Quan hệ giữa cái chung & cái riêng, & sự vận dụng nó vào xây dựng nền Kinh tế thị trường ở nước ta

Lêi nãi ®Çu Ngµy nay hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu nhËn thÊy r»ng, ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ lµ yÕu tè ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc. Thùc tÕ cho thÊy r»ng, ChÝnh phñ c¸c n­íc Nics Ch©u ¸, sau gÇn mét thËp kØ thùc hiÖn chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu, ®· nhËn ra nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña nã, vµ ngay ®Çu thËp kØ 60 ®· cã sù chuyÓn h­íng chiÕn l­îc. Víi kho¶ng thêi gian ng¾n hä ®· ®­a ®Êt n­íc trë thµnh nh÷ng con rång Ch©u ¸. §èi víi ViÖt Nam, c¸c chuyªn gia kinh tÕ ®Òu cã nhËn xÐt chung lµ, chóng ta ®· cã b­íc khëi ®Çu tèt ®Ñp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn míi. Nh­ng ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ liªn tôc trong thêi gian tíi cßn nhiÒu khã kh¨n. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn nÒn kinh tÕ tõ nÒn kinh tÕ tù nhiªn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng theo quy luËt kh¸ch quan cña nã. Do vËy mµ ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc c¸c thuËn lîi còng nh­ c¸c khã kh¨n cÇn ®­îc gi¶i quyÕt. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña x· héi em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: Quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng, vµ vËn dông vµo x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Bµi tiÓu luËn nµy gåm 5 phÇn: PhÇn I: C¸i chung vµ c¸i riªng theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ triÕt häc duy vËt biÖn chøng. PhÇn II: B­íc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. PhÇn III: ThÞ tr­êng vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng PhÇn IV: Nh÷ng ®Æc tr­ng chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ tÝnh ®Þnh h­íng XHCN cña kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam PhÇn V:Kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam V× ®©y lµ bµi tiÓu luËn ®Êu tiªn nªn vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Em mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi tiÓu luËn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Néi dung PhÇn I: c¸i chung vµ c¸i riªng theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ triÕt häc duy vËt biÖn chøng. 1/ ®Þnh nghÜa c¸i chung vµ c¸i riªng 1.1/ §Þnh nghÜa c¸i riªng C¸i riªng lµ mét ph¹m trï triÕt häc ®Ó chØ mét sù vËt, mét hiÖn t­îng, mét qu¸ tr×nh riªng lÎ nhÊt ®Þnh trong thÕ giíi kh¸ch quan. Ch¼ng h¹n mét hiÖn t­îng kinh tÕ mét giai ®o¹n x· héi, mét con ng­êi… 1.2/ §Þnh nghÜa c¸i chung C¸i chung lµ mét ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ nh÷ng mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng mèi liªn hÖ, tån t¹i kh«ng chØ ë mét sù vËt mµ trong nhiÒu sù vËt hiÖn t­îng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, ph¹m trï triÕt häc M¸c-xÝt vÒ vËt chÊt vËn ®éng, kh«ng gian, thêi gian… 2/ mèi liªn hÖ biÖn chøng gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng Ph¹m trï c¸i riªng vµ c¸i chung ®· ®­îc bµn ®Õn nhiÒu trong triÕt häc ph­¬ng T©y thêi trung cæ. Ph¸i duy thùc ®ång nhÊt Th­îng ®Õ víi c¸i chung ( phæ biÕn ) vµ nhÊn m¹nh r»ng: ChØ cã c¸i chung míi tån t¹i ®éc lËp, kh¸ch quan, lµ céi nguån s¶n sinh ra c¸i riªng. §èi lËp l¹i chñ nghÜa duy thùc, c¸c nhµ triÕt häc duy danh nh­ §un-xcèt (1265-1308), P.Ab¬la (1079-1142) l¹i cho r»ng chØ cã nh÷ng sù vËt, hiÖn t­îng tån t¹i riªng biÖt víi nh÷ng chÊt l­îng riªng cña chóng míi lµ cã thùc; cßn c¸c kh¸i niÖm chung ( c¸i phæ biÕn ) lµ s¶n phÈm t­ duy cña con ng­êi. MÆc dï cã mét sè h¹n chÕ, chñ nghÜa duy danh cã mét c¸i nh×n duy vËt vÒ toµn bé hiÖn thùc. Kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña chñ nghÜa duy danh, t¸ch biÖt c¸i riªng khái c¸i chung mét c¸ch trõu t­îng vµ tuyÖt ®èi; chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng cho r»ng gi÷a c¸i riªng vµ c¸i chung cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. Chóng lµ hai mÆt ®èi lËp tån t¹i trong b¶n th©n mét sù vËt, hiÖn t­îng bÊt k× vµ tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan. Mèi liªn hÖ biÖn chøng gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng 2.1/ C¸i riªng chØ tån t¹i trong mèi liªn hÖ dÉn tíi c¸i chung. Kh«ng cã c¸i riªng c« lËp tuyÖt ®èi, bÊt k× c¸i riªng nµo còng võa liªn hÖ víi c¸i riªng n hÖ biÖn chøng gi÷a c¸i riªng vµ c¸i chung: kh¸c, võa liªn hÖ víi c¸i chung sù liªn hÖ trªn míi tho¹t nh×n