Quản lý nhà nước đối với thông tin về nhiệm vụ khoa học và công nghệ-Thực trạng và giải pháp

hònh thûác chûúng trònh, àïì taâi, dûå aán, nhiïåm vuå nghiïn cûáu vaâ caác hònh thûác khaác nhû àiïìu tra cú baãn, nhiïåm vuå theo nghõ àõnh thû, Theo söë liïåu thöëng kï chûa àêìy àuã cuãa Böå KH&CN [5], trong giai àoaån tûâ nùm 2006 àïën nay, Nhaâ nûúác àaä àêìu tû 14.837,629 tyã àöìng àïí thûåc hiïån 28.704 NVKH&CN cêëp quöëc gia, cêëp böå vaâ cêëp tónh. Tñnh trung bònh möîi nùm Nhaâ nûúác àêìu tû khoaãng gêìn 2.500 tyã àöìng àïí thûåc hiïån khoaãng 5.200 NVKH&CN cêëp quöëc gia, cêëp böå vaâ cêëp tónh QUAÃN LYÁ NHAÂ NÛÚÁC ÀÖËI VÚÁI THÖNG TIN VÏÌ NHIÏÅM VUÅ KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ: THÛÅC TRAÅNG VAÂ GIAÃI PHAÁP ThS Phaåm Vùn Huâng Cuåc Thöng tin khoa hoåc vaâ cöng nghïå quöëc gia Toám tùæt: Laâm roä vai troâ cuãa thöng tin vïì nhiïåm vuå khoa hoåc vaâ cöng nghïå (NVKH&CN) àöëi vúái hoaåt àöång quaãn lyá vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc. Trònh baây thûåc traång triïín khai caác vùn baãn quaãn lyá nhaâ nûúác trong cöng taác thu thêåp, àùng kyá, lûu giûä vaâ sûã duång thöng tin vïì NVKH&CN. Giúái thiïåu nhûäng quy àõnh múái àöëi vúái hoaåt àöång thu thêåp, àùng kyá, lûu giûä vaâ sûã duång thöng tin vïì NVKH&CN trong Luêåt KH&CN 2013, Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN. Àûa ra giaãi phaáp tùng cûúâng quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì NVKH&CN caác cêëp. Tûâ khoáa: nhiïåm vuå khoa hoåc vaâ cöng nghïå; àïì taâi nghiïn cûáu; quaãn lyá nhaâ nûúác; nghiïn cûáu khoa hoåc; kïët quaã nghiïn cûáu; cöng trònh nghiïn cûáu; lûu giûä thöng tin; cung cêëp thöng tin. State management of information on S&T projects: The current state and solutions Summary: Clarity the role of information on S&T tasks in management and scientific research activities; informs the real state of implementation of state management documents in collecting, registering, preserving and using information on S&T tasks; presents new related regulations in 2013 S&T Law, Decree Nr 11/2014/NÀ-CP on S&T information; sets forth solutions to intensifying state management of information on S&T tasks at all levels. Keywords: S&T tasks; research project; state management; scientific research; research results; research works; information preservation; information supply. (chûa kïí söë nhiïåm vuå vaâ kinh phñ cho viïåc thûåc hiïån caác NVKH&CN cêëp cú súã vaâ caác NVKH&CN caác cêëp thuöåc lônh vûåc an ninh, quöëc phoâng). Sûå àêìu tû cuãa Nhaâ nûúác laâ nhû vêåy, nhûng hiïåu quaã àêìu tû ra sao àang laâ cêu hoãi lúán àöëi vúái nhaâ quaãn lyá. Haâng loaåt vêën àïì àûúåc àùåt ra nhû: Trong möîi cú quan, möîi cêëp quaãn lyá noái riïng vaâ phaåm vi caã nûúác noái chung coá nhûäng NVKH&CN naâo àang àûúåc thûåc hiïån, tñnh khoa hoåc vaâ tñnh thûåc tiïîn cuãa caác nhiïåm vuå naây ra sao, vêën àïì traánh nghiïn cûáu truâng lùåp àûúåc giaãi quyïët nhû thïë naâo, laâm sao àïí coá thïí tiïëp cêån àûúåc àêìy àuã vaâ chñnh xaác thöng tin vïì caác NVKH&CN, kïët quaã viïåc ûáng duång caác NVKH&CN úã caác cêëp Böå, ngaânh, àõa phûúng nhû thïë naâo,... Àoá khöng chó laâ baâi toaán riïng cuãa möîi ngaânh, möîi àõa phûúng maâ laâ baâi toaán chung cuãa têët caã caác cêëp quaãn lyá thuöåc moåi lônh vûåc trong caã nûúác. Àïí goáp phêìn cung cêëp cêu traã lúâi cho nhûäng cêu hoãi nïu trïn, baâi viïët naây xin àïì cêåp àïën möåt vêën àïì coá yá nghôa quan troång, aãnh hûúãng trûåc tiïëp àïën toaân böå quaá trònh cuãa NVKH&CN, tûâ khêu xaác àõnh NVKH&CN àïën quaá trònh thûåc hiïån vaâ cuöëi cuâng laâ viïåc àaánh giaá hiïåu quaã NVKH&CN àûúåc ûáng duång trong thûåc tiïîn. Àoá laâ cöng taác quaãn lyá thöng tin vïì NVKH&CN. 1. Thûåc traång cöng taác quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN 1.1. Xaác àõnh nhiïåm vuå KH&CN Xaác àõnh NVKH&CN laâ giai àoaån àêìu tiïn, àoáng vai troâ àùåc biïåt quan troång trong viïåc giaãi quyïët nhûäng vêën àïì vïì KH&CN àûúåc àùåt ra. Mùåc duâ haânh lang phaáp lyá cho viïåc xaác àõnh caác NVKH&CN trong nhûäng nùm gêìn àêy àaä àûúåc cuãng cöë vaâ cuå thïí hoáa, tuy nhiïn vêîn töìn taåi nhûäng mùåt haån chïë nhêët àõnh nhû: tñnh thûåc tiïîn cuãa nhiïåm vuå chûa cao, caá nhên thûåc hiïån nhiïåm vuå coân yïëu vïì nùng lûåc, nhiïåm vuå àûúåc phï duyïåt coân truâng lùåp, Möåt trong nhûäng nguyïn nhên cuãa tònh traång trïn laâ do thiïëu thöng tin vïì nhûäng NVKH&CN àaä àûúåc triïín khai vaâ àang àûúåc tiïën haânh. Hiïån taåi chuáng ta chûa coá cú súã dûä liïåu (CSDL) àêìy àuã vaâ toaân diïån vïì caác NVKH&CN àaä àûúåc phï duyïåt vaâ triïín khai thûåc hiïån. Kïët quaã laâ nhaâ quaãn lyá vaâ nhaâ khoa hoåc àïìu khöng coá àuã thöng tin cho viïåc xaác àõnh tñnh truâng lùåp cuãa NVKH&CN trûúác phï duyïåt. 1.2. Thu thêåp vaâ phöí biïën thöng tin vïì caác nhiïåm vuå KH&CN àang tiïën haânh Cöng taác thu thêåp, quaãn lyá thöng tin vïì caác NVKH&CN àaä àûúåc phï duyïåt vaâ àang trong giai àoaån tiïën haânh laâ nhiïåm vuå quan troång trong cöng taác quaãn lyá hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc giuáp nùæm bùæt àêìy àuã tònh hònh phï duyïåt vaâ cho tiïën haânh caác NVKH&CN möåt thúâi àiïím nhêët àõnh, àïí tûâ àoá xêy dûång hûúáng nghiïn cûáu triïín khai caác NVKH&CN cuå thïí cho tûâng cêëp úã Böå, ngaânh cuäng nhû úã tûâng àõa phûúng, traánh hiïån tûúång nghiïn cûáu truâng lùåp vaâ têån duång töëi àa kïët quaã caác NVKH&CN àaä àûúåc triïín khai. Tuy nhiïn, tûâ thûåc tïë cho thêëy, vêën àïì quaãn lyá thöng tin vïì caác NVKH&CN àang tiïën haânh taåi caác cêëp thuöåc Böå, ngaânh cuäng nhû àõa phûúng trong nhûäng nùm vûâa qua chûa àûúåc thûåc hiïån möåt caách àêìy àuã vaâ kõp thúâi dêîn àïën tònh traång àún võ quaãn lyá khöng kiïím soaát àûúåc àêìy àuã thöng tin vïì caác NVKH&CN àaä àûúåc phï duyïåt vaâ àang trong giai àoaån tiïën haânh. Àiïìu naây laâm cho ngûúâi duâng tin (chuã yïëu laâ nhaâ quaãn lyá vaâ nhaâ nghiïn cûáu) khöng coá àûúåc nhûäng thöng Nghiïn cûáu - Trao àöíi 4 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 tin cêìn thiïët laâm cú súã àõnh hûúáng nghiïn cûáu vaâ triïín khai caác NVKH&CN cuå thïí. Nguyïn nhên cuãa tònh traång naây laâ chûa coá nhûäng quy àõnh coá tñnh chêët phaáp lyá vïì viïåc baáo caáo danh muåc vaâ tònh hònh phï duyïåt, kyá húåp àöìng thûåc hiïån caác NVKH&CN coá sûã duång ngên saách nhaâ nûúác. Thûåc tïë trûúác àêy chuáng ta àaä coá quy àõnh vïì àùng kyá NVKH&CN sûã duång ngên saách nhaâ nûúác (Quyïët àõnh söë 271/QÀ, ngaây 06/6/1980 cuãa Chuã nhiïåm UÃy ban KHKT Nhaâ nûúác, nay laâ Böå KH&CN). Trïn cú súã quy àõnh vïì àùng kyá NVKH&CN, ngay tûâ nùm 1985 Viïån Thöng tin Khoa hoåc vaâ Kyä thuêåt Trung ûúng àaä tiïën haânh xêy dûång CSDL vïì NVKH&CN sûã duång ngên saách nhaâ nûúác. Tuy nhiïn do Luêåt KH&CN nùm 2000 khöng quy àõnh viïåc àùng kyá NVKH&CN coá sûã duång NSNN (chó àùng kyá, giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN coá sûã duång NSNN) nïn CSDL naây àaä bõ dûâng laåi. Nhêån thêëy àûúåc têìm quan troång cuãa vêën àïì naây, tûâ nùm 2006, Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia àaä khöi phuåc laåi viïåc xêy dûång CSDL vïì NVKH&CN. Àïën nay, CSDL naây àaä coá gêìn 10.000 biïíu ghi, trong àoá coá khoaãng 500 NVKH&CN cêëp Nhaâ nûúác. Haâng nùm, CSDL naây àûúåc cêåp nhêåt thïm khoaãng 1.000 - 1.500 biïíu ghi vaâ cho pheáp truy cêåp trûåc tuyïën thöng qua àõa chó: Trong quaá trònh thu thêåp thöng tin vïì caác NVKH&CN, bïn caånh nhûäng khoá khùn vïì quy àõnh phaáp lyá, cú chïë vïì taâi chñnh, Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia cuäng gùåp khöng ñt khoá khùn, àùåc biïåt laâ nhûäng khoá khùn liïn quan àïën sûå phöëi húåp cuãa caác àêìu möëi taåi caác böå, ngaânh