng coâng ty, ngaân haøng, quyõ ñaàu tö, nhaø cung caáp coù tieàm löïc veà taøi chính, trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä, kinh nghieäm trong quaûn lyù ñieàu haønh... ñeå thöïc hieän taøi trôï voán hoaëc cam keát hoã trôï cho coâng ty khi trôû thaønh coå ñoâng cuûa coâng ty. Xaây döïng caùc tieâu chí cho nhaø ñaàu tö chieán löôïc Caùc tieâu chí ñeå ñaùnh giaù, choïn löïa nhaø ñaàu tö chieán löôïc: - Muïc tieâu ñaàu tö: cam keát ñaàu tö taøi chính laâu daøi. - Naêng löïc cuûa toå chöùc ñaàu tö: quy moâ voán, trình ñoä naêng löïc quaûn lyù, coù thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm vaø hoaït ñoäng trong cuøng ngaønh ngheà, coù theå cöû ngöôøi tham gia ñieàu haønh coâng ty. - Ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc tham gia thöïc hieän caùc chieán löôïc cuûa coâng ty. - 75 - Böôùc coâng vieäc Noäi dung coâng vieäc - Coù kinh nghieäm hoaït ñoäng vaø cam keát hoã trôï cho coâng ty trong nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng chính, coù khaû naêng cung caáp nguoàn taøi chính, coâng ngheä, thieát bò cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty theo möùc ñoä öu tieân ñaùnh giaù nhö sau: • Hoã trôï veà phaùt trieån thò tröôøng. • Hoã trôï veà taøi chính. • Hoã trôï veà thieát bò: coù khaû naêng cung caáp thieát bò hoaëc coù taàm nhìn daøi haïn, giuùp coâng ty coù hôïp ñoàng lôùn vaø thuaän lôïi trong quaù trình ñaøm phaùn caùc thieát bò. • Hôïp taùc trong caùc döï aùn ñaàu tö. Ñaøm phaùn choïn nhaø ñaàu tö chieán löôïc - Göûi thö môøi ñaøm phaùn. - Coâng ty ngoài vaøo baøn ñaøm phaùn vôùi töøng nhaø ñaàu tö ñeå choïn ra caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc. Coâng ty seõ raøng buoäc vôùi nhaø ñaàu tö caùc cam keát vaø thoûa thuaän veà goùp voán, hoã trôï taøi chính, tö vaán ñieàu haønh, hoã trôï kyõ thuaät... ñeå caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc seõ ñoàng haønh vôùi coâng ty vì muïc tieâu phaùt trieån laâu daøi cuûa coâng ty. - Quaù trình ñaøm phaùn ñeå coù ñöôïc moät nhaø ñaàu tö chieán löôïc ñaëc bieät quan troïng. Tröôùc heát, coâng ty phaûi tìm hieåu kyõ löôõng veà naêng löïc, phaân tích vaø ñaùnh giaù ñöôïc noäi löïc cuûa caùc nhaø ñaàu tö tieàm naêng. Beân caïnh ñoù, xaùc ñònh ñöôïc naêng löïc baûn thaân cuûa coâng ty, chieán löôïc cuûa coâng ty trong töông lai ñeå tìm nhöõng nhaø ñaàu tö phuø hôïp nhaát. Sau ñoù töøng böôùc vaän ñoäng caùc nhaø ñaàu tö chuyeån töø quan heä ñoái taùc sang ñoùng vai troø laø caùc coå ñoâng, thaønh vieân chieán löôïc. Thoâng baùo phaùt haønh coå phieáu ra beân ngoaøi vaø nhaän ñaêng kyù mua coå phieáu - Thoâng baùo phaùt haønh coå phieáu ra beân ngoaøi - Giaûi ñaùp thaéc maéc cuûa caùc nhaø ñaàu tö - Nhaän ñaêng kyù mua coå phieáu cuûa caùc nhaø ñaàu tö Toå chöùc phaùt haønh Phaùt haønh coå phieáu theo caùc phöông thöùc: - Theo giaù thoaû thuaän - Theo hình thöùc ñaáu giaù Maãu thö thaêm doø (xem trang beân) Danh saùch caùc toå chöùc ñaàu tö lôùn taïi Vieät Nam (xem trang beân) ._.