mang tÝnh chÊt song trïng, nh­ng thùc chÊt chØ lµ mét, v× c¸i chung-xÐt cho cïng lµ- s¶n phÈm ®­îc rót ra tõ sù kh¸i qu¸t ho¸ nh÷ng phÈm chÊt cña nh÷ng caid\s rieng cïng lo¹i. Ch¼ng h¹n khi kh¶o s¸t hiÖn t­îng khñng ho¶ng kinh tÕ trong mét n­íc nhÊt ®Þnh, chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng ®­êng nÐt riªng nh­: nh÷ng hoµn c¶nh ®Þa lý ®Æc thï, t×nh tr¹ng kinh tÕ cña n­íc ®ã khi b¾t ®Çu khñng ho¶ng, c¸c quan hÖ x· héi-chÝnh trÞ kh¸c nhau…§©y lµ nh÷ng yÐu tè riªng biÖt. Song ®»ng sau tÊt c¶ nh÷ng c¸i riªng ®ã vµ nh÷ng c¸i chung mang tÝnh quy luËt cña hiÖn t­îng khñng ho¶ng kinh tÕ nh­ tÝnh chu k×, hiÖn t­îng thÊt nghiÖp c¸c giai ®o¹n chuyÓn biÕn theo h×nh sãng… 2.2/ C¸i chung chØ tån t¹i trong c¸i riªng, th«ng qua c¸i riªng mµ biÓu hiÖn sù tån t¹i. Kh«ng cã c¸i chung tån t¹i ®éc lËp ë ®©u ®ã. C¸i chung chØ tån t¹i trong tõng c¸i riªng. Trë l¹i vÝ dô nªu trªn ta cã thÓ thÊy kh«ng tån t¹i hiÖn t­îng khñng ho¶ng kinh tÕ víi nh÷ng dÊu hiÖu chung mµ bao giê hiÖn t­îng nµy còng chØ ®­îc nh×n thÊy qua c¸c cuéc khñng ho¶ng kinhtÕ t¹i nh÷ng thêi ®iÓm vµ kh«ng gian x¸c ®Þnh. PhÐp biÖn chøng cña c¸i chung vµ c¸i riªng nãi trªn cã thÓ thÊy râ trong vÊn ®Ò lîi Ých kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay, lîi Ých kinh tÕ ph¶i ®­îc thÓ hiÖn qua lîi Ých cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ víi nh÷ng h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, ®èi lËp nhau.V× vËy ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó võa b¶o ®¶m lîi Ých chung cña toµn d©n, võa kh«ng r¬i vµo t×nh tr¹ng triÖt tiªu mäi lîi Ých chÝnh ®¸ng cña tõng c«ng d©n. 2.3/ C¸i chung lµ c¸i bé phËn, c¸i riªng lµ c¸i toµn bé. ThËt vËy c¸i chung chiÕm gi÷ phÇn b¶n chÊt, h×nh thµnh nªn chiÒu s©u cña sù vËt. Cßn c¸i riªng lµ c¸i toµn bé v× nã lµ mét thùcthÓ hoµn chØnh vµ sãng ®éng. C¸i riªng tån t¹i trong sù “va ch¹m” víi nh÷ng c¸i riªng kh¸c. Sù va ch¹m nµy võa lµm cho c¸c sù vËt xÝch l¹i gÇn nhau bëi c¸i chung, víi tui­ c¸ch lµ mét bé phËn-tån t¹i trong c¸i chung, võa lµm cho chóng xa nhau bëi c¸i ®¬n nhÊt kh«ng lÆp l¹i trong c¸c sù vËt kh¸c. Nh­ vËy c¸i chung vµ c¸i ®¬n nhÊt cïng tån t¹i trong c¸i riªng, lµm phong phó vµ s©u s¾c cho c¸i riªng. 2.4/ C¸i ®¬n nhÊt vµ c¸i chung cã thÓ chuyÓn ho¸ cho nhau. §©y lµ chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp trong mét sù vËt. Sù chuyÓn ho¸ nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh vËn ®éng ®a d¹ng cña c¸c kÕt cÊu vËt chÊt trong thÕ giíi. Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ c¸i ®¬n nhÊt thµnh c¸i chung thÓ hiÖn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn biÖn chøng cña sù vËt. Ng­îc l¹i sù chuyÓn ho¸ c¸i chung thµnh c¸i ®¬n nhÊt chØ ra sù tho¸i bé cña mét sù vËt, hiÖn t­îng trong qu¸ tr×nh tån t¹i cña chóng. 3/ Mét sè kÕt luËn cã tÝnh chÊt ph­¬ng ph¸p luËn 3.1/ Kh«ng cã c¸i chung tån t¹i c« lËp mµ nã tån t¹i trong c¸i riªng; nãi c¸ch kh¸c, th«ng qua c¸i riªng mµ c¸i chung biÓu hiÑn sù tån t¹i cña m×nh. ý nghÜa ph­¬ng ph¸p luËn cña quan ®iÓm nµy lµ trong ho¹t ®éng nhËn thøc vµ thùc tiÔn, ®Ó ph¸t hiÖn ra c¸i chung cÇn ph¶i th«ng qua ng÷ng c¸i riªng. MÆt kh¸c nãi c¸i chung tån t¹i nh­ mét bé phËn cña c¸i riªng. Th× ph¶i thÊy r»ng khi ¸p dông c¸i chung vµo tõng tr­êng hîp riªng th× cÇn ph¶i c¸ biÖt ho¸ nã. HiÖn t­îng c¸ biÖt ho¸ c¸i chung vµo tõng tr­êng hîp riªng th­êng thÊy xuÊt hiÖn trong lÜnh vùc kinhtÕ, ch¼ng h¹n, lý thuyÕt vÒ qu¶n lÝ kinh tÕ ( vi m« vµ vÜ m« ) ®· ®­îc x©y dùng tõ l©u ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Song ®iÒu ®ã kh«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n sù thµnh c«ng, nÕu nh­ chung ta ¸p dông nguyªn chóng vµo thùc tiÔn kinh tÕ n­íc ta mµ kh«ng cã sù ®iÒu chØnh, c¶i biÕn cho phï hîp víi nh÷ng ®Æc thï ë ViÖt Nam. 3.2/ Tõ phÐp biÖn chøng gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng nªu trªn, cã thÓ rót ra kÕt luËn r»ng: khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò riªng trong thùc tÕ, cÇn ph¶i ®Æt nÒn t¶ng trªn nh÷ng nguyªn t¾c chung. Nãi c¸ch kh¸c kh«ng ®­îc lÈn tr¸nhc¸c vÊn ®Ò chung khi b¾t tay gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò riªng. Nõu kh«ng sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng dß dÉm vµ v« nguyªn t¾c. 3.3/ CÇn n¾m v÷ng tÝnh quy luËt cña qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ gi÷a c¸i riªng ( ®¬n nhÊt ) vµ c¸i chung. ViÖc t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó nhanh chãng phæ biÕn nh÷ng hiÖn t­îng hîp quy luËt, hoÆc triÖt tiªu