Quan hệ Kinh tế - Thương mại Việt Nam - Thái Lan trong giai đoạn hiện nay

Môc lôc Trang Lêi më ®Çu Ch­¬ng I: tæng quan vÒ ®Êt n­íc Th¸i Lan I. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ con ng­êi Th¸i Lan 1. VÞ trÝ ®Þa lý 2. D©n sè, v¨n ho¸ vµ x· héi 3. ThÓ chÕ chÝnh trÞ cña Th¸i Lan II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ThaÝ Lan 1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ 2. Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y 3. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña Th¸i Lan Ch­¬ng II: t×nh h×nh quan hÖ kinh tÕ-th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan I. Quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tr­íc n¨m 1990 II. Quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay 1. Quan hÖ mËu dÞch song ph­¬ng gi÷a ViÖt nam - Th¸i Lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay 2. §Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay 3. Mét sè lÜnh vùc kh¸c Ch­¬ng III: TriÓn väng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan trong thêi gian tíi I. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan vµ ViÖt Nam hiÖn nay 1. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Th¸i lan 2. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam II. TriÓn väng quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong nh÷ng n¨m tíi 1. TriÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng 2. TriÓn väng ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam 3. TriÓn väng hîp t¸c du lÞch, dÞch vô vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c III. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ quan hÖ Kinh tÕ -Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong nh÷ng n¨m tíi 1. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc 1.1. §æi míi chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i 1.2. C¸c gi¶i ph¸p thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp tõ Th¸i Lan 2. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp KiÕn nghÞ - ®Ò xuÊt KÕt luËn Lêi më ®Çu §«ng Nam ¸ lµ mét khu vùc cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi vµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. C¸c quèc gia trong khu vùc lµ nh÷ng ®Êt n­íc cã sù t­¬ng ®ång cao trªn nhiÒu lÜnh vùc v¨n ho¸ - x· héi còng nh­ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, nhu cÇu hîp t¸c, liªn kÕt c¸c quèc gia trong khu vùc lu«n ®­îc ®Æt ra ë c¸c thêi ®iÓm lÞch sö. ®Æc biÖt trong bèi c¶nh hiÖn nay, thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®æi, xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ ®a cùc ho¸ thÕ giíi ®ang diÔn ra nhanh chãng, nhu cÇu vÒ sù liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc §«ng Nam ¸, nãi chung. Trong xu thÕ vËn ®éng cña thÕ giíi, hiÖp héi c¸c n­íc §«ng Nam ¸ (ASEAN) ®­îc h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ ch¾c ch¾n sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a trong t­¬ng lai ®Æc biÖt vÒ lÜnh vùc kinh tÕ. Quan hÖ bu«n b¸n víi ASEAN cã ý nghÜa chiÕn l­îc ®èi víi mäi quèc gia, nhÊt lµ c¸c n­íc trong khu vùc. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nhËn thÊy lîi Ých to lín trong quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ víi Th¸i Lan. Thêi gian qua, quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam- Th¸i Lan kh«ng ngõng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, kÓ c¶ trong thêi gian Th¸i Lan ph¶i chÞu t¸c h¹i nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸. Thùc tÕ cho thÊy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Th¸i Lan lu«n lµ mét trong 10 n­íc vµ vïng l·nh thæ dÉn ®Çu vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, víi kho¶ng 112 dù ¸n cßn hiÖu lùc cã tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký kho¶ng 1.168 triÖu USD.Th¸i Lan lµ n­íc ASEAN lín thø 2 ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam , chØ sau Singapore. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trong quan hÖ kimh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc cã thÓ thÊy ®­îc rÊt nhiÒu c¬ së l¹c quan ®Ó cã thÓ ®Æt hy väng vµo mét mèi quan hÖ tèt ®Ñp h¬n trong t­¬ng lai. Víi nh÷ng lý do nªu trªn t¸c gi¶ chän viÕt kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi " Quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong giai ®o¹n hiÖn nay ". Gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ ®Êt n­íc Th¸i Lan. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Ch­¬ng III: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn mèi quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong thêi gian tíi. Thùc hiÖn néi dung trªn t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp thèng kª, so s¸nh c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®Ó gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu ®Ò tµi ®Æt ra. Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy, t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o khoa kinh tÕ tr­êng §¹i häc ngho¹i th­¬ng ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, c¸c c« chó c«ng t¸c t¹i vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d­¬ng - Bé th­¬ng m¹i ®· cung cÊp tµi liÖu, th«ng tin cËp nhËt liªn quan ®Õn ®Ò tµi, ®Æc biÖt thÇy T« Träng NghiÖp ®· tËn t×nh h­íng dÉn em thùc hiÖn hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Ch­¬ng I Tæng quan vÒ ®Êt n­íc Th¸i lan I.§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ con ng­êi Th¸i Lan 1. VÞ trÝ ®Þa lý Th¸i Lan lµ mét trong nh÷ng n­íc lín cña khu vùc §«ng Nam ¸. PhÝa b¾c vµ ®«ng b¾c Th¸i Lan cã biªn giíi gi¸p víi CHDCND Lµo, phÝa t©y b¾c gi¸p víi CH Myanma, phÝa t©y víi biÓn Andaman, phÝa ®«ng víi Campuchia vµ VÞnh Th¸i Lan, vµ phÝa nam víi Malayxia. Thiªn nhiªn ®· phó cho m¶nh ®Êt mµu mì nµy víi diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ 513.115 km2, kÐo dµi trªn 1.800 km tõ B¾c sang Nam. Th¸i Lan n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÖt ®é lóc nãng nhÊt lµ 330C vµ lóc l¹nh nhÊt lµ 100C, l­îng m­a trung b×nh trong n¨m lµ 1.600 m. L·nh thæ Th¸i Lan ®­îc chia thµnh 4 vïng kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn. Vïng B¾c cã nhiÒu nói cao, vïng Trung lµ ch©u thæ Chao-phra-gia, vùa lóa cña Th¸i Lan, vïng §«ng B¾c chñ yÕu lµ cao nguyªn, Vïng Nam gi¸p Malaysia. Bê biÓn Th¸i Lan dµi kho¶ng 2.500 km, B¨ng Cèc lµ h¶i c¶ng lín cña vïng §«ng Nam ¸. VÞnh Th¸i Lan lµ nguån h¶i s¶n, khÝ vµ dÇu quan träng nhÊt cña Th¸i Lan. Nguån tµi nguyªn truyÒn thèng quan träng nhÊt cña Th¸i Lan lµ lóa g¹o.Cao su lµ n«ng s¶n quan träng thø hai. Ngoµi ra Th¸i Lan cßn chó träng ®Õn viÖc trång rau qu¶ vµ hoa xuÊt khÈu. 2. D©n sè, v¨n ho¸ vµ x· héi D©n sè: Th¸i lan lµ mét n­íc ®«ng d©n ë §«ng Nam ¸ víi kho¶ng 61.2 triÖu ng­êi, d©n téc Th¸i chiÕm kho¶ng 3/4 d©n sè trong ®ã h¬n 7 triÖu ng­êi sèng ë thñ ®« B¨ngkok. MËt ®é d©n sè trung b×nh cña Th¸i Lan kho¶ng 120 ng­êi/km2, phÇn lín d©n c­ Th¸i Lan vÉn lµ n«ng d©n hiÖn nay. VÒ chÊt l­îng nguån lùc con ng­êi Th¸i Lan, sau kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø b¶y (1993-1996) nh×n chung ®· ®­îc n©ng cao ®¸ng kÓ, kho¶ng 86% d©n c­ Th¸i Lan biÕt ch÷. Víi nÒn gi¸o dôc c¬ së tèt, søc lao ®éng Th¸i Lan cã n¨ng lùc kû luËt tèt vµ s½n sµng lµm c¸c nghÒ c«ng nghiÖp nÆng. PhËt gi¸o tiÓu thõa lµ t«n gi¸o ®­îc chÝnh thøc c«ng nhËn ë Th¸i Lan víi h¬n 90% d©n sè theo ®¹o phËt, t¹o nªn nh÷ng ¶nh h­ëng lín trong ®êi sèng h»ng ngµy cña ng­êi d©n. V¨n hãa - X· héi: - Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ng­êi ta l¹i gäi Th¸i lan lµ “§Êt n­íc cña nh÷ng vÞ s­ ¸o vµng”. §iÒu nµy ®· ph¶n ¸nh vai trß mang nhiÒu ý nghÜa cña t«n gi¸o trong ®êi sèng v¨n hãa x· héi cña ng­êi d©n Th¸i lan. Kho¶ng 95% d©n Th¸i lan theo §¹o PhËt, chñ yÕu lµ theo tr­êng ph¸i Hindu. §¹o PhËt vµ nh÷ng nghi lÔ cña §¹o PhËt ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong x· héi Th¸i h¬n 700 n¨m qua. Tõ xa x­a c¸c vÞ s­ ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng trong lÜnh vùc gi¸o dôc. C¸c tr­êng häc ®Çu tiªn ë Th¸i lan ®Òu ®­îc x©y dùng trªn m¶nh ®Êt cña nhµ chïa vµ c¸c vÞ s­ ngoµi bæn phËn cña ng­êi tu hµnh, hä cßn dËy dç trÎ em ®Þa ph­¬ng häc ®äc, häc viÕt vµ ®¹o lµm ng­êi. §¹o PhËt lµ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cuéc sèng cña ng­êi d©n Th¸i lan bëi v× chÝnh §¹o PhËt ®· ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c¸c giai ®o¹n cña ®êi ng­êi nh­ ra ®êi, c­íi xin, ma chay.... §iÒu ®Æc biÖt lµ §¹o PhËt d¹y nh÷ng ng­êi theo §¹o ph¶i tu nh©n tÝch ®øc, lu«n s½n sµng gióp ®ì ng­êi kh¸c vµ h¹n chÕ bít nh÷ng ®ôc väng cña con ng­êi. - Sù bïng næ c«ng nghiÖp Th¸i lan ngµy nay diÔn ra víi c­êng ®é qu¸ lín, tèc ®é qu¸ nhanh, ChÝnh phñ l¹i can thiÖp qu¸ Ýt nªn kh«ng thÓ kh«ng xuÊt hiÖn nh÷ng c¬n sèt lµm rung chuyÒn tËn gèc rÔ v¨n hãa x· x· héi. M«i tr­êng bÞ hñy ho¹i, sù ph©n hãa gi÷a giµu vµ nghÌo, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n gia t¨ng, sù ph©n tÇng x· héi s©u s¾c, n¹n m¹i d©m lan réng, giíi qu©n sù bÞ t­íc bá ®éc quyÒn chÝnh trÞ, vµ bïng næ kinh doanh ®· lµm giíi doanh nghiÖp trë thµnh lùc l­îng chÝnh cña sù vËn ®éng x· héi. Do ®ã, vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra trong x· héi Th¸i lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao “chÊt l­îng cuéc sèng” Th¸i lan ®· vµ ®ang tÝch cùc theo ®uæi môc tiªu nµy, mét phÇn th«ng qua nguån tµi nguyªn cã giíi h¹n cña m×nh, mÆt kh¸c hîp t¸c cïng c¸c tæ chøc quèc tÕ. 3. ThÓ chÕ chÝnh trÞ cña Th¸i Lan NÒn chÝnh trÞ Th¸i lan ®· cã mét b­íc ngoÆt hÕt søc cã ý nghÜa vµo ngµy 24 th¸ng 6 n¨m 1932 khi mét nhãm trÝ thøc trÎ tuæi ®i du häc tõ n­íc ngoµi trë vÒ mang theo t­ t­ëng d©n chñ ph­¬ng T©y, ®· dÊy ®éng lªn phong trµo ®ßi thay ®æi chÕ ®é qu©n chñ ®éc quyÒn sang qu©n chñ lËp hiÕn. §Ó tr¸nh g©y ra ®æ m¸u,Vua Prajadhipok (Rama VII ) ®· chÊp nhËn xãa bá chÕ ®é qu©n chñ ®éc quyÒn vµ chuyÓn giao quyÒn lùc cho chÝnh phñ míi dùa trªn thÓ chÕ hiÕn ph¸p. §Õn th¸ng 10 n¨m 1932, «ng ®· ký B¶n HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña Th¸i lan vµ kÕt thóc 800 n¨m tån t¹i cña chÕ qu©n chñ ®éc quyÒn ë ®Êt n­íc nµy. MÆc dï hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n hiÕn ph¸p ra ®êi song sau h¬n nöa thÕ kû tån t¹i, nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ vÒ mét thÓ chÕ chÝnh phñ vÉn kh«ng thay ®æi nh­ nhµ Vua lµ ng­êi ®øng ®Çu lùc l­îng qu©n sù vµ bÒ trªn trong t«n gi¸o. Nhµ Vua thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p th«ng qua quèc héi, thùc hiÖn quyÒn hµnh ph¸p th«ng qua néi c¸c ®øng ®Çu lµ Thñ t­íng, vµ quyÒn xÐt xö th«ng qua tßa ¸n. Trong suèi 6 thËp kû qua, nÒn qu©n chñ lËp hiÕn ë Th¸i lan ®· t¹o nªn mét quèc gia hiÖn ®¹i vµ thÞnh v­îng ë §«ng Nam ¸. Th¸i Lan ®· vµ ®ang tiÕp nhËn nh÷ng t­ t­ëng d©n chñ cña ph­¬ng T©y tr­íc ®ßi hái cña d©n téc song vÉn gi÷ ®­îc b¶n s¾c d©n téc vµ nÕn v¨n hãa ®¸ng tr©n träng. GÇn ®©y, vµo th¸ng 6 n¨m 1992, HiÕn ph¸p ®· ®­îc söa ®æi cã ®iÒu luËt b¾t buéc lµ Thñ t­íng ph¶i lµ thµnh viªn quèc héi ®­îc bÇu chän. II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña th¸i lan Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ Cho ®Õn n¨m 1996, nÒn kinh tÕ Th¸i Lan ®· ph¸t triÓn qua 7 kú kÕ ho¹ch 5 n¨m. Víi 7 kú kÕ ho¹ch 5 n¨m nµy ®· ®­a l¹i kÕt qu¶ lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña Th¸i Lan t­¬ng ®èi cao so víi mét sè n­íc ASEAN- 10. Khu vùc t­ nh©n t­¬ng ®èi ph¸t triÓn. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ c«ng nghÖ ho¸ cña ®Êt n­íc ®ang chuyÓn dÇn tõ thay thÕ nhËp khÈu sang khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. C¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ ®­îc ®­a ra theo h­íng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng chø kh«ng ph¶i theo h­íng can thiÖp cña chÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ. Trong 30 n¨m qua kÓ tõ khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ cho ®Õn nay ®· chøng kiÕn sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ m¹nh mÏ ë Th¸i lan. Tõ mét ®Êt n­íc chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng s¬ chÕ, Th¸i lan ®· ph¸t triÓn lªn thµnh mét quèc gia c«ng nghiÖp lín trong khu vùc. HiÖn nay n«ng nghiÖp chØ chiÕm 11,5% ho¹t ®éng kinh tÕ trong khi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ãng gãp kho¶ng 31,4%. ChiÕn l­îc c¬ cÊu t¨ng tû träng c¸c nghµnh c«ng nghiÖp dïng nghiÒu lao ®éng vµ tµi nguyªn lµ hîp lý ®èi víi mét n­íc n«ng nghiÖp nh­ Th¸i Lan. MÆt kh¸c nhê ph¸t triÓn nhanh c¸c nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ dùa chñ yÕu vµo c«ng nghÖ nhËp khÈu vµ sö dông nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nguån lao ®éng rÎ. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu thÊy râ nhÊt lµ trong mÆt trËn xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu t¨ng gÇn gÊp ®«i kho¶ng 38% trong tång sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu trong n¨m 1982 t¨ng lªn 72% trong n¨m 1993. C¸c mÆt hµng dÖt cïng lóa g¹o ®· trë thµnh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña Th¸i lan vµ Th¸i lan còng lµ quèc gia xuÊt khÈu lín c¸c s¶n phÈm tinh x¶o nh­ æ ®Üa cøng m¸y tÝnh, micro chuÈn x¸c vµ c¸c phô kiÖn, vi m¹ch... Qua ®©y cã thÓ nhËn xÐt r»ng quy m« cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan t­¬ng ®èi lín. VÒ GDP, Th¸i Lan xÕp hµng thø hai trong ASEAN, sau Indonesia. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña Th¸i Lan lu«n ®¹t møc cao so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Ngµnh c«ng nghiÖp t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ ®ang v­ît khu vùc c¶ vÒ tû träng GDP lÉn xuÊt khÈu, khu vùc dÞch vô ph¸t triÓn kh¸ hiÖn ®¹i vµ chiÕm tû träng lín trong GDP. 2. Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y 2.1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh ChÝnh phñ ®· ¸p dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tµi chÝnh tõ n¨m 1999 vµ nã ®· trë thµnh mét c«ng cô chÝnh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. N¨m 2001, chÝnh s¸ch tµi chÝnh nµy ®· ®¹t ®­îc nhiÒu hiÖu qu¶, tËp trung vµo nh÷ng dù ¸n chÝnh sau: 1. Dù ¸n t¨ng thu nhËp cña nÒn kinh tÕ 2. T¨ng chi ng©n s¸ch ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ 3. Duy tr× VAT ë møc 7% ®Õn th¸ng 9/2003 nh»m duy tr× søc mua cña nh©n d©n. 4. X©y dùng quü ph¸t triÓn n«ng th«n nh»m khuyÕn khÝch nh©n d©n vay vèn ®Çu t­. 5. Thµnh lËp quü vay 3 n¨m cho n«ng d©n 6. Thóc ®Èy xuÊt khÈu th«ng qua viÖc më réng thÞ tr­êng vµ viÖc t¹o thuËn lîi trong ®µm ph¸n th­¬ng m¹i b»ng c¸ch bæ nhiÖm ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi. 7. X©y dùng nhiÒu biÖn ph¸p thóc ®Èy du lÞch 8.T¨ng thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi hµng xa xØ nh­ r­îu, bia vµ thuèc l¸. 2.2. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ: ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· thµnh c«ng trong viÖc lµm gi¶m tû lÖ l¹m ph¸t vµ ®· duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i theo h­íng ph¸t triÓn c¸c dù ¸n cã träng ®iÓm. ChÝnh phñ còng gióp cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng ®Ó gióp c¸c ng©n hµng gi¶m l·i suÊt. L¹m ph¸t thÊp ®i cho phÐp ng©n hµng ë Th¸i Lan sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®iÒu tiÕt ®Ó hç trî phôc håi kinh tÕ. §Ó gi¶m viÖc v­ît qu¸ tµi s¶n cÇm cè trong hÖ thèng ng©n hµng, chÝnh phñ ®· ¸p dông biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy viÖc vay ng©n hµng, nh­: Thµnh lËp ng©n hµng nh©n d©n nh»m gióp ng­êi nghÌo. Thµnh lËp ng©n hµng cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá nh»m t¹o thuËn lîi trong hÖ thèng ng©n hµng cho c¸c xÝ nghiÖp nµy. Më réng c¸c tæ chøc tµi chÝnh c«ng céng ®Ó më réng tÝn dông cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá. T¨ng c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty b¶o hiÓm tµi chÝnh cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá ®Ó t¹o viÖc cho vay cña ng©n hµng. B¶ng I.1: Mét sè sè liÖu kinh tÕ Th¸i Lan. 1995 1996 1997 1998 1999 2000 GDP vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh(% thay ®æi qua c¸c n¨m) GDP danh nghÜa (Tû USD) 164,8 183,26 150,23 112,22 121,92 124,44 GDP thùc tÕ 8,6 5,9 -1,4 -10,8 4,2 4,4 §Çu t­ t­ nh©n 10,3 3,4 -31,7 -52,4 -6,5 14,2 §Çu t­ chÝnh phñ 19,18 28,93 16,12 26,52 -16,37 -7 XuÊt khÈu(Tû USD) 23,6 -0,2 29,8 21,9 -1,4 27,1 NhËp khÈu(Tû USD) 30,5 2,3 4,3 -10,5 7,3 39,6 C¸c c¸n c©n tµi chÝnh vµ ®èi ngo¹i (% thay ®æi qua c¸c n¨m ) C¸n c©n ng©n s¸ch 2,7 2,3 -0,7 -2,5 -2,9 -2,4 C¸n c©n mËu dÞch -4,9 -9,1 -1,8 10,9 7,6 4,4 C¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai -8,1 -14,4 -3,1 14,3 12,5 7,5 C¸n c©n vèn 12,97 19,5 -4,3 -9,8 -7,9 -9,5 C¸c chØ sè kinh tÕ (% thay ®æi qua c¸c n¨m) Tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖu qu¶ thùc tÕ (lÊy gèc n¨m 1997 = 100) 109,2 102,4 90 93,5 86,9 Tû lÖ thÊt nghiÖp (%) 1,7 1,5 1,2 4,4 4,2 3,6 Nguån: Tµi liÖu c¬ b¶n cña V­¬ng quèc Th¸i Lan Toµn bé nÒn kinh tÕ ®­îc cÊu thµnh bëi 3 khu vùc: N«ng nghiÖp gåm: ch¨n nu«i, trång trät, l©m nghiÖp vµ thuû h¶i s¶n. Th¸i Lan lµ mét n­íc cã tiÒm n¨ng n«ng nghiÖp t­¬ng ®èi lín. MÆc dï diÖn tÝch canh t¸c kh«ng nhiÒu, tr×nh ®é th©m canh t¨ng n¨ng suÊt ch­a cao nh­ng Th¸i Lan l¹i ®¹t ®­îc thµnh c«ng lín trong c¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt theo h­íng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu. Mét sè lo¹i c©y trång chñ yÕu: lóa, ng«, s¾n, mÝa...ngoµi ra cßn më réng mét sè lo¹i c©y trång lÊy s¶n phÈm xuÊt khÈu nh­: døa, thuèc l¸, ®Ëu t­¬ng... DiÖn tÝch rõng chiÕm kho¶ng 26,6% diÖn tÝch l·nh thæ. ChÝnh phñ cÊm hoµn toµn viÖc xuÊt khÈu gç vµ ®­a ra ch­¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc. Th¸i Lan cã diÖn tÝch ng­ tr­êng lín thø 3 trong khu vùc Ch©u ¸, sau NhËt B¶n, Trung Quèc. S¶n l­îng ®¸nh b¾t c¸ hµng n¨m ®¹t xÊp xØ 3 triÖu tÊn/n¨m. C«ng nghiÖp gåm 4 ngµnh: c«ng nghiÖp chÕ biÕn l©m h¶i s¶n, c«ng nghiÖp dÖt, c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ ®iÖn d©n dông, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng, trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm tû träng cao nhÊt. DÞch vô gåm: ng©n hµng, du lÞch, kh¸ch s¹n... Trong ®ã, ngµnh du lÞch chiÕm tû träng cao nhÊt. Cïng víi c«ng nghiÖp ho¸, c¬ cÊu c¸c ngµnh trong GDP ®· thay ®æi c¨n b¶n. B¶ng I.2: Tû lÖ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ Th¸i Lan (%). N¨m N«ng nghiÖp C«ng nghiÖp DÞch vô 1970 30,2 30,7 44,1 1980 32,2 28,7 48,1 1990 12,7 37,1 50,2 1994 10,0 39,2 50,8 Nguån: T­ liÖu kinh tÕ n­íc thµnh viªn ASEAN, NXB Thèng Kª, 1996 2.3. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ChÝnh phñ Th¸i tõ l©u ®· thÊy ®­îc vai trß chñ chèt cña ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ qu¶n lý, tiÕp cËn thÞ tr­êng. Vµo nh÷ng n¨m 90, chÝnh s¸ch tù do hãa m«i tr­êng kinh tÕ sÏ ®¶m b¶o nguån ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi liªn tôc vµ t¹o ra nh÷ng b­íc ®ét ph¸ trong c«ng nghÖ. Th¸i Lan khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) nh­ng kh«ng cã quy ®Þnh ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c«ng ty ®Þa ph­¬ng vµ c«ng ty n­íc ngoµi. Ngay tõ n¨m 1962 chÝnh phñ th«ng qua luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­, ( n¨m 1997 cã söa ®æi l¹i theo h­íng ®Èy m¹nh thu hót FDI ) nã cßn qu¸ míi mÎ ®èi víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc nh­ng ®Õn cuèi thËp kû 80 sang thËp kû 90, vai trß quan träng cña FDI vµ Th¸i Lan kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ mµ cßn mang theo c¶ kü thuËt, kiÕn thøc qu¶n lý kinh doanh s¶n xuÊt vµ t¹o ra nhiÒu thay ®æi kinh tÕ - x· héi. Vô ®Çu t­ (BOT) th­êng dµnh ­u tiªn 100% vèn së h÷u cho n­íc ngoµi vµo c¸c dù ¸n lín nh»m t¹o ra nhiÒu viÖc lµm, chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o ra nhiÒu ®Çu vµo hoÆc ®Çu ra, tiÕt kiÖm n¨ng l­îng hoÆc nh÷ng dù ¸n chÕ t¹o s¶n phÈm xuÊt khÈu. Trong khi ®ã, ®a sè së h÷u cña t­ b¶n ®Þa ph­¬ng ®­îc khuyÕn khÝch trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o phôc vô thÞ tr­êng néi ®Þa (cã thÓ chiÕm tíi 51%) hoÆc c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i gia sóc, ®¸nh c¸, khai th¸c vµ dÞch vô (cã thÓ chiÕm tíi 60%).ChÝnh phñ ®· dµnh nhiÒu khuyÕn khÝch ®Çu t­ th«ng qua miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp c«ng ty, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ kinh doanh. §¹o luËt khuyÕn khÝch xuÊt khÈu n¨m 1972 cho phÐp miÔm gi¶m thuÕ hoµn toµn ®èi víi ®Çu vµo nhËp khÈu vµ hoµn tr¶ l¹i tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ ®· nép trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Ngoµi ra c¸c c«ng ty cßn nhËn ®­îc nh÷ng khuyÕn khÝch phô thªm n÷a nÕu c«ng ty thiÕt lËp c¬ së s¶n xuÊt ë ngoµi khu vùc trung t©m Bangkok. ChÝnh phñ coi phi tËp trung ho¸ lµ mét trong nh÷ng môc tiªu then chèt trong chÝnh s¸ch ®Çu t­. Mét danh s¸ch c¸c khu vùc khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®­îc chÝnh phñ th«ng qua nh»m thóc ®Èy t¨ng tr­ëng ®ång ®Òu h¬n n÷a gi÷a c¸c vïng vµ gi¶i to¶ t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ë Bangkok vµ vïng phô cËn. 2.4. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc Th¸i Lan ®­îc ®¸nh gi¸ lµ quèc gia thùc hiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ thµnh c«ng. ThÓ hiÖn râ nÐt ë møc sèng d©n c­ t¨ng lªn râ rÖt. Nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX, thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi ë møc d­íi 100USD mét n¨m, vµo n¨m 1997 thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi ®· ®¹t møc 2.463.3USD.Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ héi nhËp kinh tÕ khu vùc ASEAN nãi riªng cña Th¸i Lan cã sù g¾n bã mËt thiÕt víi c¶c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ( Mü, NhËt, EU ). §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë tû träng cao vÒ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, vÒ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c trung t©m ®ã víi Th¸i Lan trong suèt ba thËp kû qua. VÒ ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt cña chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp, ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i giao kh«n khÐo. §iÒu ®ã cã t¸c dông gi÷ ®éc lËp d©n téc trong hµng thÕ kû, t¹o m«i tr­êng chÝnh trÞ tèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bªn trong, ®ång thêi khai th¸c ®­îc nh÷ng c¬ héi còng nh­ khai th¸c c¸c kho¶n viÖn trî tõ c¸c chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cho ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña Th¸i Lan chñ yÕu thùc hiÖn b»ng c¸c quan hÖ kinh tÕ song ph­¬ng. Trong c¸c n­íc ASEAN5, Th¸i Lan lµ mét quèc gia quy ®Þnh mét danh môc hµng ho¸ lo¹i trõ trong tho¶ thuËn th­¬ng m¹i ­u ®·i PTA víi sè l­îng lín. Th¸i lan ®­îc liÖt kª vµo danh s¸ch c¸c n­íc c«ng nghiÖp hãa míi. C«ng cuéc chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ Th¸i lan võa cã c¶ nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ thÝch hîp ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. 3. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña Th¸i Lan Th¸i Lan lµ mét trong sè Ýt n­íc bÞ thiÖt h¹i nÆng nÒ nhÊt cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ tµi chÝnh n¨m 1997. Tõ n¨m 1999 Th¸i Lan ra khái cuéc khñng ho¶ng, kinh tÕ dÇn dÇn ®­îc phôc håi. NÒn kinh tÕ Th¸i Lan phô thuéc nhiÒu vµo viÖc xuÊt khÈu. Hai thÞ tr­êng lín nhÊt cña Th¸i Lan lµ Mü vµ NhËt B¶n, tû träng xuÊt khÈu sang Mü lµ 20% vµ sang NhËt lµ 15% bu«n b¸n cña Th¸i Lan ®èi víi thÕ giíi. Nh­ng do t¸c ®éng m¹nh mÏ cña sù suy gi¶m nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ë hai nÒn kinh tÕ Mü vµ NhËt B¶n cïng víi sù gi¶m gi¸ m¹nh cña nhiÒu mÆt hµng n«ng s¶n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, nhÊt lµ gi¸ g¹o ®· lµm cho xuÊt khÈu cña Th¸i Lan suy yÕu. Sau sù kiÖn 11/9, sù phôc håi kinh tÕ Mü cµng chËm, dù kiÕn n¨m 2001 kinh tÕ Mü chØ ®¹t møc t¨ng tr­ëng d­íi 1,5 % vµ kinh tÕ thÕ giíi còng chØ ®¹t 2,7%. N¨m 2001 kinh tÕ Th¸i Lan còng chØ t¨ng tõ 1,3 – 1,8%. Do t¸c ®éng cña kinh tÕ Mü, Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n, chÝnh phñ ®· ®iÒu chØnh kinh tÕ h­íng vµo néi lùc, nh»m ph¸t huy tèi ®a søc m¹nh tæng hîp cña d©n. ChÝnh phñ ®· ®Ò ra hµng lo¹t chÝnh s¸ch, biªn ph¸p nh­: t¨ng tiªu dïng chÝnh phñ, duy tr× thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ 7% ®Õn th¸ng 12-2003 ®Ó ®¶m b¶o søc mua cña ng­êi d©n, ho·n nî cho n«ng d©n, g©y quü lµng b¶n b»ng c¸ch cho vay mçi lµng b¶n 1 TriÖu Baht, chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu – mçi lµng mét s¶n phÈm, ®Èy m¹nh du lÞch vµ ®¸nh thuÕ cao ®èi víi mét sè mÆt hµng xa xØ nh­ r­îu bia, thuèc l¸ v.v... KÕt qu¶ lµ tõ ®Çu n¨m 2002 kinh tÕ Th¸i Lan ®· cã dÊu hiÖu phôc håi. B¶ng I. 5: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ 5 n¨m trë l¹i ®©y (1997 – 2002) N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ(%) -1,7 -10,8 4,2 4,3 1,7 3,0 Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh thÞ tr­êng Th¸i Lan n¨m 2001cña Th­¬ng vô ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch quan träng do chÝnh phñ ®Ò ra võa qua néi c¸c Th¸i Lan ®· xem xÐt l¹i kÕ hoach tæng thÓ 5 n¨m 2001 – 2006 vµ ®iÒu chØnh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ h»ng n¨m nh­ sau: B¶ng I.6: Tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ tõ n¨m 2001-2006(%) N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 N¨m 2006 1,3 – 2 % 3 % 4 % 5 % 5 % 5,5 % Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh thÞ tr­êng Th¸i Lan 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 cña Th­¬ng vô ViÖt Nam. VÒ c«ng nghiÖp: Sau 5 n¨m tõ kÓ cuéc khñng ho¶ng 1997, c«ng nghiÖp Th¸i Lan cã dÊu hiÖu phôc håi. Quý 1 – 2002 chØ sè c«ng nghiÖp t¨ng lªn 117,9 (thêi ®iÓm thÊp nhÊt quý 3 –1998 lµ 95,8) tæng c«ng suÊt n¨m 2001 lµ 53,3 % do søc mua gi¶m vµ xuÊt khÈu khã kh¨n.Tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp n¨m 2001 xÊp xØ møc n¨m khñng ho¶ng 1,97. Hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu gi¶m 7%, chØ ®¹t 40,3 tû USD. DÇu khÝ gi¶m 11,5 % ®¹t 1,7 tûUSD. §å ®iÖn vµ ®iÖn tö chiÕm 20 % trÞ gi¸ xuÊt khÈu. Sang n¨m 2002 t×nh h×nh xuÊt khÈu s¸ng sña h¬n, 5 ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm 1/3 tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu t¨ng n¨m 2002 lµ: c«ng nghiÖp «t«, chÕ biÕn thùc phÈm, ®iÖn tö, cao su vµ s¶n phÈm cao su, hµng dÖt may. VÒ n«ng nghiÖp: LÜnh vùc n«ng nghiÖp ®­îc coi lµ cét sèng cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan, thu hót h¬n mét nöa d©n sè vµ chiÕm 42 % lùc l­îng lao ®éng x· héi. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ®­îc chÝnh phñ ®Æc biÖt quan t©m. Tõ khi thñ t­íng Thaksin lªn cÇm quyÒn, ChÝnh phñ ®· can thiÖp gi¸ thu mua thãc nh»m n©ng gi¸ g¹o xuÊt khÈu bªn c¹nh viÖc hîp t¸c víi c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o nh­ ViÖt Nam, Ên §é, Pakistan vµ MiÕn §iÖn v.v...XuÊt khÈu g¹o n¨m 2001 ®¹t 7,52 triÖu tÊn trÞ gi¸ 1,538 tû USD t¨ng 13,9 % so víi møc 6,6 triÖu tÊn n¨m 2000. N¨m 2002 Th¸i Lan dù kiÕn l­îng g¹o xuÊt khÈu lµ 7 triÖu tÊn.Tuy nhiªn theo ®¸nh gi¸ cña FAO,Th¸i Lan cã thÓ xuÊt khÈu t¨ng so víi n¨m 2001 gÇn 100 ngh×n tÊn ChÝnh phñ ®Ò ra nhiÒu ch­¬ng tr×nh ®Çy tham väng nh»m rót ng¾n møc chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, n©ng ®ì n«ng d©n nh­ chÝnh s¸ch: “ Mçi lµng 1 s¶n phÈm”, “Quü lµng 1 triÖu Bath”, “Ng©n hµng nh©n d©n”, vµ hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ trî gi¸, mua t¹m tr÷ n«ng s¶n, ho·n nî cho n«ng d©n.Tuy nhiªn nh÷ng khã kh¨n do sù khñng ho¶ng kinh tÕ ®· h¹n chÕ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,nhÊt lµ viÖc thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Do vËy Th¸i Lan vÉn dõng l¹i ë xuÊt khÈu n«ng s¶n th« lµ chÝnh nh­ g¹o, cao su, s¾n l¸t, t«m ®«ng l¹nh vµ gµ ®«ng l¹nh. VÒ th­¬ng m¹i: Th¸i Lan lu«n coi xuÊt khÈu lµ träng t©m cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i B¶ng I.7: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña Th¸i Lan 3 n¨m gÇn ®©y N¨m MÆt hµng 1999 2000 2001 TriÖu tÊn Tr. USD TriÖu tÊn Tr. USD TriÖu tÊn Tr. USD G¹o 6,84 1949 6,12 1641 7,52 1583 Cao su 2,03 1159 2,54 1525 2,55 1326 H¶i s¶n hép 0,55 2010 0,53 2067 0,57 2015 T«m 0,14 1283 0,14 1510 1,15 1244 S¾n 5,31 609 4,62 513 5,97 577 Gµ 0,26 560 0,31 615 0,4 800 §­êng 560 4,09 658 3,24 692 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i B¶ng I.8 : Kim ng¹ch bu«n b¸n cña Th¸i Lan : (Tû USD) N¨m XuÊt khÈu NhËp khÈu 1999 68,24 65,79 2000 69,87 67,86 2001 63,203 61,081 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 22,55 24,6 Nguån : Vô Ngo¹i th­¬ng Bé Th­¬ng m¹i – Th¸i Lan Trong ®ã: Th¸i Lan xuÊt khÈu sang Mü lµ 12,2 tû USD. N¨m 2001, gi¶m 11% so víi n¨m 2000. Dù kiÕn n¨m 2002 xuÊt khÈu sang Mü ®¹t 14 tû USD t¨ng 5,8 %. XuÊt khÈu cña Th¸i Lan sang EU n¨m 2001 lµ 10,5tû USD gi¶m 4,1 % so víi n¨m 2000. Dù kiÕn n¨m 2002 xuÊt khÈu sang EU t¨ng 6,9 %. XuÊt sang NhËt n¨m 2001 lµ 10 tû USD gi¶m 2,5 % so víi n¨m 2000. Dù kiÕn xuÊt khÈu sang NhËt n¨m 2002 t¨ng trë l¹i 2,5%. XuÊt khÈu sang ASEAN n¨m 2001 lµ 10,5 tû USD gi¶m 7,5 %. N¨m 2002 dù kiÕn 11,1 tû USD t¨ng 5,3 %. XuÊt khÈu sang Trung §«ng n¨m 2001 ®¹t gÇn 2 tû USD . VÒ ®Çu t­: N¨m 2001 cã kho¶ng 842 dù ¸n ®Çu t­ trÞ gi¸ 4,21 tû USD, gi¶m so víi 1142 dù ¸n trÞ gi¸ 10,59 tû USD n¨m 2000. Nöa ®Çu n¨m 2001 Th¸i Lan cÊp giÊy phÐp cho 295 d­ ¸n ®Çu t­ trÞ gi¸ gÇn 2 tû USD. Côc qu¶n lý ®Çu t­ BOI ®· tõ chèi kh«ng cÊp giÊy phÐp cho 4 dù ¸n s¶n xuÊt xe m¸y cña Trung Quèc nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc ®èi v¬Ý 7 nhµ m¸y cña Th¸i Lan. Côc qu¶n lý ®Çu t­ ®· quyÕt ®Þnh miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc cho dù ¸n s¶n xuÊt «t« ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. ChÝnh phñ Th¸i Lan cßn khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi th«ng qua viÖc cho nø¬c ngoµi mua ®Êt 99 n¨m vµ ng­êi n­íc ngßai gãp cæ phÇn 49 % thay cho tèi ®a 25 % quy ®Þnh tr­íc ®©y trong kinh doanh viÔn th«ng. ChÝnh phñ sÏ cho thµnh lËp 1 Uû ban qu¶n lý míi nh»m thu hót ®Çu t­ trong thÞ tr­êng Chøng kho¸n (SET) Th¸i Lan sÏ ¸p dông viÖc miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi c«ng ty n­íc ngoµi nh»m biÕn Th¸i Lan thµnh trung t©m th­¬ng m¹i ë §«ng Nam ¸ thay thÕ Singapore. Tr­íc ®©y Th¸i Lan ®¸nh thuÕ cao nhÊt vïng 30% nay gi¶m xuèng cßn 10%. VÒ du lÞch: Th¸i Lan lµ mét “®iÓm ®Õn” hÕt søc hÊp dÉn víi du kh¸ch thÕ giíi. Sù kiÖn 11/9 lµm cho ngµnh hµng kh«ng vµ du lÞch nhiÒu n­íc bÞ tæn h¹i nÆng. Riªng Th¸i Lan sè du kh¸ch dù kiÕn n¨m 2001 lµ t¨ng 8,4% so víi 10,3 triÖu du kh¸ch n¨m 2000, nh­ng Côc du lÞch Th¸i Lan ®· ph¶i ®iÒu chØnh con sè nµy xuèng cßn 2 % .Trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 sè du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan ®¹t 4,6 triÖu ng­êi. Dù kiÕn sè du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan ®¹t 10,86 triÖu ng­êi . Theo dù b¸o cña Tæng côc du lÞch Th¸i Lan n¨m 2003 sè l­îng du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan sÏ ®¹t 11,13 triÖu ng­êi, doanh thu ®¹t 8,4 tû USD. N¨m 2003 phÊn ®Êu trë thµnh “ thñ ®« du lÞch cña Ch©u ¸” nh»m thu hót sè l­îng lín du kh¸ch tõ Trung Quèc, NhËt B¶n vµ Trung §«ng. C¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ Ng©n hµng Tµi chÝnh t­¬ng ®èi æn ®Þnh, c¸c kho¶n vay khèng gi¶m l·i suÊt t¨ng vµ tû gi¸ ®ång Baht so víi §«La Mü còng t¨ng lªn chót Ýt. Dù tr÷ ngo¹i tÖ tÝnh ®Õn th¸ng 6/2002 lµ 36,3 tû USD. Nî n­íc ngoµi 64,4 tû USD, tû lÖ l¹m ph¸t lµ 1,5 %, thÊt nghiÖp chØ kho¶ng 2,9 %. ch­¬ng II T×nh h×nh quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan I.Quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· cã mèi quan hÖ tõ l©u. Trong lÞch sö hiÖn ®¹i, mèi quan hÖ ®ã ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®¹t tíi nh÷ng tÇm cao míi. Sù phï hîp vÒ lîi Ých cña hai n­íc trªn nhiÒu mÆt: kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, an ninh, quèc phßng... lµ c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai n­íc. TÝnh ®Õn nay ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· ký 8 hiÖp ®Þnh ®Æt nÒn mãng ph¸p lý cho sù hîp t¸c cïng cã lîi. Cã nh÷ng hiÖp ®Þnh ®· ®­îc ký rÊt sím, ngay sau khi hai n­íc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao, ®ã lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, hîp t¸c kinh tÕ vµ kü thuËt, HiÖp ®Þnh vËn chuyÓn hµng kh«ng (1-1978). MÆc dï thêi kú ®ã quan hÖ bu«n b¸n ch­a nhiÒu, song tõ khi ®­êng hµng kh«ng hai n­íc ®­îc më, viÖc giao l­u gi÷a hai n­íc còng nh­ gi÷a ViÖt Nam vµ thÕ giíi t¨ng nhanh. B­íc vµo nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 ®Çu thËp kû 90, hai n­íc lÇn l­ît ký hoÆc söa ®æi bæ sung nhiÒu hiÖp ®Þnh quan träng kh¸c nh­ HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­ (10-1989), HiÖp ®Þnh tr¸nh thuÕ hai lÇn vµ HiÖp ®Þnh tÝn dông (12-1992) HiÖp ®Þnh hîp t¸c du lÞch (3-1994) vµ NghÞ ®Þnh th­ söa ®æi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt ký tr­íc ®©y (1- 1992). Bªn c¹nh ®ã c¬ chÕ hîp t¸c vµ phèi hîp còng tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh: Uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt ( theo hiÖp ®Þnh cïng tªn ký 9- 1991; Uû ban vÒ nghÒ c¸ vµ trËt tù trªn biÓn (12 -194). Bªn d­íi uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt cßn cã c¸c tiÓu ban chuyªn ngµnh ®i s©u tõng lÜnh vùc hîp t¸c nh­ kü thuËt dÇu khÝ (JTC), khoa häc kü thuËt (1993), th­¬ng m¹i tµi chÝnh (1995), giao th«ng vËn t¶i (1996). I. Quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tr­íc n¨m 1990 KÓ tõ sau khi thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc vµo n¨m 1976 mèi quan hÖ th­¬ng m¹t gi÷a hai n­íc ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i, Hîp t¸c kinh tÕ vµ kü thuËt vµo th¸ng 1 n¨m 1978 lµ c¬ së cho mèi quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Tuy nhiªn, trong giai ®äan nµy, nh÷ng nh©n tè chÝnh trÞ lµ nh÷ng lý dß chÝnh gi¶i thÝch cho sù ph¸t triÓn chËm cña quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc Th¸i lan vµ ViÖt nam. Th¸i lan ®· ¸p dông mét chÝnh s¸ch c« lËp ViÖt nam ®Ó gi÷ mèi quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc ph­¬ng T©y vµ c¸c n­íc ASEAN. DÉu vËy, trong thêi kú nµy quan hÖ th­¬ng m0¹i gi÷a hai n­íc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. Ngo¹i th­¬ng cña ViÖt nam ®èi víi Th¸i lan §¬n vÞ : TriÖu USD ... 1981 1982 1983 1984 1985 Tæng kim ng¹ch 0,78 1,34 1,35 1,05 0,89 XuÊt khÈu 0,34 0,76 0,36 0,60 0,55 NhËp khÈu 0,44 0,55 0,99 0,45 0,34 Nguån : “Direction of Trade, IMF” (ph­¬ng h­íng th­¬ng m¹i tæ chóc tiÒn tÖ ThÕ giíi) N¨m 1981, ChÝnh phñ Th¸i lan ®· ®­a ra mét danh môc h¬n 200 lo¹i hµng hãa bÞ cÊm bu«n b¸n víi c¸c n­íc céng s¶n, bao gåm c¶ VÖt nam, trong ®ã cã c¶ c¸c s¶n phÈm tiªu dïng th«ng th­êng nh­ g¹o, bét ngät.... Cã thÓ thÊy ®­îc tæng gi¸ trÞ bu«n b¸n gi÷a hai n­íc trong giai ®o¹n nµy thÊp, tèc ®é t¨ng chËm thËm chÝ cã xu h­íng gi¶m xuèng. NÕu nh­ n¨m 1981, tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc ®¹t 0,78 triÖu USD, trong ®ã xuÊt khÈu tõ ViÖt nam sang Th¸i lan lµ 0,34 triÖu USD vµ xuÊt khÈu cña Th¸i lan sang ViÖt nam lµ 0,44 triÖu USD. N¨m 1982 ®­îc ghi nhËn lµ n¨m tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc._. v­ît qua con sè 1 triÖu USD. Râ rµng con sè nµy cã kh¶ quan h¬n song míi chØ dõng l¹i ë 134 triÖu USD. Sang n¨m 1983, tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc gÇn nh­ ch÷ng l¹i víi 1,35 triÖu USD, nhÝch 0,01 triÖu USD so víi n¨m 1982. Hai n¨m 1984 vµ 1985 tèc ®é xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Th¸i lan cã t¨ng chËm tõ 0,36 triÖu USD n¨m 1983 lªn 0,60 triÖu USD trong n¨m 1 984 vµ 0,55 triÖu USD trong n¨m 1 985,song nhËp khÈu tõ Th¸i lan vÒ ViÖt nam l¹i gi¶m ®i. Trªn thùc tÕ, tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ bu«n b¸n gi÷a hai n­íc trong hai n¨m nµy thÊp h¬n so víi hai n¨m tr­íc ®ã. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc còng hÕt søc nghÌo nµn, h¹n chÕ mét phÇn do ph¶i chÞu nh÷ng ¸p lùc m¹nh vÒ chÝnh trÞ, mÆt kh¸c ph¶i kÓ ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng nh­ chÝnh s¸ch kinh tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ cña mçi n­íc. Do ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch c« lËp ViÖt nam vÒ th­¬ng m¹i nªn kh¶ n¨ng bu«n b¸n gi÷a hai n­íc bÞ k×m chÕ, tèc ®é bu«n b¸n cã xu h­íng gi¶m. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ c¸c lo¹i h¨ng hãa tiªu dïng vÉn tõ Th¸i lan vµo ViÖt nam th«ng qua c¸c n­íc thø ba nh­ Xingapore, NhËt. V× vËy, kh«ng chØ c¸c cè g¾ng cña Th¸i lan nh»m c« lËp VÖt nam bÞ gi¶m ®i, mµ mét phÇn lîi nhuËn thu ®­îc tõ xuÊt khÈu cña Th¸i lan còng bÞ r¬i vµo tay c¸c nhµ xuÊt khÈu cña c¸c n­íc thø ba. §©y lµ ®iÒu bÊt lîi cho Th¸i lan trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i víi ViÖt nam Ph¶i ®Õn gi÷a thËp kû 80, chinh s¸ch " më cöa " cña ViÖt nam ®Ó thóc ®Çy ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc cïng víi quan ®iÓm " biÕn chiÕn tr­êng thµnh thÞ tr­êng " cña Thñ t­íng Th¸i lan, Chatichoohavan vµo n¨m 1988 nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc ®· lµm cho khèi l­îng bu«n b¸n gi÷a hai n­íc ngµy cµng l¨ng lªn. Danh môc h¨ng hãa bÞ cÊm dÇn dÇn gi¶m xuèng tr­íc khi bÞ xãa bá hoµn toµn vµo n¨m 1989. Ban Th­¬ng m¹i Th¸i lan ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong khu vùc t­ nh©n nh»m t¨ng c¬ héi vµ khuyÕn khÝch trao ®åi bu«n b¸n gi÷a hai n­íc Sù t¨ng lªn nhanh chãng trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc sau n¨m 1986 ®· ph¶n ¸nh viÖc bÊt ®Çu trë l¹i mèi quan hÖ kinh tÕ song ph­¬ng gi÷a Th¸i lan vµ ViÖt nam. Cã thÓ thÊy rµng, tõ n¨m 1987, ViÖt nam thùc sù b­íc vµo mét giai ®o¹n míi víi c«ng cuéc ®æi míi chuyÓn h­íng sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. §©y còng lµ b­íc ngoÆt lín trong quan hÖ kinh tÕ kÓ c¶ ®èi néi còng nh­ ®èi ngo¹i. Khèi l­îng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a hai n­íc t¨ng theo nhÞp ®é chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ møc ®é më cöa cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. B¾t ®Çu tõ n¨m 1989, khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thùc sù chuyÓn m¹nh sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai n­íc cã b­íc nh¶y vät, møc t¨ng tr­ëng mËu dÞch n¨m 1989 t¨ng 389,2% so víi n¨m 1988. B¶ng II - 12: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam- Th¸i Lan (1986-1989). (§¬n vÞ: triÖu USD). 1986 1987 1988 1989 Tæng kim ng¹ch 4,7 7,5 13,0 63,3 Møc t¨ng tr­ëng (%) - 59,6 73,3 389,2 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i II. Quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay §Õn nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90, mèi quan hÖ hîp t¸c ViÖt Nam - Th¸i Lan ®· thùc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn nhiÒu mÆt trong ®ã lÜnh vùc kinh tÕ th­¬ng m¹i ph¸t triÓn mét c¸ch râ rÖt nhÊt. B­íc vµo thËp kû 90, xu h­íng toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®· trë thµnh xu thÕ chñ ®¹o trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Trong khu vùc §«ng Nam ¸, xu h­íng ®èi tho¹i ®· tõng b­íc thay thÕ cho ®èi ®Çu. C¸c n­íc ASEAN ®· tõng b­íc kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng cao, gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. ChÝnh trong bèi c¶nh thÕ giíi vµ khu vùc nh­ vËy, ViÖt Nam ®· tÝch cùc më cöa nÒn kinh tÕ, c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ, tõng b­íc tham gia vµo khu vùc vµ gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ víi c¸c n­íc trong khu vùc trong ®ã cã Th¸i Lan. Th¸ng 7/1995, ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN. NÒn kinh tÕ ViÖt nam tiÕp tôc héi nhËp tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®iÓn h×nh lµ n¨m 1995, ViÖt Nam ®· lµ quan s¸t viªn cña tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi, gia nhËp ASEM n¨m 1996 vµ APEC n¨m 1998. ViÖt Nam còng lµ thµnh viªn cña c¸c Tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi nh­ WB, IMF, ADB ... §©y chÝnh lµ bèi c¶nh hÕt søc thuËn lîi cho quan hÖ ViÖt Nam - Th¸i Lan ph¸t triÓn lªn mét tÇm cao míi. §Æc biÖt lµ th¸ng 2/1994 Mü tuyªn bè bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam l¹i cµng t¹o thuËn lîi cho quan hÖ ViÖt - Th¸i ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trªn hai lÜnh vùc th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. 1. Quan hÖ mËu dÞch song ph­¬ng gi÷a ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay KÓ tõ n¨m 1992, sau chuyÕn th¨m ViÖt Nam cña Thñ t­íng Th¸i Lan, cïng víi nh÷ng biÕn ®æi trong chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam vµ sù héi nhËp cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ khu vùc ®· t¹o ra nh÷ng chiÒu h­íng ph¸t triÓn thuËn lîi cho quan hÖ bu«n b¸n song ph­¬ng ViÖt Nam - Th¸i Lan. Kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc ®· t¨ng lªn nhanh chãng, cô thÓ: B¶ng II-13: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam - Th¸i Lan (1990 - 2001) (§¬n vÞ : TriÖu USD). N¨m XuÊt khÈu NhËp khÈu Tæng kim ng¹ch C¸n c©n 1990 52,34 17,08 69,42 +35,26 1995 42,95 465,92 508,87 -422,97 1998 295,4 673,5 968,9 -378,1 1999 321,7 556,26 877,96 -234,56 2000 332,1 812,94 1.201,84 -480,84 2001 325,8 801,30 1.127,30 -475,5 5 th ®Çu n¨m 2002 118,00 406,00 624,00 -288 Nguån: Tæng côc H¶i quan ViÖt nam Tõ n¨m 1995 ®Õn nay ®¸nh dÊu mét b­íc chuyÓn míi trong quan hÖ cña giíi kinh doanh hai n­íc, ngoµi nh÷ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng, ®· cã nhiÒu lÜnh vùc míi hîp t¸c h¬n. Nh÷ng tËp ®oµn trong kinh doanh x©y dùng vµ vËt liÖu x©y dùng, tËp ®oµn Siam Cement, CP Group vÉn ®øng ®Çu trong thiÖn chÝ lµm ¨n víi ViÖt Nam. PhÝa Th¸i Lan còng cã chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh quan hÖ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng trong ®ã cã ViÖt Nam. Hai n­íc ®· cö nhiÒu ®oµn cÊp cao sang më réng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i cho c¶ hai phÝa. §i theo c¸c ®oµn cÊp cao cßn cã nhiÒu doanh nghiÖp hai n­íc ®· sang th¨m lÉn nhau vµ tæ chøc nhiÒu héi th¶o vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m hiÓu vÒ thùc tÕ t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam còng nh­ Th¸i Lan, t¨ng c­êng hiÓu biÕt lÉn nhau gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ hai n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn. 1.1 XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan: Tõ n¨m 1990-1994, ViÖt Nam xuÊt chñ yÕu lµ nguyªn nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n, trong ®ã gç vµ gç s¬ chÕ, song m©y chiÕm trªn 70% kim ng¹ch; da sèng vµ thuéc da chiÕm 5,4%; phÕ liÖu chiÕm 5,7%; h¶i s¶n ®«ng l¹nh 4%, cßn l¹i c¸c s¶n phÈm kh¸c nh­ s¶n phÈm nhùa, ho¸ chÊt, giÇy dÐp, t¬ sîi vµ dÖt may . (chñ yÕu lµ nguyªn liÖu) B¶ng II-14: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu sang Th¸i Lan (§¬n vÞ : TriÖu USD) Tªn hµng 1999 2000 2001 2002 (5th ®Çu) 1 ThiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng 168,5 165,1 168,4 43,2 2 DÇu th« 44,76 73 38,8 28,6 3 Cµ phª 31 10,75 0,115 0,045 4 Thuû h¶i s¶n 18,4 34,53 26,87 7,6 5 Than ®¸ 11,3 13,3 16,96 4,4 6 Hµng dÖt may 1,78 3,8 5,97 2,1 7 C¸c hµng ho¸ kh¸c 45,96 31,62 68,685 32,055 Tæng kim ng¹ch XK: 321,7 332,1 325,8 118 Nguån : Vô CA-TBD Bé th­¬ng m¹i Tõ n¨m 1995 ®Õn nay hµng xuÊt cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan ®· cã sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng. Ngoµi nhãm nguyªn liÖu s¬ chÕ, ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu xuÊt sang Th¸i Lan thiÕt bÞ ®iÖn, linh kiÖn ®iÖn tö, quÇn ¸o, t¬ sîi, giÇy thÓ thao, ho¸ chÊt. ThiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng: 1999 2000 2001 2002(5th ®Çu) Kim ng¹ch (Tr.USD) 168,5 165,1 168,4 25,9 Tû träng(%) 52,37 49,71 51,69 36,61 Kim ng¹ch xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng chiÕm kho¶ng trªn d­íi 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Th¸i Lan, trong ®ã m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn ®¹t 147 triÖu USD n¨m 1999, 181 triÖu USD n¨m 2000, n¨m 2001 ®¹t 151 triÖu, 5 th¸ng ®Çu 2002 ®¹t 64 triÖu USD. XuÊt khÈu nhãm hµng nµy t­¬ng ®èi æn ®Þnh trong 3 n¨m qua. DÇu th« : Tõ n¨m 1998 ®Õn nay dÇu th« ®· trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu víi kim ng¹ch lín trong th­¬ng m¹i víi Th¸i Lan. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu th« t¨ng nhanh chñ yÕu do gi¸ dÇu thÕ giíi t¨ng cao. Cµ phª: 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 (5th®Çu) Kim ng¹ch (TrUSD) 32,54 54,03 53,9 31 10,75 0,115 0,045 Th¸i Lan ®­îc coi lµ thÞ tr­êng míi vµ tiÒm n¨ng, tr­íc 1995 mÆt hµng nµy chiÕm tû träng nhá trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan. N¨m 1996,1997 cµ phª xuÊt khÈu sang Th¸i Lan ®· t¨ng m¹nh nh­ng kÓ tõ n¨m 2000 ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª gi¶m m¹nh, chñ yÕu do gi¸ xuÊt khÈu gi¶m. Do cung mÆt hµng n«ng s¶n trªn thÕ giíi v­ît cÇu nªn t¹o sù c¹nh tranh quyÕt liÖt vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. Ngoµi ra, trªn thùc tÕ kÕ ho¹ch gi÷ l¹i 20% l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña c¸c n­íc trong vµ ngoµi HiÖp héi c¸c n­íc s¶n xuÊt cµ phª (ACPC) vÉ ch­a ph¸t huy t¸c dông. Thuû h¶i s¶n: 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 (5th ®Çu) Kimng¹ch (TrUSD) 14,958 16,362 20,976 18,4 34,53 26,87 7,6 Hµng h¶i s¶n chñ yÕu lµ t«m ®«ng l¹nh, mùc t­¬i, c¸ chÕ biÕn...Do ®iÒu kiÖn m¸y mãc chÕ biÕn cßn l¹c hËu nªn hµng thuû s¶n xuÊt ®i d­íi d¹ng nguyªn liÖu th« cung cÊp cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Th¸i Lan. V× vËy, ViÖt nam ®ang cã nhu cÇu trang bÞ c«ng nghÖ chÕ biÕn hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Th¸i Lan ®ang coi ViÖt Nam lµ ®èi thñ c¹nh tranh lín trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ mÆt hµng t«m. HiÖn nay hµng thuû s¶n Th¸i Lan kh«ng cßn ®­îc h­ëng GSP vµo thÞ tr­êng EU, thËm chÝ gÇn ®©y EU vµ NhËt B¶n ®ang cÊm t«m Th¸i Lan xuÊt khÈu vµo hai n­íc nµy v× cã d­ l­îng kh¸ng sinh cao. Hµng dÖt may: 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 (5 th ®Çu) Kim ng¹ch (Tr USD) 1,52 2,44 0,98 1,78 3,8 5,97 2,1 Tuy kim ng¹ch hµng dÖt may cã t¨ng trong vµi n¨m gÇn ®©y, song tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng lín. MÆc dï theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, c¸c mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh m¹nh nhÊt lµ T- shirt, Polo – shirt nh­ng chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ kh«ng c¹nh tranh ®­îc víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, nhÊt lµ víi Trung Quèc. Than ®¸ §¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng lµ 1,13 triÖu USD n¨m 1996 vµ t¨ng vµo n¨m 1997 ®¹t 2,32 triÖu USD; 2,20 triÖu USD n¨m 1998 vµ 11,30 triÖu USD n¨m 1999, n¨m 2000 ®¹t 13,3 triÖu USD vµ n¨m 2001 ®¹t 16,96 triÖu USD, t¨ng 27,8% so víi n¨m 2000. 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®¹t 4,4 triÖu USD, gi¶m 42% so víi cïng kú 2001 (7,6 triÖu USD).  1.2. NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Th¸i Lan Tõ n¨m 1994 ®Õn nay ViÖt nam lu«n nhËp siªu trong bu«n b¸n víi Th¸i Lan. Kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Th¸i Lan cña ViÖt Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn: n¨m 1995 lµ 465,89 triÖu USD (nhËp siªu: 422,94 triÖu USD); n¨m 1996 lµ 503 TriÖu USD (nhËp siªu: 396 triÖuUSD); n¨m 1997 lµ 500 triÖu USD (nhËp siªu: 271 triÖu USD); n¨m 1998 lµ 968,9 triÖu USD (nhËp siªu 378 triÖu USD); n¨m 1999 lµ 869 triÖu (nhËp siªu 244 triÖu USD); 2000 lµ 821 triÖu USD (nhËp siªu kho¶ng 400 triÖu USD); n¨m 2001 lµ 801 triÖu (nhËp siªu 473,3 tr.USD); trong 5 th¸ng 2002 lµ 325 triÖu USD (nhËp siªu 230 triÖu USD). VÒ c¬ cÊu hµng nhËp khÈu th× nhãm m¸y mãc, thiÕt bÞ; «t«, xe m¸y chiÕm phÇn lín. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng ®Þnh h­íng nhËp khÈu cña ViÖt Nam. NhËp khÈu nhãm xe m¸y vµ phô tïng cã xu h­íng gi¶m tõ n¨m 2001 do doanh nghiÖp VN chuyÓn sang nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng Trung Quèc vµ mét phÇn ®· tù s¶n xuÊt ®­îc trong n­íc, cô thÓ n¨m 1995 lµ 86,70 triÖu USD; n¨m 1996 lµ 123,04 triÖu USD trong ®ã «t« vµ phô tïng «t« lµ 614,454 ngh×n USD vµ ®Õn n¨m 1997 lµ 90,04 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 96 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 132 triÖu, n¨m 2001 lµ 67 triÖu USD. B¶ng II –15 : C¬ cÊu nhËp khÈu . (§¬n vÞ : TriÖu USD ). Tªn hµng 1999 2000 2001 2002 (Th1-Th3) 1 Polyetylen,propylen 82.6 124.0 106.8 31.7 2 S¾t ,thÐp vµ s¶n phÈm cña s¾t thÐp 39.8 56.9 62.2 18.8 3 S¶n phÈm ho¸ häc 31.8 34.3 40.8 15.8 4 Nhiªn liÖu tinh chÕ 33.0 100.9 73.4 14.6 5 Xe m¸y vµ phô tïng 93.2 132.0 67.1 13.4 6 M¸y mãc vµ thiÕt bÞ 18.5 34.4 38.2 12.0 7 Xi m¨ng 2.9 4.1 19.9 9.9 8 Da vµ s¶n phÈm da bß 4.6 7.2 19.4 8.1 9 Ga vµ dÇu má ho¸ láng 9.7 7.6 17.5 7.7 10 S¶n phÈm nhùa 15.0 20.4 20.4 7.7 Tæng kim ng¹ch: 331.2 521.9 465.7 139.8 11 C¸c hµng ho¸ kh¸c 241.6 325.5 335.6 108.9 Tæng kim ng¹ch NK 572.8 847.4 801.3 248.8 Nguån: Vô CATBD Bé th­ong m¹i. Nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ Th¸i Lan Nhãm hµng nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt còng chiÕm kim ng¹ch lín, chñ yÕu lµ: Ph©n bãn, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng.... lµ nh÷ng lo¹i hµng hãa mµ s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. N¨m 1996 tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Th¸i Lan nhãm hµng nµy lµ 66,061 triÖu USD t¨ng h¬n 50% so víi møc 44 triÖu USD cña n¨m 1995 vµ n¨m 1997 lµ 70,369 triÖu USD t¨ng 6% so víi cïng kú n¨m 1996, n¨m 1999 lµ 160,6 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 162 triÖu USD, 2001 lµ 155,5 triÖu USD. Nhãm hµng nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt nhËp khÈu tõ Th¸i Lan th× x¨ng dÇu cã kim ng¹ch lín nhÊt: n¨m 1995 lµ 13,10 triÖu USD; n¨m 1996 lµ 32,12 triÖu USD vµ n¨m 1997 lµ 29,48 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 33 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 100,9 triÖu USD, 2001 lµ 73,4 triÖu USD S¾t thÐp, n¨m 1995, ViÖt Nam nhËp tõ Th¸i Lan lµ 17,2 triÖu USD. Sang n¨m 1996, gi¶m 2,52 lÇn so víi n¨m 1995 ®¹t 6,839 triÖu USD. N¨m 1997, t¨ng lªn nhanh chãng gÊp 4,3 lÇn so víi n¨m 1996 ®¹t 29,497 triÖu USD, n¨m 1998 lµ 10 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 39,8 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 57 triÖu USD (80 ngh×n tÊn), 2001 lµ 62,2 triÖu USD. Ngoµi ra cßn cã mét sè hµng ho¸ kh¸c nh­: s¶n phÈm nhùa, s¶n phÈm cao su, ho¸ chÊt... Nh×n chung, chñng lo¹i hµng ho¸ VN xuÊt sang Th¸i Lan kh¸ ®a d¹ng, hµng ho¸ ViÖt Nam ®· t×m ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng Th¸i Lan, ®Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª, thuû s¶n, dÇu th« ... Hµng Th¸i Lan xuÊt sang thÞ tr­êng ViÖt Nam còng nhiÒu chñng lo¹i vµ ®­îc ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam ­u thÝch gåm: «t«, xe m¸y c¸c lo¹i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n bãn c¸c lo¹i... Trong ®ã s¾t thÐp c¸c lo¹i chiÕm tû träng cao nhÊt. 2. §Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay VÒ sè dù ¸n ®Çu t­ : N¨m 1987, ViÖt Nam ban hµnh luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam -luËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc coi lµ hÕt søc cëi më cña ViÖt Nam vµ liªn tiÕp c¸c ®iÒu chØnh vµ söa ®æi tõ ®ã ®Õn nay theo h­íng ngµy cµng më, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChØ sau ®ã 4 n¨m, n¨m 1991 nh÷ng c«ng ty liªn doanh ®Çu tiªn gi÷a Th¸i Lan vµ ViÖt Nam ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ tÝnh ®Õn 15/7/2002, Th¸i Lan cã 105 dù ¸n ë ViÖt Nam víi vèn ®Çu t­ lµ 1,052 tû USD ®øng thø 11 trong tæng sè cña 56 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Con sè nµy vÉn cßn khiªm tèn so víi tiÒm n¨ng cña c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan. VÒ h×nh thøc ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam: Phæ biÕn nhÊt lµ h×nh thøc liªn doanh víi 60 dù ¸n, tiÕp ®Õn lµ h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi víi 30 dù ¸n vµ cuèi cïng lµ h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. + 60 dù ¸n d­íi h×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh cã tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 850 triÖu chiÕm 81,5% tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 1,15 tû USD. Trong sè nµy cã mét sè dù ¸n víi møc vèn cam kÕt cao so víi c¸c dù ¸n kh¸c cña Th¸i Lan, trªn 40 triÖu USD nh­: C«ng ty ph¸t triÓn KCN Long B×nh (46,072 triÖu USD) C«ng ty TNHH S.A.S - CTAMD (42,775 triÖu USD), C«ng ty Liªn doanh s¶n xuÊt phô tïng « t«, xe m¸y (40,235 triÖu USD).... + Kho¶ng 30 dù ¸n thuéc h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, víi 192.3 triÖu USD vèn ®¨ng ký, chiÕm 18,4% tæng sè vèn ®Çu t­. Trong ®ã, cã hai dù ¸n trong lÜnh vùc ng©n hµng tµi chÝnh (30 triÖu USD ), 11 dù ¸n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm (78.725 triÖuUSD) cßn l¹i lµ c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc kh¸c (83,575 triÖu USD). §Çu t­ Th¸i Lan tËp trung ®Çu t­ víi h×nh thøc liªn doanh, c¸c dù ¸n d­íi h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi chØ chiÕm 18,4% tæng sè vèn ®¨ng ký. Nh­ vËy, c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan qu¸ thËn träng, ch­a m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n lín víi h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam (trõ dù ¸n kh¸ch s¹n Mellia ë phè Lý Th­êng KiÖt- Hµ néi). VÒ quy m« vèn ®Çu t­ cña tõng dù ¸n: TÝnh b×nh qu©n c¸c dù ¸n nµy kho¶ng 13,3 triÖu USD/1 dù ¸n, so víi c¸c n­íc ®Çu t­ trong khu vùc vµo ViÖt Nam th× møc ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam còng ë møc t­¬ng ®èi cao. Th¸i Lan hiÖn cã 6 dù ¸n trªn 40 triÖu USD, 23 dù ¸n trªn 15 triÖu USD. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ cña Th¸i Lan ®· vµ ®ang cã xu h­íng lµm ¨n l©u dµi trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. VÒ c¬ cÊu ®Çu t­ theo ®Þa ph­¬ng: HÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t­ cña Th¸i ®Çu t­ tËp trung chñ yÕu ë Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngoµi ra cßn cã mét sè tØnh kh¸c nh­ Qu¶ng ninh, Vòng tµu, Hµ t©y, §µ n½ng. VÒ lÜnh vùc ®Çu t­: C¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Th¸i Lan tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc: +C«ng nghiÖp chÕ biÕn ( chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc, khai th¸c ®¸ quý, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng ). + Kh¸ch s¹n, du lÞch. + DÞch vô ng©n hµng. 3 lÜnh vùc nµy chiÕm phÇn lín vèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi 67 dù ¸n víi sè vèn lµ 838,5 triÖu USD. B¶ng II- 16: §Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan ph©n theo lÜnh vùc. (§¬n vÞ:TriÖu USD) LÜnh vùc ®Çu t­ Sè dù ¸n Vèn ®¨ng ký Tû träng(%) 1 C«ng nghiÖp chÕ biÕn (chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt NVLx©y dùng, khai th¸c ®¸ quý). 43 487,3 46,7 2 Kh¸ch s¹n, du lÞch 17 256,2 24,5 3 DÞch vô ng©n hµng. 7 95 9,1 4 C¸c ngµnh kh¸c. 11 204,5 19,6 Tæng sè: 78 1.043 100 Nguån:Vô CATBD Bé Th­¬ng m¹i . 3. Mét sè lÜnh vùc ®Çu t­ kh¸c Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. C¸c nhµ ®Çu t­ cña Th¸i Lan ®· ®Çu t­ 43 dù ¸n thuéc ngµnh nµy vµo ViÖt Nam, víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 487,3 triÖu USD, chiÕm 46,7% trong tæng sè vèn ®Çu t­ cña Th¸i Lan (1,043 tû USD) vµo ViÖt Nam. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan ®· biÕt tËn dông ®iÓm m¹nh cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn non trÎ cña ViÖt Nam. DÉn ®Çu trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ ®Çu t­ chÕ biÕn n«ng h¶i s¶n víi 21 dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ lµ 287 triÖu USD chiÕm 58,8% trong tæng sè vèn ®Çu t­ cña ngµnh nµy. Trong ®ã cã dù ¸n cña C«ng ty CHAROEN POKIHAND VIETNAM (s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc) víi sè vèn lµ 30 triÖu USD c«ng ty nµy ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng 10/6/1996, c«ng ty PROSER MASTER GROUP-DANANG víi sè vèn 17,9 triÖu USD.... §©y lµ nh÷ng dù ¸n lín trong ngµnh nµy. TiÕp ®Õn lµ s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng víi 17 dù ¸n vµ vèn ®Çu t­ lµ 170 triÖu USD, chiÕm 34,9% trong tæng vèn cña ngµnh. Cuèi cïng lµ khai th¸c ®¸ quý víi 5 dù ¸n chiÕm 6,2% trong tæng vèn cña ngµnh vµ ®¹t 30,3 triÖu USD. B¶ng II-17: §Çu t­ cña Th¸i Lan trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. (§¬n vÞ: TriÖu USD) LÜnh vùc ®Çu t­ Sè dù ¸n Vèn ®Çu t­ ChÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n 21 287 2. S¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng 17 170 3. Khai th¸c ®¸ quý 5 30,3 Tæng: 43 487,3 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i Ngµnh kh¸ch s¹n vµ du lÞch. §©y lµ ngµnh cã sè dù ¸n còng nh­ vèn ®Çu t­ lín thø hai cña c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan vµo ViÖt Nam. Sè dù ¸n cña ngµnh nµy lµ 17 víi sè vèn lµ 256,2 triÖu USD. §©y lµ ngµnh cã tû suÊt lîi nhuËn t­¬ng ®èi lín vµ thêi gian thu håi vèn nhanh, nhÊt lµ tiÒm n¨ng du lÞch cña ViÖt Nam lµ rÊt lín, trong khi ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh du lÞch l¹i ch­a ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan ®Çu t­ m¹nh vµo ngµnh nµy. Tuy nhiªn, sè vèn ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ngµnh nµy cßn h¬i thÊp so víi tiÒm n¨ng vèn cña Th¸i Lan.Dù ¸n ®Çu t­ lín nhÊt cña Th¸i Lan trong lÜnh vùc nµy lµ dù ¸n x©y dùng kh¸ch s¹n S.A.S CTAMAD- Hµ Néi víi sè vèn ®Çu t­ 42,775 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 22,629 triÖu USD ®­îc cÊp giÊy phÐp ngµy 25/10/1994. Dù ¸n s©n golf §ång M« víi sè vèn 21,875 triÖu USD víi sè vèn ph¸p ®Þnh 21,875 triÖu USD ®­îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1993 v.v... Ngµnh ng©n hµng. Cã hai dù ¸n trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng víi tæng vèn lµ 30 triÖu USD. C¸c ng©n hµng nµy ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc cho vay c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu vµ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ kh¸c. Tõ sù ph©n tÝch trªn, th× c¬ cÊu ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam ®· ph¶n ¸nh ®óng c¸ch ®¸nh gi¸ lîi thÕ vµ sù lùa chän h­íng ®Çu t­ cña c¸c nhµ kinh doanh Th¸i Lan ®èi víi ViÖt Nam. §Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam ®­îc ®Æc tr­ng b»ng nh÷ng dù ¸n nhá vµ chñ yÕu tËp trung vµo: chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng, khai th¸c ®¸ quý; kh¸ch s¹n vµ du lÞch; dÞch vô ng©n hµng... Kh«ng cã nh÷ng dù ¸n vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hoÆc n©ng cÊp h¹ tÇng c¬ së. HÇu hÕt c¸c c¹nh tranh cña Th¸i Lan ®Çu t­ vèn vµo ViÖt Nam ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty nhá víi sè vèn ®Çu t­ nhá. §a sè dù ¸n ®Çu t­ cña Th¸i Lan cã xu h­íng tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo vµ rÎ cña ViÖt Nam (chÕ biÕn vµ dÞch vô kh¸ch s¹n, du lÞch). Mét sè dù ¸n h­íng vµo viÖc t¹o ®Þa bµn cho ho¹t ®éng kinh doanh l©u dµi vµ cã hiÖu qu¶ (tµi chÝnh, ng©n hµng). VÒ c¬ b¶n, c¬ cÊu c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Th¸i Lan còng phï hîp víi ®Þnh h­íng gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam cã t¸c ®éng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ khai th¸c nguån nguyªn liÖu s½n cã cña ViÖt Nam. Th¸i Lan hiÖn ch­a cã dù ¸n ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao, kü thuËt hiÖn ®¹i vµ cã khèi l­îng vèn lín. Cã thÓ gi¶i thÝch ®iÒu nµy b»ng c¸c lý do sau ®©y: Thø nhÊt, b¶n th©n nÒn kinh tÕ Th¸i Lan còng ®ang cã nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn lín, ®Æc biÖt lµ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Thø hai, tr×nh ®é c«ng nghÖ kü thuËt, kh¶ n¨ng qu¶n lý... gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan kh«ng c¸ch biÖt nhau nhiÒu. Thø ba, m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam còng cßn nhiÒu h¹n chÕ (c¬ s¬ h¹ tÇng yÕu kÐm, hÖ thèng ph¸p lý ch­a hoµn chØnh...). Nh­ vËy, ta nhËn thÊy r»ng kü thuËt bËc cao lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã, cho ®Õn lóc nµy ®Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam chØ cã t¸c dông ®èi víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ kh«ng cã t¸c ®éng ®èi víi viÖc t¨ng c­êng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ c¹nh tranh kinh tÕ cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña ViÖt Nam th× viÖc sö dông nh÷ng c«ng nghÖ thÝch hîp ®Ó ngµy cµng t¨ng nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng còng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. V× vËy sù chuyÓn giao c«ng nghÖ theo kiÓu “®µn sÕu bay” tõ Th¸i Lan (vµ c¸c n­íc ASEAN nãi chung) sang ViÖt Nam còng cã t¸c dông tÝch cùc vµ cÇn ®­îc khuyÕn khÝch. TÊt nhiªn ®Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc tÝnh to¸n cho phï hîp víi quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®ang ngµy cµng t¨ng tr­ëng. Nh×n chung, hiÖn nay c¶ ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®ang tÝch cùc tham gia vµo AFTA, Th¸i Lan sÏ hoµn thµnh lé tr×nh tham gia AFTA vµo n¨m 2003 cßn ViÖt Nam sÏ hoµn thµnh lé tr×nh tham gia AFTA vµo n¨m 2005. C¶ hai n­íc ®Òu cã nh÷ng ®iÓm m¹nh trong quan hÖ th­¬ng m¹i. Ch¼ng h¹n ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng hÊp dÉn bëi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, sù phong phó vÒ tµi nguyªn vµ lao ®éng, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, m«i tr­êng ®Çu t­ vµ kinh doanh t­¬ng ®èi cëi më, thÞ tr­êng néi ®Þa gÇn 80 triÖu d©n víi søc mua ngµy cµng gia t¨ng theo ®µ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Cßn Th¸i Lan ®ang ®­îc tù do ho¸ nhiÒu h¬n so víi tr­íc ®©y.Th¸i Lan ®ang tiÕp tôc c¶i c¸ch thuÕ b¾t ®Çu tõ n¨m 1995. C¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh tõ ®Çu n¨m 1995 cho phÐp gi¶m møc thuÕ tèi ®a tõ 100% xuèng cßn 30% ®èi víi phÇn lín c¸c mÆt hµng. Tõ th¸ng 1/1996, Bé tµi chÝnh Th¸i Lan ®· c«ng bè thùc hiÖn gi¶m thuÕ cho 5524 mÆt hµng n«ng phÈm ch­a chÕ biÕn víi møc gi¶m tèi ®a lµ 25%. Th¸i Lan còng sÏ gi¶m bít c¸c thñ tôc thu thuÕ vµ ¸p dông mét hÖ thèng nhËp khÈu ®Æc biÖt cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c n­íc ASEAN. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ lµm cho thÞ tr­êng më cöa h¬n ®èi víi hµng ho¸ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu ch­a qua chÕ biÕn cña ViÖt Nam. MÆc dï hai n­íc cã chung mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc song vÒ c¬ b¶n hai nÒn kinh tÕ cã nh÷ng kh¶ n¨ng bæ sung cho nhau. NÒn kinh tÕ Th¸i Lan ë mét tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n vµ mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu cña Th¸i Lan ®ang mÊt dÇn lîi thÕ so s¸nh do gi¸ lao ®éng t¨ng, sù khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn, trong khi ®ã ViÖt Nam l¹i ®ang cã nh÷ng lîi thÕ nµy. Nh­ vËy, Th¸i Lan cã thÓ lµ thÞ tr­êng cho nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu hiÖn nay cña ViÖt Nam vµ trong t­¬ng lai nh÷ng mÆt hµng chÕ t¹o cñaTh¸i Lan víi mét tr×nh ®é kh«ng qu¸ cao th× chóng ta còng sÏ s¶n xuÊt ®­îc. §èi víi c¸c mÆt hµng mµ hai n­íc cïng xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi còng cã thÓ gãp phÇn lµm t¨ng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ViÖt Nam-Th¸i Lan th«ng qua nh÷ng h×nh thøc hîp t¸c th­¬ng m¹i gia c«ng, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Hµng xuÊt khÈu cña Th¸i Lan ®· cã chç ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng nh­ Mü, T©y ¢u, NhËt. C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ th«ng qua c¸c b¹n hµng Th¸i Lan ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng ®ã. Cïng víi qu¸ tr×nh tù do th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh ®Çu t­ trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­, hîp t¸c s¶n xuÊt gi÷a hai n­íc sÏ ph¸t triÓn, bu«n b¸n néi bé ngµnh sÏ t¨ng lªn. Tãm l¹i quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong thêi gian qua cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc míi, doanh nghiÖp hai n­íc ngµy cµng hiÓu biÕt lÉn nhau h¬n, ®Æc biÖt ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, nªn quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ASEAN, trong ®ã cã Th¸i Lan ngµy cµng gÇn gòi vµ hç trî lÉn nhau. 4. §¸nh gi¸ quan hÖ Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan Quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ngµy cµng æn ®Þnh vµ më ®­êng cho c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn. ViÖt Nam lu«n ­u tiªn vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i víi Th¸i Lan lªn hµng ®Çu. Trong con m¾t c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th× Th¸i Lan kh«ng chØ lµ n­íc cïng khu vùc, cïng khèi kinh tÕ ASEAN mµ nÒn kinh tÕ cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam lu«n ®¸nh gi¸ cao tiÒm n¨ng kinh tÕ cña Th¸i Lan vµ kh¼ng ®Þnh trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cã mét sù phï hîp s©u s¾c, hç trî tèt cho nhau cïng ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn ®Þnh nµy ViÖt Nam lu«n coi träng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp Th¸i Lan tíi lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. ViÖt Nam s½n sµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c«ng ty Th¸i Lan c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c c«ng ty n­íc kh¸c t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam. VÒ phÝa Th¸i Lan, c¸c doanh nghiÖp Th¸i Lan ph¶i nh×n l¹i c¸c mèi lîi lín t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam r¬i vµo c¸c c«ng ty NhËt, Mü, T©y §øc do thiÕu sù nç lùc t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam. D­íi søc Ðp cña giíi doanh nghiÖp, chÝnh phñ Th¸i Lan ®· cã nhiÒu c¶i c¸ch ®¸ng kÓ vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i giao còng nh­ chÝnh s¸ch kinh tÕ - th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam ®Ó ®¶m b¶o thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña Th¸i Lan vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. C¸c quan hÖ ngo¹i giao lµm nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho c¸c quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. Sù ra ®êi cña c¸c hiÖp ®Þnh ®· phÇn nµo minh chøng cho sù ph¸t triÓn nµy. Bªn c¹nh ®ã kim ng¹ch trao ®æi th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc t¨ng rÊt cao, víi tèc ®é tõ 100% ®Õn 200% mçi n¨m. Ngoµi ra ViÖt Nam vµ Th¸i Lan lµ hai n­íc nhÊt nh× vÒ xuÊt khÈu g¹o nªn gÆp nhau trong yªu cÇu tù nhiªn vÒ viÖc phèi hîp chÝnh s¸ch gi¶ c¶ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n­íc m×nh. VÒ chñng lo¹i hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt sang Th¸i Lan kh¸ ®a d¹ng gåm: Cµ phª, g¹o, h¶i s¶n, hµng dÖt may, rau qu¶, than ®¸... nh×n chung hµng ho¸ ViÖt Nam ®· t×m ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng Th¸i Lan ®Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª. Cßn hµng ho¸ Th¸i Lan xuÊt sang thÞ tr­êng ViÖt Nam gåm: «t«, xe m¸y c¸c lo¹i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n bãn c¸c lo¹i... Trong ®ã s¾t thÐp c¸c lo¹i chiÕm tû träng cao nhÊt. VÒ ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tÝnh ®Õn gi÷a n¨m 2002 Th¸i Lan ®· ®Çu t­ vµo ViÖt Nam 105 dù ¸n víi sè vèn lµ 1,052 tû USD ®øng thø 3 trong c¸c n­íc ASEAN sau Singalore, Malaysia. Trong c¸c dù ¸n phÇn lín lµ dù ¸n võa vµ nhá, chñ yÕu trong c¸c lÜnh vùc chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng (s¬n t­êng, tÊm lîp. thiÕt bÞ vÖ sinh...) l¾p r¸p xe m¸y, vµ x©y dùng kh¸ch s¹n sÏ phÊn ®Êu c¶ trong lÜnh vùc ®iÖn tö. B­íc ph¸t triÓn míi lµ b¾t ®Çu Th¸i Lan cã nh÷ng dù ¸n t­¬ng ®èi lín nh­ khu x©y dùng h¹ tÇng c«ng nghiÖp Pang Pa K«ng t¹i §ång Nai (Industrial Park), liªn doanh x©y dùng kh¸ch s¹n 5 sao vµ trung t©m th­¬ng m¹i cña S.A.A t¹i Hµ Néi. Trong lÜnh vùc ng©n hµng, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ chi nh¸nh cña 7 ng©n hµng Th¸i Lan t¹i ViÖt Nam ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc hîp t¸c kinh tÕ. Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ph¸t triÓn 1995 -1997 víi c¸c lÜnh vùc ­u tiªn lµ y tÕ, gi¸o dôc - ®µo t¹o, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i... ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. Th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña Th¸i Lan, ViÖt Nam ®· tiÕp thu ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ, c¸c kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh vµ ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng tr¨m ngh×n lao ®éng. Cïng víi xÝ nghiÖp liªn doanh, sè l­îng c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ®· t¨ng lªn nhanh chãng thÓ hiÖn sù hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam Th¸i Lan ngµy cµng ph¸t triÓn. Tuy nhiªn trong thêi gian qua ,quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹iViÖt Nam-Th¸i Lan vÉn cßn nh÷ng tån t¹i sau : Kim ng¹ch xuÊt khÈu gi÷a hai n­íc cßn thÊp ch­a ph¶n ¸nh ®óng tiÒm n¨ng cña hai bªn.ViÖt Nam vÉn lµ n­íc nhËp siªu lín hµng ho¸ cña Th¸i Lan vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan cßn lªn xuèng bÊp bªnh. M«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam cßn cã møc ®é rñi ro cao, thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p nªn c¸c nhµ ®Çu t­ cña Th¸i Lan ch­a thùc sù tin vµo chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ cña ViÖt Nam. Ch­¬ng III TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt Nam -Th¸i Lan trong thêi gian tíi I. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i lan vµ ViÖt nam hiÖn nay 1. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i lan ChÝnh phñ Th¸i lan lu«n x¸c ®Þnh: h­íng ra bªn ngoµi lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Môc tiªu kinh tÕ ®èi ngo¹i Th¸i lan cã nh÷ng néi dung sau: VÒ chÝnh s¸ch ®Çu t­: Më réng h¬n ph¹m vi ®Çu t­ cho c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ. Nh÷ng lÜnh vùc "bÞ cÊm", ch¼ng h¹n nh­ lÜnh vùc tµi chÝnh tr­íc kia, nay c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc phÐp ®Çu t­. TiÕp tôc khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc kü thuËt cao vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ gi¸n tiÕp qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia nhiÒu h¬n vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. H­íng dÉn t¹o thªm ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i lan ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, ®Æc biÖt ®Çu t­ sang c¸c n­íc l¸ng giÒng. TriÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong lÜnh vùc n¨ng l­îng, giao th«ng. VÒ chÝnh s¸ch c¬ cÊu: TiÕp tôc thùc hiÖn chñ tr­¬ng._.