khi chûa coá vùn baãn quy àõnh cuå thïí cho vêën àïì naây. 1.3. Thu thêåp, lûu giûä vaâ sûã duång thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN Ngay tûâ àêìu thêåp niïn 80 cuãa thïë kyã 20, Nhaâ nûúác àaä ban haânh quy àõnh vïì chïë àöå àùng kyá vaâ nöåp baáo caáo kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN, cuå thïí laâ Quyïët àõnh söë 271-QÀ ngaây 06/6/1980 cuãa Uyã ban Khoa hoåc kyä thuêåt Nhaâ nûúác Quy àõnh vïì àùng kyá nhaâ nûúác àöëi vúái àïì taâi vaâ nöåp baáo caáo kïët quaã nghiïn cûáu, keâm theo àoá laâ Thöng tû söë 648/THKH ngaây 06/6/1980 cuãa Uyã ban Khoa hoåc kyä thuêåt Nhaâ nûúác hûúáng dêîn thi haânh Quy àõnh trïn. Sau Luêåt KH&CN söë 21/2000/QH10 [2], Böå KH&CN àaä ban haânh Quy chïë àùng kyá, giao nöåp vaâ lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN keâm theo Quyïët àõnh söë 03/2007/QÀ-BKHCN [6] (àûúåc sûãa àöíi böí sung bùçng caác Thöng tû söë 04/2011/TT-BKHCN [7]; Thöng tû söë 13/2012/TT-BKHCN [8]). Mùåc duâ vêåy, viïåc chêëp haânh nhûäng quy àõnh trïn vêîn chûa àûúåc thûåc hiïån möåt caách nghiïm tuác úã têët caã caác cêëp, gêy khoá khùn cho caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác trong viïåc quaãn lyá, lûu giûä, thöëng kï vaâ phuåc vuå thöng tin vïì caác NVKH&CN. Theo thöëng kï cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia (àún võ àûúåc giao nhiïåm vuå àùng kyá, lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN cêëp quöëc gia vaâ cêëp böå, ngaânh), tyã lïå àùng kyá vaâ giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN cêëp quöëc gia vaâ cêëp böå, ngaânh tûâ khi coá Quyïët àõnh söë 03/2007/QÀ-BKHCN àïën nay chó chiïëm khoaãng 70% vaâ tyã lïå naây àöëi vúái caác NVKH&CN àûúåc thûåc hiïån úã àõa phûúng chó àaåt khoaãng 50% [10]. Möåt trong nhûäng nguyïn nhên cuãa viïåc chûa chêëp haânh nghiïm tuác Quy chïë àùng kyá, giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN laâ cöng taác kiïím tra vaâ giaám saát àöëi vúái hoaåt àöång àùng kyá, giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 5 trong thúâi gian qua vêîn chûa àûúåc thûåc hiïån töët úã têët caã caác cêëp quaãn lyá trong caã nûúác. Mùåc duâ coân möåt söë haån chïë, song viïåc àùng kyá, lûu giûä vaâ phuåc vuå thöng tin àöëi vúái kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN cêëp Nhaâ nûúác vaâ cêëp Böå, theo Quyïët àõnh söë 03/2007/QÀ-BKHCN àaä coá nhûäng kïët quaã àaáng kïí. Tñnh àïën hïët 2013 Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia, laâ cú quan àùng kyá àöëi vúái caác NVKH&CN cêëp Nhaâ nûúác vaâ cêëp Böå, àaä tiïëp nhêån, xûã lyá thöng tin àûa vaâo CSDL Kïët quaã nghiïn cûáu trïn 13.000 baáo caáo kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN. Trung bònh möîi nùm, CSDL naây cêåp nhêåt thïm tûâ 650 - 800 nhiïåm vuå. Àöëi vúái NVKH&CN cêëp tónh, theo söë liïåu thöëng kï nùm 2011 [11] cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia, hiïån coá khoaãng trïn 15.000 baáo caáo kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN àang àûúåc lûu giûä vaâ quaãn lyá taåi caác àõa phûúng. Tuy nhiïn, con söë trïn chûa phaãn aánh àêìy àuã toaân böå nhiïåm vuå àaä àûúåc thûåc hiïån úã cêëp naây. Theo Baáo caáo cuãa Böå KH&CN gûãi Vùn phoâng Quöëc höåi, chó tñnh tûâ nùm 2006 àïën nay, töíng söë nhiïåm vuå KH&CN cêëp tónh, thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng àûúåc thûåc hiïån àaä lïn túái 10.286 nhiïåm vuå [5]. Theo Quyïët àõnh söë 03/2007/QÀ-BKHCN, baáo caáo kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN cêëp tónh, thaânh phöë vaâ cêëp cú súã phaãi àûúåc àùng kyá, lûu giûä taåi súã KH&CN cuãa tónh. Tuy nhiïn, hiïån nay cöng taác lûu giûä vaâ cung cêëp thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN taåi möåt söë àõa phûúng vêîn àang gùåp nhiïìu khoá khùn, thïí hiïån úã möåt söë mùåt nhû: Khöng coá àún võ chõu traách