nh÷ng ®iÌu kiÖn lµm kÐo dµi nh÷ng nh©n tè kh«ng phï hîp, tr× trÖ cã ý nghÜa quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. PhÇn II: b­íc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1/ kinh tÕ thÞ tr­êng ( kttt ) Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸. Kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®ång nghÜa víi ph¹m trï hµng ho¸, ph¹m trï tiÒn tÖ, ph¹m vi thÞ tr­êng ®­îc më réng. Hµng ho¸ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng s¶n phÈm ®Çu ra mµ cßn bao gåm yÕu tè ®Çu vµo. Dung l­îng thÞ tr­êng vµ c¬ cÊu thÞ tr­êng ®­îc më réng vµ hoµn thiÖn. Mäi quan hÖ kinh tÕ trong x· héi ®Òu ®­îc tiÒn tÖ ho¸. Khi ®ã ng­êi ta gäi kinh tÕ hµng ho¸ lµ kinh tÕ thÞ tr­êng ( KTTT ). 2/ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh kimh tÕ thÞ tr­êng §iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh KTTT lµ ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn cïng víi sù xuÊt hiÖn cña mét sè ®iÒu kiÖn sau: Mét lµ, sù xuÊt hiÖn cña hµng ho¸ søc lao ®éng vµ thÞ tr­êng søc lao ®éng. Hµng ho¸ søc lao ®éng lµ loÞa hµng ho¸ ®Æc biÖt, kh¸c h¼n so víi hµng ho¸ th«ng th­êng bëi ngoµi thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt cßn cã thêi gian lao ®éng thÆng d­. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n¨ng suÊt x· héi n©ng cao th× søc lao ®éng trë thµnh ®èi t­îng cña quan hÖ mua b¸n, kÐo theo sù ra ®êi thÞ tr­êng søc lao ®éng, vµ thÞ tr­êng yÕu tè s¶n xuÊt. Hai lµ, ph¶i tÝch luü ®­îc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh vµ sè tiÒn ®ã ph¶i trë thµnh vèn ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých cã lîi nhuËn. Ba lµ, ph¶i cã hÖ thèng tµi chÝnh, tÝn dông ng©n hµng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn ®Êp øng ®­îc nhu cÇu vÒ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Bèn lµ, ph¶i cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, ®¶m b¶o cho l­u th«ng hµng ho¸ vµ l­u th«ng tiÒn tÖ ®­îc thuËn lîi dÔ dµng, t¨ng ph­¬ng tiÖn vËt chÊt nh»m më réng quan hÖ trao ®æi. N¨m lµ, t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ nhµ n­íc nh»m t¹o ra m«i tr­êng vµ hµnh lang ph¸p lÝ cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn lµnh m¹nh, më réng h×nh thøc kinh tÕ, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph©n phèi vµ ®iÒu tiÕt trªn c¬ së kÕt hîp nguyªn t¾c c«ng b»ng x· héi vµ hieÑu qu¶ kinh tÕ, ph¸t huy ­u thÕ vµ h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nÒn KTTT. PhÇn III: thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng 1/ thÞ tr­êng Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ thÞ tr­êng tuy nhiªn cã thÓ hiÓu theo nghÜa ®Çy ®ñ th× nã lµ lÜnh vùc trao ®æi hµng ho¸ th«ng qua tiÒn tÖ lµm m«i giíi, t¹i ®©y ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè l­îng hµng l­u th«ng trªn thÞ tr­êng, h×nh thµnh c¸c quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ, cung-cÇu, vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. 2/ c¬ chÕ thÞ tr­êng Nãi tíi c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ nãi tíi bé m¸y tù ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, ®iÒu tiÕt sù vËn ®éng cña nÒn KTTT. HiÖn nay cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm c¬ chÕ thÞ tr­êng. Cã thÓ xem xÐt mét vµi kh¸i niÖm sau: “C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè, quan hÖ m«i tr­êng, ®éng lùc vµ quan hÖ chi phèi sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng.” “C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ thiÕt chÕ kinh tÕ chi phèi ý chi phèi ý chÝ vµ hµnh ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng,ng­êi b¸n vµ ng­êi mua th«ng qua thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶.” Sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ cã biÓu hiÖn: Gi¸ c¶ thÞ tr­êng lªn xuèng xoay quanh gi¸ trÞ cña hµng ho¸, nghÜa lµ sù h×nh thµnh gi¸ c¶ thÞ tr­êng ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ trÞ thÞ tr­êng.Ngoµi gi¸ trÞ thÞ tr­êng, sù h×nh thµnh gi¸ c¶ thÞ tr­êng cßn chÞu sù t¸c ®éng cña qui luËt hµng ho¸. TÝnh qui luËt cña quan hÖ gi÷a gi¸ c¶ thÞ tr­êng víi gi¸ trÞ trong sù t¸c ®éng cña quan hÖ cung cÇu ®­îc biÓu hiÖn: NÕu cung lín h¬n cÇu th× gi¸ c¶ thÞ tr­êng sÏ nhá h¬n gi¸ trÞ thÞ tr­êng vµ ngh­îc l¹i.quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng lµ biÓu hiÖn cña quan hÖ gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua còng nh­ quan hÖ cña ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng.Trªn c¬ së gi¸ trÞ thÞ tr­êng,gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ kÕt qu¶ cña sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ b¸n.Gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®iÒu hoµ ®­îc quan hÖ gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Th«ng qua sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng, qui luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông ®iÒu tiÕt s¶n su¸t vµ l­u th«ng hµng ho¸. §iÒu tiÕt s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc hiÓu theo nghÜa lµ ®iÒu tiÕt t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng vµo tõng ngµnh kinh tÕ. §iÒu nµy t¹o ra ®éng lùc kinh tÕ thóc ®Èy ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ khai th¸c ng÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng,tranh thñ gi¸ cao,më réng quan hÖ s¶n xuÊt vµ ng­îc l¹i. Nh­ vËy, lîi nhuËn lµ ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Theo C.M¸c, nh÷ng nhµ kinh doanh d­íi CNTB “ GhÐt cay ghÐt ®¾ng t×nh tr¹ng kh«ng cã lîi nhuËn hay lîi nhuËn qu¸ Ýt, ch¼ng kh¸c g× thÕ giíi tù nhiªn ch©n kh«ng.” 2.1/ ¦u ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng: Mét lµ, KTTT lÊy lîi nhuËn siªu ng¹ch lµm ®éng lùc ho¹t ®éng. §éng lùc ho¹t ®éng. §éng lùc nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp th­êng xuyªn h¹ thÊp chi phÝ lao ®éng c¸ biÖt xuèng thÊp ho­n lao ®éng chi phÝ x· héi cÇn thiÕt. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng trªn c¬ së ¸p dông nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc kÜ thu¹t c«ng nghÖ. Hai lµ, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã tinh n¨ng ®éng do trong kinh tÕ thÞ tr­êng t«n t¹i m«t nguyªn t¾c ai ®­a ra thÞo tr­¬ng mét lo¹i hang ho¸ míi vµ ®­a ra s¬m nhÊt sÏ thu ®­¬c nhiªu lîi nhu©n nhÊt. Ba lµ :trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­ßng,hµng ho¸ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng.Do vËy,nã cã thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu ng­ßi tiªu dïng. 2.2/ Nh÷ng khuyÕt tËt mµ b¶n th©n c¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng tù gi¶i quyÕt ®­îc. C¨n bÖnh næi bËt g¾n liÒn víi sù ho¹ ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng:khñngt ho¶ng kinh tees thÊt nghiÖp,l¹m ph¸t,ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ « nhiÔm m«i tr­êng. Khñng ho¶ng”thõa lµ c¨n bÖnh cè h÷u cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn.Do møc cung hµng ho¸ v­ît qu¸ s­c cÇu nªn dÉn tíi t×nh tr¹ng”d­ thõa hµng ho¸”.Xu h­íng më réng s¶n xuÊt v« h¹n ®é m©u thuÉn víi søc mua cã h¹n.M©u thuÉn ®èi kh¸ng gi÷a giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp v« s¶n. Mét khuyÕt tËt kh¸c cña c¬ chÕ thÞ truêng lµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng sinh th¸i, tµn ph¸ ®Êt ®ai, rõng ®Çu nguån do ch¹y theo môc ®Ých lîi nhuËn. Tãm l¹i, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã t¸c dông ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, chi phèi sù vËn ®éng cña KTTT nh­ng c¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng ho¹t ®éng v× lîi Ých riªng cña m×nh, cho nªn sù vËn ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng tÊt yÕu dÉn tíi nh÷ng m©u thuÉn vµ xung ®ét. C¹nh tranh khã tr¸nh khái lõa g¹t, ph¸ s¶n vµ thÊt nghiÖp…V× vËy, cÇn cã sù kiÓm tra cña x· héi, ®ã lµ lÝ do cÇn thiÕt lËp vai trß qu¶n lÝ cña nhµ n­íc. Vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ cña n­íc ta lµ h­íng tíi sù æn ®ÞnhvÒ kinh tÕ x· héi, sù c«ng b»ng vµ lµm cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. PhÇn IV: nh÷ng ®Æc tr­ng chung cña nÒn KTTT vµ tÝnh ®Þnh h­íng XHCN cña KTTT ë viÖt nam 1/ nh÷ng ®Æc tr­ng chung cña nÒn ktnh tÕ thÞ tr­êng Do KTTT lµ sù ph¸t triÓn cao cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ mäi yÕu tè cña s¶n xuÊt ®Òu ®­îc thÞ tr­êng ho¸ nªn KTTT cã nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu sau: Mét lµ, tÝnh tù chñ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ rÊt cao. C¸c chñ thÓ kinh tÕ tù bï ®¾p nh÷ng chi phÝ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, ®­îc tù do liªn kÕt, tù do liªn doanh theo luËt ®Þnh. Kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng bao dung hµnh vi bao cÊp. Nã ®èi lËp víi bao cÊp vµ ®ång nghÜa víi tù chñ n¨ng ®éng. Hai lµ, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng rÊt phong phó, ph¶n ¸nh tr×nh ®é cao cña n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi, Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ thÞ tr­êng. Ba