Quan hệ thương mại Việt Nam - Indonesia thực trạng và các giải pháp phát triển
Tài liệu Quan hệ thương mại Việt Nam - Indonesia thực trạng và các giải pháp phát triển: ... Ebook Quan hệ thương mại Việt Nam - Indonesia thực trạng và các giải pháp phát triển
Tóm tắt tài liệu Quan hệ thương mại Việt Nam - Indonesia thực trạng và các giải pháp phát triển, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ng
Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng
---------------------
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Ò tµi
Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam-Indonesia:
thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn
Sinh viªn thùc hiÖn: §ç thÞ quúnh trang
Líp :Ph¸p 2 K38 E
Gi¸o viªn híng dÉn: TS. Bïi ngäc s¬n
Hµ Néi n¨m 2003
Lêi më ®Çu
Sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa vµ c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu quan träng: an ninh l¬ng thùc ®îc ®¶m b¶o, GDP t¨ng gÊp ®«i trong vßng 10 n¨m, nhiÒu triÖu c«ng ¨n viÖc lµm ®îc t¹o ra, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt…. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vÒ kinh tÕ, vÒ mÆt x· héi, ViÖt Nam ®· x©y dùng ®îc mét nÒn chÝnh trÞ vµ x· héi æn ®Þnh, t¹o dùng ®îc mét chç ®øng trªn trêng quèc tÕ .
Trong nh÷ng n¨m qua ViÖt Nam ®· thùc hiÖn ®êng lèi héi nhËp khu vùc vµ trªn thÕ giíi theo ®Þnh híng cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam:'' më réng ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, thu hót nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ph¸t huy m¹nh mÏ c¸c lîi thÕ vµ nguån lùc bªn trong". §êng lèi nµy ®· ®a ViÖt Nam ®Õn víi thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ, x©y dùng ®Êt níc.
Cho ®Õn nay ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i giao, bu«n b¸n víi nhiÒu níc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m ®Òu t¨ng, thu hót ®îc nhiÒu tØ USD vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nhê ®ã t¹o ra hµng triÖu c«ng ¨n viÖc lµm míi, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.
Nh÷ng thµnh c«ng nµy cã ®îc mét phÇn lµ nhê ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ®îc quan t©m vµ t¹o thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn.
Indonesia lµ mét trong nh÷ng ®èi t¸c truyÒn thèng cña ViÖt Nam, mét thµnh viªn cña ASEAN. Hai níc ®· cã nh÷ng quan hÖ truyÒn thèng tèt ®Ñp tõ l©u vµ ®ang tiÕp tôc ®Èy m¹nh hîp t¸c toµn diÖn h¬n n÷a trªn mäi lÜnh vùc theo c¶ hai híng song ph¬ng vµ ®a ph¬ng.
Hai níc - Indonesia vµ ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ so s¸nh t¬ng ®ång, chÝnh ®iÒu nµy võa lµ th¸ch thøc võa lµ c¬ héi cho ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c th¬ng m¹i gi÷a hai níc. Quan hÖ víi Indonesia, ViÖt Nam cã ®îc nguån nguyªn liÖu dåi dµo cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp trong níc, ®ång thêi Indonesia còng lµ mét thÞ trêng réng lín víi nhiÒu tiÒm n¨ng mµ ViÖt Nam cha khai th¸c ®îc.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc ®· cã nh÷ng bíc tiÕn quan träng nhng cha xøng víi tiÒm n¨ng cã thÓ ®¹t ®îc. §Ó thùc hiÖn môc tiªu 2 tØ USD kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu trong thêi gian tíi, hai bªn cßn ph¶i nç lùc nhiÒu trong viÖc khai th¸c thÞ trêng cña nhau.
Hi väng viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi " Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn " sÏ gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu t¨ng cêng hiÖu qu¶ vµ kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc: ViÖt Nam - Indonesia .
§èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi gåm hai lÜnh vùc chÝnh lµ quan hÖ th¬ng m¹i vµ quan hÖ ®Çu t ViÖt Nam - Indonesia .
Ph¹m vi cña ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn thùc tr¹ng, triÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ bu«n b¸n, ®Çu t gi÷a hai níc.
Kho¸ luËn ®îc hoµn thµnh b»ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu, chän läc, tæng hîp vµ ph©n tÝch th«ng tin.
Kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ kinh tÕ Indonesia
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ - th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Indonesia
Ch¬ng 3: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam-Indonesia
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy TS. Bïi Ngäc S¬n ®· híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy.
Hµ Néi, ngµy 3 th¸ng 11 n¨m 2003
Sinh viªn
§ç ThÞ Quúnh Trang
Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ kinh tÕ Indonesia
1
1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ con ngêi Indonesia
1
1.1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn
1
1.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa chÊt
1
1.1.1.2. KhÝ hËu
2
1.1.1.3. C¸c l©m kho¸ng s¶n chñ yÕu
3
1.1.2. §Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸ - kinh tÕ x· héi
4
1.1.2.1. §Æc ®iÓm vÒ d©n sè
4
1.1.2.2. §Æc ®iÓm vÒ t«n gi¸o
5
1.1.2.3. §Æc ®iÓm vÒ ng«n ng÷ vµ hÖ thèng gi¸o dôc
6
1.1.2.4. ChÕ ®é chÝnh trÞ
6
1.1.2.5. C¸c ®« thÞ vµ thµnh phè chÝnh
10
1.2 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - th¬ng m¹i cña Indonesia
10
1.2.1. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia
10
1.2.1.1. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia tõ khi dµnh ®éc lËp ®Õn 1967
11
1.2.1.2. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia tõ n¨m 1967 ®Õn nay
13
1.2.1.3. Mét sè quy ®Þnh vÒ kinh doanh t¹i thÞ trêng Indonesia.
19
1.2.2. Nh÷ng thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ - th¬ng m¹i cña Indonesia
22
1.2.2.1. Nh÷ng thµnh tùu chung vÒ kinh tÕ
22
1.2.2.2. Nh÷ng thµnh tùu trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña Indonesia
26
1.2.2.3. Nh÷ng thµnh tùu trong lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c
31
1.2.3. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ - x· héi Indonesia
37
1.2.3.1. Nh÷ng tån t¹i trong kinh tÕ
37
1.2.3.2 Nh÷ng tån t¹i trong x· héi.
40
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a
viÖt Nam vµ Indonesia
41
2.1 LÞch sö quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam - Indonesia
41
2.1.1 Quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam - Indonesia tõ khi thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc ®Õn nay
41
2.1.2. Mét sè chuyÕn viÕng th¨m cña c¸c nhµ ®øng ®Çu chÝnh phñ hai níc gãp phÇn ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i giao vµ kinh tÕ
42
2.2. C¸c v¨n b¶n tho¶ thuËn vÒ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a
ViÖt Nam - Indonesia
43
2.3. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia trong thêi gian qua
44
2.3.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang Indonesia
45
2.3.1.1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
45
2.3.1.2. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu
46
2.3.2. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu tõ Indonesia sang ViÖt Nam
54
2.3.2.1. Kim ng¹ch nhËp khÈu qua c¸c n¨m
55
2.3.2.2. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu
56
2.3.3. §¸nh gi¸ chung vÒ quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Indonesia
65
2.4. Thùc trang ®Çu t cña Indonesia vµo ViÖt Nam
67
2.4.1 T×nh h×nh ®Çu t cña Indonesia vµo ViÖt Nam
67
2.4.2. H×nh thøc vµ lÜnh vùc ®Çu t chñ yÕu
68
2.4.3. §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn tr¹ng quan hÖ ®Çu t cña Indonesia vµo ViÖt Nam
68
2.5. Thùc tr¹ng hîp t¸c trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c
69
Ch¬ng 3: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Indonesia
71
3.1. TriÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia
71
3.1.1. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i, ®Çu t cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi
71
3.1.2 TriÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ bu«n b¸n th¬ng m¹i, ®Çu t vµ hîp t¸c kinh tÕ cña ViÖt Nam víi Indonesia
75
3.1.2.1. Thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam trong thêi gian qua
75
3.1.2.2. TriÓn väng hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ Indonesia
79
3.2. C¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia
90
3.2.1. C¸c gi¶i ph¸p vÜ m«
90
3.2.1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
90
3.2.1.2. X©y dùng - bæ sung- hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng
91
3.2.1.3. VÒ qu¶n lÝ nhµ níc
92
3.2.1.4. Ph¸t triÓn vµ hoµn chØnh hÖ thèng kinh doanh phôc vô
93
3.2.1.5. Gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
94
3.2.2. C¸c gi¶i ph¸p vi m«
95
3.2.2.1. N©ng cao søc c¹nh tr¹nh cña doanh nghiÖp
95
3.2.2.2. Gi¶i ph¸p më réng thÞ trêng
96
3.2.2.3. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c
97
Ch¬ng 1
Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ kinh tÕ Indonesia
1.1 Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt níc vµ con ngêi Indonesia
1.1.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn
1.1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lÝ, diÖn tÝch vµ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa chÊt
Indonesia lµ mét quÇn ®¶o lín nhÊt thÕ giíi víi kho¶ng 17.000 hßn ®¶o (6000 ®¶o cã ngêi sinh sèng) t¹o thµnh mét vßng cung nèi liÒn Ch©u ¸ víi ch©u óc. QuÇn ®¶o nµy ch¹y däc hai bªn ®êng xÝch ®¹o tõ 60 vÜ b¾c ®Õn 110 vÜ nam réng kho¶ng 1.800 km, vµ tõ 950 ®Õn 1110 kinh ®«ng dµi h¬n 5000 km.
Víi diÖn tÝch lµ 1.913.000 km2, Indonesia lµ quèc gia réng nhÊt §«ng Nam ¸. QuÇn ®¶o Indonesia cã nh÷ng ®¶o rÊt réng nh Giava, Xumat¬ra, Calimantan, Xulavedi, T©y Irian nhng còng cã nh÷ng ®¶o thËm chÝ kh«ng cã trªn b¶n ®å.
PhÝa T©y B¾c Indonesia ng¨n c¸ch víi Liªn bang Malaixia vµ Singapore qua eo biÓn Mal¾cca. PhÝa §«ng B¾c Indonesia ng¨n c¸ch víi céng hoµ Philippin qua biÓn Xuxu. PhÝa §«ng Nam ng¨n c¸ch víi §«ng Timor vµ Oxtraylia qua biÓn Timor vµ Araphura. Biªn giíi ®Êt liÒn cña Indonesia víi Liªn bang Malaixia ë phÝa B¾c ®¶o Calimantan, vµ biªn giíi trªn ®Êt liÒn gi÷a Indonesia vµ Papua Niu Ghinª ë phÝa T©y ®¶o Niu Ghinª (cßn ®îc gäi lµ vïng T©y Irian).
QuÇn ®¶o Indonesia cã thÓ chia lµm 3 khu vùc lín:
Nhãm ®¶o Sundan bao gåm c¸c ®¶o lín ë T©y Indonesia nh Xumat¬ra, Calimantan, Giava..vµ nh÷ng ®¶o nhá kÕ cËn n»m trªn thÒm lôc ®Þa Sundan nèi liÒn §«ng Nam ¸;
Nhãm ®¶o n»m trªn thÒm lôc ®Þa Sahun nèi liÒn víi lôc ®Þa ch©u óc bao gåm c¸c ®¶o Niu Ghinª vµ c¸c ®¶o nhá n»m gÇn biÓn Araphura ;
Nhãm ®¶o n»m gi÷a hai thÒm lôc ®Þa trªn nh Xulavªdi vµ quÇn ®¶o Mal¾cca……n»m trªn vïng biÓn s©u kho¶ng 4.500 m.
QuÇn ®¶o Indonesia ®îc h×nh thµnh nhê dung nham cña c¸c nói löa díi ®¸y s©u ®¹i d¬ng phun lªn. ChÝnh v× vËy Indonesia cã ®Þa h×nh næi bËt lµ c¸c d·y nói löa vßng cung kÐo dµi tõ T©y sang §«ng cña c¸c chuçi ®¶o, víi hµng tr¨m nói löa. ë Indonesia cã ®Õn 400 nói löa, trong ®ã 115 ngän nói löa vÉn cßn ®ang ho¹t ®éng.
Nói löa næi tiÕng nhÊt cña Indonesia lµ nói löa Karakatau ë T©y Giava, ho¹t ®éng n¨m 1883, t¹o ra nh÷ng ®ît sãng thÇn lµm chÕt h¬n 35.000 ngêi. Khi phun löa, Karakatau ®· g©y ra mét tiÕng næ lín vang ®Õn tËn Sidney, phãng vµo khÝ quyÓn h¬n 15 tØ m3 tro vµ bôi nói löa cao lªn ®Õn ®é cao 30-40km che lÊp ¸nh s¸ng mÆt trêi, lµm h¹ thÊp nhiÖt ®é tr¸i ®Êt xuèng gÇn 5o C suèt gÇn 3 n¨m sau ®ã.
Tro vµ bôi nói löa, c¸c dßng nham th¹ch khi nguéi bÞ phong ho¸ t¹o ra c¸c lo¹i ®Êt ®á badan thuËn thuËn lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®ång thêi còng lµ n¬i chøa nhiÒu kho¸ng s¶n trong ®ã cã c¶ kim c¬ng. C¸c khu vùc nói löa còng thu hót ®«ng kh¸ch du lÞch.
1.1.1.2 KhÝ hËu
QuÇn ®¶o Indonesia n»m trong khu vùc xÝch ®¹o vµ nhiÖt ®íi nªn cã khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa. Ma b·o kÐo dµi tõ th¸ng 12 ®Õn th¸ng 3 do giã mïa ®«ng b¾c khi thæi qua xÝch ®¹o chuyÓn híng thµnh giã t©y b¾c g©y ma. Mïa kh« kÐo dµi tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 9 do giã mïa ®«ng nam kh« nãng tõ lôc ®Þa óc thæi lªn. Do sù hiÖn diÖn cña c¸c d·y nói vßng cung, hiÖu øng ph¬n xuÊt hiÖn lµm cho c¸c sên høng giã ma nhiÒu h¬n c¸c sên khuÊt giã. Lîng ma trung b×nh hµng n¨m lµ 2000 mm, nhng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu- cã n¬i ma qu¸ nhiÒu ®¹t kho¶ng 6.000 mm, cã n¬i ma qu¸ Ýt chØ ®¹t 500 mm. Th¸ng 4-5 vµ th¸ng 10-11 lµ thêi k× chuyÓn mïa. NhiÖt ®é ë Indonesia trung b×nh lµ 260 C, chªnh lÖch tõ 21 ®Õn 39 ®é.
1.1.1.3 C¸c l©m - kho¸ng s¶n chñ yÕu
§iÒu kiÖn tù nhiªn rÊt thuËn lîi cho c©y cèi ph¸t triÓn lµm cho Indonesia trë thµnh mét trong nh÷ng níc cã th¶m thùc vËt phong phó bËc nhÊt ë §«ng Nam ¸ vµ trªn c¶ thÕ giíi.
Trªn b¸n ®¶o Mal¾cca, toµn bé c¸c ®¶o Xumat¬ra, Calimantan, Xylavª®i vµ phÇn t©y ®¶o Giava, trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu xÝch ®¹o nãng vµ Èm ít quanh n¨m, rõng xÝch ®¹o Èm ít thêng xanh quanh n¨m ph¸t triÓn m¹nh, thµnh phÇn loµi ë ®©y rÊt phong phó vµ cã nhiÒu loµi ®Þa ph¬ng ®éc ®¸o.
QuÇn ®¶o ë Indonesia cã ba d¹ng rõng chñ yÕu: rõng ma nhiÖt ®íi víi c¸c lo¹i c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh lim, mun, gô, tÕch, trÇm h¬ng, long n·o…ë c¸c vïng ®Êt thÊp; rõng cËn nhiÖt vµ «n ®íi ph¸t triÓn t¹i c¸c vïng ®åi nói cao víi c¸c lo¹i c©y chñ yÕu nh såi, nguyÖt quÕ, dÎ….; rõng ngËp mÆn ven biÓn ph¸t triÓn ë ®Çm lÇy Xumat¬ra, Calimantan, T©y Irian…
VÒ ®éng vËt cã hµng tr¨m lo¹i tõ nh÷ng ®éng vËt lo lín quý hiÕm nh voi, tª gi¸c, cäp, bß rõng ®Õn c¸c loµi bß s¸t, c¸ sÊu, ®åi måi, trai èc. ë Indonesia cã lo¹i rång lín dµi ®Õn 2 m gäi lµ Komodo. ThÕ giíi rõng phong phó lµm cho Indonesia còng lµ vên chim lín gåm ®ñ lo¹i chim quý nh : c«ng, trÜ, thiªn ®êng…
Indonesia cã mét tr÷ lîng kho¸ng s¶n dåi dµo, bªn c¹nh dÇu má vµ khÝ ®èt, thiÕc lµ kho¸ng s¶n quan träng cña Indonesia. ThiÕc thêng ®i kÌm víi vonfram, hoÆc thiÕc kÏm. Bªn c¹nh ®ã cßn cã nhiÒu vµng, b¹c, s¾t, than vµ mangan. Indonesia lµ níc s¶n xuÊt lín vÒ ®ång, b«xÝt, niken. C«ng nghiÖp khai th¸c c¸c kho¸ng s¶n nµy còng ®ãng gãp kh«ng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña
Indonesia.
Indonesia cã tr÷ lîng dÇu má dåi dµo xong do tËp trung khai th¸c vµo nh÷ng n¨m 1980 nªn thùc tÕ lµ c¸c má dÇu cña Indonesia ®ang c¹n dÇn. Tõ níc xuÊt khÈu kho¶ng 1,7 triÖu thïng dÇu ngµy, ®Õn nay Indonesia ®ang ph¶i ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p chiÕn lîc ®Èy m¹nh dù trù, dù phßng ngµy trë thµnh níc nhËp khÈu dÇu má. Tr÷ lîng dÇu th« tÝnh ®Õn n¨m 2000 vµo kho¶ng 4,98 tû thïng.
Bªn c¹nh dÇu má Indonesia cã tr÷ lîng khÝ ®èt rÊt phong phó, nh má T«mb«ra chøa 60 tØ M3 khÝ ®èt, má Tanu chøa 200 tØ m3 khÝ ®èt, hai má nµy n»m ë bê biÓn Calimantan; vµ t¹i khu vùc ®¸y biÓn xung quanh Natura, ®· ph¸t hiÖn mét tr÷ lîng khÝ ®èt khæng lå 6300 tØ m3 khÝ ®èt.
1.1.2 §Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸- kinh tÕ -x· héi
1.1.2.1 §Æc ®iÓm d©n sè
D©n sè Indonesia, tÝnh ®Õn n¨m 2002 lµ 228.437.870 ngêi. Indonesia lµ níc cã sè d©n lín nhÊt §«ng Nam ¸. §a sè ngêi Indonesia hiÖn nay thuéc hÖ chñng téc Nam ¸ cã chung nguån gèc víi c¸c d©n téc sèng ë b¸n ®¶o Malaixia vµ Philippin.
Indonesia cã ®Õn 300 d©n téc kh¸c nhau chñ yÕu lµ ngêi Javan 45%; ngêi Sudan 14%; ngêi Madure 8%; ngêi M· Lai 8%. Trong c¸c nhãm ngo¹i kiÒu cña ë Indonesia, quan träng nhÊt lµ céng ®ång ngêi Hoa kho¶ng 3 triÖu ngêi.
MËt ®é d©n sè 324 ngêi/ dÆm vu«ng nhng d©n sè Indonesia ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, ®¶o Giava tuy chiÕm 7% diÖn tÝch nhng tËp trung ®Õn 60% d©n sè, ( lµ mét trong nh÷ng vïng cã mËt ®é d©n sè cao nhÊt trªn thÕ giíi); ®¶o Xumat¬ra:
20%, ®¶o Xulavª®i 7%, ®¶o Kalimantan 5% ( Nguån: Almanac v¨n ho¸ thÕ giíi 2002-2003 - Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - 2003
).
Indonesia lµ níc cã d©n sè trÎ, tØ lÖ d©n díi 15 tuæi chiÕm 30,3% ; trªn 65 tuæi lµ 4,6% ( Nguån: Almanac v¨n ho¸ thÕ giíi 2002-2003 - Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - 2003
). D©n sè tËp trung lín trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp kho¶ng 45 %, kÕ ®Õn lµ ngµnh dÞch vô vµ kinh tÕ kh¸c 41%, c«ng nghiÖp chiÕm 10 % ( Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2001- NXB Thèng Kª- 2002
) cuèi cïng lµ ngµnh khai kho¸ng.
Tuæi thä trung b×nh cña nam lµ 65,9 tuæi; tuæi thä trung b×nh cña n÷ lµ 70,75(2) tuæi.
TØ lÖ sinh trªn 1000 ngêi lµ 22,26. TØ lÖ tö trªn 1000 ngêi lµ: 6,3
TØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn lµ 1,6% (2) n¨m. Cã thÓ nãi mét trong nh÷ng thµnh c«ng lín nhÊt cña Indonesia lµ x· héi ho¸ ®îc c«ng t¸c d©n sè vµ ®îc c¸c tæ chøc t«n gi¸o tÝch cùc tham gia ñng hé, ®Æc biÖt lµ sù ñng hé cña ®¹o Håi.
Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi 760 USD.
HiÖn nay tÇng líp trung lu Indonesia t¨ng nhanh theo møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Hä chiÕm kho¶ng 50% d©n sè. Hä lµm ra tiÒn, cã søc mua lín vµ nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng cã chÊt lîng cao. Bªn c¹nh ®ã l¹i lµ sè ®«ng d©n thuéc thµnh phÇn nghÌo khæ, thu nhËp thÊp.
Sè d©n giµu cã tËp trung ë nh÷ng ngêi Hoa, sèng trong c¸c thµnh phè lín kiÓm so¸t phÇn lín ho¹t ®éng néi th¬ng ( 60-80%) vµ ngo¹i th¬ng (42%) cña Indonesia, hä lµm c¸c nghÒ bu«n b¸n, dÞch vô vµ ng©n hµng. Tuy hä chØ chiÕm 1,5% ( Nguån: §Þa lÝ c¸c níc §«ng Nam ¸ - Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi; NXB Gi¸o dôc, t¸i b¶n lÇn thø 5.
) d©n sè nhng kiÓm so¸t kho¶ng 70% ho¹t ®éng kinh doanh cña Indonesia.
1.1.2.2 §Æc ®iÓm t«n gi¸o
Tríc ®©y phËt gi¸o lµ t«n gi¸o truyÒn thèng ë Giava. ThÕ kØ XV, ®¹o håi x©m nhËp vµo Indonesia vµ chiÕm u thÕ trªn ®Êt níc nµy. PhËt gi¸o chØ cßn trªn
®¶o Bali vµ trong phÇn lín ngêi Hoa cïng Nho gi¸o.
Nh÷ng ngêi theo ®¹o håi chiÕm 87,1% ( Nguån: 198 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi- NXB ThÕ Giíi 2001
d©n sè, ®¹o Tin Lµnh 5,7%; ®¹o Thiªn Chóa: 2,9% ; ®¹o Hin-du: 2% vµ ®¹o PhËt : 1% d©n sè .
1.1.2.3 §Æc ®iÓm ng«n ng÷ vµ hÖ thèng gi¸o gi¸o dôc
ë Indonesia cã kho¶ng 300 tiÕng ®Þa ph¬ng, trong ®ã ng«n ng÷ chÝnh thøc lµ tiÕng Indonesia Bahasa, ngoµi ra cßn cã c¸c thø tiÕng Anh, tiÕng Hµ Lan, tiÕng Java. Ng«n ng÷ th«ng dông trong giíi kinh doanh vµ c¸c ®« thÞ lín lµ tiÕng Anh.
VÒ gi¸o dôc, Indonesia cã sù ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. N¨m 1961 chØ 47 % d©n sè Indonesia biÕt ®äc biÕt viÕt, ®Õn 1994 ®· cã 81% d©n sè biÕt ®äc biÕt viÕt, ®Õn n¨m 2002 lµ 84%. B¾t ®Çu tõ n¨m 1995 hÖ thèng gi¸o dôc cña Indonesia ®îc më réng tõ 6 n¨m lªn 9 n¨m. Gi¸o dôc b¾t buéc tõ 7-16 tuæi. N¨m 1975 sè sinh viªn ®¹i häc lµ 126.000 ngêi ®Õn n¨m 1992 lµ 1,8 triÖu ngêi.
1.1.2.4 ChÕ ®é chÝnh trÞ
S¬ lîc vÒ lÞch sö h×nh thµnh Indonesia
Indonesia lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i ph¸t sinh cña loµi ngêi. §©y còng lµ xø së næi tiÕng cña nh÷ng quèc gia cæ ®¹i, nh÷ng nhµ níc hïng cêng, nh÷ng di tÝch v¨n ho¸ l©u ®êi.
C¸c quèc gia ë Indonesia h×nh thµnh vµ bíc ®Çu ph¸t triÓn tõ cuèi thÕ kØ IV ®Õn thÕ kØ VII. Cuèi thÕ kØ VII ®Õn XVI c¸c quèc gia chuyªn chÕ kiÓu ph¬ng §«ng ph¸t triÓn. §Ønh cao lµ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc M«gi«pahÝt (1213-1527), mét quèc gia réng lín, mang tÝnh chÊt thèng nhÊt toµn quèc ë Indonesia thêi trung cæ, cã quan hÖ kinh tÕ víi Trung Quèc, ViÖt Nam, Campuchia, Xiªm, MiÕn §iÖn vµ nhiÒu quèc gia kh¸c. Tõ thÕ kØ XVI, ®Õ chÕ M«gi«pahÝt suy yÕu, thùc d©n
T©y Ban Nha, Bå §µo Nha, Hµ Lan ®· chó ý tíi Indonesia.
N¨m 1602, Hµ Lan x©m chiÕm vµ ®Æt nÒn thèng trÞ lªn ®Êt níc Indonesia sau khi lo¹i bá ¶nh hëng cña T©y Ban Nha vµ Bå §µo Nha trªn hßn ®¶o nµy. ¸ch thèng trÞ cña Hµ Lan ë Indonesia kÐo dµi gÇn 350 n¨m. Th¸ng 3- 1942 thùc d©n Hµ Lan ë Indonesia ®Çu hµng NhËt B¶n.
Sau khi ph¸t xÝt NhËt ®Çu hµng qu©n §ång minh, ngµy 17-8-1945, Indonesia tuyªn bè ®éc lËp. 3 th¸ng sau thùc d©n Hµ Lan quay trë l¹i Indonesia, cuéc chiÕn tranh dµnh ®éc lËp cña Indonesia kÐo dµi trong 4 n¨m. Th¸ng 8-1949, thùc d©n Hµ Lan buéc ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña Indonesia. Ngµy 27-12-1949 toµn bé l·nh thæ thuéc ®Þa cò ( trõ vïng T©y Irian) chÝnh thøc thuéc chñ quyÒn cña níc Céng hoµ Indonesia
Indonesia ®Æt thñ ®« t¹i Jakarta.
N¨m 1962 tæng thèng Sukarno cho lÊy l¹i Niu Ghi- ne do Hµ Lan chiÕm vµ ®Õn n¨m 1969 ®¶o nµy chÝnh thøc s¸t nhËp vµo Indonesia víi tªn gäi lµ Irian Giaia.
N¨m 1976 Indonesia s¸t nhËp §«ng Timor cña Bå §µo Nha vµo l·nh thæ Indonesia nhng kh«ng ®îc quèc tÕ c«ng nhËn, phong trµo du kÝch cña nh÷ng ngêi theo chñ nghÜa d©n téc ®Þa ph¬ng vÉn tiÕp tôc t¹i §«ng Timo. Tríc xu thÕ ®ßi ®éc lËp, th¸ng 8-1999 Indonesia ph¶i ®Ó cho §«ng Timor ®éc lËp.
ThÓ chÕ chÝnh trÞ
Indonesia theo chÝnh thÓ céng hoµ.
Ngêi ®øng ®Çu nhµ níc vµ chÝnh phñ hiÖn nay lµ bµ Megawati Sukarnoputri, nhËm chøc ngµy 23 th¸ng 7 n¨m 2001.
HiÕn Ph¸p: kÓ tõ khi giµnh ®îc ®éc lËp Indonesia ®· 3 lÇn thay ®æi hiÕn ph¸p. HiÕn ph¸p hiÖn nay lµ hiÕn ph¸p ®îc th«ng qua n¨m 1959. HiÕn ph¸p quy ®Þnh Indonesia lµ níc céng hoµ, quyÒn lùc tèi cao thuéc vÒ nh©n d©n, chÕ ®é tæng thèng lµ mét thÓ chÕ thiÕt yÕu cña chÝnh thÓ. HiÕn ph¸p trao cho ChÝnh Phñ quyÒn së h÷u tµi nguyªn vµ c¸c lÜnh vùc quan träng kh¸c; quy ®Þnh thµnh lËp mét sè c¬ quan quan träng cña nhµ níc: héi ®ång t vÊn nh©n d©n; Tæng thèng, H¹ ViÖn, Héi ®ång cè vÊn tèi cao…. Tæng thèng tríc ®©y do Héi ®ång t vÉn nh©n d©n bÇu ra nhng võa lµ nguyªn thñ quèc gia võa lµ ngêi ®øng ®Çu ngµnh hµnh ph¸p, c¸c bé trëng lµ ngêi gióp viÖc cho tæng thèng. Víi ®Æc ®iÓm ®ã Tæng thèng Indonesia lµ ngêi cã quyÒn lùc rÊt lín: thèng lÜnh qu©n ®éi, tuyªn bè chiÕn tranh, hoµ b×nh…N¨m 2002 Indonesia ®· söa ®æi hiÕn ph¸p theo ®ã tæng thèng sÏ do d©n bÇu ra víi nhiÖm k× 5 n¨m.
- C¬ quan lËp ph¸p: c¬ quan lËp ph¸p Indonesia cã nÐt rÊt ®Æc thï, bao gåm Héi ®ång t vÊn nh©n d©n (MPR) vµ H¹ ViÖn ( Quèc Héi).
MPR lµ tæ chøc chÝnh trÞ cao nhÊt cã 1000 thµnh viªn, trong ®ã cã 500 h¹ nghÞ sÜ, 100 ®¹i biÓu c¸c nhãm chøc nghiÖp, 100 ®¹i biÓu do Tæng thèng chØ ®Þnh vµ ®¹i diÖn cho c¸c §¶ng ph¸i. NhiÖm k× cña MPR lµ 5 n¨m. Tõ n¨m 2000, MPR hµng n¨m häp ®Ó nghe vµ th¶o luËn b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn nghÞ quyÕt MPR cña Tæng thèng vµ c¸c c¬ quan nhµ níc kh¸c.
H¹ viÖn: gåm 500 thµnh viªn, trong ®ã cã 400 ®îc d©n bÇu ra trùc tiÕp cßn 100 lµ do Tæng thèng lùa chän vµ bæ nhiÖm tõ qu©n ®éi ( n¨m 1997 sè lîng nµy rót xuèng cßn 75 ngêi) nhiÖm k× 5 n¨m. H¹ viÖn cã 11 uû ban thêng trùc ®¶m nhiÖm c«ng t¸c lËp ph¸p, gi¸m s¸t vµ ng©n s¸ch, 2 uû ban phô tr¸ch c«ng t¸c tæ chøc vµ hîp t¸c liªn nghÞ viÖn. Theo HiÕn ph¸p, H¹ viÖn cã quyÒn ®Ö tr×nh dù th¶o luËt cho Tæng thèng. Trªn thùc tÕ Tæng thèng cã u thÕ trong H¹ viÖn v× cã sù ñng hé tõ phÝa qu©n ®éi.
- C¬ quan hµnh ph¸p: ë Indonesia quyÒn hµnh ph¸p thuéc vÒ chÝnh phñ. Tæng thèng do d©n bÇu ra, lµ ngêi cã quyÒn hµnh ph¸p cao nhÊt vµ lµ ngêi ®øng ®Çu chÝnh phñ. Tæng thèng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh phñ vµ kiÓm tra c¸c lùc lîng vò trang; bæ nhiÖm, b·i chøc c¸c Bé trëng vµ nh÷ng ngêi trî lÝ bé trëng. Sè thµnh viªn trong chÝnh phñ kh«ng cè ®Þnh, c¸c bé, c¸c ngµnh ®îc thµnh lËp hay xo¸ bá tuú thuécvµo hoµn c¶nh cô thÓ tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. HiÖn nay Indonesia cã khoang 40 bé, ngoµi ra cßn cã c¸c Bé trëng ®iÒu phèi ( c¬ quan ngang bé) vµ Bé trëng nhµ níc. C¸c c¬ quan nay cã vai trß phô tr¸ch mét sè ngµnh trong chÝnh phñ. Ngoµi ra cßn cã hµng lo¹t c¸c tæng côc, ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o trùc tiÕp víi Tæng thèng.
Indonesia ®îc chia thµnh 24 tØnh, 2 vïng ®Æc biÖt, vµ 1 thµnh phè thñ ®«. Ngêi ®øng ®Çu mét tØnh lµ Thèng ®èc tØnh. Thèng ®èc c¸c tØnh còng do Tæng thèng bæ nhiÖm sau khi cã 2 hoÆc 3 øng cö viªn ®îc bÇu ra vµ ®îc c¬ quan lËp ph¸p cña tØnh ®Ö tr×nh Bé trëng Néi Vô. TÊt c¶ c¸c viªn chøc nhµ níc cao cÊp vµ c¸c ThÈm ph¸n ®Òu chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Tæng thèng. C¸c luËt ®Òu do Tæng thèng c«ng bè.
C¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ
Tríc ®©y ngoµi Golkar lµ ®¶ng cÇm quyÒn, c¸c chÝnh ®¶ng cña Indonesia ®îc tËp hîp thµnh 2 ®¶ng lín ( thùc chÊt lµ liªn minh nhiÒu ®¶ng nhá) theo kÕ ho¹ch cña chÝnh quyÒn ®Ó dÔ kiÓm so¸t.
§¶ng thèng nhÊt vµ ph¸t triÓn (PPP) ®îc thµnh lËp 5-1-1973 trªn c¬ së liªn kÕt c¸c ®¶ng Håi gi¸o: §¶ng Héi ®ång gi¸o sÜ (NU); §¶ng Ngêi Håi gi¸o Indonesia, §¶ng liªn minh Håi gi¸o Indonesia (PSII), §¶ng Phong trµo gi¸o dôc håi gi¸o ( Perti). C¬ së t tëng lµ gi¸o lÝ Håi gi¸o, Pancasila vµ hiÕn ph¸p 1945.
