Quan điểm toàn diện với cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay

Môc Lôc Tµi liÖu tham kh¶o 2 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh: LÞch sö kinh tÕ, NXB Thèng kª, Hµ Néi – 2004. 2. Gi¸o tr×nh: TriÕt häc Mac – Lªnin, NXB ChÝnh trÞ quèc gia,Hµ Néi – - 2003. 3. TrÇn V¨n Giµu, “ gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam” NXB Tp. Hå ChÝ Minh,1993. 4. T¹p chÝ céng s¶n, sè 16, n¨m 2004. 5. T¹p chÝ céng s¶n, sè21, n¨m 2004. 6. T¹p chÝ céng s¶n, sè24, n¨m 2004. 7. T¹p chÝ céng s¶n, sè4, n¨m 2005. 8. T¹p chÝ céng s¶n, sè6, n¨m 2005. 9. T¹p chÝ khoa häc – x· héi, sè 2, n¨m2001. 10. T¹p chÝ khoa häc – x· héi, sè 5, n¨m2001. 11. T¹p chÝ khoa häc – x· héi, sè 4, n¨m2003. 12. T¹p chÝ khoa häc – x· héi, sè 5, n¨m2004. 13. T¹p chÝ khoa häc – x· héi, sè 3, n¨m2005. 14. T¹p chÝ triÕt häc, sè11, n¨m 2004. 15. T¹p chÝ triÕt häc, sè12, n¨m 2004. 16. T¹p chÝ triÕt häc, sè3, n¨m 2005. Lêi më ®Çu §æi míi kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ.§Ó n­íc ta ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nh­ ngµy nay ViÖt Nam ®· lµm nh­ thÕ nµo? §æi míi lµ qu¸ tr×nh s¸ng t¹o kh«ng ngõng, c¸ch m¹ng lµ s¸ng t¹o. C«ng cuéc ®æi míi ngµy cµng ®ßi hái ph¶i ph¸t huy cao ®é tinh thÇn s¸ng t¹o kh«ng ngõng cña chñ thÓ. Tr­íc hÕt lµ cña ®éi tiªn phong c¸ch m¹ng.§¹i héi VI cña §¶ng( 1986) quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc. §©y lµ sù lùa chän hîp quy luËt, t¹o b­íc ngoÆt quan träng trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nh÷ng thµnh tùu trong c«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta trong thêi gian qua ®· t¹o ra thÕ vµ lùc míi. NhiÒu tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®· ®­îc t¹o ra. Quan hÖ cña n­íc ta víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi më réng h¬n bao giê hÕt. C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh víi tr×nh ®é ngay cµng cao, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Tuy nhiªn ­u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng thuéc c¸c n­íc ph¸t triÓn, khiÕn cho nh÷ng n­íc chËm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn ®øng tr­íc nh÷ng thö th¸ch to lín. Nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vÉn lµ thö th¸ch to lín vµ gay g¾t do ®iÓm xuÊt ph¸t cña chóng ta qu¸ thÊp, l¹i ®i lªn trong m«i tr­êng c¹nh tranh quyÕt liÖt. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i, §¶ng vµ nhµ n­íc ta cÇn liªn tôc tiÕn hµnh vµ ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc, trong ®ã ®æi míi kinh tÕ ®ãng vai trß then chèt vµ chñ ®¹o. §ång thêi ®æi míi vÒ chÝnh trÞ còng mang tÝnh cÊp b¸ch bëi gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau kh«ng thÓ t¸ch rêi. ChÝnh v× vËy, t×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷ vËt chÊt vµ ý thøc sÏ cho phÐp ta vËn dông nã vµo mèi quan hÖ gi÷ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc, gióp cho c«ng cuéc x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc ta ngµy cµng giµu m¹nh. ChÝnh tõ nh÷ng lý luËn trªn ®· thóc ®Èy em t×m hiÓu vÊn ®Ò :Quan ®iÓm toµn diÖn víi cuéc ®æi míi ë n­íc ta hiÖn nay. Néi dung 1: Phñ ®Þnh biÖn chøng vµ tÝnh kÕ thõa cña phñ ®Þnh biÖn chøng. 1.1: Phñ ®Þnh biÖn chøng. Phñ ®Þnh biÖn chøng lµ g×? BÊt cø sù vËt, hiÖn t­îng nµo trong thÕ giíi còng ®Òu tr¶i qua qu¸ tr×nh sinh, trô,dÞ, diÖt víi thêi gian dµi ng¾n kh¸c nhau .Sù vËt cò mÊt ®i ®­îc thay thÕ b»ng sù vËt míi. Sù thay thÕ ®ã lµ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ phat triÓn cña sù vËt. Kh«ng nh­ vËy, sù vËt kh«ng ph¸t triÓn ®­îc.Sù thay thÕ ®ã ®­îc triÕt häc gäi lµ sù phñ ®Þnh.Sù phñ ®Þnh lµ sù thay thÕ sù vËt nµy b»ng sù vËt kh¸c trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Phñ ®Þnh biÖn chøng lµ g×? Trong lÞch sö triÕt häc,tuú theo thÕ giíi quan vµ ph­¬ng ph¸p luËn, c¸c nhµ triÕt häc vµ c¸c tr­êng ph¸i triÕt häc co s quan niÖm kh¸c nhau vÒ sù phñ ®Þnh.Theo quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng, sù chuyÓn ho¸ tõ nh÷ng sù thay ®æi vÒ l­îng dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt, sù ®Êu tranh th­êng xuyªn gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp lµm cho m©u thuÉn ®­îc gi¶i quyÕt, tõ ®ã dÉn ®Õn sù vËt cò mÊt ®i, sù vËt míi ra ®êi thay thÕ. Sù thay thÕ liªn tôc t¹o nªn sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña sù vËt. Sù vËt míi ra ®êi lµ kÕt qu¶ cña sù phñ ®Þnh sù vËt cò. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ sù phñ ®Þnh lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña c¸i míi thay thÕ c¸i cò.§ã lµ phñ ®Þnh biÖn chøng. Phñ ®Þnh biÖn chøng lµ ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ sù phñ ®Þnh tù th©n, sù ph¸t triÓn tù th©n,lµ m¾t kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh dÉn tíi sù ra ®êi sù vËt míi, tiÕn bé h¬n sù vËt cò. 1.2: TÝnh kÕ thõa cña phñ ®Þnh biÖn chøng Phñ ®Þnh biÖn chøng lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn tù th©n cña sù vËt,nªn nã kh«ng thÓ lµ sù thñ tiªu, sù ph¸ huû hoµn toµn c¸i cò. C¸i míi chØ cã thÓ ra ®êi trªn nÒn t¶ng cña c¸i cò, chóng kh«ng thÓ tõ h­ v«. C¸i míi ra ®êi lµ sù ph¸t triÓn tiÕp tôc cña c¸i cò trªn c¬ së g¹t bá ®i nh÷ng yÕu tè tiªu cùc, lçi thêi, l¹c hËu cña c¸i cò vµ chän läc, gi÷ l¹i, c¶i to¹ vµ ph¸t triÓn nh÷ng yÕu tè hîp lÝ, tiÕn bé tÝch cùc cña c¸i cò, cho tham gia vµo c¸i míi. Sù ph¸t triÓn ch¼ng qua lµ sù biÕn ®æi ttrong ®ã giai ®o¹n sau b¶o tån tÊt c¶ nh÷ng mÆt tÝch cùc ®­îc t¹o ra ë giai ®o¹n trøoc, bæ sung thªm nh÷ng mÆt míi cho phï hîp víi hiÖn thùc. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng, phñ ®Þnh biÖn chøng mang tÝnh kÕ thõa.Trong qu¸ tr×nh phñ ®Þnh biÖn chøng, sù vËt kh¼ng ®Þnh l¹i nh÷ng mÆt t«t, mÆt tÝch cùc vµ chØ phñ ®Þnh nh÷ng c¸i l¹c hËu c¸i tiªu cùc. Do ®ã, phñ ®Þnh ®ång thêi còng lµ kh¼ng ®Þnh. 2: VËn dông, ph¸t huy tÝnh kÕ thõa cña phñ ®Þnh biÖn chøng trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam. 2.1: C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë Viªt Nam. 2.1.1: Bèi c¶nh lÞch sö Kho¶ng mÊy chôc n¨m sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, kinh tÕ thÕ giíi co b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, víi ®Æc ®iÓm: Tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh vµ kh¸ æn ®Þnh; l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, tû lÖ thÊt nghiÖp gi¶m.Nh­ng tõ gi÷a nh÷ng n¨m 70 ®Õn ®Çu thËp kû 80(thÕ kû XX) “ thÕ giíi ®ang tr¶i qua mét trong nh÷ng cuéc khñng ho¶ngkinh tÕ tåi tÖ nhÊt trong lÞch sö cña m×nh”. Tõ thËp kØ 80, toµn cÇu ho¸ lµ hiÖn t­îng næi bËt vµ lµ xu thÕ kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Mçi n­íc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng thÓ t¸ch rêi sù t¸c ®éng cña thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Liªn kÕt kinh tÕ vµ héi nhËp trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i. Trong bèi c¶nh ®ã, hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· cã sù ®iÒu chØnh hoÆc c¶i c¸ch kinh tÕ ë c¸c møc ®é vµ h×nh thøc kh¸c nhau. ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 ®· b¾t ®Çu tiÕn hµnh ®iÒu chØnh kinh tÕ. Néi dung c¬ b¶n cña ®iÒu chØnh kinh tÕ ë c¸c n­íc nµy lµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh cã hµm l­îng khoa häc kÜ thuËt cao, thùc hiÖn ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ chñ yÕu th«ng qua c«ng cô chÝnh s¸ch vÜ m«, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Hä thùc hiÖn t­ nh©n ho¸ nhiÒu doanh nghiÖp thuéc së h÷u nhµ n­íc, t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ t­ nh©n. Cßn ë mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn, qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh kinh tÕ còng diÔn ra nhÊt lµ ë mét sè n­íc §«ng Nam ¸ vµ §«ng ¸. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kØ 20 c¸c n­íc nµy ®· thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ vµ trë thµnh khu vùc ph¸t triÕn n¨ng ®éng cña thÕ giíi. ë c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, tr­íc nh÷ng khã kh¨n cña nÒn kinh tÕ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa nh­ Liªn X«, §«ng ¢u , Trung Quèc ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ. C¶i c¸ch ë c¸c n­íc nµy ®· diÔn ra ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau song ®Òu cã nÐt chung lµ nh»m kh¾c phôc sù tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ do hËu qu¶ cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Trong khi ®ã, c¶i c¸ch vµ më cöa kinh tÕ ë Trung Quèc tõ nh÷ng n¨m 1978 ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín: nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, møc sèng cña nh©n d©n ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ Nh­ vËy, lµn sãng c¶i c¸ch kinh tÕ réng kh¾p ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi tõ cuèi thËp kû 70 ®· t¹o nªn ¸p lùc m¹nh mÏ cho c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt Nam. Trong bèi c¶nh ph¸t triÓn s«i ®éng cña kinh tÕ thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc trong khu vùc, ViÖt Nam kh«ng thÓ ®øng yªn. 2.1.2 Yªu cÇu cña ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, §¹i héi §¶ng lÇn thø IV l¹i ®Ò ra nh÷ng chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 1976-1980 qu¸ cao vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt lµ ®· ®Ò ra viÖc x©y dùng thªm nhiÒu c¬ së míi vÒ c«ng nghiÖp nÆng, ®Æc biÖt lµ c¬ khÝ vµ ®Æt nhiÖm vô hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ë miÒn Nam. Nh÷ng chñ tr­¬ng sai lÇm ®ã cïng víi c¬ chÕ qu¶n lý tËp chung quan liªu bao cÊp ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ, ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi ®êi sèng cña nh©n d©n... §Õn hÕt n¨m 1980, nhiÒu chØ tiªu kinh tÕ chØ ®¹t kho¶ng 50-60% møc ®Ò ra, nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng rÊt chËm ch¹p: tæng s¶n phÈm x· héi t¨ng b×nh qu©n 1,5%, c«ng nghiÖp t¨ng 2,6%, n«ng nghiÖp gi¶m 0,15%. §¹i héi §¶ng lÇn thø V còng ch­a t×m ra ®­îc ®Çy ®ñ nh÷ng nguyªn nh©n ®Ých thùc cñ sù tr× trÖ trong nÒn kinh tÕ cña n­íc ta vµ còng ch­a ®Ò ra c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch vµ toµn diÖn vÒ ®æi míi, nhÊt lµ vÒ kinh tÕ. Trong 5 n¨m 1981-1985 chóng ta ch­a kiªn quyÕt kh¾c phôc chñ quan, tr× trÖ trong bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ, c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ qu¶n lý kinh tÕ, l¹i ph¹m nh÷ng sai lÇm míi nghiªm träng trong lÜnh vùc ph©n phèi l­u th«ng. Trong c­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qua ®é lªn chñ nghÜa x· héi ®· nhËn ®Þnh: “ Trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, §¶ng ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng nghiªn cøu, t×m tßi, x©y dùng ®­êng lèi, x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng x· héi chñ nghÜa. Nh­ng §¶ng ®· ph¹m sai lÇm chñ quan duy ý chÝ, vi ph¹m quy luËt kh¸ch quan: Nãng véi trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, xo¸ bá ngay nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: cã lóc ®Èy m¹nh qu¸ møc viÖc x©y dùng c«ng viÖc nÆng: duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu, bao cÊp, cã nhiÒu chñ tr­¬ng sai trong viÖc c¶i c¸ch gi¸ c¶, tiÒn tÖ, tiÒn l­¬ng. TÊt nhiªn, ngoµi nh÷ng khuyÕt ®iÓm chñ quan nªu trªn, cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, bèi c¶nh quèc tÕ... song chñ yÕu lµ do chóng ta ph¹m sai lÇm chñ quan, nh÷ng sai lÇm cïng víi tr× trÖ trong c«ng t¸c tæ chøc, c¸n bé ®· k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt vµ triÖt tiªu nhiÒu ®éng lùc ph¸t triÓn. B¶o ®¶m sù thèng nhÊt quan hÖ vÒ së h÷u víi quan hÖ vÒ tæ chøc qu¶n lý vµ quan hÖ vÒ ph©n phèi trong x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ. ViÖc t×m tßi, thö nghiÖm,x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u diÔn ra tõng b­íc g¾n liÒn víi viÖc xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu,bao cÊp. VËn dông s¸ng t¹o nguyªn t¾c ph©n phèi x· héi chñ nghÜa trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®ã lµ thùc hiÖn ph©n phèi chñ yªu theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸cvµo s¶n xuÊt, kinh doanh th«ng qua phóc lîi x· héi. T¹o nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ b¶o ®¶m sù g¾n bã së h÷u x· héi víi së h÷u c¸ nh©n trong chÕ ®é c«ng h÷u.X©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u tõng b­íc vµ cã b­íc ®i thÝch hîp. Ph. ¡nghen ®· kh¼ng ®Þnh, kh«ng thÓ thñ tiªu chÕ ®é t­ h÷u ngay lËp tøc nh­ thÓ kh«ng thÓ lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ngay lËp tøc ®Õn møc cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ c«ng h÷u. 2.2: TÝnh kÕ thõa cña phñ ®Þnh biÖn chøng víi c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam. 2.2.1: KÕ thõa nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, hîp lý cña c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Tr­íc thêi kú ®æi míi, suèt nhiÒu thËp kû,ViÖt Nam còng nh­ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c, thùc hiÖn c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo m« h×nh chñ nghÜa x· héi hµnh chÝnh bao cÊp dùa trªn quan niÖm lóc bÊy giê lµ chÕ ®é së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Trong hoµn c¶nh ®Êt n­íc cã chiÕn tranh, viÑc ¸p dông m« h×nh nµy ®· thùc sù mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ to lín kh«ng thÓ phñ nhËn. Chóng ta ®· huy ®éng mäi lùc l­îng, tËp trung võa ®¸nh b¹i cuéc chiÕn tranh rÊt ¸c liÖt do ®Õ quèc Mü g©y ra, gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc, võa x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c,t¹o c¬ së vËt chÊt-kü thuËt quan träng cho chñ nghÜa x· héi. Thùc tÕ m« h×nh chñ nghÜa x· héi nµy,nhÊt lµ thêi kú 10 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam (1976 – 1986) ®· chøng tá nh÷ng ®iÒu kh«ng phï hîp víi quy luËt ®i lªn chñ nghÜa x· héi. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ sù thõa nhËn chØ cã hai thµnh phÇn kinh tÕ ( quèc doanh, tËp thÓ ) ®· k×m h·m søc s¶n xuÊt, lµm cho nhiÒu n¨ng lùc cña x· héi kh«ng ®­îc ph¸t huy,c¸c vÊn ®Ò mÊu chèt cña ®êi s«ng nh©n d©n kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt.V× thÕ chóng ta kh«ng t¹o ra nh÷ng thay ®æi ;kh«ng t¹o ra ®­îc sù bøt ph¸ trong ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng; kh«ng t¹o ra nguån sinh lùc míi cho x· héi. T×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong nÒn kinh tÕ ngµy cµng trÇm träng,nh©n d©n kÐm nhiÖt t×nh lao ®éng vµ mÊt ®i nh÷ng ®éng lùc s¸ng t¹o. Tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¸c nguån lùc quý gi¸ kh¸c chËm ®­îc khai th¸c, s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ngµy cµng suy gi¶m …dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× trÖ trong x· héi. Thùc tÕ cuèi nh÷ng n¨m 70, ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, ®Êt n­íc ®· l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi nghiªm träng. Tuy vËy, xÐt cho cïng, khi n­íc ta b¾t ®Çu b¾t tay vµo ®æi míi, nÒn kinh tÕ chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn g¾n víi thÞ tr­êng, d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, theo ®inh h­íng x· héi chñ nghÜa th× viÖc kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc hîp lý cña c¬ chÕ cò lµ rÊt cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ phñ nhËn.Chóng ta ®æi míi nh­ng kh«ng phñ ®Þnh s¹ch tr¬n. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ChØ thÞ 100 vÒ kho¸n s¶n phÈm cuèi cïng ®Õn nhãm vµ ng­êi lao ®éng. §©y lµ mét h×nh thøc qu¶n lý tiÕn bé, thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn lao ®éng cña ta – chñ yÕu cån lµ thñ c«ng vµ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChØ thÞ 100 cã t¸c dông g¾n chÆt tr¸ch nhiÖm vµ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi s¶n phÈm cuèi cïng. C¸c hîp t¸c x· vµ tËp ®oµn s¶n xuÊt ®· ph¸t huy tèt h¬n kh¶ n¨ng lao ®éng, t¹o ra ®­îc khÝ thÕ lao ®éng s«i næi, tËn dông ®­îc ®iÒu kiÖn vÒ vèn, vËt t­, chó trängc¸c biÖn ph¸p th©m canh,t¨ng n¨ng suÊt,t¨ng thu nhËp, gi¶i quyÕt tèt viÖc kÕt hîp 3 lîi Ých ( lîi Ých nhµ n­íc, lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸ nh©n )cho nªn chØ thÞ ®ã nãi chung ®· lµ mét ®éng lùc thóc ®Èy ®èi víi viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Song, do c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp céng víi sù yÕu kÐm vÒ tæ chøc, qu¶n lý cña hîp t¸c x· còng ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn viÖc thùc hiÖn kho¸n s¶n phÈm. V× thÕ, giai ®o¹n ®æi míi kinh tÕ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kÕ thõa vµ hoµn thiÖn dÇn chÕ ®é kho¸n s¶n phÈm. Kinh tÕ hîp t¸c vÉn ®­îc gi÷ l¹i nh­ng hîp t¸c x· chØ lµm mét sè kh©u dÞch vô ®Çu vµo hoÆc tiªu thô s¶n phÈm cho x· viªn.ChuyÓn c¸c hîp t¸c x· cßn ho¹t ®éng kinh doanh thµnh c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn, ho¹t ®éng theo LuËt Hîp t¸c x· (ban hµnh 1997). VÒ ®æi míi c¸c c«ng cô vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ trong c¬ chÕ cò ®­îc coi lµ c«ng cô chñ yÕu nhÊt ®Ó qu¶n lý kinh tÕ. Th«ng qua hÖ thèng c¸c c¬ quan kÕ ho¹ch nhµ n­íc tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch giao chØ tiªu kÕ ho¹ch cho c¸c c¬ së kinh tÕ ,®iÒu hµnh, theo dâi thùc hiÖn vµ xÐt duyÖt viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch mµ nhµ n­íc cã thÓ “chØ huy” ®­îc nÒn kinh tÕ. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ ®ã ®Õn ®Çu thËp kû 80 ®· trë thµnh lùc c¶n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ trong thêi kú ®æi míi ®­îc c¶i tiÕn dÇn theo h­¬ng chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mang tÝnh chÊt ph¸p lÖnh trùc tiÕp sang kÕ ho¹ch ho¸ gi¸n tiÕp. Nhµ n­íc x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn víi c¸c môc tiªu lín, c¸c chØ tiªu kinh tÕ chñ yÕu vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ b»ng c¸c chÝnh s¸ch, c¸c c«ng cô kinh tÕ vÜ m« ®Ó dÉn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng ®Ò ra cho tõng giai ®o¹n… 2.2.2: KÕ thõa, ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc,v¨n ho¸ truyÒn thèng trong ph¸t triÓn kinh tÕ míi. Tr­íc t×nh h×nh ngµy cµng nghiªm träng trong khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi ë n­íc ta, §¶ng vµ nhµ n­íc ®· ®i s©u nghiªn cøu, ph©n tÝch t×nh h×nh, lÊy ý kiÕn réng r·i cña c¬ së, cña nh©n d©n. vµ ®Æc biÖt lµ ®æi míi t­ duy vÒ kinh tÕ. §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®· rót ra bèn kinh nghiÖm lín, trong ®ã kinh nghiÖm: ph¶i lu«n xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ, t«n träng vµ hµnh ®éng theo quy luËt kh¸ch quan. §¶ng ®· ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi, më ra b­íc ngoÆt trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. §¶ng ®· tù phª b×nh mét c¸ch nghiªm kh¾c, ®· ph©n tÝch ®óng nguyªn nh©n cña t×nh h×nh khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, ®Ò ra c¸c ®Þnh h­íng lín vµ x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng ®æi míi, ®Æc biÖt lµ ®æi míi vÒ kinh tÕ. Vµ ®Õn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII, ta ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi ViÖt nam sau h¬n bèn n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi: c«ng cuéc ®æi míi b­íc ®Çu ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu rÊt quan träng. T×nh h×nh chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc æn ®Þnh, nÒn kinh tÕ cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, b­íc ®Çu h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, nguån lùc s¶n xuÊt cña x· héi ®­îc huy ®éng tèt h¬n, tèc ®é l¹m ph¸t ®­îc h¹n chÕ bít: ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña mét bé phËn nh©n d©n cã phÇn ®­îc c¶i thiÖn ThËt vËy, tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ë mét n­íc mµ cho ®Õn nay, cã thÓ nãi, vÉn ®ang lµ mét n­íc nghÌo l¹c hËu th× tr­íc tiªn chóng ta ph¶i chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ, coi ®ã lµ nhiÖm vô hµng ®Çu. Song sÏ lµ sai lÇm nghiªm träng víi nh÷ng hËu qu¶ khã l­êng mét khi t¨ng tr­ëng kinh tÕ l¹i kh«ng g¾n liÒn víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. §Ó cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, lµnh m¹nh vµ v÷ng ch¾c, chung ta kh«ng thÓ chØ tr«ng chê vµo c¸c ®éng lùc kinh tÕ thuÇn tuý, chØ dùa vµo c¸c ®éng lùc kinh tÕ thuÇn tuý Êy. Bëi lÏ, thùc tiÔn cho thÊy, m«i tr­êng v¨n ho¸ vµ cïng víi nã, m«i tr­êng x· héi,chÝnh trÞ vµ c¶ bèi c¶nh kinh tÕ còng ®· trë thµnh nh÷ng t¸c nh©n hÕt søc quan träng ®èi víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh, bÒn v÷ng. Víi t­ c¸ch lµ c¸i ph¶n ¸nh vµ thÓ hiÖn mét c¸ch tæng qu¸t mäi mÆt cña ®êi sèng con ng­êi, cña mçi c¸ nh©n, mçi céng ®ång d©n téc, lµ th­íc ®o: “tr×nh ®é ng­êi” trong c¸c mèi quan hÖ x· héi. V¨n ho¸ thÓ hiÖn vai trß ®éng lùc cña nã qua viÖc lµm cho con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn, trë nªn phong phó vÒ trÝ tuÖ, ®¹o ®øc, t©m hån, lèi sèng, mang l¹i cho con ng­êi nh©n c¸ch cao ®Ñp, gióp con ng­êi thùc hiÖn kh¸t väng v­¬n tíi hÖ gi¸ trÞ ch©n – thiÖn - mü. V¨n ho¸ lµm cho chÊt l­îng con ng­êi ngµy mét hoµn thiÖn, kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¸ng t¹o cña con ng­êi ngµy mét n©ng cao, ph­¬ng thøc øng xö cña con ng­êi ngµy mét cao ®Ñp. Cïng víi ®ã, b»ng viÖc tham gia cã hiÖu qu¶ vµo qu¸ tr×nh “n©ng cao c¶ mÆt b»ng d©n trÝ vµ ®Ønh cao d©n trÝ”, båi d­ìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ng­êi,mang l¹i cho con ng­êi n¨ng lùc t­ duy, kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸i míi, hiÓu biÕt thùc tiÔn, v¨n ho¸ trë thµnh ®éng lùc kh«ng thÓ thiÕu cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi bÒn v÷ng. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, v¨n ho¸ kinh tÕ lµ c¸i kh«ng thÓ. Nã mang l¹i cho chóng ta kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, t¹o ra ë chóng ta n¨ng lùc t­ duy kinh doanh s¸ng t¹o, hiÖu qu¶. Nã cßn lµ c¸i t¹o ra m«i tr­êng t©m lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éngkinh doanh lµm giµu,ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng giao tiÕp x· héi vÒ kinh tÕ. V¨n ho¸ trong kinh doanh lµm xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn tÇng líp kinh doanh giái, v¨n minh, cã ý chÝ lµm giµu, biÕt chÊp nhËn nh÷ng rñi rætng lµm ¨n ch©n chÝnh ®Ó råi thµnh ®¹t h¬n trong s¶n xuÊt kinh doanh. §ã chÝnh lµ lý do ®Ó chóng ta ph¸t huy, kÕ thõa c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, v¨n ho¸ truyÒn thèngtrong ®æi míi kinh tÕ: *KÕ thõa vµ ph¸t huy tinh thÇn yªu n­íc. Tinh thÇn yªu n­íc lµ gi¸ trÞ c¬ b¶n trong hÖ gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam. Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, tinh thÇn yªu n­íc truyÒn thèng ph¶i ®­îc kÕ thõa vµ ph¸t huy mét c¸ch cao ®é h¬n bao giê hÕt, nh­ng tinh thÇn ®ã còng cÇn ph¶i ®­îc bæ sung nh÷ng néi dung vµ h×nh thøc míi cho phï hîp. §èi víi mçi ng­êi d©n ViÖt Nam ngµy nay,yªu n­íc lu«n lµ ý thøc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. Tr­íc tiªn, ph¶i cã lßng tù hµo d©n téc, cã ý thøc t«n träng, gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn mµ d©n téc ta ®· t¹o dùng ®­îc tõ bao ®êi nay. Trong x©y dùng kinh tÕ, yªu n­íc chÝnh lµ cè g¾ng phÊn ®Êu,häc tËp, tu d­ìng,rÌn luyÖn, lao ®äng ®Ó lµm ra ngµy cµng nhiªï vËt chÊt cho x· héi. Yªu n­íc thóc ®Èy mçi ng­êi ®em hÕt tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ cña m×nh ®Ó lµm giµu mét c¸ch chÝnh ®¸ng cho b¶n th©n; Dï ë c­¬ng vÞ nµo còng ph¶i cè g¾ng hoµn thµnh mét c¸ch xuÊt s¾c nhiªm vô cña m×nh *KÕ thõa vµ ph¸t huy ®øc tÝnh cÇn cï. Cã thÓ nãi, cÇn cï lµ mét ®øc tÝnh cã truyÒn thèng l©u ®êi cña ng­êi ViÖt Nam. §øc tÝnh nµy ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, cã nguån gèc s©u xa vµ g¾n víi ®iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n d©n vµ lèi sèng d©n téc. HÇu hÕt c¸c tõ ®iÓn H¸n – ViÖt ®Òu gi¶i thÝch “cÇn cï”,cã nghÜa lµ,dèc hÕt søc, ch¨m chØ,siªng n¨ng. Khi bµn vÒ “ cÇn”,B¸c Hå tr¶ lêi: “cÇn tøc lµ t¨ng n¨ng suÊt trong c«ng t¸, bÊt kú c«ng t¸c g×”. Cßn theo GS. TrÇn V¨n Giµu:” cÇn tr­íc hÕt lµ lµm viÖc. Ph¶i lµm viÖc siªng n¨ng, lµm viÖc cã n¨ng suÊt cao th× míi gäi lµ cÇn. CÇn cã nghÜa lµ siªng “.Nh­ vËy khi nãi ®Õn kh¸i niÖm: “ cÇn cï”, cÇn chó ý ®Õn mÊy khÝa c¹nh: Nh­ vËy cÇn cï lµ mét phÈm chÊt kh«ng ph¶i chØ d©n téc ViÖt Nam míi cã.Tuy nhiªn, mçi d©n téc ®ªï cã ®Æc ®iªm t©m lý, ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi kh¸c nhau nªn th¸i ®é cÇn cï còng kh¸c nhau. Tõ buæi b×nh minh cña lÞch sö d©n téc, con ng­êi ViÖt Nam ®· võa ph¶i chèng chäi víi thiªn tai, lò lôt, h¹n h¸n võa ph¶i chèng giÆc ngo¹i x©m. ChÝnh hoµn c¶nh nµy ®· gãp phÇn h×nh thµnh nªn nh÷ng nÐt ®éc ®¸o riªng cho ®øc tÝnh cÇn cï cña d©n téc , nã kh«ng gièng víi bÊt kú d©n téc nµo kh¸c. §Êt n­íc b×nh yªn, c¶ n­íc ®i vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc. NhiÖm vô c¸ch m¹ng trong x©y dùng con ng­êi ViÖt Nam giai ®o¹n míi ph¶i cã 5 ®øc tÝnh c¬ b¶n mµ héi nghÞ lÇn thø 5 ban chÊp hµnh trung ­¬ng ®¶ng kho¸ 8 ®· ®Ò ra, trong ®ã cÇn cï lao ®éng vµ häc tËp lµ nh÷ng ®øc tÝnh lín: “lao ®éng ch¨m chØ víi l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp, cã kü thuËt , s¸ng t¹o, n¨ng suÊt cao v× lîi Ých cña b¶n th©n, gia ®×nh, tËp thÓ vµ x· héi…Th­êng xuyªn häc tËp, n©ng cao hiÓu biÕt, tr×nh ®é chuyªn m«n, tr×nh ®é thÈm mü vµ thÓ l­c”. Trong ®iÒu kiÖn cña mét x· héi th«ng tin nh­ hiÖn nay cÇn cï trong lao ®éng ®ßi hái ph¶i ®i ®«i víi cÇn cï trong häc tËp. Bëi lÏ con ng­êi kh«ng cã tri thøc ®Æc biÖt lµ tri thøc khoa häc th× khã cã thÓ lao ®éng ®¹t hiÖu qu¶, ®¸p øng yªu cÇu cu¶ thêi ®¹i, cña sù ph¸t triÓn x· héi. Cã lÏ c©u nãi cña «ng cha ta: “ häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më” ®ñ cho thÊy r»ng nh©n d©n ta cã nh©n sinh quan vµ th¸i ®é ®óng ®¾n, toµn diÖn trong cuéc sèng. NÕu nh­, V.I. Lª Nin cã quan niÖm rÊt hay lµ: “ häc, häc n÷a, häc m·i” th× «ng cha ta tõ l©u ®· cã mét quan niÖm ®Ó ®êi, thÊm s©u vµo t©m trÝ cña ng­êi ViÖt lµ: häc ®Õn giµ. Râ rµng ®øc tÝnh cÇn cï lµ mét ®øc tÝnh lín cña d©n téc ViÖt Nam gãp phÇn lµm nªn b¶n s¾c cña nÒn v¨n ho¸. Trong nh÷ng n¨m qua, cã thÓ nãi ®øc tÝnh cÇn cï ®­îc nh©n d©n ta kÕ thõa vµ ph¸t huy mét c¸ch tÝch cùc. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trong lèi sèng cña nh÷ng c¸ nh©n trong céng ®ång x· héi. Khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhµ n­íc cho phÐp nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tån t¹i, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ t­ nh©n th× ®øc tÝnh cÇn cï, ®Æc biÖt lµ lao ®éng cÇn cï ®­îc nh©n d©n ta xem lµ mét phÈm chÊt quý nhÊt vµ ®­îc kÕ thõa ph¸t huy cao ®é. §Êt n­íc ta b­íc vµo thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cña viÖc kÕ thõa ph¸t huy ®øc tÝnh cÇn cï, nh©n d©n ta cÇn phat huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o, chèng l¹i lèi sèng xa hoa, l·ng phÝ ®ua ®ßi, thùc dông. Tãm l¹i, cÇn cï lµ mét trong gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng ®¸ng quý cña d©n téc ViÖt Nam. Nã ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, ®­îc kÕ thõa vµ ph¸t huy trong lèi sèng cña bao thÕ hÖ ®i tr­íc.Ngµy nay,trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, ®øc tÝnh cÇn cï ph¶i ®­îc mçi c¸ nh©n kª thõa vµ ph¸t huy trong x©y dùng lèi sèng cña m×nh ®Ó gãp phÇn ®­a ®Êt n­íc nhanh chãng tiÕn theo kÞp sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. 2.2.3. KÕ thõa nh÷ng yÕu tè tiÕn bé cña nÒn kinh tÕ TBCN Khi thùc hiÖn nh÷ng t­ t­ëng chiÕn l­îc cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu mµ loµi ng­êi ®· ®¹t ®­îc trong CNTB, thùc hiÖn nhÊt qu¸n chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ thùc hiÖn ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ, chñ ®éng héi nhËp víi thÕ giíi, ®· n¶y sinh c¸c khuynh h­íng sai lÇm: Thø nhÊt, chØ ca ngîi mét chiÒu kh«ng nhËn thÊy nh÷ng khuyÕt tËt,nh÷ng m©u thuÉn néi t¹i kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc cña CNTB, tõ ®ã ®i ®Õn sïng b¸i CNTB, kh«ng thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i phñ ®Þnh nã víi t­ c¸ch mét chÕ ®é x· héi. Thø hai, chØ nh×n nhËn CNTB mét c¸ch ®¬n gi¶n coi nã nh­ lµ mét c¸i g× ®ã lçi thêi, xÊu xa nhÊt hoÆc bao gåm nh÷ng c¸i: “kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc”. Do ®ã, khång thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng yÕu tè tÝch cù, hîp lý cÇn ph¶i kÕ thõa cña CNTB. C¶ hai khuynh h­¬ng sai lÇm ®ã ®Òu tr¸i víi nguyªn lý ph¸t triÓn, tr¸i víi quan ®iÓm phñ ®Þnh biÖn chøng cña chñ nghÜa M¸c. §Ó kh¾c phôc nh÷ng sai lÇm m¾c ph¶i, theo t«i cÇn nhËn thøc râ h¬n vÒ c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: Ph¶i kh¼ng ®Þnh CNTB ®· ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao vµ chÝnh nã ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt vµ tinh thÇn cho sù ra ®êi cña CNXH. CNTB còng chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè tiÕn bé so víi c¸c n­íc ch­a ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ch­a qua giai ®o¹n CNTB khi tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi nh­ ViÖt Nam. V× vËy, viÖc kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu mµ chñ nghÜa t­ b¶n ®¹t ®­îc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó c¸c n­íc ®ã cã thÓ rót ng¾n con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh.§èi víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn khi lùa chän ®i lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ph¶i bao g«m c¶ viÖc lo¹i trõ c¸i xÊu, kÕ thõa nh÷ng yÕu tè hîp lý, tiªn bé .Tuy nhiªn, hai nhiÖm vô ®ã kh«ng ngang nhau. Cèt yÕu c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®ã chÝnh lµ sù kÕ thõa, ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu mµ loµi ng­êi ®¹t ®­îc trong chñ nghÜa t­ b¶n ®Ó t¹o dùng x· héi míi.§iÒu ®ã phï hîp víi nh÷ng t­ t­ëng cña V.I.LªNin,cho r»ng: phñ ®Þnh biÖn chøng kh«ng ph¶i lµ phñ ®Þnh s¹ch tr¬n, kh«ng ph¶i lµ sù phñ ®Þnh kh«ng suy nghÜ, kh«ng ph¶i lµ sù do dù, hay nghi ngê. Theo chñ tÞch Hå ChÝ Minh, trong chÕ ®«ax héi chñ nghÜa,khoa häc – c«ng nghÖ lµ tµi s¶n cña toµn nh©n chØ kh«ng ph¶i cña riªng mét nhãm ng­êi nµo. D­íi chñ nghÜa t­ b¶n, khoa häc chÞu sù chi phèi, thao tóng cña c¸c nhµ t­ s¶n, tµi phiÖt.V× thÕ, nã trë thµnh nh÷ng c«ng cô lµm giµu cho thiÓu sè ng­êi giµu,co quyÒn löctong x· héi, ®ång thêi, trë thµnh ph­¬ng tiÖn ¸p bøc, bãc lét nh©n d©n lao ®éng mét c¸ch ngµy cµng tinh vi,x¶o quyÖt h¬n. Ng­îc laÞ, trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa x· héi, tiÕn bé cña khoa häc – c«ng nghÖ h­íng vÒ con ng­ßi bëi v× môc ®Ých cao c¶ vµ ®Çy tÝnh nh©n v¨n cña chñ nghÜa x· héi – lµ gi¶i phãng con ng­êi, ph¸t triÓn con ng­êi toµn diÖn. H¬n n÷a, xu thÕ toµn cÇu ho¸ cïng víi søc m¹nh nh­ vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – kÜ thuËt cã t¸c dông rót ng¾n kho¶ng c¸ch ngo¹i giao. MÆt