lµ, gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh ngay trªn thÞ tr­êng, võa chÞu t¸c ®éng cña quan hÖ c¹nh tranh vµ quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô. Bèn lµ, c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu cña KTTT, cã nhiÒu h×nh thøc phong phó v× môc tiªu lîi nhuËn. N¨m lµ, kinh tÕ thÞ tr­êng lµ hÖ thèng kinh tÕ më. 2/ tÝnh ®Þnh h­ính xhcn cña kinh tÕ thÞ tr­êng ë viÖt nam 2.1/ B¶n chÊt vµ nguyªn t¾c h×nh thµnh §Ó hiÓu s©u h¬n kh¸i niÖm KTTT ®Þnh h­íng XHCN, cÇn lµm râ b¶n chÊt vµ nguyªn t¾c h×nh thµnh Ph­¬ng ph¸p luËn tiÕp cËn b¶n chÊt vµ nguyªn t¾ h×nh thµnh KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta ®ßi hái ph¶i ®Æt nã trong sù kÕt hîp gi÷a c¸i chung( KTTT ) víi c¸i ®Æc thï ( ®Þnh h­íng XHCN ). Xoay quanh ph­¬ng ph¸p luËn nµy, cã ý kiÕn cho r»ng KTTT víi ®Þnh h­íng XHCN nh­ “ n­íc víi löa” lµm sao cã thÓ kÕt hîp ®­îc víi nhau? Thùc tÕ KTTT kh«ng ph¶i lµ c¸i riªng cã cña CNTB, mµ lµ thµnh qu¶ chung cña v¨n minh nh©n lo¹i tån t¹i qua nhiÒu ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi kh¸c nhau. §óng nh­ §¶ng ta ®· nhËn ®Þnh: “S¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi CNXH, mµ lµ thµnh tÞu ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, tån t¹i kh¸ch quan, cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH vµ c¶ khi CNXH ®· ®­îc x©y dùng.”( V¨n kiÖn §¹i Héi VIII ) Bªn c¹nh nh÷ng ph¹m trï kinh tÕ vµ quy luËt kinh tÕ chung, KTTT cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng g¾n víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, g¾n víi b¶n chÊt cña chÕ ®é x· héi trong ®ã nã tån t¹i qua mçi giai ®o¹n lÞch sö. §óng lµ KTTT ®· ®¹t tíi ®Ønh cao d­íi CNTB nh­ng kh«ng v× thÕ mµ ®ång nhÊt KTTT lµ kinh tÕ TBCN. H¬n n÷a xÐt vÒ b¶n chÊt KTTT kh«ng chØ hoµn toµn lµ tiªu cùc nh­ ng­êi ta lÇm t­ëng tr­íc ®©y mµ nã cã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc kh«ng thÓ phñ nhËn. KTTT t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ho¸ s¶n xuÊt,lµm thay ®æi cung cÇu theo h­íng cã lîi cho s¶n xuÊt vµ c¶i thiÖn ®êi sèng.CÇn ý thøc r»ng chØ cã KTTTt­ b¶n chñ nghÜa vµ KTTT®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa míi kh¸c nhau vÒ môc ®Ých,chÕ ®é së h÷u,tÝnh chÊt ph©n phèi vµ tÝnh chÊt cña nhµ n­íc trong qu¶n lý KTTT.nÕu giai cÊp t­ s¶n cã thÓ lîi dông ®­îc KTTT ®Ó ph¸t triÓn chñ nghÜa t­ b¶n,th× kh«ng cã lý do g× l¹i cho r»ng giai cÊp c«ng nh©n mµ ®éi tiªn phong cña nã lµ §ang céng s¶n kh«ng thÓ vËn dông ®­îc KTTT.V× vËy ý kiÕn coi KTTT vµ ®inh h­íng XHCN ‘nh­ n­íc víi löa’chØ cã gi¸ trÞ nh­ lêi nh¾c nhë,ph¶i quan t©m gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng XHCNkhi ph¸t triÓn KTTT,nã kh«ng cã nghÜa coi chónh hoµn toµn ®«Ý lËp víi nhau…Trªn tinh thÇn ®ã cã thÓ thÊy ‘ph¸t triÓn KTTT ®Þnh h­íng XHCN,thùc chÊt lµ mét kiÓu tæ chøc nÒn kinh tÕ võa ph¸t huy ®­¬c nh©n tè ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt x· héi,võa ph¸t huy ®­îc nh©n tè m¬ ®­êng,h­íng dÉn vµ chÕ ®Þnh sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ theo môc tiªu XHCN ®· chän’’ 2.2/ §Þnh nghÜa vÒ KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam. Tõ ph­¬ng ph¸p luËn nªu trªn cã thÓ hiÓu b¶n chÊt cña KTTT ®Þnh h­íng XHCN lµ:KiÓu tæ chøc kinh tÕ ph¶n ¸nh sù kÕt hîp gi÷a c¸i chung lµ KTTT víi c¸i ®Æc thï lµ ®Þnh h­íng XHCN,dùa trªn nguyªn t¾c lÊy c¸i ®Æc thï-®Þnh h­íng XHCN-lµm chñ ®¹o. 2.3/ Ba khÝa c¹nh chñ yÕu vÒ b¶n chÊt cña KTTT ®Þnh h­íng XHCN. Thø nhÊt:víi t­ c¸ch lµ c¸i chung-KTTT-®ßi hái trong qu¸ tr×nh kÕt hîp ph¶i t¹o lËp vµ vËn dông ®ång bé c¸c yÕu tè:a)C¬ së kinh tÕ mang tÝnh ®a d¹ng vÒ së h÷u vµ thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó nÒn kinh tÕ cã thÓ cã “tù do ho¸ kinh tÕ’’(tù do c¹nh tranh, tù do kinh doanh vµ tù chñ).b)c¸c ph¹m trï kinh tÕ vèn cã cña KTTT nh­ hµng ho¸,tiÒn tÖ thÞ tr­êng c¹nh tranh,cung cÇu,gi¸ trÞ thÞ tr­êngvµ lîi nhuËn.c)c¸c quy luËt kinh tÕ cña KTTT (Quy luËt gi¸ trÞ,quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ,quy luËt c¹nh tranh vµ quy luËt cung cÇu).d)C¬ chÕ vËn hµnh nÒn KTTT-c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Thø hai :víi t­ c¸ch lµ c¸i ®Æc thï-®Þnh h­íngXHCN-trong qu¸ tr×nh kÕt hîp ®ßi hái ph¶i tu©n theo c¸c môc tiªu,nguyªn t¾c vµ nhiÖm vô kinh tÕ c¬ b¶nh­íng®Õn môc tiªu vµ c¸c ®Æc tr­ng cña CNXH mµ n­íc ta cÇn x©y dùng.