§¶ng D©n chñ Indonesia (PDI) thµnh lËp ngµy 10-1-1973 trªn c¬ së hîp nhÊt tÊt c¶ c¸c §¶ng ph¸i kh«ng mang tÝnh chÊt Håi gi¸o. C¬ së t tëng cña PDI lµ Pancasila, hiÕn ph¸p n¨m 1945, d©n chñ, chñ nghÜa d©n téc vµ c«ng b»ng x· héi. Tham gia PDI cã 3 §¶ng theo khuynh híng d©n téc chñ nghÜa vµ 2 §¶ng C«ng gi¸o ®ã lµ: §¶ng D©n téc Indonesia (PNI), §¶ng V« s¶n (Mubra), §¶ng liªn minh nh÷ng ngêi ñng hé ®éc lËp Indonesia (IPKI), §¶ng Thiªn chóa gi¸o Indonesia (Parkindo), §¶ng C«ng gi¸o.
HiÖn nay c¸c §¶ng lín lµ : §¶ng D©n chñ ®Êu tranh (PDI-P) cña Tæng thèng Megawati Sukarnoputri, ®ang lµ §¶ng lín nhÊt trong Quèc héi; §¶ng Thèng nhÊt v× sù ph¸t triÓn (PPP) nay gäi lµ §¶ng Håi gi¸o; §¶ng D©n chñ (DPR) lµ §¶ng ®èi lËp; §¶ng Thøc tØnh d©n téc (PKB), §¶ng V« s¶n (lËp n¨m 1920) ®ang ho¹t ®éng bÝ mËt. Tæ chøc Håi gi¸o Nalatin Ulama do cùu Tèng thèng Oahit l·nh ®¹o cã 40 triÖu thµnh viªn vµ cã c¨n cø ®ãng t¹i Giava.
Tuy nhiªn do chÝnh trêng Indonesia cha æn ®Þnh nªn thêng xuyªn x¶y ra thay ®æi vai trß gi÷a c¸c §¶ng.
1.1.2.5 C¸c ®« thÞ vµ c¸c thµnh phè chÝnh.
Thñ ®« cña Indonesia lµ Jakarta, n»m trªn ®¶o Giava, víi d©n sè:11.018.000 ngêi, ®©y lµ trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ cña Indonesia.
C¸c thµnh phè lín cña Indonesia gåm:
Bandung: d©n sè 3.409.000 ngêi
Surabara: d©n sè 2.461.000 ngêi.
Medan: d©n sè 1942.900 ngêi, n»m trªn ®¶o Sumatra.
Ngoµi ra Indonesia cßn rÊt næi tiÕng víi c¸c ®¶o du lÞch: Bali, Lomboc… mçi n¨m thu hót hµng chôc ngh×n kh¸ch du lÞch tíi tham quan, nghØ ng¬i.
1.2 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ th¬ng m¹i cña Indonesia
1.2.1 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia
H¹n chÕ trong khu«n khæ cña kho¸ luËn nµy, t¸c gi¶ xin tËp trung giíi thiÖu nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Indonesia tõ sau khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ lÇn 2 - chÝnh s¸ch híng ra xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ mang l¹i thµnh c«ng cho Indonesia .
1.2.1.1 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Indonesia tõ khi dµnh ®îc ®éc lËp ®Õn 1967
ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ: ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu
Sau khi dµnh ®îc ®éc lËp Indonesia ph¸t triÓn kinh tÕ theo con ®êng t b¶n chñ nghÜa, tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng vµ duy tr× quan hÖ víi c¸c níc ph¬ng T©y, ®ång thêi Indonesia còng chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã t¨ng cêng ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nhµ níc, coi ®ã lµ chç dùa chñ yÕu ®Ó giµnh ®îc ®éc lËp kinh tÕ.
Indonesia b¾t ®Çu x©y dùng kinh tÕ tõ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, thuéc lo¹i kÐm ph¸t triÓn nhÊt trong c¸c níc ASEAN. NÒn kinh tÕ Indonesia lóc ®ã lµ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ®ån ®iÒn víi c¸c c©y trång chñ yÕu lµ c¸c c©y c«ng nghiÖp nh dõa, dÇu cä, cao su….C¬ cÊu x· héi ph©n t¸n, ®a d©n téc vµ nhiÒu lo¹i h×nh v¨n ho¸ lµm cho c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ x· héi thiÕu sù g¾n bã thèng nhÊt. Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ yÕu kÐm, ®ãi nghÌo lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn trong toµn x· héi. ChÝnh c¬ cÊu kinh tÕ x· héi nµy ®· thóc ®Èy Indonesia lùa chän con ®êng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ.
§Ó nhanh chãng ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶m phô thuéc vµo níc ngoµi, Indonesia ®· theo ®uæi chiÕn lîc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thay thÕ nhËp khÈu.
Môc ®Ých cña chiÕn lîc nµy lµ : Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ theo híng gi¶m sù phô thuéc vµo thÞ trêng bªn ngoµi, x©y dùng nÒn kinh tÕ tù chñ.
Néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc nµy lµ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng thµnh phÈm c«ng nghiÖp nhÊt lµ hµng tiªu dïng, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch, tËp trung ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp trong níc thay thÕ hµng nhËp khÈu, më réng thÞ trêng néi ®Þa, tËn dông tèi ®a nguån vèn ®Çu t tõ trong níc.
ChiÕn lîc nµy ®· cã mét sè yÕu tè tÝch cùc nh:
Gióp Indonesia x©y dùng nh÷ng c¬ së c«ng nghiÖp then chèt chñ yÕu dùa vµo nguån lùc trong níc.
T¨ng cêng vÞ trÝ cña t s¶n d©n téc vµ khu vùc kinh tÕ nhµ níc.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc nµy Indonesia vÉn tiÕp tôc t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ t nh©n trong vµ ngoµi níc n¾m gi÷ c¸c vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong tæng vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ giai ®o¹n nµy, vèn cña t b¶n níc ngoµi chiÕm ®Õn 50%. Vèn nµy ®îc ®Çu t díi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty hçn hîp.
Tuy nhiªn chiÕn lîc nµy béc lé h¹n chÕ rÊt râ ®ã lµ: viÖc chñ yÕu dùa vµo nguån lùc trong níc trong ®iÒu kiÖn mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lÝ, thiÕu nh÷ng nhµ kinh doanh giái còng lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao.
KÕt qu¶ sau gÇn hai thËp kØ thùc hiÖn chiÕn lîc nµy, nÒn kinh tÕ Indonesia kh«ng cã nhiÒu c¶i thiÖn: hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc dùa trªn c«ng nghÖ l¹c hËu kh«ng c¹nh tranh ®îc víi hµng ho¸ níc ngoµi. Nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ x· héi ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n, l¹m ph¸t t¨ng nhanh, nî níc ngoµi ngµy cµng nhiÒu. ThÞ trêng trong níc kh«ng ®îc më réng, nhiÒu doanh nghiÖp trong níc bÞ ph¸ s¶n, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ c¬ b¶n lµ n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp thÊp h¬n håi tríc chiÕn tranh. §iÒu kiÖn sinh ho¹t cña nh©n d©n rÊt thÊp.
Indonesia vÉn tiÕp tôc lÖ thuéc vµo c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. NhËn ra ®îc ®iÒu nµy Indonesia ®· chuyÓn híng chiÕn lîc ph¸t triÓn, chuyÓn tõ chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ hµng nhËp khÈu sang c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu.
1.2.1.2 C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Indonesia tõ n¨m 1967 ®Õn nay
ChiÕn lîc kinh tÕ tõ 1967 ®Õn 1980 (ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng ra xuÊt khÈu)
Cuèi nh÷ng n¨m 60 Indonesia chuyÓn sang thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng ra xuÊt khÈu. KÓ tõ thêi ®iÓm nµy, cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c, tõng bíc mét, Indonesia ®· bíc ra khái khñng ho¶ng, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Néi dung c¬ b¶n cña chiÕn lîc nµy lµ: tËn dông tèi ®a nguån vèn vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi, tËp trung ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã thÓ xuÊt khÈu ®îc, tõng bíc c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng thÕ giíi.
Thùc hiÖn chiÕn lîc nµy, Indonesia ®· ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu sau:
Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
ChÝnh s¸ch më cöa vµ tù do hãa kinh tÕ:
Indonesia ®· tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng më cöa nÒn kinh tÕ nh gi¶m vµ miÔn thuÕ hµng xuÊt khÈu, b·i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi hµng xuÊt khÈu, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc h¶i quan, lËp quü hç trî xuÊt khÈu, cho phÐp t nh©n ®îc trùc tiÕp xuÊt khÈu….. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy ®· t¸c ®éng trùc tiÕp khuyÕn khÝchxuÊt khÈu. §ång thêi Indonesia còng thùc hiÖn miÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi c¸c s¶n phÈm phôc vô xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu.
¸p dông chÝnh s¸ch tØ gi¸ cã lîi cho xuÊt khÈu
Qu¸ tr×nh nµy ®îc triÓn khai tõng bíc, tõ chç b·i bá chÕ ®é tØ gi¸ cè ®Þnh, ph¸ gi¸ ®ång tiÒn trong níc, thùc hiÖn chÕ ®é tØ gi¸ linh ho¹t vµ cuèi cïng lµ th¶ næi tØ gi¸.
Nhµ níc t¹o m«i trêng kinh doanh thuËn lîi ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸ theo híng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu.
Gi¶m sù can thiÖp trùc tiÕp cña Nhµ níc trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh, t nh©n ho¸ khu vùc kinh tÕ nhµ níc, c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng theo híng kinh doanh tiÒn tÖ.
Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: x©y dùng vµ n©ng cÊp hÖ thèng ®êng giao th«ng, cÊp ®iÖn, cÊp níc, x©y dùng c¸c khu chÕ xuÊt, c¸c khu c«ng nghiÖp.
KhuyÕn khÝch khu vùc t nh©n ph¸t triÓn vµ thu hót ®Çu t níc ngoµi
Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70, Indonesia chñ tr¬ng më réng vµ khuyÕn khÝch kinh tÕ t nh©n. Cô thÓ: tõ n¨m 1983 ChÝnh phñ Indonesia ®· thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n, khuyÕn khÝch t nh©n trong níc ®îc tù do kinh doanh, më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt gi÷a Nhµ níc víi t nh©n, gi÷a t nh©n trong vµ ngoµi níc.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh cã thÓ xuÊt khÈu ®îc.
Trong giai ®o¹n ®Çu cña chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ h¬ng vÒ xuÊt khÈu, Indonesia ®· chuyÓn ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp tõ c¸c ngµnh c«ng nghiªp truyÒn thèng sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu.
Trong n«ng nghiÖp thùc hiÖn "c¸ch m¹ng xanh", ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c¸c lo¹i n«ng s¶n xuÊt khÈu.
Trong lÜnh vùc dÞch vô: ®æi míi m¹nh mÏ hÖ thèng dÞch vô, tríc hÕt lµ hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo híng xuÊt khÈu: vÝ dô khuyÕn khÝch ngµnh tµi chÝnh kinh doanh híng ngo¹i, b·i bá viÖc kiÓm so¸t ngo¹i hèi, cho phÐp ngêi níc ngoµi vµ c«ng d©n Indonesia ®îc tù do lu©n chuyÓn, bu«n b¸n ngo¹i tÖ kh«ng h¹n chÕ sè lîng.
Thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu kinh tÕ Indonesia ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ.
Nhê nh÷ng t._.huËn lîi cña thÞ trêng thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ gi¸ dÇu t¨ng vät trong hai cuéc khñng ho¶ng n¨ng lîng 1974-1974 vµ 1979-1980, viÖc ph¸t triÓn m¹nh khu vùc khai th¸c dÇu víi sù ®Çu t lín cña t b¶n níc ngoµi ®· ®em l¹i cho Indonesia tèc ®é t¨ng trëng nhanh chãng, ®¹t møc trung b×nh 7,8% n¨m trong thËp kØ 70 thÕ kØ 20. C¸n c©n th¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n do vËy lu«n cã sè d thõa lín.
Tuy nhiªn sau 2 thËp niªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch híng vÒ xuÊt khÈu nÒn kinh tÕ còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n:
Sù tËp trung qu¸ møc vµo mét sè Ýt ngµnh híng ra xuÊt khÈu t¹o ra sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu kinh tÕ. VÝ dô trong ngµnh khai th¸c dÇu: sau cuéc khñng ho¶ng t¨ng gi¸ dÇu th× ®Õn nh÷ng n¨m 80 gi¸ dÇu trªn thÕ giíi l¹i gi¶m liªn tôc lµm cho thu nhËp tõ dÇu vµ khÝ ( vèn chiÕm tØ träng c¬ b¶n trong xuÊt khÈu cña Indonesia ) gi¶m ®i mét nöa. Bªn c¹nh ®ã gi¸ c¸c lo¹i hµng ho¸ c¬ b¶n nh nguyªn liÖu th«, n«ng s¶n - nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña Indonesia còng gi¶m gi¸ xuèng møc thÊp nhÊt cña nã trong 30 n¨m ®· lµm thu nhËp tõ xuÊt khÈu cña Indonesia vèn ®· tôt gi¶m l¹i cµng tôt gi¶m h¬n n÷a.
Sù phô thuéc vµo mét sè Ýt thÞ trêng xuÊt khÈu vµ t¨ng trëng kinh tÕ dùa chñ yÕu vµo nguån ®Çu t vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi lµm cho nÒn kinh tÕ phô thuéc ngµy cµng nhiÒu vµ s©u s¾c h¬n vµo thÞ trêng bªn ngoµi.
NÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh nhng kh«ng ®ång bé víi sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng vµ nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ thiÕu ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cao, vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ.
NÒn kinh tÕ híng ngo¹i ®· kh«ng chó träng ®Õn thÞ trêng néi ®Þa.
Nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· mét lÇn n÷a ®a nÒn kinh tÕ Indonesia l©m vµo khã kh¨n. Tæng s¶n phÈm quèc d©n thùc tÕ cña Indonesia chØ t¨ng 2,3 % n¨m 1982 vµ
3% ( Nguån: C¸c níc ASEAN - Trung t©m ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng- Trêng ®¹i häc tæng hîp Hµ Néi- NXB Th«ng tin-LÝ luËn- 1991.
) n¨m 1983. LÇn ®Çu tiªn vµo n¨m 1982 thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi kh«ng t¨ng.
Tríc bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, víi xu híng héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ ®ang h×nh thµnh vµ ngµy cµng râ nÐt, ®ång thêi nhËn thøc ®îc nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ, Indonesia tiÕn hµnh ®iÒu chØnh kinh tÕ vµo cuèi nh÷ng n¨m 80.
ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ tõ cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay
Néi dung cña ®iÒu chØnh kinh tÕ lµ: x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp h¬n theo xu híng héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ trªn c¬ së tËn dông triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh.
Môc tiªu cña sù ®iÒu chØnh nµy lµ t¨ng cêng tÝnh linh ho¹t vµ mÒm dÎo cña c¬ cÊu kinh tÕ míi, t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi dùa trªn néi lùc trong níc, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng thÕ giíi.
Víi néi dung nh trªn Indonesia ®· thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch sau:
T¨ng cêng tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN, tiÕn tíi x©y dùng ASEAN thµnh mét chØnh thÓ liªn kÕt kinh tÕ ®Çy ®ñ mµ träng t©m lµ x©y dùng mét khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) víi c¸c h×nh thøc hîp t¸c toµn diÖn, n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶.
TiÕp tôc khuyÕn khÝch kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn, h×nh thµnh mét khu vùc kinh tÕ t nh©n n¨ng ®éng, cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi biÕn ®éng cña thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng tËp trung vµo nh÷ng ngµnh cã hµm lîng khoa häc cao vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô ( bao gåm dÞch vô tµi chÝnh, viÔn th«ng tin häc, b¶o hiÓm, du lÞch …)
TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t bao gåm c¶ m«i trêng ph¸p lÝ vµ c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt ®Ó thu hót vèn ®Çu t, c«ng nghÖ trong vµ ngoµi níc, t¨ng cêng tù do ho¸ nÒn kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch nµy ®îc cô thÓ b»ng viÖc: níi láng c¸c h¹n ng¹ch nhËp khÈu, miÔn thuÕ nhËp khÈu ®¸nh vµo mÆt hµng t liÖu s¶n xuÊt vµ thiÕt bÞ dông cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Cho phÐp xuÊt khÈu tù do trõ nh÷ng mÆt hµng bÞ c¸c hiÖp íc quèc tÕ h¹n ®Þnh. LuËt ®Çu t ®îc xem xÐt l¹i theo híng thu hÑp ranh giíi gi÷a c¸c c«ng ty níc ngoµi vµ c«ng ty b¶n xø, t¹o ®iÒu kiÖn cho tù do c¹nh tranh tù do ph¸t triÓn. Ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ tØ lÖ ®Çu t cã lîi h¬n cho t b¶n níc ngoµi nh: c¸c c«ng ty hçn hîp nÕu xuÊt khÈu trªn 65% th× t b¶n níc ngoµi cã thÓ gi÷ 95% vèn ®Çu t, tØ lÖ nµy tríc ®©y lµ 80%, vµ cho ®Õn hiÖn nay cho phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn níc ngoµi.
VÒ chÝnh s¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ Indonesia thùc hiÖn t¨ng cêng tiÕt kiÖm trong níc, th¾t chÆt chi tiªu cña ng©n s¸ch Nhµ níc ®ång thêi t¨ng cêng c«ng t¸c thuÕ; më réng h¬n thÞ trêng chøng kho¸n.