nhiïåm vïì lûu giûä; nhiïìu núi lûu giûä khöng àêìy àuã vaâ liïn tuåc; baáo caáo kïët quaã nghiïn cûáu khöng àûúåc baão quaãn töët, chûa xêy dûång cöng cuå lûu giûä khai thaác thöng tin, Àïí khùæc phuåc tònh traång naây, nùm 2011 Böå KH&CN giao cho Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia thûåc hiïån nhiïåm vuå “Xêy dûång vaâ phaát triïín Hïå thöëng thöng tin nghiïn cûáu vaâ phaát triïín Viïåt Nam” [9]. Theo àoá, thöng tin vïì caác baáo caáo kïët quaã NVKH&CN cêëp tónh do caác tónh, thaânh phöë thuöåc Trung ûúng thûåc hiïån àûúåc thu thêåp vaâ xûã lyá vaâo CSDL; caác baáo caáo KQNC àûúåc söë hoáa têåp trung taåi Cuåc àïí taåo ra caác baãn sao daång àiïån tûã phuåc vuå lûu giûä vaâ khai thaác lêu daâi. Tñnh àïën nay CSDL naây àaä têåp húåp àûúåc trïn 12.000 biïíu ghi vïì baáo caáo cuãa 62 tónh, thaânh phöë trïn caã nûúác. 1.4. Thöng tin vïì tònh hònh ûáng duång kïët quaã caác nhiïåm vuå KH&CN trong thûåc tiïîn Cöng taác thöng tin vïì kïët quaã ûáng duång kïët quaã sûã duång cöng trònh nghiïn cûáu khoa hoåc vaâo thûåc tiïîn cho àïën nay vêîn chûa àûúåc triïín khai möåt caách coá hïå thöëng dêîn àïën tònh traång caã nhaâ quaãn lyá vaâ nhaâ nghiïn cûáu àïìu thiïëu thöng tin. Trong thûåc tïë, coá thïí thêëy rùçng viïåc thöng tin vïì tònh hònh ûáng duång kïët quaã nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå laâ cöng viïåc hïët sûác khoá khùn búãi möåt söë lyá do sau: Thûá nhêët: NVKH&CN bao göìm nhiïìu loaåi hònh khaác nhau, nghiïn cûáu nhiïìu lônh vûåc khaác nhau nïn viïåc ûáng duång kïët quaã nghiïn cûáu vaâo thûåc tïë laâ khöng giöëng nhau. Àùåc biïåt, kïët quaã cuãa nhûäng nhiïåm vuå nghiïn cûáu cú baãn gêìn nhû khöng aáp duång àûúåc vaâo thûåc tïë trong tûúng lai gêìn. Thûá hai: Àùåc thuâ cuãa cöng taác nghiïn cûáu khoa hoåc laâ tñnh ruãi ro rêët cao, àùåc biïåt laâ àöëi vúái nhûäng nhiïåm vuå nghiïn cûáu mang tñnh thûã nghiïåm. Do vêåy, thêåt khoá àïí xaác àõnh giaá trõ cuãa cöng trònh nghiïn cûáu trong khi mûác àöå ruãi ro vêîn chûa àûúåc kiïím soaát. Thûá ba: Caác vêën àïì liïn quan àïën àöå tin Nghiïn cûáu - Trao àöíi 6 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 cêåy, mûác àöå àêìy àuã, cêåp nhêåt cuãa caác baáo caáo ûáng duång; viïåc xaác àõnh caác àöëi tûúång thûåc hiïån baáo caáo gûãi, nhêån vaâ xûã lyá baáo caáo; viïåc thanh tra, kiïím tra thûåc tïë, àûúåc xem laâ nhûäng cöng viïåc khoá khùn àöëi vúái nhaâ quaãn lyá vaâ nhûäng ngûúâi thûåc hiïån úã têët caã caác cêëp tûâ trung ûúng àïën àõa phûúng. Vò nhûäng khoá khùn nhû vêåy, àïí coá thïí thûåc hiïån töët cöng taác naây, cêìn thiïët xêy dûång haânh lang phaáp lyá vúái nhûäng hûúáng dêîn àêìy àuã, chi tiïët vaâ coá sûå vaâo cuöåc coá traách nhiïåm cuãa caác cêëp quaãn lyá, caác töí chûác caá nhên trong caã nûúác. 2. Giaãi phaáp tùng cûúâng quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN Xuêët phaát tûâ thûåc traång vaâ nhûäng töìn taåi nïu trïn, viïåc tùng cûúâng cöng taác quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì NVKH&CN laâ hïët sûác cêìn thiïët. Àïí cöng taác thöng tin vïì NVKH&CN thûåc sûå trúã thaânh cöng cuå àùæc lûåc trong moåi lônh vûåc, cêìn phaãi thûåc hiïån àöìng böå möåt söë giaãi phaáp sau: 2.1. Cuãng cöë vaâ hoaân thiïån haânh lang phaáp lyá Xêy dûång vaâ hoaân thiïån haânh lang phaáp lyá cho viïåc thu thêåp, lûu giûä, khai thaác vaâ phöí biïën thöng tin vïì NVKH&CN laâ nhiïåm vuå coá yá nghôa quan troång haâng àêìu. Luêåt KH&CN nùm 2013 vïì cú baãn àaä taåo dûång àûúåc khung phaáp lyá vûäng chùæc trong viïåc quaãn lyá NVKH&CN nhû: quy àõnh cuå thïí viïåc xaác àõnh NVKH&CN; àùng kyá, lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN; xêy dûång CSDL quöëc gia vïì NVKH&CN,. Tuy nhiïn, àïí coá thïí triïín khai nhûäng quy àõnh cuãa Luêåt KH&CN trong thûåc tiïîn cêìn thiïët phaãi súám ban haânh caác vùn baãn hûúáng