§Þnh h­íngXHCN ë n­íc ta lµ mét sù lùa chän tÊt yÕu mét kh¸i niÖm khoa häc.tuy vËy, vÉn cßn mét sè c¸ch hiÓu kh¸c nhauthËm chÝ kh«ng ph¶i kh«ng cã t­ t­ëng hoµi nghivÒ tÝnh hiÖn thùc cña ®Þnh h­íng XHCN mµ §¶ng,Nhµ n­ícvµ nh©n d©n ta ®· chän. CÇn ý thøc r»ng ®Þnh h­íng XHCN ®· chän lµ mét tÊt yÕu,v× sù lùa chän phï hîp víi néi dung thêi ®¹i- “thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nnghÜa t­ b¶n lªn CNXH trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi’’.§¶ng ta nhËn ®Þnh : “XHCNtrªn thÕ giíi,tõ nh÷ng bµi häc thµnh c«ng thÊt b¹i còng nh­ tõ kh¸t väng vµ sù thøc tØnhcña c¸c d©n téc,cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng t¹o ra b­íc ph¸t triÓn míi. Theo quy luËt tiÕn ho¸ cña lÞch sö. Loµi ng­êi sÏ nhÊt ®Þnh tiÕn tíi XHCN.”( V¨n kiÖn §¹i Héi §¶ng IX ). §Þnh h­íng XHCN kh«ng chØ lµ mét tÊt yÕu vÒ chÝnh trÞ vµ nguyÖn väng mong muèn cña nh©n d©n ta, mµ cßn lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ, nÕu chóng ta ®Æt nh÷ng tiÒn ®Ò cho viÖc x©y dùng CNXH ë n­íc ta theo t­ duy míi, më cöa vÒ kinh tÕ víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi, vµ nÕu chóng ta xem xÐt c¸c tiÒn ®Ò kinh tÕ kh«ng dõng l¹i ë ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu mµ xem xÐt nh÷ng thµnh tÞu ®· ®¹t ®­îc sau h¬n 15 n¨m ®«Ø míi nÒn kinh tÕ. Thø ba: Trong mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung-KTTT víi c¸i ®Æc thï- ®Þnh h­íng XHCN, kh«ng thÓ lÊy KTTT lµm chñ ®¹o. §©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n trong mèi quan hÖ kÕt hîp gi÷a c¸o chung vµ c¸i ®Æc thï, v× chóng ta kh«ng chñ tr­¬ng x©y dùng m« h×nh KTTT bÊt k×, trõu t­îng, cµng kh«ng chñ tr­¬ng x©y dùng m« h×nh KTTT t­ b¶n chñ nghÜa, mµ chñ tr­¬ng x©y dùng KTTT ®Þnh h­íng XHCN, tÊt yÕu ph¶i lÊy ®Þnh h­íng XHCN lµm chñ ®¹o. H¬n n÷a KTTT cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc, song vÉn cã mét sè tiªu cùc nhÊt ®Þnh, muèn ph¸t huy yÕu tè tÝch cùc vµ h¹n chÕ tiªu cùc kh«ng thÓ kh«ng ®Þnh h­íng XHCN trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn KTTT. Xa rêi nguyªn t¾c nµy sÏ lµm cho viÖc x©y dùng KTTT dÔ ®i chÖch h­íng XHCN. V× vËy lÊy ®Þnh h­íng XHCN lµm chñ ®¹o trë thµnh nguyªn t¾c c¬ b¶n chi phèi l­¬ng t©m, tr¸ch nhiÖm ®èi ví c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c chñ doanh nghiÖp trong viÖc ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng, quyÕt ®Þnh vÒ s¶n xuÊt kinh doanh trong tiÕn tr×nh x©y dùng KTTT ë n­íc ta. 3/ c¸c ®¨c ®iÓm chñ yÕu cña KTTT ®Þnh h­íng xhcn C¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña KTTT ®Þnh h­íng XHCN cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®­îc tiÕp cËn ®i tõ lùc l­îng s¶n xuÊt ®Õn c¬ së kinh tÕ, chÕ ®é ph©n phèi, c¬ chÕ vËn hµnh, v¨n ho¸ vµ më cöa. Thø nhÊt: LÊy sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt theo h­íng hiÖn ®¹i lµm c¬ së vËt chÊt-kÜ thuËt nh»m môc tiªu ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi CNXH; d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Thø hai: LÊy nÒn kinh tÕ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt vµ thµnh phÇn kinh tÕ lµm c¬ s¬ kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ Nhµ n­íc lµm chñ ®¹o. Thø ba: Dùa trªn chÕ ®é ph©n phèi ®a d¹ng bao gåm c¸c nguyªn t¾c ph©n phèi theo kiÓu CNXH víi ph©n phèi theo kiÓu KTTT. Trong ®ã, lÊy ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi qua phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi lµm chñ ®¹o. Thø t­: LÊy c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc lµm c¬ chÕ vËn hµnh, nh­ng kh«ng ph¶i lµ Nhµ n­íc t­ s¶n mµ Nhµ n­íc XHCN-Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Thø n¨m: KÕt hîp hµi hoµ v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng víi v¨n ho¸ hiÖn ®¹i cã chän läc. Trong ®ã, lÊy v¨n ho¸ d©n téc lµm gèc. Thø s¸u: Kh«ng dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ khÐp kÝn, mµ dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ më cöa, chñ ®äng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, song ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ. CÇn nhËn thøc c¸c ®Æc ®iÓm nãi trªn ë tr¹ng th¸i ®éng vµ ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh; ®ang ph¸t triÓn ®i tõ thÊp ®Õn cao, tõ chç ch­a ®Þnh h×nh ®Õn ®Þnh h×nh, g¾n liÒn víi giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ vµ sÏ ®Þnh h×nh vµo n¨m 2020 ë n­íc ta. 4/ néi dung ®Þnh h­íng xhcn 4.1/ Môc ®Ých Môc ®Ých cña KTTT ®Þnh h­íng XHCN lµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña CNXH, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. 