kh¸c, chóng ta còng kh«ng hÒ phñ nhËn nh÷ng thµnh c«ng trong qu¶n lý cña chñ nghÜa t­ b¶n, kÓ tõ ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®Õn ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. T«i chØ xin ®­a ra mét sè vËn dông ®iÓn h×nh trong ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó tån t¹i vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam còng nh­ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh ghiÖp ViÖt Nam noi riªng ®ªu cÇn coi träng ho¹t ®éng qu¶n trÞ nh©n lùc,ho¹t ®éng nay cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ kinh doanh,xÐt cho cïng, còng lµ qu¶n trj con ng­êi. Con ng­êi chÝnh lµ yÕu tè quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi doanh nghiÖp vµ lµ nguån lùc quý gi¸ nhÊt cña doanh nghÖp ®ã. Ph¸t huy cã hiÖu qu¶ nguån lùc nµy lµ yÕu tè dÉn ®Õn thµnh c«ng cña mäi doanh nghiÖp. ThËt vËy,yÕu tè gióp ta nhËn biÕt ®­îc mét doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng tèt hay kh«ng tèt, thµnh c«ng hay kh«ng thµnh c«ng chÝnh lµ nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp ®ã,nh÷ng con ng­êi cã lßng nhiÖt t×nh vµ ãc s¸ng t¹o. Mäi thø cßn l¹i : may moc,thiÕt bÞ, cña c¶i, vËt chÊt, c«ng nghÖ,kÜ thuËt…®Òu cã thÓ mua ®­îc, häc hái ®­îc,sao chÐp ®­îc,nh­ng con ng­êi th× kh«ng thÓ . Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n lùc ®· ®­îc cac doanh nghiÖp ViÖt Nam quan t©m h¬n tr­íc. MÆc dï con nhiÒu bì ngì nh­ng hä ®· ®¹t ®­îc mét sè tiÕn bé ®¸ng khÝch lÖ. Tuy vËy, ®Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc mét chiÕn l­îc qu¶n trÞ nguån nh©n lùc tèi ­u, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña mét doanh th× viÖc tham kh¶o c¸c m« h×nh qu¶n trÞ nh©n lùc cña c¸c tËp ®oµn lín, nh÷ng m« h×nh ®É ®i vµo lÞch sö ®­îc coi lµ nghÖ thuËt qu¶n trÞ nh©n lùc cña thÕ giíi, lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. VÉn biÕt r»ng, kh«ng cã m« h×nh nµo lµ hoµn h¶o vµ cã thÓ ¸p dông thµnh c«ng ë tÊt csr mäi doanh nghiÖp nh­ngc¸c doanh ngiÖp ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ thu thËp nh÷ng ­u ®iÓm tõ nh÷ng m« h×nh qu¶n trÞ nh©n lùc Êy, ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh cho m×nh mét h­íng ®i thÝch hîp. ViÖc ¸p dông cã chän läc,cã c¶i tiÕn mét sè ph­¬ng ph¸p sao cho phï hîp nhÊt víi t×nh h×nh cña doanh nghiÖp m×nh cã thÓ ®­îc xem lµ c¸ch thøc h÷u hiÖu nhÊt khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¾t ®Çu tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong bµi viªt nµy, t«i mu«n giíi thiÖu kinh nghiÖm cña mét m« h×nh qu¶n trÞ nh©n lùc thµnh c«ng,lµ m« h×nh qu¶n trÞ cña tËp ®oµn næi tiÕng General electrics trªn c¬ së ®ã ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. General electrics (GE) lµ mét tËp ®oµn lín cña Hoa Kú. Trong n¨m liªn tiÕp tõ 1996 – 2001, GE lu«n lµ c«ng ty ®øng ®Çu danh s¸ch “ nh÷ng c«ng ty ®­îc ng­ìng mé nhÊt” do t¹p chÝ Fortune b×nh chän,®ång thêi còng ®øng ®Çu danh s¸ch nay cña t¹p chÝ Financial Times trong 4 n¨m liªn tiÕp. Cã ®­îc thµnh tÝch ®ã cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña c«ng t¸c qu¶n trÞ nh©n sù vèn ®· trë thµnh nghÖ thuËt cña c«ng ty nµy. Nãi ®Õn nghÖ thuËt qu¶n trÞ nh©n sù cña GE, kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn cùu Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh Jack Welch, ng­êi ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng CEO tai ba nhÊt thÕ giíi. Trong h¬n hai thËp kû n¾m gi÷ vai trß CEO cña GE, Welch ®· lµm t¨ng gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña GE tõ 13tû USD lªn gÇn 500 tû,«ng còng lµ ng­êi cã c«ng x©y dùng nh÷ng ph­¬ng ph¸p qu¶n trÞ nh©n lùc míi vµ ®· ¸p dông rÊt thµnh c«ng t¹i GE – mét tËp ®oµn khæng lå víi h¬n 300,000 ngµn nh©n viªn ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. NghÖ thuËt qu¶n trÞ nh©n sù cña Jack Welch b¾t ®Çu tõ sù nhËn biÕt ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a c¸c nh©n viªn . Theo «ng, ®©y lµ ®iÓm c¬ b¶n trong nghÖ thuËt qu¶n trÞ nh©n sù. Víi viÖc nhËn biÕt ®iÓm kh¸c biÖt trong ho¹t ®éngu cña c¸c thµnh viªn, c«ng ty cã thÓ khen thuªáng nh­nngx ng­êi giái, sa th¶i nh÷ng ng­êi lµm viÖc kh«ng cã hiÖu qu¶. chÝnh ®iÒu nµy ®· gióp GE ph¸t hiÖn nh÷ng tµi n¨ngvµ nh÷ng tµi n¨ng nµy ®· gãp phÇn x©y dông nªnmét GE vÜ ®¹i. Welch ®· dÇn biÕn GE thµnh mét “ c«ng ty cña con ng­êi” theo c¸ch gäi cña «ng.Welch lu«n mong muèn ®­a con ng­êi trë thµn._.