dêîn theo hûúáng cuå thïí hoáa àïí coá thïí triïín khai röång khùæp trïn quy mö caã nûúác möåt caách thöëng nhêët. Trong àoá nhûäng vùn baãn naây cêìn laâm roä thêím quyïìn, traách nhiïåm àöëi vúái tûâng cêëp quaãn lyá trong khai thaác vaâ sûã duång thöng tin vïì NVKH&CN trong viïåc xaác àõnh NVKH&CN, thûåc hiïån nhiïåm vuå vaâ triïín khai ûáng duång kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå. Trong tûâng giai àoaån thûåc hiïån cêìn coá nhûäng quy àõnh cuå thïí, chi tiïët, àaãm baão tñnh traách nhiïåm cuãa caá nhên, töí chûác àùåc biïåt laâ trong quaá trònh xaác àõnh NVKH&CN. Mùåt khaác, àïí caác vùn baãn phaáp luêåt thûåc sûå ài vaâo àúâi söëng, cêìn coá nhûäng chïë taâi cuå thïí. Bïn caånh nhûäng vùn baãn quy àõnh trûåc tiïëp àïën cöng taác thu thêåp, cung cêëp vaâ sûã duång thöng tin vïì caác NVKH&CN cuäng cêìn coá nhûäng quy àõnh vaâ cú chïë liïn quan khaác nhû quy àõnh vïì lûu giûä thöng tin vïì NVKH&CN, Khoaãn 1 Àiïìu 7, Nghõ àõnh söë 111/2004/NÀ-CP ngaây 08/4/2004 cuãa Chñnh phuã quy àõnh chi tiïët möåt söë àiïìu cuãa Phaáp lïånh Lûu trûä quöëc gia nùm 2001 quy àõnh: “Taâi liïåu haânh chñnh, taâi liïåu nghiïn cûáu khoa hoåc, ûáng duång KH&CN, taâi liïåu xêy dûång cú baãn: sau mûúâi nùm, kïí tûâ nùm taâi liïåu àûúåc giao nöåp vaâo lûu trûä hiïån haânh cuãa caác cú quan, töí chûác úã trung ûúng; sau nùm nùm, kïí tûâ nùm taâi liïåu àûúåc giao nöåp vaâo lûu trûä hiïån haânh cuãa caác cú quan, töí chûác úã àõa phûúng” [4]. Tuy nhiïn, Luêåt KH&CN nùm 2013 àaä sûã duång cuåm tûâ “Lûu giûä” thay cho “Lûu trûä”, vò thïë caác vùn baãn hûúáng dêîn cêìn quaán triïåt quan àiïím naây. 2.2. Sûã duång cöng cuå thöng tin phuåc vuå xaác àõnh nhiïåm vuå, tuyïín choån töí chûác, caá nhên thûåc hiïån NVKH&CN Àïí coá cú súã khoa hoåc vûäng chùæc khi àûa ra quyïët àõnh phï duyïåt NVKH&CN, tuyïín choån töí chûác, caá nhên thûåc hiïån Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 7 NVKH&CN, nhaâ quaãn lyá cêìn àûúåc cung cêëp thöng tin möåt caách àêìy àuã, chñnh xaác vaâ kõp thúâi trïn möåt hïå thöëng thöng tin bao quaát vaâ cêåp nhêåt, àoá laâ CSDL quöëc gia vïì NVKH&CN. Àiïìu 11 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP quy àõnh: “Cú quan nhaâ nûúác quaãn lyá vïì KH&CN caác cêëp phaãi cùn cûá vaâo thöng tin vïì caác NVKH&CN trong Cú súã dûä liïåu quöëc gia vïì KH&CN àïí töí chûác viïåc xaác àõnh nhiïåm vuå, tuyïín choån, giao trûåc tiïëp cho töí chûác, caá nhên thûåc hiïån, àaánh giaá kïët quaã, xûã lyá vi phaåm NVKH&CN sûã duång ngên saách nhaâ nûúác”. Àùåc biïåt, Àiïìu naây cuäng quy àõnh roä: “Kïët quaã tra cûáu thöng tin vïì caác NVKH&CN laâ möåt trong nhûäng taâi liïåu trong höì sú xaác àõnh, tuyïín choån, giao trûåc tiïëp NVKH&CN sûã duång ngên saách nhaâ nûúác cho töí chûác, caá nhên thûåc hiïån, àaánh giaá kïët quaã, xûã lyá vi phaåm vïì thûåc hiïån NVKH&CN” [3]. Nhûäng quy àõnh trïn cêìn àûúåc thïí hiïån trong nhûäng vùn baãn hûúáng dêîn liïn quan àïën xaác àõnh vaâ phï duyïåt NVKH&CN àïí goáp phêìn vaâo viïåc haån chïë sûå truâng lùåp trong nghiïn cûáu taåi caác cú quan sûã duång ngên saách nhaâ nûúác (NSNN) cho nghiïn cûáu khoa hoåc. 2.3. Tùng cûúâng cöng taác thu thêåp thöng tin vïì NVKH&CN Thöng tin vïì NVKH&CN bao göìm ba daång thöng tin chuã yïëu, àoá laâ: thöng tin vïì NVKH&CN àang tiïën haânh, thöng tin vïì kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN vaâ thöng tin vïì ûáng duång kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN trong thûåc tiïîn. Àïí coá thïí phaát triïín hïå thöëng thöng tin quöëc gia coá khaã nùng bao quaát àûúåc toaân böå nguöìn thöng tin vïì NVKH&CN trïn toaân quöëc, cêìn phaãi triïín khai àöìng böå nhiïìu nhiïåm vuå liïn quan, trong àoá, viïåc taåo dûång haânh lang phaáp lyá laâ nhiïåm vuå quan troång haâng àêìu quyïët àõnh hiïåu quaã cuãa hïå thöëng thöng tin vïì NVKH&CN. Vêën àïì