4.2/ C¸c néi dung ®Þnh h­íng chÝnh Ngoµi nhòng gi¸ trÞ ®Æc trung chunh cña nÒn KTTT, nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta cßn mang nh÷ng ®Æc tr­ng riªng dùa trªn nguyªn t¾c cña b¶n chÊt cña CNXH, dùa trªn tÝnh ®Æc thï vÒ t×nh h×nh kinh tÕ- chÝnh trÞ-x· héi ViÖt Nam. TÝnh ®Æc thï Êy thÓ hiÖn ë chç sù ph¸t triÓn KTTT n­íc ta diÔn ra víi hai b­íc chuyÓn c¬ b¶n: tõ m« h×nh kinh tÕ chØ huy sang nÌ KTTT vµ tõ nÒn kinh tÕ tù nhiªn cña ng­êi tiÓu n«ng sang KTTT. Tõ thùc tiÔn h¬n 15 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn KTTT, cã thÓ rót ra néi dung ®Þnh h­íng XHCN ®èi víi nÒn KTTT n­íc ta lµ: Thø nhÊt, nÒn KTTT ®Þnhnh­íng XHCN ë ViÖt Nam lµ nÒn kinh tÕ kÕt hîp hai mÆt kinhtÕ- x· héi ngay trong tõng b­íc ph¸t triÓn. Trong nhiÒu ®Æc tÝnh cã thÓ lµm tiªu thøc ®Ó ph©n biÖt nÒn KTTT nµy víi nÒn KTTT kh¸c, ph¶i nãi ®Õn môc tiªu kinh tÕ-x· héi mµ Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ®· lùa chän lµm ®Þnh h­íng chi phèi sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña nÒn KTTT. Môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh ®· quy ®Þnh tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ®Þnh h­íng XHCN cho nÒn KTTT ë n­íc ta.§ã chÝnh lµ sù kh¸c biÖt râ nÐt nhÊt gi÷a KTTT n­íc ta víi c¸c n­íc kh¸c. C¸i kh¸c c¬ b¶n cña thÞ tr­êng XHCN lµ thu hÑp dÇn sù ph©n biÖt giµu nghÌo. C«ng b»ng vÒ ph©n phèi thu nhËp ®· t¹o ra vµ lµ nguån gèc cña mäi c«ng b»ng kh¸c nh­ c«ng b»ng vÒ ch¨m sãc vÒ y tÕ, vÒ häc hµnh…Muèn vËy ph¶i vËn dông c¸c quy luËt thÞ tr­êng ®Î kiªn tr× thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh thay cho thÞ tr­êng hay dïng mét bé m¸y ph©n phèi thay cho thÞ tr­êng, ph¶i dïng luËt ph¸p ®Ó cho quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng dÇn dÇn ph¸t huy t¸c dông ngµy cµng cao h¬n kiÓu t­ b¶n. §Ó ®¹t tíi c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp, chóng ta thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu suÊt c«ng t¸c, ph©n phèi theo møc gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi, trong ®ã, h×nh thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®i d«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lÝ nh»m thu hÑp dÇn kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu nghÌo, võa khuýen khÝch lao ®éng võa ®¶m b¶o nh÷ng phóc lîi x· héi c¬ b¶n. §Ó ph¸t triÓn trong c«ng b»ng, cÇn cã nh×n nhËn míi h¬n ®èi víi ph¹m trï lîi Ých víi t­ c¸ch lµ ®éng lùc cho ph¸t triÓn, vÒ mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ vµ x· héi. Sù thiªn lÖch vÒ mét lîi Ých nµo ®ã còng triÖ tiªu ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn. CÇn cã chÝnh s¸h t«n vinh nh÷ng ng­êi tæ chóc s¶n xuÊt kinh doanh theo lu¹t ph¸p, t¹o ®­oùc nhiÒu viÑc lµm cho x· héi, dï ë thµnh phÇn kinhtÕ nµo. Thø hai, nÒn KTTT ®inh h­íng XHCN ë ViÖt Nam lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. NÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN n­íc ta lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt lµm c¨n cø chñ yÕu ®Ó ho¹ch ®inhj c¬ cÊu thµnh phµn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u. Trong nÒn KTTT n­íc ta tån t¹i ba laäi h×nh së h÷u c¬ b¶n: së h÷ toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷ t­ nh©n. Tõ ba lo¹i h×nh së h÷ c¬ babr ®ã h×nh thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinhtÕ, nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kinh doanh. Do ®ã kh«ng chØ ra søc ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña chÕ ®é c«ng h÷u, mµ cßn ph¶i khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinhtÕ théc së h÷ut­ nh©n ®Ó h×nh thµnh nÒn KTTT réng lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ t­ doanh, c¸c h×nh thuøc hîp t¸cliªn doanh gi÷a trong vµ ngoµi n­íc, c¸c h×nh thøc ®an xen vµ th©m nhËp vµo nhau gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã thÓ tham gia thÞ tr­êng víi t­ c¸ch chñ thÓ thÞ tr­êng b×nh ®¼ng. Thø ba, Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn KTTT ë n­íc ta lµ nhµ n­íc cña d©n do d©n v× d©n ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. Trong nÒn KTTT hiÖn ®¹i, nhµ n­íc tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ lµ xu h­ín kh¸ch quan.Nh­ng kh¸c víi b¶n chÊt cña nhµ n­íc t­ s¶n, nhµ n­íc ta lµ nhµ n­íc cña d©n,do d©n v× d©n d­íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n.ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êngcña n­íc ta kh¸c vÒ b¶n chÊt víi m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa.Neenf kinh tÕ Êy ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ngr céng s¶n,d­owis sù qu¶n lý cña nhµ n­íc XHCNViÖt Nam nh»m h¹n chÕ,kh¾c phôcnh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng,thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi,nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ tr­êng kh«ng lµm ®­îc.