Quan hệ thương mại Việt - Mỹ và Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Mỹ

Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nÒn kinh tÕ Mü I. Kh¸i qu¸t vÒ nÒn kinh tÕ Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: H.Kissinger- cùu ngo¹i tr­ëng Mü tõng nãi: “ N­íc Mü ngµy nay cã ¶nh h­ëng vµ thùc lùc cña mét ®Õ quèc”. §ã lµ mét thùc tÕ. §iÓm l¹i nÒn kinh tÕ Mü trong qu¸ khø còng nh­ trong hiÖn t¹i, chóng ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy: N¨m m­¬i n¨m tr­íc ®©y, s¸u trong sè b¶y n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi (ngµy nay lµ c¸c n­íc G7) cã gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm quèc d©n chØ ®¹t 75% gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm quèc d©n cña Mü (n­íc thø bÈy ®ã lµ Mü). Lóc ®ã, cã thÓ nãi søc m¹nh kinh tÕ cña Mü cã tÝnh chÊt ¸p ®¶o ®èi víi c¸c n­íc kh¸c. GNP cña Mü cao h¬n NhËt B¶n 12 lÇn vµ cao h¬n §øc 8 lÇn. N¨m m­¬i n¨m sau, T©y ¢u vµ NhËt B¶n ®· v­¬n lªn. N¨m 1995, so víi GDP cña Mü, NhËt B¶n ®· b»ng 70%, §øc b»ng 33% vµ Anh b»ng 61%. TÝnh chung s¸u n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt ®· cã GDP gÊp ®«i Mü. NhiÒu chØ tiªu t­¬ng ®èi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp cña Mü ®· gi¶m sót dÇn so víi c¸c n­íc kh¸c. Ch¼ng h¹n, tû träng GDP cña Mü trong tæng GDP thÕ giíi gi¶m trong c¸c n¨m gÇn ®©y nh­ sau: 1994: 21,14%, 1995: 20,89%, 1996: 20,69%. GDP tÝnh trªn ®Çu ng­êi cña Mü còng ®ang dÇn bÞ mét sè n­íc ®uæi kÞp vµ v­ît. Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy søc m¹nh kinh tÕ cña Mü ®· gi¶m sót t­¬ng ®èi so víi sù ph¸t triÓn chung cña toµn thÕ giíi. Tuy nhiªn, dï cã sù gi¶m sót, søc m¹nh kinh tÕ cña Mü vÉn ®ang ®øng ®Çu thÕ giíi. Sè liÖu so s¸nh Mü víi c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c cña thÕ giíi (G7) sÏ cho thÊy ®iÒu ®ã. N¨m 1997 GDP cña Mü ®øng ®Çu thÕ giíi víi 8083,4 tû USD, trong khi ®ã NhËt B¶n lµ 4192,3 tû USD b»ng 52% so víi Mü, cña Anh lµ 4801,3 tû USD b»ng 59% vµ cña Ph¸p lµ 1393,3 tû USD b»ng 17%. N¨m 1997, trong GDP thÕ giíi Mü chiÕm 20,4%, NhËt: 7,7%, §øc: 4,6% Nguån: WTO (trang web) . Víi tû träng tuyÖt ®èi lín h¬n, Mü l¹i cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ, xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô vµ ®Çu t­ ®Òu cao vµ æn ®Þnh h¬n so víi c¸c n­íc ®­îc so s¸nh. Trong vßng 30 n¨m gÇn ®©y, trõ nh÷ng n¨m bÞ khñng ho¶ng kinh tÕ (1990-1991), Mü lu«n cã møc t¨ng tr­ëng trªn 2%, nh×n chung cao h¬n møc trung b×nh cña c¸c n­íc G7 vµ cho tíi gÇn ®©y ch­a hÒ cã dÊu hiÖu nµo cho thÊy sù gi¶m sót nghiªm träng cña nÒn kinh tÕ Mü. §Æc biÖt, trong 10 n¨m qua (1991-2001) kinh tÕ Mü ®· liªn tôc t¨ng tr­ëng víi tèc ®é trung b×nh 3,5% tõ 1991 ®Õn 1995 vµ 4,25% tõ 1995 ®Õn 2000. N¨m 1999, GDP t¨ng 4,2% vµ n¨m 2000 lµ 5% Nguån: Bé th­¬ng m¹i Mü . Sù t¨ng tr­ëng nµy lµ qu¸ tr×nh më réng cña nÒn kinh tÕ Mü kÐo dµi nhÊt trong lÞch sö víi gÇn 18 triÖu viÖc lµm míi, l­¬ng t¨ng h¬n 2 lÇn, tû lÖ l¹m ph¸t thÊp (kho¶ng 2%) vµ møc së h÷u nhµ ë cña d©n chóng cao nhÊt trong lÞch sö, thÊt nghiÖp thÊp nhÊt kÓ tõ 1957, thÆng d­ ng©n s¸ch t¨ng cao vµ ë møc kû lôc 237 tû USD. PhÇn lín c¸c c«ng ty ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ thµnh c«ng nhÊt trªn thÕ giíi lµ nh÷ng c«ng ty cña Mü. Theo thèng kª trong sè 100 c«ng ty lín nhÊt thÕ giíi th× Mü chiÕm 36 víi 4 c«ng ty dÉn ®Çu ®Òu lµ cña n­íc nµy. Quy m« s¶n xuÊt vµ xuÊt nhËp khÈu cña Mü t¨ng liªn tôc. Tèc ®é xuÊt nhËp khÈu cña Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®¹t kh¸ cao, xuÊt khÈu t¨ng 12%, nhËp khÈu t¨ng 13-14% hµng n¨m. Tõ n¨m 1999-2002 xuÊt khÈu hµng n¨m ®¹t h¬n 1000 tû USD vµ nhËp khÈu tõ 1200-1392,1 tû USD Nguån: Vô Ch©u Mü, Bé ngo¹i giao . Nãi chung sù t¨ng tr­ëng liªn tôc cña nÒn kinh tÕ Mü trong h¬n 10 n¨m qua ®· kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ “nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµo bËc nhÊt thÕ giíi” cña Mü c¶ vÒ tæng s¶n phÈm quèc néi, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­, còng nh­ nh÷ng ­u thÕ trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ tin häc, c«ng nghiÖp chÕ t¹o, n¨ng l­îng, tµi chÝnh ng©n hµng…Sù phån vinh ®ã cña nÒn kinh tÕ Mü ®· trë thµnh ®éng lùc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Mü gi÷ vai trß chi phèi gÇn nh­ tuyÖt ®èi trong Ng©n hµng thÕ giíi (WB), trong Quü tiÒn tÖ thÕ giíi IMF, trong Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ tµi chÝnh kh¸c. Tuy nhiªn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ Mü b¾t ®Çu suy gi¶m tõ nöa cuèi n¨m 2000 cho dï vÉn tiÕp tôc kÐo dµi kû lôc t¨ng tr­ëng kinh tÕ liªn tôc (124 th¸ng) cho ®Õn th¸ng 6 n¨m 2001. Sau khi ®¹t møc t¨ng tr­ëng 5,7% trong quý I n¨m 2000, nÒn kinh tÕ b¾t ®Çu ch÷ng l¹i, trong quý III vµ IV n¨m 2000 møc t¨ng tr­ëng lµ 1,3 vµ 1,9%. Trong quý I vµ quý II n¨m 2001 tèc ®é t¨ng tr­ëng chØ ®¹t 1,3 % vµ 0,3%. Theo b¸o c¸o cña ban nghiªn cøu kinh tÕ quèc gia th× nÒn kinh tÕ Mü ®· thùc sù b­íc vµo tr× trÖ kÓ tõ th¸ng 3 n¨m 2001. B¶ng 1: C¸c chØ sè t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ Mü n¨m 2000-2001 (%) Q2/ 00 Q3/ 00 Q4/ 00 Q1/ 01 Q2/ 01 Q3/ 01 GDP 5,7 1,3 1,9 1,3 0,3 - 1,3 Chi tiªu c¸ nh©n 3,6 4,3 3,1 3,0 2,5 1,0 §Çu t­ 19,5 - 2,8 - 2,3 - 2,3 - 12,1 - 10,5 XuÊt khÈu 13,5 10,6 - 4,0 - 1,2 - 11,9 - 18,8 NhËp khÈu 16,4 13,0 - 0,5 - 5,0 - 8,4 - 13,0 Chi tiªu chÝnh phñ 4,4 - 1,8 3,3 5,3 5,0 0,3 Nguån: BEA, Department of Commerce Nguyªn nh©n chÝnh cña sù suy gi¶m nµy lµ sù c¾t gi¶m ®Çu t­ mét c¸ch å ¹t. Trong quý II n¨m 2000 tèc ®é ®Çu t­ cßn ë møc 19,5% lµ nh©n tè quan träng nhÊt ®ãng gãp 57% cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× trong n¨m 2001, møc suy gi¶m ®Çu t­ lu«n trªn 10%, trong quý III lµ -10,5%. S¶n xuÊt ®×nh trÖ, ngo¹i th­¬ng thu hÑp. Trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2001, xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu cña Mü gi¶m t­¬ng øng 4,2% vµ 4,5% so víi cïng kú n¨m tr­íc. Trong ®ã , xuÊt-nhËp khÈu hµng ho¸ gi¶m 4,8% vµ 4,3% so víi 10 th¸ng ®Çu n¨m 2000, xuÊt-nhËp khÈu dÞch vô còng gi¶m t­¬ng øng 2,6% vµ 5,7%. Tr­íc t×nh h×nh ®ã Côc dù tr÷ Liªn bang Mü FED ®· ¸p dông biÖn ph¸p c¾t gi¶m l·i suÊt vµ c¾t gi¶m thuÕ víi nç lùc kiÒm chÕ sù suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ. Song sù kiÖn ngµy 11/9 ®· lµm cho nÒn kinh tÕ Mü chao ®¶o vµ ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña Mü quý III n¨m 2001 lµ -1,3% vµ t¨ng tr­ëng c¶ n¨m 2001 chØ ®¹t 1,2%. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng, sù kiÖn nµy sÏ lµ ®ßn chÝ tö ®èi víi nÒn kinh tÕ Mü khiÕn nã kh«ng thÓ phôc håi. Nh­ng mét lÇn n÷a, chÝnh phñ Mü ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch kinh tÕ, ban hµnh mét lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ 11 lÇn liªn tôc c¾t gi¶m l·i suÊt cña FED nh»m kÝch thÝch ®Çu t­ ®· khiÕn cho kinh tÕ lÊy l¹i ®­îc th¨ng b»ng. Nhê vËy, b­íc vµo n¨m 2002 kinh tÕ Mü ®· cã nh÷ng dÊu hiÖu phôc håi: thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n trë l¹i nhén nhÞp, c¸c tËp ®oµn c«ng nghiÖp ký ®­îc mét khèi l­îng lín c¸c hîp ®ång, gi¸ n¨ng l­îng, hµng ho¸ gi¶m ®· kÝch thÝch søc mua cña ng­êi d©n. Trong quý I n¨m 2002, nÒn kinh tÕ Mü ®· t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao 5,6%, sang quý II tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm l¹i chØ cßn 1,1% vµ c¶ n¨m ®¹t 2,4% víi thu nhËp quèc d©n lµ 10.446,2 tû USD. Nãi chung, nÒn kinh tÕ ®· cã t¨ng tr­ëng song vÉn cßn ë møc thÊp vµ cã nhiÒu yÕu tè kh«ng thuËn nh­ thÞ tr­¬ng chøng kho¸n suy yÕu, tû lÖ thÊt nghiÖp vÉn cao, ®Æc biÖt lµ c¸c vô bª bèi vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n cña c¸c tËp ®oµn lín cña Mü nh­ Enron, WorldCom. Trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2003, theo sè liÖu thèng kª kinh tÕ võa ®­îc Bé Tµi chÝnh Mü c«ng bè, kinh tÕ Mü 6 th¸ng ®Çu n¨m vÉn n»m trong t×nh tr¹ng tr× trÖ. GDP quý I chØ t¨ng 1,4% vµ triÓn väng quý II còng chØ ë møc t­¬ng tù, tøc lµ thÊp h¬n nhiÒu so víi møc dù ®o¸n tõ ®Çu n¨m. NÒn kinh tÕ thiÓu ph¸t, chØ sè l¹m ph¸t thÊp: th¸ng 1: 0,3%, th¸ng 4: - 0,3%, th¸ng 5: 0%, ®Çu t­ cho kinh doanh quý I gi¶m - 4,4%, thÊp h¬n møc quý IV n¨m 2002 (2,3%). XuÊt khÈu gi¶m 1,3% vµ nhËp khÈu gi¶m – 6,2% ®· lµm cho c¸n c©n th­¬ng m¹i quý I/ 2003 th©m hôt 121,6 tû USD. Theo dù b¸o, chiÒu h­íng nµy ch­a cã g× thay ®æi trong nh÷ng quý cßn l¹i cña n¨m 2003. Trong khi ®ã, møc th©m hôt ng©n s¸ch t¨ng nhanh. Riªng trong 8 th¸ng ®Çu n¨m tµi chÝnh (b¾t ®Çu tõ 1/10/2002), møc th©m hôt ng©n s¸ch ®¹t 292 tû USD vµ dù tÝnh c¶ n¨m 2003 Ýt nhÊt lµ 400 tû USD. Nî trong n­íc ®¹t møc kû lôc 3900 tû USD. §¸ng chó ý lµ, mÆc dï kÕ ho¹ch c¾t gi¶m thuÕ c¶ gãi cña Tæng thèng Bush ®· ®­îc th«ng qua nh­ng tû lÖ thÊt nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng, tõ 5,7% th¸ng 1 ®Õn 6,4% th¸ng 6/2003, lµ møc cao nhÊt trong vßng 9 n¨m qua. Còng theo sè liÖu thèng kª võa c«ng bè, kÓ tõ n¨m 2000 ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Mü gi¶m 90% Nguån: Bé th­¬ng m¹i (trang web) . N¨m 2001, FDI vµo Mü lµ 144 tû USD th× n¨m 2002 chØ cßn 30 tû USD. Nguyªn nh©n cña sù gi¶m sót ®Çu t­ lµ do: thø nhÊt, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ thÕ giíi gi¶m sót trong ba n¨m qua ®· lµm cho FDI toµn cÇu gi¶m, víi hÖ qu¶ lµ FDI vµo Mü còng gi¶m m¹nh; thø hai, triÓn väng kh«ng s¸ng sña cña kinh tÕ Mü, ®e do¹ khñng bè, th©m hôt ng©n s¸ch Mü ®· t¸c ®éng kh«ng Ýt ®Õn lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi; thø ba lµ do gi¸ trÞ ®ång §« la cao trong 2 n¨m 2001, 2002 ®· lµm t¨ng gi¸ cæ phÇn t¹i Mü. NÒn kinh tÕ khæng lå cña Mü chiÕm kho¶ng 1/3 GDP toµn cÇu vµ kho¶ng 1/2 møc t¨ng tr­ëng nhËp khÈu cña thÕ giíi, cã gi¸ trÞ FDI lín nhÊt nh× thÕ giíi, ®ång USD lµ ®ång tiÒn m¹nh ®­îc nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi dïng lµm ph­¬ng tiÖn tÝch tr÷ vµ lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ, c«ng nghÖ Mü ®øng hµng ®Çu thÕ giíi. Víi søc m¹nh ®ã, tÇm ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ Mü ®èi víi kinh tÕ thÕ giíi lµ kh«ng nhá vµ mét khi nã bÞ suy gi¶m th× kh«ng thÓ kh«ng t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu n­íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi. Nh­ vËy, sù suy gi¶m kinh tÕ Mü ®­¬ng nhiªn sÏ võa trùc tiÕp võa gi¸n tiÕp t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, mµ chñ yÕu lµ ë hai lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Tuy nhiªn, møc ®é ¶nh h­ëng lµ kh«ng lín. MÆc dï vËy chóng ta vÉn cÇn l­u ý nh»m h¹n chÕ ¶nh h­ëng tiªu cùc, khai th¸c tËn dông nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. II. §Æc ®iÓm chung cña thÞ tr­êng Mü LÞch sö ®Þa lý kinh tÕ Mü lµ mét quèc gia trÎ víi lÞch sö ra ®êi c¸ch ®©y kho¶ng 500 n¨m. N¨m 1492, Christopher Columbus ph¸t hiÖn ra Ch©u Mü. N¨m 1607, ng­êi Anh b¾t ®Çu ®Æt ch©n lªn Ch©u Mü vµ lËp nªn hÖ thèng thuéc ®Þa ë hÇu hÕt l·nh thæ B¾c Mü. Nh÷ng ng­êi nhËp c­ thêi ®ã phÇn lín lµ nh÷ng ng­êi trèn tr¸nh cuéc ®µn ¸p chÝnh trÞ trong n­íc, ng­êi ®i t×m tù do thùc hµnh t«n gi¸o hoÆc nh÷ng ng­êi ®i t×m kiÕm vËn may mµ hä kh«ng ®­îc h­ëng ë quª nhµ. Sau ng­êi Anh lµ ng­êi Hµ Lan, §øc, Ph¸p, T©yBan Nha, Bå §µo Nha… chiÕm gi÷ c¸c vïng cßn l¹i. N¨m 1775, cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp næ ra. Ngµy 4/7/1776, c¸c nhµ c¸ch m¹ng c«ng bè “Tuyªn ng«n ®éc lËp”, t¸ch khái ®Õ quèc Anh, thµnh lËp Hîp Chñng Quèc Hoa Kú gåm 13 bang. N¨m 1783, Anh ký HiÖp ®Þnh Versailles thõa nhËn nÒn ®éc lËp cña Mü. HiÕn ph¸p Liªn bang ®Çu tiªn ®­îc th«ng qua ngµy 7/9/1787 vµ cã hiÖu lùc tõ 4/3/1789. George Washington ®­îc bÇu lµm Tæng thèng ®Çu tiªn cña Mü. Tõ ®ã ®Õn nay, tr¶i qua trªn 500 n¨m, n­íc Mü ®· kh«ng ngõng cñng cè nÒn ®éc lËp, ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi còng kh«ng ngõng bµnh tr­íng l·nh thæ vµ më réng tÇm ¶nh h­ëng cña m×nh trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. HiÖn nay, Mü gåm tÊt c¶ 50 bang vµ 5 khu hµnh chÝnh trùc thuéc. DiÖn tÝch hiÖn nay cña Mü lµ 9.629.091 km2, réng thø t­ trªn thÕ giíi (sau Liªn bang Nga, Canada vµ Trung Quèc). Trong 50 bang, bé phËn chÝnh lµ 48 bang liÒn d¶i n»m ë trung t©m lôc ®Þa B¾c Mü, cã diÖn tÝch 7,8 triÖu km2, phÝa B¾c gi¸p Canada, phÝa Nam gi¸p Mexico, phÝa ®«ng gi¸p §¹i T©y D­¬ng vµ phÝa T©y gi¸p Th¸i B×nh D­¬ng. Bé phËn thø hai lµ bang Alaska, n»m ë phÝa T©y B¾c lôc ®Þa B¾c Mü, cã diÖn tÝch 1,5 triÖu km2. Bé phËn thø ba lµ quÇn ®¶o Hawaii, n»m trong Th¸i B×nh D­¬ng, cã diÖn tÝch trªn 16000 km2, lµ tr¹m dõng ch©n tõ T©y B¾c Mü sang c¸c n­íc §«ng ¸. So víi ViÖt Nam, Mü n»m tËn phÝa bªn kia b¸n cÇu, lÖch tõ 12 ®Õn 15 mói giê. Lµ mét ®Êt n­íc – lôc ®Þa réng lín (bÒ ngang trªn 4000 km, dµi gÇn 2500 km), Mü cã tÊt c¶ c¸c lo¹i ®Þa h×nh khÝ hËu. Víi ®Þa h×nh khÝ hËu ®a d¹ng nh­ vËy cho phÐp Mü ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm n«ng l©m ng­ nghiÖp phong phó trªn quy m« lín. N­íc Mü còng rÊt giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn. NhiÒu