T¨ng cêng ®Çu t cho khoa häc c«ng nghÖ, gi¸o dôc ®µo, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
C¸c biÖn ph¸p trªn ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ nhanh chãng. N¨m tµi kho¸ 1985-1986 tæng s¶n phÈm quèc d©n thùc tÕ chØ t¨ng 2,4% th× sang 1987-1988 ®· t¨ng 4,2% chñ yÕu lµ do sù t¨ng trëng cña khu vùc phi dÇu má. Dù tr÷ ngo¹i tÖ trong n¨m tµi kho¸ 1987-1988 t¨ng lªn 7,5 tØ USD so víi 5,7 ( Nguån: C¸c níc ASEAN - Trung t©m ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng- Trêng ®¹i häc tæng hîp Hµ Néi- NXB Th«ng tin-LÝ luËn- 1991.
) tØ USD n¨m tríc ®ã. Th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai còng gi¶m m¹nh, møc th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai so víi tæng s¶n phÈm quèc gia giai ®o¹n 1982-1986 cã lóc lªn tíi -8,8% ®Õn n¨m 1997 ®· gi¶m xuèng cßn - 1,8% vµ c¸c n¨m sau ®ã tiÕp tôc gi¶m xuèng chØ cßn kho¶ng trªn díi -1%…
Mét sè ®æi míi trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh 1997.
Nhê nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ nh÷ng n¨m 80, kinh tÕ Indonesia ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi tríc 1997 ®¹t h¬n 1000 USD. Tuy nhiªn duy tr× cøng nh¾c c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ trong mét thêi gian dµi tríc nh÷ng biÕn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña kinh tÕ trong níc vµ thÕ giíi ®· lµm cho mét sè chÝnh s¸ch trë thµnh vËt c¶n trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã viÖc thiÕu c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn mang tÝnh ®Þnh híng ®· lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng ngµnh mµ ë ®ã nhu cÇu ®· b·o hoµ dÉn ®Õn ®Çu t kh«ng hiÖu qu¶.
Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ mµ c¸c c¶i c¸ch kinh tÕ nh÷ng n¨m 80 thÕ kØ 20 kh«ng thÓ kh¾c phôc hÕt céng víi nh÷ng h¹n chÕ, khã kh¨n míi ®· trë thµnh tiÒn ®Ò lµm cho Indonesia lón s©u vµo cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ n¨m 1997.
Indonesia ®· ph¶i ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p t×nh thÕ vµ chiÕn lîc ®Ó ®a nÒn kinh tÕ tho¸t ra khái khñng ho¶ng vµ phôc håi. §Õn nay chÝnh phñ Indonesia ®· ®a ra nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó phôc håi vµ ph¸t triÓn nªn kinh tÕ nh:
§Èy m¹nh thu hót ®Çu t b»ng viÖc ®a ra nhiÒu u ®·i h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t, gi¶m c¸c thñ tôc hµnh chÝnh vµ c¸c lo¹i phÝ, lÖ phÝ, cho ®iÓm c¸c ®Þa bµn
®Çu t mét c¸ch c«ng khai kÓ c¸c nhµ ®Çu t lùa chän ®Þa ®iÓm
C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng theo híng tinh gi¶m, tËp trung ®Çu t vµ ph¸t triÓn theo híng t¨ng chÊt lîng h¬n lµ sè lîng.
§iÒu chØnh c¸c chiÕn lîc xuÊt khÈu cho phï hîp víi t×nh h×nh míi
Th¾t chÆt h¬n n÷a chi tiªu cña chÝnh phñ..
Lµm trong s¹ch bé m¸y l·nh ®¹o…..
Ban hµnh nhiÒu quy chÕ míi t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho héi nhËp kinh tÕ - ®Æc biÖt lµ thóc ®Èy hîp t¸c kinh tÕ ASEAN….
1.2.1.3. Mét sè quy ®Þnh vÒ kinh doanh t¹i thÞ trêng Indonesia
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Indonesia ®· tù do ho¸ chÕ ®é mËu dÞch vµ thùc hiÖn mét sè bíc quan träng ®Ó gi¶m bít sù b¶o hé. Tõ n¨m 1996 chÝnh phñ Indonesia ®· thùc hiÖn hµng lo¹t ch¬ng tr×nh tù do nh»m gi¶m thuÕ, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc thuÕ, xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ, xo¸ bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan víi møc thuÕ th«ng tho¸ng h¬n ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t t nh©n trong vµ ngoµi níc.
- Hµng rµo mËu dÞch: mÆc dï khñng ho¶ng kinh tÕ trÇm träng trong nh÷ng n¨m qua, Indonesia vÉn duy tr× chÝnh s¸ch tù do ho¸ thuÕ dÇn dÇn trong thêi gian l©u dµi. Indonesia ¸p dông møc thuÕ tõ 5 % ®Õn 30% víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng. ThuÕ ®Æc biÖt 170 % ¸p dông víi c¸c lo¹i rîu m¹nh. ChÝnh s¸ch tù do ho¸ th¬ng m¹i ®îc cñng cè bëi c¸c ch¬ng tr×nh cam kÕt víi IMF, trong ®ã Indonesia cam kÕt thùc hiÖn c¬ cÊu thuÕ 0,5% ®Õn 10% ®èi víi s¶n phÈm nhËp khÈu trõ xe cã ®éng c¬ vµ ®å uèng cã cån. Indonesia ®· cam kÕt xãa bá mäi hµng rµo phi thuÕ quan, trõ nh÷ng g× liªn quan ®Õn lÝ do an toµn vµ søc khoÎ vµo cuèi n¨m 2001.
ThuÕ nhËp khÈu «t« ®îc gi¶m vµo th¸ng 6/1999 cßn 25-80% tuú theo lo¹i ®éng c¬, 0-45% ®èi víi xe t¶i, 25-60% ®èi víi phô tïng xe g¾n m¸y vµ tèi ®a lµ 15% víi phô tïng «t«. TiÕn tr×nh tù do ho¸ thuÕ quan h¬n n÷a theo hiÖp ®Þnh tù do mËu dÞch ASEAN ( AFTA) sÏ ®îc Indonesia theo kÕ ho¹ch, tøc lµ tù do mËu dÞch hÇu hÕt c¸c mÆt hµng vµo n¨m 2003. Indonesia ®· thùc hiÖn giai ®o¹n ®Çu cña ch¬ng tr×nh gi¶m thuÕ AFTA tõ th¸ng 1/2001
ChÝnh s¸ch tù do ho¸ mËu dÞch dµi h¹n cña Indonesia ®· gÆp ph¶i mét sè trë ng¹i. Trong n¨m 2001 nhiÒu ngêi ®· tranh thñ lóc chÝnh trÞ lén xén ®Ó thiÕt lËp l¹i c¸c u ®·i mËu dÞch ®Æc biÖt nh tríc ®©y nhÊt lµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. HiÖn vÉn cßn kho¶ng c¸ch lín gi÷a giÊy tê vµ thùc tÕ. Møc thuÕ nhËp khÈu hiÖn nay ®èi víi hµng n«ng s¶n ë Indonesia lµ 18 %.
Nh÷ng hµng rµo mËu dÞch, dÞch vô vÉn cßn tån t¹i ë nhiÒu lÜnh vùc. MÆc dï chÝnh phñ Indonesia ®· níi láng nh÷ng h¹n chÕ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, c¸c c«ng ty luËt, c«ng ty kiÓm to¸n vµ t vÊn níc ngoµi ph¶i ho¹t ®éng díi sù hç trî kÜ thuËt hoÆc liªn doanh víi c¸c c«ng ty trong níc.
Indonesia ®· tù do ho¸ hÖ thèng ph©n phèi bao gåm b·i bá mét sè h¹n chÕ ®èi víi mËu dÞch trªn thÞ trêng trong níc. VÝ dô: h¹n chÕ ®èi víi c¸c mÆt hµng xim¨ng, giÊy, gia vÞ vµ gç d·n ®· ®îc xo¸ bá tõ th¸ng 2/1998, Indonesia ®· më cöa lÜnh vùc b¸n bu«n vµ b¸n lÎ trªn quy m« lín cho ®Çu t níc ngoµi.
- §Þnh gi¸ h¶i quan: Tõ th¸ng 4 n¨m 1997, phßng H¶i quan cña Bé Tµi ChÝnh Indonesia ®· ¸p dông hÖ thèng kiÓm to¸n sau thay cho kiÓm tra. HÖ thèng trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö cho phÐp c¸c nhµ nhËp khÈu, c¸c ng©n hµng vµ bªn h¶i quan lµm viÖc víi nhau qua m¹ng m¸y tÝnh. Indonesia ®· kÝ hiÖp íc ®Þnh gi¸ h¶i quan WTO, song c¸c c«ng ty Mü ®ang kinh doanh ë Indonesia vÉn cßn phµn nµn vÒ nh÷ng thñ tôc vµ ®Þnh gi¸ h¶i quan cña ngµnh H¶i quan Indonesia.
- Cho phÐp vµ h¹n chÕ nhËp khÈu: theo quy ®Þnh sau Tæng côc h¶i quan, nh÷ng mÆt hµng sau bÞ h¹n chÕ nhËp khÈu vµ cÊp giÊy phÐp vµ/ hoÆc bÞ cÊm: chÊt g©y nghiÖn, chÊt g©y næ, vò khÝ vµ ®¹n dîc, ph¸o hoa, mét sè s¸ch vµ Ên phÈm, thiÕt bÞ vµ linh kiÖn tivi mµu, ®éng vËt hoang d· nguy hiÓm vµ c¸c s¶n phÈm, mét sè lo¹i c¸, dîc phÈm vµ ®å uèng cha ®¨ng kÝ t¹i Bé Y tÕ, vËt liÖu g©y nguy hiÓm, thuèc trõ s©u vµ hµng ho¸ cã gi¸ trÞ v¨n ho¸. H¹n chÕ nhËp khÈu vµ quy chÕ cÊp phÐp ®Æc biÖt ¸p dông cho mét sè mÆt hµng cô thÓ kh¸c nh ®å uèng cã cån, c«ng cô cÇm tay, chÊt ngät nh©n t¹o, ®éng c¬ vµ m¸y b¬m, m¸y kÐo, g¹o……tiÕp tôc ®îc ¸p dông. ChÝnh phñ kiÓm so¸t viÖc nhËp khÈu b¨ng video, ®Üa laser, c¸c s¶n phÈm phôc vô gi¶i trÝ kh¸c v× c¶ môc ®Ých triÓn l·m còng nh sö dông c¸ nh©n.
- KiÓm so¸t xuÊt khÈu: gièng nh chÕ ®é thuÕ nhËp khÈu, kiÓm so¸t xuÊt khÈu ®ang lµ vÊn ®Ò ®îc chÝnh phñ Indonesia xem xÐt c¶i c¸ch theo yªu cÇu cña IMF. NhiÒu h¹n chÕ vµ thuÕ ®Æt ra ®èi víi n«ng s¶n xuÊt khÈu ( bao gåm nh÷ng s¶n phÈm c©y trång chÝnh nh cao su, dÇu cä, cµ phª vµ c¬m dõa) vÉn cßn hiÖu lùc. H¹n chÕ vµ kiÓm so¸t xuÊt khÈu cßn ®îc chÝnh phñ ¸p dông víi mét sè lo¹i thùc phÈm, chñ yÕ lµ dÇu cä th« ®ang chÞu møc thuÕ xuÊt lµ 5% - ®Ó ®¶m b¶o ®ñ cung trong níc vµ æn ®Þnh gi¸ nh÷ng s¶n phÈm nµy.
- Quy chÕ vÒ hå s¬ nhËp khÈu: ChÝnh phñ quy ®Þnh cÇn cã c¸c giÊy tê sau ®èi víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nhËp khÈu: ho¸ ®¬n chiÕu lÖ, ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, giÊy x¸c nhËn xuÊt xø, ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, giÊy x¸c nhËn xuÊt xø, ho¸ ®¬n xÕp hµng lªn tµu, giÊy b¶o hiÓm, c¸c giÊy tê ®Æc biÖt. Theo luËt cña H¶i quan Indonesia cã hiÖu lùc tõ th¸ng 4/1997, c¸c nhµ nhËp khÈu ph¶i ®¨ng kÝ ë c¬ quan H¶i quan trong giai ®o¹n ®Çu b»ng c¸ch ®Ö tr×nh hå s¬ nhËp khÈu qua ®Üa mÒm m¸y tÝnh. ViÖc kiÓm tra cña H¶i quan ®èi víi hµng nhËp khÈu cã thÓ ®îc tiÕn hµnh sau khi hµng ®· ®îc nhËp vµo kho ngêi nhËp khÈu. Th«ng thêng, ngêi nhËp khÈu ®«n ®èc qu¸ tr×nh nµy.
- Khu vùc tù do mËu dÞch t¹m thêi vµ viÖc nhËp khÈu t¹m thêi: ChÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tham gia vµo c¸c khu chÕ xuÊt (EPZ). Indonesia còng cã mét sè khu vùc dµnh lµm cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu (EPTE) nh khu tù do mËu dÞch ë gÇn Tanjung vµ kho h¶i quan ë Cakung (gÇn Jakarta). Nh÷ng nhµ s¶n xuÊt thuéc c¸c khu vùc khuyÕn khÝch ®Çu t nµy ®îc b¸n 15% s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng trong níc. C¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc muèn lËp dù ¸n ë c¸c khu nµy ph¶i ®Ò nghÞ lªn Uû ban hîp t¸c ®Çu t quèc gia.
- Quy chÕ nh·n m¸c: Thùc phÈm b¾t buéc ph¶i d¸n nh·n m¸c ghi râ ngµy hÕt h¹n b»ng tiÕng Indonesia . Ngoµi ra, nh·n m¸c cßn ph¶i ghi râ th«ng tin vÒ chÕ biÕn.
Tríc ®©y, Indonesia h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i dîc phÈm s¶n xuÊt trong níc víi c«ng nghÖ cao, kÓ tõ 3/1993, Indonesia còng níi láng c¸c quy chÕ vÒ ®¨ng kÝ dîc phÈm vµ c¸c c«ng ty dîc níc ngoµi ®îc ®¨ng kÝ s¶n phÈm míi ë bé Y tÕ. Tõ th¸ng 7/ 2000, ¸p dông nh÷ng quy chÕ míi gãp phÇn lµm gi¶m bít mét sè trë ng¹i trong viÖc ®¨ng kÝ s¶n phÈm míi.
1.2.2 Nh÷ng thµnh tùu trong ph¸t triÓn kinh tÕ - th¬ng m¹i cña Indonesia
1.2.2.1 Nh÷ng thµnh tùu chung vÒ kinh tÕ
Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi:
Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña Indonesia ®· t¨ng tõ 70 USD/n¨m vµo n¨m 1967 lªn ®Õn 638,3 USD/ n¨m vµo n¨m 1990; 1037,7 USD/ n¨m 1995 , vµ do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ®· gi¶m xuèng chØ cßn 728,1( Nguån: Gi¸o tr×nh lÞch sö kinh tÕ - Trêng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n - 2003
) USD/n¨m vµo n¨m 2000.
Tèc ®é t¨ng GDP:
Tèc ®é t¨ng GDP cña Indonesia trong thêi k× 1971-1980 ®¹t rÊt cao trung b×nh 7,9% n¨m. Giai ®o¹n tiÕp ®ã tõ 1980-1990 tèc ®é t¨ng trëng tuy cã sôt gi¶m so víi giai ®o¹n tríc nhng so víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c vÉn ®¹t møc cao ®¹t kho¶ng 5,1% n¨m. Sang ®Çu nh÷ng n¨m 1990 tríc khñng ho¶ng kinh tÕ tèc ®é t¨ng GDP tiÕp tôc cao, sau khñng ho¶ng tèc ®é t¨ng trëng gi¶m nhanh chãng nhng còng ®ang dÇn håi phôc mÆc dï cha ®¹t ®îc tèc ®é nh tríc khñng ho¶ng (xem b¶ng :1) Tèc ®é t¨ng GDP cña Indonesia n¨m 2001 lµ 3,3%, n¨m 2002 lµ 3,0% vµ dù kiÕn n¨m 2003 lµ 3,6% ( Nguån: Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸
)
B¶ng : 1 - Tèc ®é t¨ng trëng GDP cña mét sè níc thµnh viªn ASEAN
TØ lÖ %
1990
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Indonesia
9
7.5
8.2
7.8
4.7
-13
0.3
4.4
Malaixia
9.7
9.2
9.5
8.2
7.5
-7.6
5.6
8.2
Philippin
3.1
4.4
4.8
5.5
5.2
-0.5
3.2
3.6
Th¸i Lan
11.2
8.7
8.7
6.9
-1.3
-9.4
4
4.5
Nguån: sè liÖu ®Õn 1996: T liÖu thµnh viªn c¸c níc ASEAN -1999-NXB Thèng kª.
Sè liÖu tõ 1997 : Liªn kÕt ASEAN trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸- NXB Khoa häc x· héi 2002
C¬ cÊu GDP theo ngµnh kinh tÕ
C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã sù chuyÓn dÞch theo híng tiÕn bé, tØ träng n«ng nghiªp gi¶m nhanh, tØ träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¨ng m¹nh vµ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi. Sau gÇn 30 n¨m tõ 1970 ®Õn 2000 ( T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª- 2001
), tØ träng n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ cña Indonesia ®· gi¶m tõ 35% xuèng cßn 16.9%, tØ träng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 28% lªn 38.9%, vµ tØ träng dÞch vô t¨ng tõ 37% lªn ®Õn 44.2%. (Xem b¶ng 2 )
B¶ng: 2 - C¬ cÊu GDP cña mét sè n íc ASEAN theo ngµnh kinh tÕ.