§¶ng céng s¶n vµ nhµ n­íc XHCNVN®· t×m ra m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng cña riªng m×nh.§©y lµ mét néi dung quan trängkh«ng thÓ thiÕu trong ®Þnh h­íng XHCN ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thø t­,sù vËn hµnh cña nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN lµ sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a thÞ tr­êng vµ kÕ ho¹ch. Trong nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN,chóng ta sö dông c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt,ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng,gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña mäi thµnh phµn kinh tÕ,thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸.§ång thêi chóng ta l·nh ®¹o,qu¶n lý nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng h­íng ®i lªn CNXH ®Ó kh¾c phôc thÊt b¹i cña thÞ tr­êng,thù hiÖn c¸c môc tiªu x· héi,nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ tr­êng khong lµm ®­îc. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KTTT bÊt cø sù thiªn lÖch vÒ c¬ chÕ nµo ®Òu biÓu hiÖn sù chÖch h­íng.Víi sù song hµnh cña hai c¬ chÕ,mäi ho¹t ®énh cña s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i ®­îc th«ng qua thÞ tr­êng,chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt thÞ tr­êng,song ph¶i ®Æt d­íi sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­ícb»ng kÕ ho¹ch vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« kh¸c.søc ph¸ ho¹i dÔ g©y th­¬ng tæn cña c¹nh tranh va bÊt lùc cña c¬ chÐ thÞ tr­êng ph¶i ®­îc bæ sung b»ng kÕ ho¹ch vµ ho¹t ®äng kiÓm so¸t,®iÒug khiÓn c©n b»ng kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc. PhÇn V: kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng xhcn ë viÖt nam 1/ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ viÖt nam khi chuyÓn sang kttt theo ®Þnh h­íng xhcn 1.1/ Kinh tÕ hµng ho¸ cßn kÐm ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh chÊt tù cung tù cÊp Tr×nh ®é c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn thÊp kÐm. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng, dÞch vô s¶n xuÊt x· héich­a ®ñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc vµ ch­a cã kh¶ n¨ng giao l­u víi thÞ tr­êng quèc tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ cßn mÊt c©n ®èi kÐm hiÖu qu¶. Tõ ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, nÒn kinh tÕ nhá nªn ®Æc tr­ng n­íc ta lµ kinh tÕ n«ng nghiÖp. Ch­a cã thÞ tr­êng theo ®óng nghÜa cña nã. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÌu thµnh phÇn ë n­íc ta ®ang ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Chóng ta ®· tõng b­íc cã thÞ tr­êng hµng ho¸ nãi chung, tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng hµng tiªu dïng th«ng th­êng. VÒ c¬ b¶n n­íc ta vÉn ch­a cã thÞ tr­êng søc lao ®éng. Trong khu vùc kinh tÐ nhµ n­íc vÉn cßn sö dông chÕ ®é lao ®éng theo biªn chÕ, ch­a cã thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr­êng vèn. N¨ng suÊt lao ®éng x· héi cßn thÊp vµ thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ng­êi cßn thÊp. 1.2/ ¶nh h­ëng cña m« h×nh kinh tÕ chØ huy víi c¬ chÕ quan liªu bao cÊp Do nhËn thøc chñ quan duy ý chÝ vÒ nÒn kinh tÕ XHCN cho nªn trong nhiÒu thËp kØ qua ë n­íc ta ®· tån t¹i mm« h×nh kinh tÕ chØ huy víi c¬ chÕ quan liªu tËp trung bao cÊp. Thùc tiÔn ho¹t ®«ng kinh tÕ ®· chøng minh m« h×nh nµy cã nhiÒu nh­îc ®iÓm. VÒ quan hÖ tæ chøc hµnh chÝnh, ®ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý chñ yÕu theo lÖnh tËp trung nh­ng l¹i ®­îc ®iÒu hµnh bëi nhiÒu ®Çu mèi kh¸c nhau. KiÓu qu¶n lÝ nh­ vËy mang tÝnh chÊt ph©n t¸n. VÒ quan hÖ kinhtÕ, c¬ chÕ tËp trung quan liªu thÓ hiÖn quan hÖ giao nép, thu mua, cÊp ph¸t. Hëu qu¶ cña nã hÐt søc nÆng nÒ: + Lµm mÊt søc m¹nh cña tæ chøc kinh tÕ Nhµ n­íc. + suy yÕu tÝnh s¸ng t¹o, l·ng phÝ g©y thÊt tho¸t tµi s¶n quèc gia. + C¶n trë môc tiªu æn ®Þnh, c¶i thiÖn ®êi sèng ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 2/ c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc ho¸ m« h×nh KTTT ®Þnh h­íng xhcn 2.1/ T¹o lËp, duy tr× vµ ph¸p triÓn tù do ho¸ kinh tÕ §©y lµ mét ®iÒu kiÖn cã tÇm quan träng ®Õn sù h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn KTTT ë n­íc ta. Tù do ho¸ kinh tÕ lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó s¶n sinh vµ ._.