baáo caáo vïì NVKH&CN àang trong giai àoaån tiïën haânh àaä àûúåc quy àõnh taåi khoaãn 3 Àiïìu 27 Luêåt KH&CN nùm 2013 nhû sau: “Böå, cú quan ngang böå, cú quan thuöåc Chñnh phuã, cú quan nhaâ nûúác khaác úã trung ûúng vaâ uãy ban nhên dên cêëp tónh coá traách nhiïåm gûãi baáo caáo vïì Böå KH&CN vïì viïåc phï duyïåt vaâ kyá húåp àöìng thûåc hiïån NVKH&CN àïí töíng húåp, àûa vaâo cú súã dûä liïåu quöëc gia vïì KH&CN” [1]. Nhùçm cuå thïí hoáa quy àõnh naây cuãa Luêåt, Àiïìu 6 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP quy àõnh roä: “caác NVKH&CN caác cêëp coá sûã duång NSNN, trong thúâi haån 30 ngaây laâm viïåc sau khi kyá húåp àöìng thûåc hiïån NVKH&CN, cú quan coá thêím quyïìn kyá húåp àöìng thûåc hiïån nhiïåm vuå caác cêëp coá traách nhiïåm xûã lyá thöng tin theo quy àõnh taåi khoaãn 2 Àiïìu naây vaâ gûãi vïì caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN” [3]. Àöëi vúái kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN, Àiïìu 39 Luêåt KH&CN nùm 2013 quy àõnh nhû sau: “Kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN sûã duång NSNN phaãi àûúåc àùng kyá, lûu giûä taåi cú quan thöng tin KH&CN quöëc gia vaâ taåi cú quan coá thêím quyïìn cuãa böå, ngaânh, àõa phûúng chuã quaãn” [1]. Nhùçm cuå thïí hoáa nöåi dung naây cuãa Luêåt, Àiïìu 7 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP àaä quy àõnh roä caác àöëi tûúång phaãi àùng kyá, giao nöåp, caác thöng tin cêìn giao nöåp vaâ thêím quyïìn àùng kyá, lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN. Theo àoá, NVKH&CN coá sûã duång NSNN trong thúâi haån 30 ngaây laâm viïåc kïí tûâ khi àûúåc nghiïåm thu chñnh thûác phaãi àûúåc àùng kyá vaâ lûu giûä taåi cú quan coá thêím quyïìn vïì àùng kyá vaâ lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån caác NVKH&CN. Nhùçm tùng cûúâng cöng taác lûu giûä Nghiïn cûáu - Trao àöíi 8 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 NVKH&CN, àiïím a khoaãn 3 Àiïìu 7 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP àaä quy àõnh: “Töí chûác thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin KH&CN quöëc gia laâ cú quan coá thêím quyïìn vïì àùng kyá kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN àùåc biïåt, NVKH&CN cêëp quöëc gia vaâ cêëp böå; lûu giûä kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN àùåc biïåt, NVKH&CN cêëp quöëc gia, cêëp böå, cêëp tónh vaâ cêëp cú súã” [3] thay vò chó lûu giûä NVKH&CN cêëp Nhaâ nûúác vaâ cêëp Böå nhû trûúác àêy. Thöng tin vïì kïët quaã ûáng duång caác NVKH&CN, khoaãn 1 Àiïìu 40 Luêåt KH&CN nùm 2013 quy àõnh: “Àöëi vúái NVKH&CN sûã duång NSNN, Böå trûúãng, Thuã trûúãng cú quan ngang böå, cú quan thuöåc Chñnh phuã, cú quan nhaâ nûúác khaác úã trung ûúng, Chuã tõch uãy ban nhên dên cêëp tónh, ngûúâi àûáng àêìu töí chûác chñnh trõ, töí chûác chñnh trõ - xaä höåi coá traách nhiïåm tiïëp nhêån, töí chûác ûáng duång, böë trñ kinh phñ, àaánh giaá hiïåu quaã ûáng duång kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN do mònh àïì xuêët àùåt haâng hoùåc àùåt haâng sau khi àûúåc àaánh giaá, nghiïåm thu vaâ àõnh kyâ hùçng nùm gûãi baáo caáo kïët quaã ûáng duång vïì Böå KH&CN” [1]. Nhùçm cuå thïí hoáa nöåi dung naây, Àiïìu 9 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN àaä quy àõnh roä traách nhiïåm cung cêëp thöng tin vïì ûáng duång kïët quaã thûåc NVKH&CN nhû sau: “Caác böå, cú quan ngang böå, cú quan thuöåc Chñnh phuã, cú quan nhaâ nûúác khaác úã trung ûúng, uãy ban nhên dên cêëp tónh àõnh kyâ hùçng nùm gûãi baáo caáo kïët quaã ûáng duång caác NVKH&CN do mònh àïì xuêët àùåt haâng hoùåc àùåt haâng vïì Böå KH&CN”. Khoaãn 5 Àiïìu naây cuäng quy àõnh: “Caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN coá traách nhiïåm tiïëp nhêån baáo caáo kïët quaã ûáng duång NVKH&CN, àûa vaâo Cú súã dûä liïåu quöëc gia vïì KH&CN, töíng húåp vaâ cöng böë