TØ lÖ %
N«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp
DÞch vô
1970
1990
2001
1970
1990
2001
1970
1990
2001
Indonesia
35.0
19.4
16.4
28.0
39.1
46.5
37.0
41.5
37.0
Malaysia
32.0
15.2
8.4
24.7
42.2
49.6
43.3
42.6
41.9
Th¸i Lan
30.2
12.5
8.6
25.7
37.2
42.1
44.1
50.3
49.3
ViÖt Nam
30.2
31.8
22.4
25.2
36.6
43.0
41.0
Nguån: T liÖu c¸c n íc thµnh viªn ASEAN - NXB Thèng kª 2001; Gi¸o tr×nh lÞch sö kinh tÕ- Tr êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n- 2003
C¬ cÊu lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ.
Tuy c¬ cÊu GDP theo ngµnh kinh tÕ cã sù thay ®æi lín, nhng c¬ cÊu lao ®éng theo ngµnh kinh tÕ vÉn cha cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ nhÊt lµ trong ngµnh n«ng nghiÖp. TØ lÖ lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp tuy gi¶m nhng vÉn ®¹t ë møc cao: tõ 61.5% n¨m 1976 xuèng cßn 45% n¨m 2000. Lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng tõ 1% n¨m 1976 lªn ®Õn 14% n¨m 2000, trong ngµnh dÞch vô tõ 30% lªn 41%.
ChØ sè tÝch luü t b¶n néi ®Þa, tØ gi¸ hèi ®o¸i:
ChØ sè tÝch luü trong níc ngµy cµng t¨ng lªn ®· ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu ®Çu t trong níc. Bªn c¹nh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, Indonesia còng chó träng tíi tÝch luü trong níc, nguån tÝch luü trong níc ®· t¨ng tõ 64'790 tØ Rupia n¨m 1990 lÕn ®Õn 230'596 tØ Rupia n¨m 2000. Trong vßng 10 n¨m ®· t¨ng lªn kho¶ng 4 lÇn. Giai ®o¹n khñng ho¶ng kinh tÕ tæng gi¸ trÞ tÝch luü cã gi¶m sót song ®Õn 2000 ®· t¨ng trë l¹i vµ cao h¬n møc tÝch luü cña n¨m 1997 ( Nguån: T liªu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - NXB Thèng Kª 2001.
).
TØ lÖ tiÕt kiÖm néi ®Þa trªn GDP hiÖn nay cña Indonesia ®¹t tõ 20-23% dù kiÕn n¨m 2003 ®¹t kho¶ng 21%. T¬ng øng víi tiÕt kiÖm néi ®Þa, ®Çu t néi ®Þa còng t¨ng lªn. N¨m 1999 ®Çu t néi ®Þa trªn GDP lµ 12,2%, n¨m 2000 lµ 17,9%; tõ 2001 vµ dù kiÕn ®Õn 2003 ®Çu t néi ®Þa ®¹t kho¶ng 17%. ChØ tiªu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ®¸nh gi¸ tiÒm lùc kinh tÕ cña mét níc. Nã cho thÊy néi lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt níc. Rót kinh nghiÖm tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ 1997, Indonesia ch¾c ch¾n sÏ coi träng viÖc thu hót vèn trong níc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ.
TØ gi¸ hèi ®o¸i b×nh qu©n cña ®ång Rupia so víi USD gi¶m m¹nh do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997. N¨m 1997, 1 USD ®æi ®îc 2909 Rupi, sang n¨m 1998 1 USD ®æi ®îc 10'014 Rupia. §ång tiÒn Indonesia ®· mÊt gi¸ gÇn 4 lÇn so víi USD. HiÖn nay gi¸ trÞ cña ®ång Rupia vÉn ®ang rÊt biÕn ®éng. N¨m 2000 tØ gi¸ hèi ®o¸i b×nh qu©n lµ 1USD/ 8438 Rupia, n¨m 2001 tØ lÖ nµy lµ 1USD/ 10'255 Rupia. Dù ®o¸n n¨m 2002 tØ gi¸ hèi ®o¸i lµ 1USD/ 9300 Rupia Nguån: Economie Outlook 2002
Chi ng©n s¸ch chÝnh phñ theo chøc n¨ng.
Chi phÝ cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña Indonesia lu«n chiÕm tØ träng cao nhÊt trong tæng chi ng©n s¸ch chÝnh phñ, n¨m 2000 lµ 143'346 tØ Rupia (chiÕm 65% tæng chi ng©n s¸ch). Chi phÝ cho dÞch vô c«ng céng, y tÕ, b¶o hiÓm vµ phóc lîi x· héi so víi n¨m 1999, n¨m 2000 cã sù gi¶m sót ®¸ng kÓ , nguyªn nh©n lµ do tæng chi ng©n s¸ch gi¶m (chiÕm 5% ng©n s¸ch). Nh×n chung chi cho dÞch vô c«ng céng, b¶o hiÓm y, tÕ x· héi thêng chiÕm kho¶ng 7% ng©n s¸ch cña chÝnh phñ Indonesia.
T×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ th©m hôt ng©n s¸ch.
T×nh tr¹ng l¹m ph¸t ë Indonesia tõ sau thay ®æi chiÕn lîc kinh tÕ cuèi nh÷ng n¨m 1970 ®îc c¶i thiÖn ®ang kÓ. Tuy nhiªn do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ 1997, tèc ®é l¹m ph¸t cña Indonesia t¨ng rÊt nhanh, chÝnh phñ Indonesia ®· ph¶i nç lùc nhiÒu trong viÖc æn ®Þnh tµi chÝnh trong níc. KÕt qu¶ lµ tØ lÖ l¹m ph¸t n¨m 2000 lµ 9,4%; n¨m 2001 do thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn gi¸ c¶ c¸c dÞch dô chñ yÕu vµ t¨ng l¬ng tèi thiÓu l¹m ph¸t t¨ng lªn 12,6%. N¨m 2002 tØ lÖ l¹m ph¸t íc ®¹t kho¶ng 10% (12).
T×nh tr¹ng th©m hôt ng©n s¸ch ®· gi¶m m¹nh tõ 26% n¨m 1976 xuèng cßn 7% n¨m 2000.
Thu ng©n s¸ch cña chÝnh phñ tõ chç dùa gÇn nh chñ yÕu vµo thuÕ th× ®Õn n¨m 2000 thuÕ chØ cßn chiÕm 43,5% tæng thu ng©n s¸ch. §iÒu nµy cho thÊy nh÷ng cè g¾ng cña chÝnh phñ Indonesia trong viÖc t¨ng c¸c nguån thu ng©n s¸ch ngoµi thuÕ.
Quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ cña Indonesia.
Indonesia lµ mét trong c¸c quèc gia ®i ®Çu trong viÖc s¸ng lËp HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ ( ASEAN) vµ lµ thµnh viªn tÝch cùc trong hîp t¸c thóc ®Èy ASEAN ph¸t triÓn.
Indonesia hiÖn lµ thµnh viªn tÝch cùc cña Liªn Hîp quèc vµ tham gia vµo nhiÒu tiÓu ban kh¸c nhau cña tæ chøc nµy- Ban kinh tÕ x· héi ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng (ESKATO), Tæ chøc n«ng nghiÖp vµ l¬ng thùc (FAO), Tæ chøc khoa häc, gi¸o dôc vµ v¨n ho¸ (UNESCO), Tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (MOT)…..Indonesia cßn lµ thµnh viªn cña quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF); Ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn thÕ giíi (WB); NghiÖp ®oµn tµi chÝnh quèc tÕ vµ hiÖp héi ph¸t triÓn quèc tÕ; Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB); Ng©n hµng håi gi¸o. Trong lÜnh vùc mËu dÞch quèc tÕ Indonesia ®· tham gia vµo Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), Tæ chøc c¸c níc xu©t khÈu dÇu má OPEC; HiÖp héi thiÕc quèc tÕ; HiÖp héi cµ phª quèc tÕ; Nhãm nghiªn cøu cao su quèc tÕ; HiÖp héi c¸c níc xuÊt khÈu ®ång quèc tÕ. Indonesia ®· ®Æt quan hÖ ngo¹i giao nhiÒu níc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi.
1.2.2.2 Nh÷ng thµnh tùu trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña Indonesia
Kim ng¹ch xuÊt - nhËp khÈu
Kim ng¹ch xuÊt khÈu - nhËp khÈu hµng ho¸ cña Indonesia t¨ng trëng nhanh qua c¸c n¨m. N¨m 1976 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 8'547 triÖu USD ®Õn n¨m 2000 con sè nµy lµ 62'124 triÖu USD t¨ng kho¶ng 7 lÇn. Do ¶nh hëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1998-1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu cã gi¶m sót nhng sang n¨m 2000 ®· phôc håi.
Kim ng¹ch nhËp khÈu còng t¨ng t¬ng øng víi kim ng¹ch xuÊt khÈu, n¨m 1976 kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 5'674 triÖu USD ®Õn n¨m 2000 ®¹t 33'515 triÖu USD
t¨ng kho¶ng 5,9 lÇn.
Nh×n chung Indonesia thêng xuyªn xuÊt siªu. §Æc biÖt tõ n¨m 1997, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khñng ho¶ng kinh tÕ trong ®ã cã c¾t gi¶m nhËp khÈu th× gi¸ trÞ xuÊt siªu t¨ng kh¸ nhanh tõ 6'886 triÖu USD n¨m 1996 lªn 11'764 triÖu USD n¨m 1997 vµ ®Õn n¨m 2000, Indonesia ®· xuÊt siªu 28'609 triÖu USD. (Xem biÓu ®å vÒ t¨ng trëng xuÊt - nhËp khÈu ( Nguån: Niªn gi¸m th«ng kª 2002, NXB Thèng kª.
) cña Indonesia .)
C¸c thÞ trêng xuÊt-nhËp khÈu chñ yÕu.
Nh×n chung c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña Indonesia lµ MÜ, NhËt, tiÕp theo ®ã lµ EU. N¨m 1999 ( Nguån: Almanac 2002-2003 - c¸c quèc gia trªn thÕ giíi; NXB ThÕ giíi; 2003
), gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ NhËt B¶n chiÕm 17% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu; nhËp khÈu tõ MÜ chiÕm 13%; XuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt chiÕm 18% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu; sang thÞ trêng Eu lµ 15%; sang thÞ trêng MÜ lµ 14%.
C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu:
C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Indonesia lµ kho¸ng s¶n, than ®¸, dÇu má, hµng dÖt may, hµng thñ c«ng mÜ nghÖ, n«ng s¶n…Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm chñ yÕu ( Xem b¶ng 3):
B¶ng: 3 C¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña Indonesia
§¬n vÞ: TriÖu USD
SITC
Hµng ho¸
2000
2001
Th¸ng1-4 2002
84
Hµng may mÆc
4,734.1
4,530.5
1,295.6
76
ThiÕt bÞ viÔn th«ng, ghi ©m..
3,500.1
3,353.7
1,029.6
65
V¶i dÖt c¸c lo¹i
3,505.0
3,202.0
964.2
63
S¶n phÈm gç c¸c lo¹i (kh«ng gåm ®å gç gia dông)
3,260.1
2,931.9
849.2
77
ThiÕt bÞ ®iÖn tö vµ linh kiÖn
2,529.0
2,284.6
768.8
75
ThiÕt bÞ v¨n phßng c¸c lo¹i
3,040.8
2,063.0
678.8
28
QuÆng cã chøa kim lo¹i vµ phÕ liÖu kim lo¹i
1,973.4
2,025.4
428.6
64
GiÊy c¸c lo¹i
2,261.1
2,006.2
720.5
32
Than ®¸
1,296.4
1,625.2
535.9
03
C¸ vµ thuû s¶n c¸c lo¹i
1,583.3
1,532.2
465.4
85
GiÇy dÐp
1,672.1
1,505.6
471.9
82
§å gç gia dông vµ c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i
1,517.7
1,424.4
569.9
42
DÇu thùc vËt tinh luyÖn
1,651.5
1,345.8
579.6
51
Ho¸ chÊt
1,139.7
1,069.3
358.0
68
Kim lo¹i (kh«ng ph¶i s¾t)
980.5
909.9
288.8
07
Cµ phª, chÌ, coca vµ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn cïng nguån gèc
1,111.3
872.2
303.1
23
Cao su th« ( gåm c¶ cao su tæng hîp vµ t¸i chÕ)
912.2
808.2
252.5
66
QuÆng kh«ng chøa kim lo¹i
781.2
771.3
233.4
25
Kh¨n giÊy
714.0
566.7
244.8
69
Kim lo¹i tinh chÕ
572.8
542.2
157.2
57
ChÊt dÎo th«
665.4
518.4
169.0
78
Ph¬ng tiÖn giao th«ng ( ®êng bé gåm c¶ nÖm kh«ng khÝ)
488.7
475.4
158.1
97
QuÆng vµng vµ vµng trang søc
384.4
430.6
109.0
24
Nót chai vµ gç
378.7
424.0
125.1
C¸c s¶n phÈm kh¸c
5,677.7
5,229.0
1,824.2
Tæng céng
47,757.4
43,684.6
13,954.4
Nguån: Central Board of Statistcs, processed by Ministry of Industry and Trade of Indonesia Ghi chó: Danh môc ®îc s¾p xÕp theo b¶ng m· 2 ch÷ sè
§èi víi dÇu má n¨m 2000 Indonesia ®· xuÊt khÈu khèi lîng 29'226 ngh×n tÊn dÇu má, 1'156'862 ( Nguån: T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - NXB Thèng kª-2001
) Tera jun khÝ ®èt.
C¸c nhµ ®Çu t vµ lÜnh vùc ®Çu t chñ yÕu
C¸c nhµ ®Çu t chñ yÕu cña Indonesia lµ Mü vµ NhËt B¶n. Mü ®øng ®Çu trong danh s¸ch ®Çu t vµo ngµnh dÇu má vµ khai th¸c khÝ ë Indonesia cßn NhËt B¶n ®øng ®Çu trong ë c¸c lÜnh vùc kh¸c.
C¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi phÇn lín tËp trung vµo ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn sö dông nhiÒu nh©n c«ng vµ tèc ®é lu chuyÓn vèn nhanh. Sau khñng ho¶ng kinh tÕ, Indonesia ®· thu hót ®îc nhiÒu nhµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng lín trªn thÕ giíi.
Trong vßng 6 n¨m ®ång b¶n tÖ cña Indonesia, ®ång Rupiah bÞ mÊt gi¸ tíi 75%. Thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi lµ 760 USD n¨m. ViÖc ph©n phèi s¶n phÈm ph¶i r¶i trªn hµng ngh×n hßn ®¶o cã khi c¸ch nhau ®Õn 5000 km. ChÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh, xung ®ét t«n gi¸o diÔn ra nhiÒu n¬i trªn ®Êt níc. Víi ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi nh vËy nhng Indonesia vÉn ®ang lµ níc hÊp dÉn c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng hµng ®Çu trªn thÕ giíi: vÝ dô nh Unilever ®· chuyÓn s¶n xuÊt chÌ Lipton tõ Oxtraylia sang Indonesia, c«ng ty Coca Cola mua l¹i c«ng ty níc ®ãng chai nh·n hiÖu Ades cña Indonesia ….
LÝ do khiÕn c¸c nhµ ®Çu t quan t©m ®Õn Indonesia chÝnh do Indonesia lµ mét thÞ trêng réng víi d©n sè 220 triÖu ngêi. LËp luËn c¸c nhµ ®Çu t ®a ra lµ: dï nÒn kinh tÕ gÆp khã kh¨n nhng mäi ngêi vÉn ph¶i tiªu dïng. MÆt kh¸c ®ång Rupiah gi¶m gi¸ cã nghÜa lµ gi¸ mua c¸c c«ng ty cña Indonesia rÎ h¬n t¬ng ®èi, gi¸ nh©n c«ng còng rÎ ®i t¬ng ®èi- theo tÝnh to¸n gi¸ nh©n c«ng ë Indonesia thÊp h¬n tõ 20 ®Õn 50% so víi c¸c níc §«ng Nam ¸- nh vËy ®Çu t vµo Indonesia rÎ
h¬n t¬ng ®èi. Thªm vµo ®ã chÝnh phñ Indonesia ®· níi láng rÊt nhiÒu quy ®Þnh vÒ
®Çu t b»ng c¸ch dì bá c¸c hµng rµo nh quy ®Þnh vÒ 49% cæ phÇn cña ngêi níc ngoµi trong c¸c c«ng ty Indonesia, b·i bá cÊm ®Çu t níc ngoµi trong kinh doanh ph©n phèi ®· t¹o nhiÒu thuËn lîi cho c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng ®Çu t vµo Indonesia .
Víi viÖc thùc hiÖn CEPT, Indonesia sÏ trë thµnh mét níc xuÊt khÈu ngµy cµng nhiÒu c¸c s¶n phÈm tiªu dïng, mét ®èi thñ c¹nh tranh nÆng kÝ trong ASEAN.