lo¹i kho¸ng s¶n cã tr÷ l­îng lín. Mü lµ mét trong nh÷ng n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ khai th¸c kho¸ng s¶n, ®Æc biÖt lµ dÇu vµ than ®¸ (800 triÖu tÊn/n¨m). §©y lµ nh÷ng yÕu tè rÊt thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ Mü, nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m ®Çu cña giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸. Tr­íc 1865, Mü vÉn lµ quèc gia s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n lµ chñ yÕu, nh­ng sau ®ã Mü b¾t ®Çu v­¬n lªn trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®uæi kÞp vµ v­ît Anh, Ph¸p, §øc trë thµnh c­êng quèc sè mét thÕ giíi cho ®Õn tËn ngµy nay. NÒn kinh tÕ Mü hiÖn nay cã nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt sau: * Lµ mét nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi: Víi d©n sè xÊp xØ 300 triÖu ng­êi, trong ®ã 76% sè ë thµnh thÞ, Mü lµ thÞ tr­êng tiªu thô bËc nhÊt thÕ giíi hiÖn nay. Gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm quèc d©n cña Mü n¨m 2002 ®¹t 10.446,2 tû USD, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 2000 lµ h¬n 36200 USD/ ng­êi/ n¨m, thuéc bé phËn nh÷ng n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Mü lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng kim ng¹ch bu«n b¸n toµn cÇu. N¨m 2002, kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü lªn tíi 1392,1 tû USD, cao h¬n l­îng nhËp khÈu cña c¶ EU céng l¹i. Nh­ vËy, tÝnh trung b×nh mçi ngµy Mü chi kho¶ng 3,8 tû USD cho viÖc nhËp khÈu. B¶ng 2: Nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n nhÊt vÒ nÒn kinh tÕ Mü - Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP : n¨m 2002 : 2,4% (giai ®o¹n tõ 1992 tíi 2002 trung b×nh tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP lµ 3,5%/ n¨m) Tæng thu nhËp quèc d©n n¨m 2002 : 10.446,2 tû USD Tû lÖ % c¸c ngµnh chñ chèt trong nÒn kinh tÕ: n«ng nghiÖp: 2%, c«ng nghiÖp:18%, dÞch vô: 80% Tû lÖ l¹m ph¸t: 2,4% Ng©n s¸ch n¨m 2002: Tæng thu: 1875,6 tû USD Tæng chi: 2075,5 tû USD Kim ng¹ch xuÊt khÈu : 794,11 tû USD Kim ng¹ch nhËp khÈu : 1392,1 tû USD Th©m hôt th­¬ng m¹i: -418,04 tû USD B¹n hµng chÝnh: Canada: 22,4%, Mexico: 13%, NhËt: 7,9%, Trung quèc,.. MÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc: thiÕt bÞ ®Çu t­, «t«, s¶n phÈm c«ng nghiÖp MÆt hµng nhËp khÈu chÝnh: dÇu th«, «t«, hµng tiªu dïng C¸c ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nhÊt : dÇu, thÐp, « t«, m¸y bay, th«ng tin, ho¸ chÊt C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp: lóa m×, ng«, ®Ëu nµnh, rau, b«ng, thÞt bß, thÞt lîn C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o: ho¸ chÊt, thiÕt bÞ vËn t¶i, thùc phÈm, m¸y mãc c«ng nghiÖp, thiÕt bÞ ®iÖn, vËt liÖu in Ên Lùc l­îng lao ®éng :141,8 triÖu chiÕm 66,5% d©n sè Tæng gi¸ trÞ ®Çu t­ n­íc ngoµi: n¨m 2000: 314 tû USD; 2001: 144 tû USD; 2002: 30 tû USD Nguån: Vô Ch©u Mü, Bé Ngo¹i giao * Kinh tÕ Mü lµ mét nÒn kinh tÕ t­ nh©n: Kinh tÕ t­ nh©n chiÕm tû träng ¸p ®¶o so víi kinh tÕ chÝnh phñ trong c¬ cÊu GDP cña Mü. HiÖn nay tû träng nµy lµ kho¶ng 90% so víi khu vùc kinh tÕ chÝnh phñ lµ kho¶ng 10%. Tû träng nµy t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m, n¨m 1998 so víi n¨m 1993 t¨ng 2%. Sù ¸p ®¶o cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®­îc coi lµ nh©n tè chÝnh t¹o nªn tÝnh n¨ng ®éng, dÔ thÝch nghi víi c¸c biÕn ®éng, lu«n s¸ng t¹o ®æi míi. ChÝnh phñ Mü qu¶n lý nÒn kinh tÕ t­ nh©n b»ng thuÕ vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt chÆt chÏ nh­: luËt chèng ®éc quyÒn, b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, b¶o vÖ m«i tr­êng… trªn quan ®iÓm “ cµng Ýt can thiÖp cµng tèt”, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn vµ chØ ®iÒu tiÕt khi cÇn h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Õn sù thÞnh v­îng chung cña nÒn kinh tÕ * NÒn kinh tÕ tù do c¹nh tranh: Theo b¸o c¸o cña DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi vÒ tÝnh c¹nh tranh cña c¸c nÒn kinh tÕ th× møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty cña Mü lµ cao nhÊt. Së dÜ nÒn kinh tÕ Mü cã møc ®é c¹nh tranh cao nh­ vËy lµ v×: thø nhÊt, thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n chiÕm vÞ trÝ ¸p ®¶o trong c¬ cÊu kinh tÕ; thø hai, Mü lµ mét thÞ tr­êng më nªn sù c¹nh tranh kh«ng chØ trong ph¹m vi quèc gia mµ më réng trªn ph¹m vi quèc tÕ; thø ba, chñ nghÜa c¸ nh©n vµ tÝnh thùc dông cña ng­êi Mü ®· khiÕn cho x· héi Mü trë thµnh mét “ x· héi chØ tin vµo ng­êi th¾ng”, ®iÒu ®ã buéc con ng­êi ta chØ cã thÓ ph¸t triÓn b»ng c¸ch h¬n ng­êi kh¸c vµ lµm cho cuéc c¹nh tranh rÊt “hung h·n” vµ “ nhÉn t©m”; thø t­ lµ nhê ë sù thi hµnh hiÖu qu¶ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ chèng ®éc quyÒn (Mü còng ®øng sè mét thÕ giíi trong lÜnh vùc chèng ®éc quyÒn theo b¸o c¸o trªn) * NÒn kinh tÕ dÞch vô: Cã thÓ gäi nh­ vËy lµ bëi gi¸ trÞ dÞch vô chiÕm ®Õn 3/4 GDP vµ 80% lùc l­îng lao ®éng Mü vµ tû träng nµy kh«ng ngõng t¨ng qua c¸c n¨m. ChiÕm tû träng lín nhÊt vµ t¨ng nhanh nhÊt lµ c¸c dÞch vô vËn t¶i (hµng kh«ng, vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng ®­êng bé, dÞch vô kho hµng), th­¬ng m¹i, tµi chÝnh, b¶o hiÓm vµ bÊt ®éng s¶n, dÞch vô t­ vÊn qu¶n lý vµ ph¸p luËt kinh doanh, y tÕ, gi¸o dôc. Song song víi møc t¨ng cña tû träng dÞch vô lµ møc gi¶m t­¬ng ®èi cña c¸c ngµnh kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt trùc tiÕp tõ vËt liÖu tù nhiªn nh­ n«ng l©m thuû s¶n, khai kho¸ng. Lµ mét n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ khai th¸c kho¸ng s¶n, song tû träng c¸c ngµnh nµy trong GDP Mü v« cïng nhá bÐ. Gi¸ trÞ s¶n l­îng 3 ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp chØ chiÕm kho¶ng 1-2% GDP. §iÒu nµy nãi lªn quy m« to lín cña nÒn kinh tÕ Mü còng nh­ cho thÊy tÝnh hiÖu qu¶ thÊp vÒ mÆt gi¸ trÞ gia t¨ng mµ c¸c ngµnh trªn t¹o ra so víi lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ t¹o vµ dÞch vô. Tõng mét thêi gian dµi chiÕm vÞ trÝ chñ ®¹o vÒ gi¸ trÞ còng nh­ vai trß trong nÒn kinh tÕ Mü, song tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay, tr­íc sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ngµnh dÞch vô, tû träng cña ngµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o còng ngµy cµng gi¶m. Mü chñ yÕu chÕ t¹o m¸y mãc c«ng nghiÖp, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hay nãi chung lµ c¸c hµng l©u bÒn. Gi¸ trÞ s¶n l­îng cña c¸c mÆt hµng kh«ng l©u bÒn nh­ thùc phÈm, may mÆc… chiÕm tû träng nhá h¬n vµ gi¶m nhiÒu qua c¸c n¨m. * NÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, n¨ng suÊt cao: Trong kho¶ng 100 n¨m qua, Mü lu«n ®i ®Çu thÕ giíi trong viÖc nghiªn cøu vµ øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. TiÕn bé khoa häc thùc sù lµ nh©n tè chÝnh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ Mü t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ ë møc cao. Tr­íc ®©y, ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng vµ s¶n xuÊt « t« lµ trô cét thóc ®Èy nÒn kinh tÕ Mü ph¸t triÓn. HiÖn nay, c«ng nghÖ th«ng tin ®ãng gãp kho¶ng 25%-30% trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã c«ng nghÖ th«ng tin cßn ¶nh h­ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c. C«ng nghÖ th«ng tin cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña ngµnh nghÒ chÕ t¹o, gi¶m chi phÝ, gi¶m l­îng hµng ho¸ tån ®äng, thóc ®Èy th­¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn. §éng lùc cña nÒn kinh tÕ míi cña Mü kh«ng chØ lµ nguån vËt chÊt khæng lå mµ chñ yÕu lµ do nh÷ng tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra. N¨m 1996, ®Çu t­ cña Mü cho thiÕt bÞ xö lý th«ng tin vµ c¸c thiÕt bÞ liªn quan nh­ m¸y tÝnh ®iÖn tö lªn tíi 206 tû USD, gÊp 1,6 lÇn so víi ®Çu t­ cho c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp kh¸c. §Çu t­ cho c«ng nghÖ th«ng tin chiÕm tíi 35,7 % tæng ®Çu t­ vèn cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Çu t­ cho c«ng nghÖ m¸y tÝnh cña Mü chiÕm tíi 40% tæng ®Çu t­ trong lÜnh vùc nµy cña toµn thÕ giíi. Tõ n¨m 1993, kho¶ng 45% t¨ng tr­ëng cña ngµnh c«ng nghiÖp Mü cã sù ®ãng gãp cña m¸y tÝnh vµ chÊt b¸n dÉn. Nh­ vËy, mét trong nh÷ng nh©n tè then chèt cña nÒn kinh tÕ míi cña Mü lµ nh÷ng tiÕn bé liªn tôc vµ nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ. Khoa häc c«ng nghÖ ®· lµm t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu suÊt vµ lµm gi¶m l­îng lao ®éng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. * Ngo¹i th­¬ng ®ãng vai trß ngµy cµng to lín trong nÒn kinh tÕ Mü §iÒu nµy thÓ hiÖn ë tû träng cña kim ng¹ch XNK trong GDP cña Mü. N¨m 1970, tû träng nµy lµ 13%, ®Õn n¨m 1990 ®· lµ 30%. N¨m 2002, kim ng¹ch XNK cña Mü lµ 2186,21 tû USD, chiÕm 20,93% GDP (kim ng¹ch XNK gi¶m do ¶nh h­ëng cña suy gi¶m kinh tÕ ) song vÉn ®øng ®Çu thÕ giíi. Kh¸c víi NhËt B¶n, mét n­íc nghÌo tµi nguyªn thiªn nhiªn, ngo¹i th­¬ng do ®ã lµ yÕu tè sèng cßn cña nÒn kinh tÕ, Mü cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, song Mü ®· sím dùa vµo ngo¹i th­¬ng ®Ó ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ vµ t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng. Nhê ngo¹i th­¬ng, Mü ®· thùc hiÖn ®­îc m« h×nh “®µn sÕu bay”: kh«ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ®ßi hái lao ®éng gi¶n ®¬n nh­: dÖt may, l­¬ng thùc thùc phÈm, giµy dÐp, m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ b¶n, tivi … mµ chuyÓn giao cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn h¬n vµ nhËp khÈu trë l¹i c¸c mÆt hµng nµy ®Ó tiªu dïng. Thay vµo ®ã Mü tËp trung s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã hµm l­îng khoa häc c«ng nghÖ cao, lîi nhuËn lín nh­: ngµnh chÕ t¹o hµng kh«ng, ®iÖn tö, tin häc, nguyªn tö, vò trô, ho¸ chÊt… Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chÕ t¹o vµ hµng c«ng nghÖ cao chiÕm tû träng tõ 80 ®Õn 90% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. VÝ dô nh­ n¨m 1999 xuÊt khÈu mÆt hµng chÕ t¹o vµ c«ng nghÖ cao ®¹t tíi trªn 800 tû USD. * Mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c: Mü lµ quèc gia mµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt thÕ giíi, song chªnh lÖch thu nhËp cña ng­êi d©n còng rÊt lín. Theo thèng kª 20% d©n sè giµu nhÊt n­íc Mü chiÕm h¬n 1/2 thu nhËp sau thuÕ cña c¶ n­íc, vµ mét nöa sè thu nhËp ®ã l¹i thuéc vÒ 1% sè ng­êi giµu nhÊt. Møc chªnh lÖch gi÷a 20% d©n sè giµu nhÊt vµ 20% nghÌo nhÊt cña Mü lµ 9 lÇn, so víi §øc lµ 6 lÇn vµ NhËt lµ 4 lÇn. Tû lÖ ng­êi nghÌo trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y ®· gi¶m ®¸ng kÓ nhê t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ nh÷ng nç lùc gi¶m nghÌo cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn, tû lÖ ng­êi sèng d­íi møc nghÌo khæ ë Mü vÉn cßn tíi kho¶ng 10%. PhÇn lín sè ng­êi nghÌo thuéc thµnh phÇn nh÷ng ng­êi míi nhËp c­, c¸c d©n téc thiÓu sè. Sù chªnh lÖch møc thu nhËp vµ sù ®a d¹ng vÒ v¨n ho¸ ®· dÉn ®Õn mét thÞ tr­êng tiªu dïng Mü hÕt søc phong phó vµ ®a d¹ng vÒ nhu cÇu, thÞ hiÕu. Tãm l¹i, nÒn kinh tÕ Mü lµ mét nÒn kinh tÕ lín, tù do, hiÖn ®¹i. §Ó ®¸p øng nhu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ nh­ thÕ, Mü ®· vµ sÏ tiÕp tôc ph¶i nhËp khÈu mét sè l­îng lín nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi ®Ó phôc vô cho guång m¸y s¶n xuÊt khæng lå cña nã, còng nh­ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng tiªu dïng ®Ó phôc vô c¸c tÇng líp d©n c­ cã nhu cÇu ®a d¹ng, song s¶n xuÊt trong n­íc do chuyªn m«n ho¸ tËp trung vµo c¸c ngµnh míi hiÖn ®¹i, thu lîi nhuËn cao mµ ®· kh«ng chó träng tíi. HÖ thèng chÝnh trÞ ph¸p luËt * ThÓ chÕ chÝnh trÞ: Mü lµ mét n­íc ®­îc tæ chøc theo chÕ ®é céng hoµ d©n chñ t­ s¶n tæng thèng. HÖ thèng chÝnh trÞ cña Mü thùc hiÖn chÕ ®é “tam quyÒn ph©n lËp”. Trong ®ã quyÒn lËp ph¸p ®­îc trao cho Quèc héi, quyÒn hµnh ph¸p ®­îc trao cho Tæng thèng Mü, quyÒn t­ ph¸p ®­îc trao cho Tèi c¸o ph¸p viÖn. Mçi c¬ quan nµy thi hµnh quyÒn lùc mét c¸ch ®éc lËp trong c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ khèng chÕ lÉn nhau. C¬ quan lËp ph¸p: §iÒu I kho¶n 1 HiÕn ph¸p Mü nªu râ: “Mäi quyÒn lËp ph¸p sÏ trao cho Quèc héi Hîp chñng quèc Mü”. Quèc héi gåm hai viÖn: Th­îng nghÞ viÖn vµ H¹ nghÞ viÖn. Th­îng viÖn gåm 100 nghÞ sÜ, chia ®Òu cho mçi bang hai ng­êi. Quy ®Þnh nµy cã lîi cho nh÷ng bang d©n sè Ýt vµ kh«ng cã lîi cho nh÷ng bang nhiÒu d©n. NhiÖm kú th­îng nghÞ sÜ lµ 6 n¨m vµ cø 2 n¨m mét lÇn th­îng viÖn bÇu cö l¹i 1/3 sè ®¹i biÓu. Th­îng nghÞ sÜ ph¶i lµ ng­êi cã tuæi kh«ng Ýt h¬n 30 vµ ph¶i lµ c«ng d©n cña Hîp chñng quèc Mü ®­îc 9 n¨m. Phã Tæng thèng Mü sÏ lµ chñ tÞch Th­îng nghÞ viÖn nh­ng thùc tÕ thñ lÜnh cña phe ®a sè trong Th­îng nghÞ viÖn sÏ ®iÒu hµnh c«ng viÖc th­êng ngµy. H¹ nghÞ viÖn gåm 435 nghÞ sÜ víi nhiÖm kú hai n¨m mét lÇn. ViÖn ®­îc bÇu theo phæ th«ng ®Çu phiÕu trùc tiÕp. Sè nghÞ sÜ h¹ nghÞ viÖn ®­îc ph©n cho c¸c bang theo tû lÖ d©n sè nh­ng tèi thiÓu mçi bang còng cã mét nghÞ sÜ dï sè d©n rÊt nhá. Theo HiÕn ph¸p, sè l­îng nghÞ sÜ h¹ viÖn ®­îc x¸c ®Þnh 10 n¨m mét lÇn dùa trªn kÕt qu¶ ®iÒu tra d©n sè liªn bang. H¹ nghÞ sÜ ph¶i lµ ng­êi cã tuæi ®êi kh«ng Ýt h¬n 25 vµ ph¶i lµ c«ng d©n cña Hîp chñng quèc Hoa Kú Ýt nhÊt 7 n¨m. Chøc n¨ng chñ yÕu cña Quèc héi Mü lµ lËp ph¸p, gi¸m s¸t viÖc thi hµnh ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, biÓu quyÕt c¸c dù luËt vµ th«ng qua ng©n s¸ch, quyÕt ®Þnh tham gia vµo c¸c vßng ®µm ph¸n míi, phª chuÈn c¸c tho¶ thuËn sau c¸c vßng ®µm ph¸n míi. TÊt c¶ c¸c dù ¸n luËt ®· ®­îc H¹ nghÞ viÖn vµ Th­îng nghÞ viÖn th«ng qua, tr­íc khi ban hµnh thµnh mét ®¹o luËt sÏ ®­îc ®Ö tr×nh lªn Tæng thèng Mü. C¬ quan hµnh ph¸p: §iÒu II kho¶n 1 HiÕn ph¸p Hîp chñng quèc Hoa Kú quy ®Þnh: “QuyÒn hµnh ph¸p thuéc vÒ Tæng thèng Hîp chñng quèc Hoa Kú”. Tæng thèng do d©n bÇu ra theo c¸ch bÇu cö gi¸n tiÕp víi chÕ ®é cö tri ®oµn, nhiÖm kú 4 n¨m. Mét ng­êi kh«ng ®­îc lµm tæng thèng tèi ®a hai nhiÖm kú. Tæng thèng Mü lµ ng­êi cã quyÒn lùc rÊt lín, kiªm nhiÖm c¶ hai vai trß: Nguyªn thñ Quèc gia vµ lµ ng­êi ®øng ®Çu ChÝnh phñ. Cïng víi Tæng thèng vµ Phã tæng thèng, bé m¸y hµnh ph¸p Mü cã 15 bé vµ 60 uû ban ®éc lËp. Tæng thèng lµ ng­êi ký ban bè c¸c s¾c luËt vµ HiÕn ph¸p cho phÐp tæng thèng quyÒn phñ quyÕt dù luËt ®­îc Quèc héi th«ng qua. C¬ quan t­ ph¸p: §iÒu III kho¶n 1 HiÕn ph¸p Hîp chñng quèc Hoa Kú quy ®Þnh: “QuyÒn t­ ph¸p cña Hîp chñng quèc Hoa Kú thuéc vÒ Toµ ¸n Tèi cao vµ c¸c Toµ ¸n cÊp d­íi”. Tèi cao ph¸p viÖn lµ c¬ quan ®øng ®Çu mét hÖ thèng toµ ¸n trªn kh¾p liªn bang, gåm Toµ ¸n Liªn bang, toµ ¸n cña tõng tiÓu bang vµ toµ ¸n quËn, huyÖn. Ch¸nh ¸n vµ c¸c thÈm ph¸n Toµ ¸n Tèi cao do Tæng thèng bæ nhiÖm vµ ®­îc th­îng viÖn th«ng qua víi nhiÖm kú suèt ®êi. Nh÷ng ng­êi nµy chØ tõ nhiÖm khi hä muèn hoÆc bÞ buéc téi. Toµ ¸n tèi cao liªn bang cã quyÒn v« hiÖu ho¸ bÊt cø luËt lÖ liªn bang hoÆc bang nµo mµ toµ ¸n xÐt thÊy lµ tr¸i víi HiÕn ph¸p. HiÖn nay ngµnh toµ ¸n gåm: Toµ ¸n tèi cao; 13 toµ ¸n phóc thÈm; 94 toµ ¸n c¸c quËn vµ hai toµ ¸n xÐt xö ®Æc biÖt. Quèc héi cã quyÒn thµnh lËp, b·i bá c¸c toµ ¸n liªn bang vµ sè l­îng thÈm ph¸n trong hÖ thèng xÐt xö liªn bang nh­ng kh«ng ®­îc phÐp b·i bá Toµ ¸n tèi cao. C¸c bang cã hÖ thèng chÝnh quyÒn bang. §øng ®Çu ngµnh hµnh ph¸p bang lµ thèng ®èc bang, do cö tri bÇu trùc tiÕp víi nhiÖm kú 2 hoÆc 4 n¨m tuú theo c¸c bang. Quèc héi bang gåm hai viÖn nh­ liªn bang vµ cã quyÒn lµm luËt ¸p dông trong bang song kh«ng ®­îc tr¸i víi HiÕn ph¸p vµ luËt liªn bang. VÒ c¸c ®¶ng ph¸i: Mü ¸p dông chÕ ®é ®a ®¶ng song hÖ thèng chÝnh trÞ Mü chñ yÕu do hai §¶ng D©n chñ vµ Céng hoµ thay nhau chi phèi vµ kiÓm so¸t tõ n¨m 1852. Nãi chung hÖ thèng chÝnh trÞ ë Mü gi÷ vai trß to lín vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi kinh tÕ vµ thÞ tr­êng ë Mü, mÆc dï cã sù tranh luËn vµ kh¸c biÖt vÒ vai trß can thiÖp cña Nhµ n­íc ®èi víi thÞ tr­êng. * HÖ thèng ph¸p luËt Mü Mü lµ mét liªn bang trong ®ã mçi bang cã mét ph¹m vi quyÒn lùc rÊt lín, cã ph¸p luËt riªng. V× thÕ, nh×n vÒ tæng thÓ, hÖ thèng ph¸p luËt Mü hÕt søc phøc t¹p. Song nãi chung hÖ thèng ph¸p luËt Mü cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau: HÖ thèng ph¸p luËt Mü lµ hÖ thèng Common Law. §Æc ®iÓm cña Common Law lµ luËt bÊt thµnh v¨n vµ chñ yÕu dùa vµo tiÒn lÖ xÐt xö. Common Law chñ yÕu bao gåm c¸c nguyªn t¾c ph¸p lý hµm chøa trong c¸c ph¸n quyÕt cña toµ ¸n. Common Law cã ­u ®iÓm lµ gióp cho c¸c vÞ thÈm ph¸n gi¶i thÝch vµ ¸p dông ph¸p luËt mét c¸ch kh¸ch quan, trªn c¬ së c¸c ph¸n quyÕt cña c¸c vÞ thÈm ph¸n trong c¸c vô ¸n t­¬ng tù tr­íc ®ã. §iÒu nµy lµm cho ph¸n quyÕt cña c¸c vÞ thÈm ph¸n cã tÝnh c«ng b»ng thuyÕt phôc h¬n. Thø hai lµ hÖ thèng ph¸p luËt Mü ®­îc chia lµm hai ngµnh lµ c«ng ph¸p vµ t­ ph¸p. LuËt c«ng ®­îc hÖ thèng ho¸ vµ ban hµnh d­íi d¹ng v¨n b¶n gåm cã: luËt hiÕn ph¸p, luËt nhµ n­íc, luËt h×nh sù vµ nh÷ng v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu. Cßn t­ ph¸p tån t¹i d­íi h×nh thøc ¸n lÖ. LuËt t­ bao gåm luËt d©n sù, luËt th­¬ng m¹i… Thø ba, Mü sö dông ph¸p luËt nh­ lµ c«ng cô s¾c bÐn nhÊt ®Ó b¶o vÖ, duy tr× vµ cñng cè chÕ ®é chÝnh trÞ còng nh­ vÞ thÕ cña Mü trªn thÕ giíi. V× vËy ph¸p luËt Mü thÓ hiÖn rÊt râ nÐt yÕu tè chÝnh trÞ trong néi dung còng nh­ trong tªn gäi cña v¨n b¶n luËt. X· héi Mü §óng nh­ c¸i tªn “Hîp chñng quèc Hoa Kú”, x· héi Mü hÕt søc ®a d¹ng vÒ thµnh phÇn chñng téc, ng«n ng÷ , t«n gi¸o còng nh­ lèi sèng. Nh÷ng ng­êi sèng trªn ®Êt Mü hiÖn cã nguån gèc tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. §«ng nhÊt lµ ng­êi da tr¾ng tõ Ch©u ¢u, chiÕm 83,5% d©n sè Mü. Thø hai lµ ng­êi da ®en tõ Ch©u Phi chiÕm 12,4 % d©n sè. Ng­êi Ch©u ¸ ë Mü còng kh¸ ®«ng vµ cã xu h­íng t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y theo lµn sãng nhËp c­. Thèng kª hiÖn nay cho thÊy ng­êi gèc Ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 3,3% d©n sè Mü. Trong sè ®ã nhiÒu nhÊt lµ ng­êi Trung Quèc, sè l­îng ng­êi ViÖt Nam ë Mü lµ kho¶ng trªn 1,5 triÖu ng­êi ( §©y lµ mét nh©n tè thuËn lîi cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ bu«n b¸n hai n­íc ViÖt –Mü th«ng qua nhu cÇu tiªu dïng cña ViÖt kiÒu ®èi víi c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam, hay ®ãng vai trß trung gian ph©n phèi cña hä t¹i Mü hoÆc nh­ nh÷ng ng­êi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®Ó xuÊt khÈu trë l¹i thÞ tr­êng Mü). Cuèi cïng, sè l­îng Ýt nhÊt lµ ng­êi Mü b¶n xø (thæ d©n da ®á) chiÕm 0,8% d©n sè. VÒ ng«n ng÷, tiÕng Anh lµ quèc ng÷, song theo thèng kª còng cã tíi trªn 32 triÖu ng­êi d©n Mü tõ 5 tuæi trë lªn nãi tiÕng kh¸c ngoµi tiÕng Anh ë nhµ, trong ®ã nhiÒu nhÊt lµ tiÕng T©y Ban Nha. T«n gi¸o còng theo sù ®a d¹ng cña c¸c d©n téc mµ rÊt phong phó. Bªn c¹nh ®¹o C¬ ®èc vµ ®¹o Tin lµnh, cßn cã PhËt gi¸o, Ên ®é gi¸o, Do th¸i gi¸o, ®¹o Håi, nghÜa lµ tÊt c¶ c¸c ®¹o lín trªn thÕ giíi. C¸c gi¸ trÞ tinh thÇn kh¸c cña mçi d©n téc, trong ®ã cã thãi quen tiªu dïng vµ ¨n uèng còng rÊt ®Æc tr­ng. Hµng n¨m, Mü ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lín thùc phÈm tõ c¸c n¬i trªn thÕ giíi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c¸c d©n téc thiÓu sè nµy. Ngoµi ra, x· héi mü cßn ®­îc ph©n chia theo c¸c tÇng líp x· héi. Mçi tÇng líp x· héi l¹i cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng vÒ gi¸ trÞ, phong c¸ch, lèi sèng, vµ tõ ®ã t¹o nªn c¸c thãi quen tiªu dïng kh¸c nhau. B¶ng sau ®©y m« t¶ sau giai tÇng x· héi c¬ b¶n cña Mü vµ c¸c ®Æc tr­ng cña mçi giai tÇng trong lÜnh vùc tiªu dïng. B¶ng 3: Nh÷ng ®Æc tr­ng cña s¸u giai tÇng x· héi c¬ b¶n ë Mü Giai tÇng x· héi Nh÷ng ®Æc tr­ng cña c¸c giai tÇng Giai tÇng th­îng l­u líp trªn (kho¶ng 1%) Tinh hoa cña x· héi, xuÊt th©n tõ nh÷ng gia ®×nh cã tªn tuæi, sèng b»ng cña c¶i thõa kÕ. §ãng gãp tiÒn cho nh÷ng môc ®Ých tõ thiÖn, cã nhiÒu nhµ göi con ë c¸c tr­êng t­ thôc, kh«ng quen ph« tr­¬ng sù giµu sang cña m×nh, lµ nhãm chuÈn cho c¸c giai tÇng kh¸c. ThÞ tr­êng nh÷ng ®å trang søc ®¾t tiÒn, ®å cæ, nhµ cöa, dÞch vô nghØ ng¬i vµ du lÞch Giai tÇng th­îng l­u líp d­íi ( kho¶ng 2%) Nh÷ng ng­êi lµm nghÒ tù do hay c¸c doanh nh©n cã thu nhËp cao nhê tµi n¨ng ®Æc biÖt cña m×nh. TÝch cùc tham gia c«ng t¸c x· héi vµ nghÜa vô c«ng d©n; khao kh¸t ®­îc thõa nhËn ®Þa vÞ x· héi cña m×nh, vµ chi tiªu cã tÝnh chÊt ph« tr­¬ng. Cè g¾ng t×m c¸ch gia nhËp vµo giai tÇng th­îng l­u líp trªn ThÞ tr­êng nh÷ng ng«i nhµ ®¾t tiÒn, thuyÒn buåm, xe h¬i.. Giai tÇng trung l­u líp trªn ( 12%) Nh÷ng ng­êi ®¹t ®­îc c«ng danh trong c¸c nghÒ tù do, c¸c nhµ qu¶n trÞ, c¸c doanh nh©n. ThÓ hiÖn sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò häc vÊn, ®êi sèng tinh thÇn, v¨n ho¸ vµ nghÜa vô c«ng d©n. ThÞ tr­êng nhµ ë ®Ñp , ®å ®¹c quÇn ¸o vµ ®å dïng gia dông tèt Giai tÇng trung l­u líp d­íi (30%) Viªn chøc, c¸c nhµ kinh doanh nhá, “ c«ng nh©n quý téc” (®éi ngò kü thuËt trung cÊp cña c¸c nhµ m¸y) quan t©m ®Õn viÖc t«n träng chuÈn mùc vµ quy t¾c v¨n ho¸, t¹o cho m×nh mét d¸ng vÎ ®¸ng t«n träng. ThÞ tr­êng nh÷ng hµng ho¸ kiÓu “h·y tù lµm lÊy”, ®å dïng gia ®×nh, quÇn ¸o theo kiÓu mÉu nghiªm chØnh Giai tÇng h¹ l­u líp trªn (35%) Nh÷ng viªn chøc nhá, c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ nöa lµnh nghÒ. Quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò ph©n râ vai trß giíi tÝnh, cñng cè ®Þa vÞ cña m×nh trong x· héi ThÞ tr­êng hµng._. thÓ thao, bia, ®å dïng gia ®×nh. Giai tÇng h¹ l­u líp d­íi (20%) C«ng nh©n kh«ng lµnh nghÒ, nh÷ng ng­êi sèng b»ng trî cÊp. ThÞ tr­êng thùc phÈm , tivi, «t« ®· dïng råi Khi c¸c nhµ xuÊt khÈu chuÈn bÞ b¸n mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã vµo thÞ tr­êng Mü, viÖc t×m hiÓu râ ®èi t­îng kh¸ch hµng môc tiªu cña m×nh thuéc giai tÇng nµo, c¸c ®Æc tr­ng tiªu dïng cña giai tÇng Êy sÏ rÊt h÷u Ých ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶ng c¸o tiÕp cËn phï hîp . Quy m« gia ®×nh Mü ngµy cµng cã xu h­íng thu nhá. Kh«ng nãi tíi c¸c gia ®×nh lín nhiÒu thÕ hÖ, c¸c gia ®×nh h¹t nh©n 2 thÕ hÖ chØ chiÕm kho¶ng 1/4 sè gia ®×nh, sè cßn l¹i lµ c¸c gia ®×nh kh«ng cã con c¸i hoÆc cã con nh­ng chØ cã bè hoÆc mÑ. Theo thèng kª cã ®Õn 30% trÎ em Mü hiÖn nay ®­îc sinh ra trong c¸c gia ®×nh chØ cã bè hoÆc mÑ. Nãi tãm l¹i, quy m« gia ®×nh nhá h¬n, vai trß cña vî chång trong gia ®×nh thay ®æi lµ nh÷ng xu h­íng chung cña gia ®×nh Mü hiÖn nay. Lèi sèng Mü HiÓu ®­îc c¸c ®Æc tr­ng trong thÕ giíi quan cña ®a sè ng­êi Mü, hä thÝch hay ghÐt g×, hä coi träng c¸i g× trong cuéc sèng, ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh lµ mét ®iÒu cã Ých. V× suy cho cïng, c¸c quyÕt ®Þnh tiªu dïng còng mét phÇn quan träng lµ sù ph¶n ¸nh cña thÕ giíi quan (phÇn kia lµ yÕu tè tµi chÝnh, kinh tÕ, tr×nh ®é häc vÊn,…). Ng­êi s¶n xuÊt hiÓu ®­îc thÕ giíi quan ®ã sÏ biÕt chän b¸n c¸c s¶n phÈm vµ cã c¸ch tiÕp thÞ phï hîp. H¬n n÷a, khi ph¶i ®µm ph¸n víi c¸c ®èi t¸c Mü, hiÓu ®­îc ng­êi Mü cÇn g×, thÝch g× sÏ gióp tr¸nh ®­îc nhiÒu ®iÒu hiÓu lÇm ®¸ng tiÕc. Theo nhËn xÐt cña nh÷ng ng­êi n­íc ngoµi th× ng­êi Mü lµ nh÷ng ng­êi “chÞu ch¬i” vµ mua s¾m kh«ng tiÕc tiÒn, thËm chÝ nhiÒu khi v­ît c¶ thu nhËp thùc tÕ. Nh­ng cã hai thø mµ ng­êi Mü tiÕt kiÖm, ®ã lµ lao ®éng vµ thêi gian. §Ó hiÓu ®­îc ®iÒu nµy, chóng ta ph¶i quay trë l¹i lÞch sö h×nh thµnh n­íc Mü c¸ch ®©y 500 n¨m. N­íc Mü ngµy nay ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng ng­êi di c­ tõ Ch©u ¢u sang. Hä thuéc ®ñ lo¹i thµnh phÇn, ng­êi sang Ch©u Mü ®Ó t×m vµng, ng­êi ®i chèn tr¸nh ph¸p luËt, ng­êi ®i t×m tù do t«n gi¸o hoÆc ng­êi ®i ®Ó t×m kiÕm vËn may mµ hä kh«ng ®­îc h­ëng tõ quª nhµ. §a phÇn hä ®Òu nghÌo, trong tay kh«ng cã mÊy tµi s¶n nh­ng ®Òu cã niÒm tin chung : n­íc Mü réng lín nhiÒu tµi nguyªn, nÕu hä biÕt cÇn cï lao ®éng th× tÊt ®­îc ®æi ®êi. ChÝnh v× niÒm tin Êy mµ hä d¸m bá xø së ra ®i ®Ó ®Õn víi vïng ®Êt nµy. Hä b¾t ®Çu tõ ®«i bµn tay tr¾ng, l¹i ph¶i chèng chäi víi nh÷ng kh¾c nghiÖt cña thiªn nhiªn hoang d·, song hä kh«ng n¶n lßng. Tµi s¶n quÝ gi¸ nhÊt cña ng­êi Mü lóc ®ã lµ lao ®éng, nªn hä hiÓu rÊt râ gi¸ trÞ cña lao ®éng vµ lu«n cã ý thøc sao cho lao ®éng bá ra mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. §ã lµ nguån gèc cña c¸c ph¸t minh, c¶i tiÕn trong s¶n xuÊt, c¸c ph­¬ng ph¸p tæ chøc lao ®éng khoa häc, nh÷ng yÕu tè gióp n­íc Mü tiÕn xa vµ nhanh, tõ mét thuéc ®Þa cña Anh trë thµnh mét quèc gia ®øng ®Çu thÕ giíi. §Æc ®iªm nµy còng lý gi¶i cho tÝnh thùc dông cña ng­êi Mü. §©y lµ mét nÐt rÊt ®Æc tr­ng cña ng­êi Mü vµ ®­îc ph¶n ¸nh trong rÊt nhiÒu mÆt nh­: trong c¸ch tiªu dïng, trong c¸ch lao ®éng, trong bu«n b¸n, trong ®µm ph¸n, … Lao ®éng lµ thø rÊt ®­îc t«n vinh trong x· héi Mü. Kh¸c víi Ch©u ¢u, nh÷ng ng­êi ®­îc coi träng nhÊt trong x· héi kh«ng ph¶i lµ c¸c nhµ quý téc xuÊt th©n trong nhung lôa mµ lµ nh÷ng con ng­êi tõ nghÌo khã, nhê lao ®éng vµ tµi n¨ng mµ trë thµnh c¸c nhµ l·nh ®¹o, c¸c nhµ khoa häc hay c¸c tû phó. ë Mü ®· lao ®éng th× kh«ng ph©n biÖt sang hÌn. Dï cã ph¶i lµm c«ng viÖc phôc vô trong c¸c qu¸n ¨n th× ng­êi Mü còng kh«ng tá ra coi th­êng mµ coi ®ã lµ dÞp rÌn luyÖn b¶n th©n. Sèng trong x· héi mµ c¹nh tranh lu«n diÔn ra mét c¸ch c¨ng th¼ng vµ khèc liÖt trªn mäi lÜnh vùc, trong ®ã thêi gian còng lµ yÕu tè gióp v­ît lªn trªn ®èi thñ, ng­êi Mü dÇn h×nh thµnh nªn ý thøc tiÕt kiÖm thêi gian víi nh÷ng biÓu hiÖn ®Æc tr­ng. “ Thêi gian lµ tiÒn b¹c” (Time is money) lµ c©u nãi ¨n s©u trong tiÒm thøc mçi c¸ nh©n ng­êi Mü. ý thøc tiÕt kiÖm thêi gian thÓ hiÖn ngµy trong t¸c phong lµm viÖc hµng ngµy khÈn tr­¬ng nhanh nhÑn, trong c¸ch ra quyÕt ®Þnh chãng v¸nh, trong c¸ch ®µm ph¸n lu«n ®i th¼ng vµo vÊn ®Ò, tr¸nh vßng vo tam quèc. Do quý thêi gian nªn ng­êi Mü rÊt coi träng sù ®óng giê trong c¸c cuéc hÑn. §Õn hÑn muén dï chØ 5 phót mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng hay kh«ng b¸o tr­íc cã thÓ lµm cho ng­êi Mü rÊt bùc tøc, g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn mèi quan hÖ. Ng­êi Mü nh×n chung rÊt cã ý thøc t«n träng ph¸p luËt. Vai trß cña ph¸p luËt ®­îc ®Ò cao trong kinh doanh còng nh­ trong cuéc sèng hµng ngµy cña ng­êi Mü. Mäi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n, c¸ nh©n víi chÝnh quyÒn, c«ng ty nµy víi c«ng ty kh¸c .. nÕu cã trôc trÆc ®Òu cã thÓ ®­îc ®­a ra xem xÐt ph¸n xö t¹i toµ ¸n. V× vËy ë Mü cã rÊt nhiÒu toµ ¸n vµ luËt s­. NÕu ë T©y ¢u, nhu cÇu b¶o hiÓm lµ thiÕt yÕu ®èi víi d©n chóng th× ë Mü, ngoµi viÖc mua b¶o hiÓm cßn cã viÖc thuª luËt s­ v× trong t©m lý, ng­êi ta lu«n bÞ ¸m ¶nh cã thÓ bÞ kiÖn bÊt cø lóc nµo vµ nÕu kh«ng cã ng­êi biÖn hé tin cËy th× cã thÓ bÞ thua thiÖt bÊt ngê v× nh÷ng lý do kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. VÒ mÆt tÝnh c¸ch, ng­êi Mü ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cëi më, th¼ng th¾n, dÔ hiÓu vµ béc trùc. PhÇn ®«ng nh÷ng ng­êi Mü tá ra th©n thiÖn ngµy tõ lÇn gÆp gì ®Çu tiªn. Ng­êi Mü ®Ò cao gi¸ trÞ giao tiÕp x· héi v× theo hä, ch­a nãi ®Õn lîi Ých cña viÖc më mang kiÕn thøc hay t¹o c¸c mèi quan hÖ cho c«ng ¨n viÖc lµm, mét cuéc giao tiÕp th©n mËt vµ vui vÎ còng sÏ gióp t¹o c¶m gi¸c th­ th¸i t©m hån, gi¶m bít nh÷ng c¨ng th¼ng mÖt nhäc cña c«ng viÖc. Kh¸c víi ng­êi NhËt hay ng­êi Ph­¬ng §«ng nãi chung, ng­êi Mü kh«ng ng¹i th¼ng th¾n nãi “ kh«ng” tr­íc nh÷ng ®Ò nghÞ mµ hä thÊy kh«ng thÝch hoÆc kh«ng thùc hiÖn ®­îc. §èi víi hä, cã lµ cã vµ kh«ng lµ kh«ng. Vµ khi hä ®· nhËn lêi lµm mét c«ng viÖc g× th× hä th­êng cè g¾ng lµm ®Õn n¬i ®Õn chèn, tøc lµ hä biÕt gi÷ lêi høa. Ng­êi Mü còng kh«ng dÔ bÞ tù ¸i tr­íc nh÷ng lêi phª b×nh chØ trÝch hay nh÷ng quan ®iÓm ®èi lËp. Mét khi bøc tøc ®iÒu g× hä cã thÓ tu«n hµng trµng nh÷ng c©u nãi bÊt m·n, nh­ng nh÷ng ng­êi xung quanh còng hiÓu anh ta ®ang muèn gi¶i to¶ nh÷ng øc chÕ trong lßng. Nãi chung quyÒn tù do ng«n luËn ®­îc tu©n thñ kh¸ tèt ë Mü. ThÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi Mü ChÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè x· héi, v¨n ho¸, lèi sèng, møc sèng, thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi mü rÊt ®a d¹ng. ThËm chÝ khi b¸n hµng cho mçi vïng mçi bang trªn ®Êt Mü ng­êi ta cã thÓ ph¶i sö dông nh÷ng chiÕn l­îc Marketing hoµn toµn kh¸c nhau. Yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi phÈm cÊp hµng ho¸ còng cã nhiÒu lo¹i, tõ phÈm cÊp thÊp ®Õn phÈm cÊp trung b×nh vµ phÈm cÊp cao (c¸c hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt sang Mü chñ yÕu h­íng vµo c¸c ®èi t­îng cã nhu cÇu hµng phÈm cÊp trung b×nh vµ thÊp). §èi víi c¸c hµng ho¸ thuéc phÈm cÊp trung b×nh vµ thÊp, thÞ hiÕu cña ng­êi Mü nh×n chung chuéng nh÷ng hµng cã mÉu m· ®¬n gi¶n, kh«ng cÇn cÇu kú, miÔn lµ míi l¹, tiÖn dông, gi¸ rÎ. Do ®ã, nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng cña Trung Quèc cã cÊu tróc ®¬n s¬ nh­ng gi¸ thµnh thÊp ®· b¸n rÊt ch¹y ë Mü. Ng­îc l¹i, mét sè hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam xuÊt sang Mü tr­íc ®©y do c«ng kÒnh, tr¹m chæ tinh vi nh­ng gi¸ thµnh cao nªn rÊt khã b¸n ë Mü. Ng­êi tiªu dïng Mü còng lµ nh÷ng ng­êi ­a sù ®éc ®¸o, míi l¹. Hä cã thÓ rÊt tù hµo v× nhµ m×nh cã nh÷ng chiÕc b¸t ¨n hay lä hoa víi hoa v¨n kh«ng ai cã, dï nã rÊt ®¬n gi¶n vµ kh«ng ph¶i lµ hµng ®¾t tiÒn. YÕu tè gi¸ thµnh s¶n phÈm còng rÊt quan träng. NhÊt lµ c¸c mÆt hµng cã gi¸ thÊp mét c¸ch ®Æc biÖt so víi c¸c mÆt hµng cïng lo¹i th× ngoµi yÕu tè kinh tÕ nã cßn kÝch thÝch sù tß mß cña ng­êi tiªu dïng Mü. ChÝnh s¸ch kinh tÕ Nh÷ng n¨m 1990, chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc ®· më ra mét m«i tr­êng míi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. Kinh tÕ trë thµnh träng ®iÓm trong c¸c quan hÖ quèc tÕ. Nguy c¬ cña cuéc chiÕn tranh h¹t nh©n bÞ ®Èy lïi, song cuéc ch¹y ®ua vÒ kinh tÕ trë thµnh nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi an ninh mçi quèc gia. §iÒu ®ã ®ßi hái mçi quèc gia kÓ c¶ Mü nÕu kh«ng muèn tù lo¹i m×nh khái vßng ®ua th× ph¶i tËp trung ­u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ. NhËn thøc s©u s¾c ®iÒu ®ã, ChÝnh phñ Mü ®· ®Æt môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ lµm ­u tiªn hµng ®Çu trong c¸c chÝnh s¸ch cña m×nh vµ xem “ søc m¹nh kinh tÕ” lµ c¬ së cho “an ninh quèc gia” cña m×nh. C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc cña Mü x¸c ®Þnh r»ng: “ môc tiªu trung t©m cña chiÕn l­îc an n×nh quèc gia cña chóng ta lµ thóc ®Èy phån vinh cho ng­êi d©n Mü nhê nç lùc c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. C¸c lîi Ých kinh tÕ vµ an ninh cña chóng ta kh«ng thÓ t¸ch rêi. Phån vinh trong n­íc cßn phô thuéc vµo viÖc chóng ta tÝch cùc tham gia ë ngoµi n­íc. Søc m¹nh cña ngo¹i giao, kh¶ n¨ng duy tr× mét qu©n ®éi h¬n h¼n, søc hÊp dÉn cña c¸c gi¸ trÞ cña chóng ta ë n­íc ngoµi, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy phÇn nµo phô thuéc vµo søc m¹nh kinh tÕ cña chóng ta”. Víi nh÷ng quan ®iÓm rÊt râ rµng trªn, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Mü ®· ®­îc ®iÒu chØnh theo ®Þnh h­íng sau: TËp trung ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng cao khoa häc c«ng nghÖ h¬n h¼n c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c; TËp trung ph¸t triÓn c¸c c«ng ty lín, tiÕn hµnh s¶n xuÊt võa tËp trung võa ph©n t¸n kh¾p n¬i trªn thÕ giíi th«ng qua hÖ thèng c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia cña m×nh; T¹o m«i tr­êng kinh doanh cho ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng qua viÖc: më cöa c¸c thÞ tr­êng cã tÝnh b¶o hé cao trªn thÕ giíi nh»m th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. H­íng ®iÒu chØnh nãi trªn ph¶n ¸nh sù can thiÖp cña nhµ n­íc nh»m gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p cña nÒn kinh tÕ. DÉn tíi t¹o ra mét c¬ chÕ ®iÒu chØnh gåm hai lo¹i biÖn ph¸p kh¸c nhau: mét lo¹i thóc ®Èy tù do ho¸ kinh tÕ nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng ë n­íc ngoµi, lo¹i kh¸c nh»m b¶o hé mËu dÞch mét c¸ch khÐo lÐo ®Ó b¶o vÖ nhiÒu ngµnh kinh doanh trong n­íc. D­íi thêi Tæng thèng Bill Clinton, chÝnh s¸ch kinh tÕ chñ yÕu nh»m thóc ®Èy ®Çu t­ cho t­¬ng lai, t¨ng c­êng thùc lùc kinh tÕ cña Mü vµ ®Þa vÞ cña Mü trong cuéc c¹nh tranh trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt nhÊn m¹nh viÖc ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ cao. Néi dung cô thÓ cña nã ®­îc thÓ hiÖn qua 4 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ: Gi¶m bít th©m hôt ng©n s¸ch chñ yÕu b»ng c¸c biÖn ph¸p: tiÕt kiÖm chi ng©n s¸ch bao gåm gi¶m chi tiªu vÒ b¶o trî x· héi, quèc phßng, t¨ng c­êng sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ, t¨ng ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng vµ khu vùc t­ nh©n, t¨ng thuÕ, c¶i c¸ch bé m¸y cña chÝnh phñ. §Çu t­ n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i nh»m t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi thÊt nghiÖp, ®Æc biÖt lµ tÇng líp thanh niªn vµ sinh viªn ®¹i häc. §Çu t­ cho c¸c ngµnh kü thuËt cao ®Ó kh«i phôc søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü. Coi th­¬ng m¹i lµ nh©n tè ­u tiªn ®èi víi an ninh cña Mü, t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña Mü trong giíi tµi chÝnh quèc tÕ, më réng thÞ tr­êng sang c¸c n­íc ph¸t triÓn. B­íc sang n¨m 2001 nÒn kinh tÕ Mü b¾t ®Çu suy tho¸i. §Ó ng¨n chÆn xu thÕ nµy, chÝnh quyÒn George Bush ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh trong chÝnh s¸ch kinh tÕ th«ng qua viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh cëi më, võa gi¶m l·i suÊt tÝn dông, võa gi¶m thuÕ víi hy väng thóc ®Èy ®Çu t­, kÝch thÝch tiªu dïng, ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng ®iÒu chØnh nµy ®· cã mét sè t¸c dông tøc thêi qua tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao cña nÒn kinh tÕ trong quý I, II cña n¨m 2002. Song cuèi n¨m 2002 vµ sang ®Çu n¨m 2003 nµy, nÒn kinh tÕ Mü l¹i tiÕp tôc n»m trong t×nh tr¹ng tr× trÖ, tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng cao, th©m hôt ng©n s¸ch ®¹t møc kû lôc, .. cho thÊy tÝnh kÐm hiÖu qu¶ (vÒ l©u dµi) cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®ßi hái chÝnh quyÒn Bush ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh tÝch cùc h¬n trong thêi gian tíi. III. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i §Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, Mü ®Æc biÖt l­u t©m ®Õn tÇm quan träng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i trong chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung. §iÓm næi bËt cña chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i hiÖn nay cña Mü lµ: ChiÕn l­îc kinh tÕ cña Mü lµ lÊy khu vùc t­ nh©n lµm ®éng lùc thóc ®¶y nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, cßn chÝnh phñ cã vai trß liªn kÕt víi khu vùc t­ nh©n. ChÝnh phñ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ c¸c lîi Ých kinh doanh cña Mü, lµ ®ßn bÈy trªn c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ, gióp më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ Mü, t×m c¸ch xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi lµm h¹n chÕ tÝnh s¸ng t¹o, tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña giíi kinh doanh Mü. Thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¸t triÓn lµ mét nhiÖm vô ­u tiªn trong chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Mü vµ cÇn ®­îc thùc hiÖn b»ng nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp víi quan ®iÓm cña Mü vÒ bu«n b¸n tù do vµ c«ng b»ng. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¸t triÓn. Bëi lÏ, sù thµnh c«ng cña giíi kinh doanh Mü h¬n bao giê hÕt tuú thuéc vµo thµnh c«ng ë c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ. Sö dông tÊt c¶ nh÷ng c«ng cô chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i hiÖn cã, tõ c¸c c«ng cô mang tÝnh chÊt song ph­¬ng ®Õn ®a ph­¬ng vµ khu vùc, vµ nÕu cÇn thiÕt cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch ®èi ®Çu ®¬n ph­¬ng ®Ó thóc ®Èy cã hiÖu qu¶ c¸c lîi Ých kinh tÕ cña Mü. Víi quan ®iÓm nh­ vËy, tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®Æc biÖt quan träng víi nÒn kinh tÕ Mü. Tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ Mü: * Tù do ho¸ th­¬ng m¹i lµ nguån lùc quan träng cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao møc sèng NÒn kinh tÕ Mü lµ mét nÒn kinh tÕ m¹nh nhÊt thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn ®ã cña nÒn kinh tÕ Mü b¨t nguån tõ nhiÒu yÕu tè trong ®ã cã th­¬ng m¹i quèc tÕ. Ngµy nay, th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng trë thµnh yÕu tè quan träng sèng cßn ®èi víi søc m¹nh néi t¹i cña nÒn kinh tÕ Mü vµ vÞ thÕ cña nã trªn tr­êng quèc tÕ. Tõ n¨m 1993, h¬n 1/3 t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ Mü ®¹t ®­îc trùc tiÕp qua xuÊt khÈu. N¨m 1997, gi¸ trÞ mËu dÞch cña Mü t­¬ng ®­¬ng 32% GDP. Do ®ã ph¸t triÓn th­¬ng m¹i sÏ mang l¹i sù thÞnh v­îng cña nÒn kinh tÕ Mü. * Tù do ho¸ th­¬ng m¹i thóc ®Èy c¹nh tranh trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ néi ®Þa Søc Ðp cña c¹nh tranh tõ bªn ngoµi sÏ khiÕn c¸c c«ng ty trong n­íc ph¶i lu«n chó träng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, chu kú ®æi míi s¶n phÈm sÏ ng¾n h¬n nÕu kh«ng muèn bÞ hµng ho¸ n­íc ngoµi ®¸nh b¹i. Do ®ã lµm cho c¸c c«ng ty ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n. Mét vÝ dô ®ã lµ nhê sù c¹nh tranh tõ bªn ngoµi mµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü ®· giµnh l¹i ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tõ chç ph¶i nh­êng phÇn th¾ng cho c¸c ®ång nghiÖp NhËt trong nh÷ng n¨m 70, ngµy nay c¸c c«ng ty « t« cña Mü ®· trë l¹i lµ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu « t« lín trªn thÕ giíi. * Tù do ho¸ th­¬ng m¹i lµm t¨ng tèi ®a lîi thÕ so s¸nh vµ më réng quy m« kinh tÕ Tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®· lµm h¹n chÕ c¸c rµo c¶n thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cho phÐp hµng ho¸ Mü cã thÓ më réng thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ Mü cã ­u thÕ. Tõ ®ã cã thÓ ph¸t huy ®èi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vµ më réng s¶n xuÊt. Kh«ng nh÷ng thÕ, tù do ho¸ th­¬ng m¹i còng cho phÐp Mü tËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng mµ Mü cã ­u thÕ h¬n h¼n thay v× ph¶i ph©n t¸n mét phÇn nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng kh¸c kÐm hiÖu qu¶ h¬n. * Tù do ho¸ th­¬ng m¹i më réng quy m« thÞ tr­êng Tù do ho¸ th­¬ng m¹i gióp cho c¸c c«ng ty Mü cã thÓ b¸n hµng ho¸ cña m×nh trªn mét thÞ tr­êng réng lín h¬n thay v× chØ phæ biÕn trªn ®Êt Mü. Nhu cÇu hµng ho¸ Mü ë n­íc ngoµi sÏ lµm cho s¶n xuÊt cña Mü ph¸t triÓn tho¶ m·n nhu cÇu ®ã, lµm t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty t¹o nªn sù thÞnh v­îng chung cña n­íc Mü. VÝ dô: nh­ chØ sau 3 n¨m ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i NAFTA, giao dÞch bu«n b¸n cña Mü víi Canada vµ Mexico ®· t¨ng 44%. Tû träng xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Canada vµ Mexico chiÕm kho¶ng 35% (2002) * Tù do ho¸ th­¬ng m¹i cñng cè vai trß kinh tÕ toµn cÇu cña Mü Lµ mét nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi, Mü chiÕm 17 % (1996) gi¸ trÞ th­¬ng m¹i hµng ho¸ toµn cÇu. Hµng n¨m Mü