trïn cöíng thöng tin àiïån tûã cuãa mònh” [3] . Vêën àïì khai thaác vaâ sûã duång thöng tin vïì NVKH&CN, bïn caånh nhûäng quy àõnh vïì traách nhiïåm cöng böë cöng khai, cung cêëp miïîn phñ thöng tin thû muåc vïì caác NVKH&CN taåi caác töí chûác àêìu möëi thöng tin KH&CN, Nghõ àõnh cuäng quy àõnh cuå thïí vïì hònh thûác khai thaác, àöëi tûúång, phaåm vi khai thaác vaâ sûã duång theo hûúáng phaát huy töëi àa quyïìn tiïëp cêån thöng tin cuãa töí chûác, caá nhên àöëi vúái NVKH&CN àûúåc taåo ra bùçng NSNN. Nhû vêåy, viïåc thu thêåp caã ba daång thöng tin liïn quan àïën NVKH&CN àaä àûúåc quy àõnh taåi Luêåt KH&CN nùm 2013 vaâ cuå thïí hoáa taåi Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN. Tuy nhiïn àïí cuå thïí hoáa caác quy àõnh trïn cêìn thiïët phaãi xêy dûång vaâ ban haânh nhûäng thöng tû hûúáng dêîn. Hiïån taåi, Böå KH&CN àang nghiïn cûáu xêy dûång caác vùn baãn hûúáng dêîn chi tiïët Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN, àùåc biïåt têåp trung vaâo caác vêën àïì lúán nhû: cöng taác thu thêåp thöng tin vïì NVKH&CN àang tiïën haânh, àùng kyá, lûu giûä vaâ sûã duång kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN, thu thêåp thöng tin vïì kïët quaã ûáng duång thûåc tiïîn NVKH&CN, vêën àïì xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL quöëc gia,. Dûå kiïën trong nùm 2014 seä hoaân thiïån toaân böå caác vùn baãn hûúáng dêîn coá liïn quan àïën thöng tin vïì NVKH&CN. Bïn caånh àoá, àïí xêy dûång vaâ phaát triïín hïå thöëng coá hiïåu quaã, cêìn coá sûå àêìu tû thoãa àaáng vïì nhên lûåc, kinh phñ, trang thiïët bõ vaâ cöng nghïå àaáp ûáng yïu cêìu cho möåt hïå thöëng thöng tin quy mö quöëc gia têåp húåp toaân böå Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 9 Nghiïn cûáu - Trao àöíi 10 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 thöng tin vïì NVKH&CN trong caã nûúác phuåc vuå cho cöng taác quaãn lyá, nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ cho caác hoaåt àöång kinh tïë - xaä höåi khaác cuãa caã cöång àöìng möåt caách àêìy àuã, chñnh xaác vaâ thuêån tiïån nhêët. 2.4. Àêíy maånh cöng taác tuyïn truyïìn, phöí biïën thöng tin vïì nhiïåm vuå KH&CN Hïå thöëng thöng tin quöëc gia vúái caác CSDL quöëc gia vïì NVKH&CN laâ muåc tiïu quan troång cêìn hûúáng túái nhùçm xêy dûång möåt hïå thöëng àuã maånh àïí lûu giûä, phuåc vuå thöng tin cho moåi àöëi tûúång, trong àoá chuã yïëu laâ nhaâ quaãn lyá vaâ nhaâ nghiïn cûáu. Tuy nhiïn, Hïå thöëng naây coá phaát huy àûúåc hiïåu quaã hay khöng phuå thuöåc rêët nhiïìu vaâo cöng taác tuyïn truyïìn, phöí biïën àïën caác àöëi tûúång ngûúâi duâng tin. Àùåc biïåt, trong giai àoaån phaát triïín maånh meä cuãa cöng nghïå maång nhû hiïån nay, Hïå thöëng naây cêìn àûúåc biïët àïën nhû möåt cöng cuå khöng thïí thiïëu trong hoaåt àöång cuãa nhaâ quaãn lyá vaâ nhaâ nghiïn cûáu. Àïí thûåc hiïån töët cöng taác tuyïn truyïìn, phöí biïën loaåi hònh thöng tin naây cêìn kïët húåp nhiïìu biïån phaáp, trïn nhiïìu loaåi hònh thöng tin àaåi chuáng vaâ trïn phaåm vi röång. Trong giai àoaån trûúác mùæt, cêìn aáp duång maånh meä caác biïån phaáp haânh chñnh nhû viïåc quy àõnh kïët quaã tra cûáu thöng tin vïì NVKH&CN laâ möåt thaânh phêìn trong höì sú xaác àõnh, tuyïín choån, giao trûåc tiïëp NVKH&CN sûã duång NSNN taåi Àiïìu 11 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN. Theo àoá, nhûäng quy àõnh bùæt buöåc trong hïå thöëng caác cú quan nhaâ nûúác, àöëi vúái NVKH&CN sûã duång NSNN seä taåo nïn sûác lan toãa àïën cöång àöìng nghiïn cûáu noái chung, khi àoá Hïå thöëng seä àûúåc biïët àïën nhû möåt cöng cuå khöng thïí thiïëu khöng chó daânh cho hoaåt àöång quaãn lyá, hoaåt àöång nghiïn cûáu khoa hoåc maâ coân phuåc vuå hoåc têåp, nêng cao kiïën thûác cho cöång àöìng noái chung. 