1.2.2.3 Nh÷ng thµnh tùu trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c
C«ng nghiÖp ( c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn)
Tõ khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu, ngµnh c«ng nghiÖp cña Indonesia ®· cã nh÷ng tiÕn bé vît bËc. Gi¸ trÞ s¶n phÈm c«ng nghiÖp t¨ng nhanh qua c¸c n¨m. Tõ n¨m 1990 ®Õn 1997 tØ träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp trong tæng s¶n phÈm trong níc t¨ng liªn tôc tõ 39,1% ®Õn 44,3 %. TØ träng nh vËy lµ cao. Tõ sau n¨m 1997 tØ träng nµy cã gi¶m ®i ®«i chót do nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp bÞ ®×nh trÖ. Nhng ®Õn n¨m 2002 tØ träng nµy ®· t¨ng trë l¹i chiÕm 38,9%. Tuy tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp trong tæng s¶n phÈm trong níc kh«ng thay ®æi nhiÒu nhng tØ träng c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¹i t¨ng ®Òu ®Æn. Tõ n¨m 1990 ®Õn 2002, tØ träng c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¨ng tõ 20,7% lªn 26%. §iÒu nµy cho thÊy ngµnh c«ng nghiÖp cña Indonesia ®ang híng tíi ph¸t triÓn ë nh÷ng ngµnh yªu cÇu tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt cao h¬n. Trong ngµnh c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp khai kho¸ng vÉn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong tæng s¶n phÈm quèc d©n cña Indonesia. Víi thÕ m¹nh lµ c¸c nguån kho¸ng s¶n vµ nguån dÇu khÝ dåi dµo, hµng n¨m ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Indonesia hµng tû Rupiah. (Xem b¶ng: 4 Tæng s¶n phÈm ph©n theo ngµnh kinh tÕ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. )
B¶ng:4 - Tæng s¶n phÈm ph©n theo ngµnh kinh tÕ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp
§¬n vÞ: Tû rupia
N¨m
Khai kho¸ng
C«ng nghiÖp chÕ biÕn
§iÖn khÝ ®èt vµ níc
X©y dùng
1990
25'634
43'569
1'489
11'795
1997
55'562
168'178
7'832
46'679
1998
120'329
238'897
11'283
61'762
1999
109'974
287'703
13'429
74'496
2000
166'563
336'053
15'072
92'176
Nguån: T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN ; NXB Thèng Kª 2001
Ngµnh khai th¸c dÇu khÝ lµ ngµnh cung cÊp nguån thu ngo¹i tÖ lín cho ng©n s¸ch nhµ níc. §©y lµ ngµnh mµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia ho¹t ®éng r¸o riÕt vµ kiÓm so¸t ®Õn 90% tæng s¶n lîng dÇu th« khai th¸c ®îc. Nh÷ng n¨m 80 thÕ kØ 20 hai c«ng ty Caltex vµ Standard kiÓm so¸t ®Õn 60% lîng dÇu má khai th¸c ®îc ë Indonesia, n¾m ®éc quyÒn trong vËn chuyÓn dÇu má tõ Indonesia sang c¸c thÞ trêng kh¸c. Hai c«ng ty nµy dùa vµo u thÕ vÒ vèn vµ kÜ thuËt ®· chi phèi m¹nh mÏ c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty dÇu má Pertamina cña Indonesia. Tríc thùc tr¹ng nµy Indonesia ®· tÝch cùc tranh thñ viÖn trî vµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó x©y dùng ngµnh ho¸ dÇu cña riªng m×nh.
Trong ngµnh dÇu khÝ ®øng ®Çu lµ c«ng ty quèc doanh Pertamina, víi doanh thu hµng n¨m h¬n 10 tØ USD. §i ®«i víi sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ lµ sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty cung øng dÞch vô vËn chuyÓn dÇu khÝ nh PT Humpuss Sea Transport, c«ng ty PT Marga Mandala, c«ng ty PT Gatari Air Service c¸c c«ng ty cung cÊp c¸c dÞch vô vËn chuyÓn dÇu khÝ b»ng ®êng biÓn, bé vµ ®êng hµng kh«ng.
Indonesia lµ níc s¶n xuÊt lín vÒ ®ång, thiÕc, b«xit, kÏm.. Tríc ®©y Indonesia vÉn chñ yÕu xuÊt khÈu nguyªn liÖu ë d¹ng th« gi¸ trÞ thÊp vµ ph¶i nhËp l¹i kim lo¹i ®· ®îc tinh luyÖn nªn träng t©m trong lÜnh vùc nµy lµ t¨ng phÇn gia c«ng hoÆc b¸n gia c«ng cho c¸c kim lo¹i xuÊt khÈu. Thùc hiÖn chiÕn lîc nµy Indonesia ®· t¨ng cêng thu hót ®Çu t ®Ó x©y dùng c¸c nhµ m¸y tinh luyÖn kim loaÞ ®iÓn h×nh lµ liªn doanh gi÷a Indonesia vµ CHLB §øc x©y dùng mét nhµ m¸y nÊu ch¶y vµ tinh luyÖn ®ång, nhµ m¸y ®· ®i vµo ho¹t ®éng kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu trong níc mµ cßn phôc vô xuÊt khÈu.
Nhu cÇu vÒ n¨ng lîng ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®ang ®Æt ra cho Indonesia vÊn ®Ò ph¶i ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a. ThiÕu ®iÖn phôc vô s¶n xuÊt sÏ ¶nh hëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, Indonesia ®· cã kÕ ho¹ch n©ng s¶n lîng ®iÖn lªn 50'000 MW vµo n¨m 2008. Indonesia cã lîi thÕ vÒ c¸c nguån nguyªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt ®iÖn nh than, vµ khÝ ®èt. ChÝnh phñ Indonesia ®ang hîp t¸c víi NhËt B¶n thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn n¨ng lîng nguyªn tö phôc vô kinh tÕ, dù kiÕn nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö sÏ ®îc ®Æt ë vïng Muria thuéc Trung Giava.
Mét trong nh÷ng lÜnh vùc mµ Indonesia quan t©m lµ ngµnh c«ng nghiÖp hµng kh«ng. Ngµnh c«ng nghiÖp hµng kh«ng cña Indonesia ®îc thµnh lËp víi ph¬ng ch©m võa tiÕn hµnh kinh doanh võa chuyÓn giao c«ng nghÖ. ë giai ®o¹n ®Çu Indonesia s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i m¸y bay nhá víi giÊy phÐp cña c¸c h·ng hµng kh«ng lín trªn thÕ giíi. Giai ®o¹n hai lµ liªn kÕt ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i m¸y bay tÇm ng¾n ®a chøc n¨ng tiÖn lîi cho viÖc ®i l¹i gi÷a c¸c hßn ®¶o; liªn kÕt ®Ó s¶n xuÊt mét sè linh kiÖn cho nh÷ng m¸y bay hiÖn ®¹i nh Boeing B-767 vµ B737. Giai ®o¹n ba lµ giai ®o¹._.s¶n xuÊt ®îc vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, gi¶m nhËp khÈu hµng tiªu dïng ®Ó gi¶m nhËp siªu. TØ träng nhËp khÈu hµng tiªu dïng chiÕm vÞ trÝ kh«ng lín trong tØ träng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Indonesia, thêi gian tíi víi viÖc thùc hiÖn CEPT, hµng ho¸ Indonesia sÏ cã lîi thÕ khi x©m nhËp thÞ trêng ViÖt Nam nªn viÖc nhËp khÈu hµng tiªu dïng cã thÓ t¨ng, v× vËy cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p thÝch hîp vÒ c©n ®èi c¸n c©n th¬ng m¹i theo chiÒu híng thuËn lîi.
ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng tØ träng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ linh kiÖn c¸c lo¹i phôc vô cho s¶n xuÊt: nh c¸c linh kiÖn ®iÖn tö, linh kiÖn «t« c¸c lo¹i….
VÒ ®Þnh híng cô thÓ víi thÞ trêng xuÊt khÈu Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng : dù kiÕn xuÊt khÈu vµo thÞ trêng ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng t¨ng 12,2% n¨m. N¨m 2003 dù kiÕn kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng sÏ ®¹t 10.580 triÖu USD, t¨ng 10,6% so víi n¨m 2002. Víi møc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh trªn ®Õn n¨m 2005 kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ ®¹t kho¶ng 13.000 triÖu USD. §©y chÝnh lµ kÕ ho¹ch ®ång thêi còng lµ th¸ch thøc ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vît qua. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu vµo thÞ trêng nµy lµ g¹o, cao su, cµ phª, h¹t tiªu, rau qu¶, n«ng s¶n chÕ biÕn, thuû s¶n, dÖt may, giµy dÐp, hµng thñ c«ng mÜ nghÖ, linh kiÖn ®iÖn tö. Ngoµi viÖc cñng cè thÞ phÇn t¹i c¸c thÞ trêng truyÒn thèng, ®Ó t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c ph¸t triÓn c¸c thÞ trêng míi, c¸c ngµnh hµng míi…trong ®ã cã thÞ trêng Indonesia.
Nãi vÒ hîp t¸c th¬ng m¹i Indonesia - ViÖt Nam, kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu n¨m 2001 lµ 563,34 triÖu USD vµ n¨m 2002 t¨ng lªn 700 triÖu USD, c¶ hai chÝnh phñ ®Òu nhËn ®Þnh quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc cha xøng víi tiÒm n¨ng mµ hai bªn cã thÓ ®¹t ®îc. C¸c doanh nghiÖp hai bªn Ýt th«ng tin vÒ nhau, nªn trao ®æi th¬ng m¹i cßn h¹n chÕ. Trong thêi gian tíi hai níc sÏ tÝch cùc h¬n n÷a trong thóc ®Èy th¬ng m¹i song ph¬ng nh»m môc tiªu kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu sÏ nhanh chãng t¨ng lªn 2 tØ USD.
VÒ mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc, nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nh g¹o, dÇu th«, l¹c, thùc phÈm, rau qu¶, linh kiÖn «t«, ho¸ chÊt…sÏ tiÕp tôc lµ nh÷ng mÆt hµng chÝnh trong trao ®æi bu«n b¸n. Bªn c¹nh ®ã c¸c mÆt hµng nh nguyªn phô liªu gia dÇy, m¸y thiÕt bÞ ngµnh dÖt còng ®ang ®îc quan t©m ph¸t triÓn.
Theo «ng Aiyub Mohsin, §¹i sø cña Indonesia t¹i ViÖt Nam, víi d©n sè h¬n 210 triÖu ngêi, trong ®ã 50 % lµ tÇng líp trung lu, Indonesia lµ mét thÞ trêng xuÊt khÈu tiÒm n¨ng ®èi víi nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
Do hai níc cã c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu t¬ng ®èi gièng nhau nªn viÖc thiÕt lËp mét uû ban hîp t¸c song ph¬ng ®Ó hç trî c¸c ho¹t ®éng hµng ®æi hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn trao ®æi th¬ng m¹i gi÷a hai níc trªn c¬ së tËn dông ®îc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng; hai bªn còng híng tíi hîp t¸c trong vÊn ®Ò më réng t×m thÞ trêng míi vµ gi¶m lÖ thuéc vµo c¸c thÞ trêng nh MÜ, EU.
TriÓn väng hîp c¸c trong c¸c lÜnh vùc: ®Çu t, du lÞch, khai th¸c dÇu khÝ, vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c.
Trong lÜnh vùc ®Çu t, mÆc dï cã kh«ng nhiÒu dù ¸n ®Çu t vµo ViÖt Nam, nhng ®Çu t cña Indonesia còng gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai níc ph¸t triÓn, gãp phÇn t¹o thªm viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ViÖt Nam…
Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña Indonesia hiÖn ®ang ®îc quan t©m ph¸t triÓn m¹nh, hai níc cã thÓ tÝnh ®Õn viÖc hîp t¸c ®Çu t trong lÜnh vùc nµy.
Dùa vµo ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa lÝ, v¨n ho¸, Indonesia cã nhiÒu thuËn lîi trong ph¸t triÓn du lÞch, hai bªn cã thÓ hîp t¸c trong thùc hiÖn c¸c tour du lÞch xuyªn ASEAN, dµnh cho kh¸ch du lÞch trong néi bé khèi vµ quèc tÕ….§Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh du lÞch, tríc m¾t hai níc cÇn thiÕt lËp ®êng bay trùc tiÕp nèi liÒn ViÖt Nam vµ Indonesia. §êng bay trùc tiÕp sÏ t¹o thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i vµ lµm ¨n cña c«ng d©n hai níc.
HiÖn nay ViÖt Nam ®ang gäi vèn ®Çu t vµo nhiÒu dù ¸n mµ Indonesia cã nhiÒu kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh:
B¶ng: 17 Danh môc dù ¸n quèc gia gäi vèn ®Çu t trùc tiÕp n íc ngoµi (Thêi kú 2001-2005)
Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 62 ngµy 17/ 5 / 2002 cña Thñ T íng ChÝnh phñ
TT
Tªn dù ¸n
§Þa ®iÓm
Th«ng sè kü thuËt
I
C«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp dÇu khÝ
1
Nhµ m¸y chÕ biÕn s¶n phÈm sau hãa dÇu
KCN Hßa Kh¸nh, §µ N½ng
17 triÖu USD
2
Nhµ m¸y s¶n xuÊt khÝ c«ng nghiÖp
KCN Hßa Kh¸nh, §µ N½ng
10 triÖu USD
3
Th¨m dß, khai th¸c c¸c má míi
VÞnh B¾c Bé; MiÒn Trung;Vïng biÓn Nam C«n S¬n
4
§ êng èng dÉn khÝ L« B-¤ M«n
Khu vùc thÒm lôc ®Þa T©y Nam (dÉn khÝ tõ L« B ®Õn ®ång b»ng s«ng Cöu Long)
Dµi kho¶ng 289 km ngoµi biÓn vµ 43 km trong ®Êt liÒn; c«ng suÊt tèi ®a 2 tû m3/n¨m, c«ng suÊt thiÕt kÕ:1,5 tû m3/n¨m; 300 triÖu USD
C«ng nghiÖp khai kho¸ng
5
Khai th¸c quÆng s¾t
H.Th¹ch Hµ, Hµ TÜnh
10 triÖu T/ n¨m
6
Khai th¸c Bauxit, luyÖn nh«m
L©m §ång, §¾c L¾c
1 triÖu tÊn /n¨m
7
LD bét kÏm ViÖt Th¸i
B¾c K¹n
26.500 T/ n¨m
8
Khai th¸c vµ tinh luyÖn thiÕc
Quú Hîp, NghÖ An
500.000 T/ n¨m
CN hãa chÊt - ph©n bãn
9
Nhµ m¸y s¶n xuÊt ph©n bãn DAP
§×nh Vò, H¶i Phßng
330.000 T/ n¨m
10
Nhµ m¸y hãa dÇu Methyl Tertiary Butyl Ether (MTBE)
KCN Dung QuÊt, Qu¶ng Ng·i
60.000 tÊn/ n¨m ; 12 triÖu USD
11
Nhµ m¸y s¶n xuÊt cao su tæng hîp
KCN Dung QuÊt, Qu¶ng Ng·i
40.000 tÊn BR/n¨m; 50.000 tÊn SBR/n¨m; 190 triÖu USD
12
Nhµ m¸y s¶n xuÊt than ho¹t tÝnh-läc mµu
Ph êng 4, thÞ x· Trµ Vinh
100 tÊn SP/n¨m
13
S¶n xuÊt Acid Photphoric
Lµo Cai
450.000 T/n¨m
14
S¶n xuÊt linh kiÖn, chi tiÕt nhùa «t«
§ång Nai
1000 T/n¨m
15
S¶n xuÊt PE
MiÒn Trung hoÆc MiÒn Nam
350.000 T/ n¨m ; 320 triÖu USD
16
S¶n xuÊt lèp « t« t¶i vµ m¸y kÐo
MiÒn B¾c hoÆc MiÒn Trung
3 triÖu bé/n¨m; 100 triÖu USD
17
Nhµ m¸y s¶n xuÊt nhùa ® êng Long S¬n
Bµ RÞa - Vòng Tµu
0,2 tr.tÊn nhùa ®êng/n¨m; 0,9 triÖu tÊn dÇu FO vµ DO/n¨m; 160 triÖu USD
C«ng nghiÖp thÐp
18
S¶n xuÊt ph«i thÐp
Qu¶ng Ninh hoÆc H¶i Phßng
500.000 tÊn/ n¨m 120 triÖu USD
53
Nhµ m¸y c¸n nãng thÐp tÊm
Bµ RÞa - Vòng Tµu, §ång Nai
1 triÖu tÊn/ n¨m ; 350 triÖu USD
19
C«ng nghiÖp c¬ khÝ
20
S¶n xuÊt c¸c lo¹i phô tïng « t«, xe m¸y
VÜnh Phóc, Qu¶ng Ninh
20 triÖu USD
21
SX ®éng c¬ x¨ng ®a dông
Hµ T©y
300.000 ®éng c¬/n¨m;
22
S¶n xuÊt m¸y kÐo
H¶i Phßng, Vòng Tµu
tõ 50 HP trë lªn
23
S¶n xuÊt ®éng c¬ diesel 30-50 m· lùc (gåm 2,3,4 xi lanh)
Th¸i Nguyªn, Hµ Néi, c¸c tØnh kh¸c.