nhËp khÈu tíi 1200-1400 tû USD, ®ång thêi hä còng lµ nh÷ng nhµ cung cÊp hµng ®Çu cho toµn thÕ giíi c¸c s¶n ph¶m c«ng nghÖ cao còng nh­ c¸c n«ng s¶n chñ yÕu cho thÞ tr­êng thÕ giíi víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn 1000 tû USD. Nh­ vËy cã thÓ xem th­¬ng m¹i nh­ lµ c¬ së trùc tiÕp ®Ó Mü chi phèi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Mü víi ViÖt Nam Víi nh÷ng ý nghÜa trªn, hiÖn nay Mü ®ang tÝch cùc thóc ®Èy viÖc ký kÕt c¸c hiÖn ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Trong ®ã sö dông ngµy cµng tÝch cùc h¬n c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i chñ yÕu vµ cã triÓn väng theo h­íng dì bá c¸c rµo ng¨n c¶n xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ cña Mü, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty Mü c¹nh tranh b×nh ®¼ng ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Víi ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Mü chñ yÕu còng bao hµm nh÷ng ®Þnh h­íng trªn. Tuy nhiªn do nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö mµ chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Mü víi ViÖt Nam kh«ng chØ tuú thuéc vµo nh÷ng nh©n tè kinh tÕ mµ cßn g¾n víi mét sè nh©n tè kh¸c n÷a. MÆc dï vËy thêi gian qua hai n­íc ®· g¸c sang mét bªn nh÷ng vÊn ®Ò qu¸ khø vµ ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng. HiÖp ®Þnh nµy sÏ lµ c¬ së ®Ó më réng quan hÖ th­¬ng m¹i – kinh tÕ gi÷a hai n­íc. ViÖc Mü ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy mÆc dï cßn nhiÒu vÊn ®Ò trong quan hÖ gi÷a hai thùc ra còng v× nh÷ng lîi Ých cña Mü. Quan hÖ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam sÏ mang l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cho Mü còng nh­ sÏ gãp phÇn quan träng trong viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Mü ë khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i b×nh D­¬ng- mét khu vùc mµ t­¬ng lai sÏ lµ h¹t nh©n th­¬ng m¹i cña Mü trong thÕ kû 21 vµ cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong chiÕn l­îc toµn cÇu cña Mü. Mü chñ tr­¬ng l«i kÐo ViÖt Nam vµo c¸c ®Þnh chÕ khu vùc §«ng Nam ¸ phôc vô quyÒn lîi cña Mü trong sù æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng khu vùc, tõ ®ã thóc ®Èy c¸c mèi quan t©m cã tÝnh nguyªn t¾c cña Mü vÒ më cöa thÞ tr­êng ViÖt Nam. ë ®©y cÇn l­u ý tíi nh÷ng ý ®å cña Mü trong chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i víi ViÖt Nam ®ã lµ: bªn c¹nh nh÷ng môc tiªu v× lîi Ých kinh tÕ, Mü còng kh«ng tõ bá ý ®å xo¸ bá chÕ ®é Chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, h­íng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do theo ý Mü, ¸p ®Æt gi¸ trÞ Mü ë ®©y. Song dï víi môc ®Ých g× th× trong chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Mü víi ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh:“ mét n­íc ViÖt Nam phån vinh, héi nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ c¸c tæ chøc khu vùc sÏ ®ãng gãp cho sù æn ®Þnh khu vùc” lµ phï hîp víi lîi Ých cña Mü. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi ph¸t triÓn ®Êt n­íc, hîp t¸c víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt vµ quan hÖ víi Mü còng kh«ng n»m ngoµi ®Þnh h­íng ®ã. ChÝnh v× vËy, chóng ta cÇn tËn dông triÖt ®Ó nh÷ng yÕu tè tÝch cùc trong quan hÖ hîp t¸c víi Mü nh­ng ®ång thêi còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn nh÷ng nguy c¬ ®èi víi ®Êt n­íc. Ch­¬ng II ChÝnh s¸ch qu¶n lý hµng nhËp khÈu cña Mü trong giai ®o¹n hiÖn nay Lµ mét bé phËn quan träng trong tæng thÓ chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü còng kh«ng n»m ngoµi môc tiªu lµ phôc vô cho nh÷ng lîi Ých cña n­íc Mü. Cô thÓ ®ã lµ: Thø nhÊt, viÖc nhËp khÈu hµng hãa tõ n­íc ngoµi sÏ lµm cho c¬ cÊu hµng tiªu dïng trë nªn ®a d¹ng vµ phong phó h¬n, do ®ã sÏ më réng c¬ héi còng nh­ ph¹m vi lùa chän cho ng­êi tiªu dïng Mü. Thø hai, sù x©m nhËp cña hµng ho¸ n­íc ngoµi sÏ lµm gia t¨ng sù c¹nh tranh, buéc c¸c doanh nghiÖp Mü ph¶i kh«ng ngõng nç lùc, t¨ng c­êng c¶i tiÕn khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ, qu¶n lý. §iÒu nµy thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. Thø ba, nhËp khÈu sÏ gióp cho Mü tËp trung ®­îc c¸c nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng ngµnh mµ Mü cã lîi thÕ, nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng kÐm lîi thÕ h¬n, do ®ã tèi ­u ho¸ ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ. Thø t­, víi ­u thÕ lµ mét thÞ tr­êng nhËp khÈu lín cã søc ¶nh h­ëng to lín ®Õn c¸c thÞ tr­êng kh¸c, Mü coi viÖc cã më cöa thÞ tr­êng trong n­íc cho hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo hay kh«ng lµ mét c«ng cô ®Ó g©y søc Ðp buéc c¸c n­íc ®èi t¸c ph¶i më cöa thÞ tr­êng cña hä. Thø n¨m, còng do tÇm ¶nh h­ëng vµ quan träng cña thÞ tr­êng Mü ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña nhiÒu quèc gia mµ ®iÒu nµy cho phÐp Mü sö dông c¸c chÝnh s¸ch nhËp khÈu nh­ mét c«ng cô kÕt hîp víi c¸c chÝnh s¸ch qu©n sù vµ ngo¹i giao cña m×nh ®Ó t¹o søc Ðp trong c¸c quan hÖ ngo¹i giao, vÝ dô nh­ trõng ph¹t hay trî gióp kinh tÕ. Nh÷ng môc tiªu trªn cã thÓ thÊy ®­îc qua hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i cña Mü. D­íi ®©y, kho¸ luËn xin giíi thiÖu mét sè luËt th­¬ng m¹i quan träng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý nhËp khÈu cña Mü. I. LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Mü liªn quan tíi viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ C¸c ®¹o luËt vÒ ThuÕ nhËp khÈu vµ H¶i quan 1.1. HÖ thèng thuÕ quan: HÖ thèng thuÕ quan hiÖn nay cña Mü ®­îc gäi lµ “BiÓu thuÕ quan hµi hoµ cña Hîp chñng quèc Hoa Kú” (Harmonized Tariff System -HTSUS) ®­îc chÝnh thøc th«ng qua ngµy 1/1/1989. HÖ thèng nµy ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së cña HÖ thèng M« t¶ hµng ho¸ vµ m· sè hµi hoµ cña Héi ®ång Hîp t¸c H¶i quan Quèc tÕ – mét hÖ thèng m· ho¸ mµ hiÖn nay ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn sö dông. BiÓu thuÕ nµy bao qu¸t 21 ngµnh hµng chia thµnh 99 ch­¬ng, chøa ®ùng trªn 9000 danh môc. Trong ®ã c¸c hµng ho¸ ®­îc ph©n lo¹i theo hÖ thèng gåm 8 ch÷ sè. Hai ch÷ sè ®Çu lµ tªn ch­¬ng, hai sè sau lµ tªn môc hµng, råi ®Õn tªn phÇn môc hµng quèc tÕ, 2 ch÷ sè cuèi lµ phÇn môc hµng riªng cña Mü. Ngoµi ra, mçi m· sè cßn cã thªm 2 chø sè n÷a chØ phôc vô cho môc ®Ých thèng kª, kh«ng ph¶i ®Ó x¸c ®Þnh møc thuÕ. Trong biÓu thuÕ, 4 cét ®Çu lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c m· sè vµ nh÷ng miªu t¶ réng lín vÒ hµng ho¸ phôc vô cho c«ng t¸c ph©n lo¹i ®Ó tÝnh thuÕ. Theo ®ã, hµng ho¸ khi nhËp khÈu sÏ ®­îc xem xÐt ph©n lo¹i dùa vµo nh÷ng m« t¶ vÒ hµng ho¸ trong biÓu môc thuÕ nµy, tõ ®ã x¸c ®Þnh m· sè, chñng lo¹i hµng ho¸ vµ thuÕ suÊt. ViÖc x¸c ®Þnh nµy lµ v« cïng quan träng bëi nã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi viÖc x¸c ®Þnh møc thuÕ suÊt cho hµng ho¸ ®ã. VÝ dô nh­ sù kh¸c biÖt gi÷a mét “s¶n phÈm mü nghÖ” vµ mét “mãn ®å ch¬i” kh«ng ph¶i lóc nµo còng dÔ dµng ®­îc nhËn ra ®Ó ph©n lo¹i mét c¸ch chÝnh x¸c, bëi mét s¶n phÈm mü nghÖ nhiÒu khi cã rÊt nhiÒu ®Æc ®iÓm cña mét mãn ®å ch¬i vµ mét mãn ®å ch¬i nhiÒu khi còng cã rÊt nhiÒu nÐt cña mét s¶n phÈm mü nghÖ. Song nÕu mét s¶n phÈm kh«ng ®­îc ph©n lo¹i ®óng lµ ®å mü nghÖ hay mét mãn ®å ch¬i th× nã cã thÓ bÞ ®¸nh c¸c møc thuÕ rÊt chªnh lÖch nhau tõ 0 ®Õn 25%. Vµ nh­ vËy viÖc ph©n lo¹i hµng ho¸ lµ kh«ng hÒ dÔ dµng. Do ®ã, trong BiÓu thuÕ quan cã mét phÇn kh¸c lµ phÇn h­íng dÉn vµ gi¶i thÝch c¸ch ph©n lo¹i hµng ®­îc tr×nh bµy ë phÇn ®Çu. PhÇn nµy bao gåm: c¸c quy t¾c chung cho viÖc ph©n lo¹i vµ x¸c ®Þnh møc thuÕ, trong ®ã gi¶i thÝch râ c¸ch ph©n lo¹i trong tõng tr­êng hîp, nh÷ng hµng ho¸ tho¶ m·n ®iÒu kiÖn nµo th× ®­îc h­ëng c¸c møc thuÕ suÊt ­u ®·i. Ngoµi ra ë ®Çu mçi phÇn, ch­¬ng l¹i cã nh÷ng chó ý riªng. §Ó ph©n lo¹i ®­îc ®óng, c¸c nhµ nhËp khÈu ph¶i ®äc kü tÊt c¶ nh÷ng phÇn nµy, ngoµi ra nªn tham kh¶o c¸c tiÒn lÖ ph©n lo¹i tr­íc vèn cã s½n trªn c¸c Ên phÈm, trang web cña H¶i quan ®Ó rót kinh nghiÖm. TiÕp theo c¸c cét trªn, 2 cét cuèi trong BiÓu thuÕ quan dµnh ®Ó ghi c¸c møc thuÕ suÊt. ThuÕ suÊt ghi trong hai cét cuèi nµy cã 3 lo¹i:1/ ThuÕ suÊt tû lÖ víi gi¸ trÞ hµng ho¸, 2/ ThuÕ suÊt tuyÖt ®èi tÝnh trªn sè l­îng hµng ho¸ (vÝ dô 35 cent/ kg), 3/ ThuÕ suÊt gép c¶ hai c¸ch tÝnh trªn. C¸c møc thuÕ ghi trong cét mét lµ møc thuÕ ­u ®·i chia lµm hai cét nhá lµ: cét ­u ®·i chung ¸p dông cho nh÷ng quèc gia vµ khu vùc h­ëng chÕ ®é Tèi huÖ quèc MFN hay NTR vµ cét ­u ®·i ®Æc biÖt dµnh cho c¸c quèc gia khu vùc ®­îc h­ëng ­u ®·i ®Æc biÖt vÒ thuÕ nh­ c¸c n­íc ®­îc h­ëng GSP, c¸c n­íc thuéc khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü NAFTA, c¸c n­íc cïng vÞnh Caribª…. Møc thuÕ suÊt trong cét nµy th­êng b»ng 0. Cét cuèi cïng trong BiÓu thuÕ ghi møc thuÕ suÊt dµnh cho nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng bÊt kú ­u ®·i nµo. Møc thuÕ suÊt trong cét thuÕ nµy th­êng rÊt cao do vèn ®­îc ®Þnh ra tõ LuËt thuÕ quan Smooth-Haley 1930 trong thêi kú Mü ®ang ra søc x©y dùng hµng rµo thuÕ quan b¶o hé vµ ®Õn nay vÉn ®­îc gi÷ nguyªn kh«ng ®æi nh­ tõ khi chóng ®­îc ®Þnh ra lÇn ®Çu. Møc thuÕ nµy th­êng lµ h¬n 50%. VÒ c¸ch x¸c ®Þnh møc thuÕ, chñ yÕu ng­êi ta dùa trªn c¬ së gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®Ó tÝnh thuÕ. Tøc lµ, møc thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh tû lÖ % trªn gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp khÈu. Ngoµi ra trong mét sè tr­êng hîp, mét sè mÆt hµng ph¶i chÞu c¬ chÕ thuÕ ®Æc biÖt tøc lµ thuÕ nhËp khÈu ®­îc ®¸nh trªn mét l­îng hµng cô thÓ. Mét sè s¶n phÈm chÞu c¬ chÕ thuÕ kÐp, nghÜa lµ kÕt hîp c¶ thuÕ theo trÞ gi¸ vµ thuÕ theo sè l­îng. Nãi tãm l¹i th× viÖc x¸c ®Þnh møc thuÕ cã thÓ dùa trªn c¸c c¸ch kh¸c nhau, nh­ng chñ yÕu ng­êi ta vÉn dïng lµ x¸c ®Þnh dùa trªn gi¸ trÞ cña hµng ho¸ nhËp khÈu. Song vÊn ®Ò ®Æt ra lµ gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp khÈu ®­îc tÝnh nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ lµm c¬ së chÝnh x¸c cho viÖc x¸c ®Þnh møc thuÕ. Bëi viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó ®Þnh gi¸ hµng ho¸ sÏ cho ra c¸c kÕt qña kh¸c nhau ®èi víi gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ do ®ã sÏ cho ra c¸c møc thuÕ kh¸c nhau. Theo luËt cña Mü th× ng­êi ta coi “gi¸ trÞ giao dÞch” cña hµng ho¸ lµ c¬ së x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng nhËp khÈu. Gi¸ trÞ giao dÞch ®­îc hiÓu lµ gi¸ thùc sù tr¶ hoÆc sÏ tr¶ cho hµng ho¸ khi b¸n ®Ó xuÊt sang Mü vµ céng thªm víi : chi phÝ ®ãng gãi bao b× mµ ng­êi mua ph¶i chÞu; hoa hång b¸n hµng mµ ng­êi mua l¹i ph¶i chÞu; kho¶n chi phÝ mµ ng­êi mua ph¶i chi ®Ó hç trî ng­êi b¸n hµng trong s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu hµng ®ã; c¸c lo¹i hoa hång kú vô, phÝ xin giÊy phÐp mµ ng­êi mua ph¶i tr¶; c¸c kho¶n chi mµ ng­êi b¸n h­ëng, ph¸t sinh tõ viÖc t¸i xuÊt hoÆc b¸n l¹i, hay sö dông ®Þnh ®o¹t hµng nhËp khÈu Êy.Tuy vËy, 5 kho¶n nãi trªn ®©y chØ tÝnh thªm khi chóng ch­a ®­îc tÝnh vµo gi¸ hµng ho¸ vµ dùa trªn th«ng tin chÝnh x¸c vÒ møc ®é chi phÝ Êy. ë ®©y cÇn l­u ý mét ®iÓm quan träng trong c¸ch x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp vµo Mü ®ã lµ Mü sö dông gi¸ FOB ®Ó ®Þnh gi¸ hµng ho¸ nhËp trong khi hÇu hÕt c¸c quèc gia sö dông gi¸ CIF ®Ó ®Þnh gi¸. §iÒu nµy cã nghÜa lµ “gi¸ thùc sù tr¶ hoÆc sÏ ph¶i tr¶” sÏ kh«ng bao gåm gi¸ c­íc vËn t¶i quèc tÕ, b¶o hiÓm vµ c¸c lo¹i phi kÌm theo xung quanh gi¸ CIF. Trong tr­êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp khÈu theo c¸ch trªn, ng­êi ta sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ kh¸c. Thø tù nh­ sau: 1/ Gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng ho¸ gièng hoÆc t­¬ng tù, 2/ Gi¸ trÞ suy diÔn, 3/ Gi¸ trÞ tÝnh to¸n. Tuy nhiªn nh÷ng ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vµ ng­êi ta chØ dïng ®Õn chóng khi kh«ng thÓ tÝnh ®­îc gi¸ trÞ thùc sù cña hµng ho¸ ®ã. Bëi, trong nhiÒu tr­êng hîp, do ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸c nhau mµ nhiÒu khi c¸c lo¹i gi¸ ®ã rÊt cao dÉn ®Õn kÕt qu¶ kÐo theo lµ gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng ho¸ cao h¬n rÊt nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc cña hµng ho¸ bÞ ®¸nh thuÕ. Khi ®ã nÕu dùa vµo nh÷ng gi¸ ®ã ®Ó tÝnh thuÕ th× møc thuÕ sÏ rÊt cao vµ chñ hµng sÏ bÞ thiÖt. V× thÕ c¸c nhµ xuÊt khÈu cÇn l­u ý khi tÝnh thuÕ th× tèt nhÊt nªn sö dông c¸ch tÝnh thø nhÊt. Ngoµi nh©n tè gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®­îc dïng lµm c¬ së ®Þnh thuÕ, nh©n tè xuÊt xø cña hµng ho¸ còng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ. LÝ do cña viÖc sö dông xuÊt xø lµm c¬ së tÝnh thuÕ lµ do sù ph¸t triÓn å ¹t cña nh÷ng HiÖp ®Þnh ­u ®·i thuÕ quan, mËu dÞch tù do, liªn minh thuÕ quan,… ®· t¹o nªn sù ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng ho¸ tõ c¸c n­íc vµ khu vùc kh¸c nhau. HiÖn nay, hµng ho¸ tõ c¸c quèc gia kh¸c nhau nhËp khÈu vµo Mü ®­îc chia thµnh c¸c nhãm ®­îc h­ëng c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau nh­: Nhãm c¸c n­íc ®­îc h­ëng MFN, nhãm c¸c n­íc ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i ®Æc biÖt GSP, NAFTA, CBI,…vµ nhãm kh«ng ®­îc h­ëng ­u ®·i. Møc thuÕ suÊt ph©n biÖt gi÷a c¸c nhãm nµy rÊt chªnh lÖch. VÝ dô nh­ hµng ho¸ tõ c¸c n­íc ®­îc h­ëng GSP th­êng cã møc thuÕ suÊt lµ 0%, nh­ng hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng ­u ®·i g× th× thuÕ suÊt th­êng ë møc rÊt cao, th­êng lªn tíi 40-50%. Do vËy xuÊt xø hµng ho¸ lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó x¸c ®Þnh møc thuÕ suÊt phï hîp.Tuy nhiªn khi ng­êi ta x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ ®Ó tÝnh thuÕ, ng­êi ta nhËn thÊy r»ng ®©y lµ mét ®iÒu kh«ng ®¬n gi¶n. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi mµ s¶n xuÊt trªn thÕ giíi kh«ng cßn bã hÑp trong ph¹m vi mét quèc gia mµ më réng sù liªn kÕt, hîp t¸c trªn ph¹m vi quèc tÕ th× vÊn ®Ò x¸c ®Þnh nguån gèc xuÊt xø cña hµng ho¸ ®ã trë nªn hÕt søc r¾c rèi. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn, luËt ph¸p ®Ò ra nh÷ng quy t¾c rÊt chÆt chÏ ®Ó x¸c ®Þnh vÒ nguån gèc xuÊt xø cña s¶n phÈm ®ßi hái c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸ c¸c n­íc khi xuÊt hµng sang Mü muèn ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ do xuÊt xø hµng ho¸ ph¶i chó ý tíi vÊn ®Ò chøng minh nguån gèc xuÊt xø cña s¶n phÈm. Cô thÕ ë ®©y, luËt ph¸p Mü quy ®Þnh mét tû lÖ % néi dung cña hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ n­íc ®ã (vÝ dô hµng ho¸ tõ mét n­íc muèn ®­îc h­ëng GSP cña Mü th× tû lÖ néi dung gi¸ trÞ hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ n­íc ®ã ph¶i ®¹t Ýt nhÊt lµ 35%), hoÆc quy ®Þnh vÒ sù thay ®æi cã tÝnh chÊt c¬ b¶n cña hµng ho¸ khi qua c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn ë c¸c n­íc kh¸c nhau (vÝ dô mét n­íc nhËp khÈu mét nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt mét mÆt hµng ®Ó xuÊt khÈu sang Mü. MÆt hµng nµy chØ ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã nguån gèc xuÊt xø tõ quèc gia ®ã khi nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt ra nã ®· cã nh÷ng thay ®æi vÒ b¶n chÊt sau khi tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn t¹i n­íc ®ã. Sù thay ®æi vÒ b¶n chÊt ë ®©y ®­îc hiÓu lµ nguyªn liÖu ®ã sau khi tr¶i qua mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn sÏ cho ra ®êi mét mãn hµng míi víi mét tªn gäi míi, môc ®Ých sö dông míi,.. ). Sau ®©y lµ vÝ dô vÒ mét vô kiÖn Mü cña c«ng ty Belcrest cña Hång K«ng n¨m 1984 víi néi dung liªn quan vÒ xuÊt xø hµng ho¸. Theo vô kiÖn nµy, s¶n phÈm gèi ®Öm cña c«ng ty Belcrest cña H«ng K«ng xuÊt khÈu sang Mü bÞ Së thuÕ quan Mü coi lµ cã nguån gèc xuÊt xø tõ Trung Quèc vµ ®¸nh thuÕ 90%. C¸c nhµ nhËp khÈu kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh nµy vµ khiÕu n¹i r»ng hµng ho¸ ®ã lµ cã nguån gèc xuÊt xø tõ Hång K«ng do nã ®· ®­îc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn t¹i Hång K«ng, v× thÕ møc thuÕ chØ nªn ®¸nh lµ 34%. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc toµ ¸n xÐt xö vµ cho c«ng ty Belcrest th¾ng kiÖn víi gi¶i thÝch r»ng ®óng lµ hµng ho¸ ®ã cã nguån gèc xuÊt xø tõ Hång K«ng v× nã ®· qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc sù t¹i Hång K«ng chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ c¸c ho¹t ®éng l¾p r¸p c¸c nguyªn liÖu tõ Trung Quèc. Nguyªn liÖu v¶i vãc cã xuÊt xø tõ Trung Quèc ®· thùc sù tr¶i qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn t¹i Hång K«ng khiÕn cho nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña nã ®· ®­îc thay ®æi: tõ v¶i biÕn thµnh gèi ®Öm, râ rµng kh¸c nhau vÒ c«ng dông vµ tÝnh chÊt. Nh­ vËy, vÊn ®Ò xuÊt xø s¶n phÈm lµ rÊt quan träng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh møc thuÕ suÊt cho hµng ho¸ nhËp khÈu. §©y còng lµ mét vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn chó ý nÕu muèn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u d·i vÒ thuÕ khi xuÊt kh._. phÈm. KÕt qu¶ lµ hµng hãa ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü gÆp nhiÒu khã kh¨n, thËm chÝ kh«ng xuÊt khÈu ®­îc do nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý trªn thÞ tr­êng Mü. MÉu m· s¶n phÈm ®¬n ®iÖu, kh«ng phong phó Ýt phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. Cã nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu mµ ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng lín nh­ng ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü cßn thÊp, hoÆc ch­a t­¬ng xøng víi nh÷ng thuËn lîi do HiÖp ®Þnh t¹o ra mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Nh÷ng yÕu kÐm nµy b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, c¶ kh¸ch quan lÉn chñ quan vµ ®ßi hái ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp n­íc ta ph¶i cã nh÷ng nç lùc lín ®Ó kh¾c phôc. II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü Theo xu thÕ chung hiÖn nay th× xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü sÏ tiÕp tôc t¨ng do xuÊt ph¸t ®iÓm cña quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc cßn thÊp, trong khi ®ã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ rÊt lín. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü tiÕp tôc thay ®æi theo h­íng ®a d¹ng h¬n. C¸c ngµnh hµng ®· th©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng Mü sÏ tiÕp tôc ®­îc duy tr× vµ cã kh¶ n¨ng gia t¨ng kim ng¹ch. C¸c mÆt hµng míi sÏ tiÕp tôc cã c¬ héi tiÕp cËn vµ th©m nhËp s©u h¬n thÞ tr­êng Mü. Tuy nhiªn, nh÷ng triÓn väng nµy chØ cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc nÕu ViÖt Nam cã nh÷ng gi¶i ph¸p vµ b­íc ®i khÐo lÐo, thÝch hîp ®Ó khai th¸c nh÷ng nh©n tè thuËn lîi, ®ång thêi kh¾c phôc hoÆc h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa sang thÞ tr­êng Mü ThuËn lîi * Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i VIÖt-Mü Trong sè c¸c yÕu tè t¹o thuËn lîi ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü th× HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Mü lµ yÕu tè ®ãng vai trß chñ chèt. HiÖp ®Þnh ®· vµ sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, c¶ trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Mü cã hiÖu lùc ®· më ra c¬ héi to lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc tiÕp cËn vµ th©m nhËp mét thÞ tr­êng lín vµ quan träng nhÊt thÕ giíi víi nhu cÇu nhËp khÈu hµng n¨m lªn tíi trªn 1000 tû USD. ThÞ tr­êng nµy cã nhu cÇu nhËp khÈu rÊt lín ®èi víi nhiÒu mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã ­u thÕ nh­ dÖt may, thuû s¶n, giµy dÐp, cµ phª, rau qu¶,®å gç… Thªm vµo ®ã sù gi¶m m¹nh cña thuÕ suÊt nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü do quy chÕ th­¬ng m¹i b×nh th­êng NTR ®em l¹i (sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng cã hiÖu lùc) sÏ gióp cho hµng hãa ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc tèt h¬n trªn thÞ tr­êng nµy. * TiÒm n¨ng cña ViÖt kiÒu Céng ®ång ViÖt kiÒu h×nh thµnh mét thÞ tr­êng quan träng. HiÖn cã 1,5 triÖu ViÖt kiÒu ®ang lµm ¨n vµ sinh sèng t¹i Mü. MÆc dï ®· ®Þnh c­ t¹i Mü 20-30 n¨m, song phÇn lín c¸c gia ®×nh ViÖt vÉn gi÷ thãi quen tiªu dïng c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam. V× thÕ, ViÖt kiÒu t¹o ra mét thÞ tr­êng ®¸ng kÓ cho c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng cña ViÖt Nam, ch¼ng h¹n nh­: lôa t¬ t»m, c¸c lo¹i tr¸i c©y, mét sè ®å ¨n truyÒn thèng nh­ b¸nh ®a nem, n­íc m¾m…Ngoµi nhu cÇu trùc tiÕp cña ng­êi ViÖt, th«ng qua sù tiªu dïng cña ViÖt kiÒu, c¸c hµng hãa ViÖt Nam còng ®­îc më réng ®Ó tiÕp cËn ®Õn ng­êi d©n Mü. §ã còng lµ mét c¸ch ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÕp thÞ cho hµng hãa cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, víi nh÷ng ­u thÕ ®Æc biÖt cña m×nh, ViÖt kiÒu sÏ lµ cÇu nèi quan träng gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü mét c¸ch hiÖu qu¶. Do hä ë trªn ®Êt Mü nªn hä hiÓu ®­îc v¨n ho¸ Mü, lèi sèng Mü, nhu cÇu tiªu dïng, tÝnh c¸ch cña ng­êi Mü, ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng Mü, v× vËy hä sÏ lµ nh÷ng nhµ t­ vÊn vµ m«i giíi rÊt tèt cho c¸c doanh nghiÖp nÕu muèn xuÊt khÈu hµng hãa sang thÞ tr­êng nµy. * Ngoµi ra, chÝnh s¸ch më cöa vµ héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ thay thÕ nhËp khÈu sang nÒn kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang vµ sÏ gãp phÇn gia t¨ng tiÒm lùc xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng. C¬ cÊu xuÊt khÈu cña ®Êt n­íc ®ang cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc theo h­íng ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i c¸c mÆt hµng vµ gia t¨ng tû träng hµng chÐ biÕn. Trªn thÕ giíi, ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc biÕt ®Õn nh­ lµ mét quèc gia xuÊt khÈu hµng ®Çu ®èi víi mét sè mÆt hµng. Khã kh¨n Thø nhÊt, hÖ thèng ph¸p luËt Mü lµ mét hÖ thèng ph¸p luËt hÕt søc chÆt chÏ nh­ng v« cïng phøc t¹p. Bëi bªn c¹nh HÖ thèng ph¸p luËt Liªn bang, c¸c bang ë Mü ®Òu cã hÖ thèng luËt ph¸p riªng víi nh÷ng quy ®Þnh trong mét sè vÊn ®Ò kh¸ kh¸c biÖt. §iÒu ®ã g©y nªn nh÷ng c¶n trë kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®ßi hái hä ph¶i n¾m b¾t ®­îc nh÷ng luËt lÖ kinh doanh vµ tËp qu¸n tiªu thô ë Mü míi cã thÓ cã kh¶ n¨ng gÆt h¸i ®­îc Ýt nhiÒu kÕt qu¶ ë thÞ tr­êng nµy. Thø hai, quan hÖ chÝnh trÞ ViÖt-Mü cßn mang tÝnh chÊt nh¹y c¶m. ChÝnh phñ Mü ch­a thùc sù ñng hé quan hÖ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam, ch­a dµnh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh÷ng quan t©m cÇn thiÕt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. ChÝnh s¸ch cña Mü th­êng mang tÝnh ¸p ®Æt, chÞu sù chi phèi cña c¸c vËn ®éng hµnh lang cña c¸c doanh nghiÖp Mü. Th¸i ®é thiÕu kh¸ch quan cña Mü ®­îc thÓ hiÖn trong ®¸nh gi¸ cña Bé th­¬ng m¹i Mü coi ViÖt Nam lµ n­íc cã “nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng”, mét c¨n cø ®Ó phÝa Mü cã thÓ ®­a ra nh÷ng ph¸n quyÕt bÊt lîi ®èi víi ViÖt Nam trong vô kiÖn c¸ tra vµ c¸ basa (trong khi hÇu hÕt c¸c c«ng ty Mü lµm ¨n t¹i ViÖt Nam ®Òu cho r»ng ChÝnh phñ Mü nªn c«ng nhËn ViÖt Nam lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng). Vµ gÇn ®©y nhÊt, th¸i ®é thiÕu thiÖn chÝ cña chÝnh phñ Mü cßn ®­îc thÓ hiÖn qua viÖc th«ng qua dù luËt HR-1950 g©y c¶n trë qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú. Thø ba, ®ã lµ th¸ch thøc vÒ c¹nh tranh. HiÖn nay, mÆc dï thÞ tr­êng Mü cã nhu cÇu nhËp khÈu rÊt lín c¸c mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh, nh­ng viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng nµy kh«ng dÔ dµng v× cã sù c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ sè l­îng. §Æc biÖt, Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam vµo Mü nh­ dÖt may, giµy dÐp, thuû s¶n, thñ c«ng mü nghÖ. ViÖc Trung Quèc gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ quan hÖ th­¬ng m¹i gia t¨ng gi÷a Trung Quèc vµ Mü cµng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Ngoµi ra, gi¸ c¶ thÕ giíi ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam sang Mü cã xu h­íng gi¶m, dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ tuy tæng sè l­îng xuÊt khÈu t¨ng nh­ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu l¹i t¨ng chËm, hoÆc kh«ng t¨ng. Bªn c¹nh ®ã, cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c g©y khã kh¨n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü nh­: Nh÷ng yªu cÇu cao vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, tiªu chuÈn vÖ sinh, quy m« ®Æt hµng (th­êng víi sè l­îng lín), thêi gian giao hµng,…cña c¸c nhµ nhËp khÈu Mü ®èi víi hµng ho¸ cña ViÖt Nam (®©y còng chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam) VÊn ®Ò b¶n quyÒn, nh·n m¸c th­¬ng hiÖu (quy ®Þnh hÕt søc chÆt chÏ) VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®a sè béc lé nh÷ng ®iÓm yÕu nh­: thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt vµ thùc tiÔn kinh doanh quèc tÕ; thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ thÞ hiÕu kh¸ch hµng; n¨ng lùc vÒ vèn thÊp, c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ l¹c hËu, tr×nh ®é nh©n lùc, qu¶n lý cßn yÕu kÐm dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cao, gi¸ trÞ gia t¨ng thùc tÕ cña s¶n phÈm lµm ra thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp; ch­a chó träng x¸c lËp quyÒn së h÷u nh·n hiÖu, ho¹t ®éng tiÕp thÞ cßn yÕu; thiÕu am hiÓu thÞ tr­êng; chÊt l­îng hµng ch­a cao, ch­a æn ®Þnh, mÉu m· ®¬n ®iÖu,… Tãm l¹i nh÷ng khã kh¨n trªn ®ang lµ nh÷ng th¸ch thøc to lín ®èi cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu hµng hãa sang thÞ tr­êng Mü nãi riªng còng nh­ trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái vµ nã ®ang t¹o nªn mét søc Ðp to lín cho sù phÊn ®Êu cña mçi doanh nghiÖp còng nh­ toµn x· héi v× môc tiªu ®æi míi vµ ph¸t triÓn. III. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l­u ý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng hãa vµ thÞ tr­êng Mü Nghiªn cøu toµn diÖn thÞ tr­êng Mü Khi b¾t ®Çu kinh doanh t¹i mét thÞ tr­êng míi, ®iÒu tr­íc tiªn mµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng kh«ng thÓ bá qua ®ã lµ t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng ®ã. Bëi khi hiÓu biÕt t­êng tËn vÒ thÞ tr­êng ®ã, c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ biÕt ®­îc lµ m×nh cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× vµ kh«ng nªn lµm nh÷ng g×. Còng nh­ vËy, khi kinh doanh t¹i t¹i Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cÇn ph¶i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ th«ng tin khi lµm ¨n víi c¸c ®èi t¸c Mü. ë ®©y, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi nghiªn cøu thÞ tr­êng Mü cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau:- HiÓu ®­îc c¸c quy ®inh luËt lÖ cã liªn quan - X¸c ®Þnh cô thÓ kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp lµ ai? Kh¸ch hµng ®ã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü nh­ thÕ nµo? Nh÷ng yªu cÇu cña thÞ tr­êng ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp? Nhu cÇu vÒ s¶n phÈm nh­ thÕ nµo? Lµm sao ®Ó mäi ng­êi biÕt vÒ s¶n phÈm cña m×nh? Mäi ng­êi sÏ chÊp nhËn mua s¶n phÈm Êy gi¸ bao nhiªu? Mua ë ®©u? ViÖc thùc hiÖn c«ng t¸c nghiªn cøu trªn cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch nh­: qua m¹ng Internet, qua s¸ch b¸o, t¹p chÝ, c¸c Ên phÈm trong vµ ngoµi n­íc, qua Bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam ,..C¸ch tèt nhÊt hiÖn nay lµ sö dông dÞch vô cña c¸c c«ng ty m«i giíi cña Mü. Tuy nhiªn, gi¸ c¶ dÞch vô cña c¸c c«ng ty nµy rÊt cao, mét c«ng ty nhá cã tiÒm lùc tµi chÝnh Ýt ái sÏ khã lßng ®¸p øng næi. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ chóng ta kh«ng khai th¸c nguån th«ng tin quý gÝa nµy, bëi gi¸ c¶ th­êng ®i liÒn víi chÊt l­îng. C¸c c«ng ty nµy víi kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån th«ng tin quan träng vµ chuyªn s©u cïng víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn ®¹i sÏ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm cña b¹n vµ kh¶ n¨ng sèng cßn cña nã ë thÞ tr­êng ®Çy tÝnh c¹nh tranh cña Mü. Sau ®ã, cã thÓ trî gióp trong viÖc sµng läc hay triÓn khai nh÷ng môc tiªu tiÕp thÞ, x¸c ®Þnh nhu cÇu cho nghiªn cøu s©u h¬n vµ triÓn khai kÕ ho¹ch tiÕp thÞ toµn diÖn. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ th«ng qua c¸c HiÖp héi ngµnh hµng hay liªn kÕt mét sè c«ng ty l¹i ®Ó cïng thuª chung dÞch vô t­ vÊn. Mét c¸ch kh¸c ®Ó cã ®­îc th«ng tin lµ trùc tiÕp ®Õn Mü ®Ó t×m hiÓu thÞ tr­êng. C¸ch nµy còng rÊt tèn kÐm, nh­ng kh«ng g× b»ng tai nghe m¾t thÊy.Sù tiÕp xóc trùc tiÕp víi thÞ tr­êng nhiÒu khi mang l¹i nh÷ng ph¸t kiÕn, nh÷ng c¬ héi lµm ¨n kh«ng ngê. Tuy nhiª, ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng, mçi chuyÕn ®i nh­ vËy cÇn ®­îc chuÈn bÞ hÕt søc chu ®¸o. Nãi chung, Mü lµ mét thÞ tr­êng lín vµ ®a d¹ng, do ®ã dï ®· cã nhiÒu nhµ cung cÊp, nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nh­ng c¸c c¬ héi khai th¸c vµ kinh doanh kh«ng ph¶i lµ Ýt nÕu chóng ta biÕt t×m ra nh÷ng lèi ®i riªng cho hµng hãa cña m×nh. 2. T×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i Mü Trong quan hÖ bu«n b¸n víi Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chó träng t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p luËt sau, nhÊt lµ khi thùc hiÖn xuÊt khÈu hµng hãa vµo Mü. Thø nhÊt, LuËt ThuÕ vµ H¶i quan. §iÒu quan träng trong LuËt thuÕ vµ H¶i quan lµ cÇn hiÓu râ HÖ thèng Danh môc thuÕ quan thèng nhÊt cña Mü, ®Ó biÕt ®­îc s¶n phÈm cña m×nh xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt bao nhiªu. V× Danh môc nµy th­êng thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã b¶n míi nhÊt ®Ó nghiªn cøu. Khi biÕt ®­îc møc thuÕ ph¶i nép ®èi víi hµng ho¸ cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt m×nh ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nµo vÒ mÆt hµng ®ã t¹i Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i ThuÕ quan phæ cËp GSP. GSP lµ hÖ thèng phøc t¹p, trong ®ã nªu ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu ®Ó ®­îc h­ëng GSP, tr­êng hîp nµo sÏ bÞ ®­a ra khái danh s¸ch ®­îc h­ëng GSP. TiÕp theo, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng hãa vµo Mü còng cÇn ph¶i biÕt râ c¸ch x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa ®Ó thu thuÕ cña H¶i quan Mü. HiÖn nay, Mü dïng ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ theo “gi¸ trÞ giao dÞch” ®Ó lµm c¬ së chÝnh cho viÖc ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ. Trong LuËt ThuÕ vµ H¶i quan, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i chó ý ®Õn PhÝ thñ tôc H¶i quan. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ m¸c, m· lµ nh÷ng quy ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng hãa vµo Mü cÇn hÕt søc l­u ý: mäi hµng hãa nhËp khÈu cã xuÊt xø ngo¹i quèc ph¶i ghi râ rµng, kh«ng tÈy xo¸ ®­îc, ë chç dÔ nh×n thÊy trªn bao b× xuÊt nhËp khÈu tªn ng­êi mua cuèi cïng ë Mü, tªn b»ng tiÕng Anh n­íc xuÊt xø hµng hãa ®ã. Thø hai, nh÷ng lo¹i luËt lÖ cÇn biÕt tiÕp theo lµ LuËt kh¾c phôc nh÷ng bÊt lîi trong th­¬ng m¹i cña Mü. Cã hai luËt quan träng lµ luËt thuÕ bï gi¸ vµ luËt thuÕ chèng ph¸ gi¸. Mét ®iÒu luËt n÷a cÇn chó ý ®ã lµ: QuyÒn tù vÖ vµ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Mü ®­îc quyÒn ¸p dông quyÒn tù vÖ theo ®iÒu 19 cña HiÖp ®Þnh chung vÒ Th­¬ng m¹i vµ ThuÕ quan (GATT), cã nghÜa lµ tuy ®· cho c¸c n­íc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan, nh­ng nÕu xÐt thÊy s¶n xuÊt trong n­íc bÞ ph­¬ng h¹i, Mü sÏ dµnh quyÒn ®¬n ph­¬ng huû bá c¸c ­u ®·i ®ã vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hoÆc cÊm nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng hãa ®ã vµo Mü. VÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, Mü cã quy chÕ nghiªm cÊm viÖc sö dông bÊt hîp ph¸p quyÒn t¸c gi¶, mÉu m·, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Tr­êng hîp vi ph¹m b¶n quyÒn, lµm gi¶ m¹o mÉu m·, nh·n hiÖu sÏ bÞ trõng ph¹t nÆng. Bªn c¹nh nh÷ng quy ®Þnh trªn, Mü cã quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm ®Ó b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng nh­ sau: ng­êi s¶n xuÊt ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l­îng hµng hãa ®èi víi søc khoÎ ng­êi tiªu dïng. NÕu s¶n xuÊt sai quy chÕ vÒ chÊt l­îng quèc gia sÏ bÞ ph¹t. Cã thÓ nãi r»ng, nh÷ng khã kh¨n vÒ mÆt luËt ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tiÕn vµo thÞ tr­êng Mü lµ rÊt lín vµ chóng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng khÝa c¹nh vµ kinh doanh cña ViÖt Nam ®· cã, nh­ng cã thÓ ch­a ®ñ, cßn chung chung, ch­a cã hÖ thèng c¸c luËt gia t­ vÊn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu, nhÊt lµ sang Mü; trong khi ®ã hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i Mü lµ rÊt phøc t¹p; nh­ng c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖt Nam vµ c¶ nhiÒu luËt gia ViÖt Nam l¹i cã hiÓu biÕt Ýt vÒ hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i Mü. Nh­ vËy, cã thÕ thÊy râ r»ng , nÕu chØ biÕt s¶n xuÊt mµ ch­a biÕt kü cµng luËt ch¬i bu«n b¸n n¬i m×nh ®­a hµng ®Õn b¸n th× kÕt qu¶ sÏ lµ hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp. T¸c h¹i cña hiÖu qua kinh doanh thÊp kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn doanh nghiÖp xuÊt khÈu mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc nãi chung. 3. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa ViÖt Nam Mét trong nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ n¨ng lùc c¹nh tranh cßn rÊt thÊp. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: * VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm: C¸c doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp, qu¶n lý quy tr×nh s¶n xuÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm theo c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn quèc tÕ nh­ ISO 9000, ISO 9002, GMP, HACCP,..vµ c¸c quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan kiÓm so¸t chÊt l­îng s¶n phÈm cña Mü ®èi víi nh÷ng mÆt hµng mµ m×nh tham gia kinh doanh. (vÝ dô nh­ nh÷ng hµng hãa lµ l­¬ng thùc thùc phÈm cÇn ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm FDA). * VÒ gi¸ c¶: §Ó ng©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cña hµng hãa xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn tËn dông ®Õn møc tèi ®a c¸c nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc nh»m h¹n chÕ chi phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt cã thÓ (ViÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét c¸ch chÆt chÏ còng lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶m tèi ®a nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt). MÆt kh¸c, hiÖn nay ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu qua c¸c n­íc trung gian hoÆc gia c«ng cho c¸c doanh nghiÖp Mü, ®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng gi¸ s¶n phÈm ë kh©u b¸n hµng tíi ng­êi tiªu dïng cuèi cïng. Do vËy, cÇn tõng b­íc chuyÓn viÖc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp sang xuÊt khÈu trùc tiÕp cho phï hîp víi th«ng lÖ bu«n b¸n cña thÞ tr­êng Mü. * VÒ cÊu hµng xuÊt khÈu: C¸c doanh nghiÖp nªn gi¶m xuÊt khÈu s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng tû träng c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn ngµy cµng s©u vµ tinh trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu nh»m lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa, ®ång thêi lµm gia t¨ng gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu. * VÒ nh·n hiÖu s¶n phÈm: §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, nhÊt lµ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu ®ang cã chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Bëi hiÖn nay cã kh¸ nhiÒu c¸c nh·n hiÖu s¶n phÈm cña ViÖt Nam ®· bÞ mÊt th­¬ng hiÖu trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, vÝ dô nh­ b¸nh phång t«m Sa Giang, Saigon exort, VÜnh H¶o, bia Sµi Gßn, cµ phª Trung Nguyªn….HËu qu¶ cña viÖc mÊt th­¬ng hiÖu lµ nguy c¬ mÊt thÞ tr­êng tiªu thô ®èi víi s¶n phÈm ®· bÞ “mÊt th­¬ng hiÖu”. Lý do ®¬n gi¶n lµ ng­êi së h÷u th­¬ng hiÖu ®· ®­îc ®¨ng ký sÏ ®­îc ®éc quyÒn sö dông th­¬ng hiÖu nµy t¹i l·nh thæ ®¨ng ký. Nh­ vËy, viÖc tiªu thô s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu nµy sÏ bÞ ng¨n cÊm. V× vËy ®Ó tù b¶o vÖ m×nh tr­íc, c¸c doanh nghiÖp cÇn sím cã kÕ ho¹ch ®¨ng ký nh·n hiÖu cho s¶n phÈm cña m×nh t¹i mét sè thÞ tr­êng mµ s¶n phÈm cña m×nh cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc. T¹i Mü, thñ tôc ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: 1.C¬ së nép ®¬n ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa t¹i Mü: 1.1.Nh·n hiÖu ®· sö dông t¹i Mü 1.2.Nh·n hiÖu cã dù ®Þnh sö dông t¹i Mü 1.3.Nh·n hiÖu ®· nép ®¬n ®¨ng ký t¹i mét n­íc kh¸c (lµ thµnh viªn cña C«ng ­íc Paris hoÆc cña tho¶ ­íc vÒ nh·n hiÖu hµng hãa mµ Mü c«ng nhËn) 1.4.Nh·n hiÖu ®· ®¨ng ký t¹i mét n­íc kh¸c (lµ thµnh viªn cña C«ng ­íc Paris hoÆ cña tho¶ ­íc vÒ nh·n hiÖu hµng hãa mµ Mü c«ng nhËn). Quy tr×nh xÐt nghiªm 2.1. §¬n ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa sÏ ®­îc xÐt nghiÖm trong vßng 6 th¸ng kÓ tõ ngµy nép ®¬n. NÕu kh«ng cã bÊt kú söa ®æi, bæ sung hay ph¶n ®èi nµo cña xÐt nghiÖm viªn ®­a ra trong thêi h¹n xÐt nghiÖm, ®¬n sÏ ®­îc chuyÓn sang c«ng bè së h÷u c«ng nghiÖp ®Ó bÊt kú bªn thø ba nµo cã quyÒn lîi vµ lîi Ých liªn quan cã thÓ ph¶n ®èi viÖc ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa 2.2.NÕu kh«ng cã ®¬n ph¶n ®èi, nh·n hiÖu nép ®¬n trªn c¬ së ®· sö dông (1.1) hoÆc ®· ®¨ng ký t¹i mét n­íc kh¸c (1.4) sÏ ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn. Nh÷ng ®¬n nép trªn c¬ së ®· nép t¹i mét n­íc kh¸c (1.3) sÏ ®­îc cÊp v¨n b»ng khi vµ chØ khi ®¬n ®ã ®· ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn t¹i n­íc nép ®¬n c¬ së. NÕu ®¬n nép trªn c¬ së dù ®Þnh sö dông t¹i Mü(1.2), c¬ quan ®¨ng ký Mü sÏ ra mét th«ng b¸o vÒ viÖc chÊp nhËn ®¬n. Ng­êi nép ®¬n theo ®ã sÏ cã thêi h¹n tèi ®a lµ 3 n¨m ®Ó nép b»ng chøng sö dông nh·n hiÖu t¹i Mü. Mét khi b»ng chøng sö dông nh·n hiÖu ®­îc nép vµ ®­îc c¬ quan ®¨ng ký chÊp thuËn trong thêi h¹n nép ®¨ng ký, nh·n hiÖu ®ã sÏ ®­îc cÊp b»ng. 2.3. Nh­ vËy, thêi gian ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa t¹i Mü kÓ tõ khi nép ®¬n ®Õn khi cÊp b»ng phô thuéc vµo c¬ së nép ®¬n vµ xÐt nghiÖm ®¬n. * VÒ dÞch vô sau b¸n hµng: Theo c¸c nhµ kinh doanh Mü, hµng hãa ®Õn tay ng­êi tiªu dïng cã nghÜa lµ ng­êi b¸n hµng míi chØ hoµn thµnh mét nöa c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh b¸n hµng, cßn mét nöa sau ®ã lµ nh÷ng dÞch vô phôc vô ng­êi tiªu dïng sau b¸n hµng. §©y lµ mét ®iÒu rÊt ®Æc tr­ng cña ho¹t ®éng kinh doanh t¹i Mü mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn hÕt søc chó ý nÕu muèn kinh doanh thµnh c«ng t¹i ®©y. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i quan t©m tíi nh÷ng vÊn ®Ò dich vô sau b¸n hµng nh­: b¶o hµnh, söa ch÷a, b¶o d­ìng, h­íng dÉn sö dông… Tãm l¹i, ph¶i lu«n t©m niÖm mét ®iÒu lµ “kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ”. Cã nh­ vËy míi b¸n ®­îc hµng vµ míi thu ®­îc lîi nhuËn. 