3. Kïët luêån Cöng taác quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì NVKH&CN àoáng vai troâ hïët sûác quan troång vaâ coá aãnh hûúãng trûåc tiïëp àïën chêët lûúång cöng trònh nghiïn cûáu, uy tñn cuãa nhaâ khoa hoåc vaâ hiïåu quaã ûáng duång khoa hoåc vaâo thûåc tiïîn àúâi söëng kinh tïë - xaä höåi. Trong thúâi gian qua, àûúåc sûå quan têm cuãa Àaãng, Nhaâ nûúác vaâ caác cêëp quaãn lyá, hoaåt àöång thu thêåp, lûu giûä vaâ phöí biïën thöng tin vïì NVKH&CN àaä àûúåc caãi thiïån àaáng kïí. Haânh lang phaáp lyá trong quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái thöng tin vïì NVKH&CN tûâng bûúác àûúåc cuãng cöë vaâ ài vaâo thûåc tiïîn. Luêåt KH&CN nùm 2013 vaâ nhûäng vùn baãn hûúáng dêîn àaä bûúác àêìu àaä taåo ra àûúåc haânh lang vûäng chùæc àöëi vúái toaân böå quaá trònh tûâ xaác àõnh NVKH&CN àïën ûáng duång kïët quaã NVKH&CN vaâo àúâi söëng. Hïå thöëng thöng tin vïì NVKH&CN àang trong giai àoaån tiïën haânh vaâ kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN bûúác àêìu àûúåc hònh thaânh vaâ àaä phuåc vuå àùæc lûåc cho cöng taác quaãn lyá, nghiïn cûáu khoa hoåc cuäng nhû phaát triïín kinh tïë - xaä höåi noái chung. Mùåc duâ vêåy, àïí cho thöng tin vïì NVKH&CN thûåc sûå trúã thaânh cöng cuå khöng thïí thiïëu trong hoaåt àöång quaãn lyá, nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ trong caác hoaåt àöång kinh tïë - xaä höåi khaác, cêìn thûåc hiïån töët möåt söë nöåi dung sau: - Àaãm baão àêìy àuã cùn cûá phaáp lyá vaâ nhûäng cú chïë liïn quan phuâ húåp, coá sûå phên cêëp vïì traách nhiïåm roä raâng àöëi vúái töí chûác vaâ caá nhên tham gia vúái nhûäng quy àõnh vaâ hûúáng dêîn chi tiïët cho têët caã caác cêëp böå, ngaânh vaâ àõa phûúng trong caã nûúác; - ÚÃ möîi cêëp cêìn thûåc hiïån àêìy àuã chïë àöå Nghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 11 baáo caáo, cung cêëp thöng tin vïì NVKH&CN àang tiïën haânh, àùng kyá, giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN vaâ baáo caáo àêìy àuã, kõp thúâi vïì hiïåu quaã ûáng duång NVKH&CN vaâo thûåc tiïîn; - Coá sûå àêìu tû phuâ húåp vïì nhên lûåc, taâi chñnh, trang thiïët bõ vaâ cöng nghïå àïí phaát triïín hïå thöëng thöng tin quöëc gia, àùåc biïåt laâ Cú súã dûä liïåu quöëc gia vïì NVKH&CN àaáp ûáng nhu cêìu cuãa moåi àöëi tûúång ngûúâi duâng tin trong caã nûúác; - Phaát huy töëi àa tinh thêìn traách nhiïåm cuãa caá nhên tham gia xaác àõnh nhiïåm vuå, tuyïín choån, phï duyïåt vaâ thûåc hiïån caác NVKH&CN, töí chûác vaâ caá nhên trûåc tiïëp thûåc thi thuã tuåc haânh chñnh liïn quan àïën NVKH&CN, àùåc biïåt laâ tinh thêìn vò sûå nghiïåp cuãa nhaâ khoa hoåc; - Xêy dûång cú chïë khai thaác, sûã duång thöng tin vïì NVKH&CN phuâ húåp, àaãm baão quyïìn tiïëp cêån thöng tin cuãa töí chûác, caá nhên àöëi vúái NVKH&CN; quyïìn cuãa töí chûác, caá nhên súã hûäu NVKH&CN theo quy àõnh cuãa phaáp luêåt; - Thûåc hiïån töët cöng taác thanh tra, kiïím tra úã möîi cêëp vaâ coá caác chïë taâi phuâ húåp àöëi vúái caác töí chûác, caá nhên trong viïåc chêëp haânh caác quy àõnh khi xaác àõnh NVKH&CN; chïë àöå baáo caáo, cung cêëp thöng tin vïì NVKH&CN àang tiïën haânh; àùng kyá vaâ giao nöåp kïët quaã thûåc hiïån NVKH&CN; baáo caáo tònh hònh ûáng duång kïët quaã NVKH&CN trong thûåc tiïîn. 8. Thöng tû 13/2012/TT-BKHCN ngaây 26/6/2012 cuãa Böå trûúãng Böå KH&CN vïì viïåc sûãa àöíi Quy chïë àùng kyá, lûu giûä vaâ sûã duång kïët quaã thûåc hiïån nhiïåm vuå khoa hoåc vaâ cöng nghïå keâm theo Quyïët àõnh 03/2007/QÀ-BKHCN sûãa àöíi theo Thöng tû 04/2011/TT-BKHCN. 9. Quyïët àõnh Söë 809 QÀ/QÀ-BKHCN ngaây 25/3/2011 cuãa Böå trûúãng Böå KH&CN vïì viïåc giao nhiïåm vuå “Xêy dûång Hïå thöëng thöng tin nghiïn cûáu vaâ phaát triïín Viïåt Nam”. 10. Phan Huy Quïë vaâ nhûäng ngûúâi khaác. Nghiïn cûáu cú súã lyá luêån vaâ thûåc tiïîn phaát triïín cöng taác thöng tin, thû viïn vaâ thöëng kï KH&CN Viïåt Nam àïën nùm 2020. Baáo caáo Àïì taâi nghiïn cûáu cêëp böå. Cuåc Thöng tin khoa hoåc vaâ