100.000 ®éng c¬/n¨m
24
L¾p r¸p m¸y thi c«ng x©y dùng
25
§ãng míi vµ söa ch÷a container
X· Kªnh Giang, Thuû Nguyªn, HP
26
S¶n xuÊt m¸y thñy
H¶i Phßng, Th¸i Nguyªn
l¾p r¸p/s¶n xuÊt 500 m¸y thñy cã c«ng suÊt: 80-600 m· lùc
27
ChÕ t¹o m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng tµu
Khu CN (Ninh Thñy-Ninh Hßa), Kh¸nh Hßa
28
Söa ch÷a, ®ãng tµu thuû
H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh
10000 DWT trë lªn
29
S¶n xuÊt èc vÝt vµ bé phËn tiªu chuÈn
Hµ Néi, Tp HCM, §ång Nai
30
S¶n xuÊt vßng bi c¸c lo¹i
Th¸i Nguyªn
100 triÖu USD
31
SX thiÕt bÞ c¬ khÝ ngµnh dÖt may
Th¸i Nguyªn
5 triÖu USD
C«ng nghiÖp ®iÖn-®iÖn tö
32
SX m¹ch in ®iÖn tö (nhiÒu líp)
TP Hå ChÝ Minh hoÆc Hµ Néi
17 triÖu USD
34
S¶n xuÊt vËt liÖu vµ s¶n phÈm tõ tÝnh
Hµ Néi, Tp HCM, §ång Nai
10.000.000 SP/n¨m
35
S¶n xuÊt IC
Hµ Néi, TPHCM, B×nh D ¬ng, §ång Nai
800 triÖu SP/n¨m; 110 triÖu USD
35
S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö d©n dông (®iÒu hßa nhiÖt ®é, tñ l¹nh ...)
KCN Khai Quang hoÆc Kim Hoa, VÜnh Phóc
100.000 ®¬n vÞ SP/ n¨m
C«ng nghiÖp phÇn mÒm
37
Ph¸t triÓn phÇn mÒm c«ng nghÖ th«ng tin
Hµ Néi, H¶i Phßng, Tp HCM, §ång Nai
C«ng nghiÖp da giµy
38
SX c¸c SP da tõ da ®· thuéc
c¸c KCN thuéc tØnh §ång Nai
10.000 tÊn/ n¨m , vèn §T kho¶ng 10 triÖu USD, cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh da giµy
C«ng nghiÖp dÖt may
101
S¶n xuÊt sîi, dÖt, nhuém hoµn tÊt
KCN Nghi S¬n, Thanh Hãa
N/M sîi: 5000-10000 T/ n¨m ; N/M dÖt: 10-40 tr. mÐt v¶i/n¨m
102
S¶n xuÊt phô kiÖn ngµnh giµy dÐp vµ may mÆc
Côm CN §¹i B¶n, An H¶i, H¶i Phßng
103
Nhµ m¸y dÖt v¶i tæng hîp
Nam §Þnh
20 tr.USD
107
S¶n xuÊt: sîi, dÖt, nhuém hoµn tÊt
Hµ Néi, H¶i D ¬ng, H¶i Phßng, Thanh Ho¸
N/M sîi 2000 - 5000 T/n¨m; N/M dÖt 10-40 tr. m/n¨m; N/M nhuém 20-40 tr.m/n¨m
C«ng nghiÖp giÊy
112
Nhµ m¸y chÕ biÕn bét giÊy vµ giÊy c¸c lo¹i L©m §ång
L©m §ång
50.000-100.000 T/ n¨m ; 100 triÖu USD
CN vËt liÖu x©y dùng
116
Nhµ m¸y s¶n xuÊt v¸n Ðp tõ mïn dõa
KCN Long §øc, Trµ Vinh
122
S¶n xuÊt v¸n Okan (gç nghiÒn Ðp)
B¾c C¹n hoÆc Th¸i Nguyªn
150.000 m3/n¨m
123
Nhµ m¸y s¶n xuÊt tÊm c¸ch ©m, c¸ch nhiÖt, lµm v¸ch ng¨n vµ tÊm trÇn
H¶i Phßng
120.000 m3/n¨m
124
Nhµ m¸y sîi thuû tinh bÒn kiÒm ®Ó lµm tÊm lîp
Qu¶ng Nam, §µ N½ng, Bµ RÞa - Vòng Tµu
10.000 T/ n¨m
C«ng nghiÖp nhùa
125
S¶n xuÊt mµng nhùa BOPP
H ng Yªn
8.000 T/ n¨m ; 20 triÖu USD
126
ChÕ t¹o thiÕt bÞ, khu«n mÉu ngµnh nhùa
H ng Yªn
80.000 T/ n¨m; 8 triÖu USD
II
N«ng L©m Ng nghiÖp &chÕ biÕn thùc phÈm
136
Trång vµ chÕ biÕn chÌ xuÊt khÈu
Vïng nói phÝa B¾c: Lµo Cai, Yªn B¸i…
137
ChÕ biÕn dõa xuÊt khÈu
Phó Yªn, Cµ Mau, B×nh §Þnh, BÕn Tre, Trµ Vinh
145
Nhµ m¸y s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc
Th¸i B×nh, Lµo Cai, L¹ng S¬n, Tuyªn Quang, Cµ Mau, ...
150
S¶n xuÊt gç Ðp tõ b· mÝa, tre nøa
S¬n La
10.000 m3/n¨m; 5 triÖu USD
162
Trång vµ chÕ biÕn rau qu¶ xuÊt khÈu
C¸c tØnh
III
Giao th«ng vËn t¶i
166
§ êng cao tèc TPHCM-Long Thµnh-DÇu D©y vµ Long Thµnh-Vòng Tµu
TPHCM, §ång Nai, Bµ RÞa-Vòng Tµu
4-6 lµn xe, dµi103km
170
C¶ng trung chuyÓn BÕn §×nh-Sao Mai
Bµ RÞa-Vòng Tµu
C/s bèc xÕp 25-50 triÖu tÊn/ n¨m
172
X©y dùng trôc ® êng trªn cao däc kªnh Nhiªu Léc- ThÞ NghÌ; tuyÕn ® êng Hoµng V¨n Thô-C«ng tr êng d©n chñ
TP Hå ChÝ Minh
V
X©y dùng
175
X©y dùng khu nhµ ë chung c cao tÇng ® êng NguyÔn V¨n Trçi, Biªn Hßa, §N
TP Biªn Hßa, §ång Nai
5,5ha; 86.810m2 sµn; 1257 c¨n hé
176
X©y dùng nhµ ë vµ khu ®« thÞ míi ng· 5, C¸t Bi, H¶i Phßng
H¶i Phßng
230ha; 1800 c¨n hé
C¬ së h¹ tÇng
180
XD h¹ tÇng KCN Nghi S¬n, Thanh Hãa
h.Nghi S¬n, TÜnh Gia, tØnh Thanh Hãa
100 tr.USD, 1.400 ha
181
XD h¹ tÇng KCN Dung QuÊt
TØnh Qu¶ng Ng·i
182
Khu C«ng nghÖ cao cña TPHCM (Q2 vµ Q9)
TP Hå ChÝ Minh
183
XD h¹ tÇng KCN H ng Phó
CÇn Th¬
928ha; 100 tr.USD
V¨n hãa-Y tÕ-Gi¸o dôc
186
Trung t©m ®µo t¹o lao ®éng kü thuËt
h.Long Thµnh, Nh¬n Tr¹ch, §ång Nai
1.000 häc viªn
187
Tr êng trung häc kü thuËt c«ng nghiÖp
X· Long Thä, h.Nh¬n Tr¹ch, §ång Nai
2.000 häc viªn
VII
Du lÞch - dÞch vô
200
XD khu v¨n phßng cho thuª
Th¸i Nguyªn
15 tr.USD
201
Khu du lÞch vÞnh V¨n Phong
B¸n ®¶o Hßn Gèm (V¹n Ninh), Kh¸nh Hßa
Khu du lÞch phøc hîp
202
XD lµng du lÞch ven biÓn th«n 4, x· Xu©n H¶i, h.S«ng CÇu, Phó Yªn
Phó Yªn
100ha
Nguån: Danh môc dù ¸n quèc gia gäi vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thêi k× 2001-2005; Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T
Dùa trªn nÒn t¶ng cña mèi quan hÖ h÷u nghÞ truyÒn thèng tèt ®Ñp gi÷a ViÖt Nam vµ Indonesia, cïng víi nh÷ng tiÕn triÓn tèt ®Ñp ®ang ®a t×nh h×nh Indonesia ®i vµo æn ®Þnh, quan hÖ th¬ng m¹i - ®Çu t Indonesia vµ ViÖt Nam gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña c¶ hai níc lµ coi träng ph¸t triÓnquan hÖ h÷u nghÞ nhiÒu mÆt Indonesia - ViÖt Nam, v× lîi Ých cña mçi bªn ®ång thêi gãp phÇn v× hoµ b×nh, æn ®Þnh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn trong toµn khu vùc vµ trªn thÕ giíi
3.2 c¸c Gi¶i ph¸p thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia
C¨n cø vµo thùc tr¹ng ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - Indonesia, c¨n cø ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi, triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ mçi níc còng nh triÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc, nh÷ng gi¶i ph¸p sau ®©y ®îc ®Ò xuÊt víi hi väng chóng sÏ gãp phÇn biÕn nh÷ng triÓn väng trªn thµnh hiÖn thùc
3.2.1 c¸c Gi¶i ph¸p vÜ m«
3.2.1.1.Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
Thêi gian tíi ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, thêng xuyªn rµ so¸t söa ®æi bæ sung c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt c«ng khai. Tõng bíc hoµn thiÖn tÝnh râ rµng minh b¹ch cña thÓ chÕ ph¸p luËt th¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam. Cô thÓ cÇn ph¶i hoµn chØnh hÖ thèng luËt ph¸p vÒ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ..
+ C¶i tiÕn c¸c quy ®Þnh vÒ tµi chÝnh tÝn dông-ng©n hµng ¸p dông víi ng©n hµng th¬ng m¹i.
+ Ban hµnh c¸c luËt vÒ tù do c¹nh tranh, chèng ph¸ gi¸,
- TÝch cùc tham gia vµo c¸c c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc; C¬ chÕ hiÖn hµnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp th¬ng m¹i vµ ®Çu t t¹i ViÖt Nam ®îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña ViÖt Nam nh HiÕn ph¸p, LuËt §Çu t, LuËt th¬ng m¹i….. ViÖt Nam hiÖn ®· tham gia c¸c ®iÒu íc quèc tÕ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng nh c«ng íc New York; C«ng íc MIGA; NghÞ ®Þnh th vÒ gi¶i quÕt tranh chÊp cña ASEAN, c¸c HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam c¸c níc, c¸c HiÖp ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc. Trong thêi gian võa qua ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng gi¶i quyÕt tranh chÊp: nh ban hµnh míi luËt doanh nghiÖp, c¸c ph¸p lÖnh vÒ LuËt s, Ph¸p lÖnh vÒ träng tµi th¬ng m¹i,….
3.2.1.2. X©y dùng - bæ sung - hoµn thiÖn c¸c hÖ thèng chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng.
VÒ chÝnh s¸ch ngo¹i hèi ViÖt Nam ®ang tõng bíc níi láng viÖc kiÓm so¸t ngo¹i hèi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu (nh bá chÕ ®é kÕt hçi b¾t buéc) gióp cho doanh nghiÖp chñ ®éng h¬n trong kinh doanh. Nhµ níc ¸p dông chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp víi tõng ®èi tîng xuÊt- nhËp khÈu vµ khu vùc thÞ trêng. §èi víi c¸c mÆt hµng cÇn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, nhµ níc cÇn ¸p dông mét chÕ ®é tØ gi¸ theo híng khuyÕn khÝch. Tuy vËy thùc hiÖn ®iÒu nµy kh«ng dÔ, g¾n víi nãi ph¶i lµ mét c¬ chÕ ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chÕ ®é tØ gi¸ thÝch hîp ®Ó tr¸nh sö dông c¸c chÕ ®é tû gi¸ kh«ng ®óng môc tiªu ®Æt ra.
ViÖt Nam ®ang x©y dùng c¸c quü hç trî xuÊt khÈu nh quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu…. ®Ó t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Bíc ®Çu thùc hiÖn cßn cã nh÷ng víng m¾c nhng tin r»ng nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ ®em lai hiÖu qu¶ cho ph¸t triÓn xuÊt khÈu. Bªn c¹nh biÖn ph¸p trªn, ta cã thÓ tÝnh ®Õn viÖc tµi trî xuÊt khÈu. ViÖc tµi trî xuÊt khÈu ®îc thùc hiÖn theo híng x¸c ®Þnh mÆt hµng tµi trî trªn c¬ së so s¸nh kÕt qu¶ tµi trî víi chi phÝ bá ra. Khi tµi trî xuÊt khÈu cÇn x¸c ®Þnh râ môc ®Ých, ph¬ng thøc vµ c¬ chÕ b¶o ®¶m ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp û l¹i, tr× trÖ vµ kh«ng cè g¾ng ®Ó v¬n ra thÞ trêng thÕ giíi….
Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t vµo c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nhÊt lµ chÕ biÕn c¸c lo¹i n«ng s¶n, kho¸ng s¶n s½n cã ë ViÖt Nam, khuyÕn khÝch ®Çu t vµo c¸c ngµnh cã hµm lîng chÊt x¸m cao. Thùc ra nh÷ng chÝnh s¸ch nµy vÉn ®ang tån t¹i nhng trong bèi c¶nh c¹nh tranh gi÷a c¸c níc trong thu hót ®Çu t níc ngoµi rÊt gay g¾t, nh÷ng chÝnh s¸ch hiÖn ®ang cã bÞ ®¸nh gi¸ lµ kÐm u ®·i h¬n so víi nhiÒu níc trong khu vùc.
VÒ m«i trêng ®Çu t: tuy ViÖt Nam ®· cè g¾ng c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t nhng vÉn cßn h¹n chÕ vµ chËm so víi mét sè níc trong khu vùc; nhÊt lµ chi phÝ ®Çu t cao, luËt ph¸p chÝnh s¸ch cßn ®ang hoµn thiÖn vµ ®«i khi cha nhÊt qu¸n, thñ tôc cßn nhiÒu phiÒn hµ, hµnh chÝnh c«ng cha hiÖu qu¶
3.2.1.3. VÒ qu¶n lÝ nhµ níc
KhÈn tr¬ng x©y dùng vµ ¸p dông ngay c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu míi nh h¹n ng¹ch thuÕ quan, thuÕ tuyÖt ®èi ®Ó t¹o c¬ së ph¸p lý ®iÒu hµnh nhËp khÈu. §ång thêi, x©y dùng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt hµng nhËp khÈu chuyªn ngµnh ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vµ nguyªn t¾c cña WTO.
Rµ so¸t hÖ thèng thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ ®Ó xö lý, c¾t gi¶m ngay nh÷ng chi phÝ dÞch vô ®Çu vµo ®ang ë møc cao (vÝ dô nh ngµnh may xuÊt khÈu hiÖn ph¶i chÞu 12 lo¹i chi phÝ dÞch vô, cã nh÷ng chi phÝ møc rÊt cao, thu ë nhiÒu møc vµ kh«ng theo quy ®Þnh cña Nhµ níc).
T¨ng cêng mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lÝ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo tõng gãc ®é nhÊt ®Þnh nh theo mÆt hµng vµ theo thÞ trêng. §çi víi mÆt hµng th«ng thêng bé Th¬ng m¹i lµ ®Çu mçi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ xuÊt-nhËp khÈu. §èi víi hµng ho¸ lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, linh kiÖn kiÖn l¾p r¸p nhËp khÈu cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lÝ bao gåm: Tæng côc ®o lêng tiªu chuÈn vµ chÊt lîng, Tæng côc thuÕ, Tæng côc h¶i quan, Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lÝ tr¸nh t×nh tr¹ng qu¶n lÝ chång chÐo, g©y ¸ch t¾c ®èi víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i.
T¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i: t vÊn th¬ng m¹i, m«i giíi, cung cÊp th«ng tin th¬ng m¹i, xuÊt b¶n c¸c Ên phÈm th«ng tin vÒ thÞ trêng vµ s¶n phÈm, tæ chøc c¸c héi chî triÓn l·m, trao ®æi c¸c ®oµn kh¶o s¸t thÞ trêng. HiÖn nay ViÖt Nam cã kho¶ng 16 c¬ quan th¬ng vô t¹i níc ngoµi, ®©y lµ nh÷ng ®Çu mèi th«ng tin quan träng gióp c¸c nhµ ®Çu t, kinh doanh t×m ®Õn ViÖt Nam vµ ngîc l¹i gióp doanh nh©n ViÖt Nam v¬n ra thÞ trêng níc ngoµi. Trong thêi gian tíi cÇn ph¸t huy cã hiÖu qu¶ h¬n ho¹t ®éng cña c¸c th¬ng vô nµy, cÇn giíi thiÖu cho c¸c doanh nghiÖp vÒ ho¹t ®éng vµ nh÷ng trî gióp mµ c¬ qua th¬ng vô cã thÓ mang l¹i cho c¸c doanh nghiÖp, tõ ®ã míi cã thÓ t¨ng cêng trî gióp cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
3.2.1.4. Ph¸t triÓn vµ hoµn chØnh hÖ thèng kinh doanh phôc vô
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®iÒu chØnh trong hÖ thèng kinh doanh phôc vô th¬ng m¹i lµ hÖ thèng ng©n hµng. CÇn ph¸t huy cai trß vµ chøc n¨ng cña hÖ thèng ng©n hµng trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô vay vèn, b¶o l·nh, cÇm cè, t vÊn …cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu, thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n vay vèn cña doanh nghiÖp.