4. T×m hiÓu vÒ ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång víi doanh nh©n Mü vµ nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vÒ hîp ®ång. * VÒ ®µm ph¸n, th­¬ng l­îng ký kÕt hîp ®ång ng­êi Mü th­êng cã tÝnh c¸ch m¹nh mÏ, th¼ng th¾n, lu«n tù tin vµ ®Ò cao vai trß c¸ nh©n. Trong ®µm ph¸n, theo kinh nghiÖm truyÒn thèng, sau vµi c©u x· gi¸o ng¾n gän, ng­êi Mü lËp tøc diån trÝ tuÖ vµo nh÷ng phót ®µm ph¸n ®Çu tiªn. NÕu hä b¾t ®óng m¹ch, hµng lo¹t vÊn ®Ò ®­îc ®­a ra xem xÐt ngay sau ®ã. Ng­îc l¹i, nÕu hä cã vÎ ®¨m chiªu hay bµng quan - ®©y lµ dÊu hiÖu cña th­¬ng l­îng bÊt thµnh. NÕu cuéc ®èi tho¹i tr¶i qua mét kho¶ng thêi gian mµ vÉn chËm ch¹p ë chuyÖn ngoµi lÒ th× mäi cè g¾ng l«i cu«n th­¬ng nh©n Mü vµo chñ ®Ò chÝnh sÏ rÊt vÊt v¶ mµ gÇn nh­ n¾m ch¾c thÊt b¹i. Ng­êi Mü kh«ng tèn søc ®Ó tham gia vµo mét th­¬ng vô mµ kh«ng tiªn liÖu ®­îc lîi nhuËn. Th­¬ng l­îng víi ng­êi Mü kh«ng chØ khã vÒ x¸c ®Þnh sè l­îng (v× c¸ch lµm ¨n nhá kh«ng cho phÐp ®¶m b¶o ch¾c ch¾n khèi l­îng hµng giao ®óng thêi h¹n) mµ cßn khã vÒ chÊt l­îng. ChÊt l­îng hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü ph¶i ®­îc ®¶m b¶o bµng giÊy x¸c nhËn cña c¸c tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng cã tiÕng t¨m trªn thÕ giíi hoÆc Ýt ra lµ cña c¸c c«ng ty lín thuéc n­íc thø ba. Th­¬ng l­îng nhanh chãng kh«ng cã nghÜa lµ ng­êi Mü qu¸ giái tÝnh to¸n ®Ò ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c mµ ®¬n gi¶n lµ phong c¸ch cña ng­êi Mü nh­ vËy. DÜ nhiªn ®· nhanh chãng th­êng hay s¬ hë vµ ®Ó gi¶m bít rñi ro kinh doanh, th­¬ng nh©n Mü cã bÝ quyÕt lµ so¹n th¶o s½n hîp ®ång víi c¸c diÒu kho¶n rµng buéc chÆt chÏ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian giao hµng, vµ nh÷ng chi tiÕt cã tÝnh chÊt thñ thuËt ®Ó khi cÇn cã thÓ buéc ®èi t¸c n­íc ngoµi ra toµ mµ t¹i ®ã th­¬ng nh©n Mü dÔ dµng th¾ng kiÖn. §ã lµ mét c¸ch tù b¶o vÖ b»ng c¸c thñ ®o¹n ph¸p lý. NÕu doanh nghiÖp b¾t tay vµo giao dÞch víi ®èi t¸c Mü, sÏ cã c¶ mét nói c¸c mÉu in s½n ph¶i ký. §ã lµ mét c¸ch tù b¶o vÖ cña phÝa ®èi t¸c Mü ®Ó buéc doanh nghiÖp ph¶i cam ®oan tõ bá c¸c quyÒn lîi cña m×nh. V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i ®äc kü c¸c giÊy tê nµy. Nªn nhí r»ng trõ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña nhµ n­íc hay tiÓu bang, khi ®µm ph¸n doanh nghiÖp hoµn toµn cã quyÒn ph¶n ®èi bÊt kú ®iÒu g× mµ ®èi t¸c Mü ®­a ra trong hîp ®ång, hoÆc c¸c giÊy tê cña c«ng ty. §ã chØ lµ c¸ch ®Ó hä hï do¹. N­íc Mü lu«n chiÕm ­u thÕ vÒ mÆt kü thuËt. V× vËy, ph¶i l­u ý hai diÓm ®Çu tiªn lµ: Ph¶i cã chÝnh s¸ch gi¸ linh ho¹t, v× gi¸ c¶ sÏ lµ ­u thÕ duy nhÊt cña doanh nghiÖp t¹i n¬i ng­êi ta cã thÓ lÊy lµm tÊt c¶. Ph¶i ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng cao, c¶ trªn thùc tÕ chø kh«ng ph¶i chØ trªn giÊy tê. V× hä ch¾c ch¾n ®ßi hái ph¶i gi÷ lêi høa. §ã lµ nh÷ng c¬ së ®Çu tiªn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ b­íc vµo giao dÞch víi mét c«ng ty Mü. * Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vÒ hîp ®ång: C¸c hîp ®ång xuÊt khÈu hµng hãa gi÷a th­¬ng nh©n ViÖt Nam vµ Mü cã thÓ trùc tiÕp ®iÒu chØnh bëi luËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam hoÆc Bé luËt th­¬ng m¹i thèng nhÊt cña Mü (UCC). Gi÷a luËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Bé luËt th­¬ng m¹i thèng nhÊt cña Mü cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt, nhÊt lµ c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc vµ néi dung cña hîp ®ång. LuËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam quy ®Þnh néi dung hîp ®ång b¾t buéc ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kho¶n chñ yªu nh­ tªn hµng, sè l­îng, quy c¸ch, phÈm chÊt, gi¸ c¶, thanh to¸n, thêi gian, ®Þa ®iÓm p­¬ng thøc giao hµng. Trong khi ®ã, Bé luËt th­¬ng m¹i thèng nhÊt Mü quy ®Þnh néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång chØ bao gåm: tªn hµng, sè l­îng vµ quy c¸ch phÈm chÊt hµng hãa. Trong c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cã thÓ vËn dông c¶ c¸c tËp qu¸n th­¬ng m¹i h×nh thµnh ë Mü, ®Æc biÖt lµ nh÷ng tËp qu¸n cã néi dung tr¸i ng­îc víi tËp quan th­¬ng m¹i quèc tÕ th«ng th­êng. VÝ dô c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng FOB cña Mü kh¸c so víi ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng FOB quy ®inh trong Incoterms. V× vËy, c¸c nhµ kinh doanh ViÖt Nam ph¶i chó ý tíi c¸c néi dung nµy ®Ó tr¸nh c¸c tranh chÊp ph¸t sinh khi ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång. 5. C¸c vÊn ®Ò vÒ H¶i quan: * §Ó gi¶i quyÕt nhanh chãng thñ tôc H¶i quan, nhµ xuÊt khÈu cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau: Cung cÊp tÊt c¶ c¸c th«ng tin ®­îc yªu cÇu trong tê khai H¶i quan vµ ho¸ ®¬n ChuÈn bÞ thËt cÈn thËn c¸c tê khai. §¸nh m¸y, in mét c¸ch râ rµng, chõa kho¶ng trèng ®ñ réng gi÷a c¸c dßng, cung cÊp c¸c sè liÖu theo ®óng cét §¶m b¶o r»ng c¸c chøng tõ ®· ghi ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin ®· ®­îc thÓ hiÖn trong phiÕu ®ãng gãi hîp thøc. §¸nh dÊu vµ ®¸nh sè tõng kiÖn hµng sao cho chóng cã thÓ dÔ dµng ®­îc nhËn biÕt qua c¸c ký hiÖu vµ sè hiÖu t­¬ng øng thÓ hiÖn trong chøng tõ . M« t¶ chi tiÕt tõng lo¹i hµng hãa trong tõng kiÖn hµng trong ho¸ ®¬n chøng tõ. Ghi tªn n­íc xuÊt xø lªn hµng hãa mét c¸ch râ rµng vµ dÔ thÊy, céng thªm c¸c quy ®Þnh kh¸c theo ph¸p luËt Mü vÒ nh·n hiÖu hµng hãa vµ xuÊt xø, trõ tr­êng hîp hµng hãa ®ã ®­îc miÔn trõ khái c¸c quy ®Þnh vÒ ghi tªn n­íc xuÊt xø. Tu©n thñ c¸c ®iÒu kho¶n cña nh÷ng ®¹o luËt riªng biÖt cña Mü ¸p dông cho hµng hãa cña nhµ nhËp khÈu, vÝ dô c¸c quy dÞnh liªn quan tíi thùc phÈm, d­îc phÈm, mü phÈm, ®å uèng cã cån, chÊt phãng x¹,… Tu©n thñ nghiªm ngÆt nh÷ng h­íng dÉn vÒ c¸ch lËp ho¸ ®¬n, ®ãng gãi, tªn m¸c, nh·n hiÖu.. mµ kh¸ch hµng Mü yªu cÇu. Liªn hÖ víi H¶i quan Mü ®Ó triÓn khai c¸c tiªu chuÈn vÒ bao gãi cho hµng hãa cña nhµ xuÊt khÈu Tæ chøc kiÓm tra an ninh chÆt chÏ ë doanh nghiÖp còng nh­ qu¸ tr×nh vËn chuyÒn hµng hãa tíi n¬i göi hµng hãa – kh«ng ®­îc ®Ó nh÷ng kÎ bu«n lËu thuèc phiÖn lîi dông c¸c kiÖn hµng cña nhµ xuÊt khÈu. C©n nh¾c kh¶ n¨ng sö dông dÞch vô cña nh÷ng h·ng vËn t¶i cã tham gia hÖ thèng kª khai hµng hãa tù ®éng. * L­u ý vÒ sù kh¸c nhau vÒ thñ tôc gi÷a H¶i quan ViÖt Nam víi H¶i quan Mü ë Mü ®a sè viÖc th«ng quan do c¸c c«ng ty dÞch vô H¶i quan thùc hiÖn trong khi ë ViÖt Nam th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp tù thùc hiÖn. Chøng tõ th«ng quan ë Mü thÓ ë d¹ng giÊy nh­ ë ViÖt Nam hoÆc ë d¹ng th­ ®iÖn tö. H¶i quan Mü yªu cÇu vÒ nh·n hiÖu hµng hãa kh¾t khe vµ cô thÓ h¬n ë ViÖt Nam H¶i quan Mü yªu cÇu vÒ ®ãng gãi hµng hãa ph¶i ®ång nhÊt chñng lo¹i hµng, ngoµi bao b× ph¶i thÓ hiÖn râ sè l­îng, träng l­îng hµng, nÕu nhiÒu lo¹i hµng xÕp lÉn lén khã kiÓm tra th× toµn bé sè hµng ®ã sÏ bÞ ®¸nh møc thuÕ cña lo¹i hµng cã thuÕ suÊt cao nhÊt. H¶i quan Mü yªu cÇu ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i ghi chi tiÕt h¬n ë ViÖt Nam. 6. Qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm Trong thÕ giíi bïng næ th«ng tin vµ tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o hiÖn ®¹i, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta kh«ng thÓ chØ ngåi chê c¸c c¬ héi kinh doanh tù nhiªn ®Õn mµ cÇn ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm th«ng tin vµ giíi thiÖu m×nh mét c¸ch phï hîp. Cã hµng tèt, nh­ng kh«ng biÕt giíi thiÖu, qu¶ng c¸o phï hîp sÏ rÊt khã b¸n hµng ë Mü. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn giíi thiÖu hµng hãa ë Mü th«ng qua c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o xóc tiÕn b¸n hµng, vÝ dô nh­ tham gia c¸c héi chî triÓm l·m ®Ó giíi thiÖu c«ng ty vµ hµng hãa cña m×nh, liªn hÖ trùc tiÕp víi c¸c hiÖp héi ë Mü hoÆc c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë Mü ®Ó nhê hä gióp cung cÊp th«ng tin vÒ doanh nghiÖp cho c¸c kh¸ch hµng Mü, më c¸c trang Web cña riªng c«ng ty ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ truy cËp t×m kiÕm nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt…. 7. Mét sè l­u ý vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng Mü Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan vµ h¶i quan khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m tíi luËt vÒ “tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm”. Theo luËt nµy, ng­êi s¶n xuÊt hoÆc b¸n hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi tiªu dïng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm b¸n ra trªn thÞ tr­êng Mü. Trªn thùc tÕ, nh÷ng vô kiÖn c¸o vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm do ng­êi tiªu dïng khëi kiÖn th­êng lµm cho c¸c doanh nghiÖp tèn kÐm rÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn b¹c. ChÝnh v× vËy, kinh nghiÖm cña c¸c nhµ xuÊt khÈu thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng Mü kh¼ng ®Þnh r»ng mua b¶o hiÓm vÒ th­¬ng m¹i ®èi víi hµng ho¸ t¹i c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lµ mét biÖn ph¸p kh«n ngoan. §Ó tr¸nh phiÒn phøc vµ tèn kÐm do kiÖn c¸o cña ng­êi tiªu dïng Mü, nhµ xuÊt khÈu nªn mua b¶o hiÓm rui ro khi xuÊt hµng sang Mü. Nh÷ng c«ng ty cung cÊp lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy th­êng lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm quèc tÕ lín. NÕu kh«ng, khi bÞ thua kiÖn, ®©y sÏ lµ thiÖt h¹i lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trong tr­êng hîp kh«ng båi th­êng thanh to¸n cïng víi l·i suÊt theo ph¸n quyÕt cña toµ ¸n th× tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ë Mü ®Òu cã kh¶ n¨ng bÞ tÞch biªn. ThËm chÝ, tµi s¶n cña ng­êi xuÊt khÈu n­íc thø ba còng cã thÓ bÞ tÞch biªn, theo tho¶ thuËn mµ toµ ¸n Mü nhê n­íc kia trî gióp t­ ph¸p. Tuy nhiªn, nÕu cã x¶y ra kiÖn c¸o vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp cÇn l­u ý mét ®iÓm lµ ë c¸c tiÓu bang Mü, mét nhµ s¶n xuÊt hoÆc xuÊt khÈu n­íc ngoµi chØ ph¶i hÇu toµ nÕu cã mèi liªn hÖ tèi thiÓu víi tiÓu bang- níi ng­êi tiªu dïng Mü khëi kiÖn. NghÜa lµ, nÕu doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cã mèi quan hÖ ®Çy ®ñ víi tiÓu bang ®ã th× toµ ¸n tiÓu bang kh«ng cã quyÒn b¾t ra hÇu toµ ®Ó ph¸n quyÕt. Víi lÝ do ®ã, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam khi ®­a hµng vµo Mü nªn h¹n chÕ c¸c quan hÖ cã tÝnh thñ tôc hay hîp ®ång ph¸p lý riªng rÏ víi tiÓu bang nhá. Bëi v× ë Mü, c¸c toµ ¸n tiÓu bang th­êng hay thiªn t­ ®èi víi ng­êi tiªu dïng Mü, kh«ng kh¸ch quan nh­ toµ ¸n liªn bang. 8. Mét sè ®iÒu cÇn l­u ý kh¸c: * VÒ vÊn ®Ò thanh to¸n: HiÖn nay, ph­¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu cho c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu sang Mü lµ ph­¬ng thøc dïng th­ tÝn dông (L/C). §Ó ®¶m b¶o r»ng phÝa ViÖt Nam cã thÓ ®­îc ng©n hµng thanh to¸n ®Çy ®ñ th× c¸c doanh nghiÖp nªn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thu thËp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ mµ L/C ®· quy ®Þnh. Bé chøng tõ nµy cã thÓ bao gåm giÊy chøng nhËn chÊt l­îng, giÊy chøng nhËn träng l­îng, giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch, giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, giÊy chøng nhËn xuÊt xø,.. vµ cã thÓ thu thËp ®­îc tr­íc khi giao hµng LËp ho¸ ®¬n, hèi phiÕu c¨n cø vµo t×nh h×nh giao hµng thùc tÕ theo c¸c nguyÒn t¾c: + KhÈn tr­¬ng, nhanh chãng. Trªn nguyªn t¾c lËp chøng tõ cµng nhanh th× ng­êi xuÊt khÈu cµng cã thÓ thu ®­îc tiÒn nhanh. MÆt kh¸c, theo quy ®Þnh chung th× chøng tõ ph¶i ®­îc giao cho ng©n hµng trong vßng 21 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®­îc vËn ®¬n. + Chøng tõ ph¶i ®ång bé. L/C quy ®Þnh chøng tõ nµo th× ph¶i cã ®Çy ®ñ chøng tõ ®ã. + Chøng tõ ph¶i phï hîp víi L/C vÒ mÆt h×nh thøc + Chøng tõ ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña ng©n hµng thanh to¸n. * Sö dông c¸c lo¹i h×nh dÞch vô t­ vÊn nh­: t­ vÊn nghiªn cøu thÞ tr­êng, t­ vÊn kinh doanh, t­ vÊn ph¸p lý, t­ vÊn vÒ së h÷u trÝ tuÖ..Sù t­ vÊn ®óng lóc sÏ rÊt cã lîi cho doanh nghiÖp kinh doanh trªn ®Êt Mü vµ còng ®Ó doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc nh÷ng r¾c rèi, tæn h¹i vÒ uy tÝn hay nh÷ng tæn h¹i vÒ tiÒn cña. Tãm l¹i ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ t¹i thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, ®¶m b¶o s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng còng nh­ gi¸ c¶, mµ cßn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü, c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, hÖ thèng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu còng nh­ hiÓu biÕt vÒ phong c¸ch lµm ¨n cña th­¬ng nh©n Mü. Muèn cã ®­îc thµnh c«ng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c ngoµi sù chñ ®éng s¸ng t¹o vµ nç lùc rÊt lín. Hy väng r»ng víi sù cè g¾ng cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ v­ît qua nh÷ng rµo c¶n ®Çy ch«ng gai nµy vµ giµnh ®­îc nh÷ng thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng Mü. ._.