VÒ c¬ së vËn t¶i, viÔn th«ng: §©y lµ nh÷ng dÞch vô g½n liÒn víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t. CÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng bao gåm hÖ thèng kho tµng, s©n bay, bÕn c¶ng ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng vËn chuyÓn hµng ho¸, chuyÓn khÈu, t¹m nhËp, t¸i xuÊt vµ c¸c dÞch vô kho vËn, ph¸t triÓn m¹nh c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®a ph¬ng thøc….Tríc m¾t cÇn ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng cña c¸c thµnh phè lín, nh÷ng n¬i cã mËt ®é giao dÞch th¬ng m¹i quèc tÕ dµy ®Æc nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng bëi v× theo xu híng ph¸t triÓn c¸c thµnh phè lín nµy cã thÓ ®îc x©y dùng thµnh c¸c trung t©m giao lu kinh tÕ quèc tÕ, trong ®ã ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét néi dung quan träng. Thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy møc phÝ ®Çu t, vèn bÞ ®¸nh gi¸ lµ cßn kh¸ cao sÏ gi¶m xuèng ®¸ng kÓ t¹o lîi thÕ c¹nh tranh trong thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi.
§Èy m¹nh qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin vÒ thÞ trêng xuÊt-nhËp khÈu, x©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu, x©y dùng th«ng tin th¬ng m¹i tõ c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th«ng qua c¸c ®¹i sø qu¸n, c¸c ®¹i lÝ, chi nh¸nh c«ng ty, v¨n phßng ®¹i diÖn, c¬ quan xóc tiÕn xuÊt- nhËp khÈu ®Ó ®¶m b¶o tÝnh cËp nhËt vµ tÝnh toµn diÖn th«ng tin vÒ th¬ng m¹i.
§èi víi c¸c khu c«ng nghiÖp, cÇn thµnh lËp c¸c kho ngo¹i quan díi c¸c h×nh thøc trung t©m ph©n phèi hµng ho¸ víi c¸c chøc n¨ng kinh doanh kho b·i, giao nhËn vËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt-nhËp khÈu, cung øng nguyªn vËt liÖu, vËt t cho c¸c xÝ nghiÖp vµ chøc n¨ng m«i giíi h¶i quan. C¸c trung t©m nµy sÏ t¹o thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung vµ ph©n lo¹i kiÓm tra chÊt lîng mét sè lo¹i s¶n phÈm nhËp khÈu chuyªn ngµnh tríc khi lµm thñ tôc h¶i quan.
3.2.1.5. Gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc:
Nguån nh©n lùc phôc vô c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i cÇn ®îc ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ l¹i ®Ó biÕt ®îc møc ®é ®¸p øng cña nguån nh©n lùc ®èi víi yªu cÇu gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i. ViÖt Nam cÇn t¨ng cêng ®Çu t ®Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc theo tiªu chuÈn quèc tÕ. §ång thêi ph¶i chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc bao gåm viÖc ®µo t¹o nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nh chÝnh s¸ch xuÊt khÈu, nhËp khÈu, ®µo t¹o c¸c chuyªn gia vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu, vÒ ph¸p luËt th¬ng m¹i quèc tÕ, vÒ thÞ trêng cña tõng ngµnh hµng nh g¹o, cµ phª, cao su, dÇu khÝ…. vÒ tõng thÞ trêng… Song song víi ®µo t¹o vµ n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, chóng ta cÇn kiªn quyÕt ®a ra khái bé m¸y nh÷ng c¸n bé kÐm phÈm chÊt, c¸n bé kh«ng ®ñ n¨ng lùc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña ho¹t ®éng qu¶n lÝ th¬ng m¹i.
Trong ho¹t ®éng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, cÇn chó träng ®µo t¹o th«ng qua c¸c trung t©m ®µo t¹o, c¸c trêng ®¹i häc….víi c¸c hÖ ®µo t¹o kh¸c nhau: ng¾n h¹n, dµi h¹n, ®¹i häc, sau ®¹i häc theo c¸c ch¬ng tr×nh t¬ng thÝch víi ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i hiÖn ®¹i trong khu vùc vµ thÕ giíi.
3.2.2 c¸c Gi¶i ph¸p vi m«
3.2.2.1 N©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp:
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, ®Ó ®¹t ®îc lîi thÕ tæng lùc c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng ®Õn c¸c khÝa c¹nh sau:
+ N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp; khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c lîi thÕ so s¸nh quèc gia trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chó träng ®Õn kh©u nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, gia t¨ng gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm dùa vµo ®æi míi thiÕt kÕ. T×m kiÕm c¸c nguån nhËp khÈu yÕu tè ®Çu vµo trung gian thùc sù cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chi phÝ thÊp hoÆc n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Nghiªn cøu vµ triÓn khai ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lÝ chÊt lîng hiÖn ®¹i trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Chó träng ®Õn viÖc n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ph©n phèi, kÓ c¸c dÞch vô phôc vô tríc trong vµ sau khi b¸n hµng. Lùa chän c¸c kh©u quan träng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tiÕn hµnh hiÖn ®¹i ho¸ sím. X©y dùng n¨ng lùc n¾m b¾t vµ ph¶n øng nhanh cña doanh nghiÖp tríc nh÷ng thay ®æi cña ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
+ §æi míi vµ hiÖn ®¹i hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ víi chi phÝ thÊp: nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ níc ngoµi, häc tËp c¸c nguyªn t¾c thiÕt kÕ, tù thiÕt kÕ l¹i, c¶i tiÕn cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o t¹i ViÖt Nam. CÇn khai th¸c th«ng tin qua m¹ng ®Ó tham gia c¸c híng c«ng nghÖ míi vµ t×m kiÕm sù gióp ®ì kÜ thuËt tõ bªn ngoµi doanh nghiÖp. TËn dông kh¶ n¨ng ®ãng gãp cña c¸c chuyªn gia kÜ thuËt, c«ng nghÖ ViÖt Nam ë níc ngoµi. Dùa vµo sù hç trî cña c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c trêng §¹i häc, ViÖn nghiªn cøu ®Ó hiÖn ®¹i c«ng nghÖ cña m×nh. T×m kiÕm c¬ héi liªn doanh víi nh÷ng c«ng ty níc ngoµi cã kh¶ n¨ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
+ N©ng cao chÊt lîng con ngêi trong ho¹t ®éng doanh nghiÖp: T¹o sù g¾n bã vÒ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng víi doanh nghiÖp. N©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc kinh doanh, ®iÒu hµnh, qu¶n lÝ doanh nghiÖp nhÊt lµ n©ng cao tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm kinh doanh cña gi¸m ®èc. §a d¹ng ho¸ kÜ n¨ng cho ngêi lao ®éng vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thÝch øng cña ngêi lao ®éng víi c¸c kh©u ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp khi cÇn cã sù ®iÒu chØnh lao ®éng trong néi bé doanh nghiÖp. Tæ chøc ho¹t ®éng ®µo t¹o lao ®éng t¹i chç, n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch øng lao ®éng víi tÝnh chuyªn biÖt vÒ c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp, ®ång thêi gi¶m ®îc kh©u tuyÓn dông vµ thö tay nghÒ cña lao ®éng tõ n¬i kh¸c ®Õn.
3.2.2.2. C¸c gi¶i ph¸p më réng thÞ trêng
Trong chiÕn lîc kinh doanh kh«ng nªn qu¸ chó träng ®Õn môc tiªu lîi nhuËn tríc m¾t mµ nªn chän nh÷ng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÕ m¹nh, kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm theo nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. C¸c yÕu tè kÜ thuËt tÝch luü ®îc sÏ gióp doanh nghiÖp trô v÷ng trong m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã ngay tõ b©y giê c¸c doanh nghiÖp nªn chó träng mét sè vÊn ®Ò sau:
+ ChiÕn lîc chuyªn biÖt ho¸ s¶n phÈm: lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã tÝnh kh¸c biÖt, ®Æc biÖt nã ph¶i mang mét nÐt ®éc ®¸o nhÊt ®Þnh dùa trªn c¸c thÕ m¹nh s½n cã cña ViÖt Nam. CÇn ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn phong tôc tËp qu¸, t«n gi¸o cña níc nhËp khÈu ®Ó cã chiÕn lîc s¶n phÈm phï hîp.
+ ChiÕn lîc tiªu ®iÓm: còng cã thÓ doanh nghiÖp chØ tËp trung vµo mét vµi ph©n ®o¹n cña thÞ trêng träng ®iÓm, trùc tݪp phôc vô nhu cÇu cña mét nhãm kh¸ch hµng h¹n chÕ cã thÓ ph©n theo khu vùc ®Þa lÝ hoÆc theo møc ®é giÇu nghÌo, tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp hoÆc ph©n theo ®o¹n nhá cña thÞ trêng.
+ Lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng, t¹o ®îc mét ®éi ngò nh÷ng ngêi tiÕp thÞ, ph¸t triÓn m¹ng líi nh÷ng ngêi tiÕp thÞ nhanh nh¹y, réng kh¾p lu«n cã kÕ ho¹ch më réng thÞ trêng. N©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ph©n phèi kÓ c¶ dÞch vô tríc vµ sau khi b¸n hµng phï hîp víi ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ tiªu dïng ë nh÷ng thÞ trêng tiªu thô kh¸c nhau. CÇn x©y dùng hÖ thèng th«ng tin h÷u hiÖu vÒ thÞ trêng c¸c níc trong khu vùc.
Thµnh lËp hiÖp héi c¸c doanh nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tËp hîp l¹i thµnh hiÖp héi nh»m phèi hîp vµ ph¸t huy thÕ m¹nh cña nhau trong viÖc kh¶o s¸t thÞ trêng, s¶n xuÊt vµ cung cÊp hµng ho¸ víi khèi lîng lín vµ chÊt lîng hµng cao. Cã nghÜa lµ cÇn tiÕp tôc c¶i tæ ®Ó t¨ng cêng n¨ng lùc cho hÖ thèng doanh nghiÖp. T¹o m«i trêng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n, t¹o m«i trêng t©m lý x· héi ñng hé réng r·i cho khu vùc nµy ph¸t triÓn. Hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n.
3.2.2.3. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c
Víi mét sè lÜnh vùc ngµnh nghÒ kh¸c cã thÓ ®Ò cËp mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau:
+ §èi víi lÜnh vùc n«ng nghiÖp c¸c doanh nghiÖp cÇn tËp trung c¶i t¹o gièng, c¶i tiÕn c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. §èi víi mét sè mÆt hµng cÇn kh¾c phôc sím t×nh tr¹ng c¹nh tranh thiÕu ®iÒu tiÕt dÉn ®Õn gi¶m gi¸ xuÊt khÈu, g©y bÊt lîi khi thÞ trêng ®îc më cöa cho c¸c doanh nghiÖp ASEAN.
+ §èi víi ngµnh rau qu¶: §Ó tËn dông u ®·i CEPT, hÇu hÕt c¸c mÆt hµng rau qu¶ t¬i cña ViÖt Nam ®· ®îc ®a vµo danh s¸ch c¾t gi¶m. Tuy nhiªn ®iÒu kiÖn c¨n b¶n vÉn lµ n©ng cao tr×nh ®é ë kh©u chÕ biÕn. Cô thÓ giai ®o¹n ®Çu, c¸c doanh nghiÖp cÇn c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ph¸t triÓn. Vïng nguyªn liÖu ®ång thêi ph¶i x©y dùng ch¬ng tr×nh ®Çu t më réng s¶n xuÊt ®Ó nhanh chãng ®¹t ®îc u thÕ vÒ quy m«.
+ §èi víi ngµnh ch¨n nu«i: nªn tËp trung vµo ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang c¸c thÞ trêng ngoµi khu vùc còng nh sang c¸c níc ASEAN. Muèn vËy cÇn kªu gäi sù hç trî vÒ vèn ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ngµnh ch¨n nu«i cña nhµ níc v× vÊn ®Ò nµy vît qu¸ kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp. §Çu t c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc, ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. TiÕn hµnh c¶i t¹o gièng ®Ó cã chÊt lîng s¶n phÈm tèt. HiÖn nay do cha cã trang tr¹i lín nªn vÊn ®Ò nµy lµ kh©u yÕu cña ViÖt Nam.
§èi víi ngµnh dÖt may: cÇn tËp trung vµo kh©u dÖt. HiÖn nay ngµnh dÖt ViÖt Nam dang cßn thiÕu vµ yÕu. Chóng ta cã nghÒ dÖt lôa truyÒn thèng rÊt cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn.
KÕt luËn
Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Indonesia thêi gian qua ®· thu ®îc nhiÒu thµnh c«ng. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu t¨ng kh¸ ®Òu, tuy ta thêng nhËp siªu tõ Indonesia nhng tØ träng nhËp siªu ®ang gi¶m dÇn vµ ®Õn nay cã thÓ coi lµ kh¸ c©n b»ng. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt - nhËp khÈu víi Indonesia ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu míi ®îc khai th¸c, nhËp khÈu hµng tiªu dïng gi¶m dÇn trong khi nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc, linh kiÖn t¨ng lªn.
LÜnh vùc ®Çu t tuy kh«ng s«i ®éng nh trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i nhng thµnh c«ng cña nh÷ng dù ¸n ®ang triÓn khai còng t¹o c¬ së cho ho¹t ®éng nµy ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a.
§Ó héi nhËp kinh tÕ cã hiÖu qu¶, ®Èy m¹nh quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc lµ mét nhiÖm vô, bíc ®i quan träng, riªng ®èi víi Indonesia, ®iÒu nµy cµng cã ý nghÜa ®Æc biÖt bëi Indonesia lµ mét thµnh viªn cña ASEAN mµ ASEAN ®ang híng tíi viÖc hîp t¸c s©u réng chÆt chÏ h¬n n÷a trªn nhiÒu mÆt kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. BiÓu hiÖn cô thÓ nhÊt chÝnh lµ viÖc ASEAN ®ang thùc hiÖn AFTA víi c«ng cô chÝnh lµ CEPT.
§Ó tËn dông nh÷ng lîi thÕ mµ AFTA mang l¹i trong quan hÖ víi tõng thµnh viªn ASEAN nãi chung vµ Indonesia nãi riªng, ViÖt Nam cÇn ®æi míi c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lÝ, t¨ng cêng khuyÕn khÝch ®Çu t, hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, tiÕn hµnh c«ng t¸c thÞ trêng s©u réng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n…
Thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy tin r»ng kh«ng chØ quan hÖ víi Indonesia sÏ ph¸t triÓn h¬n n÷a mµ quan hÖ th¬ng mai cña ViÖt Nam víi c¸c níc trªn thÕ giíi còng sÏ cã nh÷ng thµnh tùu lín. Nh÷ng thµnh tùu nµy sÏ gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
T liÖu tham kh¶o
§Þa lÝ §«ng Nam ¸ - Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi - Phan Huy Xu; Mai Phó Thanh- Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc- t¸i b¶n lÇn thø 5, 1992
T liÖu kinh tÕ c¸c níc thµnh viªn ASEAN - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª- 2001
Niªn gi¸m th¬ng m¹i 2000 - Nhµ xuÊt b¶n th«ng kª - 2001
Niªn gi¸m th«ng kª 2001 - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - 2002
ThÓ chÕ trÝnh trÞ thÕ giíi ®¬ng ®¹i - Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh- Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia- 2003
Liªn kÕt kinh tÕ ASEAN trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸- Trung t©m khoa häc vµ nh©n v¨n quèc gia- ViÖn nghiªn cøu §«ng Nam ¸- Nhµ xuÊt b¶n khoa häc x· héi- 2002
LÞch sö kinh tÕ thÕ giíi- ThÕ §¹t- Nhµ xuÊt b¶n Hµ Néi- 2000
Nh÷ng con rång l©m bÖnh, khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng Nam ¸- Héi khoa häc kinh tÕ ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n khoa häc x· héi- 2000
Gi¸o tr×nh lÞch sö kinh tÕ- Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n- 2003
198 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi- Nhµ xuÊt b¶n thÕ giíi - 2001
Almanac v¨n ho¸ thÕ giíi 2002-2003 - Nhµ xuÊt b¶n v¨n ho¸ th«ng tin - 2003
C¸c níc vµ c¸c vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi tríc ngìng cöa thÓ kØ XXI - V¨n phßng chÝnh phñ - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia.
C¸c níc ASEAN - Trung t©m ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng- Trêng ®¹i häc tæng hîp Hµ Néi- NXB Th«ng tin-LÝ luËn- 1991.
Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - ASEAN vµ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam; NXB ChÝnh trÞ quèc gia -1999
Indonesia nh÷ng chÆng ®êng lÞch sö; Ng« §¨ng Doanh, NXB ChÝnh trÞ quèc gia- 1995.
T¹p chÝ Ngo¹i th¬ng c¸c sè 27/ 2002; 2- 16-17- 20 /2003
T¹p chÝ Kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng c¸c sè: 5(34)- 2001; 1(42) 2-2003; 2(43) 4-2003.
T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng ( 2th¸ng/sè) sè: 2/ 2003
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o sè 4/ 2002; 7/ 2003
T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 6 th¸ng 12/2001; 2(98)-3/2003
Trang web cña Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T: www.mpi.gov.vn
Trang web cña Bé Ngo¹i Giao: www.mofa.gov.vn
Trang web cña Côc thèng kª thµnh phè Hå ChÝ Minh
B¸o: www.vnexpress.vn
Trang www.home.vnn.vn
Trang Web cña DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng (APEC) www.apec.org
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
khoa luan tot nghiep.doc
